Cardisoma carnifex (Herbst 1796)

Ko e tupa ko e paka ʻoku nofo ʻi ʻuta ia (vao tongo).

Ko e hingoa, tupa, ʻoku leʻo ʻi Tonga, ka ʻoku tapu ʻi Niuatoputapu koeʻuhi ʻoku ʻi ai ʻa e ʻeiki mo e huafu tatau. ʻOku ngāueʻaki ʻi hē ʻa e ʻuhinga ko e nana (ʻi he taimi mui) pe lailo (ʻi he taimi ʻoku lahi ʻa e paká ni). ʻOku pehē pē ʻoku ngāueʻaki ʻe he taki Niuatoputapu ʻa e foʻi lea fakatuʻanana = fakatuʻapaka.

Hingoa ʻi he ngaahi lea kehe

• tupa (lea fakaʻuvea, lea fakahaʻamoa)
• lairo (lea fakafisi) =Sesama gracilipes

Tataku

• Tongan dictionary; C.M. Churchward
• Polynesian classification of small animals; W. Pond; The Weta 7(4) 1984

Cardisoma carnifex is a species of terrestrial crab found in coastal regions from the east coast of Africa and the Red Sea across the Indo-Pacific to the Line Islands and the Tuamotu Archipelago.^[2] The range includes parts of northern Australia and the Cocos (Keeling) Islands.^[1]

References

Cardisoma carnifex es una especie de crustáceo malacostráceo decápodo terrestre de la familia Gecarcinidae.^[1]​

Distribución

Se distribuye desde el Mar Rojo hasta Australia.

Referencias

Cardisoma carnifex est une espèce de crabe terrestre des régions tropicales, qui fréquente les abords des mangroves et s'abrite dans des terriers. Il est appelé Tupa en Polynésie française. En Nouvelle-Calédonie, en langue kanak (Xârâcûû) parlée dans les communes de Thio, Canala, Lafoa, Sarraméa et Boulouparis, ce décapode est appelé "Boèchâ"^[1].

Description

Comme les autres représentants du même genre et ainsi que le laisse entendre le sens du mot Cardisoma (du latin cardium, le cœur et soma, le corps), la carapace de ce crabe est en forme de cœur. Chez les adultes, elle mesure en largeur environ 10 cm^[2] et peut atteindre jusqu'à 12 cm chez les mâles^[3]. La couleur générale est brune à brun-rougeâtre, les pinces sont plutôt jaunes et de tailles inégales^[2].

La respiration aérienne de Cardisoma carnifex est assurée grâce à un poumon d'une contenance de 15,5 ml^[4]. Ce type d'organe que possèdent les Gecarcinidae et d'autres espèces comme le Crabe de cocotier dérive d'une chambre branchiale et constitue une adaptation évolutive à la vie terrestre.

Répartition

Cardisoma carnifex est présent dans toute l'étendue tropicale du bassin indo-pacifique, depuis les côtes de l'Afrique de l'Est jusqu'en Polynésie. C'est une espèce assez commune que l'on rencontre notamment le long de la mer Rouge, au Kenya, en Tanzanie, à Madagascar, aux Philippines^[5],[6] et sur la plupart des îles, des Seychelles^[7] aux Tuamotu ^[8].

Ce crabe fréquente l'étage supralittoral hors d'atteinte du flux des marées, en bordure supérieure des mangroves mais aussi à l'arrière des plages et dans les zones où la nappe d'eau saumâtre est proche de la surface^[3].

Mode de vie

Malgré son terrible nom d'espèce, - “carnifex” signifie en latin “le bourreau” et bien qu'il soit à l'occasion omnivore, Cardisoma carnifex est un animal inoffensif essentiellement herbivore qui consomme les feuilles tombées au sol et qui contribue à un rapide recyclage de la matière organique.

Consommation alimentaire

Cardisoma carnifex est un crabe comestible, couramment prélevé pour la consommation humaine dans diverses régions côtières, bien que son intérêt gustatif soit médiocre et sa valeur marchande assez faible. Il est ramassé de nuit à la main ou piégé à la sortie de son terrier^[3]. Sur l'île de Cebu, aux Philippines, un piège traditionnel est ainsi fabriqué dans un tube de bambou^[6].

Quelques cas d'intoxication sont parfois signalés. Ils sont dus alors au fait que le crabe aura ingéré des végétaux eux-mêmes toxiques. Il est donc recommandé de faire jeûner l'animal quelques jours jusqu'à ce qu'il ait vidé ses intestins pour éviter ce risque^[3].

Référence

• Herbst, 1796 : Versuch einer Naturgeschichte der Krabben und Krebse nebst einer Systematischen Beischreibung ihrer Verschieden Arten. vol. 2, Pt. 6, p. 163–226.

Cardisoma carnifex is een krabbensoort uit de familie van de Gecarcinidae.^[1] De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1796 door Herbst.

Cua xe tăng (Danh pháp khoa học: Cardisoma carnifex, Herbst, 1794) là một loài cua cạn khổng lồ thuộc họ cua cạn Geocarcinidae. Cua xe tăng là loài cua cạn to nhất Việt Nam, và bán đảo Đông Dương.

Từ nguyên

Tên khoa học của giống Cardisoma của loài cua này có nguồn gốc từ tiếng Latinh với sự kết hợp của hai nhóm từ: Cardi có nghĩa là trái tim và soma có nghĩa là cơ thể, do hình dạng mai của chúng trông rất giống hình trái tim. Loài cua này còn có đồng danh khác như Cardisoma obesum Dana, 1851; Cardisoma urvillei Milne Edwards, 1853; Perigrapsus excelsus Heller, 1865; Cardisoma carnifex Miers, 1886; Cardisoma guanhumi var. carnifex Ortmann, 1894; Cancer hydrodromus Herbst, 1796. Ở Việt Nam, chúng được gọi với cái tên chung chung mang tính hỗn danh là cua xe tăng vì trông nó bò giống như chiếc xe tăng.

Phân bố

Trên thế giới, cua xe tăng phân bố rất rộng châu Phi và biển Inđo - Thái Bình Dương, kể cả đảo Fiji. Dân đảo Fiji đã đưa hình loài cua quý hiếm này vào tem thư của đảo quốc. Ở Việt Nam, duy nhất có vườn quốc gia Côn Đảo, khu vực rừng ngập mặn là có loài cua này. Cua xe tăng có mặt ở vườn quốc gia Côn Đảo đã lâu. Chúng chưa có tên trong sách động vật chí và mỗi lần nhắc đến loài này, cua xe tăng có thể sống ở vùng ngập mặn Côn Đảo mà không thể sống ở các vùng rừng ngập mặn khác như Cần Giờ, Cà Mau.

Đặc điểm

Một con cua xe tăng

Cua có chiều dài mai có thể hơn 10 cm, khối lượng của chúng tầm một ký. Màu sắc mai cua có màu hạt dẻ (nâu sẫm). Cua xe tăng là loài ăn tạp, đôi càng to dị hình bên to, bên nhỏ và chắc khoẻ của chúng đủ sức xé lá và ăn các loài thực vật, chân bơi sau cùng biến thành chân để bò, các gai trên mai cũng đã tiêu biến hoàn toàn, thích nghi với đời sống hang. Hang cua xe tăng có thể sâu đến 2m. Cua xe tăng có thể đào hang sâu đến 2m với đường kính hang 8 – 12 cm.

Cua xe tăng có bản tính nhát người, vừa bò nhanh vừa nấp kỹ. Mặc dù sống trong hang ở trên cạn vùng chân triều hoặc những bãi cát, sình pha đá trên mực nước triều nhưng cua xe tăng phải di cư ra biển để đẻ trứng, do đó là nơi có nhiệt độ nước ổn định và giàu thức ăn, thích hợp cho ấu trùng phát triển. Vòng đời của ấu trùng trải qua năm giai đoạn giai đoạn đầu kéo dài 22 - 25 ngày, sau đó chuyển qua giai đoạn ấu trùng mắt to.

Lúc này chúng trôi nổi trong các đại dương cho đến khi hình thái bên ngoài phát triển giống với cua xe tăng trưởng thành. Tuy nhiên, kích cỡ lúc này chỉ vài milimet. Sau đó, cua con sẽ tìm đường trở về nơi tổ tiên chúng từng sống. Loài cua xe tăng phân bố rộng vì các giai đoạn ấu trùng của loài này chu du trong các vùng nước ấm của đại dương, bị gió dạt sóng xô rồi bằng cách nào đó các cua non lại trở về nguồn.

Chú thích

Tham khảo

• Dữ liệu liên quan tới Cua xe tăng tại Wikispecies
• P. J. F. Davie (2002). "Gecarcinidae". Eucarida (Part 2), Decapoda: Anomura, Brachyura. Volume 19 of Zoological Catalogue of Australia. Crustacea: Malocostraca. CSIRO Publishing. pp. 183–186. ISBN 978-0-643-06792-9.
• Janet Haig (1984). "Land and freshwater crabs of the Seychelles and neighbouring islands". In David Ross Stoddart. Biogeography and Ecology of the Seychelles Islands. Monographiae Biologicae. Springer. pp. 123–139. ISBN 978-90-6193-107-2.
• Cua xe tăng – Cua cạn khổng lồ - Truyền hình Vĩnh Long
• Lực lượng đỡ đẻ cho rùa ở Côn Đảo - PhunuToday

凶狠圆轴蟹（学名：Cardisoma carnifex）为地蟹科圆轴蟹属的动物。分布于萨摩亚群岛、塔希提、自印度太平洋区直到东非、台湾以及中国大陆的海南岛等地，生活环境为海水，多见于沼泽地带的洞穴中。^[1]

参考文献