Smerinthus caecus ist ein Schmetterling (Nachtfalter) aus der Familie der Schwärmer (Sphingidae).
Die Falter erreichen eine Flügelspannweite von 50 bis 65 Millimetern. Männchen und Weibchen haben eine geringfügig unterschiedliche Färbung (Sexualdimorphismus). Die Tiere sehen dem Abendpfauenauge (Smerinthus ocellatus) sehr ähnlich, sind jedoch kleiner und haben unvollständige Augenflecken auf den Hinterflügeln, die zwei kleine, blaue Striche haben. Die Tibien der Vorderbeine haben keinen apikalen Sporn. Die Färbung der Falter ist noch weniger variabel als bei der ähnlichen Art, hauptsächlich unterscheiden sich die Individuen durch den Blauanteil der Augenflecke und die Intensität der Vorderflügelmusterung.[1]
Die ovalen Eier sind grünweißlich gefärbt. Die Raupen werden bis zu 70 Millimeter lang und treten in einer bläulich-weißen und einer gelbgrünen Farbvariante auf. Sie sehen denen des Abendpfauenauges ähnlich. Beide Farbformen haben eine auffällige schwarze Zeichnung auf der Rückenseite des Analhorns, der Basis des Nachschiebers, den Bauchbeinen und der ventralen Seite des Kopfes. Der Körper ist mit feinen weißen Tuberkeln bedeckt, diese sind anders als bei der ähnlichen Art rund und abgestumpft. Die glänzend schwarzbraune Puppe ist nahezu identisch mit der des Abendpfauenauges.[1]
Die Art ist in Russland vom Stadtrand Sankt Petersburgs und Moskaus und dem Ural, über den Westen Sibiriens und den Nordosten Kasachstans bis in den Altai verbreitet. Die Art ist im europäischen Teil Russlands nördlich bis Syktywkar und Yaksha nachgewiesen, wobei jedoch die exakte Verbreitung innerhalb Europas größtenteils noch unbekannt ist, da die Art häufig mit dem Abendpfauenauge verwechselt wird. Bisher ist ein einzelnes Exemplar aus Weißrussland dokumentiert, was eine weiter westlich liegende Verbreitungsgrenze bedeuten könnte. Die Art kommt weiters in Zentral und Ostsibirien, der zentralen und südlichen Jakutischen ASSR, dem fernen Osten Russlands, der Mongolei, Südkorea, dem Norden Japans und dem Nordosten Chinas vor.[1]
Man findet die Tiere in grasbewachsenen borealen Wäldern, vor allem auf Lichtungen entlang von Wasserläufen und an Seen, mit starkem Weiden- und Birkenbewuchs.[1]
Die Imagines treten wie auch die Eichenschwärmer (Marumba quercus) nur in geringen Populationsdichten auf und werden dadurch mitunter für längere Zeit nicht nachgewiesen. Die Männchen werden durch künstliche Lichtquellen angezogen. Die Puppe überwintert. Parasitoide, die die Art befallen, sind bisher nicht nachgewiesen.[1]
Die Falter fliegen in einer Generation von Juni bis Anfang Juli, manchmal auch schon Ende Mai. Aus Sibirien ist das Auftreten einer partiellen zweiten Generation im August dokumentiert, wenn die erste Generation im Mai/Anfang Juni fliegt. Im südlichen Ural fliegt die Art von Mitte Juni bis Anfang Juli. Die Raupen treten im Juli und August auf.[1]
Die Raupen ernähren sich hauptsächlich von Weiden (Salix), seltener auch von Pappeln (Populus). Ob sie sich auch von Birken (Betula) ernähren bedarf weiterer Untersuchungen.[1]
Smerinthus caecus ist ein Schmetterling (Nachtfalter) aus der Familie der Schwärmer (Sphingidae).
Smerinthus caecus, the northern eyed hawkmoth, is a moth of the family Sphingidae. The species was first described by Édouard Ménétries in 1857.
It is found in Russia from St. Petersburg and Moscow to the Ural Mountains and across western Siberia and north-eastern Kazakhstan to the Altai Mountains. Although it has been reported as far north as Syktyvkar and Yaksha in European Russia, the exact distribution is not known as it is often confused with Smerinthus ocellatus. Outside of Europe, it is found in central and eastern Siberia, the central and southern Sakha Republic, and the Russian Far East (Askold Island, Sakhalin Island, Kurile Islands and southern Kamchatka). It is also present in Mongolia, South Korea, northern Japan (Hokkaido and northern Honshu) and north-eastern China (Nei Mongol, Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Hebei, and Shanxi). There are recent reports from Belarus, Daghestan and southern Russia, but this last report might be a mistake as it is far from the normal range. The habitat consists of grassy boreal forests, especially in clearings and along streams and lake fringes.
The wingspan is 50–65 mm.
Adults are on wing from end May/June to early July in one generation. There might be a partial second generation in August if the first adults emerge in May or early June.
The larvae feed on Salix and Populus species.
Smerinthus caecus, the northern eyed hawkmoth, is a moth of the family Sphingidae. The species was first described by Édouard Ménétries in 1857.
Sokkokiitäjä (Smerinthus caecus) on keskikokoinen kiitäjäperhoslaji. Sitä ei toistaiseksi ole tavattu Suomesta.
Sokkokiitäjä muistuttaa hyvin paljon silmäkiitäjää (Smerinthus ocellatus) ja vaihtelee ulkonäöltään hyvin vähän. Etusiivet ovat harmaanruskeat, siiven keskiosassa on kaksi tummanruskeaa poikkiviirua, joista sisempi tekee tasaisen kaarteen ja poikkivirujen väliin jää valkoinen keskitäplä. Siiven kärkiosan vaaleassa kuviossa poikkijuova muodostaa kaksi kärkeä. Takasiipi on pohjaväriltään ruusunpunainen ja reunojaan kohti oranssinsävyinen. Siivessä on iso sini-musta silmätäplä, joka jakaantuu tummalla juovalla kahtia. Ruumis on harmaanruskea, mutta keskiruumiin selkäpuoli suklaanruskea. Siipiväli 50–65 mm.[1][2]
Lähisukuisesta ja Suomessakin varsin yleisestä silmäkiitäjästä sokkokiitäjä eroaa etenkin pienemmän kokonsa vuoksi ja etusiipien kuvioinnin perusteella.
Toukka on sinivihreä tai vihreä, kauttaaltaan vaaliden nystyjen peittämä ja sen sivuilla on vaaleita vinojuovia. Toukan peräpäässä on loppuvaiheessa turkoosinsininen piikki.[2]
Sokkokiitäjä on itäinen laji, jonka levinneisyys Euroopassa rajoittuu Venäjälle. Venäjällä levinneisyys jatkuu laajalti Siperiaan sekä edelleen Mongoliaan, Kiinan pohjoisosiin, Japaniin ja Koreaan. Perhoset ovat lennossa yhtenä sukupolvena kesäkuun alusta heinäkuun alkuun.[2] Suomea lähimpänä laji elää Laatokan kaakkoispuolella ja Pietarin ympäristössä.[1]
Sokkokiitäjää tavataan pääasiassa sekametsissä ja niiden laitamilla, sekä pajuja ja koivuja kasvavilla vesistöjen reunamilla. Se on harvalukuinen ja saattaa esiintyä pitkiä aikoja huomaamattomana. Lähimpien sukulaistensa tapaan aikuinen perhonen on lyhytikäinen eikä nauti lainkaan ravintoa, mutta koiraat tulevat helposti valolle. Kotelo talvehtii.[2]
Toukka elää mm. pajuilla (Salix).
Sokkokiitäjä (Smerinthus caecus) on keskikokoinen kiitäjäperhoslaji. Sitä ei toistaiseksi ole tavattu Suomesta.
Smerinthus caecus is een vlinder uit de familie van de pijlstaarten (Sphingidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1857 gepubliceerd door Édouard Ménétries.
Smerinthus caecus is een vlinder uit de familie van de pijlstaarten (Sphingidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1857 gepubliceerd door Édouard Ménétries.
Smerinthus caecus là một loài bướm đêm thuộc họ Sphingidae. Nó được tìm thấy ở Nga from St. Petersburg và Moskva to the Ural Mountains and across miền tây Siberia and đông bắc Kazakhstan to dãy núi Altay. Dù nó được ghi nhận đến phía bắc đến Syktyvkar và Yaksha ở Nga phần châu Âu nhưng sự phân bố chính xác không được rõ do nó hay bị nhầm lẫn với Smerinthus ocellatus. Bên ngoài châu Âu nó được tìm thấy ở đông Siberia, trung và nam Cộng hòa Sakha và Viễn đông Nga (đảo Askold, đảo Sakhalin, quần đảo Kurile và nam Kamchatka). Nó cũng hiện diện ở Mông Cổ, Hàn Quốc, miền bắc Nhật Bản (Hokkaido and miền bắc Honshu) and đông bắc Trung Quốc (Nei Mongol, Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Hebei and Shanxi). Sải cánh dài 50–65 mm. Con trưởng thành bay từ end tháng 5/June to đầu tháng 7 làm một đợt. There might be a partial second generation in tháng 8 if the first adults emerge in tháng 5 or đầu tháng 6.
Ấu trùng ăn Salix and Populus species.
Phương tiện liên quan tới Smerinthus caecus tại Wikimedia Commons
Smerinthus caecus là một loài bướm đêm thuộc họ Sphingidae. Nó được tìm thấy ở Nga from St. Petersburg và Moskva to the Ural Mountains and across miền tây Siberia and đông bắc Kazakhstan to dãy núi Altay. Dù nó được ghi nhận đến phía bắc đến Syktyvkar và Yaksha ở Nga phần châu Âu nhưng sự phân bố chính xác không được rõ do nó hay bị nhầm lẫn với Smerinthus ocellatus. Bên ngoài châu Âu nó được tìm thấy ở đông Siberia, trung và nam Cộng hòa Sakha và Viễn đông Nga (đảo Askold, đảo Sakhalin, quần đảo Kurile và nam Kamchatka). Nó cũng hiện diện ở Mông Cổ, Hàn Quốc, miền bắc Nhật Bản (Hokkaido and miền bắc Honshu) and đông bắc Trung Quốc (Nei Mongol, Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Hebei and Shanxi). Sải cánh dài 50–65 mm. Con trưởng thành bay từ end tháng 5/June to đầu tháng 7 làm một đợt. There might be a partial second generation in tháng 8 if the first adults emerge in tháng 5 or đầu tháng 6.
Бражник слепой[1] (Smerinthus caecus) — бабочка из семейства бражников (Sphingidae).
Размах крыльев у самца 50—60 мм, самки — 55—70 мм. По окраске и рисунку крыльев очень похож на бражника глазчатого. Отличительным признаком является небольшое темное каштанового цвета пятно треугольной формы у вершины переднего крыла, примыкающее к его внешнему краю. Передние крылья узкие, светло-кремового или серовато-лилового цвета с более тёмным мраморным рисунком из разводов. Передние крылья с размытым коричневым срединным полем и поперечными волнистыми перевязями. Задние крылья у основания розовато-красные. На них располагаются большие глазчатые пятна — вытянутый овальный глазок чёрного цвета с голубым обком внутри, который состоит из двух отдельных полуколец, разделенных черным полем (у глазчатого бражника голубой ободок цельный). Усики пильчатые.
Распространен в средней полосе России, в северо-восточной части Казахстана, почти по всей территории Сибири (кроме севера) и югу Дальнего Востока, включая Камчатку, Сахалин, Японию, Монголию и Китай, но довольно редко встречается в средней полосе России и только изредка залетает в страны Восточной Европы.
В начале XX века вид указывался исключительно для Сибири и Дальнего Востока. В 1911 году он был уже обнаружен на Урале, а затем в европейской части России. Вероятно, имело место расселение вида в западном направлении за последнее столетие.
Время лета бабочек с конца мая — июня по середину июля, в Приамурье — с конца мая до середины августа. Бабочки активны ночью. Вид приурочен к разреженным смешанным и лиственным лесам. Предпочитает ивняковые заросли по долинам рек. В случае опасности бабочка демонстрирует нижние крылья с глазчатыми пятнами, трепеща при этом верхними крыльями — пример отпугивающей окраски и поведения.
После спаривания самки откладывают до 150 яиц овальной формы, зеленовато-белого цвета. Гусеницы развиваются с июля по август. Гусеница зеленого цвета с белыми косыми полосами по бокам и с красными дыхальцами. Имеет рог на заднем конце тела, похожа на гусеницу бражника глазчатого, но отличаются от неё черными пятнами на верхней стороне рога и у основания ног. Длина гусеницы последнего возраста до 70 мм. Кормятся на ивах, реже на тополях, осине, берёзах. В конце августа — начале сентября гусеницы окукливаются в почве в легкой колыбельке. Зимует куколка.
Занесён в Красную книгу республики Башкортостан — 3 категория — редкий вид с малой численностью и ограниченной территорией обитания.