Rheum rhaponticum L.

Rheum rhaponticum (lat. Rheum rhaponticum) - qırxbuğumkimilər fəsiləsinin rəvənd cinsinə aid bitki növü.

Mənbə

İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Rhapontik-Rhabarber (Rheum rhaponticum), auch Sibirischer Rhabarber oder Bulgarischer Rhabarber^[1] genannt, ist eine Pflanzenart, die zur Gattung Rhabarber (Rheum) innerhalb der Familie der Knöterichgewächse (Polygonaceae) gehört. Sie ist im südlichen Norwegen und südlichen Sibirien beheimatet und wird als Heilpflanze verwendet.

Beschreibung

Der Rhapontik-Rhabarber wächst als ausdauernde krautige Pflanze, die Wuchshöhen von 1,2 bis 1,5 Meter erreicht. Die Laubblätter stehen grundständig und am Stängel verteilt. Die unteren Laubblätter besitzen lange Blattstiele, die unten gefurcht sind und rundlich-eiförmige Blattspreiten mit etwas gewelltem Blattrand. Die oberen Laubblätter besitzen kurze Blattstiele und länglich-eiförmige Blattspreiten.

Die Blütezeit reicht von Mai bis Juni. Die Hochblätter verdecken die Blüten nicht. Die Blütenhülle ist grünlich. Die eiförmigen Nussfrüchte sind beiderseits ausgerandet.

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 22.^[2]

Vorkommen, Geschichte und Etymologie

Der Rhapontik-Rhabarber (Rheum rhaponticum) kommt im südlichen Norwegen und südlichen Sibirien vor. Es wird auch das südwestliche Bulgarien als Heimat angegeben.^[3] Die Einführung des Rhapontik-Rhabarber aus Gebieten am Schwarzen Meer (= Pontus) erklärt die Bezeichnung Radix pontica oder Rhapontikum (auch Rheuponticum)^[4] der Droge und des Artepithetons rhaponticum. Möglicherweise ist diese Rhabarberart auch aus dem Anbau verwildert.

Taxonomie

Die Erstveröffentlichung von Rheum rhaponticum erfolgte 1753 durch Carl von Linné in Species Plantarum.^[5] Ein Homonym ist Rheum rhaponticum Herder.^[6] Der Name Rheum rhaponticum auct. wurde irrtümlicherweise auch oft im Sinne des Kultur-Rhabarbers (Rheum ×hybridum Murray) verwendet.^[3]

Medizinische Bedeutung

In der Wurzel des Rhapontik-Rhabarbers kommen Phytoöstrogene aus der Stoffgruppe der natürlichen Hydroxystilbene vor, die beim Menschen eine östrogenartige Wirkung ausüben (SERM = selektiver Estrogen-Rezeptor-Modulator). Präparate aus Rheum rhaponticum werden zur Behandlung von Wechseljahresbeschwerden eingesetzt.

Der Wurzelextrakt enthält Rhaponticin, Desoxyrhaponticin, Rhapontigenin und Desoxyrhapotigenin.^[7] Abführend wirkende Anthrachinone (wie andere Rhabarber-Arten) enthält der Rhapontik-Rhabarber nicht. Die Wirkstoffe binden im menschlichen Körper an die Estrogenrezeptoren, die als Schaltstellen für die Weiterleitung der Östrogenwirkung fungieren. Durch die Aktivierung dieser Rezeptoren werden Wechseljahresbeschwerden gebessert.^[8]

Die Besonderheit des Rhapontik-Rhabarbers liegt darin, dass die Wirkstoffe Studien zufolge nur am beta-Estrogenrezeptor andocken und den alpha-Estrogenrezeptor nicht aktivieren.^[9] Dagegen aktivieren die synthetischen Hormone einer Hormonersatztherapie auch den alpha-Rezeptor, was die bekannten Nebenwirkungen der Hormontherapie auslöst.

Anwendung

Sibirischen Rhabarber gibt es als apothekenpflichtiges Fertigarzneimittel mit Rhapontikrhabarberwurzel-Trockenextrakt (Bezeichnung ERr 731).

Quellen

Literatur

• Rudolf Fritz Weiss (Begr.), Volker Fintelmann: Lehrbuch der Phytotherapie. 10. Auflage. Hippokrates-Verlag, Stuttgart 2002, ISBN 3-8304-5243-8.
• Rudolf Hänsel, Konstantin Keller, Horst Rimpler, G. Schneider (Hrsg.): Hagers Handbuch der pharmazeutischen Praxis. 6. Drogen P–Z. 5. Auflage. Springer, Berlin/Heidelberg 1994, ISBN 3-540-52639-0, S. 411–439, eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche (Abschnitt Beschreibung).

Einzelnachweise

1. ↑ Robert Zander: Zander. Handwörterbuch der Pflanzennamen. Hrsg. von Walter Erhardt, Erich Götz, Nils Bödeker, Siegmund Seybold. 17. Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart 2002, ISBN 3-8001-3573-6.
2. ↑ Rheum rhaponticum bei Tropicos.org. In: IPCN Chromosome Reports. Missouri Botanical Garden, St. Louis.
3. ↑ ^{a b} Rheum rhaponticum im Germplasm Resources Information Network (GRIN), USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland.
4. ↑ Vgl. etwa Otto Zekert (Hrsg.): Dispensatorium pro pharmacopoeis Viennensibus in Austria 1570. Hrsg. vom österreichischen Apothekerverein und der Gesellschaft für Geschichte der Pharmazie. Deutscher Apotheker-Verlag Hans Hösel, Berlin 1938, S. 153 (Rhaponticum, Rheuponticum: Rheum rhaponticum).
5. ↑ Carl von Linné: Species Plantarum. Band 1, Impensis Laurentii Salvii, Holmiae 1753, S. 371, http://vorlage_digitalisat.test/1%3Dhttp%3A%2F%2Fwww.biodiversitylibrary.org%2Fopenurl%3Fpid%3Dtitle%3A669%26volume%3D1%26issue%3D%26spage%3D371%26date%3D1753~GB%3D~IA%3D~MDZ%3D%0A~SZ%3D~doppelseitig%3D~LT%3D~PUR%3D.
6. ↑ Rheum rhaponticum bei Tropicos.org. Missouri Botanical Garden, St. Louis.
7. ↑ Nicole Krafczyk: Isolierung, Strukturaufklärung und Eigenschaften von polyphenolischen Verbindungen aus Aspalathus linearis und Rheum rhaponticum. Dissertation Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg 2008, S. 6ff. Sekundäre Inhaltsstoffe von Rhabarber. (PDF-Datei; 761 kB).
8. ↑ Ilona Hasper, Boris M. Ventskovskiy, Reinhard Rettenberger, Peter W. Heger, David S. Riley, Marietta Kaszkin-Bettag: Long-term efficacy and safety of the special extract ERr 731 of Rheum rhaponticum in perimenopausal women with menopausal symptoms. In: Menopause. Band 16, Nr. 1, S. 117–131, PMID 18978638.
9. ↑ Jannette Wober, Frank Möller, Tobias Richter, Catharina Unger, Carmen Weigt, Anett Jandausch, Oliver Zierau, Reinhard Rettenberger, Marietta Kaszkin-Bettag, Günter Vollmer: Activation of estrogen receptor-β by a special extract of Rheum rhaponticum (ERr 731®), its aglycones and structurally related compounds. In: The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology. Band 107, Nr. 3–5, 2007, S. 191–201, PMID 17692514, DOI: 10.1016/j.jsbmb.2007.04.002.

Weiterführende Literatur

• Günter Vollmer, Anja Papke, Oliver Zierau: Treatment of menopausal symptoms by an extract from the roots of rhapontic rhubarb: the role of estrogen receptors. In: Chinese Medicine. Band 5, 2010, S. 7, doi:10.1186/1749-8546-5-7 (engl., Kurzbeschreibung des Inhaltes: Behandlung klimakterischer Beschwerden mit einem Extrakt aus der Rhapontikrhabarberwurzel: Die Rolle der Östrogenrezeptoren).

Weblinks

Rheum rhaponticum, the false rhubarb, rhapontic rhubarb or rhapontic, is a plant species in the genus Rheum found in the wild.^[2] It is the only Rheum species found only in Europe, and is now restricted to the Rila mountain range in south-western Bulgaria.^[1][3][4] It was introduced to other countries in Europe.^[3] It is considered to be one of the parents of the modern culinary rhubarb.^[5]

Description

Rheum rhaponticum is a robust perennial herbaceous plant growing from a woody rhizome. It has large, undivided leaves, with succulent petioles (stalks). The blade of the leaf is up to 50 cm long, and is wider than its length. The leaves are heart-shaped at the base with five prominent nerves. The petioles are concave above and convex below, with about 10 ridges. The flowers are borne in a panicle and are light greenish-yellow in colour. The fruits have membrane-like wings and are about 5 mm long on pedicels (stems) of the same length.^[4]

Karyotypy

In 1928, Jaretzky found R. rhaponticum to have 2n = 44 chromosomes,^[6] however, a study of the wild Bulgarian population in 1989 revealed a chromosome number of 2n = 22.^[4]

Taxonomy

Rheum rhaponticum was first described by Carl Linnaeus in 1753.^[7] Linnaeus knew the plant only from cultivated specimens grown at Uppsala in Sweden and in the Netherlands. These were derived from plants grown the early 17th century in the Padua botanic garden, collected by a former student of the botanic garden, Francisco Crasso, in what was then known as Thrace. Plants from the Rila mountain range have been compared to those in Linnaeus's herbarium and are considered to be the same species. The name Rheum rhaponticum has also been applied in a broad sense to culinary rhubarb.^[4]

History

The word rha ponticum, Latin for 'rha from Pontus' (Pontus corresponds to the northern coast of Anatolia), was first mentioned by Dioscorides, who says that this is the name the Romans used for a valued medicinal root imported from the east. Dioscorides also mentions the root is most similar to that of Centaurea.^[8]

Throughout most of the Middle Ages and early modern era Europeans were unaware of the source for these roots, which had become known as rheum barbarum (among many other names, including the Persian raved). Botanists such as Leonhart Fuchs (in 1542) and Rembert Dodoens (in 1554) identified a species of thistle in the family Asteraceae, Rhaponticum scariosum, as the source of the root, thus this plant was used to produce an inferior rhubarb.^[9]

R. rhaponticum was the first rhubarb plant ever to be seen by Europeans, but it took some time before Europeans accepted that rhubarb was harvested from Rheum.

Chemistry

Hyperoside, the 3-O-galactoside of quercetin, can be found in R. rhaponticum, where it may serve as a UV blocker found in the bracts. It also contains the hydroxystilbenes rhaponticin and desoxyrhaponticin.^[10]

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Rheum_rhaponticum&oldid=1089073978"

El rapóntico o ruipóntico exótico^[1]​ (Rheum rhaponticum) es una especie de planta fanerógama de la familia Polygonaceae.

Referencias

Rhapontic, Rhubarbe sauvage

Rheum rhaponticum, le Rhapontic ou Rhubarbe sauvage^[2], est une espèce de plantes dicotylédones de la famille des Polygonaceae, sous-famille des Polygonoideae, originaire de Bulgarie^[3].

Synonymes

Selon The Plant List (8 décembre 2018)^[1] :

• Rhabarbarum rhaponticum Moench
• Rheum esculentum Salisb.
• Rheum rotundatum Stokes
• Rheum sibiricum Pall.

Notes et références

Rabarbar ogrodowy, rabarbar zwyczajny, rzewień ogrodowy, rzewień zwyczajny (Rheum rhaponticum L.) – gatunek byliny należący do rodziny rdestowatych. Pochodzi z obszarów Azji Środkowej, Bułgarii i prawdopodobnie południowej Syberii^[2]. W Polsce jest uprawiany, podobnie jak rabarbar kędzierzawy, z którym tworzy zresztą mieszańca R. × hybridum^[3].

Morfologia

Pokrój

Bylina o wysokości do 1,5 m. Jej część podziemną stanowi grube, skrócone kłącze, zwane karpą. Z dolnej części karpy wyrastają częściowo zdrewniałe korzenie spichrzowe, w których gromadzone są zapasy pokarmowe. Młode rośliny wykształcają najpierw korzeń palowy, który z czasem tworzy korzeń spichrzowy. Z niego wyrastają włókniste korzenie, które odrastają co roku na nowo. Z pąków znajdujących się na szczycie karpy wyrastają liście i pędy. Rabarbar zapada w stan spoczynku fizjologicznego, który trwa do grudnia.

Łodyga

W pierwszych 2 latach jest silnie skrócona i rozgałęziona. Tworzy wraz z pączkami i korzeniami spichrzowymi karpę. Pęd kwiatostanowy, dochodzący do wysokości 2 m po wydaniu nasion zamiera.

Liście

Mają długie i grube ogonki oraz duże blaszki liściowe. Barwa ogonków liściowych może być czerwona, różowa lub zielona. Ogonek liściowy od spodu bruzdowany, co odróżnia ten gatunek o posiadającego gładkie ogonki rabarbaru kędzierzawego. Inna cechą wyróżniającą ten gatunek jest słabo kędzierzawy brzeg blaszki liściowej^[3].

Zmienność

Tworzy mieszańce z rabarbarem kędzierzawym (Rheum hybridum J.A.M. Murray)^[3].

Zastosowanie

• Roślina uprawna. Jest często uprawiany jako warzywo uprawiane dla jadalnych ogonków liściowych^[4].
• Kulinaria. Służy jako dodatek do soków (np. z malinami), tudzież placków drożdżowych, rzadziej do drożdżówek. Popularny jest też kompot z rabarbaru. Może być również wykorzystywany do produkcji wina owocowego, lub spożywany na surowo z cukrem. Charakteryzuje się kwaskowatym smakiem.
• Wpływ na zdrowie. Zawiera dużo żelaza, kwas jabłkowy i znaczącą ilość kwasu szczawiowego (szczególnie liście) w postaci szczawianu potasu i trudno rozpuszczalnego szczawianu wapnia^[5], który może odkładać się jako kamienie nerkowe. Znane są przypadki poważnych zatruć, do śmierci włącznie, po spożyciu ogonków liściowych lub liści rabarbaru, prawdopodobnie z powodu zawartości szczawianów^[5].

Wartości odżywcze

Ilość aminokwasów w 100 g^[6] Nazwa Ilość w mg Izoleucyna 51 Leucyna 84 Lizyna 41 Metionina 24 Cystyna 41 Fenyloalanina 43 Tyrozyna 30 Treonina 60 Tryptofan 24 Walina 52 Arginina 34 Histydyna 17 Alanina 97 Kwas asparaginowy 118 Kwas glutaminowy 191 Glicyna 54 Prolina 71 Seryna 67 Wartość energetyczna 62 kJ (15 kcal) Białka 0,5 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% M 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% Węglowodany 4,6 g szczegółowe informacje Przyswajalne 1,4 g RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% M 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% Jednocukry Glukoza 0,4 g Fruktoza 0,4 g Dwucukry Sacharoza 0,3 g Laktoza 0,0 g Skrobia 0,2 g Błonnik 3,2 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 13% 13% 15% 15% M 8,4% 8,4% 11% 11% Tłuszcze 0,1 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 0,02 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 0,00 g Wielonienasycone 0,05 g omega-3 0,01 g α-Linolenowy (ALA) 0,01 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% M 0,6% 0,6% 0,6% 0,6% omega-6 0,04 g Linolowy (LA) 0,04 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,3% 0,3% 0,4% 0,4% M 0,2% 0,2% 0,3% 0,3% Woda 94,1 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,5% 3,5% 3,5% 3,5% M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% Witaminy Witamina C 9,0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 12% 12% 12% 12% M 10% 10% 10% 10% Tiamina (B1) 0,023 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,1% 2,1% 2,1% 2,1% M 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% Ryboflawina (B2) 0,029 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,6% 2,6% 2,6% 2,6% M 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% Niacyna (B3) 0,11 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% M 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% Witamina B6 0,03 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,3% 2,3% 2,0% 2,0% M 2,3% 2,3% 1,8% 1,8% Foliany 0,007 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% M 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% Kobalamina (B12) 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Witamina A 0,01 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,4% 1,4% 1,4% 1,4% M 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% Witamina D 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Witamina E 0,18 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,2% 1,2% 1,2% 1,2% M 1,2% 1,2% 1,2% 1,2% Makroelementy Fosfor 24 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,4% 3,4% 3,4% 3,4% M 3,4% 3,4% 3,4% 3,4% Wapń 52 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,2% 5,2% 4,3% 4,3% M 5,2% 5,2% 5,2% 4,3% Magnez 13 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,2% 4,1% 4,1% 4,1% M 3,3% 3,1% 3,1% 3,1% Potas 136 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,9% 2,9% 2,9% 2,9% M 2,9% 2,9% 2,9% 2,9% Sód 2 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,1% 0,1% 0,2% 0,2% M 0,1% 0,1% 0,2% 0,2% Mikroelementy Jod 0,0023 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,5% 1,5% 1,5% 1,5% M 1,5% 1,5% 1,5% 1,5% Żelazo 0,6 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,3% 3,3% 7,5% 7,5% M 7,5% 7,5% 7,5% 7,5% Miedź 0,05 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,6% 5,6% 5,6% 5,6% M 5,6% 5,6% 5,6% 5,6% Cynk 0,13 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,6% 1,6% 1,6% 1,6% M 1,2% 1,2% 1,2% 1,2% Mangan 0,16 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 8,9% 8,9% 8,9% 8,9% M 7,0% 7,0% 7,0% 7,0% Dane liczbowe na podstawie: ^[6]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health^[7]

Uprawa

Rozmnażany jest głównie w marcu przez podział karpy. Uprawiany z nasion nie zachowuje cech rośliny, z której pochodzą nasiona. Odcinki mające przynajmniej 1 pąk sadzi się wiosną(w marcu) lub jesienią (przełom września i października), tak, by pąki znajdowały się przynajmniej 5 cm pod ziemią przy czym wykopane dołki powinny mieć średnicę 20-30 cm i podobną głębokość. Ogonki liściowe można zrywać dopiero w drugim roku po posadzeniu. Kwiatostany należy usuwać zaraz po ich pojawieniu się, gdyż wytwarzanie bezużytecznych dla nas nasion osłabia roślinę. Dobrze udaje się na dość wilgotnych, głębokich i średnio zwięzłych glebach. Wymaga silnego nawożenia kompostem lub obornikiem a wiosną nawozami mineralnymi a w okresie zbiorów stosuje się nawożenie pogłówne azotem^[8]. Nie powinno się go uprawiać na glebach mokrych i kwaśnych. Jest wytrzymały na mróz, dość dobrze znosi suszę, ale przy silnych upałach dobrze jest go podlewać^[9]. Zbieranie przeprowadza się od początku maja do lipca, najwcześniej w drugim roku po zasadzeniu. Zbieranie polega na wyłamywaniu ogonków (które osiągnęły min. 20 cm długości) nisko nad ziemią. Nie powinno się zbierać więcej niż 1/3 liści z każdej rośliny.

Przypisy

• 1 Опис
• 2 Поширення
• 3 Галерея
• 4 Примітки

1. ↑ Rheum rhaponticum // Ю. Кобів. Словник українських наукових і народних назв судинних рослин (Серія «Словники України»). — Київ : Наукова думка, 2004. — 800 с. — ISBN 966-00-0355-2.
2. ↑ ^{а б в} Доброчаева Д.Н., Котов М.И., Прокудин Ю.Н., и др. Определитель высших растений Украины. — Киев : Наукова думка, 1987. — С. 95. (рос.)(укр.)
3. ↑ Euro+Med Plantbase. Процитовано 15.12.2018. (англ.)
4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). Процитовано 15.12.2018. (англ.)

Rheum rhaponticum là một loài thực vật có hoa trong họ Rau răm. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.^[1]

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Rheum rhaponticum tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Rheum rhaponticum tại Wikispecies
• Vườn thực vật hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Australian Plant Name Index (biên tập). “Rheum rhaponticum”. International Plant Names Index. Truy cập ngày 19 tháng 9 năm 2013.