Veronica

Ch'iwa (genus Veronica) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, qallu yura rikch'aq aylluman kapuq, pichqa pachak rikch'aqniyuqmi.

Rikch'aqkuna

Kaymi huk rikch'aqninkuna Antikunapi wiñaq:

• hatun ch'iwa, puna mikhurana (Veronica persica)
• Veronica peregrina

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ch'iwa.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'iwa

Rozraz^[1][2] (Veronica) jo rod, kótaryž se pó molekulargenetiskich pśepytowanjach njedawno k swójźbje škórodwjowych rostlinow (Plantaginaceae) pśilicyjo. Wón se w literaturje cersto ako trudownikowych rostlinow (Scrophulariaceae) wjeźo.

Wopśimjejo slědujuce družyny:

• alpowy rozraz (Veronica alpina)
• awstriski rozraz (Veronica jacquinii)
• babyduškowy rozraz (Veronica acinifolia)
• bagnowy rozraz (Veronica scutellata)
• naběły rozraz (Veronica serpyllifolia)
• běličkojty rozraz (Veronica bellidioides)
• blědy rozraz (Veronica anagalloides)
• blušćowy rozraz (Veronica hederifolia)
• cuzy rozraz (Veronica peregrina)
• śańki rozraz (Veronica filiformis)
• śamny rozraz (Veronica opaca)
• cerwjeny rozraz (Veronica catenata)
• dobry rozraz (Veronica officinalis)
• gajowy rozraz (Veronica sublobata)
• gładki rozraz (Veronica polita)
• góleński rozraz (Veronica dillenii)
• górski rozraz (Veronica montana)
• kerčkaty rozraz (Veronica fruticulosa)
• kopśiwojty rozraz (Veronica urticifolia)
• łucny rozraz (Veronica chamaedrys)
• lažecy rozraz (Veronica prostrata)
• nalětny rozraz (Veronica verna)
• njełopjenaty rozraz (Veronica aphylla)
• pólny rozraz (Veronica arvensis)
• popricowy rozraz (Veronica satureiifolia)
• porsćikaty rozraz (Veronica triphyllos)
• rakuski rozraz (Veronica austriaca)
• rěčny rozraz (Veronica beccabunga)
• rolny rozraz (Veronica agrestis)
• skalny rozraz (Veronica fruticans)
• šyroki rozraz (Veronica teucrium)
• šery rozraz (Veronica incana)
• trojolapjany rozraz (Veronica triloba)
• wienski rozraz (Veronica vindobonensis)
• wódny rozraz (Veronica anagallis-aquatica)
• wótšozubaty rozraz (Veronica arguteserrata)
• zagrodny rozraz (Veronica persica)

Nožki

1. ↑ ^{1,0 1,1} Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 423
2. ↑ ^{2,0 2,1} W internetowem słowniku: Ehrenpreis

Veroniko esas nomo di plura planti ek la grupo "personei", di qui l'extremaji konsumesas infuzure.

Όκυνθος

Το είδος μπεκαμπούνκα

Τσάι της Ελβετίας

Η όκυνθος, αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό ανήκει στην τάξη Προσωπανθή (Personales) και στην οικογένεια Χοιραδιοειδή (Scrophulariaceae) με 300 περίπου είδη ποωδών φυτών.

Τα φύλλα του είναι απλά , τα άνθη της μικρά χρώματος μπλε και σε μερικά είδη μοβ, λευκά ή ροζ. Τα περισσότερα από τα είδη της βερόνικας καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά φυτά, υπάρχουν όμως και είδη που τρώγονται ως σαλατικά.

Τα κυριότερα είδη βερόνικας είναι :

1.- Βερόνικα η κυμβαλαρία (Veronica cymbalaria). Αυτοφυές φυτό γνωστό και ως λιναρία φτάνει σε ύψος τα 70 εκατοστά και βρίσκεται σε βραχώδεις περιοχές , σε ερείπια παλιών σπιτιών και είναι πολύ κοινό στην Ελλάδα. Ο βλαστός του είναι νηματοειδής που έρπει ή αναρριχάται και ριζοβολά στα γόνατα. Τα φύλλα του φέρουν μίσχους και εναλλάσσονται ενώ τα άνθη του είναι χρώματος μοβ ή ιώδους. Είναι γνωστό και με τις ονομασίες χιλιομάνα και περούκα.

2.-Βερόνικα η φαρμακευτική ή κοινή (Veronica officinalis). Κοινή σε διάφορους βοσκότοπους και λιβάδια της Ελλάδας. Τα φύλλα της είναι οδοντωτά και ελλειψοειδή. Το φυτό καλλιεργείται και είναι γνωστό και με την ονομασία τσάι της Ελβετίας . Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στην παρασκευή αφεψήματος, ενώ θεωρείται και εξαιρετικό κατά του βήχα.

3.-Βερόνικα η μπεκαμπούνκα (Veronica beccabunga). Γνωστή και ως αυλακόχορτο ,βρίσκεται σε υγρές τοποθεσίες και κοντά σε λίμνες ποταμούς ή ρυάκια. Οι βλαστοί και τα φύλλα της τρώγονται ως σαλατικό.

4.-Βερόνικα η μακροκάλυξ (Veronica macrocalyx). Πολυετές ποώδες φυτό με απλωτό και αδενώδη βλαστό. Το ύψος του φτάνει τα 60 εκατοστά και μοιάζει πολύ με το είδος κυμβαλαρία. Βρίσκεται σε βραχώδεις και ορεινές περιοχές. Στη Μάνη είναι γνωστό και με τις ονομασίες μπάμπαλι και ταρακόχορτο.

5.-Βερόνικα η περσική (Veronica persica). Οι βλαστοί του φυτού είναι λεπτοί και φτάνουν το 1 μέτρο σε ύψος. Τα άνθη του έχουν ανοιχτό γαλάζιο χρώμα και η στεφάνη του φεύγει εύκολα ακόμα και με τον άνεμο.

6.- Βερόνικα η αναγάλλια-υδρόβια (Veronica anagallis-aquatica). Συνήθως διετές φυτό με δυνατό υπόγειο βλαστό με ρίζες και παχύ υπέργειο που έρπει. Αγαπά τα υγρά μέρη και είναι γνωστό και ως ασπροσέλινο. Τρώγεται ως λαχανικό και στην Ασία καλλιεργείται σε πολλές περιοχές.

Алкуксонь тикше^[4] (лат. Verónica, руз. Веро́ника) — те буе цецянь тикшень. Цирейлопансетнень раськесь (Plantaginaceae).

Тикшень лемтне

• Ацавиця алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica prostrata, руз. Вероника простёртая)
• Келей лопань алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica teucrium, руз. Вероника широколистная, или Вероника дубровник, или Вероника большая)
• Кувака лопав алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica longifolia, руз. Вероника длиннолистная)
• Лисьмапрянь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica anagallis-aquatica, руз. Веро́ника ключева́я, или Веро́ника берегова́я)
• Ормаменьксэнь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica officinalis, руз. Веро́ника лека́рственная)
• Паксянь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica arvensis, руз. Веро́ника полева́я)
• Персиянь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica persica, руз. Веро́ника перси́дская)
• Потмура алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica opaca, руз. Веро́ника ту́склая)
• Пусмопрянь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Verónica spicáta, руз. Веро́ника колоси́стая)
• Сювозь лопань алкуксонь тикше^[4] — (лат. Verónica scutelláta, руз. Веро́ника щитко́вая, или Вероника щиткови́дная)
• Тимьянлопань алкуксонь тикше^[4] — (лат. Verónica serpyllifólia, руз. Веро́ника тимьяноли́стная)
• Тумовирень алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica chamaedrys, руз. Веро́ника дубра́вная)
• Тундонь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica verna, руз. Веро́ника весе́нняя)
• Чудиведень алкуксонь тикше^[4], лиякс: лейлангонь алкуксонь тикше^[4] — (лат. Veronica beccabunga, руз. Вероника поточная, или Вероника поручейная)

Фотокувт

• Ацавиця алкуксонь тикше (Veronica prostrata)

• Ацавиця алкуксонь тикше (Veronica prostrata)

• Ацавиця алкуксонь тикше (Veronica prostrata)

• Кувака лопав алкуксонь тикше (Veronica longifolia)

• Кувака лопав алкуксонь тикше (Veronica longifolia)

• Кувака лопав алкуксонь тикше (Veronica longifolia)

• Лисьмапрянь алкуксонь тикше ("Veronica anagallis-aquatica")

• Лисьмапрянь алкуксонь тикше ("Veronica anagallis-aquatica")

• Лисьмапрянь алкуксонь тикше ("Veronica anagallis-aquatica")

• Ормаменьксэнь алкуксонь тикше (Veronica officinalis)

• Ормаменьксэнь алкуксонь тикше (Veronica officinalis)

• Ормаменьксэнь алкуксонь тикше (Veronica officinalis)

• Ормаменьксэнь алкуксонь тикше (Veronica officinalis)

• Паксянь алкуксонь тикше (Veronica arvensis)

• Паксянь алкуксонь тикше (Veronica arvensis)

• Паксянь алкуксонь тикше (Veronica arvensis)

• Паксянь алкуксонь тикше (Veronica arvensis)

• Персиянь алкуксонь тикше (Veronica persica)

• Персиянь алкуксонь тикше (Veronica persica)

• Персиянь алкуксонь тикше (Veronica persica)

• Персиянь алкуксонь тикше (Veronica persica)

• Потмура алкуксонь тикше (Veronica opaca)

• Пусмопрянь алкуксонь тикше (Veronica spicata‎)

• Пусмопрянь алкуксонь тикше (Veronica spicata‎-Icicle)

• Пусмопрянь алкуксонь тикше (Veronica spicata‎)

• Пусмопрянь алкуксонь тикше (Veronica spicata‎)

• Сювозь лопань алкуксонь тикше (Veronica scutellata)

• Сювозь лопань алкуксонь тикше (Veronica scutellata)

• Тимьянлопань алкуксонь тикше (Veronica serpyllifolia)

• Тимьянлопань алкуксонь тикше (Veronica serpyllifolia)

• Тимьянлопань алкуксонь тикше (Veronica serpyllifolia)

• Тундонь алкуксонь тикше (Veronica verna)

• Тундонь алкуксонь тикше (Veronica verna)

• Тундонь алкуксонь тикше (Veronica verna)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Тумовирень алкуксонь тикше (Veronica chamaedrys)

• Чудиведень алкуксонь тикше, лейлангонь алкуксонь тикше (Veronica beccabunga)

• Чудиведень алкуксонь тикше, лейлангонь алкуксонь тикше (Veronica beccabunga)

• Чудиведень алкуксонь тикше, лейлангонь алкуксонь тикше (Veronica beccabunga)

• Чудиведень алкуксонь тикше, лейлангонь алкуксонь тикше (Veronica beccabunga)

• Чудиведень алкуксонь тикше, лейлангонь алкуксонь тикше (Veronica beccabunga)

Лисьмапрят

1. ↑ Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
2. ↑ По информации базы данных GRIN. См. ссылку в карточке таксона.
3. ↑ NCU-3e. Names in current use for extant plant genera.
4. ↑ ^{4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15} Русско-эрзянский ботанический словарь (названия сосудистых): Ок. 1600 назв. /А. М. Гребнева, В. В. Лещанкина.— Саранск: Тип. «Крас. Окт.», 2002.— 60 с.— Рус, эрзян. ISBN 5-7493-0433-7., (руз.), (эрз.)

Veronica chamaedrys.

Көксайкал (лат. Veronica, L. 1753) – норичниктер тукумундагы өсүмдүк уруусу. Бир, көп жылдык чөп, чанда майда чама бадалча. 20-60 (100) см узундуктагы сабагы тик өйдө, кээде жерге төшөлүп өсөт. Жалбырагы негизинен бүтүн жээктүү, кээде майда жарым айчыктуу же тилкелүү. Сабакка тушташ жайгашкан. Гүлү сабактын учунда шыпыргыдай, калемчедей топ гүлгө чогулган, кай бир түрүнүн гүлү жалбырак колтугуна бирден өсөт. Эки эриндүү, түтүкчөдөй, көк, агыш көк, ак. Аталыгы 2, энелиги 1, мөмөсү эки уялуу кутуча, уругу ар бир уяда 1-12ден болот. 300 түрү жер шарынын бардык областтарына тараган. Кыргызстанда 30 ашуун түрү өрөөндөн бийик тоодогу нымдуу өсүмдүктүүлүктүн бардык тибинде өсөт. К-дын айрым түрлөрүн кооздук үчүн өстүрүшөт.

Колдонулган адабияттар

• Биология: Энциклопедиялык окуу куралы/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. -Б.:2004, ISBN 9967-14-002-4

Яушан (лат. Veronica L., 1753^[1][2]) — бака яфраклылар гаиләлегенә караган үсемлекләр ыруы.

Искәрмәләр