Llysieuyn blodeuol (neu legume) yw Banhadlen godflewog sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Fabaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cytisus striatus a'r enw Saesneg yw Hairy fruited broom.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Banadl Blewog.
Eraill yn yr un teulu yw: ffa soya (Glycine max), y ffa cyffredin (Phaseolus), pys gyffredin (Pisum sativum), chickpea (Cicer arietinum), cnau mwnci (Arachis hypogaea), pys per (Lathyrus odoratus) a licrs (Glycyrrhiza glabra).
Llysieuyn blodeuol (neu legume) yw Banhadlen godflewog sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Fabaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cytisus striatus a'r enw Saesneg yw Hairy fruited broom. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Banadl Blewog.
Eraill yn yr un teulu yw: ffa soya (Glycine max), y ffa cyffredin (Phaseolus), pys gyffredin (Pisum sativum), chickpea (Cicer arietinum), cnau mwnci (Arachis hypogaea), pys per (Lathyrus odoratus) a licrs (Glycyrrhiza glabra).
Cytisus striatus is a species of flowering plant in the legume family known by the common names hairy-fruited broom[2] and Portuguese broom. This plant is native to the west of the Iberian Peninsula and northwestern Morocco.[3]
This is a tall shrub often exceeding 2 metres (6.6 ft) in height. It is highly branched and sprawling. The sparse leaves are made up of small leaflets about a centimeter long each. The shrub bears yellow legume flowers and the pods are covered in white hairs.
This shrub is similar to its relative, Cytisus scoparius, but it can be distinguished by the paler shade of yellow of its flowers and by the hairy coat on its pods.
The sead of this plant can be spread by ants.
It is also known in other parts of the world as an introduced species. It was introduced to California in the 1960s as an erosion-controlling plant, but it 'escaped' and spread to become a major noxious weed, an invasive species colonizing in many habitats there. It is also caused ecological damages in Oregon.
This plant, beyond its native range, causes problems in many ways, including displacement of native species causing ecosystem degradation and loss, removing native plant food sources for wildlife, and a susceptibility to wildfire ignition and spread.
Cytisus striatus is a species of flowering plant in the legume family known by the common names hairy-fruited broom and Portuguese broom. This plant is native to the west of the Iberian Peninsula and northwestern Morocco.
El escobón (Cytisus striatus) es una especie de arbusto perteneciente a la familia de las fabáceas.
Es un arbusto de hasta 3 m, muy ramificado. Ramas con ocho costillas muy marcadas, seríceas de jóvenes, y casi glabras de adultas. Hojas trifoliadas o simples; las de los tallos viejos son pecioladas y las de los jóvenes sentadas. Flores solitarias. Cáliz de seríceo a puberulento. Corola amarillo-pálida, con quilla falcada y glabra en la parte superior. Androceo con dos estambres más largos. Estilo enrollado. Legumbre de oblonga a linear-oblonga , más o menos inflada, densamente pelosa, con indumento blanquecino. Habita sobre suelos ácidos en claros de bosques formando parte de piornales y matorrales. Se ha cultivado en taludes y bordes de carreteras, desde donde se ha asilvestrado en algunos países europeos.
Endemismo de la mitad occidental de la península ibérica y del Norte de África, aunque también se ha introducido en otros países como Chile o Estados Unidos en los estados de California y Oregón donde es considerada como maleza. Habita en claros de encinares, alcornocales y pinares. Forma densos escobonales en terrenos silíceos y no demasiado secos pero es de tendencia termófila, huyendo de las zonas altas y demasiado frías.
Muy apreciada como combustible, se sembraba en los campos de centeno del occidente de Salamanca y se aprovechaba como leña. También se hacían escobas fuertes para barrer calles. Se empleaba asiduamente para cofeccionar la techumbre de los chozos de pastores, tejados de cuadras y chiviteros.[1]
Números cromosomáticos de Cytisus striatus (Fam. Leguminosae) y táxones infraespecificos: 2n=48[2][3]
Escoba merina en Segovia, Ávila, y Salamanca. Escoba rubial, escoba portuguesa en los Arribes del Duero, Tamariz, escoba de tamariz en Aldeadávila ( Salamanca).[1]
A xesta molar ou xesta mansa[1] (Cytisus striatus) é unha especie de xesta (xénero Cytisus; familia das fabáceas) que medra en todo o occidente peninsular, incluíndo Galiza.
É un arbusto de até 3 m, moi ramificado. Pólas con oito costelas moi marcadas, seríceas de novas, e case glabras de adultas. Follas trifoliadas ou simples; as dos talos vellos son pecioladas e as dos novos sentadas. Flores solitarias. Cáliz de seríceo a puberulento. Corola amarelo-pálida, con quilla falcada e glabra na parte superior. Androceo con dous estames máis longos. Estilo enrolado. Legume de oblonga a linear-oblonga , máis ou menos inflada, densamente pilosa, con indumento abrancazado.
Endemismo da metade occidental da Península Ibérica e do Norte de África, aínda que tamén se ten introducido noutros países coma Chile ou os Estados Unidos nos estados de California e Oregón onde é considerada unha maleza. Tense cultivado nos noiros e bermas das estradas, dende onde se ten asilvestrado nalgúns países europeos.
Medra sobre solos acedos nos clareiros de piñeirais e bosques de aciñeiras e sobreiras ou formando parte de piorneiras, xesteiras e matogueiras. Chega a formar matogueiras mestas en terreos silíceos e non demasiado secos mais de tendencia termófila, fuxindo das zonas altas e demasiado frías.
Moi apreciada coma combustíbel, sementábase nas leiras de centeo do occidente de Salamanca e se aproveitaba coma leña. Tamén se facían vasoiras fortes para varrer rúas. Empregábase asiduamente para cofeccionar os teitos das cabanas dos pastores, colmados de cortes e alpendres.[2]
Números cromosomáticos de Cytisus striatus (Fam. Leguminosae) e táxones infraespecificos: 2n=48[3][4]
A xesta molar ou xesta mansa (Cytisus striatus) é unha especie de xesta (xénero Cytisus; familia das fabáceas) que medra en todo o occidente peninsular, incluíndo Galiza.
A Cytisus striatus, comummente conhecida como giesta-amarela[1], é uma espécie de planta arbustiva, pertencente à família das Fabáceas e ao tipo fisionómico dos microfanerófitos, marcada pelas flores amarelas que lhe aparecem entre Abril e Junho[2] e que se encontram associadas a rituais e tradições centenárias do folclore português.[3]
Dá ainda pelos seguintes nomes comuns: giesta-das-serras[4] (também grafada giesteira-das-serras[5]), giesta-negral[6] (também grafada giesteira-negral[7]) e maios[8] (também grafado maia[9] ou maias[8])
Do que toca ao nome científico desta planta:
Do que toca aos nomes comuns:
Esta planta arbustiva pode medir entre 1 a 3 metros de altura, contando com ramos abundantes, estriados e flexíveis e flores amarelas.[7]
As folhas são constituídas por três folíolos, sendo que as mais baixas costumam ser pecioladas, ao passo que as mais altas soem de ser sésseis.[15] As folhas aparecem, em posições alternadas, na base dos ramos e caiem rapidamente.[16] Por seu turno, os folíolos, cujas dimensões variam entre os dois milímetros e meio e os dez milímetros de comprimento e um a dois milímetros de largura, exibem um feitio estreitamente oblanceolado, com as faces glabras e os versos seríceos.[17]
No que toca às flores, costumam ser solitárias, raramente aparecendo aos pares e ainda mais raramente em trios.[15] Figuram nas axilas das folhas, onde formam cachos folhosos. São compostas por cálice diminuto e seríceo, em forma de campânula, contando com cinco pétalas, amarelas, de grande tamanho.[18] A floração ocorre entre Abril e Junho.[2]
O fruto é uma vagem, de formato que varia entre o oblongo-ovado e o elíptico, completamente coberta de pelos acinzentados e arredondada, com até 3,5 cm de comprimento.[18]
Trata-se de uma espécie autóctone de Península Ibérica e no Noroeste de Marrocos, tendo sido introduzida na Europa Ocidental e na América do Norte.[2]
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental, de onde é autóctone, e no Arquipélago da Madeira, onde foi introduzida.[7]
Designadamente, no que toca a Portugal Continental, encontra-se presente, em quase todo o país, salvante o Centro-Sul Arrabidense e o Barlavento e Sotavento algarvios.[2]
Do que toca ao arquipélago da Madeira, encontra-se presente desde S. Martinho até ao Poiso e à Camacha, bem como no Porto Moniz, até altitudes na ordem dos 1.400 metros.[15]
Trata-se de uma espécie rupícola, que medra na berma de caminhos.[2] Tem uma notável preferência por solos com substractos ácidos, arenosos, graníticos, xistosos ou quartzíticos.[7] Medram ainda em bouças, penedias, escarpas, nas orlas de florestas e em sebes.[7][2]
No Norte de Portugal, é tradição exibir um ramo de giesta no dia 1º de Maio, pendurando-o junto às portas e janelas das casas e demais edifícios ou mesmo depondo-a em cortelhos de animais, em carroças ou na dianteira de automóveis ou de outros veículos, como amuleto da sorte ou como protecção contra o carrapato (identificado com o demónio ou com o mau-olhado).[3] Por essa razão a planta é também conhecida como «maia» ou «maios».[14]
Os ramos são tradicionalmente utilizados para a manufactura de vassouras.[14][19] Foi ainda amplamente usada como chamiça ou acendalha, para fogueiras, ao longo da história de Portugal.[14]
Na língua inglesa as plantas do género Cytisus têm o nome comum broom que significa também vassoura. A Cytisus striatus é designada Portuguese broom, em referência à sua proveniência.[20]
A Cytisus striatus, comummente conhecida como giesta-amarela, é uma espécie de planta arbustiva, pertencente à família das Fabáceas e ao tipo fisionómico dos microfanerófitos, marcada pelas flores amarelas que lhe aparecem entre Abril e Junho e que se encontram associadas a rituais e tradições centenárias do folclore português.
Cytisus striatus là một loài thực vật có hoa trong họ legume họ known by the common name Portuguese broom. This plant is bản địa của bán đảo Iberia.
Phương tiện liên quan tới Cytisus striatus tại Wikimedia Commons
Cytisus striatus là một loài thực vật có hoa trong họ legume họ known by the common name Portuguese broom. This plant is bản địa của bán đảo Iberia.