nomes no trilho de navegação
Los papilionoideos (Papilionoidea) son una superfamilia monofilética de lepidópteros ditrisios qu'inclúi toles families de caparines diurnes.[2] La so circunscripción actual coincide cola delimitación tradicional del cladi Rhopalocera, y suxure que les superfamilies Hesperioidea y Hedyloidea nun son válides.
Mientres munchos años, los ropalóceros tuvieron el rangu taxonómicu de suborde nel que s'incluyíen les caparines diurnes, en contraposición del suborde Heterocera, o caparines nocherniegues (poliyes, falenas y otres, o "moths" pa los anglófonos). Esta antigua división de los lepidópteros en dos subordes quedó superada pola cladística moderna que demostró que se trataba d'una clasificación artificial y, na actualidá, los lepidópteros subdivídense nos subordes Aglossata, Glossata, Heterobathmiina y Zeugloptera. El términu ropalóceru ye frecuentemente utilizáu, pero desaveniente según les regles de nomenclatura y la conocencia actual sobre'l grupu. Demostróse qu'el cladu conformáu poles seis families de caparines diurnes formen un grupu monofiléticu xuntu cola familia Hedylidae, a esti grupu asignóse-y el rangu de superfamilia y el nome correctu ye Papilionoidea.[2][1]
La carauterística que s'usaba pa dixebrar a los ropalóceros de los heteróceros yera la forma de les antenes; na mayoría de los ropalóceros les antenes son llargues, delgaes y acaben un engrosamiento o maza, ente que nos heteróceros, les antenes tienen formes bien diverses y variaes según les families.
Según la clasificación tradicional, Papilionoidea incluyía cinco families:[3][4]
Pero la circunscripción actual, amiesta a les families Hesperiidae y Hedylidae, enantes consideraes como superfamilies independientes (Hesperioidea y Hedyloidea respeutivamente).[5]
Los analises filoxenéticos recién suxuren que toes los siete families formen un cladu monofiléticu, colos Papilionidae como grupu hermano del restu de les families:[2][6]
Otros Lepidópteros
Seis de los siete families de Papilionoidea tán distribuyíes por tol mundu. Hedylidae ye la única familia acutada a la rexón neotropical, y siquier trés de les otres families (Nymphalidae, Hesperiidae y Riodinidae) tienen mayor riqueza nesta rexón. Lycaenidae tien una mayor riqueza na rexón afrotropical, ente que Papilionidae y Pieridae son más riques na rexón oriental.[7]
Les canesbes de les caparines de la superfamilia Papilionoidea reportáronse comiendo en más de 6000 especies de plantes de siquier de 2200 xéneros y 212 families, incluyendo 204 families de plantes anxospermes.[7] Solamente 260 especies fueron reportaes en plantes non anxospermes o utilizando recursos alternativos. Dientro de les anxospermes, toes los siete families, y siquier 36 de les 41 subfamilies de papilionoidea fueron reportaes comiendo nel grupu d'ordes de les rósidas (fábidas y málvidas según el APG III), dientro d'esti grupu la familia Fabaceae ye la que se reportó más frecuentemente. La familia Poaceae, dientro de les plantes monocotiledónees, ye la segunda familia más frecuentemente reportada como planta güéspede pa les caparines de tres subfamilies de Hesperiidae y la subfamilia Satyrinae, incluyida n´Nymphalidae. [8][9]
.Los papilionoideos (Papilionoidea) son una superfamilia monofilética de lepidópteros ditrisios qu'inclúi toles families de caparines diurnes. La so circunscripción actual coincide cola delimitación tradicional del cladi Rhopalocera, y suxure que les superfamilies Hesperioidea y Hedyloidea nun son válides.
Papilionoidea és una superfamília dins els lepidòpters la qual conté totes les papallones excepte els classificats en la superfamília Hesperioidea, i els similars a arnes, Hedyloidea. La posició filogenètica proposada dels Pailionoidea és:[1]
RhopaloceraPapilionoidea (papallones veritables)
Hesperiidae (Hesperoidea)
Hedylidae (arnes americanes)
label2=
Papilionoideoj (latine Papilionoidea) estas biologia superfamilio de insektoj el la senranga familio de papilioj, kiu entenas la grandan plimulton de ĉiuj papilioj. La taksonomia nomo - kiel facilas imagi - devenas de la vorto "papilio".
Tradicie, la superfamilio ne inkluzivis la familiojn Hesperiedoj (Hesperiidae, ekse la superfamilio Hesperioideoj Hesperioidea) kaj hediledoj (Hedylidae, ekse la superfamilio Hedyloidea), sed novaj studoj konstatis ke tiuj familioj fakte estas parto de tiu superfamilio.[1][2]
La ses vaste agnoskataj familioj de la superfamilio estas
Inter la genroj kun ĝis nun apartaj esperantlingvaj vikipediaj artikoloj estas ekzemple:
La taksonon difinis la franca zoologo Pierre André Latreille en 1802.
Papilionoideoj (latine Papilionoidea) estas biologia superfamilio de insektoj el la senranga familio de papilioj, kiu entenas la grandan plimulton de ĉiuj papilioj. La taksonomia nomo - kiel facilas imagi - devenas de la vorto "papilio".
Tradicie, la superfamilio ne inkluzivis la familiojn Hesperiedoj (Hesperiidae, ekse la superfamilio Hesperioideoj Hesperioidea) kaj hediledoj (Hedylidae, ekse la superfamilio Hedyloidea), sed novaj studoj konstatis ke tiuj familioj fakte estas parto de tiu superfamilio.
Papilionoidea lepidopteroen ordenako superfamiliako tximeletez esaten da.
Tximeleta mota handiak dira, egunezkoak. Sei zangoak ondo garatuak dituzte; palpoak, aldiz, oso laburrak eta atzeko hegoak arantza-itxurako isats bat dutenak. Kolorez hori-beltzak izaten dira, baina tarteka orban gorriak, urdinak eta marroiak ere badituzte. Hegoak gora aldera eta elkarren kontra tolestuak edukitzen dituzte geldirik daudenean.
Papilionoidea lepidopteroen ordenako superfamiliako tximeletez esaten da.
Tximeleta mota handiak dira, egunezkoak. Sei zangoak ondo garatuak dituzte; palpoak, aldiz, oso laburrak eta atzeko hegoak arantza-itxurako isats bat dutenak. Kolorez hori-beltzak izaten dira, baina tarteka orban gorriak, urdinak eta marroiak ere badituzte. Hegoak gora aldera eta elkarren kontra tolestuak edukitzen dituzte geldirik daudenean.
Päiväperhoset (Papilionoidea) on perhosten yläheimo. Yläheimoon kuuluvat useimmat yleiskielen tuntemat perhoset, kuten täpläperhosten, kaaliperhosten ja sinisiipien heimoihin kuuluvat lajit. Paksupäiden (Hesperioidea) yläheimon lajit muistuttavat päiväperhosia elintavoiltaan, mutta ne eroavat päiväperhosista muodon yksityiskohtien perusteella.
Päiväperhosilla on täydellinen muodonvaihdos, johon kuuluu neljä kehitysvaihetta, muna, toukka, kotelo ja aikuinen. Aikuiset päiväperhoset syövät kukkien mettä, toukat useimmiten kasvien lehtiä.
Päiväperhosilla on kova kitiinin muodostama ulkoiho, johon lihakset kiinnittyvät. Pään erottaa muusta ruumiista ohut kaula. Päässä sijaitsevat tärkeimmät aistinelimet. Ravinnonottoelimenä toimii imutorvi, jonka kautta perhonen ottaa nestemäistä ravintoa ja vettä. Suuren osan päästä muodostaa kaksi kupumaista verkkosilmää. Tärkeimpinä kosketus- ja hajuaistineliminä toimivat tuntosarvet. Nämä sijaitsevat päiväperhosilla lähempänä toisiaan kuin paksupääperhosilla.
Keskiruumiissa on kolme jaoketta, joihin siivet ja raajat ovat kiinnittyneet. Jokaisessa jaokkeessa on yksi raajapari ja toisessa ja kolmannessa jaokkeessa siipipari. Eräiden heimojen lajeilla (muun muassa täpläperhoset) etujalat ovat surkastuneet ja kävelyyn kelpaamattomat. Raajaparien rakenne on samanlainen, tyvessä on liikkumaton lonkka ja välittävä reisirengas, ja sen jälkeen liikkuvien nivelten yhdistämät reisi, sääri ja nilkka. Nilkka jakautuu viiteen erilliseen jaokkeeseen, jossa viimeisessä on yleensä kynsipari.
Siipiä peittävät siipisuomut, jotka sijaitsevat toisiinsa nähden limittäin ja ovat kiinni vain pienellä varrella. Siipien värin saavat aikaan erilaiset pigmenttiaineet ja usein niissä on interferenssivärejä, jolloin suomujen mikroskooppinen rakenne saa aikaan värin. Näin syntyvät monet metallinhohtoiset värit. Koirailla on usein tietyissä kohdin siipiä niin sanottuja koirassuomuja, joiden tyvessä on hajurauhasia. Nämä voivat muodostaa erityisiä koirastäpliä. Koirassuomujen erittämä hajuerite toimii naaraita houkuttelevina.
Takaruumis koostuu kymmenestä jaokkeesta, näistä jaokkeet 2–8 erottuvat selvästi ulkopinnalta. Kitiinipeite on takaruumiissa ohuempi kuin päässä tai keskiruumiissa. Siellä sijaitsevat ruoansulatus- ja suvunjatkamiselimet sekä selkäsuoni eli sydän selkäpuolella ja vatsaydin eli keskushermoston runko vatsapuolella. Nämä ulottuvat keskiruumiin läpi päähän. Keskushermosto yhdistyy aivoganglioihin. Ulkoiset suvunjatkamiselimet ovat takaruumiin päässä. Koiraiden takaruumis on useimmiten tasapaksu, naarailla takaruumis on keskeltä paksumpi ja tylppäpäinen.
Siipien kirjausten kuvauksen helpottamiseksi ne on jaettu osiin, jotka ovat tyvestä ulkoreunaan lukien tyviala, diskaaliala, postdiskaaliala ja submarginaaliala. Suonten välisiä alueita nimitetään saroiksi. Siipien reunaan kulkevat suonet ja niiden väliset sarat numeroidaan alkaen takareunasta. Siiven keskellä on tyveen liittyvien vahvojen siipisuonten ympäröimä alue, jota nimitetään keskisaraksi. Keskisarkaa rajoittaa siiven takareunaan päin mediaanisuoni, etureunaan päin subkostaalisuoni ja ulkoreunaan päin diskoidaalisuoni.[2]
Päiväperhoset (Papilionoidea) on perhosten yläheimo. Yläheimoon kuuluvat useimmat yleiskielen tuntemat perhoset, kuten täpläperhosten, kaaliperhosten ja sinisiipien heimoihin kuuluvat lajit. Paksupäiden (Hesperioidea) yläheimon lajit muistuttavat päiväperhosia elintavoiltaan, mutta ne eroavat päiväperhosista muodon yksityiskohtien perusteella.
Papilionoidea, natpotrodica kukaca iz reda leptira (Lepidoptera) koja se sastoji od zasada pet priznatih porodica, to su Lastinrepci (Papilionidae) kojima pripadaju lastinii repovi (Papilioninae), apoloni (Parnassiinae), baronije (Baroniinae) sa jednom vrstom i fosilna vrste Praepapilioninae, kojoj pripadaju Praepapilio colorado i Praepapilio gracilis koji su u eocenu živjeli na području današnjeg Colorada. Po porodici lastinrepaca natporodica je dobila svoje ime. Ostale porodice su Plavci (Lycaenidae) sa četiri potporodice: Lycaeninae, Curetinae, Miletinae, Poritiinae i fosilnim rodom Lithodryas; Šarenci (Nymphalidae), kojoj uz 11 potporodica pripada i 4 fosilna roda: Apanthesis, Barbarothea, Lethites i Neorinopis. Najvažnija potporodica je Nymphalinae sa rodom Nymphalis. Porodici bijelaca (Pieridae) pripadaju potporodice Dismorphiinae, Coliadinae, Pseudopontiinae i najvažnija Pierinae. Pirgavcima (Riodinidae) pripada vrsta Smeđi pjegavac (Hamearis lucina L.) iz potporodice Riodininae, koja živi i u Hrvatskoj, a uz njega i potporodice Euselasiinae, Nemeobiinae, i još najmanje 13 rodova koji nisu člaanovi nijedne od navedenih potporodica.
Porodicu lastinrepaca ili jedaraca i njihovih bližih srodnika karakterizira da su to danji leptiri produženih stražnjih krila, poput lastina repa, jednobojni ili višebojni. od pravih lastinrepac a u Hrvatskoj je poznato da živi samo 7 vrsta, to su Lastin rep (Papilio machaon), Uskršnji leptir (Zerynthia polyxena), Crni apolon (Parnassius mnemosyne), Prugasto jedarce (Iphiclides podalirius) i apolon ili crvenooki parnasovac (Parnassius apollo)
Papilionoidea (ex genere Papilione) sunt superfamilia quae omnes Lepidoptera continet, praeter papiliones superfamiliarum Hesperioideorum et Hedyloideorum.
Proposita Papilionoideorum arbor phylogenetica est hic:[1]
RhopaloceraPapilionoidea
Nonnulli auctores hunc gregem putant seriem Papilioniformes intra una superfamilia quae etiam Hesperiidas comprehendit; non constat autem inter omnes auctores omnes papiliones unum cladum esse. Hesperiidae ab aliis papilionibus insigniter differunt.
Papilionoidea proprietatibus infra scriptis ab Hesperiidis distinguuntur:
Quinque bene sustentae Papilionoideorum familiae sunt:
Ex subfamiliis Nymphalidarum, solum Morphinae et Satyrinae esse faciunt paraphyleticae, sed hae duae subfamiliae in clado bene sustento consistunt, cum Charaxinis ut grex sororicus.[2]
Vide "Papilionoidea" apud Vicispecies. Nonnulli auctores hunc gregem putant seriem Papilioniformes intra una superfamilia quae etiam Hesperiidas comprehendit; non constat autem inter omnes auctores omnes papiliones unum cladum esse. Hesperiidae ab aliis papilionibus insigniter differunt.
Papilionoidea proprietatibus infra scriptis ab Hesperiidis distinguuntur:
Corpus est minus. Alae sunt maiores. Antennae sunt rectae et claviformes (contra unciformes, ut in Hesperiidis). Larvae chrysalides in quibus pupent non faciunt. Pupae sunt angulares, non rotundae.Dižtauriņu virsdzimta (Papilionoidea) ir viena no dažādspārnu tauriņu infrakārtas (Heteroneura) virsdzimtām, kas apvieno apmēram 18 800 sugas un kas tiek iedalītas 7 tauriņu dzimtās.[1] Lielākā dzimta virsdzimtā ir raibeņu dzimta, kas apvieno 6152 aprakstītas sugas. Lielas un plašas dzimtas ir arī zeltainīšu dzimta, apvienojot 5201 sugu, un resngalvīšu dzimta, apvienojot 4113 sugas.[1] Toties Amerikas kožtauriņu dzimtā (Hedylidae) ir tikai viena ģints, kas apvieno 36 sugas.[1] Dižtauriņu virsdzimtas sugas sastopamas visos kontinentos, izņemot Antarktīdu.[2]
Latvijā sastopamas 5 dižtauriņu virsdzimtas dzimtas: balteņu dzimta (Pieridae), dižtauriņu dzimta (Papilionidae), raibeņu dzimta (Nymphalidae), resngalvīšu dzimta (Hesperiidae) un zeltainīšu dzimta (Lycaenidae).[3]
Dižtauriņi ir aktīvi dienas laikā. Tie mājo dažādos biotopos, bet visbiežāk tās ir atklātas, saulainas ainavas. Tomēr dažas sugas mājo mežos.[2] Pieauguši tauriņi barojas ar ziedu nektāru, izmantojot sūcējsnuķīti, tādējādi kļūstot par nozīmīgiem ziedu apputeksnēšanas kukaiņiem. Vairākas augu sugas pamatā apputeksnē dižtauriņi.[2]
Lielākā daļa kāpuru atbilstoši savas sugas piederībai barojas ar noteiktu augu lapām.[2]
Ir sistemātiķi, kas dižtauriņu virsdzimtā klasificē tikai piecas dzimtas,[4] resngalvīšu dzimtu un Amerikas kožtauriņu dzimtu klasificējot kā māsas taksonus dižtauriņu virsdzimtai, atbilstoši izdalot resngalvīšu virsdzimtu (Hesperioidea) un Amerikas kožtauriņu virsdzimtu (Hedyloidea).[5] Sistemātiķi, kas iebilst resngalvīšu un kožtauriņu grupas apvienošanai ar dižtauriņiem, savu viedokli pamato ar grupu morfoloģiskajām atšķirībām.
Dižtauriņiem ķermeņi ir smalkāki, mazāki, toties resngalvīšiem un kožtauriņiem tie ir vairāk kodēm līdzīgi. "Īsto" dižtauriņu grupas spārni ir lielāki, taustekļi taisni, kas galos veido mezgliņu, toties resngalvīšiem taustekļu gali ir āķveidīgi. Dižtauriņu kāpuri nevērpj kūniņas un kūniņu forma ir nedaudz kantaina, nevis apaļa.
Dižtauriņu virsdzimta (Papilionoidea)[1]
Dižtauriņu virsdzimta (Papilionoidea) ir viena no dažādspārnu tauriņu infrakārtas (Heteroneura) virsdzimtām, kas apvieno apmēram 18 800 sugas un kas tiek iedalītas 7 tauriņu dzimtās. Lielākā dzimta virsdzimtā ir raibeņu dzimta, kas apvieno 6152 aprakstītas sugas. Lielas un plašas dzimtas ir arī zeltainīšu dzimta, apvienojot 5201 sugu, un resngalvīšu dzimta, apvienojot 4113 sugas. Toties Amerikas kožtauriņu dzimtā (Hedylidae) ir tikai viena ģints, kas apvieno 36 sugas. Dižtauriņu virsdzimtas sugas sastopamas visos kontinentos, izņemot Antarktīdu.
Latvijā sastopamas 5 dižtauriņu virsdzimtas dzimtas: balteņu dzimta (Pieridae), dižtauriņu dzimta (Papilionidae), raibeņu dzimta (Nymphalidae), resngalvīšu dzimta (Hesperiidae) un zeltainīšu dzimta (Lycaenidae).
Papilionoidea (dari genus Papilio yang bermaksud "kupu-kupu") merupakan salah sebuah superfamili kupu-kupu selain Hesperioidea dan Hedyloidea.
Diusulkan bahawa kedudukan filogenetik Papilionoidea adalah seperti berikut:[1]
RhopaloceraPapilionoidea (kupu-kupu sejati)
Hesperiidae (skipper)
Hedylidae (kupu-kupu rerama Amerika)
Sesetengah pengarang menganggap kelompok ini sebagai satu siri Papilioniformes di dalam sebuah superfamili yang turut merangkumi Hesperiidae, namun tidak semua sepakat bahawa semua kupu-kupu terdiri daripada satu klad. Hesperiidae amat berbeza dengan kupu-kupu yang lain. Anggota-anggota Papilionoidea boleh dibezakan daripada kupu-kupu lain dengan sifat-sifat yang berikut:
Papilionoidea terdiri daripada lima famili yang cukup disokong dengan bukti, iaitu:
Di kalangan subfamili Nymphalidae, hanya Morphinae dan Satyrinae yang mungkin berparafili, tetapi dua subfamili tersebut membentuk sebuah klad yang kuat disokong dengan Charaxinae sebagai kelompok saudara.[2]
Sesetengah pengarang menganggap kelompok ini sebagai satu siri Papilioniformes di dalam sebuah superfamili yang turut merangkumi Hesperiidae, namun tidak semua sepakat bahawa semua kupu-kupu terdiri daripada satu klad. Hesperiidae amat berbeza dengan kupu-kupu yang lain. Anggota-anggota Papilionoidea boleh dibezakan daripada kupu-kupu lain dengan sifat-sifat yang berikut:
tubuhnya lebih kecil dan kurang seakan rama-rama; kepaknya lebih besar; sesungutnya lurus dan tongkol (berbanding sesungut Hesperiidae yang bengkok); pupanya berbentuk bersudut, tidak bundar.
De Papilionoidea zijn een superfamilie van vlinders. Deze groep telt bijna 19.000 soorten. Sinds de revisie van de orde Lepidoptera door Van Nieukerken et al. in 2011, worden de voormalige superfamilie Hesperioidea en de familie Hedylidae in deze superfamilie geplaatst.[1] Daarmee omvat deze superfamilie alle groepen die traditioneel samen de "dagvlinders" genoemd werden. De groep omvat ongeveer twaalf procent van alle vlinders.
De groep wordt gekenmerkt door draadvormige antennen die aan het eind verdikt zijn (overigens hebben ook enkele families die niet bij deze groep horen, zoals Castniidae en Zygaenidae, antennen met verdikte uiteinden), en de manier waarop de vleugels in rust boven het lichaam tegen elkaar worden gevouwen. Daarnaast zijn de meeste soorten dagactief.[2]
De Papilionoidea zijn een superfamilie van vlinders. Deze groep telt bijna 19.000 soorten. Sinds de revisie van de orde Lepidoptera door Van Nieukerken et al. in 2011, worden de voormalige superfamilie Hesperioidea en de familie Hedylidae in deze superfamilie geplaatst. Daarmee omvat deze superfamilie alle groepen die traditioneel samen de "dagvlinders" genoemd werden. De groep omvat ongeveer twaalf procent van alle vlinders.
Dagsommerfugler utgjør en delgruppe av sommerfuglene. De er dagaktive, ofte fargerike insekter. Selv om dagsommerfugler bare utgjør omtrent 8 % av de kjente artene av sommerfugler, er det disse man har fremst i tankene når det er snakk om sommerfugler. Men når det er sagt, er det flere av de resterende 92 % som er aktive i dagslys.
De fleste artene lever i tropiske og subtropiske områder. I Norge forekommer 87 arter, hvorav de fleste finnes helt sør i Norge der klimaet er varmere enn det er lengre nord. Noen få arter er imidlertid tilpasset et liv i fjellet og finnes bare lengst nord i Norge. Dagsommerfugler gjennomgår en metamorfose i løpet av utviklingen, et puppestadium, mellom larvestadiet og det voksne stadiet. Livssyklusen hos de fleste norske artene er ett år.
Kroppen er tredelt, med hode, bryst og bakkropp. Det som skiller sommerfugler fra andre insekter er de fire skjellbelagte vingene, som ofte kan være riktig fargerike. Et annet særtrekk hos sommerfugler er at munndelene hos de voksne (imago) er omdannet til en sugesnabel. Larvene har bitende munndeler, med kjever.[1]
Den systematiske inndelingene i delgrupper og slekter tar utgangspunkt i ytre forskjeller. Ribbenettet (årenettet) i vingene, samt hvordan beina er utviklet, er viktige karakterer.
I hodet, men også i resten av kroppen, finnes ulike sanseorganer og nervesystemet. Felles for dagsommerfugler er bl.a. at de har en kølleformet utvidelse, ytterst på antennene, noe som skiller de fra andre sommerfugler. Antennene er utstyrt med sanseorgan som registrerer lukter, som lukten av det motsatte kjønn (seksualferomoner), nektarrike blomster og de plantearter sommerfuglens larver lever på. De store fasettøynene er sammensatt av mange enkeltlinser som tilsammen gir et skarpt og klart bilde, slik at sommerfuglen har et godt syn.[1]
Sommerfuglene skiller seg fra de fleste andre insektene ved at munnen er omformet til en lang sugesnabel. Denne er rullet opp i en spiral, mellom palpene, under hodet, når den ikke er i bruk. Sugesnabelen gir sommerfuglen mulighet til å nå inn i dype blomster for å suge til seg nektar. Snabelen gjør at sommerfugler er avhengig av flytende føde.
Brystets indre organer er for det meste muskulatur til de fire vingene. Selve brystpartiet består av tre sammenvokste ledd. Brystpartiet har ett par bein på hvert ledd, tilsammen seks bein. Noen dagsommerfugler har reduserte eller tilbakedannede framføtter, og har derfor tilsynelatende bare fire bein. Dette er et avledet fellestrekk og tilfelle hos alle flikvinger hvor hannenes forreste beinpar er omdannet til korte børster. Ytterst på beina har dagsommerfugler et kloledd, med et par små klør. Disse brukes til å få fotfeste. Enkelte hanner av glansvingene mangler kloleddet og har derfor reduserte frambein. På beina finnes også sanseorgan som gir informasjon om hva den sitter på. Hunner bruker disse sansene for å finne riktig næringsplante, hvor den kan legge sine egg.
Vingene består av ribber med en tynn membran mellom. Membranen hos de fleste sommerfugler er tett besatt med små skjell i ulike farger. Særlig dagsommerfuglene er svært fargerike. Fargene oppstår på grunn av vingeskjellets farge og gjennom lysbrytning på vingenes overflate som resulterer i metalliske eller iridiserende farger. Langs ytterranden finnes fine hår.
Vingene hos dagsommerfugler er brede og store i forhold til kroppen. Koblingen mellom for- og bakvinger, kalt frenulum, en slags «krok», mangler også. Framvingene og bakvingene overlapper hverandre litt, og under flygningen utnyttes dette slik at fram og bakvingene utgjør «en stor vinge». Derfor kan dagsommerfugler seile litt på luften og har ikke behov av hurtige vingeslag, flukten er lydløs da de bare har mellom ti og tyve vingslag i minuttet. Motsetningen er insekter med et høyere antall vingeslag som gir en hørbar summing, eksempelvis fluer og veps.[1]
Bakkroppens indre organer hos sommerfugler består av åndedretts-, fordøyelses- og forplantningorganet. Åndedrettet hos sommerfugler foregår ikke ved lunger, men ved at luft hentes inn og ut av kroppen gjennom små hull i hudskjelettet, kalt stigmata. I kroppen er det et svært finmasket system av trakéer som leder oksygenet til kroppens vitale deler. Sommerfugler har ikke blod som hos pattedyr, men en blodvæske. Den sirkulerer fritt i kroppen, men allikevel på en måte, slik at alle deler av kroppen stadig får fornyet blodvæske. Blodvæsken pumpes rundt av et avlangt rørformet hjerte.[1]
Eggenes fasong og overflate varierer. De fleste egg har en eller annen rund form, ofte tønneformet, med et fint punktert mønster eller lengderibber. De fleste er omtrent 1–2 millimeter brede. Innen de ulike delgruppene er eggene vanligvis svært like hverandre. Larvens bakkropp består nesten bare av fordøyelsessystemet. Dette er ganske kort, og mye av maten larven spiser passerer før all næringen er tatt opp. Avføringen kommer ut som små kuler helt bakerst på kroppen. Enkelte larver slipper avføringen rett ned, mens andre kan skyte den fra seg.
Larvens hode består av en hard hodekapsel med noen punktøyne. Under øynene er det noen små antenner larven bruker til å finne riktig føde. Noen larver har en forholdsvis glatt kropp; andre (for eksempel larvene av neslesommerfuglen) har pigger og stive børster.
Larvene ånder gjennom små åpninger langs kroppens sider, som gir luft til trakéne. Bak hodet, på bryststykket, som består av tre ledd, er det tre par bein. Lengre bak har larvene vorteføtter (som ikke er egentlige bein, men utvekster larven kan bruke til å holde seg fast), flere par med bukføtter og aller bakerst en analfot.
Dagsommerfugler finnes helst på varme solrike steder, helt fra kysten og opp i fjellet. De fleste suger nektar av blomster, derfor er blomsterenger eller andre steder med blomster attraktive. Flere av artene er avhengig av visse næringsplanter og enkelte arter er også kresne i forhold til leveområdet.
Om natten og i overskyet vær hviler dagsommerfuglene. Noen arter stikker seg litt vekk, mens andre arter foretrekker å sitte høyt og ofte noe synlig på planter eller i trær. Om de blir truet kan de derfra raskt, slippe seg ned og fly hurtig i sikkerhet. Vingene holdes sammenlagt opp eller ut fra kroppen, og den noe spraglete vingeundersiden gir sommerfuglen kamuflasje og beskyttelse.
Noen glansvinger lever som larver, i sameksistens (symbiose) med maur, i større eller mindre grad. Så mye som omtrent 75% av glansvingene har ett eller annet forhold til maur. Dette er et særtrekk hos glansvinger. Disse larvene kan utskille et sukkerholdig stoff og aminosyrer fra noen kjertler på bakkroppen. Dette tiltrekkes maurene av. Noen glansvinge-larver kan produsere svake lyder og vibrasjoner i plantene. Dette for å tiltrekke seg maur.[2][3] Enkelte arter maur bærer glansvingelarver (Maculinea arion) inn i maurtuen, hvor larven produserer sukkerholdig væske til maurene, mens den lever av mat maurene har samlet inn eller som rovdyr på maurens avkom. Den fullfører sin utvikling i maurtuen og har også puppestadiet der. Når den klekker, etter tre – fire uker, kryper sommerfuglen uhindret ut av maurtuen.
Parringen skjer ved sammenkobling mellom de to kjønnene. Under parring utskiller hannene en duft fra små duftskjell på vingene, dette kan være med å gjøre hunnen mer villig til å parres. Om et par forstyrres under parring, flyr vanligvis hunnen, mens hannen blir hengende passivt. Men hos dagsommerfugler i gruppen glansvinger er dette motsatt.
Eggene legges enkeltvis eller i grupper, rett på næringsplanten. Noen arter legger få men store egg, mens andre legger mange små egg.
Larvene er radikalt forskjellige fra de voksne, både i levevis og i kroppsbygning. Larvens kroppstemperatur er mellom 35 og 38 °C.[4] Ved lavere temperatur blir larven inaktiv. Derfor krever larver hos dagsommerfugler gjerne sol for å være aktive. Om det blir for varmt regulerer larven temperaturen ved å oppsøke skygge.
Dagsommerfugler tilhører gruppen av insekter med fullstendig forvandling (holometabole insekter), som gjennomgår en metamorfose i løpet av utviklingen. Dette skjer mellom larvestadiet og det voksne stadiet og er en hvileperiode, et puppestadium, der sommerfuglens indre og ytre organer endres. Dagsommerfugler har puppestadiet i sin egen, noe ubeskyttede hud, hvor larvens bøyelige og myke kropp omdannes til en puppe med et hardt skall. Puppen henger fritt, bare festet i analenden eller bakenden. Hos noen av delgruppene er den også fast i et magebelte, en fint spunnet tråd. Når puppen er hard begynner omdanningen fra larve til den voksne sommerfuglen. De indre organer brytes i varierende grad ned til en cellemasse. En omorganisering skjer og dyret bygges opp igjen.
Noen arter har pupper som får samme farge som omgivelsene. De kan bli både grønne eller brune. Puppeperioden varierer etter temperaturen. De fleste dagsommerfugler har et puppestadium på mellom to og fire uker.[5]
Flere av dagsommerfuglene lever på åpne blomsterrike enger i kulturlandskapet. Dette er en naturtype som blir sjeldnere og sjeldnere, på grunn av endringene i jordbruk og landbruk. Eller de kan være avhengig av en spesiell næringsplante, være tilknyttet en helt spesiell biotop, og er sårbare av den grunn.
Flere av artene er i tilbakegang og flere finnes på den norske rødlisten (Nasjonal rødliste 2006) og på IUCN rødliste (2007 IUCN Red List of Threatened Species), over truede arter.
Søstergruppen til dagsommerfuglene er smygerne, som også omtales som «uekte dagsommerfugler». De to gruppene sammenfattes som Rhopalocera, og kan kalles «dagsommerfugler i vid forstand».
Familien Riodinidae regnes ofte som en delgruppe (underfamilie) av glansvingene, da med navnet Riodininae. Men den systematiske inndelingen er ennå ikke avklart. Derfor har gruppen vært regnet både som en underfamilie av glansvinger [10][11] og som en selvstendig familie med navnet Riodinidae.[12]
Systematikken nedenfor følger The Tree of Life Web Project.[13]
Dagsommerfugler utgjør en delgruppe av sommerfuglene. De er dagaktive, ofte fargerike insekter. Selv om dagsommerfugler bare utgjør omtrent 8 % av de kjente artene av sommerfugler, er det disse man har fremst i tankene når det er snakk om sommerfugler. Men når det er sagt, er det flere av de resterende 92 % som er aktive i dagslys.
De fleste artene lever i tropiske og subtropiske områder. I Norge forekommer 87 arter, hvorav de fleste finnes helt sør i Norge der klimaet er varmere enn det er lengre nord. Noen få arter er imidlertid tilpasset et liv i fjellet og finnes bare lengst nord i Norge. Dagsommerfugler gjennomgår en metamorfose i løpet av utviklingen, et puppestadium, mellom larvestadiet og det voksne stadiet. Livssyklusen hos de fleste norske artene er ett år.
Papilionoidea (de la genul Papilio, însemnând „fluture”) este o superfamilie care conține specii de fluturi, aparținând cladei Rhopalocera (care mai conține 2 superfamilii: Hesperioidea și Hedyloidea).
Speciile din superfamilia Papilionoidea pot fi diferențiate datorită caracteristicilor:
Materiale media legate de Papilionoidea la Wikimedia Commons
Macrolepidoptera Papilionoidea (de la genul Papilio, însemnând „fluture”) este o superfamilie care conține specii de fluturi, aparținând cladei Rhopalocera (care mai conține 2 superfamilii: Hesperioidea și Hedyloidea).
Äkta dagfjärilar (Papilionoidea) är en överfamilj inom underordningen dagfjärilar (Rhopalocera). Den består av alla dagfjärilar förutom tjockhuvudfjärilar.
De äkta dagfjärilarna skiljer sig från tjockhuvudfjärilarna bland annat genom att de vilar med vingarna slutna över ryggen. De har klubbformade antenner vilket också tjockhuvudfjärilarna har men på de äkta dagfjärilarna är de raka till skillnad från tjockhuvudfjärilarnas nedåtböjda spets.
Som namnet antyder så är dessa fjärilar aktiva på dagen. De vuxna fjärilarna lever på blommornas nektar. Larverna lever på växter. En art har ofta en eller några specifika värdväxter.
Cirka 25 600 arter äkta dagfjärilar är kända från hela världen.
Äkta dagfjärilar har fem familjer. Alla utom palpfjärilarna finns representerade i Sverige.
Till dessa fem familjer finns ett tjugotal underfamiljer.
Wikimedia Commons har media som rör Äkta dagfjärilar.
Denna djurrelaterade artikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.
Äkta dagfjärilar (Papilionoidea) är en överfamilj inom underordningen dagfjärilar (Rhopalocera). Den består av alla dagfjärilar förutom tjockhuvudfjärilar.
Відмітною ознакою представників родини є булавовусі антени (вусики). Гусениці при обертанні в лялечку не прядуть кокон. Проте їх традиційна назва не зовсім відповідає реальності, оскільки серед них зустрічаються і види активні у сутінках, а денні є і серед інших лускокрилих (наприклад, Uraniidae, Zygaenidae, Castniidae). Крім того, денні лускокрилі відомі серед Castniidae і Zygaenidae.
Зустрічаються на усіх материках, окрім Антарктиди і віддалених островів. Найбільш різноманітні в тропіках. У Європі понад 550 видів.
Споріднені стосунки між родинами досліджені як на морфологічному, так і на молекулярно-генетичному рівнях (Kristensen 1976, de Jong et al. 1996, Ackery et al. 1999, Wahlberg et al. 2005). На їх основі ближчими вважаються родини Lycaenidae і Riodinidae, а вони разом відповідно ближче до родини Nymphalidae. Уся їхня клада сестринська до родини Pieridae, а до кореня загального їх стовбура ближче Papilionidae.
Передбачувані зовнішні філогенетичні стосунки Papilionoidea виглядають таким чином:
RhopaloceraPapilionoidea (Денні метелики)
Іноді надродина Papilionoidea (у широкому сенсі) включає і головчаків у вигляді серії Hesperiiformes (родина Hesperiidae), а власне денні метелики відносять до серії Papilioniformes (чи Papilionoidea у вузькому сенсі).
Liên họ Bướm phượng (danh pháp khoa học Papilionoidea) gồm tất cả các loại bướm trừ bướm nhảy và Hedyloidea giống bướm đêm.
Đặc điểm của các loài bướm trong liên họ này như:
Vị trí phát sinh loài được đề xuất như sau:[1]
Rhopalocera
Papilionoidea (Bướm)
Hesperiidae (Bướm nhảy)
Hedylidae (Bướm và ngài Bắc Mỹ)
Có 5 họ được xác định rõ ràng:
Trong các phân họ của Nymphalidae, chỉ có Morphinae và Satyrinae có thể là cận ngành, nhưng chúng tạo thành một nhóm/nhánh rõ rệt với nhóm Charaxinae.[2]
Liên họ Bướm phượng (danh pháp khoa học Papilionoidea) gồm tất cả các loại bướm trừ bướm nhảy và Hedyloidea giống bướm đêm.
Papilionoidea (дневные булавоусые) — надсемейство бабочек. Более 13 700 видов (Robbins, 1982)[1].
Отличительным признаком представителей надсемейства являются булавоусые антенны (усики). Гусеницы при окукливании не прядут кокон. Однако их традиционное название (дневные) не совсем соответствует реальности, так как среди них встречаются и виды активные в сумерках, а дневные бабочки имеются и среди других чешуекрылых (например, Uraniidae, Zygaenidae, Castniidae, некоторые Arctiidae и Sphingidae). Кроме того, булавовидные усики встречаются среди представителей семейств Castniidae и Zygaenidae. Другим общим признаком Papilionoidea является то, что хотя бы одна из 5 радиальных жилок переднего крыла редуцирована или расположена на общем стволе с одной из соседних (у Hesperioidea все 5 радиальных жилок развиты и отходят от ячейки отдельно)[2].
Встречаются на всех материках, кроме Антарктиды и удалённых островов. Наиболее разнообразны в тропиках, особенно в Неотропике. В Европе более 550 видов.
Родственные отношения между семействами исследованы как на морфологическом, так и на молекулярно-генетическом уровнях (Kristensen 1976, de Jong et al. 1996, Ackery et al. 1999, Wahlberg et al. 2005)[3]. На их основании более близкими считаются семейства Lycaenidae и Riodinidae, а они вместе соответственно ближе к семейству Nymphalidae. Вся их клада сестринская к семейству Pieridae, а к корню общего их ствола ближе Papilionidae[4].
Взаимоотношения между семействами показаны в кладограмме по данным Heikkila et al., 2014 [5]
PapilionoideaИногда надсемейство Papilionoidea (в широком смысле) включает и толстоголовок (семейство Hesperiidae, 570 родов, около 4000 видов), и семейство Hedylidae (1 род, 36 видов), которых ранее относили к пяденицам[6]. Для объединения их всех была предложена серия Papilionoformes[2].
Papilionoidea (дневные булавоусые) — надсемейство бабочек. Более 13 700 видов (Robbins, 1982).
關於与「蝴蝶」名称相近或相同的条目，請見「蝴蝶 (消歧義)」。蝴蝶是一類常於日間飛行的昆蟲，生物分類學中是指鱗翅目中名为鳳蝶總科（學名：Papilionoidea）的一個總科級演化支[2]，又名真蝶總科。下級分類中，共有7個科，包含了大約18,800種 [3]。如同其他昆蟲，蝴蝶也屬於節肢動物，體表具有分節的外骨骼，成蟲身體也分為頭、胸、腹三個部份，胸部長有兩對翅膀，翅膀上各式各樣的色彩和斑紋是由翅膀上的鱗片組成。蝴蝶是完全變態昆蟲，其一生包括卵、幼蟲、蛹與成蟲四個階段。世上體型最大的蝴蝶為亞歷山大鳥翼鳳蝶，展翅寬達280毫米[4][5]，體型最小的蝴蝶是褐小灰蝶，只有16毫米[6]。
蝴蝶廣泛分佈世界各地的陸上地方，除了南極洲以外皆有分佈，熱帶地區物種多樣性最高，溫帶及寒帶地區也有許多種類棲息。世上共有約18,500種蝴蝶，新北界有約775種，新熱帶界約7700種，古北界約1575種，埃塞俄比亞界約3650種，東洋界及澳新界共約4800種[7]。在中國記錄了約2100種；台灣約370種；香港約260種。
蝴蝶的生境十分廣泛，但主要都是圍繞牠們賴以為生的植物，包括蜜源植物和寄主植物。前者是蝴蝶成蟲攝取花蜜的開花植物，後者是幼蟲食用的植物。
蝴蝶是完全變態的昆蟲，牠們的一生有卵、幼蟲、蛹和成蟲四個階段。這種生存方式有更強的競爭性，例如幼蟲和成蟲間完全不同的食性能減少種內競爭、一生特化成各個階段能更有效率地完成不同階段的任務：幼蟲有發達的消化系統使能不斷進食並貯存能量、蛹期不用進食能渡過不利生長的冬季、成蟲長有翅膀和成熟的生殖系統能有效找尋配偶並繁殖後代。
綜合整個生命史，蝴蝶壽命一般有1至4個月，不過不同季節和種類其壽命都不同。在溫暖和食物充足的時候蝴蝶能快速成長，壽命會較短，反之亦然。一般成蝶只有兩個月壽命，但以成蟲越冬的斑蝶，成蟲壽命可以長達數個月。
產卵方式依種類不同，產卵位置可以是在寄主植物葉片、嫩芽、枝條，休眠芽附近，或是在寄主植物附近的其他植物體或地面上。也有將卵產在樹皮裂缝，花苞及新芽孔隙的情形。卵粒單產或數粒成一群，也有一次產數百粒成卵塊的種類。通常卵粒藉由雌蝶副腺分泌物黏著在物體上，也有完全隱藏在泡狀或膠狀物中的情形，更有少數種類會有直接將卵粒拋置地面的特殊習性。
卵剛孵化成蟲時稱作一齡蟲，幼蟲一般從卵頂部嚙破卵殼出來，但是卵粒產在裂縫與孔隙的種類有些具有幼蟲從側面破卵而出的適應性，甚至有針對卵蜂演化出加厚卵殼而幼蟲從卵底穿過葉片脫出的種類。有部分種類在孵化後幼蟲會啃食卵殼，使不會浪費資源，又可以防止空卵殻暴露了自己的位置，吃過卵殼後會不斷吃寄主植物。極少數蝴蝶的幼蟲會吃其他生物，例如灰蝶中雲灰蝶亞科的蝶種都是肉食性，如蚜灰蝶的幼蟲以蚜蟲為食、熙灰蝶幼蟲以介殼蟲為食[8]。直至下一個階段脫皮轉齡，幼蟲會停止活動及進食，作脫皮轉齡的預備。脫皮開始時，幼蟲身體伸縮，將舊皮從頭部脫到尾部，最後把頭部的外殻脫下便完成脫皮。幼蟲每次脫皮為一齡，會脫皮4至6次。
老熟幼蟲會停止進食，到處爬行尋找結蛹的地方，通常會選擇停留在葉底。為了確保羽化成蝴蝶時能順利展翅，幼蟲會拉長身子量度空間是否足夠。決定好結蛹地點後，幼蟲會先吐絲作墊，用尾足鉤著絲墊固定位置，然後不斷地向左右吐絲，造成一條粗帶固定蟲體，形成前蛹。大約一天後便開始化蛹，這時，前蛹會有間歇性的伸縮及膨脹活動。隨後伸縮及膨脹的次數會漸趨頻密，表皮從胸前裂開，並迅速被推至腹部末端。最後，末端臀棘鉤著絲墊，將最後一張皮也脱下時便完成化蛹。
蛹的表面看似靜止不動，其實牠第四至第六腹節是能夠活動的，在這階段蛹內會進行複雜的重組過程，把幼蟲時的器官分解，並組成成蟲的身體。約十天後，成蟲的器官會在蛹內發育完成，接著便是羽化。
蝴蝶的羽化一般在深夜至清晨進行。成蟲開始羽化時，蛹殼頭部和胸背呈十字形裂開，頭、胸及背部一一露出，接著前足伸出，並將皺摺的翅膀及鼓脹的腹部拉出蛹殼外。剛爬出的成蟲通常會附在蛹殼下，或在其他穩固位置將身體懸掛，引導腹部的血淋巴體液注入翅脈，流進翅膀，並將摺皺的翅膀迅速撐開。當雙翅伸展後，多餘的體液會由肛門排出。假如此時蝴蝶掉在地上或有障礙物令翅膀不能順利伸展，牠便會永久失去飛行能力。待翅膀變硬後，成蟲便具備飛行的能力。
羽化後的成蟲，無論在外形和結構都與幼蟲全不相同，也是我們最熟悉的蝴蝶。成蟲所有器官已發育成熟，具備交配與產卵的能力，繁殖下一代，通常蝴蝶一生只會交配一次。雄蝶會找尋雌蝶交配，交配後的雌蝶會找尋寄主植物產卵，由下一代延續蝴蝶的生命史[9]。
蝴蝶頭部呈圓球形或平球形，表面密被鱗毛，左右兩側各具一發達的複眼，由上萬個六角形小眼組成，每個小眼能看到所見的對象的一個小光點，無數小眼所見的無數小光點造成鑲嵌而成的影像。許多種類在小眼間生有細毛，複眼是否具毛以及其被毛狀態在分類上頗有價值。頭部背側和複眼之間有一對细長，生許多有感覺器官的觸角，分為柄節、梗節和鞭節。鞭節在外觀上分為許多小節，但是這些小節內部沒有獨立運作的肌肉連繋。鞭節末端的膨大部分可稱為錘部，錘部成圓柱狀或壓扁狀，錘部末端稱為尖頂，在弄蝶科格外發達。觸角表面被覆鱗片，但在末端有裸露部分，又稱為裸節。在觸角後方有毛叢，稱為毛隆。口器位於頭部下側，高度特化以利吸食流體食物，依種類與性別不同會吸食花蜜、腐果、動物排遺、溪流邊與地面水分等。口器基本上只餘下唇鬚及小顎外葉，上唇和上領部分則已退化消失。下唇鬚呈片狀，能前伸或上舉，在喙蝶亞科特別明顯。小顎外葉形成兩根半管，左右相互嵌合成一形如彈簧的吸管，休息時螺旋狀捲縮在頭的下面，應用時又可伸直，以虹吸力吸花蜜等汁液。
蝴蝶胸部由三節組成，分別為前胸、中胸與後胸。前胸窄小，兩側生有氣孔，背側有骨化或膜質構造，稱為背翼（英语：Patagium）。胸部具有兩對翅，位於中胸者為前翅，後胸者為後翅。前翅基部有用以保護翅基關節之骨片，稱為肩板（英语：Tegula (insect anatomy)）。胸部各節亦分別有一對足，由前至後分別為前足、中足及後足[10]。足主要分為基節、轉節、腿節、脛節及跗節五節，其上覆有鱗片與刺毛，脛節上常具成列小刺。中足及後足脛節上常具一或兩對具關節的距。鳳蝶與弄蝶前足脛節上具有稱為前脛突的特殊構造，生有梳狀刺毛[11]。跗節通常分為五節小跗節，末端生有一對彎曲的爪，但在蛺蝶科及灰蝶科雄蝶跗節常癒合成圓筒狀，不分節，末端無爪的構造。
蝴蝶腹部包含消化，排泄及繁殖器官，由10節腹節組成，各腹節由骨化程度較高的一片背板（英语：Tergum）及腹板，以及兩側兩片骨化程度弱的側板（英语：Pleuron (insect anatomy)）所構成，第1至7腹節除了第1腹節缺乏腹板以外，其餘各節形態簡單，缺乏特化構造，但在側板上具有氣孔。雌蝶第8至10腹節以及雄蝶第9至10腹節高度特化，形成外生殖器官，這些構造與部分雌蝶部分内生殖器構造合稱為交尾器。
蝴蝶翅膀構造獨特，前翅翅形常接近三角形，後翅則接近扇形，兩者翅前方邊緣稱為前緣，後方邊緣稱為後緣，與身體相接處稱為翅基，而遠離身體的邊緣稱為外缘。前緣與外緣相接處稱為翅頂，後緣與外緣相接處稱為臀角。
翅膀呈膜質，有骨化之翅脈，分別有六組縱脈，由前至後分別為前緣脈（C）、亞前緣脈（Sc）、脛脈（R）、中脈（M）、肘脈（Cu）及臀脈（A）。蝴蝶的前緣脈明顯退化，僅在活體前翅前緣有模糊的痕跡，在乾燥標本上則完全消失。肘脈可分為前肘脈（CuA）與後肘脈（CuP），不過在蝴蝶中僅有鳳蝶科仍具有後肘脈翅脈間的區域稱為翅室。翅室名稱跟隨其前方翅脈名稱，如M1脈後方的翅室即為M1室。在脛脈與肘脈間形成一空室，稱為中室，中室外端有時具一橫脈稱為中室端脈，中室端脈存在時稱為中室封閉，而中室端脈缺少則稱為中室開放。此外，後翅Sc+R1脈近基部位置常有一稱為肩脈（hm）的游離短脈。
蝴蝶翅面上布滿鱗片，呈覆瓦狀排列。鱗片基部有一小柄，藉以附著於翅膜上細微窩孔上。鱗片壁及孔隙中包含由幼蟲時期從寄主植物獲得的成分，成蝶自行代謝出的產物，或是代謝廢物等來源之色素，這類色彩稱為「化學色」或「色素色」，部分蝶種的鱗片上具有各種物理甚至近乎螢光特化結構，可造成光線干涉等物理效應形成金屬光澤的效果，這類色彩稱為「物理色」或「構造色」。
許多雄蝶及少數雌蝶在翅膀上長有用作釋放與求偶有關的信息素的特化鱗，稱為香鱗（英语：External_morphology_of_Lepidoptera#Androconia）。香鱗有的散布在翅面上，有的聚成一片形成「性標」，有的則位於特化的袋狀構造或翅褶內。
當同一種蝴蝶出現兩種或以上的型態，便稱為多型性。與個體差異不同，多型性的型態差異較大，各型態亦恆常發現。多型性包括兩性異形、季節異形[12]等型態。兩性體亦會罕有地發生，即同一隻蝴蝶擁有兩性的性器官，左右翅膀的花紋都不一樣，甚至形狀不同。
蝴蝶的卵具多變化的形態，外部具有卵殼，卵殼頂部中央有稱為精孔的小孔。
蝴蝶的幼蟲身體常呈圓筒形或蛆狀，剛孵化的一齡幼蟲體表具有形態和數目固定的剛毛，稱為一次刺毛（英语：Seta），對分類與演化研究很有價值。其後每蛻一次皮即稱為增加一齡，而體表會長出變化多端，數目不定的二次刺毛。幼蟲期總齡數多為四或五齡，也有多達12齡的情形。 幼蟲頭部骨化程度高，生有感覺毛，下端具備咀嚼式口器，兩側各有數個可用來感光的側單眼。頭部具有縫線，藉以在化蛹時裂開讓蛹體脫出。 幼蟲身軀體壁骨化程度弱而呈膜質，骨化部分只有一次刺毛基部的小硬板前胸背側稱為前胸硬皮板的部分，以及第10腹節背側稱為肛上板的部分。 胸部具有三對步足，其跗節僅一節，末端有一爪。腹部分為10節，於第3、4、5、6及第10節具有原足（英语：Proleg）。原足上具有成列小鉤，稱為原足鉤，藉以附著攀附於幼蟲吐絲形成的絲墊或其他物體上[13]。前胸以及第1至8腹節各具一對氣孔。幼蟲多半總齡數固定，但不固定的種類也不少。
蝴蝶的蛹屬於彼蛹，附肢與翅緊貼軀體，體表在不同部位生有刺毛。頭部的複眼，觸角及小顎外葉等部分可見。觸角沿前翅前緣延伸小顎外葉位於腹面中央，其長度常超出翅面。 胸部各節均可見，多以中胸最為發達。前翅位於蛹體側腹面，後翅大部分或完全為前翅覆蓋。前足，中足可見，位於觸角與小顎外葉之間。中胸氣孔位於背側。腹部10節均可見，但最後三節癒合而不可動其他腹部的可動性依種類而不同。第1至8腹節具有氣孔，但是第1腹節氣孔因被翅覆蓋而不可見，第8腹節氣孔則失去功能而無開口。交尾器痕在雄蟲見於第9腹節，而在雌蟲則在第8及9腹節，交尾器痕呈圓形或線形。肛門痕位於第10腹節，形狀也呈圓形或線形。 第10腹節特化，伸長成稱為垂懸器的構造，有鉤狀刺毛，蛹體可藉此構造攀附絲上以附著於物體上蛹體附著物體的方式主要分為僅以垂懸器附著，頭下尾上的懸蛹以及胸部有絲帶環繞固定的縊蛹，不過也有許多屬於以上兩類的其他附著方式。蛹的外部形態變化萬端，許多種類模擬植物體不同部位藉以隱藏有些種類並其依附著位置的質地，色彩而呈綠色或褐色。另有一些體內含有毒素的種類擁有鮮豔色彩。
蝴蝶成蟲的口器特化為吸管狀，所以只能進食液態的食物。除了花蜜以外，水、樹汁、腐果、動物糞便等都是各種蝴蝶的食物。蝴蝶喜歡在溪邊或濕潤的土壤聚集一起吸水，攝取水中的礦物質。
許多灰蝶幼蟲會與螞蟻共生，螞蟻保護幼蟲，並從幼蟲身上取得蜜露，雙方都獲得好處[14]。但蟻種不限定，沒螞蟻時幼蟲亦可生長，此爲非絕對的互利共生；銀線灰蝶屬幼蟲亦與螞蟻共生，但雌性蝴蝶要有特定蟻種氣味時才會產卵，這是絶對的互利共生。
冬天的時候蜜源植物不多，寄主植物也凋零，成蟲和幼蟲會因食物不足而難以生存。所以很多蝴蝶都已卵或蛹形態過冬，因為這兩個都是靜止狀態，不需進食。然而，有些斑蝶會已成蟲過冬，在秋季牠們會努力吸花蜜，儲存養分，冬季時會集體在山谷中過冬，形成蝴蝶谷的奇觀。帝王斑蝶和大絹斑蝶兩種較爲出名的品種都會進行長距離遷徙。
雄性蝴蝶的領域行爲會驅離其他競爭者，讓自身取得制空優勢。牠們會站在樹上的葉面以取得制空權，假如有其他雄蝶或飛行物闖入領域，便會互相追逐，直至入侵者被驅逐。但如果闖入的是雌蝶，便會設法將雌蝶留住並交配。領域性是蝴蝶常見的競爭方式。
在每天的上午，各地的蝴蝶會順着地形往上飛，最後聚集在各處山嶺或山脊。雄蝶在山頭盤據，互相追趕，等待雌蝶登山。而雌蝶在交配後會飛到山下產卵。
雄蝶的數量比雌蝶多，所以雄蝶的競爭非常激烈，數隻雄蝶追求一隻雌蝶的情況並不罕見。雄蝶對雌蝶的氣味異常敏感，常有雄蝶守候在未羽化的雌蝶蛹旁，待雌蝶羽化後便第一時間交配。雄蝶的領域和登峰行為都是為了交配繁殖。
蝴蝶是被各種天敵捕食的對象，即獵物。蝴蝶位於食物網的底層，是其他動物的捕食對象，包括雀鳥、蜥蜴、蜘蛛、螳螂、蜻蜓、青蛙等，牠們大多行動敏捷或會設置陷阱，捕捉正在訪花甚至飛行中的蝴蝶成蟲。蝴蝶幼生期的各階段亦幾乎都有寄生性天敵。小自卵蜂、繭蜂、大至姬蜂、寄生蠅、線蟲等，根據種類的不同會把卵產在蝴蝶的卵、幼蟲或蛹上。當牠們的幼蟲孵出後就會以寄主的組織為食。這類寄生生物吸取寄主營養長大後通常會導致寄主死亡，這類關係屬擬寄生物，擬寄生生物與寄主之間大多具專性。此外，細菌、病毒和真菌都是令牠們生病的微生物。
部分灰蝶幼蟲與螞蟻共生時，能藉由螞蟻提供的防衛能力避免被擬寄生生物危害，但遇上體型稍大的天敵，螞蟻們也使不上力。幼蟲及成蝶可藉由移動能力尋找合適地點躲藏，或是快速飛行，逃跑或裝死，而沒有移動能力的蝶卵，蛹，則有其他避敵方法提高生存機會。
蝴蝶身上佈滿細毛和鱗片，當天敵捕食時，容易脫落的細毛和鱗片零的人不能抓緊，增加逃脫的機會。
蝴蝶會藉由各種隱蔽環境隱藏起來。例如臺灣灑灰蝶雌蝶將卵產在樹皮裂縫內；弄蝶幼蟲製作的蟲巢，進食時間外到都會在葉包內；趾弄蝶屬成蝶停棲在葉片下表面等。
蝴蝶的各種外型、顏色或行爲等融入周遭環境，利用保護色讓天敵不易察覺，例如很多蝴蝶的幼蟲和卵到和寄主植物的顏色十分相似，偽裝成葉片、花或樹枝的一部份，好像枯葉蛺蝶和蠹葉蛺蝶的翅紋像枯葉[15]。又會模仿天敵不感興趣的物體，如鳳蝶幼蟲外型像鳥糞[16]。又會利用斑紋的形態分割干擾天敵的視覺，如環蛺蝶屬翅膀的條紋破碎、灰蝶後翅臀角的眼斑、尾突，讓天敵以爲是頭部而攻擊錯誤目標，所以一些灰蝶停留時會擺動後翅來模仿頭部動作，天敵往往被騙以攻擊後翅，灰蝶藉此逃過一劫[17]。
眼蝶等蝶種翅膀擁有不合比例的巨大眼斑或鳳蝶屬終齡幼蟲胸部的眼斑等，都可能讓天敵誤以爲是巨獸而不敢攻擊。大量的幼蟲群聚也有威嚇效果，亦令捕食者難以集中捕食，令其生存機會增加[18]。部分蝶蛹表面具有金屬色澤，斑蝶幼蟲顏色鮮豔，對比明顯的體色屬於警戒色，警告天敵不要捕食。部分蝴蝶幼蟲體表有堅硬棘刺或是體表有長毛，藉以警告天敵牠們可能有毒，不可口或難以下嚥。若無法嚇阻天敵的行動，鳳蝶幼蟲的臭角（英语：Osmeterium）散發難聞的氣味[19]和斑蝶成蝶會用毛筆器散發出斑蝶素的味道以達到自我防衛的驅敵效果。
擬態是屬於利用其他生物的防衛機制，擬態要有以下三者才成立：捕食者、被擬態者及擬態者。捕食者在捕食過程中學會被擬態者不好吃有毒或難以捕食，由不好的經驗讓牠之後會避免捕食外型相似的物種，擬態者則因爲外型像被擬態者而減少被捕食。
蝴蝶是鱗翅目中的一個總科級演化支，名鳳蝶總科。以前的鱗翅目分類曾把蝶類和蛾類歸類為「錘角亞目」及「異角亞目」，這是依觸角的形狀把蝴蝶和蛾區分，但現今科研已證實這種分類並不合宜。其後，一些分子種系發生學研究分別有指出蝴蝶跟小鱗翅亞目（英语：Microlepidoptera）或大鱗翅亞目（英语：Macrolepidoptera）有密切的親緣關係[20][21]。近年的種系發生學研究都肯定鳳蝶總科是鱗翅目之中，雙孔類（Ditrysia）之中、短突雙孔類（Apoditrysia）之中、螟蛾類（Obtectomera）之中的一個演化支，然而對於鳳蝶總科與鄰近蛾類之親緣關係的層面上，在各個研究結果中都不時發生變動。較新的研究分析如下[2]：
螟蛾類 ObtectomeraHeliocosma 類
斑蛾總科（英语：Zygaenoidea） Zygaenoidea
網蛾總科（英语：Thyridoidea） Thyridoidea
錨紋蛾總科 Calliduloidea
鳳蝶總科 Papilionoidea
駝蛾總科（英语：Hyblaeoidea） Hyblaeoidea
螟蛾總科（英语：Pyraloidea） Pyraloidea
大異角類 Macroheterocera[22]
在蝴蝶的次級分類中，曾經分為3個總科：弄蝶總科、鳳蝶總科和喜蝶總科[23]，並認為弄蝶是較原始的類群。然而，近年的分子種系發生學研究結果都否定這種分類法。較新的研究數據發現鳳蝶的分類才是蝴蝶演化支的基群，即鳳蝶科是其除所有蝶類的旁系群（包括弄蝶和喜蝶），換言之，以前的鳳蝶總科和弄蝶總科定義也成為了多系群[24]，因此蝴蝶不應區分成三個總科[25]。綜觀而言，現今蝴蝶共分類為1個總科，當中包含了7個科。各科之間的關係為：蜆蝶科和灰蝶科是旁系群，她們的共同演化支是蛺蝶科的旁系群，粉蝶科是以上的旁系群，弄蝶科＋喜蝶科的共同演化支是以上的旁系群，最後鳳蝶科是以上各科的旁系群[1]。
鳳蝶總科鳳蝶科 Papilionidae
喜蝶科 Hedylidae
弄蝶科 Hesperiidae
粉蝶科 Pieridae
灰蝶科 Lycaenidae
蜆蝶科 Riodinidae
蛺蝶科 Nymphalidae
圖集
觀蝶就是觀察蝴蝶自然生態的活動，可以到郊外或蝴蝶園進行。觀蝶時不應搔擾野生動物、採捕蝴蝶的任何階段，以免擾亂生態。觀蝶時可攜帶當地的蝴蝶圖鑑、記錄表和相機等工具，方便作記錄[9]。
關於与「蝴蝶」名称相近或相同的条目，請見「蝴蝶 (消歧義)」。 蝴蝶是一類常於日間飛行的昆蟲，生物分類學中是指鱗翅目中名为鳳蝶總科（學名：Papilionoidea）的一個總科級演化支，又名真蝶總科。下級分類中，共有7個科，包含了大約18,800種 。如同其他昆蟲，蝴蝶也屬於節肢動物，體表具有分節的外骨骼，成蟲身體也分為頭、胸、腹三個部份，胸部長有兩對翅膀，翅膀上各式各樣的色彩和斑紋是由翅膀上的鱗片組成。蝴蝶是完全變態昆蟲，其一生包括卵、幼蟲、蛹與成蟲四個階段。世上體型最大的蝴蝶為亞歷山大鳥翼鳳蝶，展翅寬達280毫米，體型最小的蝴蝶是褐小灰蝶，只有16毫米。
_d1_2.jpg)
_02.jpg)
_laying_eggs_I_IMG_9965.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
