Sus scrofa scrofa Linnaeus 1758

El mas-cio, dito anca porco o porzèl (nome sientifico Sus scrofa o Sus domesticus, apartenente ai Mamiferi de l'ordine dei Artiodattili Suiformi) el xe una de łe bestie da macełar piesè arlevà da l'omo, anca parché col mas-cio se riese a far un saco de robe: prima de tuto se fa i parsiuti e i saładi come ła sopresa o łe lugàneghe, e da quel che vansa se ricava vari taj de carne. Dopo cołe sédołe se fa i penèi, coi osi se fa ła còła, ła pel ła se dopara anca queła, insoma se pol proprio dir che "del mas-cio no se buta via gnente". La mastcia de 'l poržel la gnen ciamada luja oppure roja.

Çerte rełigioni, come l'Ebraismo e l'Islam, łe ghe vieta ai fedełi de magnar carne de mas-cio.

Al alevamento de 'l poržel

La popolažion che par ecelenža la se à destinguest 'te 'l alevamento de 'l poržel la è stata senža dubio i Longobardi, e ancora adess le rejon aonde che sta popolažion la se à stabilì che è quele che le è in testa par la produžion e al consumo de sta carne.

Curioxità

• Ła provincia dove ghe xe piesè mas-ci ła xe queła de Mantoa, indove ghe xe in media quatro mas-ci paromo.
• I mas-ci vien castrai da pena nati mia massa pa evitare a riprodussiòn, tanto pì pa ridurre ła spussa.

Mas-ci mołà in giro

Carni e derivadi de 'l poržel

• budei par insacar la carne;
• ciciole, da 'l lardo fridest;
• figadet, da i toch de carne rossa e da 'l lardo;
• lengua de poržel;
• prossiuto, da le culate e da le spale;
• saon, da 'l lardo
• scoržet, da la pel e da 'l lardo;
• sonda, da 'l grass arent a 'l stomech;
• sopressa, da la carne e da 'l lardo;
• cioce, da le culate;
• struto, da 'l lardo;