nomes no trilho de navegação
Lathyrus niger ye una planta de la familia de les fabacees.[1]
Lathyrus niger ye una especie que difier de Lathyrus vernus nos sos foliolos romos o llixeramente agudos y estípules más curties de 4-10 mm, en cuantes qu'en Lathyrus vernus miden ente 1-2,5 cm. Foliolos xeneralmente 3-6 pares. Flores moraes que se vuelven azules de 1-1,5 cm. Vaina de 3,5-6 cm, negra, glabra. Floria en primavera y branu.
Habita en montes abiertos.
En gran parte d'Europa. Nel centru d'España en melojares.
Lathyrus niger foi descritu por (L.) Bernh. y espublizóse en Systematisches Verzeichnis 247. 1800.[2]
Númberu de cromosomes de Lathyrus niger¡¡ (Fam. Leguminosae) y táxones infraespecíficos: 2n=14[3]
Lathyrus: nome xenéricu deriváu del griegu que se refier a un antiguu nome del "gisante".[4]
niger: epítetu llatín que significa "de color negru"[5]
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Lathyrus niger ye una planta de la familia de les fabacees.
Llysieuyn blodeuol (neu legume) yw Ytbysen ddu sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Fabaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Lathyrus niger a'r enw Saesneg yw Black pea.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Pysen Borffor.
Eraill yn yr un teulu yw: ffa soya (Glycine max), y ffa cyffredin (Phaseolus), pys gyffredin (Pisum sativum), chickpea (Cicer arietinum), cnau mwnci (Arachis hypogaea), pys per (Lathyrus odoratus) a licrs (Glycyrrhiza glabra).
Llysieuyn blodeuol (neu legume) yw Ytbysen ddu sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Fabaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Lathyrus niger a'r enw Saesneg yw Black pea. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Pysen Borffor.
Eraill yn yr un teulu yw: ffa soya (Glycine max), y ffa cyffredin (Phaseolus), pys gyffredin (Pisum sativum), chickpea (Cicer arietinum), cnau mwnci (Arachis hypogaea), pys per (Lathyrus odoratus) a licrs (Glycyrrhiza glabra).
Die Schwärzende Platterbse (Lathyrus niger), auch Schwarzwerdende Platterbse, Schwarze Platterbse[1] oder Dunkle Platterbse genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Platterbsen (Lathyrus) in der Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae). Sie ist in Eurasien und Nordafrika weitverbreitet.
Die Schwärzende Platterbse ist eine ausdauernde krautige Pflanze mit kurzem, dickem, holzigem „Wurzelstock“. Die Stängel ist meist kahl, trübgrün und beim Trocknen meist dunkelbraun bis schwarzbraun werdend. Der Stängel wächst meist einzeln und aufrecht, mehr oder weniger 30 bis 90 Zentimeter hoch, meist ästig, mit zwei oder vier starken Kanten, ziemlich dünn und weich, die jüngsten Teile sind mehr oder weniger kurz behaart.
Die Laubblätter sind deutlich zweizeilig, etwa 4 bis 9 Zentimeter lang, mit vier bis sechs Paar Blättchen ausgestattet und mit einer kurzen, selten rankenförmig verlängerten Spitze, auslaufenden Spindel versehen. Die Blättchen sind elliptisch bis eiförmig, selten lineal, mehr oder weniger 1 bis 3 Zentimeter lang und 5 bis 11 Millimeter breit, meist stumpf und kurz bespitzt, ziemlich dünn, kahl, mit netzig verbundenen Fiedernerven versehen, beiderseits matt und unterseits etwas heller gefärbt. Die Nebenblätter sind kaum halb so lang wie die Blättchen und halbpfeilförmig.
Die Blütezeit liegt in den Monaten Mai bis Juli. Die traubigen Blütenstände sind einseitig, kürzer bis dreimal so lang wie die Laubblätter, mit bogig abstehenden, anliegend behaarten Achsen ausgestattet und meist drei bis zehn Blüten in den Achseln kleiner, hinfälliger Tragblätter tragend. Die Blütenstiele sind 2 bis 3 Millimeter lang.
Die Blüten sind 10 bis 12 Millimeter lang, zygomorph und fünfzählig mit doppelter Blütenhülle. Der Kelch ist glockig, meist rötlich oder braun überlaufen, schief gestutzt und mit kurzen, dreieckigen Zähnen versehen. Die Krone besitzt die typische Form der Schmetterlingsblüte, ist trüb purpurfarben bis bräunlich und wird beim Welken violettlich. Die Fahne ist gefaltet und kaum länger als das viel hellere Schiffchen, die Flügel sind etwas kürzer.
Die abstehenden Hülsenfrüchte sind 4,5 bis 6 Zentimeter lang sowie 4 bis 6 Millimeter breit, linealisch, abgeflacht, glatt undeutlich netzaderig, färben sich bei Reife schwarz und enthalten etwa zehn Samen. Die olivgrünen bis braunen, glatten Samen sind rundlich bis eiförmig.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 14.[2]
Lathyrus niger ist in Europa, nach Norden bis ins südliche Skandinavien, nach Osten bis Russland, Kaukasus, Balkanhalbinsel sowie Italien, südliche Frankreich, der Iberischen Halbinsel und Nordafrika verbreitet.
In Deutschland kommt die Schwärzende Platterbse vor allem in der Mitte und im Süden vor. Dort ist sie teilweise verbreitet, aber selten. In Bayern ist sie vor allem nördlich der Donau zu finden.
Die Schwärzende Platterbse ist eine ausgesprochen wärmeliebende Waldpflanze. Sie bevorzugt Südhänge auf mineralischen Böden. Am häufigsten tritt sie in lichten Laubwäldern, aber auch in Föhrenwäldern auf nicht zu trockenem, schwach kalkhaltigem Boden auf. Außerdem kommt sie gern an Waldsäumen vor. Pflanzensoziologisch ist sie in Mitteleuropa eine Ordnungscharakterart der Ordnung Quercetalia pubescentis, kommt aber auch in Carpinion-Gesellschaften und Geranion sanguinei-Gesellschaften vor.[2]
Die Erstveröffentlichung erfolgte 1753 unter dem Namen (Basionym) Orobus niger durch Carl von Linné. Die Neukombination zu Lathyrus niger (L.) Bernh. wurde durch Johann Jakob Bernhardi veröffentlicht. Das Artepitheton niger leitet sich davon ab, dass die Laubblätter beim Trocknen schwarz werden.
In Europa kommen von Lathyrus niger zwei Unterarten vor:
Die Schwärzende Platterbse (Lathyrus niger), auch Schwarzwerdende Platterbse, Schwarze Platterbse oder Dunkle Platterbse genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Platterbsen (Lathyrus) in der Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae). Sie ist in Eurasien und Nordafrika weitverbreitet.
Lathyrus niger, also known as black pea, blackening flat pea and black bitter vetch, is a perennial legume that is native to Europe. Its common name is reference to the blackening of the plant's foliage as it dies.
The seeds of the species are not to be confused with edible 'black peas', which are a form of Pisum sativum. Seeds of Lathyrus species are toxic, containing an enzyme that interferes with collagen synthesis to cause the disease Lathyrism.
Lathyrus niger is a perennial plant with erect, self-supporting stems that grow to 30 to 80 cm (12 to 31 in). The stems are branched and unwinged and nearly hairless. The leaves are alternate with short winged stalks and narrow stipules. The leaf blades are pinnate with four to eight pairs of narrow elliptical leaflets with sharp tips, entire margins and no tendrils. The underside of the leaflets is bluish-green. The inflorescences grow from the axils and are often one-sided. They have long stems with two to ten red flowers, each 10 to 16 mm (0.4 to 0.6 in) long, turning bluer as they age. Each flower has five sepals and five petals and are irregular. The uppermost petal is known as the "standard", the lateral two as the "wings" and the lowest two are joined to form the "keel". There are ten stamens and a single carpel. The fruit is a long black pod containing up to eight seeds. This plant flowers in June and July.[1]
Lathyrus niger is native to Europe and parts of Asia. Its typical habitat is broad-leaved woodland, forest margins, woodland clearings and plantations.[1]
The flowers of Lathyrus niger are pollinated by bees and smaller insects are unable to make their way to the nectar source. The young flowers are red and visited by bees but when they have been pollinated they turn blue and stop producing nectar so the bees go elsewhere. The plant becomes black as the foliage withers at the end of the growing season.[1]
Lathyrus niger, also known as black pea, blackening flat pea and black bitter vetch, is a perennial legume that is native to Europe. Its common name is reference to the blackening of the plant's foliage as it dies.
The seeds of the species are not to be confused with edible 'black peas', which are a form of Pisum sativum. Seeds of Lathyrus species are toxic, containing an enzyme that interferes with collagen synthesis to cause the disease Lathyrism.
Lathyrus niger es una planta de la familia de las fabáceas.[1]
Lathyrus niger es una especie que difiere de Lathyrus vernus en sus folíolos romos o ligeramente agudos y estípulas más cortas de 4-10 mm, en tanto que en Lathyrus vernus miden entre 1-2,5 cm. Folíolos generalmente 3-6 pares. Flores moradas que se vuelven azules de 1-1,5 cm. Vaina de 3,5-6 cm, negra, glabra. Florece en primavera y verano.
Habita en bosques abiertos.
En gran parte de Europa. En el centro de España en melojares.
Lathyrus niger fue descrito por (L.) Bernh. y publicado en Systematisches Verzeichnis 247. 1800.[2]
Número de cromosomas de Lathyrus niger¡¡ (Fam. Leguminosae) y táxones infraespecíficos: 2n=14[3]
Lathyrus: nombre genérico derivado del griego que se refiere a un antiguo nombre del "gisante".[4]
niger: epíteto latíno que significa "de color negro"[5]
Must seahernes (Lathyrus niger) on seaherne perekonda kuuluv taimeliik.
Taim on 20–70 cm kõrge ja ilma köitraagudeta. Lehekesed on 5–12 mm laiad, ümara tipuga ja kuivades lähevad mustaks. Õied on roosad.
Eestis esineb paiguti leht- ja segametsades, niiduservades.[1]
Must seahernes (Lathyrus niger) on seaherne perekonda kuuluv taimeliik.
Taim on 20–70 cm kõrge ja ilma köitraagudeta. Lehekesed on 5–12 mm laiad, ümara tipuga ja kuivades lähevad mustaks. Õied on roosad.
Eestis esineb paiguti leht- ja segametsades, niiduservades.
Mustalinnunherne (Lathyrus niger) on Euroopassa kasvava monivuotinen lehtojen nätkelmälaji. Suomessa laji on harvinainen ja rauhoitettu Ahvenanmaalla.[1]
Mustalinnunherne kasvaa 30–80 cm korkeaksi. Varsi on lähes kalju, pysty, sirottavahaarainen ja siipipalteeton. Lehdet ovat 2–4 parisia ja kärhettömiä. Lehden lehdykät ovat soikeita ja otakärkisiä. Korvakkeet ovat kapeita. Kukinto on 2–10-kukkainen terttu. Kukat ovat aluksi punaisia, mutta vanhemmiten niistä tulee sinisiä. Teriö on 10–15 mm pitkä. Mustalinnunherne kukkii Suomessa kesä-heinäkuussa. Siemenet kypsyvät 3,5–6 cm pitkässä kaljussa, mustassa palossa.[2] Suomen- ja latinankielisen nimensä mustalinnunherne on saanut siitä, että kuivuessaan koko kasvista tulee musta.[1]
Mustalinnunherne on myrkyllinen.[2]
Mustalinnunherne on eurooppalainen laji, jota tavataan Keski-Euroopasta Ukrainaan ja Länsi-Venäjälle. Etelässä levinneisyysalue ulottuu Keski-Italiaan ja -Kreikkaan, pohjoisessa Norjan, Ruotsin ja Suomen eteläosiin sekä Baltian maihin. Lisäksi lajia on tavattu Turkista ja muutamin paikoin Pohjois-Afrikassa.[3] Suomessa mustalinnunhernettä tavataan lähinnä kolmella erillisellä alueella: Ahvenanmaalla, Etelä-Hämeessä sekä Etelä-Savon ja Etelä-Karjalan rajamailla. Suurimmat keskittymät ovat kahdessa ensiksi mainitussa.[4]
Mustalinnunherne viihtyy Suomessa kallionaluslehdoissa ja tuoreissa, valoisissa metsissä.[2]
Mustalinnunherne (Lathyrus niger) on Euroopassa kasvava monivuotinen lehtojen nätkelmälaji. Suomessa laji on harvinainen ja rauhoitettu Ahvenanmaalla.
Gesse noire
La Gesse noire, Lathyrus niger, est une espèce de plantes herbacées vivaces de la famille des Fabaceae (de la sous-famille des Faboideae selon la classification phylogénétique).
15-90 cm de hauteur. Rhizome (hémicryptophyte). Les fleurs sont rose-pourpre, disposées en grappes. Les tiges sont anguleuses, non ailées. Les feuilles sont pennées, composées de 6 à 12 folioles elliptiques. Pétiole non ailé. Les gousses sont longues de 5 cm, aplaties, sinueuses et réticulées.
Confusion possible avec la Gesse des montagnes dont les tiges sont ailées.
France : l'espèce est inscrite dans les listes des espèces végétales protégées de Lorraine, Île-de-France, Champagne-Ardenne et Picardie.
Gesse noire
La Gesse noire, Lathyrus niger, est une espèce de plantes herbacées vivaces de la famille des Fabaceae (de la sous-famille des Faboideae selon la classification phylogénétique).
Ćmowy hróšik (Lathyrus niger) je rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
Ćmowy hróšik (Lathyrus niger) je rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
De zwarte lathyrus (Lathyrus niger) is een vaste plant die behoort tot de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae of Fabaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als soort die niet meer aanwezig is in Nederland. De plant komt van nature voor in Europa, naar het noorden tot Zuid-Scandinavië, naar het oosten tot Rusland, Kaukasus, de Balkan en naar het zuiden in Italië, Zuid-Frankrijk, het Iberisch Schiereiland en Noord-Afrika.
De plant wordt 30-80 cm hoog, heeft een twee- tot vierkantige, ongevleugelde stengel en een korte, dikke, houtige wortelstok. De samengestelde bladeren hebben vier tot zes (soms tot acht) paar elliptische tot langwerpige, 1-3 cm lange en 5-11 mm brede deelblaadjes.
De zwarte lathyrus bloeit in juni en juli met paarsblauwe en later blauw wordende bloemen. De kelk is 3,5-4,5 mm lang. De bloeiwijze is een tros met drie tot tien bloemen.
De vrucht is een 4,5-6 cm lange en 4-6 mm brede, gladde, bij rijpheid zwarte peul. In de peul zitten acht tot veertien, ronde tot eivormige, olijfgroene tot bruine zaden.
De plant komt voor op vochtige, kalkrijke grond in lichte hellingbossen en tussen het struikgewas.
De rups van de lathyruszwever (Neptis sappho) voedt zich met de bladeren van deze plant.
De namen in andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links.
De zwarte lathyrus (Lathyrus niger) is een vaste plant die behoort tot de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae of Fabaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als soort die niet meer aanwezig is in Nederland. De plant komt van nature voor in Europa, naar het noorden tot Zuid-Scandinavië, naar het oosten tot Rusland, Kaukasus, de Balkan en naar het zuiden in Italië, Zuid-Frankrijk, het Iberisch Schiereiland en Noord-Afrika.
De plant wordt 30-80 cm hoog, heeft een twee- tot vierkantige, ongevleugelde stengel en een korte, dikke, houtige wortelstok. De samengestelde bladeren hebben vier tot zes (soms tot acht) paar elliptische tot langwerpige, 1-3 cm lange en 5-11 mm brede deelblaadjes.
De zwarte lathyrus bloeit in juni en juli met paarsblauwe en later blauw wordende bloemen. De kelk is 3,5-4,5 mm lang. De bloeiwijze is een tros met drie tot tien bloemen.
De vrucht is een 4,5-6 cm lange en 4-6 mm brede, gladde, bij rijpheid zwarte peul. In de peul zitten acht tot veertien, ronde tot eivormige, olijfgroene tot bruine zaden.
De plant komt voor op vochtige, kalkrijke grond in lichte hellingbossen en tussen het struikgewas.
De rups van de lathyruszwever (Neptis sappho) voedt zich met de bladeren van deze plant.
Svarterteknapp (Lathyrus niger) er en flerårig urt i erteblomstfamilien.
Stilken er opprett, nesten glatt og kan bli opptil 80 cm lang. Den er forgrenet med kanter, men har ikke vingekanter. Bladene har ikke slyngtråder, og det er 4–8 par småblader. Småbladene er ellipseformede. Blomstene er blekt røde med mørkere tegninger på fanen, som kan være blåaktig. Hele planten blir svart når den tørkes.
Svarterteknapp er utbredt i det mellomeuropeiske løvskogsområdet, og planten er også funnet et par steder i Nord-Afrika og Tyrkia. Den finnes ikke i Nederland og på De britiske øyer. I Norge vokser svarterteknapp i lier med edelløvskog nordover til Trøndelag.
Svarterteknapp (Lathyrus niger) er en flerårig urt i erteblomstfamilien.
Stilken er opprett, nesten glatt og kan bli opptil 80 cm lang. Den er forgrenet med kanter, men har ikke vingekanter. Bladene har ikke slyngtråder, og det er 4–8 par småblader. Småbladene er ellipseformede. Blomstene er blekt røde med mørkere tegninger på fanen, som kan være blåaktig. Hele planten blir svart når den tørkes.
Svarterteknapp er utbredt i det mellomeuropeiske løvskogsområdet, og planten er også funnet et par steder i Nord-Afrika og Tyrkia. Den finnes ikke i Nederland og på De britiske øyer. I Norge vokser svarterteknapp i lier med edelløvskog nordover til Trøndelag.
Multimedia w Wikimedia Commons Groszek czerniejący[2] (Lathyrus niger Bernh.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny bobowatych. Znany również jako groszek czarny[3].
Występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce na całym niżu.
Bylina, geofit. Kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie w jasnych lasach dębowych i sosnowych, zaroślach, na miejscach słonecznych i suchych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Quercetalia pubescenti-petraeae[4].
Groszek czerniejący (Lathyrus niger Bernh.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny bobowatych. Znany również jako groszek czarny.
Lathyrus niger é uma espécie de planta com flor pertencente à família Fabaceae.
A autoridade científica da espécie é (L.) Bernh., tendo sido publicada em Systematisches Verzeichnis 247. 1800.
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental.
Em termos de naturalidade é nativa da região atrás indicada.
Não se encontra protegida por legislação portuguesa ou da Comunidade Europeia.
Lathyrus niger é uma espécie de planta com flor pertencente à família Fabaceae.
A autoridade científica da espécie é (L.) Bernh., tendo sido publicada em Systematisches Verzeichnis 247. 1800.
Vippärt (Lathyrus niger) är en växt i släktet vialer i familjen ärtväxter. Förekommer sparsamt i Sverige och växer i lundar, skogsbackar och skogsbryn. Odlas ibland som prydnadsväxt.
Flerårig, upprättväxande ört, till 80 cm. Stjälk grenad och kantig, vinglister saknas. Blad parbladiga med 4-8 bladpar, småbladen är elliptiska, uddspetsiga, undersidan blågrön.
Blommorna sitter 4-8 i långskaftade klasar från bladvecken. Kronan är blekt röd eller rosaröd, med mörkare nerver på seglet. Seglet åldras blåaktigt. Frukten är en långsmal, mångfröig, kal balja. Hela växten svartnar vid torkning. Blommar i juni-juli.
Två underarter omnämns:
Artepitetet niger (lat.) betyder svart och syftar på att hela växten svartnar vid torkning.
subsp. niger
subsp. jordanii (Ten.) Arcangeli, 1882
Wikimedia Commons har media som rör Vippärt.
Vippärt (Lathyrus niger) är en växt i släktet vialer i familjen ärtväxter. Förekommer sparsamt i Sverige och växer i lundar, skogsbackar och skogsbryn. Odlas ibland som prydnadsväxt.
Flerårig, upprättväxande ört, till 80 cm. Stjälk grenad och kantig, vinglister saknas. Blad parbladiga med 4-8 bladpar, småbladen är elliptiska, uddspetsiga, undersidan blågrön.
Blommorna sitter 4-8 i långskaftade klasar från bladvecken. Kronan är blekt röd eller rosaröd, med mörkare nerver på seglet. Seglet åldras blåaktigt. Frukten är en långsmal, mångfröig, kal balja. Hela växten svartnar vid torkning. Blommar i juni-juli.
Två underarter omnämns:
subsp. niger subsp. jordaniiArtepitetet niger (lat.) betyder svart och syftar på att hela växten svartnar vid torkning.
Багаторічна рослина з коротким, потовщеним, майже дерев'янистим кореневищем. Стебла — одиночні або декілька, прямостоячі, 50-80 см заввишки, у нижній частині майже безлисті, догори густо облиствені, нетовсті, гранисті. Прилистки напівстріловидні, лінійно-ланцетні, коротше черешка, 6-10 мм завдовжки, 1-2 мм завширшки. Листя парноперистоскладні. Черешок гранистий, закінчується тонкою щетинкою. Листочки трьох- — п'ятіпарні, еліптичні або довгасто-овальні, на обох кінцях закруглені, на верхівці — з вістрям, знизу — сірувато-зелені, з обох боків — з неясною сіткою жилок, 20-35 мм завдовжки, 8-12 мм завширшки. Китиці з чотирма — шістьма квітками, негусті, однобокі. Чашечка широкодзвоникова, по краю коротковійчаста, верхні зубці її майже непомітні, два бокових нижніх трикутно-загострені, нижній трикутно-шиловидний, у кілька разів коротший трубки. Віночок завдовжки 11-13 мм, лілово-фіолетовий, прапор трохи довше крил, пластинка його майже овальна, коротше широкого нігтика, крила на довгому, дещо зігнутому нігтику, пластинки їх довгасті, на верхівці звужені, при основі з вушками. Човник на довгому нігтику, по нижньому краю майже прямокутно зігнутий, до верхівки витягнутий в дзьобик. Боби довгасто-лінійні, 4-5 см завдовжки, 4-5 мм завширшки, до верхівки більш витягнуті і злегка зігнуті, стулки бобів досить опуклі, з малопомітним жилкуванням. Цвіте в липні — серпні.
Росте в лісах переважно листяних, особливо дубових, але нерідко і в сосняках.
Добра кормова високобілкова рослина, охоче поїдається худобою. Використовується як декоративна рослина, медонос, барвник.
Входить до Офіційних переліків регіонально рідкісних рослин Донецької і Дніпропетровської областей[3].
Занесена до Червоних книг Латвії і Естонії. В Росії входить до Червоних книг Калузької, Липецької, Московської, Псковської, Ростовської, Рязанської, Самарської і Смоленської областей та до Червоної книги Москви.
Lathyrus niger là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được (L.) Bernh. miêu tả khoa học đầu tiên.[1]
_IMG_7523.JPG)
Bài viết liên quan đến tông Đậu này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
Lathyrus niger là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được (L.) Bernh. miêu tả khoa học đầu tiên.
_IMG_7526.JPG)
_IMG_7526.JPG)
