nomes no trilho de navegação
Ovis is 'n genus van die subfamilie van bokke (Caprinae) wat tot die familie Horingdraers (Bovidae) behoort. Die gedomestikeerde en wilde skape behoort tot dié genus.
Wikispecies het meer inligting verwant aan: Ovis
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ovis.Ovis is 'n genus van die subfamilie van bokke (Caprinae) wat tot die familie Horingdraers (Bovidae) behoort. Die gedomestikeerde en wilde skape behoort tot dié genus.
Qoyun (lat. Ovis) – cütdırnaqlılar dəstəsinin boşbuynuzlular fəsiləsindən məməli heyvan cinsi.
Qoyunların erkəkləri qoç adlanır. Azərbaycanda heyvandarlıqda geniş istifadə edilir. Qədim tarixi mənbələrə görə Azərbaycanda qoyunçuluq hər zaman geniş yayılmışdır.
Məhsuldarlıq rəmzi olan qoç (qoyun) Qədim Şərqdə daha çox pərəstiş olunan heyvanlardan biri olmuşdur. Müqəddəs hesab olunan qoyunlar bir sıra allahların məbədlərində saxlanılırdı. Məsələn, Misirdə qoyunu Xnum allahının, Herakleopolda Herişafa allahının təcəssümü hesab edirdilər. Qoyuna daha çox pərəstiş olunan Mendesdə isə müqəddəs qoyun Banebjed ("Jed hakiminin canı") adlandırılırdı.
Erkən tunc dövrünün məhsuldarlıq rəmzinə çevrilən qoç (qoyun) sonrakı dövrlərdə bu ev heyvanına olan inanc və münasibət yeni forma və məzmun əldə etmişdir. Belə ki, müxtəlif mifopoetik sistemlərdə qoç (qoyun) özünün böyük sabitliyə, dözümlüyə və birliyə malik simvolik əhəmiyyətinə görə seçilir. Mifoloji görüşlərdə qoç (qoyun) daha çox özündə utancaqlıq, cəsarətsizlik, mülayimlik, yazıqlıq, passivlik, səbrlilik, sadəlik, günahsızlıq, üzüyolalıq, zəriflik, qurbanlıq kimi keyfiyyətləri təcəssüm etdirir. Lakin sərsərilik, təşəbbüssüzlük, təqlidçilik, tərslik, axmaqlıq və s. bu kimi cəhətlər də qoçun (qoyunun) səciyyəvi keyfiyyətlərindən hesab olunur.
Dünya dinlərində çoban-qoyun-sürü alleqorik simvollarına tez-tez rast gəlmək olar: bir tərəfdən başçı/çoban olan tanrılar və peyğəmbərlər, digər tərəfdən isə sürü kimi başa düşülən insan kütləsi. Qoyunların arasında düz yolda olan (yəni çobana tabe olan) insanlar və yollarını azmışlar vardır. Yollarını azmışlar Tanrının (və ya tanrıların) yolu ilə getməyən insanlardır və onlar zülmətdə olan adamlar kimi təsəvvür edilir. Bu cür təsəvvürlər ən qədim zamanlarda yaranmışdır və müasir dinlərdə də vardır.
Arxeoloji qazıntılar zamanı qədim Mesopotamiyada tanrıların tapınaqlarının (məbədlərinin) xarabalıqlarında qoyun heykəlləri tapılmışdır. Onlar dini mərasimlərdə istifadə edilirdi. Məsələn, Nyu-Yorkun Metropolitan (solda) və Londonun Britaniya (sağda) muzeylərinin eksponatları olan bu qoyun başları Sümerin Uruk şəhərinin tapınaqlarının xarabalıqlarında tapılmışdır (e.ə. 3300- 3100-cü illər). Bəlkə də bu qoyunlar tanrılaralara kəsilmiş qurbanlıq heyvanları simvolizə edirdi.
Həmin yerdən tapılmış və həmin dövrə aid olan vannanın üzərində də qoyunların şəkilləri vardır (Britaniya muzeyinin eksponatıdır). Ola bilsin ki, bu vanna İnanna (İştar) tanrıcasına ibadət zamanı işlənilirdi. Şəkildə qamış evinin yanına yaxınlaşan qoyunlar çəkilmişdir. Orada daha iki quzu vardır. Bu şəkili yalnız vannanı uca yerdə qoyanda yaxşı görmək olur. Buna görə də ola bilsin ki, o tapınaqlarda (məbədlərdə) ibadət zamanı işlənilib. Şəkildə qamışlardan qurulmuş ev - Urukda İnanna ilahəsinin rəmzi olmuşdur. Ola bilsin ki, bu qoyunlar İnanna tanrıcasına tabe olan, və onun göstərdiyi yolla gedən insanları təcəssüm edir. Deməli bu cür inanclar hələ e.ə. 4-cü minillikdə olmuşdur və sümerlərdən başqa xalqlara keçmişdir.
Maraqlıdır ki, buna bənzər qoyun heykəllərinə qədim türklərin mədəni irsində də rast gəlmək olar. Onlar da qurbanlıq qoyunlarının şəkillərini çəkir, heykəllərini yapırdılar. Bu adət hətta türklərin İslamı qəbul etdiyindən sonra da davam etmişdir. Azərbaycan ərazisində yaranan orta əsr türk dövlətləri Qara-Qoyunlu və Ağ-Qoyunlu adlanırdırlar. Qoyun şəkili bu dövlətlərin rəsmi simvolu olmuşdur. Bəlkə bu adət də qədim türklərin sümerlərin nəsli olduğunun daha bir dəlilidir. Azərbaycanda və Türkiyədə bunlara bənzər qədim qoyun heykəlləri vardır.
Azərbaycanda
Türkiyədə
Hələ XIX yüzilliyin ortalarında ingilis araşdırmaçısı Raulinson Şümer dilindəki bəzi sözlərin türk sözləri ilə bənzərliyini iddia etmişdir. Bundan sonra alimlər arasında bu məsələ ətrafında çox çəkişmələr olmuşdur. Buna qarşı olanlar şümer dilindəki başqa sözlərin Qafqaz, Hind, İndoneziya dillərinə daha yaxın olmasını iddia etmişdirlər. Hazırda bu müzakirələr davam etməkdədir. Ancaq, şumerlərin türk soylarından olmasına bir ehtimal kimi qoyun rəsmləri da göstərilə bilər. Bəlkə də kişiliyin və gücün simvolu olan bu obrazları şumerlərin soyundan olan türklər bütün Yaxın Şərqdə yaymışdırlar.
Bundan başqa hələ qədim Misirdə insanlar qoyun başlı Hnum tanrısına tapınmışdırlar. Onun məbədi Elefantina adasında olmuş və indi İngiltərənin "Ashmolean"muzeyində oradan aparılmış barelyefi yerləşdirilmişdir. O insanları və heyvanları gildən yaradan dulusçu tanrı idi. Tanrı Hnum insan taleyini də çözürdü. Eyni zamanda Hnum verimliliyin (münbitliyin) tanrısı, Nil çayının qoruyucusu və su verilməsinin təminatçısı kimi də tanınmışdır. Həm də Hnum Amon və Ra kimi tanrıların təcəssümü kimi qəbul edilirdi. Qoyun və mənəviyyat (ruh) qədim qıpti dilində "ba" sözü ilə ifadə edilirdi. Buna görə də bu tanrı qoyun başlı olmuşdur.
Misirdə ruh və qoyunun eyni sözlə ifadə edilməsindən irəli gəlmişdir. "Ba" sözü yaradıcı, ruhverən qoyun tanrı obrazında olan Hnuma aid edilmişdir. Sonra bu anlayış bütün dünyada yayılmış, hətta qədim türklərin inanclarına da keçə bilərdi. Başqa Misir tanrıları da qoyun görkəmində təsvir edilirlər. Bunun nümunəsi tanrı Ranın Tebesde qoyun obrazını göstərmək olar.
Hnum
Ra
Qədim türklər Misirlə hər zaman əlaqədə olmuşdurlar. Hələ miladdan əvvəl III minillikdə "Hiksoslar" adlanan bir xalq Misiri ələ keçirmiş, orada öz hakimiyyətlərini qurmuşdur. Bir çox alimlər onların türklər olduqlarını güman edirlər. Daha sonra, artıq islamlaşmadan sonra, min ilə yaxın zaman üçün Misiri İhşidiler, Tulunilər, Məmlük, Osmanlı kimi Türk soylu sülaləri idarə etmişdirlər. Beləcə Türklərin mifologiyasına qoyun obrazları bu əlaqələrin nəticəsində keçə bilərdi. Digər tərəfdən, hər şeyin əksinə olduğunu da təxmin etmək olar. Bəlkə də Misir mifologiyasına qoyun obrazları türklər vasitəsi ilə keçmişdir (Hiksosların vasitəsi ilə).
Eyni zamanda, qeyd olunmalıdır ki, təbiəti təcəssüm edən çoban tanrısı obrazı müxtəlif mədəniyyətlərdə yer almışdır. Qədim sümerlər, yunanlar, romalılar qoyunların ətrafında olan çoban tanrılarının obrazlarını yaratmışdılar. Maraqlıdır ki, monoteist (tək tanrılı) dini ənənələrdə də bəzi müqəddəs adamlar və peyğəmbərlər də müəyyən zaman çobanlıqla ilə məşğul olmuşdurlar. Onlar bu keyfiyyətdə qəbul edilib, təsvir olunurdular. Məsələn Xristianlıqda İsa bəzi hallarda qoyunları otaran çoban kimi təsəvvür edilir. Əhdi-Cədiddə İsa deyir: “Mən yaxşı çobanam; yaxşı çoban qoyunlar uğrunda canını verər” (Yəhya incili 10: 11). Rəvayətlərə görə, İsa heyvanlar üçün yemlik kimi nəzərdə tutulan yerdə doğulmuşdur[1] və onu ilk ziyarət elənlər çobanlar olmuşdurlar (Lukas incili 2:15,16).
Xristian keşişləri də özlərini “Pastor” (çoban) adlandırırlar. Yəni burada insanlar yollarını azmış qoyunlara bənzədilir. Pastorlar isə, bu sürünü yönəldib, onu nicat yoluna çəkir. Sürüdən geriyə qalmış və azmış qoyun qorxu və dəhşət içində olur, hara getdiyini, nə etdiyini anlamır. Tanrı yolundan azmış insanlar da onlara bənzərdirlər. Bu cür insanlar zülmətə qərq olurlar və öz çobanını tapmamış xilas ola bilmirlər.
Beləliklə, azmış qoyun obrazı dindən çıxmış və ya günahkar insanı nəzərdə tutur. Öz çobanını və sürüsünü tapmamış insan, bu vəziyyətdə zülmət içində qalmağa məhkumdur. Çoban isə gecə-gündüz sürüsünün içindədir, ona baxır və qoruyur.
Əhdi-Ətiqdə Adəmin oğlu Habil (Yaradılış 4: 2) və peyğəmbər Amos çoban olmuşdurlar[2]. Amos Beytlehemin civarında doğulmuş İsraildə peyğəmbərlik etmiş, yəhudiləri tək olan Tanrıya ibadət etməyə çağırirdı. Peyğəmbərlər Musa (Çıxış 3: 1) və Yaqub (Yaradılış, 29) da bir müddət öz qayınataları İoforun və Lavanın qoyunlarını otarmışdırlar; Peyğəmbər Yusif də öz qardaşları ilə birlikdə qoyun otarmışdır (Yaradılış 37:2). Buna görə yəhudi ənənəsində millətin çobanı (yönəldəni) anlayışı vardır. Rəvayətlərin birində Tanrı Musaya deyir: “Ey Musa, mənim xalqımın (İsrail xalqının) çobanı ol”Musa – etibarlı çobandır (yəhudi xalq nağılı).
Quranda da bəzi ayələrdə peyğəmbərlərlə insanların münasibətləri çoban-sürü münasibətlərinə bənzədilir, məsələn: “Kafirlərin məsəli çığırtı və bağırtıdan başqa bir şey anlamayanları (heyvanları) haylayanın (çobanın) məsəlinə bənzəyir. Onlar kar, lal və kordurlar, haqqı anlamazlar”[3][4]. Burada imansız insanlar heyvan sürüsunə bənzədilir. Heyvanları otaran çoban onları düz yola yönəltmək istəyinə baxmayaraq, heç bir nəticə əldə edə bilmir. Azmış insanlar pis əməllərinə davam edirlər. Bundan başqa Məhəmməd peyğəmbər də həyatının müəyyən dövründə qoyun otarmışdı[5].
Beləliklə, qoyun, sürü və onları yönəldən çoban ideyası ən qədim zamanlardan müxtəlif dini inanclarda yer almışdır. Hələ sümer-akkad ənənəsində qoyunların tanrıların rəmzləri ilə təsvirlərinə rast gəlmək olar.
Çox güman ki, o dövrlərdə onlar tanrılar tərəfindən yönəldilən insanları simvolizə etmişdir. Eyni motivlərə hind ənənəsində də rast gəlmək olar. Orada da çoban tanrıları obrazları vardır. Onlardan ən tatnınmışı Krişnadır. Onu çox vaxt fleytada çalan çoban oğlan kimi təsvir edirlər. O həmdə çobanlarla dostluq edir.
Bütün bu hallar təbii qiymətləndirilmələidir, çünki heyvandarlıq qədim insanların məişətinin və əməyinin əsasını təşkil etmişdir. Onlar təbiət proseslərinin önündə öz acizliyini və asılılığını hiss edib, onları ilahələşdirirdilər. Buna görə də bu mövzu ətrafında müxtəlif alleqorik fikirlər və bənzətmələr yarana bilərdi. Çoban çox vaxt tanrı obrazında çıxış edirdi, insanlar isə qoyunlara, tanrılar tərəfindən idarə olunan sürüyə bənzədilirdilər. Çobana (tanrıya) tabe olanlar məcazi mənada düz yolun yolçuları, sürüdən azmış qoyunlar isə zülmətdə olan dinsiz adamlar kimi başa düşülürdü.
Gələcəkdə bu məcaz (alleqoriya) müxtəlif xalqların mühitində yayılmışdır və hətta tək tanrılı (monoteist) dinlərin ardıcılları təərəfindən də istifadə edilmişdir.
Məsələn, Xristianlıqda İsa, qədim dinlərdə olduğu kimi, çoban kimi təsəvvür edilən tanrıdır. Görünür ku, qədim dinlərin bu cür baxışın formalaşmasına birbaşa təsiri olmuşdur, çünki Xristianlığın formalaşdığı Romada çoban tanrısı obrazları çox yayılmışdır.
Yəhudilik və İslamda isə çoban-sürü obrazlarına başqa cür baxılır. Burada çobanlar kimi tanrılar deyil, peyqəmbərlər alleqorik təsvir olunur. Əhdi Ətiq, Əhdi Cədid və Quranda insanlarla peyğəmbərlərin münasibətləri çoban-qoyun-sürü müstəvisində alleqorik nəzərdən keçirilmişdir. Bundan başqa bəzi peyğəmbərlər çoban olmuş, bəziləri isə ömrünün müəyyən dövrünü qoyun otarmışdı.
.jpg)
Azərbaycan Abşeron qoyunu
Azərbaycan Qala qoyunu
Azərbaycan dağ merinosu
Azərbaycan Qarabağ qoyunu
Azərbaycan Bozax qoyunu
Azərbaycanda qoyun cinsləriQoyun cinsləri Abşeron qoyunu • Azərbaycan dağ merinosu • Balbas qoyunu • Bozax qoyunu • Cəro qoyunu • Herik qoyunu • Ləzgi qoyunu • Mazıx qoyunu • Merinos qoyunu • Qala qoyunu • Qarabağ qoyunu • Qaradolaq qoyunu •
Şirvan qoyunu •
Qoyun (lat. Ovis) – cütdırnaqlılar dəstəsinin boşbuynuzlular fəsiləsindən məməli heyvan cinsi.
Qoyunların erkəkləri qoç adlanır. Azərbaycanda heyvandarlıqda geniş istifadə edilir. Qədim tarixi mənbələrə görə Azərbaycanda qoyunçuluq hər zaman geniş yayılmışdır.
Ovis a zo ur genad e rummatadur ar bronneged, ennañ an deñved ha loened kar dezho.
6 spesad a zo ennañ:
Ovis a zo ur genad e rummatadur ar bronneged, ennañ an deñved ha loened kar dezho.
Els ovins (Ovis) són un gènere de bòvids.[1] Els ovins estan especialment adaptats a regions seques i càlides o bé a les més fredes on els farratges que es produeixen són de qualitat poc adapatada a la ramaderia de vaquí.per això tant es troben a Jordània com Islàndia. La llana, el cuir la carn i la llet són els principals productes que s'obtenen dels ovins.
Els ovins (Ovis) són un gènere de bòvids. Els ovins estan especialment adaptats a regions seques i càlides o bé a les més fredes on els farratges que es produeixen són de qualitat poc adapatada a la ramaderia de vaquí.per això tant es troben a Jordània com Islàndia. La llana, el cuir la carn i la llet són els principals productes que s'obtenen dels ovins.
Ovce jsou rod malých přežvýkavců. Původní areál jejich rozšíření je na severní polokouli, ale domestikovaný druh, ovce domácí, se díky člověku dostala do celého světa, včetně Austrálie a Nového Zélandu. Samec ovce je nazýván beran.
Ovce jsou o něco robustnější než kozy a mají silnější, zatočené rohy. Srst je tvořena hustou vlnou. Všechny ovce mají dobře vyvinutý stádní pud a potřebují společnost ostatních jedinců.
Obrázky, zvuky či videa k tématu ovce ve Wikimedia Commons
Ovce jsou rod malých přežvýkavců. Původní areál jejich rozšíření je na severní polokouli, ale domestikovaný druh, ovce domácí, se díky člověku dostala do celého světa, včetně Austrálie a Nového Zélandu. Samec ovce je nazýván beran.
Ovce jsou o něco robustnější než kozy a mají silnější, zatočené rohy. Srst je tvořena hustou vlnou. Všechny ovce mají dobře vyvinutý stádní pud a potřebují společnost ostatních jedinců.
Får (Ovis) er en slægt af planteædende drøvtyggere af middel størrelse. De vilde får lever i forskelligartede miljøer, og har været i stand til at tilpasse sig både varme og kolde områder, f.eks. middelhavsområdet, Sibirien og Alaska. De findes ofte i dag i bjergområder.
Vilde får findes oftest i kuperede eller bjergrige egne. De er ret små i forhold til andre hovdyr. Hos de fleste arter vejer udvoksede individer mindre end 100 kg.[1] Deres føde består hovedsageligt af græsser såvel som andre planter og laver. Som andre skedehornede pattedyr gør deres fordøjelsessystem dem i stand til at leve af grove planter med ringe næringsindhold. Får har ikke brug for meget vand og kan leve i temmelig tørre miljøer.
Får er sociale dyr og lever i flokke. Dette hjælper dem til at undgå rovdyr og holde sig varme i dårligt vejr ved at klumpe sig sammen. Fåreflokke må hele tiden være i bevægelse, for at opsøge nye græsgange og mere gunstigt vejr, når årstiderne skifter. I hver flok findes et individ, sædvanligvis en vædder, der følges af de andre.[2]
Kroppen hos vilde får (og nogle racer af tamfår) er dækket af en tæt pels, der beskytter mod kulde. Pelsen består af lange stive hår, der dækker en kort, ulden underpels, der kommer frem om efteråret og fældes om foråret.[2] Denne uldne underpels er hos mange racer af tamfår udviklet til langhåret uld, hvor samtidig dækhårene er søgt bortselekteret. Denne uld dækker kroppen (hos nogle få racer også ansigt og ben) og anvendes i tekstiler.
Hos vilde får har både hanner og hunner horn, mens det varierer hos tamfår. En vædders horn kan blive meget store, hos tykhornsfår kan de veje op til 14 kg, lige så meget som vægten af resten af kroppens knogler til sammen. Vædderne bruger deres horn i kampe mod hinanden for at tiltvinge sig dominans og retten til at parre sig med hunnerne. Normalt sårer de ikke hinanden, for de støder kun hovederne sammen og rammer ikke hinanden på kroppen. De er også beskyttet af en meget tyk hud og et dobbeltlaget kranie.[3]
Fem eller seks arter og talrige underarter anerkendes, selv om nogle underater er blevet betragtet som selvstændige arter. De vigtigste ses her:[4][5][6]
Ovis ammon Argalifår .jpg)
Ovis aries aries [7] Tamfår 
Ovis aries orientalis Muflon 
Ovis vignei [8] Urial 
Ovis canadensis Tykhornsfår 
Ovis dalli Tyndhornsfår _by_Joseph_Smit.jpg)
Ovis nivicola Snefår 
Wikispecies har taksonomi med forbindelse til Får Får (Ovis) er en slægt af planteædende drøvtyggere af middel størrelse. De vilde får lever i forskelligartede miljøer, og har været i stand til at tilpasse sig både varme og kolde områder, f.eks. middelhavsområdet, Sibirien og Alaska. De findes ofte i dag i bjergområder.
Die Schafe (Ovis) sind eine Säugetiergattung aus der Gruppe der Ziegenartigen (Caprini). Sie umfassen zwanzig Arten, die sich in mehrere näher verwandte Gruppen gliedern lassen. Dazu zählen auch die Wildschafe, aus denen das Hausschaf hervorgegangen ist. Das männliche Schaf wird Widder (lateinisch Aries) genannt.
Schafe erreichen eine Kopfrumpflänge von 1,2 bis 1,8 Metern, wozu noch ein 7 bis 15 Zentimeter langer Schwanz kommt. Die Schulterhöhe beträgt 65 bis 125 Zentimeter und das Gewicht 20 bis 200 Kilogramm – wobei die Männchen stets deutlich schwerer werden als die Weibchen. Die Fellfärbung variiert von weißlich bis dunkelbraun, es kommt häufig zu einem Fellwechsel. Die Männchen haben häufig eine Mähne am Hals, im Gegensatz zu den Ziegen aber keinen Kinnbart. Beide Geschlechter können Hörner tragen, die der Weibchen sind aber deutlich kleiner. Bei einzelnen Hausschafrassen haben beide Geschlechter keine Hörner oder nur die Männchen haben Hörner. Die Hörner der Männchen drehen sich im Alter spiralig ein und können über 1 Meter lang werden. Schafe haben zwei Euterhälften mit je einer Zitze, wobei deren Position variieren kann. Bei der Versorgung von Drillingen steht somit eine Zitze zu wenig zur Verfügung. In einzelnen Fällen können Schafe auch mit einer weiteren Zitze zur Welt kommen.
Schafe lassen sich von Ziegen unter anderem durch den fehlenden Kinnbart der Männchen unterscheiden, bei ihnen kommt aber manchmal ein Latz vor. Ziegen haben außerdem einen extrem kurzen, dreieckigen Schwanz, der unterseitig nackt ist und an der Wurzel Drüsen besitzt. Dagegen fehlen ihnen Drüsen im Gesicht, die wiederum bei den Schafen vorkommen. Auch weisen Schafe generell Drüsen an den Füßen auf, die bei Ziegen nur manchmal an den vorderen vorkommen.[1][2]
Als Wiederkäuer haben Schafe im bleibenden Gebiss 32 Zähne, davon je Unterkieferhälfte drei Schneidezähne (Incisivi, I), einen Eckzahn (Caninus, C), drei vordere Backenzähne (Prämolaren, P) sowie drei hintere Backenzähne (Molaren, M); daraus ergibt sich die Zahnformel 3I-1C-3P-3M pro Kieferhälfte. Im Oberkiefer fehlen die Schneidezähne und die Eckzähne, sodass sich hier die Formel 0I-0C-3P-3M pro Kieferhälfte ergibt.
Schafe erreichen ein Alter von zehn bis zwölf, maximal 20 Jahren.
Wilde Schafe kommen heute im westlichen, mittleren und nordöstlichen Asien sowie im westlichen Nordamerika vor. Im südöstlichen Europa (Balkanhalbinsel) sind wilde Schafe vor rund 3000 Jahren ausgestorben. Ob die Mufflon-Populationen auf einigen Mittelmeer-Inseln echte Wildschafe oder verwilderte urtümliche Hausschafe sind, ist umstritten. Die meisten Schafe sind Gebirgsbewohner, es gibt aber auch Tiere, die in Wüsten leben, etwa Populationen der Dickhornschafe.
Schafe sind vorwiegend tagaktiv, manchmal ruhen sie aber während der heißesten Tagesstunden und weiden auch nachts. Die Weibchen bilden gemeinsam mit den Jungtieren kleine Gruppen, die sich manchmal zu größeren Verbänden zusammenschließen. Die Männchen leben die meiste Zeit des Jahres von den Weibchen getrennt, entweder einzelgängerisch oder in Gruppen. Dabei bilden sie – häufig aufgrund der Horngröße oder durch Kämpfe ausgefochten – eine strenge Rangordnung.
Schafe sind Pflanzenfresser, die sich vorwiegend von Gräsern ernähren.
Die Paarungszeit fällt meist in den Herbst, nach einer rund fünf- bis sechsmonatigen Tragzeit kommen im Frühling ein bis vier Jungtiere zur Welt. Bei den nordamerikanischen Schafen sind Einzelgeburten üblich, bei den asiatischen Schafen Mehrlinge. Nach mehreren Monaten werden die Jungtiere entwöhnt, nach einem bis sieben Jahren sind sie geschlechtsreif.
Hausschafe zählen zu den ältesten Haustieren überhaupt. Die ersten Hausschafe und -ziegen werden auf etwa 8000 v. Chr. im „Fruchtbaren Halbmond“ datiert.[3] Trophäenjagd und Konkurrenz des Hausviehs gefährden die wildlebenden Arten. Die IUCN listet das Wildschaf als gefährdet (vulnerable) und das Riesenwildschaf als gering gefährdet (near threatened).
Das Vorderseitenbild des Bockstalers ist schon im Motiv auf mittelalterlichen Brakteaten Schaffhausens zu sehen.[4] Das ist ein Beispiel für die große Bedeutung der Schafe für die Menschen aus vergangenen Zeiten.
Die Schafe werden innerhalb der Hornträger (Bovidae) in die Unterfamilie der Ziegenartigen (Caprinae) eingeordnet. Entgegen früheren Vermutungen dürften sie mit den Ziegen nicht allzu nahe verwandt sein.
Die Anzahl der Arten ist umstritten. Grubb (2005) unterschied ursprünglich nur fünf Arten in zwei Gruppen[5], eine Revision der Hornträger aus dem Jahr 2011 durch Colin Peter Groves und Grubb stellte insgesamt 20 Arten heraus:[1]
Die starke Aufgliederung der Schafe erfolgte hauptsächlich durch die Aufspaltung der Wildschafe und Uriale (ursprünglich Ovis orientalis) in acht und der Argalis (ursprünglich Ovis ammon) in neun Arten. Vor allem die einst als Wildschaf bezeichnete Art Ovis orientalis erwies sich als problematisch, da sie auf eine Hybridform zurückging; die wissenschaftliche Artbezeichnung steht heute nicht mehr zur Verfügung.[1] Das Schneeschaf, das Dall-Schaf und das Dickhornschaf werden teilweise der Untergattung Pachyceros zugewiesen, alle anderen Vertreter zur Untergattung Ovis.[5] Nicht zur Gattung der Schafe zählen das Blauschaf und das Zwergblauschaf (Gattung Pseudois).
Die Arten der Schafe unterscheiden sich teilweise im Chromosomensatz. So hat das Argali im diploiden Chromosomensatz 56 Chromosomen, während die meisten anderen Schafe nur 54 haben.
Wilde Schafe der Gattung Ovis kamen während des Eiszeitalters in Europa vor, sind aber im Fossilbericht relativ selten. Unter den Namen Ovis antiqua und Ovis savini wurden sie etwa aus dem Mittelpleistozän Europas beschrieben. Im Späten Pleistozän, das vor etwa 125.000 Jahren begann, sind wilde Schafe in Italien und Nordafrika relativ häufig. Ein Fund dieser Zeit ist auch aus dem Fränkischen Jura in Deutschland bekannt.[6]
Die Schafe (Ovis) sind eine Säugetiergattung aus der Gruppe der Ziegenartigen (Caprini). Sie umfassen zwanzig Arten, die sich in mehrere näher verwandte Gruppen gliedern lassen. Dazu zählen auch die Wildschafe, aus denen das Hausschaf hervorgegangen ist. Das männliche Schaf wird Widder (lateinisch Aries) genannt.
Arhar, alqor, tog‘ qo‘yi (Ovis)– juft tuyoqlilar turkumiga mansub yov-voyi qo‘ylarning umumiy nomi. Ba’zan muflon, arkal, arqor, urial deb ham ata-ladi. A. O‘rta dengiz o.lari, Old, O‘rta, Markaziy va Shimoli-Sharqiy Osiyoning tog‘liq hududlarida tarqalgan. U tog‘ yon bag‘irlari va qoyalar orasidagi birmun-cha tekis va ochiq joylarda yashaydi. Er-659kaklari urg‘ochilariga nisbatan yirik (tanasi uz. 110– 120 sm, bo‘yi 65 – 125 sm, vazni 230 kg gacha), shoxi spiralsimon yoki halqasimon buralgan, uzun (70 – 190 sm), urg‘ochilarining shoxi ingichka yoki butunlay bo‘lmaydi. Uchta turi: Tyanshan qo‘yi (O. ammon karelini), Yevropa qo‘yi (O. musimon), Osiyo qo‘yi (O. orientalis) va 10 ga yaqin kenja turi ma’lum. O‘rta Osiyo, shu jumladan O‘zbekistonda Tyan-shan qo‘yi va Osiyo qo‘yi uchraydi. Tyan-shan qo‘yi yaqin vaqtlargacha Tyanshanning Farg‘ona tog‘larigacha bo‘lgan qismida, shu jumladan Ugom, Pskom, Chatqol, Ta-las va Qirg‘iz tog‘larida keng tarqalgan edi. Hozir asosan Chatqol qo‘riqxonasida saqlanib qolgan, daryolarning yuqori oqimida 2000 – 3000 m balandlikda uchraydi, tik qoyalar yaqinidagi relefi notekis bo‘lgan joylarni yaxshi ko‘radi. Bahorga yaqin tog‘ning pastroq qismiga ekin eqilgan dalalarga tushib o‘tlashi mumkin. Qo‘chqorining shoxlari spiral-simon buralgan (uz. 120 sm gacha), vazni 60 – 106 kg (ba’zan 200 kg gacha), uz. 170 – 190 sm; urg‘ochisining shoxlari in-gichka va kalta, vazni 50 – 54 kg, uz. 160 – 170 sm. Osiyo qo‘yi Tyanshan, Pomir, Himolay tog‘larining O‘zbekiston, To-jikiston, Turkmaniston, Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Afg‘oniston va Pokiston hududlarida tarqalgan. O‘zbekistonda bu to‘rning Qizilqum qo‘yi, Seversov qo‘yi (O. orientalis severtzovi) Markaziy va G‘arbiy Qizilqumning Amudaryo va Sirda-ryo oralig‘idagi past tog‘larida hamda Po-mir-Olayning Nurota, Oqtov, Molguzar tog‘larida saqlanib qolgan. Qo‘chqorining uz. 130 sm, bo‘yi 80 sm, vazni 70 –125 kg, erkagi- Ining shoxi halqa shaklida bu-ralgan (uz. 98 – 107 sm), urg‘ochisiniki ingichka, kalta, qilichsimon egilgan. Bo‘ynining ostki tomonidagi yoli Tyan-shan qo‘yinikiga nisbatan birmuncha kalta va ensiz. O‘zbekiston hududida bu kenja tur Qizilqumning hamma past tog‘larida tarqalgan edi. Chorva mollarining ko‘payishi va ovlanish natijasida uning areali keskin qisqarib, hozir Nurotaning g‘arbiy qismida va Markaziy Qizilqumda saqlanib qolgan. Qizilqum qo‘yini muhofaza qilish uchun Nuro-ta tog‘larining markaziy qismida 1972 yil qo‘riqxona tashkil etilgan. Hozir qo‘ylarning umumiy soni 1000 taga yetdi. Buxoro qo‘yi, tojik qo‘yi (O. orientalis bocharensis) O‘zbekistonning Turkma-niston va Tojikiston bilan chegaradosh hududlarida, qo‘shni Afg‘oniston va Po-kistonda tapqalgan. Qo‘chqori bo‘ynining ostki qismida qalin va uzun yoli bo‘ladi, shoxlari yirik, halqa shaklida buralgan (uz. 72 sm gacha), urg‘ochisi kichikroq, shoxlari kalta va bir oz qayrilgan. Buxoro qo‘yining vazni qizilqum qo‘yidan kamroq bo‘ladi. O‘zbekistonda Buxoro qo‘yining ikkita: bobotog‘ va boysun-ko‘hitang po-pulyatsiyalari mavjud. Qo‘ylar 300 – 400 m dan 2200, ba’zan 3000 m gacha balandlikda archa o‘sadigan ochiq tog‘ yon bag‘irlarida yashaydi. Buxoro qo‘yini muhofaza qilish uchun Surxon qo‘riqxonasi tashkil etil-gan. Ustyurt qo‘yi, arkal (O. orientalis arcal) Manqishloq yarim oroli, Ka-spiy dengizining jarlik sohillari, Qorabo‘g‘ozko‘l, Qoraqumning past tog‘lari va o‘ngirliklari hamda Orol dengizining g‘arbiy qismida tarqalgan. O‘zbekistonda Qoraqalpog‘iston hududining Ustyurt qismida uchraydi. Ko‘chqorining vazni 58 – 79 kg, tanasining uz. 121 – 147 sm, bo‘yi 77 – 98 sm; shoxlarining uz. 92 sm gacha, boshining ikki yonida chala o‘rama hosil qiladi. Urg‘ochisi erkagiga nisbatan kichikroq, vazni 36 – 56 kg, shoxlari ingichka va nisbatan kalta (uz. 25 – 30 sm). Erka-gining bo‘yni ostida qalin yoli bo‘ladi, tum-shug‘i ostida kalin yungi (soqoli) bo‘lishi bilan boshqa kenja turlardan farq qiladi. Ustyurt qo‘yi cho‘l sharoitiga mos-lashgan, Qoraqum tog‘larining odam va yirtqich hayvonlar o‘tolmaydigan tik qiyaliklari va jarliklari ustida yashaydi. Yozda kechasi o‘tlaydi, sho‘rlangan buloq suvi bilan qanoatlanadi, qishda va bahorda ko‘pincha kunduzi o‘tlab, ko‘lmak bo‘lib qolgan yomg‘ir suvidan ichadi. Manqishloq 660va Ustyurtning o‘zlashtirilishi, bra-konerlik tufayli Ustyurt qo‘yining soni keskin kamayib ketgan, hozir bir necha yuz qo‘y Qoraqalpog‘iston hududida saqlanib qolgan. Ustyurt qo‘yini ovlash man qilingan. A.lar poda bo‘lib yashaydi. Bo‘g‘ozlik davri 5 oyga yaqin. May – iyunda bitta, ba’zan ikkita bola tug‘adi. Qo‘zisi 2,5 – 3 yoshda voyaga yetadi. A. xonaki qo‘ylarning avlod boshi hisoblanadi. A.ni merinos qo‘ylari bilan duragaylab ma-yin junli Qozog‘iston arhar merinosi chikarilgan. O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.Ad.: Bogdanov O. P., Redkiye jivotnie Oʻzbekistana, T., 1990.Ochil Mavlonov, Muboshir Musayev.
Arhar, alqor, tog‘ qo‘yi (Ovis)– juft tuyoqlilar turkumiga mansub yov-voyi qo‘ylarning umumiy nomi. Ba’zan muflon, arkal, arqor, urial deb ham ata-ladi. A. O‘rta dengiz o.lari, Old, O‘rta, Markaziy va Shimoli-Sharqiy Osiyoning tog‘liq hududlarida tarqalgan. U tog‘ yon bag‘irlari va qoyalar orasidagi birmun-cha tekis va ochiq joylarda yashaydi. Er-659kaklari urg‘ochilariga nisbatan yirik (tanasi uz. 110– 120 sm, bo‘yi 65 – 125 sm, vazni 230 kg gacha), shoxi spiralsimon yoki halqasimon buralgan, uzun (70 – 190 sm), urg‘ochilarining shoxi ingichka yoki butunlay bo‘lmaydi. Uchta turi: Tyanshan qo‘yi (O. ammon karelini), Yevropa qo‘yi (O. musimon), Osiyo qo‘yi (O. orientalis) va 10 ga yaqin kenja turi ma’lum. O‘rta Osiyo, shu jumladan O‘zbekistonda Tyan-shan qo‘yi va Osiyo qo‘yi uchraydi. Tyan-shan qo‘yi yaqin vaqtlargacha Tyanshanning Farg‘ona tog‘larigacha bo‘lgan qismida, shu jumladan Ugom, Pskom, Chatqol, Ta-las va Qirg‘iz tog‘larida keng tarqalgan edi. Hozir asosan Chatqol qo‘riqxonasida saqlanib qolgan, daryolarning yuqori oqimida 2000 – 3000 m balandlikda uchraydi, tik qoyalar yaqinidagi relefi notekis bo‘lgan joylarni yaxshi ko‘radi. Bahorga yaqin tog‘ning pastroq qismiga ekin eqilgan dalalarga tushib o‘tlashi mumkin. Qo‘chqorining shoxlari spiral-simon buralgan (uz. 120 sm gacha), vazni 60 – 106 kg (ba’zan 200 kg gacha), uz. 170 – 190 sm; urg‘ochisining shoxlari in-gichka va kalta, vazni 50 – 54 kg, uz. 160 – 170 sm. Osiyo qo‘yi Tyanshan, Pomir, Himolay tog‘larining O‘zbekiston, To-jikiston, Turkmaniston, Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Afg‘oniston va Pokiston hududlarida tarqalgan. O‘zbekistonda bu to‘rning Qizilqum qo‘yi, Seversov qo‘yi (O. orientalis severtzovi) Markaziy va G‘arbiy Qizilqumning Amudaryo va Sirda-ryo oralig‘idagi past tog‘larida hamda Po-mir-Olayning Nurota, Oqtov, Molguzar tog‘larida saqlanib qolgan. Qo‘chqorining uz. 130 sm, bo‘yi 80 sm, vazni 70 –125 kg, erkagi- Ining shoxi halqa shaklida bu-ralgan (uz. 98 – 107 sm), urg‘ochisiniki ingichka, kalta, qilichsimon egilgan. Bo‘ynining ostki tomonidagi yoli Tyan-shan qo‘yinikiga nisbatan birmuncha kalta va ensiz. O‘zbekiston hududida bu kenja tur Qizilqumning hamma past tog‘larida tarqalgan edi. Chorva mollarining ko‘payishi va ovlanish natijasida uning areali keskin qisqarib, hozir Nurotaning g‘arbiy qismida va Markaziy Qizilqumda saqlanib qolgan. Qizilqum qo‘yini muhofaza qilish uchun Nuro-ta tog‘larining markaziy qismida 1972 yil qo‘riqxona tashkil etilgan. Hozir qo‘ylarning umumiy soni 1000 taga yetdi. Buxoro qo‘yi, tojik qo‘yi (O. orientalis bocharensis) O‘zbekistonning Turkma-niston va Tojikiston bilan chegaradosh hududlarida, qo‘shni Afg‘oniston va Po-kistonda tapqalgan. Qo‘chqori bo‘ynining ostki qismida qalin va uzun yoli bo‘ladi, shoxlari yirik, halqa shaklida buralgan (uz. 72 sm gacha), urg‘ochisi kichikroq, shoxlari kalta va bir oz qayrilgan. Buxoro qo‘yining vazni qizilqum qo‘yidan kamroq bo‘ladi. O‘zbekistonda Buxoro qo‘yining ikkita: bobotog‘ va boysun-ko‘hitang po-pulyatsiyalari mavjud. Qo‘ylar 300 – 400 m dan 2200, ba’zan 3000 m gacha balandlikda archa o‘sadigan ochiq tog‘ yon bag‘irlarida yashaydi. Buxoro qo‘yini muhofaza qilish uchun Surxon qo‘riqxonasi tashkil etil-gan. Ustyurt qo‘yi, arkal (O. orientalis arcal) Manqishloq yarim oroli, Ka-spiy dengizining jarlik sohillari, Qorabo‘g‘ozko‘l, Qoraqumning past tog‘lari va o‘ngirliklari hamda Orol dengizining g‘arbiy qismida tarqalgan. O‘zbekistonda Qoraqalpog‘iston hududining Ustyurt qismida uchraydi. Ko‘chqorining vazni 58 – 79 kg, tanasining uz. 121 – 147 sm, bo‘yi 77 – 98 sm; shoxlarining uz. 92 sm gacha, boshining ikki yonida chala o‘rama hosil qiladi. Urg‘ochisi erkagiga nisbatan kichikroq, vazni 36 – 56 kg, shoxlari ingichka va nisbatan kalta (uz. 25 – 30 sm). Erka-gining bo‘yni ostida qalin yoli bo‘ladi, tum-shug‘i ostida kalin yungi (soqoli) bo‘lishi bilan boshqa kenja turlardan farq qiladi. Ustyurt qo‘yi cho‘l sharoitiga mos-lashgan, Qoraqum tog‘larining odam va yirtqich hayvonlar o‘tolmaydigan tik qiyaliklari va jarliklari ustida yashaydi. Yozda kechasi o‘tlaydi, sho‘rlangan buloq suvi bilan qanoatlanadi, qishda va bahorda ko‘pincha kunduzi o‘tlab, ko‘lmak bo‘lib qolgan yomg‘ir suvidan ichadi. Manqishloq 660va Ustyurtning o‘zlashtirilishi, bra-konerlik tufayli Ustyurt qo‘yining soni keskin kamayib ketgan, hozir bir necha yuz qo‘y Qoraqalpog‘iston hududida saqlanib qolgan. Ustyurt qo‘yini ovlash man qilingan. A.lar poda bo‘lib yashaydi. Bo‘g‘ozlik davri 5 oyga yaqin. May – iyunda bitta, ba’zan ikkita bola tug‘adi. Qo‘zisi 2,5 – 3 yoshda voyaga yetadi. A. xonaki qo‘ylarning avlod boshi hisoblanadi. A.ni merinos qo‘ylari bilan duragaylab ma-yin junli Qozog‘iston arhar merinosi chikarilgan. O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.Ad.: Bogdanov O. P., Redkiye jivotnie Oʻzbekistana, T., 1990.Ochil Mavlonov, Muboshir Musayev.
Aɣelmi (assaɣ usnan: Ovis aries) d talmest n temsuṭad timegrudin timɣawin yeṭṭafaren tawacult n tfunasiyin, igerrd-it (yettṛebbi-t) ufgan i lmend n weksum-is d uyefki-ynes d ulemsir-is d taduṭṭ-is
Aɣelmi d aɣersiw amaffaẓ, Amur ameqran n telmas-is d imegruden Yerna d imesfenza
Aɣelmi (assaɣ usnan: Ovis aries) d talmest n temsuṭad timegrudin timɣawin yeṭṭafaren tawacult n tfunasiyin, igerrd-it (yettṛebbi-t) ufgan i lmend n weksum-is d uyefki-ynes d ulemsir-is d taduṭṭ-is
Aɣelmi d aɣersiw amaffaẓ, Amur ameqran n telmas-is d imegruden Yerna d imesfenza
De echte skiep (wittenskiplike namme: Ovis) foarmje in ûnderskaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e evenhoevigen (Artiodactyla), it ûnderskift fan 'e wjerkôgers (Ruminantia), it tuskenskift fan 'e hoarndieren (Pecora), de famylje fan 'e holhoarnigen (Bovidae), de ûnderfamylje fan 'e geiteftigen (Caprinae), de tûke fan 'e skiep en geiten (Caprini) en it skaai fan 'e skiep (Ovis). Dit ûnderskaai bestiet út trije oan fiif ferskillende libbene soarten (ôfhinklik fan 'e yndieling), dy't tige nau oaninoar besibbe binne. De bekendste fertsjintwurdiger is it gewoane, domestisearre skiep of hûsskiep (Ovis aries), dat oarspronklik fuortkommen wêze moat út it wylde skiep (Ovis Orientalis).
De echte skiep (wittenskiplike namme: Ovis) foarmje in ûnderskaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e evenhoevigen (Artiodactyla), it ûnderskift fan 'e wjerkôgers (Ruminantia), it tuskenskift fan 'e hoarndieren (Pecora), de famylje fan 'e holhoarnigen (Bovidae), de ûnderfamylje fan 'e geiteftigen (Caprinae), de tûke fan 'e skiep en geiten (Caprini) en it skaai fan 'e skiep (Ovis). Dit ûnderskaai bestiet út trije oan fiif ferskillende libbene soarten (ôfhinklik fan 'e yndieling), dy't tige nau oaninoar besibbe binne. De bekendste fertsjintwurdiger is it gewoane, domestisearre skiep of hûsskiep (Ovis aries), dat oarspronklik fuortkommen wêze moat út it wylde skiep (Ovis Orientalis).
Ovis es un taxon.
Es un genere.
Ovis (L., 1758) ye un chenero d'a clase d'os mamifers, en a familia d'os Bovidae y subfamilia d'os Caprinae. Mas que mas ye conoixito por a subespecie Ovis orientalis aries, ye decir, a uella domestica, pero en fan parte cinco especies con quantas subespecies.
Son animals herbivoros remugants, distribuitos mas que mas por o hemisferio norte y actualment relagatos a las zonas montanyosas, a on aproveitan millor as pasturas que os bovins. Una d'as suyas caracteristicas son as caracolas que por un regular tienen todas as especies d'o chenero.
Ovis orientalis (u muflón):
Ovis (L., 1758) ye un chenero d'a clase d'os mamifers, en a familia d'os Bovidae y subfamilia d'os Caprinae. Mas que mas ye conoixito por a subespecie Ovis orientalis aries, ye decir, a uella domestica, pero en fan parte cinco especies con quantas subespecies.
Son animals herbivoros remugants, distribuitos mas que mas por o hemisferio norte y actualment relagatos a las zonas montanyosas, a on aproveitan millor as pasturas que os bovins. Una d'as suyas caracteristicas son as caracolas que por un regular tienen todas as especies d'o chenero.
Schof (Ovis) si Mamendéieren déi idderzen an zu der Ënnerfamill vun de Geessendéiere (Antilopinae) gehéieren. D'Gattung Schof ënfaasst ronn zwanzeg Aarten, zu deenen och déi wëll Schofaarten zielen, aus deenen d'Hausschof ervirgaangen ass, wéi z. B. d'Déckharschof an dee bei eis méi bekannte Mouflon oder d'Muffelschof.
Vun der Schofszuucht hier gi follgend Ausdréck gebraucht:
En aalt Schof
E Lämmes a seng Mamm (hannen am Bild)
En Trapp Schof op der Wiss
En Trapp Schof
En Halleft Schof
En Trapp Schof a Patagonien
Schof (Ovis) si Mamendéieren déi idderzen an zu der Ënnerfamill vun de Geessendéiere (Antilopinae) gehéieren. D'Gattung Schof ënfaasst ronn zwanzeg Aarten, zu deenen och déi wëll Schofaarten zielen, aus deenen d'Hausschof ervirgaangen ass, wéi z. B. d'Déckharschof an dee bei eis méi bekannte Mouflon oder d'Muffelschof.
Vun der Schofszuucht hier gi follgend Ausdréck gebraucht:
Schof: dat weiblecht Déier; Widder, Schofsbock: dat männlecht Déier; Lamm: dat jonkt Schof (bis 1 Joer al); Lämmes: e jonkt männlecht Schof bis et geschlechtsräif ass; Hammel: e "geluechten" oder geschniddene Widder.
Tekst üüb Öömrang Sjep (Ovis) san en skööl faan tetjdiarten uun det famile faan a hurndiarten. Diar hiar gud twuntag slacher tu.
Jo ual saamelbetiaknangen Ovis orientalis an Ovis ammon brükt am daalang ei muar.
Sjep (Ovis) san en skööl faan tetjdiarten uun det famile faan a hurndiarten. Diar hiar gud twuntag slacher tu.
De skiep (wittenskiplike namme: Ovis) foarmje in skaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e evenhoevigen (Artiodactyla), it ûnderskift fan 'e wjerkôgers (Ruminantia), it tuskenskift fan 'e hoarndieren (Pecora), de famylje fan 'e holhoarnigen (Bovidae), de ûnderfamylje fan 'e geiteftigen (Caprinae) en de tûke fan 'e skiep en geiten (Caprini).
Dit skaai bestiet út seis oant acht ferskillende libbene soarten (ôfhinklik fan 'e yndieling), ferdield oer twa ûnderskaaien. De bekendste fertsjintwurdiger is it gewoane, domestisearre skiep of hûsskiep (Ovis aries), dat oarspronklik fuortkommen wêze moat út it wylde skiep (Ovis Orientalis). In wyfkesskiep hjir in ei, en in mantsjesskiep is in raam. In skieppejong wurdt in laam neamd (by spesifikaasje fan geslacht: ramke of eilaam). In healwoeksen mar al geslachtsryp froulik skiep hjit in touke, en in laam dat troch de mem ferstaat is of wêrfan't de mem dearekke is, hjit in wouter.
Fan natuere komme skiep foar yn heuvelige of bercheftige kriten. Se binne sinniger mei iten as de nau besibbe geiten (Capra), en binne foar it meastepart weiders, dy't fral gers ite. Se kinne ta mei in bytsje wetter en hawwe in tsjûke wollene pels om har tsjin 'e kjeld te beskermjen. Skiep binne oer it generaal wat lytser en knobsker as oare holhoarnigen, en hawwe hoarnen dy't yn in spiraalfoarm krôlje. Se hawwe geurklieren op 'e snút en de poaten, en kinne fan 'e geiten ûnderskaat wurde trochdat se gjin klieren hawwe by de hoeven, de geslachtsdielen en oan 'e noaskant fan 'e eagen. Likemin hawwe de rammen in sik, sa't bokken (mantsjesgeiten) dy hawwe.
De skiep (wittenskiplike namme: Ovis) foarmje in skaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e evenhoevigen (Artiodactyla), it ûnderskift fan 'e wjerkôgers (Ruminantia), it tuskenskift fan 'e hoarndieren (Pecora), de famylje fan 'e holhoarnigen (Bovidae), de ûnderfamylje fan 'e geiteftigen (Caprinae) en de tûke fan 'e skiep en geiten (Caprini).
Койлор, кулжалар, аркарлар (лат. Ovis) — бакма жана жапайы койлордун, кулжалардын уруусу, буларга кыйла түрлөр кирет: көгүш койсымак (лат. Pseudois nayaur), аркар (ургаачысы), — кулжа (эркеги), жалдуу кулжа (Ammotragus lervia), кой, сыйда мүйүз кулжа (Ovis ammon gmelini), кочкорок; дуңгул мүйүз кулжа (Ovis canadensis), жумуру мүйүз кулжа (Ovis ammon cycloceros), түркмөн кулжасы, Тянь —Шань аркары, Эльбурс кулжасы (Ovis ammon orientalis).
Койлор, кулжалар, аркарлар (лат. Ovis) — бакма жана жапайы койлордун, кулжалардын уруусу, буларга кыйла түрлөр кирет: көгүш койсымак (лат. Pseudois nayaur), аркар (ургаачысы), — кулжа (эркеги), жалдуу кулжа (Ammotragus lervia), кой, сыйда мүйүз кулжа (Ovis ammon gmelini), кочкорок; дуңгул мүйүз кулжа (Ovis canadensis), жумуру мүйүз кулжа (Ovis ammon cycloceros), түркмөн кулжасы, Тянь —Шань аркары, Эльбурс кулжасы (Ovis ammon orientalis).
Ыж увтыр (лат. Ovis) — вожьясянгыжаэз чукӧрись кыксюраэз (Caprinae) котырись пода увтыр. ӧтлаӧтӧ вит вид.
Ыж увтыр (лат. Ovis) — вожьясянгыжаэз чукӧрись кыксюраэз (Caprinae) котырись пода увтыр. ӧтлаӧтӧ вит вид.
შხური (ლათ. Ovis) — ჭკობაჩორქოამი მანკორუ ჩხოლარეფიშ გვარი ჩხოუშობურეფიშ ფანიაშე. თინეფიშ რსხულიშ სიგჷრძა — 140 სმ, მასა — 40-200 კგ-შახ. გოფაჩილი რე სქირონაშქა ზუღაშ კანკალე კოკის, წჷმი, მორჩილი, ცენტრალურ დო ოორუე-ბჟაეიოლ აზიას, თაშნეშე ოორუე ამერიკაშ ბჟადალ ოლქეფს. მუთმოფხვადჷნა ზუღაშ დონეშე 5000 მ-შახ. ხე გოფაჩილ აბანეფს. ჯოგური პოლიგამიური ჩხოლარეფი რენა. ჸოფილ სსრრ-იშ ტერიტორიას შხურიშ 2 გვარობა რე: არხარი (O. ammon) დო ქასქელი შხური (O. canadensis). შხურიშ გეოგრაფიულ რასეფს შქას მოლენკავკაციას (სომხეთი) მუთმოფხვადჷნა O. ammon gmelini. ჭკომჷნა ოდიარე ჩანარეფს. მაკობა 5 თუთაშახ იგჷნძორებუ. ხანა 1-2 ერჩქის. გიმირინუანა ხორცის დო ტყების. წჷმარინუანს მიარე თეხანური ჸუდეშ შხურიშ ნოგორს.
შხური (ლათ. Ovis) — ჭკობაჩორქოამი მანკორუ ჩხოლარეფიშ გვარი ჩხოუშობურეფიშ ფანიაშე. თინეფიშ რსხულიშ სიგჷრძა — 140 სმ, მასა — 40-200 კგ-შახ. გოფაჩილი რე სქირონაშქა ზუღაშ კანკალე კოკის, წჷმი, მორჩილი, ცენტრალურ დო ოორუე-ბჟაეიოლ აზიას, თაშნეშე ოორუე ამერიკაშ ბჟადალ ოლქეფს. მუთმოფხვადჷნა ზუღაშ დონეშე 5000 მ-შახ. ხე გოფაჩილ აბანეფს. ჯოგური პოლიგამიური ჩხოლარეფი რენა. ჸოფილ სსრრ-იშ ტერიტორიას შხურიშ 2 გვარობა რე: არხარი (O. ammon) დო ქასქელი შხური (O. canadensis). შხურიშ გეოგრაფიულ რასეფს შქას მოლენკავკაციას (სომხეთი) მუთმოფხვადჷნა O. ammon gmelini. ჭკომჷნა ოდიარე ჩანარეფს. მაკობა 5 თუთაშახ იგჷნძორებუ. ხანა 1-2 ერჩქის. გიმირინუანა ხორცის დო ტყების. წჷმარინუანს მიარე თეხანური ჸუდეშ შხურიშ ნოგორს.
Davas (liesplek deves) yw enyval y'n teylu Bovidae. Yma seyth eghenn a dheves a lyha y'n bys ma, ha pub huni anedha ow kul rann a'n genus "Ovis". An eghenn aswonnys yn kwella yw an dhavas kemmyn (Ovis aries); mes yma ynwedh an vouflon (Ovis musimon) ha davas an ergh (Ovis nivicola). Yma'n dhavas bighorn ("korn meur", Ovis canadensis) ha'n dhavas thinhorn ("korn kul", Ovis dalli) ow triga yn Amerika Kledh a-dro dhe'n Mynydhyow Karrek. An argali (Ovis ammon) a wander yn mynydhyow Asi Kres ha'n urial (Ovis vignei) yn Eynda. Awos aga gwlan ha kig, yma tus ow maga milvilyow a dheves kemmyn yn Ostrali, Mordir Nowydh, Uruguay ha powyow erell.
An ger davas yw koynt yn Kernewek, drefenn y hyllir y dreylya yn diw fordh wosa an erthygel: an dhavas poken an navas. Furv Kembrek an wreydhenn vrythonek ma yw dafad.
Davas arow a's henwir hordh; huni yowynk yw oen (liesplek enas).
"Jowann, Chi an Hordh" yw hanow hwedhel hengovek Kernewek Diwedhes geryes da.
An Hordh (
, Latin Aries) yw bagas sterennow y'n arwoedhkylgh ynter an Puskes ha'n Tarow. Nyns yw y sterennow pur splann, mes onan anedha – Sterenn Teergarden – yw kentrevek pur ogas dhe'gan Howl ni.
Yn sterorieth an Howlsedhes, yma arwoedh an Hordh ow talleth an 21ves a vis Meurth ha gorfenna an 19ves a vis Ebryl. Mes y'n sterorieth Hindou yma'n arwoedh ow talleth an 19ves a vis Ebryl ha gorfenna an 13ves a vis Me. Y tybir bos an Hordh unn 'arwoedh a'n tan' (avel an Sethor ha'n Lew). Meurth a's teves hy threveth ynno. An Hordh, an Kanker, an Aver, ha'n Vantol yw arwoedhyow chyf a beswar poynt an kompas.
Arwodhyow an Kylgh Steroriethek Hordh Tarow Gevellyon Kanker Lew Gwerhes Mantol Skorpion Sethor Gaver Dowror Puskes
An erthygel ma yw skrifys yn Kernewek Kemmyn.
Davas (liesplek deves) yw enyval y'n teylu Bovidae. Yma seyth eghenn a dheves a lyha y'n bys ma, ha pub huni anedha ow kul rann a'n genus "Ovis". An eghenn aswonnys yn kwella yw an dhavas kemmyn (Ovis aries); mes yma ynwedh an vouflon (Ovis musimon) ha davas an ergh (Ovis nivicola). Yma'n dhavas bighorn ("korn meur", Ovis canadensis) ha'n dhavas thinhorn ("korn kul", Ovis dalli) ow triga yn Amerika Kledh a-dro dhe'n Mynydhyow Karrek. An argali (Ovis ammon) a wander yn mynydhyow Asi Kres ha'n urial (Ovis vignei) yn Eynda. Awos aga gwlan ha kig, yma tus ow maga milvilyow a dheves kemmyn yn Ostrali, Mordir Nowydh, Uruguay ha powyow erell.
An ger davas yw koynt yn Kernewek, drefenn y hyllir y dreylya yn diw fordh wosa an erthygel: an dhavas poken an navas. Furv Kembrek an wreydhenn vrythonek ma yw dafad.
Davas arow a's henwir hordh; huni yowynk yw oen (liesplek enas).
"Jowann, Chi an Hordh" yw hanow hwedhel hengovek Kernewek Diwedhes geryes da.
Ovis is a genus of mammals, part of the Caprinae subfamily of the ruminant family Bovidae.[1] Its seven highly sociable species are known as sheep or ovines. Domestic sheep are members of the genus, and are thought to be descended from the wild mouflon of central and southwest Asia.
Female sheep are called ewes, males are called rams or less frequently bucks or tups, neutered males are called wethers, and young sheep are called lambs. The adjective applying to sheep is ovine, and the collective term for sheep is flock or mob. The term herd is also occasionally used in this sense, generally for large flocks. Many specialist terms relating to domestic sheep are used.
Sheep are fairly small compared to other ungulates; in most species, adults weigh less than 100 kg (220 lb).[2] Males are usually heavier than females by a significant amount. Wild sheep are mostly found in hilly or mountainous habitats. Their diets consist mainly of grasses, as well as other plants and lichens. Like other ruminants, they have four-chambered stomachs, which play a vital role in digesting food; they eructate, and rechew the cud to enable them to digest and live on low-quality, rough plant materials. Sheep conserve water well, and can live in fairly dry environments.
The bodies of wild sheep (and some domestic breeds) are covered by a coat of thick hair to protect them from cold. This coat contains long, stiff hairs, called kemps, over a short, woolly undercoat, which grows in autumn and is shed in spring.[3] This woolly undercoat has been developed in many domestic sheep breeds into a fleece of long wool, with selection against kemp hairs in these breeds. The fleece covers the body (in a few breeds also the face and legs) and is used for fibre. Domestic sheep are also reared for their milk and meat (which is called lamb or mutton depending on the age of the animal).
In wild sheep, both rams and ewes have horns, while in domestic sheep (depending upon breed) horns may be present in both rams and ewes, in rams only, or in neither. Rams' horns may be very large – those of a mature bighorn ram can weigh 14 kg (31 lb) – as much as the bones of the rest of its body put together. Rams use their horns to fight with each other for dominance and the right to mate with females. In most cases, they do not injure each other because they hit each other head-to-head, and their curved horns do not strike each other's bodies. They are also protected by having very thick skin and double-layered skulls.[4]
Wild sheep have very keen senses of sight and hearing. When detecting predators, wild sheep most often flee, usually to higher ground, but they can also fight back. The Dall sheep has been known to butt wolves off the face of cliffs.[4]
Sheep have scent glands on their faces and feet. Communication through the scent glands is not well understood, but is thought to be important for sexual signaling. Males can smell females that are in estrus, and rams mark their territories by rubbing scent on rocks.
Seven species (and numerous subspecies) of sheep are currently recognized. The main recognized divisions are:[1]
Sheep are social animals and live in groups, called flocks. This helps them to avoid predators and stay warm in cold weather by huddling together. Flocks of sheep need to keep moving to find new grazing areas and more favourable weather as the seasons change. In each flock, a sheep, usually a mature ram, is followed by the others.[3] This "leader to follower" relationship can be both a positive and negative for flocks of Ovis aries. Although there is safety in numbers, it has been reported that the following of one mature ram can bring flocks to slaughter in many situations where the mature ram misguides the flock.[6][7]
Mating in sheep is characterized by males competing for females in estrus.[8] Social rank in rams is established by male-male competition, known as the rut.[9] Females select from dominant males based on sexually selected characteristics such as body size and horn size, as those traits are desirable in offspring.
Females typically are separated from males outside the rut, but during the rut, females and males are found together.[9] Females that are oestrous isolate themselves from other ewes, and may be less mobile.[9] The rut is also linked with different ewe behaviour than during nonrutting periods.[9] These changes are characterized by decreased feeding, increased time observing their surroundings, and increased behaviour changes.[9] Ewes are also predicted to be slightly receptive to the displays of the rams.[9]
Ovis is a genus of mammals, part of the Caprinae subfamily of the ruminant family Bovidae. Its seven highly sociable species are known as sheep or ovines. Domestic sheep are members of the genus, and are thought to be descended from the wild mouflon of central and southwest Asia.
Ovio (Ovis) estas genro de mamuloj el la ordo de parhufuloj, familio de bovedoj, al kiu apartenas ŝafo.[1]
Estas almenaŭ ok ŝaf-specioj:
.jpg)
Ovis aries figa Ŝafo 
Ovis canadensis Kanada ŝafo 
Ovis dalli Dalla ŝafo 
Ovis musimon aŭ Linneo klasigis la aldomigitajn ŝafojn en 1758 en la specio Ovis aries. Kiam poste oni pruvis ke la nunaj aldomigitaj ŝafoj apartenas al la sama specio kiel ties natura praulo, la azia muflono klasigita kiel Ovis orientalis (orienta ŝafo), oni devis atribui ununuran sciencan nomon por ambaŭ. Ĝenerale en tiaj kazoj oni aplikus la principon de antaŭeco uzita en la scienca nomenklaturo, kiu regulas ke restu kiel specifa nomo tiu dekomence registrita, tiukaze aries. Sed la Internacia Komisiono pri Zoologia Nomenklaturo decidis en 2003 en la opinio 2027 ke la ŝafoj, same kiel aliaj 17 aldomigitaj specioj, devis esti nomigitaj laŭ ties natura varianto, tiukaze Ovis orientalis, por eviti la paradokson ke la antaŭaj stirpoj, nome la naturaj, estu nomigitaj kiel subspecioj de siaj posteuloj. Tiele la specifa nomo kiu restis por la hejmaj ŝafoj, muflonoj kaj urialoj estas Ovis orientalis, dum restis la termino aries kiel trinoma nomo kiu aludas al la hejma subspecio.[2]
Ovio (Ovis) estas genro de mamuloj el la ordo de parhufuloj, familio de bovedoj, al kiu apartenas ŝafo.
Ovis es un género de mamíferos artiodáctilos de la familia Bovidae.[1] En él se incluye la oveja doméstica y diversas especies salvajes estrechamente relacionadas, como los muflones.
El género Ovis incluye cinco especies y numerosas subespecies, algunas de las cuales son consideradas especies propias por algunos autores.[1]
Ovis ammon - argalí
Ovis orientalis - muflón
Ovis canadensis - carnero de las Rocosas.
Ovis dalli - muflón de Dall.
Ovis nivicola - oveja de las nieves.
Ovis es un género de mamíferos artiodáctilos de la familia Bovidae. En él se incluye la oveja doméstica y diversas especies salvajes estrechamente relacionadas, como los muflones.
Lammas (Ovis) on veislaste sugukonda (Bovidae) kitslaste alamsugukonda (Caprinae) kuuluv mäletsejate perekond, mille kõige levinum ja tuntum liik on kodulammas (Ovis aries). Perekonda kuulub viis või enam liiki, nende seas kodulamba eellaseks peetavad mägilammas (Ovis ammon) ja muflon (Ovis orientalis orientalis).
Lammastele seisab lähedal ka muskusveis (Ovibos moschatus), keda varem on arvatud pigem veiste hulka kuuluvaks.
Tänapäeval on ametlikult tunnustatud viis lammaste perekonna liiki ning arvukalt alamliike, ent mõnd alamliiki kaldutakse ka iseseisvaks liigiks pidama. Peamised lammaste liigid ja alamliigid on järgmised:[1]
Ovis ammon Mägilammas .jpg)
Ovis aries aries[2] Kodulammas 
Ovis orientalis orientalise rühm Muflon 
Ovis orientalis vignei rühm Uriaal 
Ovis canadensis Lumelammas ehk pakssarv 
Ovis dalli Dalli lumelammas Ovis nivicola Lumelammas Lammas (Ovis) on veislaste sugukonda (Bovidae) kitslaste alamsugukonda (Caprinae) kuuluv mäletsejate perekond, mille kõige levinum ja tuntum liik on kodulammas (Ovis aries). Perekonda kuulub viis või enam liiki, nende seas kodulamba eellaseks peetavad mägilammas (Ovis ammon) ja muflon (Ovis orientalis orientalis).
Lammastele seisab lähedal ka muskusveis (Ovibos moschatus), keda varem on arvatud pigem veiste hulka kuuluvaks.
Ovis Bobidoen familiako generoa da, ardi edo mufloi izen arruntak dituztenak.
Lampaat (Ovis) on vuohieläinten alaheimoon kuuluva suku.
Sukuun kuuluu viisi lajia ja useita alalajeja.[1]
Lampaat (Ovis) on vuohieläinten alaheimoon kuuluva suku.
Les Ovins (Ovis) sont un genre de mammifères appartenant à la grande famille des Bovidae. Ce genre comprend les moutons et mouflons et compte de une à sept espèces selon les auteurs.
Les ovins sont un groupe d'herbivores ruminants de taille moyenne. Le genre Ovis est le genre qui regroupe tous les ovins au sens strict, lesquels sont de très proches cousins des chèvres, avec lesquelles ils cohabitent au sein de la sous-famille des Caprinae.
La ressemblance physique des deux groupes cousins, du moins chez les animaux sauvages, est très marquée, et des hybridations (toujours stériles) peuvent survenir. Les dissemblances physiques sont plus affirmées chez les animaux domestiqués.
Les ovins sauvages vivent dans des environnements assez diversifiés, et ils sont capables de s'adapter à des climats allant de chauds (méditerranéen) à froids (Sibérie, Alaska). Ce sont souvent des régions de montagne qui sont aujourd'hui habitées, mais même si ces animaux sont bien adaptés à cet environnement, cette situation est en partie due à la pression des activités humaines.
Les mâles des espèces sauvages ont toujours des cornes, quand les femelles de certaines espèces ou sous-espèces n'en ont pas[1]. Chez les moutons domestiques, et selon les races, les cornes peuvent avoir totalement disparu ou être bien présentes. Le Loaghtan (mouton de l'île de Man) a même quatre cornes, plus rarement six.
Les espèces sauvages originelles vivent de la Méditerranée au Mexique, en passant à travers l'Asie et l'Ouest de l'Amérique du Nord.
Sous le nom de Mouton, les ovins sauvages ont été domestiqués très précocement, sans doute il y a une dizaine de millénaires. Après de nombreuses interrogations sur le groupe originel, les études génétiques récentes pointent vers plusieurs phénomènes de domestications (deux ou trois selon les auteurs) au sein des sous-espèce du groupe le plus occidental, le mouflon à 54 chromosomes (O. orientalis ou O.gmelini selon les noms les plus utilisés), ce qui pointe vers la zone Moyen-Orient - Iran, dont l'espèce est originaire[2].
Le mouton est un des animaux domestiques les plus importants pour l'économie humaine, étant aujourd'hui élevé à travers toute la planète pour sa viande, sa laine, et dans une moindre mesure pour sa peau et pour son lait.
Les espèces sauvages sont par contre en forte régression, et beaucoup d'espèces et de sous-espèces sont considérées comme menacées.
Certains n'utilisent le terme « mouflon » que pour l'espèce la plus occidentale (de la Méditerranée à l'Iran), en particulier chez les anglo-saxons. En français, le terme est utilisé généralement de façon plus générique, pour désigner tous les moutons sauvages.
Actuellement, on tend à reconnaître 6 espèces de mouflons, et une espèce de mouton domestique au sein du genre Ovis.
Mais des auteurs reconnaissaient jusqu'à 9 espèces[3]. À l'extrême inverse, Tsalkin, en 1951, proposait de ne reconnaître que deux espèces : Ovis ammon, regroupant tous les taxons de Méditerranée jusqu'à la Chine, et Ovis nivicola / canadiensis pour les taxons de l'Est de la Sibérie et de l'Amérique du Nord. Il envisageait même une espèce unique très polymorphique allant de la Méditerranée au Mexique[3].
Même aujourd'hui, il y a toujours de très nombreuses discussions entre scientifiques quant aux statuts taxonomiques des espèces et des sous-espèces. Ainsi, en 2002, un travail de recherche génétique indiquait « la taxonomie de ces moutons sauvages [eurasiens] est confuse et controversée[3] ».
Une base proposée pour définir la séparation entre espèces est le nombre de chromosomes. Suivant cette règle, on peut ainsi définir d'ouest en est[3] :
Ces questions de chromosomes ne suppriment pas toutes discussions taxonomiques, pour au moins trois raisons :
Malgré les nombres de chromosomes différents, les espèces distinguées ainsi se croisent en captivité[3], voire parfois dans la nature, là ou les habitats se touchent. Or la définition généralement retenue d'une espèce est la capacité d'individus à avoir une descendance normalement fertile, pas leur niveau de divergence génétique. Dans cette optique (croisement avec descendance fertile), tous les mouflons sauvages appartiennent à une seule et même espèce.
Même si on accepte les distinctions des mouflons entre plusieurs espèces, ce qui est le cas de la plupart des scientifiques, les distinctions entre sous-espèces sont particulièrement complexes, beaucoup de groupes étant mal connus dans la nature.
Enfin se pose la question du traitement des Mouflons de Chypre, de Sardaigne et de Corse, ainsi que des moutons domestiques. Tous semblent issus de souches domestiquées (puis ré ensauvagées pour certaines) du mouflon méditerranéen (O. musimon, O. orientalis ou O.gmelini selon les auteurs), et les auteurs peuvent diverger sur le fait de savoir si les mouflons insulaires doivent être classés plutôt avec les moutons domestiques ou plutôt avec les mouflons sauvages, voire si mouflons insulaires, mouflons sauvages du Moyen-Orient et moutons ne doivent pas être classés dans une seule espèce.
La conférence Workshop on Caprinae taxonomy de l'UICN, tenue à Ankara en mai 2000 indiquait dans les conclusions des travaux du Taxonomy Working Group, « il y a eu beaucoup de discussions sur toutes les espèces d' Ovis, et les délégués sont convenus à l'unanimité que beaucoup plus de travail taxonomique est requis pour ce genre, en particulier pour les taxons asiatiques. De nombreux délégués ont souligné l'urgence de ces travaux, plusieurs taxons étant menacés d'extinction à court terme. Les différences d'opinion sur la taxonomie du groupe Ovis causent actuellement des problèmes de conservation[4] ».
Le Taxonomy Working Group rappelle dans la synthèse que le plan d'action de l'UICN sur les Caprinae de 1997 proposait de définir une seule espèce Ovis orientalis, pour tous les mouflons et urials. Lors de la conférence de 2000, la plupart des délégués ont indiqué leur désaccord avec cette taxonomie, en partie en raison des différences dans le nombre de chromosomes : 54 pour les mouflons, 58 pour les urials (Ovis vignei)[4].
Le groupe propose de retenir les 7 espèces suivantes[4] :
1/ Ovis gmelini, le mouflon au sens strict (54 chromosomes).
Les sous-espèces suivantes sont proposées :
Selon les publications et les époques, les mouflons occidentaux ont reçu de nombreux noms. La Newsletter of the IUCN/SSC Caprinae Specialist Groupa remarque avec ironie en octobre 2004 que « très peu de taxons de grands vertébrés ont bénéficié d'une variété de noms scientifiques aussi grande que celle donnée au mouflon européen (Ovis aries par exemple, O. ammon, O. musimon, O. orientalis, O. gmelini, et même Aegoceros musimon[9] ».
2/ L'Urials (58 chromosomes) d'Asie centrale (de l'Iran oriental et le Kazakhstan jusqu'à l'Inde occidentale).
Les deux noms proposés sont Ovis vignei (Blyth, 1841) ou Ovis orientalis (chaque nom ayant ses partisans au sein du Taxonomy Working Group). En toute hypothèse, la distinction des Urials et des mouflons occidentaux à 54 chromosomes fait consensus au sein du Taxonomy Working Group (l'IUCN les regroupe cependant toujours sous le nom de Ovis orientalis[10]). Les sous-espèces suivantes sont proposées :
3/ L'Argali (56 chromosomes), ou Ovis ammon (Linnaeus 1758).
Il s'agit d'un autre groupe des montagnes d'Asie centrale (Himalaya, Tibet, Altaï). Le taxon est reconnu comme une espèce à part, mais le rapporteur constate par contre qu'« il y a un considérable désaccord sur les dénominations de sous-espèces[4] ». Il y aurait ainsi 6 à 9 sous-espèces. Les trois premières sous-espèces font relativement consensus ;
4/ Le mouflon des neiges de Sibérie (52 chromosomes), ou Ovis nivicola (Eschscholtz 1829).
Ce taxon est admis comme espèce particulière, mais le Caprinae Taxonomy Working Group de 2000 refuse par contre de se prononcer sur les quatre sous-espèces souvent présentées, considérant qu'il ne connaît pas de travaux satisfaisants dans ce domaine[4]. Les quatre sous-espèces traditionnellement reconnues sont :
5/ Le Mouflon de Dall (54 chromosomes), ou Ovis dalli (Ouest du Canada et Alaska).
Le Caprinae Taxonomy Working Group de 2000 considère que les deux sous-espèces reconnues sont fiables et ne posent pas de problème.
6/ Le mouflon canadien (54 chromosomes), ou Ovis canadensis (Ouest de l'Amérique du Nord, du Canada au Mexique).
Les sous-espèces varient énormément selon les auteurs (3, 4 ou 5). Le Caprinae Taxonomy Working Group de 2000 considère qu'un gros travail doit encore être effectué[4]. En l'attente d'études supplémentaires, on peut cependant citer, avec quelques réserves :
7/ Le mouton domestique (54 chromosomes), Ovis aries (Linnaeus 1758).
Mais ce taxon, qui descend du mouflon occidental à 54 chromosomes (très probablement un mélange de sous-espèces) est considéré par certains biologistes comme une simple variété domestique de ce dernier.
D'Ouest en Est, les espèces de mouflons sauvages :
Mouflon (Ovis gmelini ou Ovis orientalis - 54 chromosomes)
Urial (Ovis orientalis ou Ovis vignei - 58 chromosomes)
Ovis ammon (Argali - 56 chromosomes)
Ovis nivicola (mouflon des neiges - 52 chromosomes)
Ovis dalli (mouflon de Dall - 54 chromosomes)
Ovis canadensis (mouflon du Canada - 54 chromosomes)
Le mouton domestique (Ovis aries) est probablement issu de la domestication du Mouflon du Moyen-Orient[2], et selon une tendance montante en biologie à refuser le statut d'espèce séparée pour les variétés domestiquées d'animaux sauvages, nombre d'auteurs fusionnent aujourd'hui Ovis aries et ce mouflon dans une même espèce. Le dénomination de celle-ci étant discutée (O. musimon, O. orientalis ou O.gmelini étant les noms les plus fréquents), ce rapprochement complique encore la question du nom, certains utilisant Ovis aries pour tout le groupe.
On trouve aussi des chercheurs fusionnant Ovis aries et les mouflons de Chypre, de Sardaigne et de Corse (descendants probables de moutons domestiques) au sein d'une seule espèce : Ovis aries, mais maintenant cette espèce séparée des mouflons sauvages à 54 chromosomes du Moyen-Orient.
La International Commission on Zoological Nomenclature recommande pour les biologistes fusionnant espèce sauvage et leurs descendants domestiques d'utiliser le nom de l'espèce sauvage[12]. Les biologistes respectant cette recommandation (qui n'est pas normative) utilisent alors un des noms du mouflon sauvage à 54 chromosomes.
Parmi les 6 espèces de mouflons sauvages généralement acceptées, certains ont également proposé de fusionner le mouflon de Dall et celui de Sibérie, bien qu'ils n'aient pas le même nombre de chromosomes.
Les Ovins (Ovis) sont un genre de mammifères appartenant à la grande famille des Bovidae. Ce genre comprend les moutons et mouflons et compte de une à sept espèces selon les auteurs.
Ovce (Ovis) su rod iz porodice šupljorožaca. Blisko srodne su s kozama, i ponekad ih se svrstava zajedno u isti rod. Pored domaćih ovaca, u ovaj rod svrstavaju se divlje ovce i mufloni.
Pored pasa, ovce su vjerojatno prve životinje koje je čovjek domesticirao. Procjenjuje se, da se to zbivalo prije 6000 do 8000 godina. Stav većine znanstvenika je, da domaća ovca vodi porijeklo od divlje ovce. Različite vrste divljih ovaca dijelom se razlikuju brojem parova kromosoma.
U svakodnevnom govoru, mužjaci ovog roga nazivaju se "ovnom", za ženke se koristi skupni naziv "ovca", dok se mladunci nazivaju "janje".
Ovce (Ovis) su rod iz porodice šupljorožaca. Blisko srodne su s kozama, i ponekad ih se svrstava zajedno u isti rod. Pored domaćih ovaca, u ovaj rod svrstavaju se divlje ovce i mufloni.
Ovis adalah salah satu genus Mamalia yang termasuk ke dalam famili ruminansia Bovidae. Genus ini terdiri dari enam spesies yang sering disebut "domba". Anggota paling terkenal dari genus ini adalah domba domestik (Ovis aries).
Ovis ammon Argali 
Ovis aries aries[1] Domba domestik 
Ovis aries orientalis Mouflon 
Ovis vignei Urial 
Ovis canadensis Domba bertanduk besar 
Ovis dalli Domba dall _by_Joseph_Smit.jpg)
Ovis nivicola Domba salju Ovis adalah salah satu genus Mamalia yang termasuk ke dalam famili ruminansia Bovidae. Genus ini terdiri dari enam spesies yang sering disebut "domba". Anggota paling terkenal dari genus ini adalah domba domestik (Ovis aries).
Ovis è un genere della sottofamiglia dei Caprini che comprende anche le pecore[1][2].
Le pecore sono abbastanza piccole rispetto ad altri ungulati; nella maggior parte delle specie, gli adulti pesano meno di 100 kg (220 libbre)[3].
I corpi delle pecore selvatiche (e di alcune razze domestiche) sono ricoperti da un pelo di folto per proteggerli dal freddo. Questo "mantello" contiene peli lunghi e rigidi, chiamati kemps, su un sottopelo corto e lanoso, che cresce in autunno e si perde in primavera[4].
Nelle pecore selvatiche, sia gli arieti che le pecore hanno le corna, mentre nelle pecore domestiche (a seconda della razza) le corna possono essere presenti sia negli arieti che nelle pecore, solo negli arieti o in nessuno dei due. Le corna degli arieti possono essere molto grandi: quelle di un ariete bighorn maturo possono pesare 14 kg (31 libbre), tanto quanto le ossa del resto del suo corpo messe insieme. Gli arieti usano le loro corna per combattere tra loro per il dominio e il diritto di accoppiarsi con le femmine. Nella maggior parte dei casi, non si feriscono a vicenda perché si colpiscono testa a testa. Sono anche protetti da una pelle molto spessa e crani a doppio strato[5].
Le pecore selvatiche hanno i sensi della vista e dell'udito molto acuti. Quando rilevano i predatori, le pecore selvatiche spesso fuggono, di solito su un terreno più elevato, ma possono anche reagire[5].
Le pecore sono animali sociali e vivono in gruppi, chiamati greggi. Questo le aiuta a evitare i predatori e a stare al caldo quando fa freddo rannicchiandosi tra loro e stando vicine. I greggi di pecore devono continuare a muoversi per trovare nuove aree di pascolo e un clima più favorevole con il cambio delle stagioni. In ogni gregge, una pecora, di solito un montone maturo, è seguita dalle altre[4]. Questa relazione da "leader a seguace" può essere sia positiva che negativa per i branchi di Ovis aries[6][7].
L'accoppiamento nelle pecore è caratterizzato da maschi in competizione per le femmine in ovulazione[8]. Il rango sociale negli arieti è stabilito dalla competizione tra maschi[9]. Le femmine scelgono tra i maschi dominanti in base a caratteristiche sessualmente selezionate come la dimensione del corpo e la dimensione del corno, poiché quei tratti sono desiderabili nella prole.
Sono riconosciute sette specie (e numerose sottospecie) di ovini. Le principali divisioni riconosciute sono[1]:
Fotografie di vari Ovis
Pecore
.jpg)
Muflone
Ovis dalli
Kalniniai avinai (lot. Ovis) - avių pošeimio žinduolių gentis. Dėl netikslaus gentį sudarančių rūšių skaičiaus, šioje gentyje yra nuo 5 iki 7 rūšių. Viena iš genties rūšių yra prijaukinta naminė avis.
Kalniniai avinai (lot. Ovis) - avių pošeimio žinduolių gentis. Dėl netikslaus gentį sudarančių rūšių skaičiaus, šioje gentyje yra nuo 5 iki 7 rūšių. Viena iš genties rūšių yra prijaukinta naminė avis.
Gentyje yra šios rūšys:
Kalnų avinas (Ovis ammon) Naminė avis (Ovis aries) Snieginis avinas (Ovis canadensis) Ovis dalli Muflonas (Ovis musimon) Ovis nivicola Urialas? (Ovis orientalis)Aitas, aitu ģints (Ovis) ir viena no dobradžu dzimtas (Bovidae) ģintīm, kas pieder kazu apakšdzimtai (Caprinae). Aitu ģintī ir 6 sugas. Pazīstamākās ir Eiropas muflons, Āzijas muflons, Eirāzijas kalnu aita, mājas aita un Kanādas aita.
Aitu sugu tēviņus sauc par teķiem, kastrētus tēviņus par auniem, mātītes par aitām, bet mazuļus par jēriem.
Aitas ir vidēji lieli zīdītāji, ar kompaktu ķermeņa uzbūvi. Salīdzinot ar kazām, tās ir masīvākas. Tēviņi ir krietni lielāki kā mātītes. Savvaļas aitām ragi visbiežāk ir gan tēviņiem, gan mātītēm, bet ir sugas, kurām ragi mātītēm var gan būt, gan nebūt, piemēram, Eiropas muflonam. Tēviņu ragi ir lieli un masīvi, bet mātītēm smalki un īsi. Tēviņu ragi vidēji sver 14 kg, tikpat cik visi pārējie kauli kopā. Bet Eirāzijas kalnu aitas auna ragi var svērt pat 35 kg.[1]
Aitām abiem dzimumiem uz sejas un priekškājām ir dziedzeri, kas izdala smaržu sekrētus. Šobrīd aitu komunikācija, izmantojot smaržu sekrētu, līdz galam nav saprasta, bet pastāv viedoklis, ka tā galvenā nozīme ir pretējā dzimuma piesaistīšana. Mātītes tādā veidā paziņo, ka ir gatavas pāroties, bet tēviņi iezīmē teritoriju, dziedzerus berzējot pret klintīm un akmeņiem. Kā visiem atgremotājiem tām ir 4 kameru kuņģis, un barību tās sakošļā divas reizes. Pirmo reizi ganībās, zāle tiek pavirši sakošļāta un norīta, otro reizi drošā vietā daļēji sagremotā barība tiek atrīta un vēlreiz rūpīgi pārkošļāta.
Aitām ir biezs apmatojums, kas tās pasargā no aukstuma. Kažokam ir divi slāņi - bieza un silta pavilna, kuru no nokrišņiem pasargā akotspalva, kas ir raupja, stingra un garāka kā pavilna. Pavilna aitām izaug tikai rudenī, un tā tiek nomesta pavasarī.[2] Apmatojuma krāsa var būt dažāda atkarībā no sugas, tomēr visbiežāk tie ir dažādi brūnie un pelēkie toņi.
Lielākā savvaļas aita ir Eirāzijas kalnu aita (Ovis ammon),[3] kuras ķermeņa garums var sasniegt 200 cm, augstums skaustā 120 cm un svars 180 kg,[4] bet lielākie Eirāzijas kalnu aitas ragi ir bijuši 191 cm gari.[5] Mazākā savvaļas aita ir Kipras muflons (Ovis orientalis ophion),[6] kura mātīte var svērt tikai 20 kg.[7] Dažos avotos kā mazākā savvaļas aita tiek minēts Lāras muflons (Ovis orientalis laristanica),[8] tomēr vairāki avoti noliedz šo apgalvojumu, pieminot, ka Lāras muflona tēviņš var sasniegt 64 kg svaru.[9]
Savvaļas aitas pamatā mājo kalnainos apvidos. Tās ir zālēdājas, kas pamatā barojas ar stiebrzālēm, bet tās ēd arī citus augus un ķerpjus. Aitas ir pielāgojušās pie nabadzīgiem ūdens resursiem un spēj iztikt īpaši sausos apvidos. Aitas nepārtraukti pārvietojas barības meklējumos. Tām ir ļoti laba redze un dzirde. Līdzko tās pamana plēsēju, tās metas bēgt visbiežāk augšup kalnos vai klintīs. Ja nepieciešams, tās arī cīnās. Ir novēroti gadījumi, kad Dalla aitas no klints nogrūž - nobada vilkus.[10]
Aitas ir sociāli dzīvnieki un dzīvo grupās. Tādā veidā tās sevi labāk pasargā no plēsējiem, un sliktos laika apstākļos tās saspiežas kopā, sildot viena otru. Grupu vada dominantais auns.[2] Lai noskaidrotu hierarhiju barā un iegūtu tiesības pāroties, starp auniem norisinās ragu cīņas. Visbiežāk auni viens otru nesavaino, jo tie viens otru bada ar pierēm nevis ar ragiem, kā arī tos sargā ļoti biezā āda un dubultais galvaskausa kauls.[10]
Aitu sistemātika dažādos informācijas avotos var būt grūti izsekojama. Pirmkārt, savvaļas aitai, no kuras ir cēlusies mājas aita, var būt vairāki sinonīmi: Ovis aries, Ovis orientalis un Ovis gmelini. Arī mājas aitai dažādās sistemātikās ir dažādi zinātniskie nosaukumi. Ļoti bieži, atdalot to no savvaļas aitas, tā tiek saukta Ovis aries, bet savvaļas aita Ovis orientalis.[11] Bet ir zinātnieki, kas nosaukumu Ovis aries lieto gan domesticētai, gan savvaļas formai, iedalot tās atbilstošās pasugās Ovis aries aries un Ovis aries orientalis.[12] Jeb saskaņā ar "Pasaules zīdītāju sugu sarakstu" savvaļas aitām vārdu aries drīkst aizstāt ar vārdu orientalis.[11][12] Līdz ar to daudzos informācijas avotos tiek izmantots sekojošs zinātnisko nosaukumu pieraksts: Ovis orientalis aries, Ovis orientalis orientalis utt.
Arī savvaļas aitām pastāv vairākas paralēlās sistemātikas. Pirms dažiem gadiem tika izmantota klasifikācija, kas bija balstīta uz hromosomu skaitu. Tajā tika izdalītas 6 sugas: muflons (Ovis musimon jeb Ovis orientalis), uriāls (Ovis vignei), argals (Ovis ammon), Dalla aita (Ovis dalli), Kanādas aita (Ovis canadensis) un sniega aita (Ovis nivicola).[13] Tomēr, ņemot vērā pēdējo gadu DNS pētījumus, oficiālā sistemātika tika mainīta.[13] Sekojošā klasifikācija atbilst "Pasaules zīdītāju sugu sarakstam" (Mammal Species of the World) 2005. gada izdevumam.[14]
Aitas, aitu ģints (Ovis) ir viena no dobradžu dzimtas (Bovidae) ģintīm, kas pieder kazu apakšdzimtai (Caprinae). Aitu ģintī ir 6 sugas. Pazīstamākās ir Eiropas muflons, Āzijas muflons, Eirāzijas kalnu aita, mājas aita un Kanādas aita.
Aitu sugu tēviņus sauc par teķiem, kastrētus tēviņus par auniem, mātītes par aitām, bet mazuļus par jēriem.
De schapen (Ovis) zijn een geslacht van hoefdieren uit de onderfamilie bokken (Caprinae) van de holhoornigen (Bovidae). Tot dit geslacht behoren het schaap en zijn wilde verwanten als de moeflon, de argali en het dikhoornschaap. De wetenschappelijke naam ervan werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.[1]
Schapen lijken uiterlijk wel op de verwante geiten (geslacht Capra). Mannetjesschapen (rammen) zijn te onderscheiden van mannetjesgeiten (bokken) door het ontbreken van een sik en de vorm van de hoorns. Rammen hebben lange hoorns die omkrullen, terwijl de hoorns van bokken niet krullen. Bij sommige (onder)soorten krullen de hoorns achterwaarts, maar bij de meeste (onder)soorten krullen ze voorwaarts, achter de oren langs naar voren. Ook hebben rammen geen sterke lichaamsgeur, zoals de bokken. Schapen hebben klieren achter de ogen, op de voeten en in de liezen. De staart is vrij kort. Vrouwtjesschapen (ooien) hebben over het algemeen vrij kleine hoorns, alhoewel er enkele rassen van het tamme schaap en ondersoorten van het moeflon zijn waarbij de vrouwtjes geen hoorns hebben.
Wilde schapen leven voornamelijk in open vlakten nabij rotsachtige streken. In gebieden waar geen wilde geiten leven, zoals in de Rocky Mountains, leven de schapen ook hoger in de bergen. Belangrijke vijanden zijn de wolf en (middel)grote katachtigen als panter, lynx, sneeuwpanter en poema. Bij gevaar vluchten de schapen in een grote kudde weg.
Wilde schapen komen voor van Klein-Azië via Iran en Tibet tot Mongolië en Siberië in Azië, en in het westen van Noord-Amerika van Alaska tot Noord-Mexico. Verwilderde populaties komen onder andere voor op eilanden in de Middellandse Zee en de Orkney-eilanden.
Schapen leven in grote kudden. De geslachten leven meestal gescheiden, behalve in het paarseizoen. De mannetjes vechten om de gunsten van de vrouwtjes door middel van kopstoten met de zware hoorns. Bij grotere soorten zijn de hoorns het zwaarst.
Er zijn vijf tot zeven recente soorten, die in twee ondergeslachten worden ingedeeld. De taxonomische status van verscheidene soorten is vrij onduidelijk, en diverse wetenschappers gebruiken andere indelingen. Vooral de soorten uit het ondergeslacht Ovis zijn vrij nauw aan elkaar verwant, en soorten en ondersoorten worden soms bij de ene soort, dan weer bij de andere soort ingedeeld. Ook over de te onderscheiden ondersoorten bestaat geen overeenstemming.
De schapen (Ovis) zijn een geslacht van hoefdieren uit de onderfamilie bokken (Caprinae) van de holhoornigen (Bovidae). Tot dit geslacht behoren het schaap en zijn wilde verwanten als de moeflon, de argali en het dikhoornschaap. De wetenschappelijke naam ervan werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.
Ovis er ei dyreslekt som omfattar tamsau og ulike villsauar.
Slekta er ein type sosiale kvegdyr som tygg drøv. Dei har tett bygnad og har ofte horn som veks frå kvarandre og krøller seg til ein spiral. Dei har luktkjertlar på fjesa og føtene. Korleis desse verker er ikkje heilt utforska, men verar kan lukta om søyer er klare til å para seg, og markerer territorium ved å leggja lukt på steinar.
Tamsauen høyrer til slekta. Ein trur at han opphavleg stammar frå vill muflon frå Sentral- og Sørvest-Asia.
Taksonomar reknar i dag med at det finst seks artar og talrike underartar. Nokre av desse underartane er også blitt rekna som eigne artar.
Ovis ammon Argalisau .jpg)
Ovis aries[1] Sau (tamsau) 
Ovis orientalis Muflon 
Ovis orientalis vignei Urialsau 
Ovis canadensis Tjukkhornsau 
Ovis dalli Tynnhornsau _by_Joseph_Smit.jpg)
Ovis nivicola Snøsau Ovis er ei dyreslekt som omfattar tamsau og ulike villsauar.
Slekta er ein type sosiale kvegdyr som tygg drøv. Dei har tett bygnad og har ofte horn som veks frå kvarandre og krøller seg til ein spiral. Dei har luktkjertlar på fjesa og føtene. Korleis desse verker er ikkje heilt utforska, men verar kan lukta om søyer er klare til å para seg, og markerer territorium ved å leggja lukt på steinar.
Tamsauen høyrer til slekta. Ein trur at han opphavleg stammar frå vill muflon frå Sentral- og Sørvest-Asia.
Sauer eller villsauer (Ovis) er en biologisk slekt som består av seks[2] arter (noen hevder 4–8)[1] som hører hjemme i delgruppen sauer og geiter. Det hersker imidlertid uenighet om arten urialsau er en egen art eller en underart av tamsau.[3] Hannen kalles bukk eller vær, hunnen søye eller simpe og avkommet lam. Unge søyer som ikke har lammet ennå kalles gimmer, og unge værer kalles risbit.
Villsau skiller seg fra tamsau gjennom å være betydelig mer atletisk. Kroppen er slankere og mer muskuløs, lemmene gjerne lengre og horna ofte betydelig mer velutviklet. Den minner mer om ei stor geit enn en tradisjonell tamsau, som er selektert for sine kjøtt- og ullproduserende egenskaper.
Sau var blant pattedyra som først ble domestisert. Det skjedde trolig i den fruktbare halvmåne for omkring 11 000 år siden.[4][5] Noen hevder også at det kan ha skjedd for omkring 8 000-9 000 år siden,[6], mens andre hevder for 11 000–13 000 år siden.[7][8] Trolig ble bare tamhunden domestisert før sauen, selv om også gris, geit og tamfe ble domestisert svært tidlig. Det hersker imidlertid fortsatt usikkerhet om både tidspunkt og sted for domestiseringen av sau.
En nyere studie vier at det er seks arter med villsau,[2] men det kan være at noen underarter også må regnes som egne arter. Noen sier derfor 4–8 arter.[1] Omkring antallet arter hersker det altså fortsatt uenighet og usikkerhet. Et av argumentene for inndeling handler om forskjeller i antallet kromosomer. Basert på antallet kromosomer og forskjeller i den geografiske distribusjonen hevdet blant annet Nadel m. fl. (1973) og Geist (1991) at det var seks arter. Men til tross for ulikt antall kromosomer kan altså disse dyra pare seg og få fertilt avkom, derfor forblir antallet uavklart.
Det er flere teorier omkring hvordan tamsauen oppsto. Allikevel er de fleste enige om at den oppsto fra villsau av mouflontypen. Mest aktuell er Ovis aries, men også Ovis ammon nevnes av noen.
En type muflon lever i fjellstrøkene i Lilleasia og sør i Iran. En annen på Sardinia og Korsika. Det finnes imidlertid flere, men det er knyttet usikkerhet til om man skal regne dem som egne arter eller underarter. Spesielt når antallet kromosomer differensierer. Noen kan til og med vise seg å være varianter. Typene er utvilsomt nært beslektet og skiller seg bare gjennom mindre forskjeller. For eksempel er den asiatiske muflonen noe rødere og har litt annerledes horn enn den europeiske. Noen har hevdet at den europeiske populasjonen kan være et resultat av forvillet tamsau, herunder at den asiatiske derfor må regnes som stamfar til både denne og tamsauen. Andre, eksempelvis B. Grzimek[9], mener at det er omvendt.
.jpg){kind=small}
Denne zoologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. Sauer eller villsauer (Ovis) er en biologisk slekt som består av seks arter (noen hevder 4–8) som hører hjemme i delgruppen sauer og geiter. Det hersker imidlertid uenighet om arten urialsau er en egen art eller en underart av tamsau. Hannen kalles bukk eller vær, hunnen søye eller simpe og avkommet lam. Unge søyer som ikke har lammet ennå kalles gimmer, og unge værer kalles risbit.
Multimedia w Wikimedia Commons Owca[2] (Ovis) – rodzaj ssaków wołowatych[3][2] obejmujący gatunki, wśród których podgatunki są określane w języku polskim nazwą owca, urial lub muflon[2].
Rodzaj Ovis grupuje pięć gatunków [2]:
Bywa wyróżniany tylko jeden (O. ammon, por. Haltenorth, 1963:126-128) lub dwa (O. ammon i O. canadensis, por. Corbet, 1978c:218) gatunki, bywa do siedmiu (por. Korobitsyna et al., 1974; Nadler et al., 1973). Van Gelder (1977b) włączył rodzaj do Capra (kozy i koziorożce)[3]. Klasyfikacja biologiczna rodzaju jest nadal przedmiotem dyskusji wśród naukowców i może ulegać zmianom.
Owca (Ovis) – rodzaj ssaków wołowatych obejmujący gatunki, wśród których podgatunki są określane w języku polskim nazwą owca, urial lub muflon.
Rodzaj Ovis grupuje pięć gatunków :
owca dzika (O. ammon) (Linnaeus, 1758) owca ałtajska (O. a. ammon) (Linnaeus, 1758) owca kazachska (O. a. collium) Severtzov, 1873 owca stokowa (O. a. comosa) Hollister, 1919 owca mongolska (O. a. darwini) Przewalski, 1883 owca tybetańska (O. a. hodgsonii) Blyth, 1841 owca kirgiska (O. a. karelini) Severtzov, 1873 owca czarnogórska (O. a. nigrimontana) Severtzov, 1873 owca pamirska (O. a. polii) Blyth, 1840 owca uzbecka ( O. a. severtzovi) Nasonov, 1914 owca domowa (O. aries) Linnaeus, 1758 owca domowa (O. a. aries) Linnaeus, 1758 urial kazachski (O. a. arkal) Eversmann, 1850 urial bucharski (O. a. bocharensis) Nasonov, 1914 urial turkmeński (O. a. cycloceros) Hutton, 1842 urial armeński (O. a. gmelini) Blyth, 1841 muflon esfahański (O. a. isphahanica) Nasonov, 1910 muflon laristański (O. a. laristanica) Nasonov, 1909 muflon śródziemnomorski (O. a. musimon) (Pallas, 1811) muflon cypryjski (O. a. ophion) Blyth, 1841 owca stepowa (O. a. orientalis) Gmelin, 1774 urial pendżabski (O. a. punjabienis) Lydekker, 1913 urial hinduski (O. a. vignei) Blyth, 1841 owca kanadyjska (O. canadensis) Shaw, 1804 owca kalifornijska (O. c. californiana) Douglas, 1829 owca kanadyjska (O. c. canadensis) Shaw, 1804 owca zatokowa (O. c. cremnobates) Elliot, 1904 owca meksykańska (O. c. mexicana) Merriam, 1901 owca pustynna (O. c. nelsoni) Merriam, 1897 owca półwyspowa (O. c. weemsi) Goldman, 1937 owca jukońska (O. dalli) Nelson, 1884 owca jukońska (O. d. dalli) Nelson, 1884 owca kanadyjska (O. d. stonei) J. A. Allen, 1897 owca śnieżna (O. nivicola) Eschscholtz, 1829 owca tajmyrska (O. n. borealis) Severtzov, 1872 O. n. kodarensis Medvedev, 1994 owca koriacka (O. n. koriakorum) Chernyavskii, 1962 owca kamczacka (O. n. nivicola) Eschscholtz, 1829Bywa wyróżniany tylko jeden (O. ammon, por. Haltenorth, 1963:126-128) lub dwa (O. ammon i O. canadensis, por. Corbet, 1978c:218) gatunki, bywa do siedmiu (por. Korobitsyna et al., 1974; Nadler et al., 1973). Van Gelder (1977b) włączył rodzaj do Capra (kozy i koziorożce). Klasyfikacja biologiczna rodzaju jest nadal przedmiotem dyskusji wśród naukowców i może ulegać zmianom.
Ovis é um gênero de animais da família Bovidae (os bovídeos), e parte da subfamília Caprinae (os capríneos, que incluem antílopes e cabras).[1] As espécies deste gênero são chamadas ovinos, e estas são mamíferos ruminantes.
A ovelha-doméstica é considerada descendente do muflão-asiático selvagem do centro e sudoeste da Ásia.[2] Membros do gênero são extremamente gregários.
O carneiro é um indivíduo macho de uma das oito espécies de mamíferos lanosos que compreendem o genus Ovis. As fêmeas dos carneiros são chamadas de ovelhas, e os filhotes, de cordeiros.
Os carneiros têm as glândulas odoríferas na cara e nas patas traseiras. A comunicação através das glândulas odoríferas não é muito compreendida, mas acredita-se que deve ser importante na área sexual. Os machos podem cheirar as fêmeas que estão férteis e prontas para se acasalar, e marcam seus territórios friccionando a glândula sobre às rochas. Têm um estômago tetra-compartimentado, com um papel vital para a digestão, na regurgitação, e na redigestão alimentar. Os carneiros domésticos são importantes pela sua lã, leite e carne.
A espécie mais populosa é com certeza a ovelha doméstica, as maiores populações são encontradas na China e na Austrália.
Há pelo menos oito espécies de ovinos:
Os carneiros selvagens são encontrados geralmente em habitats montanhosos. São razoavelmente pequenos comparados a outros ungulados ; na maioria das espécies, os adultos pesam menos de 100 quilogramas (Nowak 1983). Sua dieta consiste principalmente em gramíneas, mas também pode incluir outras plantas e líquens. Como outros bovídeos, seu sistema digestivo permite-os de digerir e viver de plantas de baixa qualidade, ásperas. Os carneiros conservam bem a água e podem viver em ambientes razoavelmente secos. Seus corpos são cobertos por um revestimento de pelos grossos para protegê-los do frio. O revestimento contem pelos longos e duros, e uma lã curta, que cresce no Outono e cai na Primavera (Clutton-Brock 1999).
Os carneiros selvagens são animais sociais e vivem em grupos, chamados rebanhos . Isto ajuda-lhes a evitar predadores e também a permanecer quentes no mau tempo. Os rebanhos de carneiros necessitam deslocar-se para encontrar pastagens novas e um clima mais favorável enquanto as estações mudam. Em cada rebanho há um carneiro, geralmente um macho maduro, que o outros seguem como um líder (Clutton-Brock 1999).
Tanto carneiros quanto as ovelhas possuem chifres, mas os carneiros possuem maiores. Os chifres de um bighorn maduro podem pesar 14 kg (30 lb), tanto quanto o resto de seus ossos juntos. Eles usam seus chifres para lutar um com o outro pela dominância e pelo direito de acasalar-se com as fêmeas. Na maioria de casos não se ferem, porque batem-se somente os chifres e não contra o corpo do outro. São também protegidos por uma pele muito grossa e um crânio com camada dupla (Voelker 1986).
Os carneiros selvagens têm os sentidos da visão e da audição muito apurados. Ao detetar predadores, eles frequentemente fogem, geralmente para uma elevação, entretanto podem também lutar contra o predador. Sabe-se que o carneiro-de-dall consegue lançar lobos dos penhascos (Voelker 1986).
Ovis é um gênero de animais da família Bovidae (os bovídeos), e parte da subfamília Caprinae (os capríneos, que incluem antílopes e cabras). As espécies deste gênero são chamadas ovinos, e estas são mamíferos ruminantes.
A ovelha-doméstica é considerada descendente do muflão-asiático selvagem do centro e sudoeste da Ásia. Membros do gênero são extremamente gregários.
O carneiro é um indivíduo macho de uma das oito espécies de mamíferos lanosos que compreendem o genus Ovis. As fêmeas dos carneiros são chamadas de ovelhas, e os filhotes, de cordeiros.
Os carneiros têm as glândulas odoríferas na cara e nas patas traseiras. A comunicação através das glândulas odoríferas não é muito compreendida, mas acredita-se que deve ser importante na área sexual. Os machos podem cheirar as fêmeas que estão férteis e prontas para se acasalar, e marcam seus territórios friccionando a glândula sobre às rochas. Têm um estômago tetra-compartimentado, com um papel vital para a digestão, na regurgitação, e na redigestão alimentar. Os carneiros domésticos são importantes pela sua lã, leite e carne.
A espécie mais populosa é com certeza a ovelha doméstica, as maiores populações são encontradas na China e na Austrália.
Ovis sau oaia, este un gen de mamifere rumegătoare mici din grupa Caprinae. Ea cuprinde oaia domestică (Ovis orientalis) și oaia sălbatică care se subîmparte în două varietăți: muflonul din vestul Americii și urialul sau oaia sălbatică de stepă.
Ca mărime oile pot atinge o lungime între 1,2 și 1,8 m, o înălțime la greabăn între 65 – 125 cm și greutatea de la 20 până la 200 kilograme. Culoarea lânii poate fi albă, brună până la neagră. Ambele sexe au coarne, la masculi sunt mult mai bine dezvoltate, au formă spiralată putând atinge lungimea de peste 1 m. Oaia spre deosebire de capră nu are bărbiță.
Oile sălbatice, din care provin oile domestice se mai pot întâlni azi în vestul, centru și nord-estul Asiei ca și vestul Americii de Nord. În Europa sunt periclitate de dispariție, în prezent mai trăiesc ca. 3000 de exemplare în peninsula Balcanică.
Oile sunt active în timpul zilei, ele fiind erbivore rumegătoare. Femelele trăiesc în grupuri cu animalele tinere, masculii trăiesc izolat sau în grupuri mici de masculi. Ei caută femelele numai toamna, în perioada de împerechere, când au loc între ei lupte pentru femele. Perioada de gestație la oaie durează între 5 și 6 luni, o femelă poate naște între 1 și 4 miei.
Ovis sau oaia, este un gen de mamifere rumegătoare mici din grupa Caprinae. Ea cuprinde oaia domestică (Ovis orientalis) și oaia sălbatică care se subîmparte în două varietăți: muflonul din vestul Americii și urialul sau oaia sălbatică de stepă.
Ovca (Ovis) je rod cicavcov z čeľade turovité (Bovidae).
Poznámky:
Muflón lesný (Ovis musimon)
Får (Ovis) är ett släkte idisslare och förekommer med flera vilda arter. Fårhonan kallas tacka, hanen bagge, bäse[1], gumse eller vädur – en kastrerad bagge kallas hammel – och ungarna kallas lamm.
De skiljer sig från sina släktingar getterna genom frånvaron av skägg, grövre kroppsbyggnad och genom närvaron av tårsäckar samt genom körtlar mellan klövarna. Även om dessa kännetecken gäller för de flesta arter finns några former som saknar en eller annan av dessa. Både han- och hondjur av vildfår är behornade, hannarna (baggarna) kan ha ytterst imponerande horn, Den asiatiska rasen urial får upp till en meter långa horn, den största vilda arten argali (Ovis ammon) ännu större. Honorna (tackorna) har betydligt mindre horn. Baggens horn är oftast kraftiga och starkt vridna medan tackornas är lättare bakåtböjda. Hårbeklädnaden består hos de utegående arterna av grova stickelhår, mellan vilka det under hösten utvecklas ullhår, som skyddar mot kyla och blåst. Hos hannarna finns ofta en man vid halsen. Pälsens färg varierar mellan vitaktig och mörkbrun och byts ofta under årets lopp.
Vilda fårarter når en kroppslängd mellan 1,2 och 1,8 meter och därtill kommer en 7 till 15 centimeter lång svans. Mankhöjden ligger mellan 65 och 125 centimeter och vikten mellan 20 och 200 kilogram. Hannar är tydligt större än honor.
Ursprungliga arter av vildfår finns idag i östra Asien, samt i Nordamerika och Nordafrika. I Europa lever den europeiska mufflon vilt på Korsika och Sardinien, men det har varit under diskussion om denna i själva verket är införd av människan under stenåldern som något av de allra första tamfåren. Alla andra europeiska fårarter dog ut för 3 000 år sedan, de sista på Balkan. De flesta fåren lever i bergsregioner men det finns även populationer, till exempel en grupp av tjockhornsfår, som förekommer i öknar.
På Gotland kallas får för lamm, och deras ungar för lammungar.[2]
Får är vanligen aktiva på dagen men ibland vilar de under dagens hetaste timmar och letar därför föda under natten. Honor lever tillsammans med sina ungdjur i grupper som ibland förenar sig till större hjordar. Hannar är utanför parningstiden skilda från honorna och lever ensamma eller i egna grupper. I dessa grupper finns en hierarki som i regel är beroende på hornens storlek. Har två hannar ungefär lika stora horn utkämpas strider om rangordningen. Får är växtätare och livnär sig främst på gräs.
Parningstiden sammanfaller vanligen med hösten. Efter dräktigheten som varar i fem till nio månader föder honan ett till fem lamm. De arter som lever i Nordamerika föder normalt bara ett lamm, men hos asiatiska arter förekommer flera lamm åt gången. Lammen lär sig normalt att stå redan inom en timme efter födseln för att sedan kunna följa med sin mamma och resten av flocken. Det tar några månader innan honan slutar att ge di och efter ett till sju år är ungdjuren könsmogna.
Tamfåret är ett av de äldsta husdjuren och domesticerades för 9 000 till 11 000 år sedan, med början i Iran och Irak.[3] Fåret domesticerades för köttets, skinnets och mjölkens skull. Av mjölken tillverkas ost och i många länder är detta en viktig mejeriprodukt. Ulliga får, som de som finns idag, utvecklades först efter flera tusen års domesticisering.[källa behövs]
Vilka tamfårets vilda förfäder är, är omdiskuterat men troligen är den orientaliska mufflonen ursprungsart.[källa behövs] På grund av jakt för hornens skull och konkurrens från tamfåret är flera vilda arter hotade. IUCN listar arten argali som missgynnad.
Fåren har en framträdande roll i svensk folktro. Den som var framgångsrik i sin fårhållning sades ha fårlycka, men denna kunde lätt förloras. Bytte man ull med någon som visade sig vara trollkunnig kunde man förlora sin fårlycka. Vid försäljning av ull var det viktigt att när affären var avklarad ta tillbaka en liten lock av ullen. Det betydde otur att låna ut sin ullsax. I Östergötland var det sed att bonden skulle svära så mycket som möjligt åt fåren, för då trivdes de och fårlyckan ökade.[4]
Fåren klipptes vanligen på våren och på hösten. Det skulle ske vid nymåne, vilket var en garanti för att det skulle bli rikligt med ull nästa gång. Vid klippningen skulle man inte klippa av all ull, utan spara en ulltofs för återväxtens skull. Folk trodde att livskraften satt i ullen och därför var man tvungen att på detta sätt visa för fåren att man inte ville dem ont med klippningen. I Mora skulle man vid klippningen låta tackan nosa på en ulltapp och samtidigt säga: ”Nosa på! Inte maktstjäler jag dej! Löp efter ulla och inte efter trulla! Kom tillbaks om hösten, luden och lammstinn!” I Tanum fick fåren höra ramsan: ”Må väl och trivs till nästa år! Kom igen med son och dotter vid ditt lår!”[5]
Får räknas till familjen slidhornsdjur och placeras där i underfamiljen Caprinae. Tidigare antogs att fårens närmaste släktingar finns i släktet getter (Capra) men nyare forskningsresultat motsätter sig denna teori.[källa behövs] Antalet arter är omstridd. Grubb (2005) delar släktet i följande fem arter:[6]
SLÄKTE OVIS
Blåfåret och ytterligare en art tillhör inte släktet Ovis utan släktet Pseudois.
Wikimedia Commons har media som rör Får.
Wiktionary har ett uppslag om får.Får (Ovis) är ett släkte idisslare och förekommer med flera vilda arter. Fårhonan kallas tacka, hanen bagge, bäse, gumse eller vädur – en kastrerad bagge kallas hammel – och ungarna kallas lamm.
Koyun (Ovis), Caprinae alt familyası içinde bir grup oluştururlar ve keçilerle yakınlıklarından dolayı bazı sınıflandırmalarda hatta aynı familyada olarak tarif edilirler.Fakat en çok yapılan yanlış anlaşılmalardan biri koç ve erkek koyunun karıştırılmasıdır. Sanıldığının aksine koç erkek koyun değildir.[Evcil koyun, tahminen 6000 ila 8000 yıl önce evcilleştirilmiş olup, köpeğin yanında en eski ev hayvanlarındandır. Gevişgetirenler ailesinin tür olarak en zengin familyasıdır. Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve özellikle Afrika'da yayılmışlardır. Güney Amerika'ya ve Avustralya'ya insan eliyle ulaşmışlardır. Farklı biyotoplarda, özellikle steplerde, dağlık kesimlerde, az da olsa ormanlarda bulunurlar. Bitkisel besinlerle beslenirler, sürü oluşturma eğilimleri çok yüksektir.
Sütünden, yününden ve etinden yararlanılan uysal hayvanlardır. Burun kısımları çıplak ve nemli, vücutları kalın tüylerle kaplıdır. Erkeklerde her zaman bir çift boynuz bulunurken, dişilerde bazen bulunur. Boynuzlar üzerindeki boğumlar yaş hesaplamasında kullanılır. Vücutlarında ekstra kıl oluşumları (sakal, yele) bulunur. Yılda 2 kez ve her defasında 1-3 yavru doğururlar. Gebelik süreleri 5-11 aydır. Koyunların ömürleri 10 ila 12 yıl arasıdır. Koyundan elde edilen kürke post adı verilir.
Ovis ammon Argali .jpg)
Ovis aries aries Evcil koyun 
Ovis orientalis orientalis group Mouflon 
Ovis orientalis vignei group Urial 
Ovis canadensis Kalın boynuzlu koyun 
Ovis dalli Dall koyunu Koyun (Ovis), Caprinae alt familyası içinde bir grup oluştururlar ve keçilerle yakınlıklarından dolayı bazı sınıflandırmalarda hatta aynı familyada olarak tarif edilirler.Fakat en çok yapılan yanlış anlaşılmalardan biri koç ve erkek koyunun karıştırılmasıdır. Sanıldığının aksine koç erkek koyun değildir.[kaynak belirtilmeli] Ev hayvanı olarak tanıdığımız koyunun yanında birçok yabani türleri vardır.
Evcil koyun, tahminen 6000 ila 8000 yıl önce evcilleştirilmiş olup, köpeğin yanında en eski ev hayvanlarındandır. Gevişgetirenler ailesinin tür olarak en zengin familyasıdır. Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve özellikle Afrika'da yayılmışlardır. Güney Amerika'ya ve Avustralya'ya insan eliyle ulaşmışlardır. Farklı biyotoplarda, özellikle steplerde, dağlık kesimlerde, az da olsa ormanlarda bulunurlar. Bitkisel besinlerle beslenirler, sürü oluşturma eğilimleri çok yüksektir.
Sütünden, yününden ve etinden yararlanılan uysal hayvanlardır. Burun kısımları çıplak ve nemli, vücutları kalın tüylerle kaplıdır. Erkeklerde her zaman bir çift boynuz bulunurken, dişilerde bazen bulunur. Boynuzlar üzerindeki boğumlar yaş hesaplamasında kullanılır. Vücutlarında ekstra kıl oluşumları (sakal, yele) bulunur. Yılda 2 kez ve her defasında 1-3 yavru doğururlar. Gebelik süreleri 5-11 aydır. Koyunların ömürleri 10 ila 12 yıl arasıdır. Koyundan elde edilen kürke post adı verilir.
Баран (Ovis) — рід ссавців ряду оленеподібних (Cerviformes) з підродини козлових (Caprinae) родини бикових (Bovidae). Включає п'ять видів, у тому числі муфлона, дикого предка вівці.
Барани досягають довжини від 1,2 до 1,8 м, хвіст довжиною від 7 до 15 см. Висота в плечах від 65 до 125 см, вага — від 20 до 200 кг, причому самці завжди значно масивніші самок. Забарвлення вовни варіює від білувато до темно-коричневого і навіть чорного кольору, нерідко трапляється зміна вовни. Самці навколо шиї часто носять своєрідну гриву, але на відміну від козлів не мають борідки. Роги є в обох статей, однак у самок вони дрібніші. Роги самців з віком починають закручуватися по спіралі і можуть досягати довжини 1 м.
Дикі барани зустрічаються в західній, центральній і північно-східній Азії, а також на заході Північної Америки. У Європі вони мешкали на Балканському півострові, але вимерли близько 3 тисячі років тому. Про походження існуючих на деяких середземноморських островах популяціях муфлонів ведуться суперечки, чи є вони справжніми дикими баранами або ж знову здичавілими домашніми тваринами. Більшість баранів мешкає в гірських місцевостях, однак є й такі, які живуть в пустелях, наприклад деякі популяції товсторогів.
Барани ведуть денний спосіб життя, проте в особливо спекотні дні віддаляються на відпочинок в тінисті місця і переносять пошук їжі на вечірній або нічний час. Самки і молодняк утворюють невеликі стада, які іноді об'єднуються в більш великі. Самці більшість часу живуть окремо від самок, ведучи або одиночний спосіб життя, або будучи частиною виключно чоловічої групи. Всередині такої групи існує сувора ієрархія, яка встановлюється в залежності від величини рогів або в прямих поєдинках. Барани — рослиноїдні тварини і харчуються головним чином травами.
Ovis ammon Архар .jpg)
Ovis aries aries[1] Вівця 
Ovis orientalis orientalis group Муфлон 
Ovis orientalis vignei Уріал 
Ovis canadensis Товсторіг 
Ovis dalli Баран Далля _by_Joseph_Smit.jpg)
Ovis nivicola Баран сніговий Варто згадати, що систематика баранів через близьке споріднення порівняно розпливчаста і відрізняється в залежності від джерел. Види баранів розрізняються частково і за кількістю хромосом. У архара в диплоїдних клітинах по 56 хромосом, в той час як у більшості інших видів їх 54.
Молоді барани називаються ягнятами. Тривалість вагітності становить близько п'яти місяців. У середньому, барани досягають віку від 10 до 12 років.
Баран (Ovis) — рід ссавців ряду оленеподібних (Cerviformes) з підродини козлових (Caprinae) родини бикових (Bovidae). Включає п'ять видів, у тому числі муфлона, дикого предка вівці.
Chi Cừu, tên khoa học Ovis, là một chi động vật có vú trong họ Bovidae, bộ Artiodactyla. Chi này được Linnaeus miêu tả năm 1758.[1] Loài điển hình của chi này là Ovis aries Linnaeus, 1758.
Chi này gồm các loài:[1]
.jpg)
.png){kind=small}
Bài viết về chủ đề Bộ Guốc chẵn này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Chi Cừu, tên khoa học Ovis, là một chi động vật có vú trong họ Bovidae, bộ Artiodactyla. Chi này được Linnaeus miêu tả năm 1758. Loài điển hình của chi này là Ovis aries Linnaeus, 1758.
Бараны достигают длины от 1,4 до 1,8 м, хвост длиной от 7 до 15 см. Высота в плечах от 65 до 125 см, вес — от 20 до 200 кг, причём самцы всегда значительно массивнее самок. Окраска шерсти варьирует от беловатой до тёмно-коричневой и даже чёрной, нередко случается смена шерсти. Самцы вокруг шеи часто носят своеобразную гриву, но в отличие от козлов не имеют бородки. Рога есть у обоих полов, однако у самок они более мелкие. Рога самцов с возрастом начинают закручиваться по спирали и могут достигать длины 1 м.
В диплоидных клетках у разных групп баранов имеется различное число хромосом. Это число (2n) составляет от 52 (у снежного барана) до 58 (у уриала)[2].
Иногда количество хромосом может различаться у представителей одного вида и даже у одной особи. У домашней овцы обычно имеется набор из 54 хромосом, однако нередко присутствуют клетки с числом хромосом от 50 до 53. Кроме того, существуют породы домашних овец, в которых преобладают 52-хромосомные особи[3].
Представители рода, различающиеся по числу хромосом, могут скрещиваться и давать жизнеспособное и плодовитое потомство[4]. В горах Эльбурс, где пересекаются ареалы муфлона (2n = 54) и уриала (2n = 58), существует группа особей гибридного происхождения. Количество хромосом у них составляет от 54 до 58[3].
Молодые бараны называются ягнятами. Продолжительность беременности составляет около пяти месяцев. В среднем, бараны достигают возраста от 10 до 12 лет.
Бараны ведут дневной образ жизни, однако в особо жаркие дни удаляются на отдых в тенистые места и переносят поиск пищи на вечернее или ночное время. Самки и молодняк образуют небольшие стада, которые иногда объединяются в более крупные. Самцы большинство времени живут отдельно от самок, ведя либо одиночный образ жизни, либо являясь частью исключительно мужской группы. Внутри такой группы существует строгая иерархия, устанавливаемая в зависимости от величины рогов либо в прямых поединках. Бараны — растительноядные животные и питаются главным образом травами.
Дикие бараны встречаются в западной, центральной и северо-восточной Азии, а также на западе Северной Америки. В Европе они обитали на Балканском полуострове, но вымерли около 3 тысяч лет назад. О происхождении существующих на некоторых средиземноморских островах популяций муфлонов ведутся споры, являются ли они настоящими дикими баранами или же вновь одичавшими домашними животными. Большинство баранов обитает в гористых местностях, однако есть и такие, которые живут в пустынях, например некоторые популяции толсторогов.
По результатам анализов митохондриальной ДНК эволюционные связи современных представителей рода реконструированы следующим образом[5][6]:
Муфлон (Ovis orientalis) + Домашняя овца (Ovis aries)
Уриал (Ovis vignei)
Архар (Ovis ammon)
Снежный баран (Ovis nivicola)
Толсторог (Ovis canadensis)
Баран Далла (Ovis dalli)
Изначально классификация баранов основывалась на морфологических критериях, таких как форма рогов. Впоследствии стали использоваться данные о числе хромосом и строении митохондриальной ДНК[7]. При этом разными авторами предлагались различные варианты классификации.
Некоторые исследователи предлагали включать в состав рода Ovis гривистых баранов и голубых баранов, однако обычно этот род принимается в более узком объёме[7].
Различаются и мнения о количестве видов. Одну и ту же группировку разные исследователи могут рассматривать как группу видов, отдельный вид, группу подвидов в пределах вида, или даже часть подвида.
Русские названия Деление на виды в различных публикацияхСуществуют различные мнения и о возможности использования видового названия Ovis orientalis. Оно нередко использовалось в качестве научного названия муфлонов, однако, как выяснилось, первоначально было присвоено гибриду муфлона и уриала. Поэтому, некоторые авторы, рассматривающие муфлонов и уриалов как представителей разных видов, считают, что в соответствии с требованиями Международного кодекса зоологической номенклатуры название Ovis orientalis не должно употребляться. Для обозначения муфлонов они предлагают использовать название Ovis gmelini[8].
Обычно в составе рода выделяются две крупных группировки. В первую наряду с домашними овцами входят виды из Западной, Южной и Центральной Азии — муфлоны, уриалы и ахары, а во вторую — снежные бараны из Сибири и бараны Северной Америки (толсторог и баран Далла). Как правило, эти группировки рассматриваются в качестве подродов Ovis и Pachyceros[7].
В составе первого подрода обычно выделяют 1—5 видов, в составе второго 1—3 вида[17]. Ниже представлен один из наиболее распространённых вариантов классификации, основанный в значительной степени на количестве хромосом в диплоидных клетках (2n)[2][11].
Бараны достигают длины от 1,4 до 1,8 м, хвост длиной от 7 до 15 см. Высота в плечах от 65 до 125 см, вес — от 20 до 200 кг, причём самцы всегда значительно массивнее самок. Окраска шерсти варьирует от беловатой до тёмно-коричневой и даже чёрной, нередко случается смена шерсти. Самцы вокруг шеи часто носят своеобразную гриву, но в отличие от козлов не имеют бородки. Рога есть у обоих полов, однако у самок они более мелкие. Рога самцов с возрастом начинают закручиваться по спирали и могут достигать длины 1 м.
羊属（學名：Ovis）是哺乳綱偶蹄目牛科羊亚科以下的一個屬[1]，包括有至少五個物種，均为反刍动物。一般认为，家羊是中亚或西南亚的野生摩弗伦羊（英语：Mouflon）的后代。
羊是牛科动物中比较矮壮的一类。羊的脸部和后脚长有味腺，是很重要的性信号，通过对味腺的察觉，公羊可以闻出繁殖能力强并处于发情期的母羊，并和它进行交配。气味也被用于划分领地。羊的胃有四室，是反刍动物。绵羊的毛、奶和肉一直以来都被人类使用。
世界上数量最多一种羊就是家养的绵羊，最大的种群在中国和澳大利亚。
現時羊屬的物種大致分為五種，包含多個亞種，但有些分類會把一些亞種視為獨立的品種。以下為比較主流的分類[1]：
Ovis ammon 盘羊（Argali） 
O. ammon vignei
O. aries 绵羊 .jpg)
Ovis aries aries[2] 家羊 
O. musimon, or 
Ovis aries musimon 
Ovis canadensis 大角羊
Ovis dalli 白大角羊羊属（學名：Ovis）是哺乳綱偶蹄目牛科羊亚科以下的一個屬，包括有至少五個物種，均为反刍动物。一般认为，家羊是中亚或西南亚的野生摩弗伦羊（英语：Mouflon）的后代。
羊是牛科动物中比较矮壮的一类。羊的脸部和后脚长有味腺，是很重要的性信号，通过对味腺的察觉，公羊可以闻出繁殖能力强并处于发情期的母羊，并和它进行交配。气味也被用于划分领地。羊的胃有四室，是反刍动物。绵羊的毛、奶和肉一直以来都被人类使用。
ヒツジ属（ヒツジぞく、Ovis）は、偶蹄目ウシ科に含まれる属。
ウシ科内では最も広域に分布する[3]。
最大種はアルガリで体長オス180 - 200センチメートル、肩高オス115 - 130センチメートル、体重オス95 - 180キログラム[3][4]。[4]。メスよりもオスの方が大型になる[2]。尾は短いが[2]、家畜種はこの限りではない[3]。顎に髭状の体毛は伸長しない[3][4]。
雌雄共に角があり（ムフロンの一部個体群を除く）、多くの種で角はカーブし先端が前方や外側へ向かう[2][3]。角の断面は三角形で、角表面の皺が明瞭[3]。角の色彩は褐色[3]。眼下部に臭腺（眼下腺）がある[2][3][4]。涙骨には窪みがある[3]。上顎骨と鼻骨の間に、前顎骨が突出しない[3]。鼠蹊部（鼠蹊腺）、蹄の間（蹄間腺）に臭腺がある[2][3][4]。
メスは角がより小型で、湾曲も小さい[3]。乳頭の数は2個[2][3]。
シベリアビックホーンOvis nivicola
ドールビッグホーンO. dalli
ビッグホーンO. canadensis
アルガリO. ammon
ムフロンO. orientalis
ウリアルO. vignei
以下の分類・英名はMSW3（Grabb, 2005）、和名は（今泉, 1988）に従う[1][3]。ただし（Rezaeia et al., 2010）の系統図の見易さを考慮して暫定的に（今泉, 1988）に従いウリアルを独立種として扱う[3]。
高山、砂漠などに生息する[3]。繁殖期を除いて雌雄別々に生活する[2]。
ムフロンが家畜化され、ヒツジになったと考えられている[2][3]。
伐採や紛争などによる生息地の破壊、家畜との競合、密猟などにより生息数が減少している種もいる[4]。
アルガリ
O. ammon
ビッグホーン
O. canadensis
ドールビッグホーン
O. dalli
ムフロン
O. orientalis
この項目は、動物に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（Portal:生き物と自然／プロジェクト:生物）。
양속(Ovis)은 소과 영양아과에 속하는 포유류 하위 분류군이다.
다음 종이 속해 있다.
다음은 2019년 주라노(Zurano) 등의 연구에 기초한 양족의 계통 분류이다.[1]
양족
.png)
.jpg)
Wikicitáty ponúkajú citáty od alebo o 
Commons ponúka multimediálne súbory na tému 
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému 
.jpg)
