Multimedia w Wikimedia Commons Nimfa[5] (Nymphicus hollandicus) – gatunek średniego ptaka z rodziny kakaduowatych (Cacatuidae) jedynego przedstawiciela podrodziny nimf (Nymphicinae)[5]. Zasiedla Australię. W Polsce jest to wyłącznie ptak hodowlany. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Nymphicus[6]. Według IUCN jest to gatunek najmniejszej troski (LC).
Po raz pierwszy o istnieniu nimfy wspomniał Europejczyk, który towarzyszył Jamesowi Cookowi w jego podróży wzdłuż wschodniego wybrzeża Australii w 1770 roku. Złapany osobnik został zabity, wypchany i zdeponowany w Royal College of Surgeons w Anglii. Pierwszy opis naukowy tego gatunku sporządził John Latham, zaliczając nimfę do gatunku papug z czubem. W jego opisie brakowało jednak nazwy naukowej i informacji o pochodzeniu nimfy. W 1788 roku Johann Friedrich Gmelin nadał jej nazwę naukową Psittacus novaehollandiae, ale była ona niewłaściwa, ponieważ nadał ją także kilku innym gatunkom[3].
Pierwszy pomyłkę Gmelina odnotował Robert Kerr, w 1792 roku nadając nową nazwę: Psittacus hollandicus. Nazwa gatunkowa przetrwała do dziś, ale nazwę rodzajową należało zmienić. Obecnie rodzaj Psittacus obejmuje żako, a po raz pierwszy została ona opisana właśnie w tym rodzaju. W 1832 roku Johann Georg Wagler nadał jej nazwę rodzajową Nymphicus. Tego samego roku William Swainson opisał nimfę pod nazwą Leptolophus auricomis, a trzy lata później René Primevère Lesson pod nazwą Calopsitta guy. W roku 1912 Gregory Mathews wyróżnił trzy podgatunki: pallescens, intermedius i obscurus[3]. Obecnie nie wyróżnia się żadnych podgatunków[1][7].
Etymologia nazwy naukowej: Nazwa rodzajowa Nymphicus pochodzi od nimf w sensie bogiń, a nazwa gatunkowa hollandicus od dawnej nazwy Australii – Nowa Holandia[3].
U nimf odmiany nominalnej (typowej dla dzikich nimf) występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec jest ciemnoszary, szary lub jasnoszary z jaśniejszą piersią i brzuchem. Głowa żółta, z szarym czubkiem z żółtym końcem. Pomarańczowe plamy policzkowe. Biały brzeg skrzydła. Nogi, dziób i sterówki szare. Samice mają szare pióra na głowie i żółty, prążkowany ogon. Młode do pierwszego pierzenia (ok. 6 miesięcy) wyglądają jak samice[3].
Nimfy z hodowli zazwyczaj są większe. Wymiary[3]:
Dorosły samiec Dorosła samica Całkowita długość 28-31 cm 28-31 cm Długość skrzydła 17-18 cm 16-17 cm Długość ogona 16-19 cm 15-17 cm Długość czaszki[8] 34 mm (bez dzioba 26 mm) Szerokość czaszki 22-27 mm 22-26 mm Długość czubka 36-58 mm 36-53 mm Długość kości stępowej 15-17 mm 15-16 mm Długość dzioba 13-15,1 mm 13,2-14,1 mm Rozpiętość skrzydeł[9] 46 cm Masa ciała[10] 80-100 gNimfy zasiedlają wnętrze kontynentu Australijskiego, nie występują na wybrzeżach, zachodniej części Australii Południowej oraz na Tasmanii i Przylądku Jork.
Nimfy preferują otwarte tereny z dostępem do świeżej wody. Występują także w terenach rzadko zalesionych i sawannach; wędrowne nimfy jedzą nasiona akacji, więc są też spotykane w ich zaroślach. Temperatura miejsca w ich środowisku życia waha się od 4,5 stopnia Celsjusza zimą do 43 stopni latem. Dziuple w drzewach wykorzystują jako miejsca do gniazdowania. Zasiedla tereny do wysokości 500 m.[11]
Nimfy żywią się głównie nasionami roślin zielnych, w szczególności nasionami traw z rodzaju Astrebla, zwanymi popularnie trawami Mitchella. Jeżeli nie muszą się wysilać, potrafią długo wytrzymać bez wody; czerpią ją wtedy z ziaren. Dietę uzupełniają jagodami, pączkami kwiatów i nektarem[3] Czasami zjadają także akację oraz zboże[12]
Nimfy są dobrze przystosowane do lotu, gdyż prowadzą koczowniczy tryb życia. Składa się na to budowa skrzydeł, kształt ciała i ogona. Wędrują w stadach, w ten sposób łatwiej znajdują pożywienie i dostrzegają drapieżniki. Nie lubią liściastych gałęzi, siedzą więc najchętniej na martwych drzewach. Na ziemi są bardzo ostrożne. Wodopój odwiedzają wcześnie rano i wieczorem. Zaraz po napiciu się całe stado odlatuje. Pożywiają się również w grupie. Nimfy czyszczą się wzajemnie, a nimfa czyszcząca grzbiet, ogon i skrzydła trzyma głowę w górze. Możliwe, że pierwszym kontaktem przyszłych par nimf jest właśnie prośba o czyszczenie. Proszący o to ptak trzyma głowę nisko, kładzie czubek i mruży oczy, co oznacza, że nie ma złych zamiarów[3] Nimfy żyją na wolności 10-14 lat; w niewoli do 25[11].
Samce śpiewają w celu zwrócenia na siebie uwagi samic. Robią to też w celu wyrażenia swojej radości. Samczyk zaczyna śpiewać gdy ma około roku; uczy się od pozostałych członków stada. Ptak w niewoli może naśladować ludzki gwizd i wplatać elementy, których się nauczył w swą pieśń. Krzyk ostrzegawczy brzmi jak „kłi!”. „kiłi!” lub podobnie. Zazwyczaj ostrzegają samce. Swoje niezadowolenie nimfa pokazuje zrzędzącym, trochę charczącym odgłosem. Nimfy często komunikują się ze sobą, również w trakcie budowy gniazda. Pisklęta wołają o jedzenie dźwiękiem przypominającym „oink”[3].
Nimfy są monogamiczne. Okres lęgowy przypada od września do października[11].
Gniazdo: Nimfy lęgną się w dziuplach. Nie ma problemów ze znalezieniem miejsca na gniazdo, gdyż drzewa często są wyjedzone przez termity albo połamane. Zazwyczaj jedno drzewo zasiedla jedna para[3]. Preferują martwe eukaliptusy i zwykle gnieżdżą się na wysokości około 2 metrów nad ziemią[11].
Jaja: 4-7 na sezon, barwy białej[3][11]. Mają one wymiary 24,5x19 mm[13]
Wysiadywanie: 17-23 dni[11]. Samiec nie karmi samiczki, jeżeli idzie ona szukać pożywienia samiec ją zastępuje[3]
Pisklęta: Po wykluciu ważą 4-6 gramów. Usamodzielniają się po 4 do 5 tygodniach, a są zdolne do rozrodu po 1,5 roku od wyklucia. Czasem zdarza się, lecz jest to rzadkością, że dorosłe nimfy usuwają skorupki z gniazda po tym, jak młode się wyklują[3][11].
Młode nimfy bywają niekiedy atakowane przez drożdże z rodzaju Candida i bakterie z rodzaju Chlamydophila. Pasożyty jelitowe, np. z rodzaju Giardia, mogą występować nawet u zdrowo żywionych ptaków. U dorosłych nimf często występują choroby wątroby, nerek i układu rozrodczego (u samic)[14]. Przykłady innych chorób i dolegliwości występujące u nimf w niewoli[3]:
Mutacje barwne nigdy nie zdarzają się w naturze. Wyhodowano następujące[3]:
Układ filogenetyczny (podrodziny, plemiona, rodzaje) na podstawie:
Nimfa (Nymphicus hollandicus) – gatunek średniego ptaka z rodziny kakaduowatych (Cacatuidae) jedynego przedstawiciela podrodziny nimf (Nymphicinae). Zasiedla Australię. W Polsce jest to wyłącznie ptak hodowlany. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Nymphicus. Według IUCN jest to gatunek najmniejszej troski (LC).
