Carduelis Brisson 1760

Chiquimolin

Chiquimolin in tōtōtl.

Flaaksfinken (Seesjin ??, ^(ha.) Siisken) (Carduelis) san finkenfögler an hiar tu at kategorii faan a sjongfögler (Passeriformes).

Slacher

C. carduelis – C. citrinella – C. corsicana

Iar tääld uk jodiaren diar noch mä tu:

C. atrata - C. atriceps - C. barbata - C. cannabina - C. crassirostris - C. cucullata - C. dominicensis - C. flammea - C. flavirostris - C. hornemanni - C. johannis - C. lawrencei - C. magellanica - C. notata - C. olivacea - C. pinus - C. psaltria - C. siemiradzkii - C. spinescens - C. spinus - C. tristis - C. uropygialis - C. xanthogastra - C. yarrellii - C. yemenensis

Uun üüs breetjin käänt am jodiar slacher:

Greenfink (Carduelis chloris)

Irlits (Carduelis cannabina)

Peder (Carduelis carduelis)

Ferwisang efter bütjen

Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu:

Wikispecies hää en artiikel tu:

Timsennenin (Assaɣ usnan: Carduelis) d tawsit meqqren n iylalen yeṭṭafaren tawacult n tbenferriwin

Timsennenin tizegzawin

• Aberzegzaw (Chloris chloris)
• Tahrayt (Bucanetes githagineus)

A Zeisal is eingtli a Vogel (hochdeutsch: Zeisig). Im boarischen is as Zeisal aba a in andere Redewendunga zum finden. Zum Beischbui: "Singa wia a Zeisal" - da drüber hod si scho da Münchner im Himmel beschwert, ois a im Himme Hosianna singa ("singa wia a Zeisal") und Manna dringa soidd statt dass' eam a Bier ge'm. Oda da Zeisalwagen - im boarischen Sprachgebrauch a Gfängniswong. In Wien warns im 18. Jahrhundat einfache Loaterwagerl, de zum Ausflugswagerl umfunktioniad worn san (konnst schaung bei de.wikipedia.org/wiki/Zeiserlwagen).

Купшыллар (лат. Carduelis) — тау чыпчыгы кошлар семьялыгыннан кошлар ыругы.

Тышкы кыяфәт

Кошларның тән төзелеше тыгыз, башы йомры, муены кыска. Каурыйлары тыгыз, төрле төстәге. Кайбер тропик төрләрнең башларында бүрек бар. Канатлары урта озынлыклы. Озын, конус рәвешендә томшыгы тирәсендә киң «битлек» бар, аның төсе баш төсеннән аерыла. Сырты һәм түше соры, көрән төсмере белән.

Асыруглар һәм төрләр

Чын купшыллар (Carduelis)

• Купшыл (C. carduelis)
• Чал башлы купшыл (C. caniceps)

Чинар чыпчыклары (элек Chloris)

• Чинар чыпчыгы (C. chloris)
• Кытай чинар чыпчыгы (C. sinica)

Чечетләр (элек Acanthis)

• Чечет (C. flammea)
• Тундра чечете (C. hornemannii)

• Киндер чыпчыгы (C. cannabina)
• Тау чечете (C. flavirostris)

Сары чыпчыклар (элек Spinus)

• Сары чыпчык (C. spinus)
• Утлы-сарылы чыпчык (C. cucullata)
• Америка сары чыпчыгы (C. tristis)
• Сары йөзле сары чыпчык (C. yarrellii)
• Нарат сары чыпчыгы (C. pinus)
• Кара башлы сары чыпчык (C. magellanica)
• Каралы-сарылы чыпчык (C. atrata)
• Сакаллы сары чыпчык (C. barbata)
• Кара түшле сары чыпчык (C. notata)

Кола тау чыпчыклары (Rhodospiza)

• Кола тау чыпчыгы (Rhodospiza obsoleta)

Көйәҙ турғайҙар, ҡупшыҡайҙар, һылыуҡас турғайҙар — Европала, Азияның көньяғында һәм Төньяҡ Африкала йәшәй торған, аҡ, ҡара, көрән-ҡыҙыл, аҡһыл-көрән һәм һары төҫтәр ҡатыш ала булған һайраусы турғайҙар ырыуы.

Ағас һәм ҡыуаҡтарҙа, яр буйындағы үләнле әрәмәлектә оялайҙар. Баҡсалардҙа һәм парктарҙа йәшәйҙәр. күсмә ҡоштар. Һары башлы кәрлә турғай йыл дауамында йәшәй. Һоро, ҡоңғорт, йәшкелт-һары төҫтә булалар. Кескенә башлы, нескә тура суҡышлы. Ҡанаттары төрлө ҙурлыҡта. Түңәрәкләнеп килгән йә иһә киртләч ҡойроҡло. Әрәмә сыпсыҡтары йәшерен тормош алып бара, уларҙы һайрауҙары буйынса, фәҡәт оялау һәм бала сығарыу ваҡытында ғына күрергә мөмкин. Әлеге ҡоштарҙың оялары яһалыуы һәм урынашуы буйынса күп төрлө. Күбеһенсә — асыҡ, каса һымаҡ. Ерҙән бейек түгел — ағас һәм ҡыуаҡлыҡтарҙың ҡыуыш кәүсәһендә (әрәмә турғайы) йәки оҙон үлән һабаҡтары араһында (ҡамыш турғайы) урынлашалар. Ҡарағай турғайы ер өҫтөндәге ояларын эргәһенән керә торған ҡыуыш формаһында яһайҙар. 4—7 йомортҡа һалалар. Ҡамыш һәм ҡарағай турғайҙары бары тик хайуан аҙыҡтары: бөжәктәр һәм уларҙың личинкалары, үрмәксе һымаҡтар, ваҡ моллюсклар менән, ә ҡалғандары еләк һәм ваҡ сүп үлән орлоҡтары менән туҡланалар. Зарарлы бөжәктәрҙе юҡ итәләр. Август аҙағында әрәмә турғайҙары ҡышлау өсөн осоп китә башлайҙар.

Сығанаҡ

• Татар энциклопедияһы. — Ҡазан, 2008 (тат.)

Әҙәбиәт

• Терминологический словарь по зоологии. Русско-башкирский и башкирско-русский (Т. Г. Баишев, 1952)