Sporek pięciopręcikowy (Spergula pentandra) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Występuje w basenie Morza Śródziemnego, na Wyspach Kanaryjskich i w Europie Zachodniej[3]. W Polsce gatunek bardzo rzadko notowany w zachodniej części kraju[4].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina o wysokości od kilku cm do 25, u dołu silnie rozgałęziona, rzadko z pojedynczą łodygą. W węzłach wyrastają krótkopędy o liściach jednakowej długości sprawiające wrażenie liści wyrastających w okółku[4].
- Łodyga
- Prosto wzniesiona lub podnosząca się, naga lub nieznacznie owłosiona[4].
- Liście
- Nitkowate, zwykle do 1,2 cm długości (rzadko dłuższe), jednonerwowe, nieco wałeczkowato mięsiste. U nasady błoniaste przylistki[4].
- Kwiaty
- Zebrane w luźne dichotomiczne kwiatostany. Szypułki są cienkie, nagie lub rzadko owłosione gruczołowato. Działki do 4 mm długości. Płatki korony
lancetowate i zaostrzone, równe lub dłuższe od działek. Pręciki w liczbie 5[4].
- Owoc
- Okrągławojajowata torebka jest nieco dłuższa od działek kielicha. Pęka do nasady otwierając się klapami na zewnątrz. Zawiera nasiona płaskie, do 2,5 mm średnicy, z błoniastą, białą, żyłkowaną krawędzią o szerokości do 0,6 mm[4].
- Gatunek podobny
-
Sporek polny ma podłużną bruzdę na spodniej stronie liści. Sporek wiosenny ma płatki szerokojajowate, pręcików więcej niż 5 i brązowo oskrzydlone nasiona[4].
Biologia i ekologia
Jednoroczna lub dwuletnia roślina zielna. Rośnie na piaszczystych murawach i przydrożach.
Zagrożenia i ochrona
Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii CR (krytycznie zagrożony)[5].
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2012-10-10].
-
↑ Spergula pentandra (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-10-10].
-
↑ Taxon Spergula pentandra. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2012-10-10].
-
↑ a b c d e f g Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1992, s. 308. ISBN 83-85444-06-8.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.