Sphyrna zygaena (Linnaeus 1758)

Die gladde hamerkophaai (Sphyrna zygaena) kom voor in alle oseane in die wêreld, behalwe in tropiese water. In Suid-Afrika kom dit voor van St. Helenabaai tot by die Mosambiekse grens. Die haai kan tot 3,5 m groot word. Die kop is plat met die oë wat aan die kante sit van twee laterale uitgroeisels van die kop. Die haai is vivipaar en normaalweg word 29 - 50 klientjies gebore na 'n dratyd van 10-11 maande. Dit word deur die IUBN geklassifiseer as 'n kwesbare spesie. In Engels staan die vis bekend as die Smooth hammerhead.

Sien ook

• Alfabetiese lys van visse
• Lys van Suider-Afrikaanse visse volgens wetenskaplike name
• Lys van varswater visfamilies
• Lys van visfamilies

Verwysings

Bron

• Coastal Fishes of Southern Africa. Phil & Elaine Heemstra. 2004. ISBN 1-920033-01-7

Eksterne skakel

• http://fishbase.org/summary/Sphyrna-zygaena.html

Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.

Ar rinkin penn-mailh (Sphyrna zygaena) a zo ur pesk migornek.

Tiriad ar rinkin penn-mailh.

El peix martell, martell, peix martell comú, cornuda o llunada comuna (Sphyrna zygaena) és una espècie de tauró martell que viu en aigües temperades i tropicals.

Descripció

• Cos allargat i fusiforme.
• Cap aplanat i allargat en dos lòbuls on, als extrems, són col·locats els ulls (no ofereix cap dubte d'identificació a causa de la seua forma de martell).
• Presenta cinc parells de fenedures branquials, les dues darreres per sobre de les pectorals.
• El color va del gris blavós al verd marronat; els flancs són clars i el ventre, blanc grisós.
• El mascle madura entre els 210 i 240 cm. La femella ho fa quan té 304 cm aproximadament.
• Assoleix una longitud màxima entre 370 i 400 cm.

Hàbitat

És un potent nedador pelàgic que es troba tant prop de la costa com a mar oberta i preferentment en zones de fondària (de 20 a 400 m). És molt tolerant amb les temperatures de l'aigua. Pot realitzar migracions i tot sovint forma moles.

Alimentació

Menja petits peixos demersals i pelàgics. També crustacis i mol·luscs.

Reproducció

És vivípar placentari; amb 29 o 37 cries per ventrada que mesuren entre 50 i 61 cm.

Aprofitament

Interès comercial relatiu a les costes dels Països Catalans, ja que no és gaire abundant. Es pesca amb palangre. Podrien aprofitar-se'n la carn, les aletes, el fetge i les mandíbules.

Comportament

Pot atacar als humans, la qual cosa el diferencia d'altres taurons martell com Sphyrna lewini. També pot percebre camps elèctrics per trobar les seves preses.

Bibliografia

• Barrull, Joan i Mate, Isabel: Els taurons dels Països Catalans. Editorial Pòrtic, S.A. Col. Conèixer la natura, núm. 14. Barcelona, març del 1996 ISBN 84-7306-920-X. Plana 131.

Enllaços externs

• Àmplia informació sobre el peix martell. (anglès)

Pysgodyn sy'n byw yn y môr ac sy'n perthyn i deulu'r Sphyrnidae ydy'r Morgi Pen Morthwyl sy'n enw gwrywaidd; lluosog: morgwn pen morthwyl (Lladin: Sphyrna zygaena; Saesneg: Smooth hammerhead).

Mae ei diriogaeth yn cynnwys Asia, Ewrop, America a'r Môr Canoldir ac mae i'w ganfod ym Môr y Gogledd ac arfordir Cymru.

Ar restr yr Undeb Rhyngwladol dros Gadwraeth Natur (UICN), caiff y rhywogaeth hon ei rhoi yn y dosbarth 'Bregus' (Vulnerable) o ran niferoedd, bygythiad a chadwraeth.^[1]

Gweler hefyd

• Rhestr o greaduriaid morol gwledydd Prydain
• Rhestr Goch yr IUCN, rhestr o greaduriaid wedi'u dosbarthu i 9 categori yn ôl niferoedd, prinder, cadwraeth ayb.
• Llwybr yr Arfordir
• Cadwraeth

Cyfeiriadau

• Termau safonol Gwefan Llên Natur.

Kladivoun obecný (Sphyrna zygaena) je velký druh žraloka z čeledi kladivounovitých. Na rozdíl od ostatních druhů žraloků z této čeledi preferuje vody mírného pásma. V létě kladivouni obecní migrují v chladných oceánských proudech směrem k pólům v hejnech o stovkách až tisících jedinců.^[2]

Tento druhý největší druh z čeledi kladivounovitých (po kladivounu velkém) může dorůst až do délky 5 metrů, obvykle však dorůstá délky 2,5-4 metry.^[2] Jde o dravce, živící se kostnatými rybami i bezobratlými živočichy. Větší jedinci si dovolí zaútočit i na jiné žraloky či rejnoky. Stejně jako ostatní druhy kladivounu je i kladivoun obecný živorodý. Samice rodí v jednom vrhu 20-40 mláďat.^[2]

Kladivoun obecný je stejně jako mnoho dalších druhů žraloků komerčně loven pro své ploutve, ceněné jako základní surovina pro žraločí polévku. Tento druh je vzhledem ke své velikosti pro člověka potenciálně nebezpečný a pravděpodobně má na svědomí několik útoků na lidi, ačkoliv se mohlo jednat o jiné druhy kladivouna vzhledem k jejich vzájemné podobnosti. Databáze ISAF Floridského muzea do roku 2009 eviduje 34 útoků žraloků rodu Sphyrna na lidi, z toho 17 nevyprovokovaných a 1 fatální (smrtelný).^[3]

Reference

V tomto článku byl použit překlad textu z článku Smooth hammerhead na anglické Wikipedii.

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]
2. ↑ ^{a b c} Jan Šebík. Kladivoun obecný [online]. Živá země, 2008 [cit. 2010-12-25]. Dostupné online. (česky)
3. ↑ International Shark Attack File [online]. Florida Museum of Natural History, University of Florida [cit. 2010-12-25]. Dostupné online. (anglicky)

• Obrázky, zvuky či videa k tématu kladivoun obecný ve Wikimedia Commons

Der Glatte Hammerhai (Sphyrna zygaena) gehört zur Familie der Hammerhaie (Sphyrnidae). Er ist nach dem Großen Hammerhai (Sphyrna mokarran) mit einer maximalen Länge zwischen 3,70 und 4,00 Metern der zweitgrößte Hai innerhalb dieser Familie. Anders als andere Hammerhaie bevorzugt diese Art vor allem gemäßigte Wassertemperaturen, wodurch er deutlich weiter nördlich anzutreffen ist als seine Verwandten. Im Sommer wandern die Tiere polwärts in kältere Wassergebiete, wobei sie Schulen von Hunderten oder sogar Tausenden von Tieren bilden können.

Der Glatte Hammerhai ist ein aktiver Jäger und ernährt sich von einer Vielzahl von Knochen- und Knorpelfischen einschließlich kleiner Haie und Vertretern der eigenen Art sowie wirbellosen Tieren wie Kopffüßern oder Krebstieren. Wie alle anderen großen Hammerhaie wird diese Art als dem Menschen potenziell gefährlich eingestuft. Haiunfälle mit Hammerhaien sind allerdings sehr selten dokumentiert und aufgrund seiner Vorliebe für kühlere Gewässer ist dieser Hai wahrscheinlich für sehr wenige Unfälle verantwortlich. Wegen seiner großen Flossen und seiner Haut wird er kommerziell bejagt und ist von der International Union for Conservation of Nature (IUCN) als „gefährdet“ (vulnerable) eingestuft.^[1]

Merkmale

Der Glatte Hammerhai stellt nach dem Großen Hammerhai die größte Art der Hammerhaie dar. Die durchschnittliche Größe liegt zwischen 2,50 und 3,50 Meter, es gibt aber auch größere Exemplare mit einer Körperlänge bis zu 3,70 und 4,00 Meter^[2] (nach anderen Quellen bis 5,00 Meter^[3]) und einem Maximalgewicht von 400 Kilogramm.^[3] Die Rückenfärbung ist dunkel-braungrau bis olivgrün und wird an den Flanken heller. Der Bauch ist weiß und die Brustflossen können auf der Unterseite schwarze Ränder oder Spitzen haben.^[2][3]

Vergleich der Kopfform des Bogenstirn- (links) und des Glatten Hammerhais (rechts)

Von anderen Hammerhaien lässt er sich durch die Form seines verbreiterten Kopfes (Cephalofoil) unterscheiden, der eine gerundete Vorderseite ohne Einbuchtung in der Kopfmitte hat.^[2] Das Cephalofoil hat eine Breite von 26 bis 29 % der Körperlänge. Die Nasenlöcher befinden sich nahe den Enden des Cephalofoil und besitzen lange Gruben, die zur Mitte des Kopfes reichen. Im Oberkiefer befinden sich 26 bis 32 und im Unterkiefer 25 bis 30 Zähne. Wie bei anderen Haien liegen hinter diesen Zähnen weitere Zahnreihen. Die Zähne sind dreieckig mit glatten oder leicht gezähnten Schneidkanten.^[3]

Der Körper ist stromlinienförmig mit einem Interdorsalkamm zwischen den beiden Rückenflossen. Wie alle Arten der Familie besitzt auch dieser Hammerhai 5 Kiemenspalten, ein Saugloch fehlt.^[4][5] Er hat eine vergleichsweise große und sichelförmige erste Rückenflosse mit abgerundeter Spitze, die auf Höhe des Innenrandes der Brustflossen ansetzt. Die Afterflosse ist größer als die zweite Rückenflosse und besitzt ein langes, freies Ende. Die Brust- und Bauchflossen sind nicht sichelförmig und haben stattdessen eine gerade ausgebildete Flossenkante, wodurch sie sich von denen des Großen Hammerhais unterscheiden.^[4] Die Hautzähne (Placoidschuppen) sind sehr eng beieinanderstehend und besitzen bei ausgewachsenen Exemplaren 5 bis 7 (bei Jungtieren 3) horizontale Leisten und eine W-förmige Hinterkante.^[3]

Verbreitung und Lebensraum

Verbreitungsgebiete des Glatten Hammerhais

Im Gegensatz zu allen anderen Hammerhaien ist der Glatte Hammerhai verhältnismäßig tolerant gegenüber kühlerem Wasser der gemäßigten Zonen, wodurch er nördlicher als alle anderen Arten anzutreffen ist. Er findet sich in gemäßigten und subtropischen Gewässern des Atlantischen Ozeans, des Pazifischen Ozeans und des Indischen Ozeans vorwiegend in Küstennähe der Festlandsockel. Dabei ist er im westlichen Atlantik von Nova Scotia, Kanada, bis zu den Virgin Islands und von Brasilien bis zum südlichen Argentinien anzutreffen, im östlichen Atlantik reicht das Gebiet von den Britischen Inseln bis Côte d'Ivoire, einschließlich des Mittelmeeres. Im Indischen Ozean kommt er an den Küsten Südafrikas, Indiens und Sri Lankas vor. Im westlichen Pazifik reicht das Verbreitungsgebiet vom Golf von Tonkin bis Süd-Japan und Sibirien, außerdem ist er für die Küstengebiete des südlichen Australiens und Neuseelands nachgewiesen. Im Zentral- und Ost-Pazifik lebt er um Hawaii sowie von Kalifornien über Panama, die Galapagosinseln und Ecuador bis Chile. Gemeinhin wird angenommen, dass die Art die tropischen Gewässer meidet, allerdings gibt es einige Sichtungen aus tropischen Gewässern im Golf von Mannar vor Indien sowie vor dem südlichen Mosambik. Diese Vorkommen sind schwer zu bestätigen und es könnte sich um Verwechslungen mit anderen Arten handeln.^[4]

Verglichen mit dem Großen und dem Bogenstirn-Hammerhai lebt der Glatte Hammerhai näher an der Wasseroberfläche in Tiefen, die in der Regel 20 Meter nicht überschreiten. Allerdings wurden Einzeltiere in Tiefen bis 200 Meter registriert. Er bevorzugt Küstengewässer im Bereich von Buchten und Ästuaren, kommt allerdings auch weiter im offenen Ozean über dem Kontinentalschelf und im Bereich von Inselgruppen vor. Der Hai verträgt Brackwasser und wurde auch bereits beobachtet, wie er in Süßwasserflüsse wie den Indian River in Florida eindringt. Im Sommer wandern die Tiere polwärts in kältere Gewässer und kehren im Winter zurück in Richtung des Äquators.^[6]

Lebensweise

Glatter Hammerhai vor der Küste von New Jersey

Geschlechtsreife Glatte Hammerhaie sind meistens Einzelgänger oder bilden kleine Gruppen. Während ihrer jährlichen Wanderungen kommen sie teilweise in sehr großen Individuenzahlen zusammen, wobei Schulen mit mehr als Hundert Individuen vor dem Ostkap Südafrikas sowie Schulen mit mehreren Tausend Individuen vor der Küste Kaliforniens beobachtet wurden.^[4][6] Vor allem im Sommer und bei warmem Wetter können sie als Oberflächenschwimmer mit aus dem Wasser ragender Rückenflosse beobachtet werden.^[3]

Die jungen Haie können von anderen, größeren Haien wie dem Schwarzhai (Carcharhinus obscurus) sowie von Individuen der eigenen Art erbeutet werden.^[3] Große Hammerhaie können Beutetiere des Großen Schwertwals (Orcinus orca) sein, wie Beobachtungen aus Neuseeland belegen.^[7] Zu den bekannten Parasiten des Glatten Hammerhais gehören die Fadenwürmer Parascarophis sphyrnae und Contracaecum spp.^[3]

Ernährung

Der Glatte Hammerhai ist ein aktiver Jäger, der sich von Knochenfischen, Rochen, anderen Haien einschließlich kleinen Vertretern der eigenen Art, Kopffüßern sowie zu geringeren Anteilen von Krebstieren wie Garnelen, Krabben und Seepocken ernährt. Außerdem fressen sie Aas und auch Köder von Fischerleinen.^[4] In einigen Regionen sind wie bei dem Großen Hammerhai Stachelrochen die bevorzugte Beute und stellen einen großen Anteil der Beutetiere. Die Giftstacheln dieser Rochen finden sich entsprechend häufig im und um das Maul der Haie, ein gefangenes Exemplar des Großen Hammerhais hatte insgesamt 95 Stachel im Mundraum stecken.^[8] In Nordeuropa ernährt sich der Glatte Hammerhai vor allem von Heringen und Wolfsbarschen, während er in Nordamerika vor allem Makrelen und Menhaden erbeutet. Vor Südafrika lebt er vor allem von Kopffüßern wie Loligo vulgaris sowie von kleinen Schwarmfischen wie Sardinen im Bereich der Korallenriffe am Rand des Kontinentalschelfs, wobei größere Individuen zunehmend kleine Haie und Rochen erbeuten. Auch vor Australien sind Kopffüßer die wichtigste Nahrungsquelle, gefolgt von kleinen Knochenfischen.^[9][10]

Fortpflanzung und Entwicklung

Wie alle Hammerhaie ist diese Art lebendgebärend (ovovivipar), wobei die ungeborenen Junghaie über eine Dottersack-Plazenta ernährt werden. Dabei wird der Dottersack, nachdem der Dottervorrat von den Junghaien verbraucht wurde, in eine Plazenta umgebildet, die der der Säugetiere analog ist und im Laufe der weiteren Entwicklung die Ernährung über den mütterlichen Blutkreislauf sicherstellt. Die Weibchen bekommen nach einer Tragzeit von 10 bis 11 Monaten zwischen 29 und 37 Jungtiere mit einer Größe von ungefähr 50 bis 61 Zentimetern.^[2][6] Die Geburt findet in flachen Buchten wie der Bulls Bay in North Carolina statt, die als „Geburtsstationen“ dienen.^[11]

Die Weibchen erreichen ihre Geschlechtsreife mit einer Körperlänge von etwa 2,70 Metern, die Männchen regional unterschiedlich mit 2,10 bis 2,50 Metern.^[3] Vor Südafrika wurden gerade befruchtete Weibchen im Februar und Weibchen mit fast ausgewachsenen Embryonen im November gefangen; vor Australien bekommen die Weibchen ihre Jungtiere zwischen Januar und März, zur gleichen Zeit findet dort auch der Eisprung statt.^[9] Die Lebensdauer der Haie beträgt mehr als 20 Jahre.^[3]

Systematik

Eusphyra blochii

Sphyrna mokarran

Sphyrna zygaena

Sphyrna lewini

Sphyrna tiburo

Sphyrna tudes

Sphyrna corona

Sphyrna media

Eusphyra blochii

Sphyrna mokarran

Sphyrna zygaena

Sphyrna lewini

Sphyrna tiburo

Sphyrna corona

Sphyrna tudes

Sphyrna media

Der Glatte Hammerhai wurde erstmals 1758 von dem schwedischen Naturforscher Carl von Linné in dessen bekannter 10. Auflage der Systema naturae als Squalus zygaena beschrieben. Dabei ordnete Linné dieser Art keinen Typus als Referenzindividuum zu. Der Name wurde später in den heute gültigen Namen Sphyrna zygaena geändert.^[4] Die Artbezeichnung zygaena leitet sich dabei vom griechischen Wort zygon (altgriechisch ζυγόν) ab, dass das Joch eines Zugtiers bezeichnet und sich auf die Kopfform des Hais bezieht.^[14]

Insgesamt werden in der Gattung Sphyrna acht Arten geführt, die gemeinsam mit der nur durch den Flügelkopf-Hammerhai (Eusphyra blochii) gebildeten Gattung Eusphyrna die Familie der Hammerhaie (Spyrnidae) bilden. Aufgrund phylogenetischer Untersuchungen auf der Basis von morphologischen sowie molekularbiologischen Merkmalen (Isoenzyme und mitochondriale DNA) konnte nachgewiesen werden, dass der Glatte Hammerhai die Schwesterart des Großen Hammerhais (Sphyrna mokarran) und des Bogenstirn-Hammerhais (Sphyrna lewini) darstellt und mit diesen ein Taxon bildet, das den anderen Arten der Gattung Spyrna gegenübergestellt wird.^[12] Die Position der großen Arten mit besonders ausladendem Cephalofoil konnte auch durch weitere Untersuchungen im Jahr 2010 bestätigt werden, wobei sich die Ergebnisse bezüglich der Verwandtschaftsverhältnisse der Arten untereinander leicht von den Ergebnissen von 2007 unterscheiden: Hier bilden nur der Große und der Glatte Hammerhai ein gemeinsames Taxon, während der Bogenstirn-Hammerhai als basale Art der Gruppe aller anderen Hammerhaie zugeordnet wird.^[13]

Die phylogenetische Position der großen Arten zwischen dem Flügelkopf-Hammerhai (Eusphyrna blochii) und den kleineren Hammerhaien mit einem deutlich schmaleren Kopf deutet darauf hin, dass innerhalb der Hammerhaie ein großes Cephalofoil den ursprünglichen Zustand darstellt und der schmalere Kopf von diesem abgeleitet ist.^[12] Damit verbunden ist eine Funktionsveränderung des Cephalofoil, der sich in der Lebensweise der Hammerhaie widerspiegelt: Während ein breites Cephalofoil vor allem bei freischwimmenden Arten des Pelagials vorkommt und hier vor allem die Rolle als Tragflügel wahrnimmt, leben die kleineren Arten mit kleinerem Cephalofoil vor allem in Bodennähe sowie in schlammigen Küstengebieten und nutzen die Ausstattung der Sinnesorgane, insbesondere der Lorenzinischen Ampullen, zur Lokalisierung von Beutetieren. Bezüglich der Körpergröße schließen Lim et al. 2010 aufgrund ihrer Verwandtschaftshypothese und der Verbreitung der Arten, dass die ursprünglichsten Hammerhaie große Arten waren, von denen sich sowohl der kleine Flügelkopf-Hammerhai als auch die kleineren Sphyrna-Arten ableiten.^[13]

Beziehung zum Menschen

Aufgrund seiner Größe wird der Glatte Hammerhai – wie alle anderen großen Hammerhaie, insbesondere der Große und der Bogenstirn-Hammerhai – als dem Menschen potenziell gefährlich eingestuft. Bis 2009 verzeichnete das International Shark Attack File 34 Angriffe von Hammerhaien der Gattung Sphyrna auf Menschen, 17 davon unprovoziert, von denen einer tödlich war. Aufgrund der Schwierigkeit, die Haie zu unterscheiden, ist unklar, wie viele dieser Angriffe durch Glatte Hammerhaie erfolgten, die sichere Zuordnung erfolgte nur bei einem unprovozierten Unfall.^[15] Da der Glatte Hammerhai allerdings vor allem in den Gewässern der gemäßigten Zonen lebt, in denen sich Menschen seltener im Meer aufhalten, sind wahrscheinlich nur wenige Angriffe auf ihn zurückzuführen.^[3] Vor der südlichen Küste Kaliforniens wurde dokumentiert, dass der Hai Fänge von Sportfischern und Tauchern stiehlt.^[4]

Wie der Große Hammerhai wird auch der Glatte Hammerhai weltweit befischt, vor allem vor den Küsten der Vereinigten Staaten (Ost- und Westküste), Brasiliens, Spaniens, Taiwans, den Philippinen, des südwestlichen Australiens und West-Afrikas. Dabei werden vor allem Fangnetze und Langleinen eingesetzt. Die Fangquoten lassen sich nur schwer erfassen, da in der Regel keine Unterscheidung zwischen den einzelnen Arten der Hammerhaie stattfindet.^[9] Das Fleisch wird frisch getrocknet und gesalzen sowie geräuchert, ist jedoch in der Regel wenig beliebt und wird entsprechend selten genutzt. Vor allem die Flossen haben einen hohen Wert für den asiatischen Markt, wo sie gemeinsam mit denen anderer großer Haie zu Haifischflossensuppe verarbeitet werden; dies führt dazu, dass den gefangenen Haien häufig nur die Flossen abgeschnitten und die verletzten Tiere dann wieder ins Meer geworfen werden (Shark-Finning). Zudem wird ihre Haut zu Haileder verarbeitet, das aus ihrer Leber gewonnene Leberöl dient der Gewinnung von Vitaminen und ihre Kadaver werden der Fischmehlproduktion zugeführt.^[3] Auch in der Traditionellen Chinesischen Medizin wird der Hai genutzt.^[16]

Daneben wird der Glatte Hammerhai wie andere Haie auch unabsichtlich als Beifang gefangen und getötet.^[1] Eine weitere vom Menschen verursachte Todesursache stellen Hainetze dar, die zum Schutz von Stränden gespannt werden und in denen sich viele Haie verfangen.^[1] Dabei verfingen sich in den Netzen vor KwaZulu-Natal, Südafrika, zwischen 1978 und 1990 jährlich weniger als 10 Glatte Hammerhai während sie in den Netzen vor New South Wales, Australien, 50 % der gefangenen 4.715 Haie ausmachen, die zwischen 1972 und 1990 gefangen wurden.^[9] Aktuell wird der Hai von der International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) global als „gefährdet“ („vulnerable“) eingestuft.^[1] In den Gewässern Neuseelands gehört die Art zu den verbotenen Zielarten der Fischerei und sie ist der häufigste Hai an der Nordwestküste. Darüber hinaus scheint sich die Fischerei vor der Küste von Süd-Australien nicht negativ auf die Bestände ausgewirkt zu haben.^[3] Vor der Ostküste der Vereinigten Staaten sind die Fänge durch den Atlantic shark Fishery Management Plan (FMP) des National Marine Fisheries Service (NMFS) reglementiert, wo diese Art als „Large Coastal Shark“ (LCS) klassifiziert ist.^[9]

Im März 2013 wurde auf der Artenschutzkonferenz der CITES in Bangkok eine Regulierung des Handels mit Glatten Hammerhaien beschlossen^[17], die Regelung trat am 14. September 2014 in Kraft.^[18]

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b c d} Sphyrna zygaena in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN 2010. Eingestellt von: B.M. Caspar u. a., 2005. Abgerufen am 15. September 2010.
2. ↑ ^{a b c d} Leonard Compagno, Marc Dando, Sarah Fowler: Sharks of the World. Princeton University Press, Princeton 2005, ISBN 0-691-12072-2, S. 324–325.
3. ↑ ^{a b c d e f g h i j k l m} Bester, C. Biological Profiles: Smooth Hammerhead. Florida Museum of Natural History Ichthyology Department. Abgerufen am 19. Oktober 2008.
4. ↑ ^{a b c d e f g} L.J.V. Compagno: Sharks of the World: An Annotated and Illustrated Catalogue of Shark Species Known to Date. Food and Agricultural Organization, Rome 1984, ISBN 92-5101384-5, S. 548–549.
5. ↑ Alessandro de Maddalena, Harald Bänsch: Haie im Mittelmeer. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2005, ISBN 3-440-10458-3, S. 216–218.
6. ↑ ^{a b c} D.A. Ebert: Sharks, Rays, and Chimaeras of California. University of California Press, 2003, ISBN 0-520-23484-7, S. 178–179.
7. ↑ I.N. Visser: First Observations of Feeding on Thresher (Alopias vulpinus) and Hammerhead (Sphyrna zygaena) Sharks by Killer Whales (Orcinus orca) Specialising on Elasmobranch Prey. In: Aquatic Mammals. 31, Nr. 1, Januar 2005, S. 83–88. doi:10.1578/AM.31.1.2005.83.
8. ↑ W.R. Strong, F.F. Snelson, Jr., S.H. Gruber: Hammerhead Shark Predation on Stingrays. An Observation of Prey Handling by Sphyrna mokarran. In: American Society of Ichthyologists and Herpetologists (Hrsg.): Copeia. 1990, Nr. 3, 19. September 1990, S. 836–840. doi:10.2307/1446449.
9. ↑ ^{a b c d e} S.L. Fowler, R.D. Cavanagh, M. Camhi, G.H. Burgess, G.M. Cailliet, S.V. Fordham, C.A. Simpfendorfer, J.A. Musick: Sharks, Rays and Chimaeras: The Status of the Chondrichthyan Fishes. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, 2005, ISBN 2-8317-0700-5, S. 106–109, 318–320.
10. ↑ M.J. Smale: Occurrence and feeding of three shark species, Carcharhinus brachyurus, C. obscurus and Sphyrna zygaena, on the Eastern Cape coast of South Africa. In: South African Journal of Marine Science. 11, Nr. 1, Dezember 1991, S. 31–42.
11. ↑ J.L. Sumich, J.F. Morrissey: Introduction to the Biology of Marine Life, eighth. Auflage, Jones & Bartlett Publishers, 2004, ISBN 0-7637-3313-X, S. 197.
12. ↑ ^{a b c} Mauro José Cavalcanti: A Phylogenetic Supertree of the Hammerhead Sharks (Carcharhiniformes: Sphyrnidae). In: Zoological Studies. Band 46, Nr. 1, 2007, S. 6–11 (Digitalisat [PDF; 175 kB]).
13. ↑ ^{a b c} Douglas D. Lim, Philip Motta, Kyle Mara, Andrew P. Martin: Phylogeny of hammerhead sharks (Family Sphyrnidae) inferred from mitochondrial and nuclear genes. In: Molecular Phylogenetics and Evolution. Band 55, Nr. 2, 2010, ISSN 1055-7903, S. 572–579, doi:10.1016/j.ympev.2010.01.037 (englisch).
14. ↑ R. Ellis: The Book of Sharks. Alfred A. Knopf Inc, New York 1989, ISBN 0-679-72210-6.
15. ↑ ISAF Statistics on Attacking Species of Shark. International Shark Attack File, Florida Museum of Natural History, University of Florida. Abgerufen am 24. April 2009.
16. ↑ Glatter Hammerhai auf Fishbase.org (englisch)
17. ↑ Cites-Beschluss: Bedrohte Hai- und Mantaarten sollen geschützt werden Spiegel Online vom 11. März 2013
18. ↑ Artenschutz: Diese Haie muss der Mensch nun besser schützen Die Zeit vom 12. September 2014

BOLGʻABALIQ (Sphurna zygaena) - akulasimonlar turkumiga mansub baliq. Tanasining uz. 3,5 m cha, ogʻirligi 150 kg gacha (baʼzilari hatto 400 kg gacha). Atlantika va Tinch okeanning tropik hamda subtropik mintaqalarida tarkalgan. Dengiz tubida yashaydi, kambala, skat va har xil umurtqasiz jonivorlar bilan oziklanadi. Urgʻochisi 40 tagacha tirik baliqchalar tugʻadi. Kam ovlanadi. Boshining ikki yonidagi oʻsimtasi bolgʻaga oʻxshaydi. Nomi ham shundan olingan. Yirik koʻzlari boshidagi oʻsimtalar ustida joylashganidan B. ancha uzoqni koʻradi.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ing buntuk martilyu (Sphyrna zygaena) metung yang species ning hammerhead shark, familia Sphyrnidae, a mipalagyuan uli ning aliwang tabas ning kayang buntuk, a patag o pante ampong makapakaba king katalindikingan king tabas ning martilyu (a mayayaus "cephalofoil"), a alang dakeng makaurung king libutad ning kayang arap a pagitan o gilid (anya "smooth" o pante/mapinu). E anti kareng aliwang hammerhead, mas buri no reng danuman a kasantingan temperatura (temperate), at mayayakit ya king mabilug a yatu kareng libutad a latitude. Neng kaleldo, mamalis la reng pating a reti paras kareng pole kapamilatan ning pamanaluki da king marimlang danum, a neng kayi milulupung la kareng dalan-dalan anggang libu-libung asan.

Dalerayan

Η ζύγαινα (επιστημονική ονομασία Sphyrna zygaena - Σφύρνα η ζύγαινα), γνωστή ως σφύραινα και πατερίτσα, είναι ένα είδος σφυροκέφαλου, του οποίου το κεφάλι δεν έχει καμία αναγνωριστική προεξοχή μπροστά (εξού και η ονομασία smooth (απαλός, λείος) στα αγγλικά). Σε αντίθεση με άλλους σφυροκέφαλους, αυτό το είδος προτιμά εύκρατα νερά και εμφανίζεται σε όλο τον κόσμο σε μεσαία γεωγραφικά πλάτη. Το καλοκαίρι, αυτοί οι καρχαρίες μεταναστεύουν προς τους πόλους ακολουθώντας δροσερότερες υδάτινες μάζες, και μερικές φορές σχηματίζουν κοπάδια που αριθμούν στις εκατοντάδες έως και χιλιάδες καρχαρίες.

Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος σφυροκέφαλος καρχαρίας, με μήκος μέχρι και πέντε μέτρα. Είναι ενεργό αρπακτικό που τρέφεται με μια μεγάλη ποικιλία από οστεϊχθύες και ασπόνδυλα, ενώ τα μεγαλύτερα άτομα τρέφονται επίσης και με καρχαρίες και σαλάχια. Όπως και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του, αυτός ο καρχαρίας είναι ζωοτόκος και γεννά κάθε φορά 20 με 40 νεογνά. Είναι σχετικά κοινός καρχαρίας, και συλλαμβάνεται συχνά, ηθελημένα ή μη, από εμπορικά αλιευτικά σε όλο το εύρος της κατανομής του. Τα πτερύγια του είναι εξαιρετικά πολύτιμα για τη χρήση σε σούπα από πτερύγια καρχαρία. Αυτός ο καρχαρίας είναι δυνητικά επικίνδυνος και είναι πιθανό να ήταν υπεύθυνος για μερικές επιθέσεις σε ανθρώπους, αν και είναι λιγότερο πιθανό να συναντήσει τους κολυμβητές από τα άλλα μεγάλα είδη σφυροκέφαλων λόγω του εύκρατου βιότοπού του.

Παραπομπές

The smooth hammerhead (Sphyrna zygaena) is a species of hammerhead shark, and part of the family Sphyrnidae. This species is named "smooth hammerhead" because of the distinctive shape of the head, which is flattened and laterally extended into a hammer shape (called the "cephalofoil"), without an indentation in the middle of the front margin (hence "smooth"). Unlike other hammerheads, this species prefers temperate waters and occurs worldwide at medium latitudes. In the summer, these sharks migrate towards the poles following cool water masses, sometimes forming schools numbering in the hundreds to thousands.

The second-largest hammerhead shark after the great hammerhead shark, the smooth hammerhead can measure up to 5 m (16 ft) long. It is an active predator that takes a wide variety of bony fishes and invertebrates, with larger individuals also feeding on sharks and rays. As in the rest of its family, this shark is viviparous and gives birth to litters of 20–40 pups. A relatively common shark, it is captured, intentionally or otherwise, by many commercial fisheries throughout its range; its fins are extremely valuable for use in shark fin soup. This shark is potentially dangerous and has likely been responsible for a few attacks on humans, though it is less likely to encounter swimmers than other large hammerhead species due to its temperate habitat.

Taxonomy and phylogeny

The Swedish natural historian Carl Linnaeus, known as the "father of taxonomy", originally described the smooth hammerhead as Squalus zygaena in the 1758 tenth edition of Systema Naturae, without designating a type specimen. The name was later changed to Sphyrna zygaena.^[3] The specific epithet zygaena originates from the Greek word zygòn, meaning "yoke", referring to the shape of its head.^[4] The Greek name zýgaina had already been used for the hammerhead shark by Aristotle in the second book of his History of Animals.^[5] Other common names for this species include common hammerhead, common smooth hammerhead, round-headed hammerhead, or simply hammerhead.^[6]

Eusphyra blochii

Sphyrna mokarran

Sphyrna zygaena

Sphyrna lewini

Sphyrna tudes

Sphyrna media

Sphyrna tiburo

Sphyrna corona

Studies based on morphology have generally regarded the smooth hammerhead as one of the more derived members of its family, grouped together with the scalloped hammerhead (S. lewini) and the great hammerhead (S. mokarran). Phylogenetic analyses based on nuclear and mitochondrial DNA have concluded differently: while the smooth and great hammerheads are closely related, they are not as closely related to the scalloped hammerhead as the other Sphyrna species. Furthermore, the smooth hammerhead is among the more basal hammerhead species, indicating that the first hammerheads to evolve had large cephalofoils.^[7][8]

Description

The scalloped hammerhead (left) and the smooth hammerhead (right) differ in cephalofoil shape.

Upper teeth

Lower teeth

The second-largest hammerhead next to the great hammerhead, the smooth hammerhead typically measures 2.5–3.5 m (8.2–11.5 ft) long, with a maximum recorded length and weight of 5 m (16 ft) and 400 kg (880 lb) respectively.^[9] The smooth hammerhead differs from other large hammerheads in the shape of its cephalofoil, which has a curved front margin without an indentation in the center. The cephalofoil is wide but short, measuring 26–29% of the body length across. The nostrils are located near the ends of the cephalofoil, with long grooves running towards the center. There are 26–32 tooth rows in the upper jaw and 25–30 tooth rows in the lower jaw. Each tooth is triangular in shape, with smooth to weakly serrated edges.^[9]

The body is streamlined, without a dorsal ridge between the two dorsal fins. The first dorsal fin is moderately tall and falcate (sickle-like) in shape, with a rounded tip. The pectoral and pelvic fins are not falcate, rather having nearly straight rear margins. The anal fin is larger than the second dorsal fin, with long free rear tip and a strong notch in the rear margin.^[3] The dermal denticles are densely packed, each with 5–7 horizontal ridges (3 in juveniles) leading to a W-shaped rear margin. The back is dark brownish gray to olive in color, in contrast to the simple brown of most other hammerheads, becoming lighter on the flanks. The belly is white, and sometimes the pectoral fins have dark edges underneath.^[9]

Distribution and habitat

Of the hammerhead sharks, the smooth hammerhead is the species most tolerant of temperate water, and occurs worldwide to higher latitudes than any other species. In the Atlantic, it occurs from Nova Scotia to the Virgin Islands and from Brazil to southern Argentina in the west, and from the British Isles to Côte d'Ivoire, including the Mediterranean Sea, in the east.^[3] In Northern Europe, there are only seven confirmed records from the British Isles, all but one (at Banffshire) from the southern part of the archipelago and all but two (in 2004 and 2019) from more than 100 years ago.^[10][11] The oft-repeated claim of a 1937 capture from the Kattegat (Denmark) is incorrect, as a photo from the incident has revealed that it was a basking shark,^[12] although there was a confirmed observation of a hammerhead in the North Sea off Jutland in 2003, which most likely was a smooth hammerhead.^[13] In the Indian Ocean, it is found off South Africa, India, and Sri Lanka. In the western Pacific, it occurs from the Gulf of Tonkin to southern Japan and the Russian Far East, as well as off Australia and New Zealand. In the central and eastern Pacific, it occurs off the Hawaiian Islands, California, Panama, the Galapagos Islands, Ecuador, and Chile. This species is usually considered to be amphitemperate (absent from the tropics) in distribution, though there are rare reports from tropical waters such as in the Gulf of Mannar off India, and off southern Mozambique. Its presence in the tropics is difficult to determine due to confusion with other hammerhead species.^[3] Although generally preferring subtropical and warm temperate regions, a study of captures in the West Atlantic and Gulf of Mexico off the United States recorded smooth hammerheads in water temperatures ranging from 7.5 to 27.5 °C (45.5–81.5 °F).^[14]

Compared to the scalloped and great hammerheads, the smooth hammerhead stays closer to the surface, in water less than 20 m (66 ft) deep. However, it has been recorded diving to a depth of 200 m (660 ft). It prefers inshore waters such as bays and estuaries, but is sometimes found in the open ocean over the continental shelf, and around oceanic islands. This shark has also been reported entering freshwater habitats, such as the Indian River in Florida. In the summer, smooth hammerheads migrate poleward to stay in cooler water, heading back towards the equator in winter.^[15]

Biology and ecology

A migrating smooth hammerhead swimming with its dorsal fin exposed

Adult smooth hammerheads are either solitary or form small groups. They may come together in great numbers during their annual migrations; schools of over a hundred juveniles under 1.5 m (4.9 ft) long have been observed off the eastern Cape of South Africa, and schools thousands strong have been reported off California.^[3][15] During hot summer weather, they can be seen swimming just below the surface with their dorsal fins exposed.^[9] Young smooth hammerheads are preyed upon by larger sharks such as the dusky shark (Carcharhinus obscurus);^[9] adults have been observed being consumed by killer whales (Orcinus orca) off New Zealand.^[16] Known parasites of the smooth hammerhead include the nematodes Parascarophis sphyrnae and Contracaecum spp.^[9]

The smooth hammerhead is an active-swimming predator that feeds on bony fishes, rays, sharks (including of its own species), cephalopods, and to a lesser extent crustaceans such as shrimp, crabs, and barnacles. They readily scavenge from fishing lines.^[3] In some areas, stingrays are a favored prey and comprise a majority of its diet. The venomous barbs of stingrays are often found lodged in and around the mouths of these sharks; one specimen examined contained 95 such spines.^[17] In northern Europe, the smooth hammerhead feeds on herring and seabass, while in North America it takes Spanish mackerel and menhaden.^[9] Off South Africa, smooth hammerheads feed on squid such as Loligo vulgaris and small schooling fish such as pilchard over the deep coral reefs at the edge of the continental shelf, with individuals over 2 m (6.6 ft) long taking increasing numbers of smaller sharks and rays. Off Australia, squid are the most important prey, followed by bony fish.^[18][19] Though definitely rare, there are observations of smooth hammerheads attempting to predate on dolphins.^[20]

Like other hammerheads, the smooth hammerhead is viviparous: once the young exhaust their supply of yolk, the empty yolk sac is converted into a placental connection through which the mother delivers nourishment. Females bear relatively large litters of 20–50 pups after a gestation period of 10–11 months.^[15] Birthing occurs in shallow coastal nurseries, such as Bulls Bay in North Carolina.^[21] The pups measure 50–61 cm (20–24 in) long at birth; females reach maturity at 2.7 m (8.9 ft) long and males at 2.1–2.5 m (6.9–8.2 ft) long, depending upon locality.^[9] Off South Africa, newly mated females have been caught in February and females with full-term embryos in November; off the east coast of Australia, birthing takes place between January and March, with ovulation taking place around the same time.^[18] This shark is thought to live for 20 years or more.^[9]

Human interactions

The smooth hammerhead is potentially dangerous to humans. As of 2008, the International Shark Attack File lists 34 attacks attributable to large hammerhead sharks, 17 of them unprovoked (1 fatal).^[22] However, due to the smooth hammerhead's occurrence in temperate regions where people are less likely to enter the water, it was likely responsible for a minority of these attacks.^[9] Off southern California, this species has been reported to steal catches from sport fishers and divers.^[3]

Smooth hammerheads are caught by commercial fisheries throughout the world, including those off the United States (East and West Coasts), Brazil, Spain, Taiwan, the Philippines, southwestern Australia, and western Africa, primarily using gillnets and longlines. Fishery catches of smooth hammerheads are difficult to quantify due to a frequent lack of distinction between them and other large hammerheads.^[18] The meat is sold fresh, dried and salted, or smoked, though in most markets it is considered undesirable and there are reports of poisoning. Much more valuable are the fins, which have the highest rating for use in shark fin soup and often leads to captured sharks being finned at sea. Additionally, the liver oil is used for vitamins, the skin for leather, and the offal for fishmeal.^[9] This shark is also used in Chinese medicine.^[6]

Many other fisheries from every ocean also take smooth hammerheads as bycatch, and they are caught in some numbers by recreational anglers. Smooth hammerheads are also killed by entanglement in shark nets used to protect beaches. Fewer than 10 smooth hammerheads were caught annually in the nets off KwaZulu-Natal, South Africa, from 1978–1990. In contrast, in the nets off New South Wales, Australia, smooth hammerheads comprised 50% of the 4,715 sharks captured from 1972–1990.^[18] At present, this species remains relatively common and has been assessed as "Vulnerable (VU)" by the World Conservation Union.^[1] Off New Zealand, it is a prohibited target species and is the most abundant shark along the northwest coast. In June 2018 the New Zealand Department of Conservation classified the smooth hammerhead as "Not Threatened" with the qualifier "Secure Overseas" under the New Zealand Threat Classification System.^[23]

It also does not appear to have been negatively impacted by fishing off southern Australia.^[9] Off the eastern United States, catches of this species are regulated by the National Marine Fisheries Service (NMFS) Atlantic shark Fishery Management Plan (FMP), under which it is classified as a Large Coastal Shark (LCS).^[18] In 2013, the smooth hammerhead and other great elasmobranchs were added to Appendix 2 of CITES, meaning international trade (including in parts and derivatives) is regulated by the CITES permitting system.^[24]

References

El tiburón martillo liso es una especie de tiburón de la familia Sphyrnidae.

Descripción

• Cuerpo alargado y fusiforme.
• Cabeza aplanada y alargada en dos lóbulos donde, en los extremos, son colocados los ojos (no ofrece ninguna duda de identificación debido a su forma de martillo).
• Presenta cinco pares de hendiduras branquiales, las dos últimas por encima de las pectorales.
• El color va del gris azulado al verde marrón; los flancos son claros y el vientre, blanco grisáceo.
• El macho madura entre los 210 y 240 cm. La hembra lo hace cuando mide 304 cm aproximadamente.
• Alcanza una longitud máxima entre 370 y 400 cm.

La cabeza de martillo festoneada (izquierda) y la cabeza de martillo lisa (derecha) difieren en la forma de la cabeza.

Dentadura superior

Dentadura inferior

Distribución y hábitat

Se encuentra en aguas tropicales y subtropicales de todo el mundo. Es un potente nadador pelágico que se encuentra tanto cerca de la costa como mar abierto y preferentemente en zonas de profundidad (de 20 a 400 m). Es muy tolerante con las temperaturas del agua. Puede realizar migraciones y a menudo forma grupos.

Alimentación

Compuesta principalmente de crustáceos y moluscos.

Reproducción

Es vivíparo placentario; con 29 o 37 crías por camada que miden entre 50 y 61 cm.

Estado de conservación

Se encuentra en estado vulnerable de extinción bajo la clasificación de amenaza según la Unión Internacional de Conservación de la Naturaleza (IUCN) y el Libro Rojo de Peces de Colombia. Esto debido principalmente a la pesca indiscriminada para la obtención de la aleta, apreciada en gran medida en el mercado asiático por la errónea creencia que esta tiene facultades afrodisiacas para el sexo masculino; así mismo las pobres leyes ambientales por parte de los gobiernos para su conservación, en países como Colombia, contribuyen a su acelerada despoblación.

Comportamiento

Puede atacar a los humanos, lo cual lo diferencia de otros tiburones martillo como Sphyrna lewini. También puede percibir campos eléctricos para encontrar a sus presas.

Referencias

Mailu-arrain hirugingila (Sphyrna zygaena) Carcharhiniformes ordenako esfirrinidoen familiako arraina da, 4 m inguru luze eta 300 kg izan ditzakeena. Burua eta buruko hezurra bera ere mailuaren antzera bi alboetara luzatua du. Gainerakoan marrazoaren antzeko gorputza eta lanproiaren antzeko isatsa ditu; kolorez arre grisaxka izaten da. Itsaso bero guztietan ibiltzen da, eta arrainak eta oskoldunak jaten ditu.

Erreferentziak

Vasarahai (Sphyrna zygaena) on suurikokoinen hailaji, jota tavataan maailman kaikilla lauhkeilla rannikkoalueilla.

Ulkonäkö

Oikealla vasarahain, vasemmalla kampavasarahain pää ylhäältä päin katsottuna.

Kalan väri vaihtelee ruskeanharmaasta tummaan oliivinvihreään; vatsapuoli on aina vaaleampi. Aikuinen yksilö voi olla neljä metriä pitkä ja painaa jopa 400 kiloa. Lajin luonteenomainen tuntomerkki on vasaramainen leveä pää. Erikoinen päänmuoto auttaa lajia ravinnonhankinnassa sen suoman laajan näkökentän ansiosta.

Lisääntyminen

Vasarahai synnyttää eläviä poikasia. Yhdessä poikueessa on 20-40 poikasta, jotka syntyessään ovat 50-61 cm pitkiä.^[2]

Lähteet

Aiheesta muualla

• Sphyrna zygaena (peilipalvelin) FishBase. Froese, R. & Pauly, D. (toim.). (englanniksi)

Sphyrna zygaena

Le Requin-marteau commun ou Requin-marteau lisse (Sphyrna zygaena) est une espèce de poissons cartilagineux de la famille des Sphyrnidae^[1].

Description générale

Ce requin marteau a la particularité d’avoir le bord antérieur de la tête arrondi, ce qui l’écarte un peu de la forme d’un marteau^[2]. De plus sa bouche est largement arquée. Il atteint rarement 500 cm de long pour 400 kg. Il est de couleur gris olive ou gris foncé sur le dessus, blanche en dessous, et noire au niveau des extrémités des nageoires pectorales^[3]. Si les vieux individus sont assez solitaires, les jeunes sont souvent en grands regroupements de centaines d'individus, parfois proches du bord. Ce prédateur préfère se nourrir de petits requins, de raies, notamment pastenagues, mais se chasses également de poissons osseux, des crevettes et crabes, et des céphalopodes^[4].

Distribution et habitat écologique

C’est un requin cosmopolite, largement répandu dans les mers tempérées, tropicales et subtropicales du globe. On le retrouve généralement dans des profondeurs variant de 0 à 200 m^[4]. Il s’observe plus facilement dans le Golfe de Guinée durant la saison froide (décembre à mai) et notamment vers le Sénégal. Au contraire, il migre vers le nord en été^[3]. Cela a sûrement un lien avec un cycle migratoire reproducteur et alimentaire.

Usages, pressions et conservation

Parfois associé (rarement justement) à des attaques envers l’Homme^[3], il fait l’objet de pêche de régulation. Il est sinon recherché pour être consommé, ses nageoires utilisées en cuisine traditionnelle et médicale asiatique, et sa peau transformée en cuir. Comme de nombreux autres requins, le squalène (huile stockée dans le foie de l'animal et jouant un rôle locomoteur et de flottaison majeur) est parfois récupéré pour des usages cosmétiques, alimentaires voire médicaux (notamment dans des vaccins^[5],[6]). Il est considéré par l'UICN comme étant une espèce vulnérable à l'échelle mondiale^[7].

Notes et références

Annexes

O peixe martelo,^[1][2] tamén coñecido como martelo,^[1] cornuda,^[1][3] e como tiburón martelo,^[3][4] debido á súa peculiar característica de ter a cabeza prolongada cara aos lados, é un tiburón da familia dos esfírnidos (Sphyrnidae), da orde dos carcarriniformes (Carcharhiniformes) que vive en augas temperadas e tropicais de todo o mundo.

Descrición

As principais características distintivas do peixe martelo son:^[4]

• Corpo alongado e fusiforme, que alcanza unha lonxitude máxima de entre 370 e 400 cm.
• Cabeza aplanada e alongada en dous lóbulos onde, nos extremos, están situados os ollos (no suscita ningunha dúbida para a súa identificación debido á súa forma de martelo).
• Boca ventral moi arqueada armada de dentes triangulares e cos bordos lisos ou finamente serrados.
• Cinco pares de fendeduras branquiais, as dúas últimas á altura das aletaspectorais.
• Dúas aletas dorsais, a primeira grande, rematada en punta e a segunda moito máis baixa.
• coloración do dorso parda agrisada, cos flancos máis claros e o ventre abrancazado.

Hábitat e bioloxía

Vive en augas tropicais e temperadas. É un potente nadador peláxico que se pode encontrar tanto cerca da costa como en mar aberto e preferentemente en zonas de profundidade de 20 a 400 m. Aparentemente é o tiburón máis tolerante coas temperaturas da auga.^[4] Pode realizar migracións e a miúdo forma grupos.

Alimentación

Aliméntase principalmente de pequenos peixes óseos demersais e peláxicos, e tamén come crustáceos e moluscos.^[5]

Reprodución

É ovovivíparo, parindo as femias, en cada camada, de 29 a 37 crías, que miden entre 50 e 61 cm ao nacer. Os machos maduran cando alcanzan entre 210 e 240 cm de lonxitude; as femias, cando miden uns 300 cm aproximadamente.^[4]

Aproveitamento

Debuxo do perfil do peixe martelo, e visión ventral da súa cabeza.

Péscase con palangre, e poden aproveitarse a carne, as aletas, o fígado e as mandíbulas.

Comportamento

É agresivo, rexistrándose casos de ataque ao ser humano, o cal o diferencia doutros tiburóns martelo.^[5]

Estado de conservación

Segundo a IUCN, o seu estado de conservación, no ano 2005, estaba cualificado como VU (especie vulnerábel).^[6]

En Galicia

Esta especie está rexistrada en augas próximas á nosa costa.^[1][2][4][7]

Notas

Véxase tamén

Bibliografía

• Compagno, Leonard; Marc Dando & Sarah Fowler (2005): Sharks of the World. New Jersey: Princeton University Press. ISBN 0-691-12072-2.
• Lahuerta Mouriño, F. e Vázquez Álvarez, F. X. (2000): Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2913-8.
• Moreno, Juan A. (2004): Guía de los tiburones de aguas ibéricas, Atlántico nororiental y Mediterráneo. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 978-84-282-1367-7.
• Muus, Bent J.; Jørgen G. Nielsen; Preben Dahlstrøm e Bente O. Nyström (1998): Peces de mar del Atlántico y del Mediterráneo. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-1161-2.
• Nelson, Joseph S. (2006): Fishes of the World. John Wiley & Sons. ISBN 0-471-25031-7.
• Ríos Panisse, M. C. (1977): Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. I Invertebrados y peces. Verba, Anejo 7. Santiago de Compostela: Universidad de Santiago de Comnpostela. ISBN 84-7191-008-X.
• Rodríguez Solórzano, Manuel; Sergio Devesa Regueiro e Lidia Soutullo Garrido (1983): Guía dos peixes de Galicia. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-7154-433-4.
• Rodríguez Villanueva, X. L. e Xavier Vázquez (1992): Peixes do mar de Galicia. (I) Lampreas raias e tiburóns. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-654-8.
• Solórzano, Manuel R[odríguez]; José L. Rodríguez, José Iglesias, Francisco X, Pereira e Federico Álvarez (1988): Inventario dos peixes do litoral galego (Pisces: Cyclostomata, Chondrichthyes, Osteichthyes). O Castro-Sada, A Coruña: Cadernos da Área de Ciencias Biolóxicas (Inventarios). Seminario de Estudos Galegos, vol. IV. ISBN 84-7492-370-0.

Outros artigos

• Tiburóns
• Carcarriniformes
• Esfírnidos

Mlat (lat. Sphyrna zygaena, kod nas se još naziva i jaram) riba je iz porodice čekićarki ili Sphyrnidae. Mlat je relativno rijedak u Jadranu, a naraste i do 5 metara duljine i do 400 kg težine. Prebiva u morima na manjim dubinama, najčešće pri samoj površini iako se spušta i do 200 m dubine. Ljeti migrira sjevernije, često u skupinama velikim i više stotina jedinki. Hrani se manjim ribama, ražama i manjim morskom psima, a također i rakovima, školjkama te glavonošcima. Spolnu zrelost dostiže pri duljini od 250-300 cm. Mlat je viviparan, a ženka rađa 30-40 mladih.

Opis

Ovo je druga najveća čekićarka na svijetu, najčešće naraste između 2.5-3.5 m duljine, a najveći primjerci su veliki i do 5 metara. Lako je prepoznatljiv po svojoj velikoj glavi oblika čekića ili mlata, sa kvrgom po sredini glave. Zubi su trokutastog oblika, lagano nazubljeni, a u ustima ih ima između 50 i 58. Tijelo je dugačko, mišićavo, glatko, bez izraženog grebena po sredini leđa. Prva leđna peraja je relativno velika, sa zaobljenim vrhom. Boja mlata varira od smeđe-sive do tamno maslinaste odozgo, a trbuh je svijetao, gotovo bijel. Pojedini primjerci imaju tamnije završetke na prsnim perajama.

Rasprostranjenost

Mlat živi u umjerenim i toplim morima, diljem svijeta, kako se to može vidjeti na slici desno. Stanovnik je obalnih područja svih oceana, a prisutan je i u Mediteranu i Jadranu^[1].

Mlat u prehrani

Premda se navode razni slučajevi trovanja (vidi sljedeći naslov), mlat se upotrebljava u prehrani. Načini pripreme su razni, od sušenja, soljenja, upotrebe peraja za juhu,...Jedan je od lijekova u tradicionalnoj kineskoj medicini.

Napomena

Postoje izvješća o trovanju prilikom konzumiranja mlata. Najčešće se trovanje javlja nakon konzumiranja jetre, a rijetko nakon konzumiranja mesa mlata. Iako se većina otrovanih potpuno oporavi, ponekad može dovesti i do fatalnog ishoda^[2].

Izvori

Poveznice

Il pesce martello^[2] (Sphyrna zygaena Linnaeus, 1758^[3]), conosciuto anche come squalo martello, è un pesce cartilagineo appartenente alla famiglia Sphyrnidae. Può raggiungere i 4 metri di lunghezza. Si tratta di una specie considerata potenzialmente pericolosa per l'uomo.

Descrizione

La struttura è quella inconfondibile del genere Sphyrna, con la tipica forma del capo espanso in due estensioni laterali piatte e pronunciate, da cui appunto il nome σφυρί, "martello" in greco antico. Occhi e narici sono poste alle estremità di queste appendici. Il margine anteriore del capo è rettilineo o leggermente convesso, elemento che permette la distinzione con altri componenti della famiglia, che presentano invece una rientranza più o meno accentuata al centro. La bocca di forma ogivale è posta sul lato ventrale. I denti sono 13-15 per lato sulla mascella e 12-14 sulla mandibola, e presentano un margine liscio o finemente seghettato ed una forma piatta e triangolare, che da una base ampia diventa più aguzza, inclinandosi da un lato. I denticoli dermici sono approssimativamente circolari e dotati di 3-7 scanalature a seconda delle dimensioni, scanalature che sul margine posteriore diventano prolungamenti appuntiti^[4]. Il corpo è snello. Lateralmente si aprono le cinque fessure branchiali. Delle due pinne dorsali triangolari, la prima è di dimensione media, dotata di punta arrotondata, margine posteriore moderatamente concavo e apice posteriore libero, mentre la seconda è ridotta ed arretrata, posta in corrispondenza della pinna anale e più piccola di quest'ultima^[5]. Le pinne pettorali sono ben sviluppate, leggermente falcate, come le due pinne ventrali, di dimensioni minori, alla cui base nei maschi si ritrovano gli emipeni. La pinna anale è invece fortemente falcata e con un lungo margine libero. La pinna caudale è quella asimmetrica tipica dell'ordine Carcharhiniformes, con un lobo superiore molto più sviluppato rispetto a quello inferiore.

Il colore è grigio più o meno scuro o bruno-olivastro, talvolta con i bordi delle pinne di colore più scuro, mentre il lato ventrale è più chiaro, bianco lattiginoso o grigio pallido.

Si tratta della seconda specie per dimensioni nel genere Sphyrna, con una lunghezza massima registrata di 4 metri, anche se sono più comuni misurazioni intorno ai 2,5-3,5 metri ^[6].

Distribuzione e habitat

Frequenta le zone tropicali e subtropicali prediligendo in genere acque temperate, anche se la sua presenza è stata segnalata in prossimità dell'equatore. Lo si ritrova nell'Atlantico fino al sud della Gran Bretagna, e dal lato americano fino al Canada, a sud fino alle propaggini meridionali dei due continenti. Nell'Oceano Indiano è segnalato quasi ovunque, così come nel Pacifico^[7][8]. La difficoltà di distinguerlo dalle altre specie rende comunque queste segnalazioni non completamente affidabili. Nel Mediterraneo e Mar Nero, pur non essendo molto comune, rappresenta comunque la specie di Sphyrnidae più facile da incontrare del suo genere.

Vive abitualmente in acque costiere e semipelagiche, entro la piattaforma continentale o presso gli arcipelaghi, rimanendo solitamente in prossimità della superficie, scendendo raramente sotto i 20 metri di profondità, spingendosi talvolta anche vicino a riva. Frequenta baie ed estuari, mostrando la capacità di adattarsi alle acque salmastre, ed in alcuni casi è stato segnalato in acque dolci^[4].

Profilo di S. zygaena

Biologia

Esistono pochi dati riguardo alle caratteristiche biologiche e alle abitudini di questa specie, malgrado sia tra quelle più comuni e a più ampia diffusione della famiglia Sphyrnidae^[9].

Comportamento

Lo si può osservare spostarsi solitamente presso la superficie, da solo o in piccoli gruppi, che nel caso di esemplari immaturi possono riunire centinaia di individui. Infaticabile nuotatore, sembra avere l'abitudine di migrare verso acque più fredde durante i mesi estivi, per poi tornare in acque calde nel periodo invernale, e proprio in occasione di questi spostamenti tenderebbe ad associarsi nei tipici assembramenti, osservabili con regolarità sulle coste del Sudafrica^[5] e della California.

Alimentazione

Predatore molto attivo, la sua dieta varia a seconda delle zone frequentate, e comprende molte specie di pesci ossei di branco, cefalopodi, crostacei, altri squali e razze^[10].

Riproduzione

Si tratta di una specie vivipara placentata. Nel primo periodo embrionale, il nutrimento viene fornito da un sacco vitellino, successivamente si sviluppa una struttura di tipo placentare che nutre il feto fino al momento del parto^[11]. La gestazione dura 10-11 mesi^[12]. Alla nascita i piccoli, tra i 29 e 37 per ciclo riproduttivo, sono lunghi 50–60 cm.

S. zygaena mentre nuota in superficie

Pesca

Come per tutti gli appartenenti alla famiglia Sphyrnidae, anche le pinne di S. zygaena sono considerate di particolare pregio per la preparazione della tradizionale zuppa tipica dei paesi orientali, per cui viene fatto oggetto di pesca diretta, con reti o ami innescati, nonché di pesca sportiva^[13] . Viene inoltre pescato per le carni, di discreto valore commerciale, e per il suo fegato, particolarmente ricco di acidi grassi polinsaturi^[14] e vitamina A.

Pericolosità

La sostanziale impossibilità per quanto riguarda gli appartenenti al genere Sphyrna di poter differenziare con precisione la specie responsabile dei singoli incidenti comporta il fatto che vengano considerati tutti potenzialmente pericolosi per l'uomo. Il numero di attacchi segnalati è comunque basso ^[15], e nell'incontro con i subacquei, anche nel caso dei tipici assembramenti periodici, gli individui tendono a mostrare un comportamento timido e per nulla aggressivo^[16].

Stato di conservazione

Malgrado la prolificità della specie, la pressione dovuta alla pesca intensiva, che elimina spesso gli individui prima del raggiungimento della piena maturità sessuale, pone S. zygaena tra le specie di grandi selachimorpha in serio rischio di sopravvivenza ^[17]. Dati rilevati negli anni dimostrano infatti una sensibile diminuzione delle catture^[18]. Per questo è stato inserito nella lista IUCN tra le specie vulnerabili (VU).

Nel 2013 l'allarme per la diminuzione di questa ed altre specie ha portato i paesi aderenti alla Convenzione sul commercio internazionale delle specie minacciate di estinzione (Cites) all'introduzione dell'obbligo di tracciabilità delle loro carni, norme entrate in vigore nel settembre 2014^[19].

Note

Bibliografia

• John Lythgoe, Gilliam Litghoe, Il libro completo dei pesci dei mari europei, Mursia, p. 37.
• Arturo Palombi, Mario Santarelli, Gli animali commestibili dei mari d'Italia, Editore Ulrico Hoepli, 1979, pp. 237-238, ISBN 88-203-0031-1.
• Stefano Gargiullo, Claudio Gargiullo, Pesci del Mediterraneo, Edizioni Atlantis, 1982, pp. 60-61.
• EttoreTibaldi, Squali e mammiferi marini, Fabbri Editori, 1980, p. 4.

De gladde hamerhaai of gewone hamerhaai (Sphyrna zygaena) is een vis uit de familie van hamerhaaien (Sphyrnidae), orde roofhaaien (Carcharhiniformes), die voorkomt in de Grote, Atlantische en Indische Oceaan. Bovendien komt de gladde hamerhaai voor in de Middellandse Zee.

Kenmerken

De gladde hamerhaai kan een lengte bereiken van 500 centimeter en een gewicht van 400 kg. Het lichaam van de vis heeft een langgerekte vorm en een bizar gevormde kop met ogen aan de top van vleugelvormige uitwassen. De mond zit aan de onderkant van de kop. Deze haai heeft twee rugvinnen, één aarsvin en een staart met een lange bovenlob.

Leefwijze

Het dieet van de vis bestaat hoofdzakelijk uit dierlijk voedsel. Hij voedt zich met macrofauna en jaagt ook op vis. Het zijn goede zwemmers, die in de zomer naar koelere wateren trekken, meestal noordwaarts. Ze vormen vaak scholen, waarschijnlijk ter bescherming tegen aanvallers. Deze soort is levendbarend.

Verspreiding en leefgebied

De gladde hamerhaai is een zout- en brakwatervis die voorkomt in subtropische wateren en kustzeeën. De diepte waarop de soort voorkomt is maximaal 200 meter onder het wateroppervlak.

Relatie tot de mens

De gladde hamerhaai is voor de visserij van aanzienlijk commercieel belang. Bovendien wordt er op de vis gejaagd in de hengelsport. Voor de mens is de gladde hamerhaai niet geheel ongevaarlijk: de vis is in staat de mens te verwonden.

Status

De soort heeft op de Rode Lijst van de IUCN de status "Vulnerable" (Kwetsbaar).

Externe link

• Foto's van de gladde hamerhaai op FishBase

• Froese, R., D. Pauly. en redactie. 2005. FishBase. Elektronische publicatie. www.fishbase.org, versie 06/2005.
• David Burnie (2001) - Animals, Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4 (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp).

Głowomłot pospolity^[2] , ryba młot^[3], młot^[4], kusza młot^[4], rekin młot^[4] (Sphyrna zygaena) – gatunek morskiej ryby żarłaczokształtnej z rodziny młotowatych (Sphyrnidae). Posiada charakterystyczny kształt pyska przypominający młot, spłaszczony i poprzecznie rozciągnięty, bez wcięcia na środku przedniej krawędzi (stąd angielski epitet smooth – gładki). W przeciwieństwie do innych młotowatych, gatunek ten oprócz tropików, preferuje również umiarkowane wody. Zamieszkuje strefy przybrzeżne Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego. W lecie rekiny te migrują w kierunku biegunów w poszukiwaniu chłodniejszych akwenów, tworząc grupy liczące niekiedy setki, a nawet tysiące osobników.

Rekin ten jest drugim co do wielkości przedstawicielem swojej rodziny, osiągając maksymalnie 5 metrów długości. Jest to aktywny drapieżnik, którego dieta składa się najczęściej z ryb kostnoszkieletowych i bezkręgowców. Czasami jego ofiarą padają inne rekiny i płaszczki. Podobnie jak inne młotowate, gatunek ten jest żyworodny. Dorosła samica w jednym miocie wydaje na świat od 20 do 50 młodych. Stosunkowo często poławiany, zarówno w celach komercyjnych jak i w formie przyłowu. Najcenniejsze są płetwy, które na wschodnich rynkach wykorzystuje się do produkcji zupy z płetw rekina. Głowomłoty są potencjalnie niebezpieczne dla człowieka, odpowiedzialne prawdopodobnie za kilka ataków na ludzi. Z uwagi na spadek liczebności poszczególnych populacji, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznała głowomłota za gatunek narażony na wyginięcie (VU).

Taksonomia i filogenetyka

Gatunek ten został po raz pierwszy opisany przez szwedzkiego lekarza medycyny i przyrodnika Karola Linneusza, znanego jako „ojciec taksonomii”, w 1758 roku w dziesiątej edycji Systema Naturae, jako Squalus zygaena. Nie wyznaczono okazu typowego. W 1810 roku Constantine Samuel Rafinesque stworzył dla tego gatunku nowy rodzaj Sphyrna^[5]. Specyficzna nazwa gatunkowa pochodzi od greckiego słowa zygòn oznaczającego jarzmo i odnosi się do charakterystycznej budowy pyska zwierzęcia^[6]. Co ciekawe, już w pracy Historia animalium Arystoteles użył nazwy „zýgaina” do opisania rekinów młotowatych^[5]. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego sphyra oznaczającego młot^[6]. Rekin czasami nazywany jest po prostu młotem, kuszą młotem^[4] czy rybą młotem^[3].

Leonard Compagno w 1988 roku w pracy opierającej się na morfologicznych podobieństwach żarłaczokształtnych, uznał głowomłota pospolitego wraz z głowomłotem tropikalnym (Sphyrna lewini) i Sphyrna mokarran za zaawansowanych przedstawicieli rodziny młotowatych^[7]. Analiza filogenetyczna bazująca na jądrowym i mitochondrialnym DNA, przeprowadzona przez Lima i innych w 2010 roku wykazała, że rekin ten tworzy wspólny klad z Sphyrna mokarran, podczas gdy głowomłot tropikalny jest bliżej spokrewniony z głowomłotem olbrzymim (Sphyrna tudes), Sphyrna media, łopatogłowem (Sphyrna tiburo) i Sphyrna corona z którymi tworzy wspólny klad^[8]. Ponadto badania te oraz analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Mauro Cavalcantiego w 2007 roku, wykazały, że głowomłot pospolity jest jedynym z bardziej bazalnych młotowatych, co dowodzi, że u pierwszych (bardziej prymitywnych) przedstawicieli tej rodziny występują większe cefalofole (młoty), na drodze ewolucji zmniejszając się u bardziej zaawansowanych gatunków^[8][9].

Cechy morfologiczne

Głowomłot pospolity jest drugim co do wielkości przedstawicielem rodziny młotowatych (Sphyrnidae). Osiąga zwykle 2,5-3,5 metra długości, choć zanotowano osobniki mierzące 5 metrów i ważące 400 kg^[10]. Wielkość nie jest cechą dymorfizmu płciowego^[6]. Posiada charakterystyczny kształt pyska przypominający młot, szeroki spłaszczony i poprzecznie rozciągnięty, bez wcięcia na środku przedniej krawędzi, w przeciwieństwie do innych młotowatych. Szerokość cefalofola wynosi 26-29% długości ciała, na jego zewnętrznych krawędziach znajdują się duże okrągłe oczy wyposażone są w fałdy półksiężycowate spojówek (ochraniające migotkę) oraz wąskie wydłużone nozdrza. Charakterystyczna budowa głowy sprawia, że pole widzenia rekina obejmuje pełne 360 stopni. Zwierzę ma także zdolność widzenia stereoskopowego – charakterystyczną dla drapieżników umiejętność widzenia głębi, czyli oceniania odległości, jaka dzieli je od celu. Zdolność ta najprawdopodobniej wykształciła się jako odpowiedź na miejsce głowomłota w łańcuchu pokarmowym^[11]. Na spodzie pyska mieści się szeroki U-kształtny otwór gębowy, wypełniony dużymi trójkątnymi zębami o gładkich, lekko ząbkowanych krawędziach, przystosowanymi do cięcia i wyszarpywania dużych kawałków mięsa. W górnej szczęce znajduje się 26-32 zębów, a w dolnej 25-30^[5][10].

Kształt cefalofola u głowomłota tropikalnego (po lewej) i głowomłota pospolitego (po prawej).

Rekin ten posiada wydłużone wrzecionowate opływowe ciało, bez wyraźnego łuku międzygrzbietowego pomiędzy płetwami grzbietowymi. Pierwsza płetwa grzbietowa jest stosunkowo wysoka, w kształcie dużego łagodnie wygiętego ku tyłowi sierpa z tępą zaokrągloną końcówką. Stosunkowo małe płetwy piersiowe umieszczone są na wysokości przedostatniej, czwartej szczeliny skrzelowej^[12]. Płetwy brzuszne, podobnie jak druga płetwa grzbietowa, mają romboidalny kształt, lecz dużo szerszą podstawę. U samca z części płetw brzusznych wykształcił się narząd kopulacyjny zwany pterygopodium^[5]. Płetwa odbytowa jest większa od drugiej płetwy grzbietowej. Posiada zaokrągloną, mocno wygiętą ku tyłowi dolną i ostrą wolną górną końcówkę. Na końcu ogona mieści się długa, heterocerkiczna, asymetryczna płetwa ogonowa. Na końcu jej górnego łuku, kilkukrotnie dłuższego od dolnego, mieści się szeroki wydłużony fałd skórny poprzedzony wyraźnym sierpowatym wcięciem^[5][12]. Skórę pokrywają romboidalne, połyskujące, zachodzące na siebie łuski plakoidalne, każda o charaterystycznym kształcie litery W. Grzbiet rekina cechuje się ciemnobrązową lub szaro-brązową barwą. Boki oraz tył korpusu są nieco jaśniejsze, spód zwykle śnieżno biały. Płetwy z wyjątkiem dolnych powierzchni płetw piersiowych są również ciemnobrązowe^[10].

Występowanie i środowisko

Głowomłot pospolity zamieszkuje strefy przybrzeżne Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego. W przeciwieństwie do innych młotowatych, gatunek ten oprócz tropików, preferuje również umiarkowane wody. Na wschodzie Pacyfiku spotykany w wodach Zatoki Kalifornijskiej, Zatoki Panamskiej, u wybrzeży południowych Stanów Zjednoczonych, Meksyku, Kostaryki, Panamy, Ekwadoru, Peru, Chile oraz w wodach wokół Hawajów, Wysp Galapagos, Wyspy Guadalupe, Archipelagu Revillagigedo i Wyspy Kokosowej. Na zachodzie Oceanu Spokojnego w Morzu Południowochińskim, Morzu Wschodniochińskim, Morzu Żółtym, Morzu Japońskim, Morzu Tasmana oraz Morzu Fidżi, u wybrzeży południowo-wschodniej Australii, Nowej Zelandii, Samoa, Wysp Kermadec, Wietnamu, Chin, północno-zachodniej Japonii, oraz obu Korei. W Oceanie Indyjskim zamieszkuje Morze Arabskie, Zatokę Bengalską, Wielką Zatokę Australijską, wody przybrzeżne południowych Indii, południowo-zachodniej Australii, oraz południowo-wschodniej Afryki na południe od ujścia Zambezi^[5][6].

Na wschodzie Atlantyku spotykany od południowych krańców Irlandii na północy po Sierra Leone na południu oraz u wybrzeży Ghany, Togo, Nigerii, Kamerunu i Republiki Południowej Afryki, w wodach Morza Śródziemnego, Zatoki Kabis, Zatoki Biskajskiej, Morza Tyrreńskiego, Morza Adriatyckiego, Morza Jońskiego, Morza Egejskiego, wokół Wysp Kanaryjskich, Madery, Azorów, Wysp Zielonego Przylądka i Wyspy Św. Tomasza. W wodach zachodniego Atlantyku rekin ten obserwowany jest u wybrzeży południowych prowincji Kanady, wzdłuż wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych, w wodach Bahamów, Wielkich i Małych Antyli na północy oraz u wybrzeży południowej Brazylii, Urugwaju i Argentyny na południu^[5].

W przeciwieństwie do głowomłota tropikalnego (S. lewini) i S. mokarran, głowomłot pospolity przebywa zwykle bliżej powierzchni, często w wodzie nie głębszej niż 20 m. Sporadycznie przebywa na większych głębokościach, niekiedy przekraczających 200 m. Preferuje przybrzeżne strefy w pobliżu ujść rzek, zatok oraz wokół wysp i atoli, choć rekin ten widywany jest czasami również na otwartym oceanie, w pobliżu górnych krawędzi szelfów kontynentalnych. Głowomłot pospolity wpływa niekiedy do słonawych i słodkowodnych zatok, lagun i ujść rzek, w tym laguny Indian River u wybrzeży Florydy, co sugeruje, że jest to gatunek amfidromiczny, przystosowany do życia w wodzie słodkiej i słonej. W lecie rekiny te migrują w kierunku biegunów w poszukiwaniu chłodniejszych akwenów, tworząc grupy liczące niekiedy setki, a nawet tysiące osobników^[13].

Ekologia i zachowanie

Rekin ten jest drapieżnikiem aktywnym zarówno za dnia jak i w nocy. Dorosłe głowomłoty pospolite zwykle prowadzą samotniczy tryb życia lub przebywają w niewielkich skupiskach. Podczas corocznych migracji w poszukiwaniu chłodniejszych akwenów, tworzą niekiedy wielkie grupy składające się z setek lub tysięcy osobników. Młode osobniki, które nie osiągnęły 1,5 m długości żyją w licznych grupach, dzięki czemu chronione są przed atakami drapieżników. U wschodnich wybrzeży Republiki Południowej Afryki obserwuje się grupy młodocianych osobników liczące blisko stu osobników, a w wodach Zatoki Kalifornijskiej stada liczące nawet ponad tysiąc młodych^[5][13]. Podczas letnich upałów rekin ten często pływa tuż pod powierzchnią z wynurzoną płetwą grzbietową. Na młode głowomłoty pospolite polują inne duże gatunki rekinów, w tym żarłacz ciemnoskóry (Carcharhinus obscurus)^[10]. U wybrzeży Nowej Zelandii zaobserwowano stada orek polujących na dorosłe osobniki lisa morskiego (Alopias vulpinus) i głowomłota^[14]. Wśród pasożytów tego gatunku wyróżnia się nicienie z rodzaju Contracaecum oraz Parascarophis sphyrnae^[10].

Odżywianie

Jeden ze składników diety głowomłota – labraks.

Dieta głowomłota pospolitego składa się głównie z ryb kostnoszkieletowych, płaszczek, rekinów (również z własnego gatunku), głowonogów oraz w mniejszym stopniu ze skorupiaków takich jak krewetki, kraby i wąsonogi. Rekiny te potrafią zdejmować przynętę z haczyków wędkarskich^[5]. Na niektórych obszarach płaszczki stanowią ulubioną zdobycz tego rekina i stanowią główny element ich diety. Ostre jadowite kolce tych zwierząt często wbijają się wokół oraz w jamę gębową rekina. Jeden z zbadanych osobników, posiadał aż 95 takich kolców w okolicy pyska^[15].

W wodach północnej Europy rekin ten żeruje głównie na ławicach śledziowatych i labraksa (Dicentrarchus labrax), u wybrzeży Północnej Ameryki żywi się zwykle makrelą hiszpańską (Scomberomorus maculatus) i menhadenem atlantyckim (Brevoortia tyrannus)^[10]. W wodach Południowej Afryki, młode głowomłoty polują w pobliżu raf koralowych na kalmary między innymi z gatunku Loligo vulgaris oraz małe ławicowe ryby, takie jak sardynki, podczas gdy dorosłe osobniki o długości ponad 2 metrów żerują na mniejszych gatunkach rekinów i płaszczkach. U wybrzeży Australii, rekin ten najczęściej pożywia się kałamarnicami i mątwami, rzadziej małymi rybami kostnoszkieletowymi^[16][17].

Cykl życiowy

Podobnie jak inne młotowate, jest żyworodny. Samice dojrzewają płciowo przy długości 2,7 m, samce po osiągnięciu 2,1-2,5 m, w zależności od położenia geograficznego^[10]. U wybrzeży Republiki Południowej Afryki kopulacja ma miejsce w lutym, zaś u wybrzeży Australii między styczniem, a marcem^[16]. W tym okresie pobudzone samce uporczywie próbują doprowadzić do kopulacji, często w sposób agresywny, gryząc samicę w okolicy płetwy grzbietowej i płetw piersiowych^[18]. Kopulacja ma miejsce w płytkich przybrzeżnych wodach i odbywa się za pomocą pterygopodium, narządu wykształconego z dystalnych fragmentów płetw brzusznych samców^[18]. Embriony w ciele matki zużywają zapasy żółtka z pęcherzyka żółtkowego, który później łączy się z ścianą macicy, tworząc tzw. łożysko żółtkowe, dzięki któremu dostarczane jest pożywianie z organizmu matki^[18]. Po trwającej 10-11 miesięcy ciąży samica rodzi od 20 do 50 młodych^[13][19]. Liczba młodych zależy od rozmiarów matki – im większa samica, tym liczniejszy miot. Na różnych obszarach poród ma miejsce od stycznia do marca^[16]. Samice w tym czasie wracają na płytkie wody, w miejsca takie jak Bulls Bay u wybrzeży Karoliny Północnej^[20]. Noworodki mierzą około 50-61 cm i od chwili narodzin potrafią swobodnie pływać i pobierać pokarm^[18]. Przez pierwszych kilka lat młodociane osobniki pozostają w płytkich przybrzeżnych wodach, dużo bezpieczniejszych od otwartej toni głębszych wód. Do osiągnięcia dojrzałości przebywają w większych grupach. Dzięki temu chronione są lepiej przed atakami drapieżników. Głowomłot pospolity może żyć ponad 20 lat^[10].

Relacje z ludźmi

Gatunek ten jest potencjalnie groźny dla człowieka^[3]. Do 2013 roku The International Shark Attack File zanotowała 34 ataki dużych rekinów z rodziny młotowatych na ludzi^[21], w tym 17 niesprowokowanych (1 śmiertelny)^[22]. Jednakże, z uwagi na to, że głowomłot pospolity preferuje umiarkowane wody, na obszarach gdzie ludzie są mniej skłonni do kąpieli w morzu, uważa się, że odpowiedzialny jest za niewielką część tych ataków^[10]. Na południu Kalifornii istnieją doniesienia o podkradaniu połowów wędkarskich przez tego rekina^[5]. Głowomłota pospolitego umieszczono na znaczkach pocztowych w Maroku, Ghanie, Panamie i na Madagaskarze^[6].

Głowomłot pospolity wystawiony w muzeum Akwarium w Rodos.

Głowomłot pospolity poławiany jest komercyjnie na potrzeby przemysłu rybołówstwa morskiego na całym świecie, szczególnie u wybrzeży Stanów Zjednoczonych (zarówno na wschodnim, jak i zachodnim wybrzeżu), Brazylii, Hiszpanii, Tajwanu, Filipin, południowo-zachodniej Australii oraz zachodniej Afryki. Skala połowów głowomłota pospolitego jest trudna do oszacowania z uwagi na problemy w rozróżnieniu pomiędzy tym rekinem, a innymi gatunkami młotowatych wśród rybaków^[16]. Mięso sprzedawane w formie świeżej, suszonej, solonej lub wędzonej, jest bardzo popularne, choć na wielu obszarach uznawane jest za niejadalne oraz istnieją raporty dotyczące zatruć mięsem tego gatunku. Znacznie bardziej wartościowe są płetwy, które wykorzystywane są na rynkach wschodnich do produkcji zupy z płetwy rekina, co prowadzi często do odcinania płetw żywym rekinom i wyrzucania okaleczonych w ten sposób zwierząt za burtę. Ponadto zastosowanie posiada również olej z wątroby do produkcji farmaceutyków, skóra w celu wytwarzania galanterii skórzanej oraz szczęki. Pozostałe fragmenty przetwarza się na mączkę rybną^[10]. Mięso i płetwy mają zastosowanie również w medycynie chińskiej^[6].

W wielu miejscach na świecie rekin ten znajdowany jest jako przyłów. Na całym świecie, głównie u wybrzeży Stanów Zjednoczonych oraz południowo-zachodniej Afryki, rekin ten stanowi element zainteresowań wędkarzy. Głowomłoty pospolite giną niekiedy zaplątane w sieci chroniące kąpieliska przed rekinami. Według oficjalnych danych między rokiem 1978 a 1990, w pobliżu prowincji KwaZulu-Natal (RPA) wyłowiono mniej niż 10 osobników. Dla porównania, u wybrzeży Nowej Południowej Walii (Australia), rekin ten stanowił prawie 50% spośród 4715 rekinów upolowanych w latach 1972-1990^[16]. W związku z intensywnymi połowami z uwagi na duże zapotrzebowanie na płetwy i mięso tego rekina, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznała głowomłota pospolitego za gatunek narażony na wyginięcie (VU)^[1]. U wybrzeży Nowej Zelandii polowanie na tego rekina jest zabronione z uwagi na nadmierne przełowienie. Również w wodach Australii intensywne połowy mają negatywny skutek na wielkość populacji rekinów młotów^[10]. U wschodnich wybrzeży Stanów Zjednoczonych połowy tego gatunku są ściśle regulowane przez Krajową Służbę Rybołówstwa Morskiego (NMFS) dzięki Atlantic shark Fishery Management Plan (FMP)^[16]. W 2013 roku głowomłot pospolity wraz z wieloma innymi dużymi gatunkami spodoustych został wpisany do II Aneksu Konwencji o Międzynarodowym Handlu Gatunków Zagrożonych Wyginięciem (CITES)^[23].

Przypisy

O tubarão-martelo-liso ou cornuda (Sphyrna zygaena) é um peixe cartilagíneo do da família Sphyrnidae que é caracterizada por apresentarem a cabeça expandida lateralmente, com olhos e narinas situados nas suas extremidades.^[1] Esta espécie pode ser distinguida das outras desta família através da curvatura anterior da sua cabeça, quando vista de cima, e da indentação mediana que apresenta.^[1]

Esta espécie é uma das maiores espécies de tubarões martelos do mundo, podendo ser encontrado em águas temperadas e tropicais, apresentando uma distribuição mundial mais ampla que as outras espécies da família.^[2]

Descrição

Eusphyra blochii

Sphyrna mokarran

Sphyrna zygaena

Sphyrna lewini

Sphyrna tiburo

Sphyrna tudes

Sphyrna corona

Sphyrna media

Apresenta uma cabeça expandida em forma de martelo, sendo muito larga mas longitudinalmente pequena, correspondendo a entre 26 a 29% do comprimento total. Esta tem uma frente curva sem indentação na frente. Margem anterior da cabeça bastante arqueada com recortes laterias proeminentes mas sem recuo medial. Margens posteriores da cabeça largas, em ângulo póstero-lateral e geralmente mais largo que a largura da boca. ^[4]

Apresenta uma primeira barbatana dorsal moderadamente alta com um ápice arredondado e apresenta uma forma falcada com uma ponta traseira solta na frente da origem pélvica. A segunda barbatana dorsal é mais pequena que a barbatana anal, possuindo também uma ponta traseira solta que não alcança a origem da barbatana caudal. As barbatanas pélvicas não são falcadas e possuem margens posteriores retas ligeiramente côncavas. As barbatanas peitorais têm apenas margens posteriores ligeiramente falcadas. E a barbatana anal tem uma margem posterior profundamente recortada. ^[4][5]

Dentição

Dentição Sphyrna zygaena

Possui 13 a 15 dentes lisos e triangulares em cada lado do maxilar superior. O maxilar inferior possui 12 a 14 dentes que podem ser lisos ou ligeiramente serrados.^[5]

Tamanho e Idade

O tubarão-martelo-liso mede em média de 2,5 a 3,5 m de comprimento podendo atingir os 5 m de comprimento. Apesar de ainda não se saber qual a longevidade máxima desta espécie, pensa-se que estes poderão viver até aos 20 anos ou mais.^[5]

As fêmeas atingem a maturação sexual aproximadamente aos 2,7 m e os machos entre os 2,1-2,5 m de comprimento. ^[5]

Teorias sobre a Forma da Cabeça

Formato da cabeça de Sphyrna zygaena

Existem diferentes teorias para explicar a evolução da cabeça do tubarão martelo:

1. Hipótese da Eletrorrecepção Aprimorada – o tubarão martelo possui mais ampolas de Lorenzini que outros grupos de tubarões, estando estes espalhados pela sua ampla cabeça. Supõem-se que a cabeça mais larga e plana permite a estes tubarões terem os poros eletrorreceptores mais espaçados de modo a poderem procurar e detectar alimento em maiores áreas.^[6]
2. Melhor Visão - Uma vez que os olhos se encontram posicionados nas extremidades da cabeça, estes tubarões conseguem ver melhor do que os outros grupos de tubarões. Isto porque possuem uma sobreposição mais ampla na visão binocular.^[6]
3. Redução da Necessidade de Natação – esta hipótese refere a habilidade da cabeça para melhorar o movimento do tubarão, fornecendo um levantamento hidrodinâmico, reduzindo assim a necessidade de natação. Para além disto, os tubarões martelo possuem mais músculo na zona da cabeça e coluna vertebral que resulta numa maior flexibilidade e habilidade para moverem a sua cabeça.^[6]

Alimentação

Alimenta-se principalmente de por tubarões pequenos, ratões e raias,^[2] podendo também incluir uma grande variedade de peixes ósseos (incluindo arenque, savelha, peixes-gato do mar, robalo, cavala, e pargos), camarões, caranguejos, lulas e outros cefalópodes.^[4]

Reprodução

São vertebrados vivíparos placentários que produzem em média 30 a 40 neonatos por ninhada ^[1], com uma gestação de 10-11 meses. ^[7] Os juvenis medem cerca de 50cm quando nascem. ^[5]

Habitat e distribuição

Distribuição geográfica de Sphyrna zygaena

O tubarão-martelo-liso é uma espécie pelágica e cosmopolita, que habita tanto áreas costeiras como águas oceânicas sobretudo no Oceano Atlântico. Esta espécie é encontrada em todo o mundo em mares temperados e tropicais, de latitudes de cerca de 60 ° N a 55 ° S, com uma faixa mais ampla do que outros membros da família Sphyrnidae. Apesar de ser mais tolerante às águas temperadas do que qualquer outro tubarão-martelo, o tubarão-martelo-liso faz migrações para águas mais quentes no inverno, revertendo o processo no verão, quando migra para águas mais frias. Durante essas migrações, os jovens tubarões frequentemente formam grandes cardumes, enquanto os adultos geralmente ocorrem isoladamente ou em pequenos grupos. No entanto, e ao contrário de outros tubarões martelo, o martelo liso é tipicamente um animal solitário. Os indivíduos mais jovens são avistados normalmente junto à costa enquanto que os mais velhos são encontrados em oceano aberto ^[8]. Os fósseis desta espécie são conhecidos desde o Mioceno Inferior e foram registados em Portugal e no sul da França (Mioceno) e no Japão (Pleistoceno Inferior) ^[9].

Estatuto de conservação

A população de tubarão-martelo-liso está a diminuir, havendo um declínio contínuo de indivíduos maturos. Esta espécie está incluída na categoria “Vulnerável” na Lista Vermelha de Espécies Ameaçadas da União Internacional para a Conservação da Natureza (IUCN), encontrando-se atualmente sob proteção internacional ^[2]. Em 2010, a ICCAT implementou medidas de gestão que proíbem a retenção e comercialização do tubarão martelo liso, declarando ainda a necessidade de aprofundar o conhecimento científico sobre a espécie ^[8].

Interesse comercial e exploração

O tubarão-martelo-liso é capturado como espécie acessória nas pescarias industriais de palangre de superfície, que dirigem maioritariamente a sua atividade para a captura do espadarte (Xiphias gladius) e atuns (Thunnus spp.)^[8]. É utilizado fresco, salgado e possivelmente defumado para consumo humano. As suas peles são processadas para couros. Também é aproveitado o óleo de fígado é extraído para vitaminas e as barbatanas são processadas na base da sopa de barbatana de tubarão. Utilizam-se ainda as carcaças para farinha de peixe^[2][4].

Os Açores são uma importante área de recria desta espécie no Atlântico NE. É uma espécie relativamente comum, especialmente durante os meses de verão onde as fêmeas se aproximam da costa entrando inclusive em baías. Há registos na Praia da Vitória (Ilha Terceira) onde vão parir, não sendo alvo de nenhuma pescaria dirigida. A sua carne também é moderadamente apreciada na região. O comércio de dentes, arcadas dentárias e cabeças secas como artigos decorativos é localmente importante.^[1]

Referências

Rechinul ciocan (Sphyrna zygaena) este o specie de rechini din familia Sphyrnidae.

Descriere

Rechinul ciocan este cunoscut și numit după forma anormală a capului, care seamănă cu un ciocan cu ochii dispuși la capetele opuse ale protuberanțelor. Se crede că animalul poate avea un efect stereo mai bun datorită prezenței unor senzori electromagnetici. Se știe că rechinul ciocan poate detecta foarte ușor animalele care se ascund în aluviunile de pe fundul mării. Forma capului poate avea, de asemenea, unele avantaje hidrodinamice.

Rechinul ciocan poate ajunge la 4 metri lungime și poate cântări peste 400 de kilograme. Este măsliniu gri până la gri închis în partea de sus și alb pe partea inferioară.

Răspândire

Este întâlnit în mările temperate si subtropicale. În Europa pătrunde doar în Marea Mediterană. Rareori poate să apară în partea de nord-est a Oceanului Atlantic.

Obiceiuri

Rechinul ciocan se hrănește cu alți rechini mai mici (inclusiv din specia lui), cu pești cartilaginoși, fructe de mare si crustacee. A atacat oameni.^[3]

Reproducerea

Rechinul devine matur sexual la o lungime cuprinsă între 2,5 și 3 metri. Un rechin poate hrăni între 30 și 40 de pui vii de 50 de centimetri lungime.

Note

Bibliografie

• Kai Curry-Lindahl 1985. Våra fiskar ISBN: 91-1-844202-1
• Fishbase

Acest articol despre pești este un ciot. Puteți ajuta Wikipedia prin completarea lui!

Žralok kladivohlavý (iné názvy: žralok mlatkohlavý, sfyrna obyčajná, kladivák hladký; lat. Sphyrna zygaena) je veľký druh žraloka z čeľade sfyrnovité. Na rozdiel od ostatných druhov žralokov z tejto čeľade preferuje vody mierneho pásma. V lete žraloky kladivohlavé migrujú v chladných oceánskych prúdoch smerom k pólom v húfoch o stovkách až tisícoch jedincoch.^[1]

Opis

Tento druhý najväčší druh z čeľade sfyrnovitých (po druhu Sphyrna mokarran) môže dorásť až do dĺžky 5 metrov, obvykle však dorastá do dĺžky 2,5-4 metre.^[1] Ide o dravce, živiace sa kostnatými rybami aj bezstavovcami. Väčší jedinci si dovolia zaútočiť aj na iné žraloky či raje. Rovnako ako ostatné druhy kladivohlavých žralokov je aj žralok kladivohlavý živorodý. Samice rodia v jednom vrhu 20-40 mláďat.^[1]

Žralok kladivohlavý je rovnako ako mnoho ďalších druhov žralokov je lovený pre svoje plutvy, cenené ako základná surovina pre žraločiu polievku. Tento druh je vzhľadom na svoju veľkosť pre človeka potenciálne nebezpečný a pravdepodobne má na svedomí niekoľko útokov na ľudí, hoci mohlo ísť o iné druhy kladivohlavých žralokov vzhľadom k ich vzájomnej podobnosti. Databáza ISAF Floridského múzea do roku 2009 eviduje 34 útokov žralokov rodu Sphyrna na ľudí, z toho 17 nevyprovokovaných a 1 fatálny (smrteľný).^[2]

Referencie

1. ↑ ^{a b c} Jan Šebík. Kladivoun obecný [online]. Živá země, 2008, [cit. 2010-12-25]. Dostupné online. (po česky)
2. ↑ International Shark Attack File [online]. Florida Museum of Natural History, University of Florida, [cit. 2010-12-25]. Dostupné online. (po anglicky)

Iné projekty

• Commons ponúka multimediálne súbory na tému Žralok kladivohlavý
• Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Žralok kladivohlavý

Zdroj

• Tento článok je čiastočný alebo úplný preklad článku Kladivoun obecný na českej Wikipédii.

Hammarhaj (Sphyrna zygaena) är en art inom familjen hammarhajar.

Utseende

Hammarhajen är känd för och uppkallad efter, sin avvikande huvudform, som liknar en hammare med ögonen längst ut på slagytorna. Man tror att det kan bero på att djuret får en bättre stereoeffekt av sina elektromagnetiska sensorer. Man vet att hammarhajen är mycket bra på att leta upp djur som döljer sig i bottenslammet. Eventuellt kan huvudformen även ha hydrodynamiska fördelar.

Hammarhajen kan bli uppemot 4 meter lång och väga över 400 kilogram. Den är olivgrå till mörkgrå på ovansidan, vit på undersidan.

Utbredning

Den påträffas i tempererade och subtropiska hav. I Europa går den in i Medelhavet. Den kan sällsynt visa sig i nordöstra Atlanten.

Vanor

Hammarhajen livnär sig på andra, mindre hajar (även av den egna arten), rockor, benfiskar och kräftdjur. Hajen har angripit människor^[2].

Fortplantning

En hajhona kan föda mellan 30 och 40 levande ungar av 50 centimeters längd. Dessa föds med huvudet först och sidoutväxterna fjädrande bakåt under födelseförloppet. Hajen blir könsmogen vid en längd mellan 2,5 och 3 meter.

Källor

• Kai Curry-Lindahl 1985. Våra fiskar ISBN 91-1-844202-1
• Fishbase

Fotnoter

1. ^ Sphyrna zygaena på IUCN:s rödlista, läst 23 mars 2010.
2. ^ Bernt J Muus, Jørgen G Nielsen, Ulf Svedberg 1999 Havsfisk och fiske i Nordeuropa ISBN 91-518-3505-3

Externa länkar

• Wikimedia Commons har media som rör hammarhaj.
  Bilder & media

Посилання

• Акула-молот звичайна (Sphyrna zygaena) // ВУЕ

Биология и экология

Взрослые обыкновенные акулы-молоты ведут одиночный образ жизни или образуют небольшие стаи. Во время ежегодной миграции они могут собираться вместе в большом количестве; у восточного мыса Южной Африке попадались стаи, состоящие из более ста молодых акул размером 1,5 м; у берегов Калифорнии зарегистрировано появление стай из тысяч особей^[7][13]. В летнюю жару этих акул можно увидеть на поверхности — на водой торчат их спинные плавники^[14]. На молодых обыкновенных акул-молотов охотятся крупные акулы, такие как тёмная акула (Carcharhinus obscurus)^[14]. У берегов Новой Зеландии взрослые акулы могут стать добычей косаток (Orcinus Orca)^[15].

Обыкновенные акулы-молот это активные хищники, которые питаются костистыми рыбами, скатами, акулами (в том числе своего вида), головоногими моллюсками и в меньшей степени ракообразными, такими как креветки и крабы. Они легко объедают добычу с крючка^[7]. В некоторых районах излюбленной добычей обыкновенных акул-молотов являются скаты, которые составляют большую часть их рациона. У акул во рту часто находят обломки ядовитых шипов. У одного экземпляра во рту обнаружили до 95 таких шипов^[16]. В Северной Европе обыкновенные акулы-молоты питаются сельдями и морскими окунями, а в Северной Америке пятнистой макрелью и менхаденом. У берегов Южной Африки они охотятся на обыкновенных кальмаров, а также на мелких стайных рыб, например, сардин. В Австралии основу их рациона составляют кальмары, затем следуют костистые рыбы^[17][18].

В помёте 20—40 акулят. Беременность длится 10—11 месяцев^[13]. Роды происходят в мелких прибрежных естественных питомниках, таких как Bulls Bay в Северной Каролине^[19]. Размер новорождённых 50—61 см. Самки достигают половой зрелости при длине 2,7 м, а самцы 2,1—2,5 м в зависимости от места обитания^[14]. У берегов Южной Африки беременные самки попадаются в феврале, а самки с доношенными эмбрионами в ноябре; у восточного побережья Австралии, роды происходят в период с января по март, а овуляция случается примерно в то же время^[18]. Эти акулы, как полагают, живут 20 лет и более^[14].

Взаимодействие с человеком

Обыкновенная акула-молот является потенциально опасной для человека. К 2011 в списке International Shark Attack File числилось 34 нападения акул-молотов, из них 17 были не спровоцированы и одно привело к смертельному исходу. Из-за трудностей в определении данного вида неясно, сколько из них было совершено обыкновенной акулой-молот^[20]. Однако в связи с тем, что обыкновенная акула-молот обитает в умеренном климате, где люди меньше купаются, вполне вероятно, ответственность за эти нападения лежит на ней в меньшей степени, по сравнению с тропическими видами^[14]. У берегов южной Калифорнии наблюдали, как особи этого вида объедали добычу спортивных рыболовов и подводных охотников^[7].

Обыкновенная акула-молот является объектом промышленного рыболовства во всем мире, в том числе в Соединенных Штатах (на восточном и на западном побережьях), Бразилии, Испании, на Тайване, Филиппинах, в юго-западной Австралии и Западной Африке в первую очередь с использованием жаберных сетей и ярусов. Объём добычи трудно оценить, поскольку промысловики не делают различия между обыкновенной и гигантской акулой-молот^[18]. Мясо продается в свежем, сушёном и солёном или копчёном виде. Однако на большинстве рынков считается низкосортным, есть сообщения об отравлении этим мясом. Гораздо больше ценятся плавники, которые имеют самый высокий рейтинг для использования в суп из акульих плавников. Это приводит к тому, что обыкновенных акул-молотов часто отлавливают, обрезают им плавники и бросают умирать обратно в море. Жир используется для производства витаминов, кожу выделывают, а из субпродуктов делают рыбную муку^[14]. Эта акула также используется в китайской медицине^[5].

Обыкновенные акулы-молоты повсеместно попадают в сети в качестве прилова. Кроме того, они гибнут в противоакульих сетях, установленных для защиты пляжей. С 1978 по 1990 не менее 10 обыкновенных акул ежегодно попадает в сети у берегов Квазулу-Наталь, Южная Африка. У побережья Нового Южного Уэльса, Австралия, за период с 1972 по 1990 год обыкновенные акулы составили 50 % из 4715 пойманных акул^[18].

Международный союз охраны природы (МСОП) оценил статус сохранности этого вида, как «уязвимый»^[6].

Примечания

锤头双髻鲨（学名：Sphyrna zygaena），又名丫髻鮫、犛頭沙、雙髻鯊、雙髻仔、撞木鮫为双髻鲨科双髻鲨科的鱼类。分布于印度洋、太平洋和太平洋热带和亚热带各海区以及东海、南海等海域。该物种的模式产地在欧洲、美国。^[1]

相关

流行文化

星际牛仔中，傑特·布萊克的座驾“锤头（ハンマーヘッド，Hammerhead）”号的名称来源于锤头双髻鲨。

外部鏈結

• 錘頭丫髻鮫 - 臺灣魚類資料庫

参考資料

• Squalis pictus* Blainville, 1816
• Squalus carolinensis* Blainville, 1816
• Squalus zygaena Linnaeus, 1758
• Zygaena malleus Valenciennes, 1822
• Zygaena subarcuata Storer, 1848
• Zygaena vulgaris Cloquet, 1830

* は不明確なシノニム

シロシュモクザメ Sphyrna zygaena はシュモクザメ科に属するサメの一種。ハンマー型の頭部（”cephalofoil”）の前縁に凹みがないことで他の大型シュモクザメと区別できる。全世界の温帯域に分布することも特徴であり、大きな群れを作って南北に季節回遊を行う。

シュモクザメとしてはヒラシュモクザメに次ぐ大きさで、全長5mに達する。活発な捕食者で硬骨魚や無脊椎動物を食べる。大型個体はサメやエイを食べることもある。胎生で、産仔数は20-40。人に対して潜在的に危険である。世界各地で漁獲され、特にフカヒレは最高級とされる。IUCNは保全状況を危急種としている。

分類[編集]

カール・フォン・リンネによって、1758年の『自然の体系』第10版において、Squalus zygaena の名で記載された。タイプ標本は指定されなかった。学名はその後 Sphyrna zygaena に変更された^[2]。種小名 zygaena はギリシャ語の zygòn（くびき）に由来し、頭部の形に因んだものである^[3]。この語は zýgaina という形で、アリストテレスの動物誌においてシュモクザメ類を指して用いられたこともある^[4]。他の英名としてはcommon hammerhead・common smooth hammerhead・round-headed hammerhead、または単にhammerheadと呼ばれることもある.^[5]。

形態系統解析からは、ヒラシュモクザメ・アカシュモクザメとともにシュモクザメ類で最も派生的なグループだと考えられていた。だが、核DNA・mtDNAを用いた分子系統解析では、本種はヒラシュモクザメとともにシュモクザメ属の中で最も基底的なグループを構成し、次に分岐したアカシュモクザメとは近縁でないという結果が得られている^[6][7]。

形態[編集]

左がアカシュモクザメ、右がシロシュモクザメ。cephalofoilの形が微妙に異なる。

シュモクザメ類の中ではヒラシュモクザメに次いで大きく、通常は2.5-3.5mだが、最大で5m、重量では400kgに達する^[8]。他の大型シュモクザメとはcephalofoilの形状が異なっており、中央に凹みがない。英名の"Smooth"もこの特徴に由来する。cephalofoilは全長の26–29%になる。鼻孔はcephalofoilの先端近くに位置し、長い溝が前縁を中央に向かって走る。歯列は上顎で26–32、下顎で25–30。各歯は三角形で、縁は滑らかか僅かに鋸歯状になる^[8]。

体は流線型で、2基の背鰭の間に隆起線はない。第一背鰭はある程度高くて鎌型、先端は丸い。胸鰭・腹鰭は鎌型にならず、後縁はほぼ直線である。臀鰭は第二背鰭より大きく、後縁には強い欠刻があり、後端は長く伸びる^[2]。皮歯は密に詰まる。各皮歯には5–7本（幼体では3本）の水平の隆起線があり、W字型をした後縁に続く。背面は暗い灰褐色から緑褐色だが、他のシュモクザメと異なり体側は明るい色になる。腹面は白。胸鰭の下側の縁は黒くなることがある^[8]。

分布[編集]

シュモクザメの中では最も低温に耐えることができ、他のシュモクザメより高緯度で見られる。西部大西洋では、ノバスコシア州からヴァージン諸島とブラジルからアルゼンチン南部。東部大西洋では、ブリテン諸島からコートジボワール・地中海。インド洋では南アフリカ・インド・スリランカ。西部太平洋ではトンキン湾から日本南部・シベリア、オーストラリア・ニュージーランド。中部-東部太平洋では、ハワイ・カリフォルニア州・パナマ・ガラパゴス諸島・エクアドル・チリに分布する。一般的に熱帯には生息しないが、インドのマンナール湾やモザンビーク南部からも稀に報告がある。熱帯域では本種は他のシュモクザメと混同されていると考えられ、実際に熱帯域に生息するかどうかを判断するのは難しい^[2]。