Luzula sylvatica (Hudson) Gaudin

Kosmatka olbrzymia (Luzula sylvatica) – gatunek rośliny należący do rodziny sitowatych (Juncaceae). W stanie naturalnym występuje w górach Europy oraz na Kaukazie. W Polsce występuje głównie w Sudetach i w Karpatach, gdzie jest rośliną dość pospolitą. Poza górami rzadko można ją spotkać na Roztoczu i Pojezierzu Kaszubskim.

Pokrój

Kwiatostan

Łan kosmatki olbrzymiej

Morfologia

Pokrój

Bylina luźnokępkowa osiągająca wysokość do 1 m. Posiada krótkie i grube kłącze wytwarzające rozłogi.

Liście

O długości do 80 cm, odstające, lśniące, bardzo szerokie w porównaniu z innymi gatunkami krajowych kosmatek (1 cm i więcej). Dolne liście zimozielone i słabo orzęsione.

Kwiaty

Zebrane na szczycie łodygi w dużą i rozpierzchłą rozrzutkę z podsadkami krótszymi od kwiatostanu. Rozrzutka wielokrotnie rozgałęzia się, na najmniejszych jej gałązkach znajduje się po 2-5 kwiatów. Pojedyncze niepozorne kwiaty mają długość 3-4 mm. Okwiat tworzą 2 rzędy działek, zewnętrzne mają kształt sztyletu i są wyraźnie krótsze od wewnętrznych.

Owoc

Ostro zakończona torebka o długości 3-4 mm. Zawiera nasiona o długości ok. 1,5 mm, mające brunatny kolor i zieloną pręgę na grzbiecie. Posiadają słabo widoczny elajosom.

Biologia i ekologia

• Bylina. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Nasiona rozsiewane są przez mrówki.
• Siedlisko: Hale górskie i kosodrzewina. Roślina górska, główny obszar jej występowania to piętro kosówki i piętro hal. Hemikryptofit.
• W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek wyróżniający dla związku (All.) Vaccinio-Piceion^[2]
• Liczba chromosomów 2n= 12.

Zmienność

Tworzy mieszańce z k. gajową, k. owłosioną i k. polną

Zastosowanie

Bywa uprawiana jako roślina ozdobna. Można ją sadzić w ogrodach skalnych, szczególnie dobrze jej żywa zieleń prezentuje się nad oczkami wodnymi. Kwiatostany wykorzystywane są do suchych bukietów. Jest łatwa w uprawie i nie ma specjalnych wymagań, jednak lepiej wygląda gdy rośnie w półcieniu, na żyznej i wilgotnej glebie.

Przypisy

Bibliografia

1. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
2. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.