Caltha

Sunərgizi (lat. Caltha)^[1] - qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.^[2]

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

Mənbə

1. ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
2. ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Caltha és un petit gènere de plantes amb flors.

El nom Caltha deriva de la paraula grega per a taça "Calyx" que descriu les flors obertes.

Són plantes originàries de les regions de clima temperat dels dos hemisferis. Són herbàcies i perennes que fan de 15 a 80 cm d'alt i creixen en torberes o prats molt humits.

L'única espècie que creix als Països Catalans és la calta (Caltha palustris)^[1]

Espècies

• Caltha alba
• Caltha appendiculata
• Caltha dionaeifolia
• Caltha introloba
• Caltha leptosepala
• Caltha natans
• Caltha novae-zelandiae
• Caltha obtusa
• Caltha palustris
• Caltha sagittata
• Caltha scaposa

Referències

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Caltha

• Relationships of Caltha species
• Germplasm Resources Information Network: Caltha

Blatouch je rod rostlin z čeledi pryskyřníkovité (Ranunculaceae). V Evropě je zastoupený pouze druhem blatouch bahenní (Caltha palustris).^[1]

Popis

Jedná se o vytrvalé jednodomé byliny s jednoduchými nebo málo větvenými stonky.^[2] Stonky jsou lysé, listy jsou jednoduché, jen bazální nebo jsou přítomny bazální i lodyžní listy, spodní listy jsou řapíkaté, horní téměř přisedlé až přisedlé, lodyžní listy jsou střídavé.^[3] Řapík má na bázi pochvy, čepele jsou celistné nebo horní někdy dlanitě laločnaté, jsou okrouhlé, ledvinité nebo vejčité se srdčitou bází.^[2] Květy jsou oboupohlavné, jednotlivé nebo v monochasiálních květenstvích. Kališní lístky jsou korunovitě zbarvené (petaloidní), což je někdy interpretováno jako okvětí,^[4] kališních lístků je 5 nebo více, zpravidla jsou žluté barvy, zřídka bílé nebo červené. Koruna chybí.^[2][3] Tyčinek je mnoho.^[2] Opylování pomocí hmyzu (entomogamie).^[4] Plodem je měchýřek, měchýřky jsou uspořádány v souplodí a zpravidla jich bývá 5-40.^[2]

Rozšíření

Asi 10-15 druhů je rozšířeno v chladném až mírném pásu severní i jižní polokoule.^[2]

Druhy

• Caltha alba (Asie)
• Caltha appendiculata
• Caltha dionaeifolia
• Caltha introloba
• Caltha leptosepala (Severní Amerika)
• Caltha natans (Asie, Severní Amerika)
• Caltha novae-zelandiae
• Caltha obtusa
• Caltha palustris (Evropa, Asie, Severní Amerika)
• Caltha sagittata
• Caltha scaposa (Asie)
• Caltha sinogracilis (Čína)

Reference

1. ↑ Flora europaea [online]. Dostupné online. (anglicky)
2. ↑ ^{a b c d e f} Flóra Číny [online]. Dostupné online. (anglicky)
3. ↑ ^{a b} Flóra Severní Ameriky [online]. Dostupné online. (anglicky)
4. ↑ ^{a b} CHRTKOVÁ, Anna. Helleboraceae Loisel.. In: HEJNÝ, Slavomil; SLAVÍK, Bohumil (eds.). Květena České republiky, vol. 1. Praha: Academia, 1988. S. 365-403. (česky)

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu blatouch ve Wikimedia Commons

Kabbeleje (Caltha) er en lille slægt med nogle få arter. Her nævnes kun de to, som er dyrket og vildtvoksende i Danmark.

Arter

• Engkabbeleje (Caltha palustris)
• Hvid kabbeleje (Caltha alba)

Die Dotterblumen (Caltha) sind eine Pflanzengattung innerhalb der Familie der Hahnenfußgewächse (Ranunculaceae). Zu dieser Gattung gehören zehn Arten aus den gemäßigten Gebieten beider Erdhalbkugeln.

Beschreibung

Vegetative Merkmale

Dotterblumen-Arten sind ausdauernde, krautige Pflanzen. Sie bilden Rhizome als Überdauerungsorgane.^[1] Alle Pflanzenteile sind kahl.

Die wechselständigen^[1] Laubblätter sind einfach und herzförmig. Bei einigen Arten wird aus den Öhrchen der Blattspreite ein umgebogener Anhang gebildet. Nebenblätter fehlen.

Generative Merkmale

Die Blüten stehen einzeln oder zu wenigen in zymösen Blütenständen.^[1] Die zwittrigen Blüten sind radiärsymmetrisch.^[1] Die Blütenhülle besteht aus einem einzigen Kreis aus fünf oder mehr kronblattartigen, goldgelben oder weißen^[1] Kelchblättern. Die 15 bis 25^[1] Staubblätter sind kürzer als die Kelchblätter. Die vier bis fünfzehn freien und oberständigen Fruchtblätter stehen zu mehreren aufrecht zusammen. Jedes Fruchtblatt enthält mehrere Samenanlagen in zwei Reihen.^[1]

Die kahlen Balgfrüchte stehen zu mehreren zusammen.^[1]

Vorkommen

Die Arten der Gattung Caltha gedeihen meist in kühleren Gebiete und sind in den gemäßigten bis kalten Regionen auf der Nord- und Südhalbkugel zu finden, wobei auf der Südhalbkugel nur begrenzte Vorkommen existieren, was wahrscheinlich mit dem Fehlen geeigneter Standorte zu begründen ist. Alle Arten der Gattung Caltha findet man auf feuchten Standorten. In niedrigeren Höhenlagen ist die Gattung Caltha an Sümpfe und andere Feuchtgebiete gebunden, in größeren Höhenlagen ist sie oftmals mit Schmelzwasser assoziiert. In Australien kommen zwei Arten vor.^[1]

Systematik

Die Gattung Caltha wurde 1753 durch Carl von Linné in Species Plantarum, Tomus I, S. 558 aufgestellt. Der Gattungsname Caltha lässt sich etymologisch auf den griechischen Terminus für Blütenkelch zurückführen (kályx).

Die Gattung Caltha wird auf Grundlage morphologischer und geographischer Unterschiede in zwei Sektionen unterteilt mit insgesamt zehn Arten. Sektion Psychrophyla ist mit sechs Arten auf der Südhalbkugel verbreitet und weist umgebogene Anhänge an den Blättern auf; die Sektion Caltha mit vier Arten ist auf der Nordhalbkugel verbreitet und bildet keine Blattanhänge. Diese Aufteilung der Gattung wurde durch molekularbiologische Untersuchungen bestätigt.

• Sektion Caltha
  • Caltha dysosmoides Tao Zhang, Bing Liu, Y.Q.Hao, Y.Yang & Y.J.Lai: Die Art wurde 2016 aus Sichuan erstbeschrieben.
  • Westamerikanische Dotterblume (Caltha leptosepala DC.), Heimat: Alaska, West-Kanada, Westliche USA, Rocky Mountains
  • Schwimmende Dotterblume (Caltha natans Pall.), Heimat: Nordasien, Alaska, Kanada, Minnesota, Wisconsin
  • Sumpfdotterblume (Caltha palustris L.), Heimat: Europa, Asien, Nordamerika
  • Caltha scaposa Hook. f. & Thomson, Heimat: Himalaja
• Sektion Psychrophila DC. (die Arten werden von manchen Autoren auch in eine eigene Gattung Psychrophila (DC.) Bercht. & J. Presl gestellt)
  • Caltha appendiculata Pers., Heimat: Argentinien
  • Caltha dionaeifolia Hook., Heimat: Argentinien
  • Caltha introloba F. Muell., Heimat: Australien
  • Caltha novae-zelandiae Hook. f., Heimat: Neuseeland
  • Caltha obtusa Cheeseman, Heimat: Neuseeland
  • Caltha sagittata Cav. (Syn.: Psychrophila sagittata (Cav.) Bercht. & J. Presl), Heimat: Südspitze Südamerikas

Quellen

• L. Villar: Caltha. In: Flora Iberica. Plantas vasculares de la Península Ibérica e Islas Baleares, Volume I: Lycopodiaceae — Papaveraceae. 1986, ISBN 84-00-06222-1, S. 231–233.
• Eric Schuettpelz, Sara B. Hoot: Phylogeny and biogeography of Caltha (Ranunculaceae) based on chloroplast and nuclear DNA sequences. In: American Journal of Botany. Band 91, Nummer 2, 2004. S. 247–253.
• Walter Erhardt et al.: Der große Zander. Enzyklopädie der Pflanzennamen. Band 2. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 2008. ISBN 978-3-8001-5406-7.

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b c d e f g h i} Caltha in der New South Wales Flora Online.

Weblinks

Łokaśina^[1][2] (Caltha) jo rod ze swójźby górkacowych rostlinow (Ranunculaceae).

Systematika

Rod se na zakłaźe morfologiskich a geografiskich rozdźělow do dweju sekcijow rozrědujo ze nagromadu źaseś družynami. Sekcija Psychrophyla jo ze šesć družynami na pódpołdnjowej połkuli rozšyrjona a wobsejźi zgibnjone pśiwiski na łopjenach; sekcija Caltha ze styri družynami je na pódpołnocnej połkuli rozšyrjona a njetwóri žedne pśiwiski na łopjenach. Toś te rozdźělenje roda bu pśez molekularbiologiske pśepytowanja wobkšuśone.

• Sekcija Caltha
  • Pódwjacoroameriska łokaśina (Caltha leptosepala)
  • Plěwajuca łokaśina (Caltha natans)
  • Bagnowa łokaśina (Caltha palustris)
  • Caltha scaposa
• Sekcija Psychrophyla
  • Caltha appendiculata
  • Caltha dionaeifolia
  • Caltha introloba
  • Caltha novae-zelandiae
  • Caltha obtusa
  • Caltha sagittata

Nožki

1. ↑ ^{1,0 1,1} Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 209
2. ↑ ^{2,0 2,1} W internetowem słowniku: Dotterblume

Лягушапаськӧм (лат. Caltha, роч. калужница) — унавося туруна быдмас лютик котырись. Медматын лягушапаськӧм дыно этія котырын лоӧ горадзуль.

Быдмӧ ваӧсь нето нюрсялӧм местаэзын.

Этія быдмасыслӧн увтырыс абу ӧддьӧн ыджыт. Лыддьӧны 3-сянь 40-ӧдз тыддэсӧ. Кӧркӧся СССР-ын адззӧмась лягушапаськӧмыслісь 6 тыд.

Коми диалекттэзын сылӧн эм и уна мӧдік ним:

• валяпа
• вабагульник
• вабольӧ
• вакупальнича
• вачачӧ
• виж багульник
• войтӧвтурун
• ивантурун
• иванлунъя турун
• калюбук
• киселя турун
• киселя листурун
• тыбагульник

Ӧшмӧссэз

• Ракин А.Н. Краткий коми-русский, русско-коми ботанический словарь. Сыктывкар, 1989.

Caltha is a genus of rhizomatous perennial flowering plants in the family Ranunculaceae ("buttercup family"), to which ten species have been assigned. They occur in moist environments in temperate and cold regions of both the Northern and Southern Hemispheres.^[3] Their leaves are generally heart-shaped or kidney-shaped, or are characteristically diplophyllous (the auricles of the leaf blades form distinctly inflexed appendages). Flowers are star shaped and mostly yellow to white. True petals and nectaries are missing but the five or more sepals are distinctly colored. As usual in the buttercup family there is a circle of stamens around (two to twenty-five) free carpels.^[2]

Description

Caltha species are hairless, dwarf to medium size (1–80 cm high) perennial herbs, with alternate leaves. These leaves are simple (in all Northern Hemisphere species), or have one pair of lobes at the base (in C. sagittata) which is mostly oriented at a straight angle to the larger top lobe but is sometimes in the same plane (in some of its northern populations), or the basal lobes are merged with the top lobe to form two (occasionally three) appendages (in all remaining species) which are attached next to the midvein, with the adaxial surfaces of top lobe and appendages facing each other. This condition of the Southern Hemisphere species is referred to as diplophylly. All species have stalked basal leaves, and some also have one or few leaves on the flowerstalk. The flowers are single on a short stalk in the middle of the rosette of basal leaves (Southern Hemisphere species) or in a mostly few-flowered corymb, without or with one or few mostly sessile leaflike stipules. Northern Hemisphere species have kidney to (elongated) hart-shaped leaves and stipules, with simple toothed or scalloped margins. Southern Hemisphere species between them show a variety in leafshapes. In C. appendiculata the top lobe is regularly more or less trifid, with an indent at the tip of each segment, but it is also often spoon-shaped with an entire margin with a more or less retuse tip. The top lobe in C. dionaeifolia is split into ovate left and right halves, which are distinctly folded towards each other (plicate), and have a concave upper surface, an entire margin with toothlike hairs regularly spaced around its margins while the appendages are similar in shape but ½–⅔× as large. C. sagittata has wide arrowhead-shaped leaves with an entire margin and appendages triangular and about ⅔× as large, C. intriloba has narrow arrowhead-shaped to elongate ovate leaves with a slightly scalloped margin, with lanceolate-triangular appendages ⅔× as long. C. novae-zelandiae has spade-shaped leaves a bit longer than wide with a round and slightly retuse top and a slightly scalloped margin with appendages half as long, triangular with a blunt tip. Finally C. obtusa also has spade-shaped leaves, with a round and slightly retuse top, but these are about as wide as long and are distinctly scalloped particularly towards the base, and appendages about ¾× as long with a likewise scalloped outer margin and a straight entire inner margin. The actinomorphic flowers lack true petals and nectaries, but the five to nine (sometimes as little as four or as much as thirteen) sepals are distinctly colored yellow (rarely orange or red) to white (sometimes tinged pink or magenta). The shape of the sepals varies between broadly ovate, obtuse, oblong to lanceolate. The number of stamens range between 6–9 in the smallest species (C. dionaeifolia) and 60-120 in the largest (C. palustris) and likewise does the number of carpels range between 2-5 and 5-25. Stamens encircle the carpels and both are planted on a flat floral base. The pollen is yellow and tricolpate except in C. leptosepala ssp. howellii that has pollen with rounded apertures all over the surface (pantoporate) or an intermediate type (pantocolporate), and in C. palustris var. alba, that shows both pollen types. Each carpel contains several ovules set along the ventral suture. These mostly develop into sessile follicles, with elliptic to globular light brown to black seeds without wings, dependent on the species between ½–1½ mm. In C. scaposa follicles are stipitate and in C. leptosepala short stipitate to sessile. C. natans grows floating in fresh waters or on mud, but all other species are terrestrials that grow in moist soils.^[2]

Key to the species

This key makes use of the taxonomic opinions and characters described in Smit (1973).^[2]

1 Leaves with leaflike appendages on the upper face of the leaves, or arrowhead-shaped with the basal portion mostly folded over the rest of the leaf. Flowers always solitary on short leafless peduncles. Pollen always tricolpate (microscope). In C. novae-zelandiae some plants lack appendages, but these are plants up to about 10 cm with spade-shaped leaves. → 2 - Leaves kidney- to elongated heart-shaped, never with leaflike appendages. Flowers solitary on longer stems or in a corymb, either or not with leafy stipules. Pollen tricolpate, pantocolpate or pantoporate. Plants usually over 10 cm. → 7 2 Appendages merged with the upper surface of the leaf. Leaves long triangular, spade- or spoon-shaped, or divided into two or three lobes. Plants usually 1–12 cm high, in one species occasionally up to 20 cm. → 3 - Basal portion at an angle with the rest of the short arrowhead-shaped leaf or rarely in the same plain. Hermaphrodite flower with five to seven ivory sepals, becoming yellowish green later. The plant is usually 10–30 cm in height. Grows in moist open places in Argentina, Bolivia, Chile, Ecuador, the Falklands, and Peru.^[4]
→ Caltha sagittata 3 Leaves long triangular, spade- or spoon-shaped, or divided into three lobes. → 4 - Leaves divided into an ovate left and right lobe with an entire margin except for toothlike hairs, reminiscent of the leaf of the Venus flytrap. The appendages are identical in shape to the rest of the leaf but smaller. From the top, the sides of the leaf lobes and appendages are in the same horizontal plain. The hermaphrodite flower is greenish yellow, with five to seven dull greenish yellow sepals with a membraneous tip, later on veins and tip becoming dull purplish. Dwarf species of 1–3 cm high. Occurs in wet grassland in southern Argentina and Chile between 50°S and 56°S, including on the Hermite Islands and Cape Horn.
→ Caltha dionaeifolia 4 Leaves long triangular or spade-shaped. Flowers hermaphrodite. → 5 - Leaves spoon-shaped with an entire margin and an indented tip, or divided into three lobes, each with an indented tip, appendages two or three. Functionally male and female flowers on different plants (dioecious). Flowers with ivory to pale yellow sepals, later with purplish margins. Present in the southern Andes of Argentina and Chile, between 35°S and 53°S in moist grasslands.
→ Caltha appendiculata 5 Leaves spade-shaped. → 6 - Leaves elongate triangular to spear-shaped, with two narrow appendages about ⅔× as long as the leaf. Flowers with five to eight lanceolate white sepals. In gravelly snow melt trickles in the Australian Alps and on Tasmania.
→ Caltha introloba 6 Spade-shaped leaves slightly longer than wide, with a slightly scalloped margin throughout and an obtuse or indented tip. Appendages triangular with slightly scalloped margin and an obtuse tip less than half as long as the leafblade and occasionally absent. Flowers with five to eight, mostly pale yellow, narrow ovate sepals (widest between base and middle). Grows on montane and subalpine damp fields in New Zealand south of 39°S.
→ Caltha novae-zelandiae - Spade-shaped leaves about as long as wide, with a scalloped margin at base tending to shallowly lobed, with an obtuse or indented tip. Appendages more than half as long as the leafblade with deeply scalloped to shallowly lobed outer margin and an entire inner margin. Flowers with five to eight white narrow obovate sepals (widest between tip and middle). Inhabits subalpine fields on New Zealand's South Island.
→ Caltha obtusa 7 Plants with aerial leaves and erect or decumbent stems, sometimes developing roots after flowering. Flowers larger than 1½ cm with four or mostly five to eight sepals. → 8 - Aquatic plant with floating or creeping stems that root at the nodes, with often floating, kidney-shaped leaves of 2–5 cm, sometimes tinged purple. Flowers about 1 cm in diameter (maximally 13 mm) with four or mostly five white or pale pink sepals. Grows in fresh water or on mud in North-America and northern Asia.
→ Caltha natans 8 Plants 8 to 40 cm. Stems with one or two flowers, without or with one stipule, never rooting at the nodes. Fruits (follicles) seated on the receptacle or on a short stem (stipitate). → 9 - Plants 10 to 80 cm. Stems usually with four to nine but occasionally less flowers, with one to several stipules, sometimes rooting at the nodes after flowering. Typical plants have yellow flowers and tricolpate pollen, but a variety with white and mostly pantoporate pollen, and one with magenta flowers exist. Follicles are always seated. Occurs in marches, fens, ditches, wet woods and the bank of streams, from alpine meadows to river deltas, and is widely distributed throughout temperate and arctic Europe, Asia and North-America, but is absent in Franz Josef Land, Svalbard, Greenland, Baffin, Devon and Ellesmere Islands.
→ Caltha palustris

• Smaller plants, with few-flowered decumbent stems rooting at the nodes after flowering. Grows at the northern edges of the distribution area of the species and on erosion prone banks. → var. radicans
• Larger plants, with many-flowered erect stems rooting at the nodes after flowering. Occurs in the Netherlands in a fresh water tidal zone (De Biesbosch). → var. araneosa (only generally recognised in the Netherlands)
• Flowers white, pollen pantoporate or sometimes tricolpate. Between 2200 and 3500 m along rivulets in Afghanistan, Pakistan and the western Himalayas from Kashmir to northern India. → var. alba
• Flowers magenta. Between 4000 and 5000 m in alpine meadows and mossy slopes between shrubs and tall herbs in the eastern Himalayas of Assam and southern Tibet. → var. purpurea

Plants in cultivation with orange-brown flowers are a probable cross between plants with yellow and magenta flowers. Plants with flowers only consisting of many rows of sepals are often in cultivation and are known under various names, among which are c.v. “Multiplex”, "Semiplena" or “Flore Plena”.

9 Plants 8–20 cm. Leafblade longer than wide. Flowers one or two on a petiole. Flowers with five to nine yellow obtuse sepals. Follicles stalked. Pollen always tricolpate. In marshy alpine vegetations in the Himalayas between 4000–6000 m from Nepal, Sikkim and southern Tibet to Yunnan and Gansu.
→ Caltha scaposa - Plants 10–40 cm. Leafblade wider than long to longer than wide. Flowers one or two on a petiole sometimes with one stipule. Flowers usually with seven to nine (but occasionally as little as five and as many as thirteen) white or rarely yellow, linear-oblong or oblong-ovate sepals. Follicles mostly seated but occasionally on a very short stalk. Pollen pantoporate, pantocolpate or tricolpate. Grows in western North America, from the Sierra Nevada, the Cascade Range and the Rocky Mountains, northwards to southwestern Alaska.
→ Caltha leptosepala

A complex species that has two distinct subspecies in the southwest and southeast of its range, but in the north of its range the distinguishing sets of characters can be found in any combination, and such plants cannot be assigned to either subspecies.

• One or two flowers with oblong-ovate white sepals. The kidney-shaped leaves of up to 15 cm long have an obtuse tip and basal lobes touching or overlapping. Pollen pantoporate or sometimes pantocolpate. It grows in open, marshy vegetation in the Sierra Nevada and the Cascade Range in California, western Nevada, Oregon, western Washington, and on Vancouver Island. → ssp. howellii
• One or exceptionally two flowers with white, linear-oblong sepals. Leaves ovate heart-shaped up to 7 cm long have an obtuse to acuminate tip and basal lobes not touching. Pollen tricolpate. It can be found in open marshy alpine and subalpine places in the Rocky Mountains of northeastern Arizona, Colorado, southeastern Idaho, southern Montana, northeastern Nevada, Utah and Wyoming. → ssp. leptosepala var. leptosepala
• Sepals yellow. It occurs in wet alpine and subalpine meadows in the Rocky Mountains of Montana and Idaho. → ssp. leptosepala var. sulphurea

• 

  C. dionaeifolia

• 

  C. leptosepala ssp. howellii

• 

  C. natans

• 

  C. novae-zelandiae

• 

  C. obtusa

• 

  C. palustris var. alba

• 

  C. palustris var. araneosa

• 

  C. palustris var. purpurea

• 

  C. sagittata

Taxonomy

Taxonomic history

The oldest description that is generally acknowledged in the botanical literature dates from 1700 under the name Populago by Joseph Pitton de Tournefort in part 1 of his Institutiones rei herbariae. He distinguished between P. flore major, P. flore minor and P. flore plena, and already says all of these are synonymous to Caltha palustris, without mentioning any previous author. As a plant name published before 1 May 1753, Populago Tourn. is invalid. And so is the first description as Caltha palustris by Carl Linnaeus in his Genera Plantarum of 1737. But Linnaeus re-describes the species under the same name in Species Plantarum of 1 May 1753, thus providing the correct name.^[5]

Caltha palustris is a highly variable species. When the growing season is shorter, plants are generally much smaller and may root at the nodes of the stems after flowering. Through history, many proposals have been made to split it into different (often numerous) taxa. Popular characters to distinguish between taxa concern the follicle. Most of the differences between populations are probably phenotypic adaptations to particular circumstances without a genetic basis. Variability within populations is also considerable. Varieties that are widely recognised are C. palustris var. palustris, C. palustris var. radicans (small plants with decumbent stems rooting at the nodes), C. palustris var. araneosa (big plants with erect stems forming young plants at the nodes), C. palustris var. alba (with white flowers) and C. palustris var. purpurea (with magenta flowers).^[2]

Caltha leptosepala also is highly variable. There may be mostly one or mostly two flowers per stem, many lanceolate sepals or fewer ovate sepals, smaller hart-shaped or larger kidney-shaped leaves, and pollen may be of two different types. Populations on the US westcoast and the US Rocky Mountains consistently differ from each other by fixed combinations of these character states and two subspecies are distinguished: ssp. leptosepala and ssp. howellii. Curiously, these fixed combinations cannot be found in the Canadian Rocky Mountains and in Alaska. For this reason the subspecies status is generally preferred over distinguishing a separate species (Caltha biflora).^[2]

Caltha sagittata has a rather large distribution. Usually the leaves have so called appendages, which are lobes at the base that are at a sharp angle with the top lobe. In some northern forms these appendages are in the same plane as the remainder of the leafblade, and these plants are sometimes recognised as C. alata. Some character states gradually change over its distribution area, and the angle of the basal lobes does not seem to be special in this respect.^[2]

The remaining species vary less and have not been divided into subtaxa.^[2]

Modern classification

Historically, the genus Caltha has been divided over two sections: Populago (now Caltha) that included all Northern Hemisphere species, and Psychrophila that contained all Southern Hemisphere species. The latter is sometimes regarded as a separate genus, but other authors find the morphological differences too small to legitimate that status.^[6] Support for both opinions can still be found all over scientific and colloquial sources.

Phylogeny

Genetic analysis suggest that three monophyletic groups can be identified. C. natans turns out to be sister to all other species. It also turns out that C. leptosepala is the sister of all Southern Hemisphere species and should be moved into the Psychrophila group. Within that section the New Zealand and Australian species form one cluster, C. appendiculata and C. dionaeifolia form a second cluster, while the third South American species, C. sagittata, is sister to both these clusters. The remaining Northern Hemisphere species, C. palustris and C. scaposa make up the new content of the Caltha group. This suggests the genus originates in the Northern Hemisphere, and dispersed from North America to South America and from there to New Zealand and Australia. Relations between the species are represented by the following tree.^[3]

genus Caltha Thacla‑group

Caltha natans

Caltha‑group

Caltha palustris

Caltha scaposa

Psychrophila‑group

Caltha leptosepala ssp. howellii

Caltha leptosepala ssp. leptosepala

Caltha sagittata

Caltha appendiculata

Caltha dionaeifolia

Caltha novae-zelandiae

Caltha obtusa

Caltha introloba

Reassigned species

Some species that were described as Caltha have been reassigned to other genera later on.^[2]

• C. bisma = Aconitum undetermined sp.
• C. camschatica = Oxygraphis glacialis
• C. codua = Aconitum undetermined sp.
• C. glacialis = Oxygraphis glacialis
• C. hiranoi = Ranunculus ficaria
• C. nirbisia = Aconitum undetermined sp.
• C. officinalis = Calendula officinalis^[7]

Etymology

The generic name Caltha is derived from the Ancient Greek: κάλαθος (kalathos), meaning "goblet", and is said to refer to the shape of the flower.^[8]

Distribution

Caltha species are found in the cold and temperate regions of the Northern Hemisphere, the Andes and Patagonia, and alpine areas in Australia and New Zealand. It is absent from lower altitudes in the tropics and subtropics, in Africa, on Greenland and some other arctic island, from Antarctica and subantarctic islands and from oceanic islands. C. natans occurs in Siberia and North America, but not in Europe. C. palustris has the widest distribution and is present in the cold and temperate regions of the Northern Hemisphere, but cannot be found in the Western United States. C. scaposa is an alpine species with a limited distribution on the south-eastern rim of the Highland of Tibet. Caltha leptosepala occurs in western North-America from Alaska to California and Colorado. C. sagittata is another species that occurs in moist alpine meadows, in this case from Colombia to Tierra del Fuego, growing at less altitude further from the equator. C. appendiculata occurs in the moist mountains and hills of southern Patagonia. The remaining four species all have limited distribution areas: C. dionaeifolia on the southern tip of Patagonia, C. introloba in the Australian Alps and on Tasmania, C. novae-zelandiae in the mountains of North and South Island of New Zealand, while C. obtusa is restricted to the South Island.^[2] Caltha palustris is cultivated as a garden ornamental in all temperate regions and may sometimes have escaped.

Ecology

Information about the ecology of Caltha species is scarce except for C. palustris. This species contains a number of noxious chemicals such as anemonin, a trait it shares with other ranunculids, and this is probably the reason members of the entire family are avoided by vertebrate animals.^[9] Beetles and mining fly larvae cause little damage in C. palustris. Pollination is mediated by a lot of different insects, but most prominently by flies, bees and beetles.^[10]

Although it was suggested that pollination in C. palustris could be assisted by rain, there is also proof for self-infertility.^[11][12] When ripe follicles open, they form a "splash cup" from which seeds are expelled if raindrops hit them at the right angle.^[13] C. palustris seeds also have some spongy tissue that makes them float on water, until they wash up in a location that may be suitable for this species to grow.^[14] C. introloba was shown to have a life cycle that is adapted to snow cover and a short growing season. Flowerbuds have fully developed when the first snow remains, so that when it melts in spring the flowers can open immediately.^[15] Seeds germinate better and faster after a cold period.^[16]

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Caltha&oldid=1140890925"

Kalto (Caltha) estas genro el ranunkolacoj de plurjaraj herboj, marĉoplantoj, kies ĉefa specio, la marĉa kalto (Caltha palustris) havas senpetalajn florojn kun kvin interne brilflavaj sepaloj kaj pluropaj fruktoj, kies frukteroj estas folikloj.

Inkludas 6 (laŭ diversaj esploroj 10 specioj aŭ 20 aŭ eĉ 40). La plantoj kreskas en medio de humidaj herbejoj kaj marĉoj en modera klimato en norda kaj suda hemisferoj. Ĉiuj estas staŭdoj atingantaj altecon inter 15-80 cm. Ekzemple al la pola flaŭro apartenas marĉa kalto Caltha palustris. En polaj fontoj oni aprobas ĝin ankaŭ kiel specio Caltha palustris subsp. laeta.

Morfologio

Formo

Tufe kreskantaj staŭdoj kun multfloraj tigoj ofte kun tigoj kuŝantaj kaj radikiĝantaj en nodoj.

Folioj

Unuopaj, kun profunde entranĉita folibazo, rande krispa aŭ krenela. En sekcio Psychrophila al kiu apartenas specioj el suda hemisfero subaj foliplataj randoj estas supren volvitaj kaj ege diskreskitaj, tiel ke foliplato estas preskaŭ duobligita.

Floroj

Floro kun unuopa perianto, kvin aŭ pli sepala, flava aŭ blanka. Stamenoj estas multnombraj. Ĝi havas de 5 ĝis 15 suprajn ovariojn. Ili ne havas nektariojn, sed nektaro estas ekskrecata ĉe bazo de karpeloj.

Fruktoj

Platigitaj folikloj posedantaj verdajn aŭ nigrajn semojn.

Specioj

• marĉa kalto Caltha palustris ^[1]
• Caltha leptosepala^[1]
• Caltha natans^[1]
• Caltha scaposa^[1]
• Caltha sibirica^[1]
• Caltha sinogracilis^[1]

Referencoj

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Knieć en la pola Vikipedio.

Caltha es un pequeño género de plantas de la familia Ranunculaceae, nativas de regiones templadas de los hemisferios norte y meridional.

Descripción

Son herbáceas, vivaces o perennifolias, glabras. Hojas simples, estipuladas, acorazonadas. Flores actinomorfas, en cimas corimbosas paucifloras. Miden de 15 a 80 cm de altura que crecen en tierras pantanosas o encharcadas.Perianto con una sola envoltura de 5 piezas (sépalos) petaloideas, doradas. Estambres numerosos, más cortos que los sépalos. Gineceo con 4-15 carpelos verticilados y soldados en su mitad inferior. Fruto en plurifolículo, glabro.

Taxonomía

El género fue descrito por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 1: 558. 1753.^[1]​^[2]​

Etimología

Caltha: nombre genérico que deriva de una corrupción de la palabra griega: Kalathos o Kalazos = "cesta", "copa", el recipiente en general que indica la forma de la flor que le otorgan sus pétalos curvados.

Especies

• Caltha alba Jacq.
• Caltha appendiculata Pers.
• Caltha arvensis Moench
• Caltha dionaeifolia Hook.
• Caltha introloba
• Caltha leptosepala
• Caltha novae-zelandiae
• Caltha obtusa
• Caltha palustris
• Caltha sagittata
• Caltha scaposa

Referencias

Varsakabi (Caltha) on tulikaliste sugukonda kuuluv taimeperekond.

Varsakabja perekonda kuulub 10 liiki mitmeaastaseid taimi. Liikide levilaks on põhja- ja lõunapoolkera parasvööde ning lähisarktiline vöönd.

Lehed on varsakabja perekonda kuuluvatel taimedel reeglina südajad või neerjad.

Liigid

• Caltha alba
• Caltha appendiculata
• Caltha dionaeifolia
• Caltha introloba
• Caltha leptosepala – ameerika varsakabi
• Caltha natans
• Caltha novae-zelandiae
• Caltha obtusa
• Caltha palustris – harilik varsakabi
• Caltha sagittata
• Caltha scaposa

Caltha est un genre de plantes herbacées de la famille des Renonculacées.

Historique et dénomination

Ce genre a été décrit par le naturaliste suédois Carl von Linné en 1753^[1].

Synonymie

• Populago (Mill.)^[2]

Liste d'espèces

Selon ITIS (12 août 2016)^[3] :

• Caltha leptosepala DC.
• Caltha natans Pall.
• Caltha novae-zelandiae Hook. f.
• Caltha obtusa Cheeseman
• Caltha palustris L. - Populage des marais. Espèce type pour le genre.

Galerie

• Fleur de populage des marais

• Fruit de populage des marais

• Fruits matures et graines de populage des marais

Notes et références

Kaljužnica (kopitac; lat. Caltha), rod zeljastih vodenih trajnica velikih žutih cvjetova iz porodice žabnjakovki, raširen je po hladnijim predjelima sjeverne i južne hemisfere. U Hrvatskoj je prisutna vrsta C. palustris, poznata pod mnogim domaćim nazivima od kojih je najpoznatija kao močvarna kaljužnica.

Rod Caltha kojemu pripada sedam priznatih vrsta^[1] ime je dobio po grčkoj riječi kalathos, koja znači košarica, pehar, čaša, i to po svom obliku cvjetova. Otrovna vrsta 'palustris', koja raste i u Hrvatskoj po svom močvarnom staništu, od latinskog 'palus' = 'močvara'.

Ove vrste su po umjerenim i hladnim područjima Europe, Azije i Sjeverne Amerike.

Vrste

1. Caltha biflora DC.
2. Caltha chionophila Greene
3. Caltha dysosmoides Tao Zhang, Bing Liu, Y.Q.Hao, Y.Yang & Y.J.Lai; nova vrsta ^[2]
4. Caltha leptosepala DC.
5. Caltha palustris L.
6. Caltha scaposa Hook.f. & Thomson
7. Caltha sinogracilis W.T.Wang

Na Zajedničkom poslužitelju postoje datoteke vezane uz: Kaljužnica Wikivrste imaju podatke o: Caltha

Izvori

Łuknadź^[1][2] (Caltha) je ród ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae).

Systematika

Ród so na zakładźe morfologiskich a geografiskich rozdźělow do dweju sekcijow poddźěli ze cyłkownje dźesać družinami. Sekcija Psychrophyla je ze šěsć družinami na južnej połkuli rozšěrjena a wobsedźi zhibnjene přiwiski na łopjenach; sekcija Caltha z štyri družinami je na sewjernej połkuli rozšěrjena a njetwori žane přiwiski na łopjenach. Tute rozdźělenje roda bu přez molekularbiologiske přepytowanja wobkrućene.

• Sekcija Caltha
  • Wuchodoameriski łuknadź (Caltha leptosepala)
  • Płuwacy łuknadź (Caltha natans)
  • Bahnowy łuknadź (Caltha palustris)
  • Caltha scaposa
• Sekcija Psychrophyla
  • Caltha appendiculata
  • Caltha dionaeifolia
  • Caltha introloba
  • Caltha novae-zelandiae
  • Caltha obtusa
  • Caltha sagittata

Nóžki

1. ↑ ^{1,0 1,1} Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 230.
2. ↑ ^{2,0 2,1} W internetowym słowniku: Sumpfdotterblume

Caltha (L., 1753) è un genere di piante erbacee appartenente alla famiglia delle Ranunculaceae, diffuso in tutti i continenti ad eccezione dell'Africa^[1].

Etimologia

Il nome del genere si fa derivare dalla corruzione di una parola greca ( kalathos o kalazos = “corbello”, “paniere”, “coppa”, contenitore in genere) indicante la forma del fiore dato dai suoi ricurvi petali.
Prima delle moderne classificazioni (ancora ai tempi di Tournefort) col nome volgare di “Calta” si indicavano diverse piante anche assai dissimili. Ad esempio la “Calta dei giardinieri” (l'attuale Calendula); oppure la “Calta dei campi” (probabilmente il ranuncolo dei campi); oppure “Calta piovosa” (la nostra Calla).

Descrizione

La forma biologica prevalente di questo genere (almeno per le specie presenti in Italia) è emicriptofita rosulate (H ros): sono quindi piante perennanti per mezzo di gemme poste al suolo e con foglie disposte in rosetta basale e quelle cauline più scarse.

Radici

L'apparato radicale consiste in un breve rizoma di supporto ad un fascio di radici carnose, a disposizione sparsa ma semplici nella struttura e forma.

Fusto

Il fusto è normalmente scendente, glabro, spugnoso e fistoloso. È inoltre poco ramoso. Rispetto ad altri generi la sua sezione è considerata piuttosto spessa: da 0,5 a 2,5 mm di diametro. Nella parte inferiore del fusto possono essere presenti degli stoloni.

Foglie

Le foglie basali sono larghe e semplici (intere e non lobate); la forma tipica è palmato – venata; alla base la lamina fogliare può essere più cuoriforme ( o reniforne) di quelle cauline; in genere sono lungamente picciolate. Le foglie cauline sono meno numerose e più piccole di quelle basali; possono essere lievemente picciolate o quasi sessili (subsessili). Tutte le foglie sono dentate o crenate.

Infiorescenza

Ogni pianta presenta un numero scarso di fiori; perlopiù sono solitari o geminati (a fiori doppi). L'infiorescenza è terminale o ascellare. In particolare come in tutte le Ranunculaceae il perianzio è monoclamidato (o apetalo), ossia il fiore presenta solo il calice; in questo caso i sepali hanno il colore e la forma dei petali; si dice allora che i sepali sono petaloidi . I fiori di questo genere sono attinomorfi ed ermafroditi.

• Calice: il calice è petaloideo (vedi sopra) e caduco; i sepali ordinariamente sono 5 (massimo 12) di colore bianco, giallo, arancione o rosa.
• Corolla: mancano i petali; la pianta è apetala (vedi sopra).
• Androceo: sono presenti numerosi stami (da 10 a 40) infatti questo genere è caratterizzato da una poliandria primaria, ossia una struttura primitiva (dal punto di vista evolutivo) caratterizzata da numerosi stami in disposizione spiralata per favorire al massimo la fecondazione e quindi la propagazione della specie.
• Gineceo: anche i pistilli (provvisti di nettare) sono numerosi (da 5 a 55) e semplici; i carpelli sono un po' meno numerosi e ciascuno a maturazione si trasforma in un follicolo.
• Fioritura: normalmente la fioritura avviene tra aprile e giugno.
• Impollinazione: tramite insetti di varie specie

Frutti

Il frutto è formato da diversi follicoli, contenenti molti semi. I follicoli sono oblungo – lineari o ellissoidei, venati ai lati e terminanti con un becco debolmente ricurvo.

Distribuzione e habitat

Il genere ha una distribuzione subcosmopolita. Prevale comunque nell'emisfero boreale: America del Nord con molte presenze in Alaska, Europa, Asia (Indocina del Nord e Giappone). Nell'emisfero terrestre australe è scarsamente presente: nell'America del Sud (qualche presenza a Ovest della Cordigliera delle Ande), in Australia del Sud e nelle Isole Mascarene (ad Est del Madagascar).

Tassonomia

Specie

Attualmente il genere Caltha comprende al suo interno le seguenti 16 specie^[1]:

Relazioni

Questo genere si compone di un piccolo numero di specie (una decina o più circa, di cui una spontanea in Italia) soprattutto dell'emisfero boreale con qualche localizzata apparizione in quello australe. Più di qualche specie, compresa in questo numero, è suscettibile di qualche spostamento verso altri generi a causa di una revisione citologica delle specie stesse. Questo è dovuto all'alto grado di polimorfia del genere dovuto ad uno svariato numero cromosomico.
È inoltre convinzione tra i botanici che si tratti di un genere molto antico sia per la sua vasta diffusione che per ritrovamenti molto antichi che dimostrerebbero delle fioriture di Caltha palustris subito dopo la fine delle glaciazioni europee.

Dal punto di vista tassonomico il genere Caltha fa parte delle seguenti categorie:

• sottotribù delle Calthinae (definita dai botanici George Bentham (1800-1884) e Joseph Dalton Hooker (1817-1911) in una pubblicazione del 1862);
• tribù delle Caltheae (definita dal botanico boemo Karel Bořivoj Presl (1794 – 1852) in un lavoro del 1826);
• sottofamiglia delle Calthoideae (definita dal naturalista statunitense Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz (1783-1840) in una pubblicazione del 1815).

È notare comunque che altri testi di botanica presentano una classificazione diversa: sottofamiglia: Trollioideae; tribù: Trollieae. La famiglie in cui sono incluse resta comunque quella delle Ranunculaceae.

Usi

Giardinaggio

L'interesse maggiore per queste piante è nel giardinaggio. I giardinieri “esperti” sanno che per ottenere una buona fioritura (fiori più grandi, più numerosi e con colori più brillanti a scapito di un fogliame meno sviluppato) queste piante devono essere poste in un terreno a medio impasto e in posizioni fresche e ombrose con buone annaffiature.
Molte specie fioriscono bene in vicinanza dell'acqua, per questo facilmente ornano i bordi degli specchi d'acqua, laghetti e ruscelli dei giardini e parchi.

Galleria d'Immagini

• 
• 

Note

Bibliografia

• Giacomo Nicolini, Enciclopedia Botanica Motta. Volume primo, Milano, Federico Motta Editore, 1960, p. 415.
• Sandro Pignatti, Flora d'Italia. Volume primo, Bologna, Edagricole, 1982, p. 285, ISBN 88-506-2449-2.

Puriena (lot. Caltha, vok. Dotterblumen) – vėdryninių (Ranunculaceae) šeimos augalų gentis. Daugiamečiai žoliniai augalai su spirališkai išsidėsčiusiais lapais, kurie ištisiniai arba truputį skiautėti. Apyžiedis paprastas, jo lapeliai geltoni (jų yra 5-10). Kuokelių ir piestelių daug. Vaisius – lapavaisis.

Lotyniškas genties pavadinimas kilo iš gr. kalathos 'krepšelis, pintinėlė' – dėl žiedų formos.

Lietuvoje auga:

• Pelkinė puriena (Caltha palustris)
• Raguotoji puriena (Caltha cornuta)

• 
• 
• 
• Pelkinės purienos žiedai

• 
• 

Vikiteka

Dotterbloem (Caltha) is een geslacht van overblijvende kruidachtige bedektzadige planten met een wortelstok uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae), waaraan tien soorten zijn toegeschreven. Ze groeien in koele en gematigde gebieden in Eurazië, Noord-Amerika, de Andes, Patagonië, Nieuw-Zeeland en zuidoostelijk Australië onder natte omstandigheden. Hun bladeren zijn over het algemeen hart- of niervormig, of de oren aan de voet van het blad zijn over het blad gevouwen zodat het een beetje doet denken aan een opengeslagen boek. De bloemen zijn actinomorf. Echte kroonbladen en honingklieren ontbreken, maar de kelkbladen zijn opvallend, meestal geel of wit gekleurd. Zoals gebruikelijk bij de boterbloemfamilie staan er meestal veel meeldraden rondom de (in dit geval twee tot vijfentwintig) vruchtbeginsels die elk bestaan uit een vrij vruchtblad dat zich later ontwikkelt tot een kokervrucht met enkele zaden.^[1]

In Europa komt slechts één soort voor, de gewone dotterbloem (Caltha palustris), die ook in België en Nederland te vinden is.

Naamgeving

De geslachtsnaam Caltha is afgeleid van het Oud-Griekse κάλαθος (kalathos) en betekent "kelk", hetgeen zou verwijzen naar de vorm van de bloem.^[2]

Kenmerken

Caltha soorten zijn zeer lage tot middelhoge (1–80 cm), kale, meerjarige, kruidachtige planten met gesteelde bladeren in een wortelrozet en verder soms nog een of meer kortgesteelde of zittende bladeren verspreid aan de stengel. Deze bladeren zijn enkelvoudig (bij alle soorten van het noordelijk halfrond), of hebben een paar lobben aan de basis (bij C. sagittata) die meestal een min of meer rechte hoek maken met de rest van het blad, maar soms (in enkele noordelijke populaties) in hetzelfde vlak liggen, of de lobben zijn sterk gevouwen over de eindlob en vormen twee of soms drie bladvormige uitsteeksels aan de bovenkant van het blad (in de rest van de soorten).

De bloemen staan alleen op een korte bloeistengel in het midden van de bladrozet (zuidelijke soorten) of in een meest armbloemige tros zonder of met een of meer bladachtige steunbladen.

De noordelijke soorten hebben nier- tot (langwerpig) hartvormige bladeren en steunbladeren, met een bijna gave, gezaagde of gekartelde rand. Zuidelijke soorten verschillen in hun bladvorm. C. appendiculata heeft een lepelvormige blad met gave rand en een ingerande top of het blad is in drie gespleten met een inranding aan de top van elke lob. Het blad van C. dionaeifolia bestaat uit een linker en rechter ovale helft die duidelijk bij de nerf naar boven is gevouwen en waarvan de gave rand voorzien is van stijve tanden, terwijl de uitsteeksels hetzelfde zijn gebouwd maar ½–⅔× zo groot zijn. C. sagittata heeft pijlvormige bladeren met een gave rand en driehoekige lobben aan de voet die al of niet over het blad heen gevouwen zijn. C. introloba heeft smal pijlvormige tot langwerpig eironde bladeren met een licht gekartelde rand en langwerpig driehoekige aanhangsels boven op het blad ongeveer ⅔× zo lang als het blad. C. novae-zelandiae heeft spadevormige bladeren die iets langer dan breed zijn met een ronde en iets uitgerande top met een licht gekartelde rand en driehoekige aanhangsels aan de bovenkant van het blad met een stompe top die tot half zo lang zijn als het blad. Tot slot heeft C. obtusa ook spadevormige bladeren, met een ronde en iets uitgerande top, maar deze zijn ongeveer even breed als lang, zijn duidelijk gekarteld, met name aan de basis en hebben aanhangsels die ¾× zo lang zijn als het blad en eveneens een duidelijk gekartelde buitenrand hebben maar een gave en bijna rechte binnenrand.

De alzijdig symetrische bloemen hebben geen kroonbladeren en honingklieren, maar de vijf tot negen (soms vier of tot maximaal dertien) vrije kelkbladeren zijn opvallend geel tot wit, of soms roze tot cyclaamkleurig. De vorm van de kelkbladeren varieert van breed eirond en omgekeerd eirond tot langwerpig. Het aantal meeldraden varieert van zes tot negen bij de kleinste soort (C. dionaeifolia) tot zestig tot honderdtwintig bij de grootste (C. palustris) en evenzeer wisselt het aantal vruchtbladen tussen twee tot vijf en vijf tot vijfentwintig. De meeldraden vormen een krans om de vruchtbladen en beide zijn ingeplant op een min of meer vlakke of bolvormige (bij C. natans) bloembodem.

Het pollen is geel en heeft drie overlangse groeven (of tricolpaat) behalve bij C. leptosepala ssp. howellii die pollen heeft met ronde poriën over het gehele oppervlak (of pantoporaat) of een overgangstype (pantocolporaat), en bij C. palustris var. alba, waar beide pollen types voorkomen.

Elk vruchtblad bevat een aantal zaadknoppen in een rij. Deze ontwikkelen zich meestal tot zittende kokervruchten met een 1–2 mm lang, recht of licht gebogen snaveltje. Daarin bevinden zich ovale of bolvormige, lichtbruine tot zwarte, ongevleugelde zaden. Bij C. scaposa en soms bij C. leptosepala zijn de vruchten kort gesteeld. C. natans is een drijvende waterplant die soms op modder overleeft, maar alle andere soorten zijn landplanten van vochtige bodems.^[1]

Sleutel

Deze sleutel maakt gebruik van de taxonomische opvattingen en beschreven kenmerken in Smit (1973).^[1]

1 Bladachtige uitgroeisels op het bovenoppervlak van de bladeren, of pijlvormige bladeren met de oren aan de voet meestal over omhoog gevouwen. Bloemen altijd alleenstaand op een korte bladloze steel, die echter na de bloei langer wordt. Pollen altijd tricolpaat (microskoop). Bij C. novae-zelandiae missen sommige planten de uitgroeisels, maar deze planten zijn tot omstreeks 10 cm met spadevormige bladeren. → 2 - Bladeren nier- tot langwerpig hartvormig, altijd zonder bladachtige uitgroeisels op het blad. Bloemen alleenstaand op langere stengels of in een tros, al of niet met bladachtige steunbladen. Pollen tricolpaat, pantocolpaat of pantoporaat. Planten meest groter dan 10 cm. → 7 2 Uitgroeisels vergroeid met het bovenoppervlak van het blad. Blad langwerpig-driehoekig, spade- of lepelvormig of ingesneden met drie lobben. Planten meest 1–12 cm hoog, in een soort bij uitzondering tot 20 cm. → 3 - Oren aan de voet van het blad meestal gevouwen zodat ze een scherpe hoek vormen met de rest van het breed-pijlvormige blad, of soms in hetzelfde vlak. Bloemen tweeslachtig met vijf tot zeven ivoorkleurige kelkbladen die later gelig groen verkleuren. Plant meestal 10–30 cm hoog. Groeit op vochtige open plaatsen in Argentinië, Bolivia, Chili, Ecuador, de Falklandeilanden, en Peru.^[3]
→ Caltha sagittata 3 Bladeren lang-driehoekig, spade- of lepelvormig of verdeeld in drie lobben. → 4 - Bladeren verdeeld in ovale linker en rechter lobben met een gave rand die bezet is met een rij tandachtige haren, zodat het blad doet denken aan dat van de venusvliegenvanger. De uitgroeisels zijn als het blad, maar kleiner. De tweeslachtige bloem heeft vijf tot zeven dof groengele kelkblaadjes met een vliezige top en later kunnen de nerven en de top dofpaars aanlopen. Dwergsoort van 1–3 cm hoog. Zuidelijk Argentinië en Chili tussen 50°S en 56°S, met inbegrip van Kaap Hoorn.
→ Caltha dionaeifolia 4 Bladeren lang-driehoekig of spadevormig. Bloemen tweeslachtig. → 5 - Bladeren lepelvormig met een gave rand en een ingerande top, of ingesneden in drie lobben elk met een ingerande top. Twee of drie uitgroeisels. Functioneel tweehuizige planten met ivoorkleurige tot vaalgele kelkbladeren, later soms met paarsig aangelopen randen. Zuidelijke Andes van Argentinië en Chili, tussen 35°S en 53°S in vochtig grasland.
→ Caltha appendiculata 5 Blad spadevormig. → 6 - Blad langwerpig-driehoekig tot pijlvormig, met twee smalle uitgroeisel die ongeveer ⅔× zo lang zijn als het blad. Bloem met vijf tot acht langwerpige witte kelkblaadjes. In grindrijke smeltbanen in de Australische Alpen en op Tasmanië.
→ Caltha introloba 6 Spadevormige bladeren iets langer dan breed, met een licht gekartelde rand en een stompe, iets ingerande top. Uitgroeisels driehoekig met een licht gekartelde rand en een stompe top, tot half zo lang als het blad, en soms afwezig. Bloemen met vijf tot acht (veelal bleek)gele smal-eironde kelkblaadjes (het breedst tussen de basis en het midden). Vochtige montane en subalpiene velden zuidelijk van 39°S in Nieuw-Zeeland.
→ Caltha novae-zelandiae - Spadevormige bladeren ongeveer even lang als breed, met een gekartelde rand die aan de voet neigt tot ondiepe lobben, met een stompe, ingerande top. Uitgroeisels meer dan half zo lang als het blad met een diepgekartelde buitenrand. Bloemen met vijf tot acht smalle omgekeerd eironde witte kelkblaadjes (het breedst tussen de top en het midden). Subalpiene velden op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland.
→ Caltha obtusa 7 Plant met bladeren in de lucht en rechtopstaande of opstijgende stengels die soms na de bloei wortels vormen. Bloemen meer dan 1½ cm met vier tot acht kelkbladeren. → 8 - Waterplant met drijvende of kruipende stengels die wortelen op de knopen, met vaak drijvende niervormige bladeren van 2–5 cm, soms paars aangelopen. Bloemen ongeveer 1 cm in doorsnede (maximaal 13 mm) met vier of meestal vijf witte of bleekroze kelkblaadjes. Groeit in zoet water of op slijk in Noord-Amerika en noordelijk Azië.
→ Caltha natans 8 Planten 8 to 40 cm. Stengels met een of twee bloemen, al of niet met een steunblad en nooit wortelend op de knopen. Kokervruchtjes zittend of zeer kort gesteeld (stipitaat). → 9 - Planten 10 to 80 cm. Stengels meestal met vier tot negen, maar soms minder bloemen, soms na de bloei wortelend op de knopen. Meestal planten met gele bloemen en tricolpaat pollen, maar er bestaat een variëteit met witte kelkblaadjes en meest pantoporaat pollen, en een variëteit met cyclaamkleurige kelkblaadjes. Kokervruchten altijd zittend. Komt voor in moerassen en vennen, sloten, natte bossen en oevers van beken en rivieren van alpiene weides tot rivierdelta’s, en is wijd verspreid in arctisch en gematigd Europa, Azië en Noord-Amerika, maar ontbreekt op Frans Jozefland, Spitsbergen, Groenland, Baffineiland, Devoneiland en Ellesmere-eiland.
→ Caltha palustris

• Bloemen geel, met stengels die niet na de bloei wortelen op de knopen, met tricolpaat pollen. In het gehele verspreidingsgebied van de soort, ook in algemeen in België en Nederland. → var. palustris
• Bloemen geel, kleinere planten, met armbloemige, opstijgende stengels die wortelen op de knopen na de bloei, met tricolpaat pollen. Aan de noordrand van het verspreidingsgebied van de soort en op eroderende oevers. → var. radicans
• Bloemen geel, grotere planten, met rijkbloemige, rechtopstaande stengels die wortelen op de knopen na de bloei, met tricolpaat pollen. Zoetwatergetijdegebieden in West-Europa zoals De Biesbosch. → var. araneosa (alleen in Nederland erkend)
• Bloemen wit, pollen pantoporaat of soms tricolpaat, niet na de bloei wortelen op de knopen. Tussen 2200 en 3500 m langs stroompjes in Afghanistan, Pakistan en het westelijk Himalayagebergte van Kasjmir tot noordelijk India. → var. alba
• Bloemen cyclaamkleurig, niet na de bloei wortelen op de knopen, met tricolpaat pollen. Tussen 4000en 5000 m in alpiene weides, mosrijke hellingen tussen struikjes en hoge kruiden in het oostelijke Himalayagebergte van Assam en zuidelijk Tibet. → var. purpurea

Gekweekte planten met rode of oranjebruine bloemen zijn waarschijnlijk kruisingen tussen planten met gele en cyclaamkleurige bloemen. Planten met bloemen die uitsluitend bestaan uit vele rijen kelkbladeren worden regelmatig gekweekt en staan onder andere bekend als c.v. “Multiplex”, “Semiplena” of “Flore Plena”.

9 Planten 8–20 cm. Bladschijf langer dan breed. Bloemen met een of twee bijeen, elk met vijf tot negen gele eironde kelkbladen. Kokervruchten gesteeld. Pollen altijd tricolpaat. In moerassige alpiene vegetaties in het Himalayagebergte tussen 4000–6000 m van Nepal, Sikkim en zuidelijk Tibet tot Yunnan en Gansu in China.
→ Caltha scaposa - Planten 10–40 cm. Bladschijf breder dan lang tot langer dan breed. Bloemen met een of twee bijeen met soms een steunblad. Bloemen met meestal zeven tot negen (maar soms slechts vijf of zoveel als dertien) witte of zelden gele, langwerpig eironde tot langwerpige kelkblaadjes. Kokervruchten zittend of soms zeer kort gesteeld. Westelijk Noord-Amerika, van de Sierra Nevada, de Cascade Range en de Rocky Mountains, noordwaarts tot zuidwestelijk Alaska.
→ Caltha leptosepala

• C. dionaeifolia

• C. leptosepala ssp. howellii

• C. natans

• C. novae-zelandiae

• C. palustris var. alba

• C. palustris var. purpurea

• C. sagittata

Taxonomie

Lange tijd is het geslacht Caltha verdeeld in twee secties: Populago (nu Caltha), waartoe alle soorten van het noordelijk halfrond werden gerekend, en Psychrophila dat alle soorten van het zuidelijk halfrond bevatte. Genetische analyse suggereert echter dat er drie monofyletische groepen kunnen worden onderscheiden. C. natans blijkt de zustersoort te zijn van alle andere soorten. Ook is duidelijk geworden dat C. leptosepala de zustersoort is van alle soorten die op het zuidelijk halfrond voorkomen en daarom zou moeten worden toegevoegd aan de Psychrophila sectie. Binnen die sectie vormen beide Nieuw-Zeelandse en de Australische soort een cluster, C. appendiculata en C. dionaeifolia het tweede cluster, terwijl de derde Zuid-Amerikaanse soort, C. sagittata, de zustergroep is van deze twee clusters. De resterende soorten op het noordelijk halfrond, C. palustris en C. scaposa vormen dan de nieuwe inhoud van de Caltha sectie. Dit suggereert dat het geslacht ontstaan is op het noordelijk halfrond en zich vanuit Noord-Amerika heeft verspreid naar Zuid-Amerika en vandaar naar Nieuw-Zeeland en Australië.Thacla Spach en Psychrophila DC worden ook wel als afzonderlijk geslachten beschouwd.^[1][4][5] Deze verwantschappen worden weergegeven in de onderstaande boom.

Opnieuw toegewezen soorten

Enkele soorten die ooit zijn beschreven als deel van het geslacht Caltha zijn later bij andere geslachten ingedeeld.^[1]

• C. bisma = Aconitum, onbepaalde soort
• C. camschatica = Oxygraphis glacialis
• C. codua = Aconitum, onbepaalde soort
• C. glacialis = Oxygraphis glacialis
• C. hiranoi = Ranunculus ficaria
• C. nirbisia = Aconitum, onbepaalde soort
• C. officinalis = Calendula officinalis^[6]

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de Duitstalige Wikipedia, die onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  
• Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de Engelstalige Wikipedia, die onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  
• (en) IPNI, The International Plant Names Index
• (en) Flora of North America

---

Bekkeblomslekta eller soleihovslekta (Caltha) er ei slekt av fleirårige urter i soleiefamilien. Dei 10 artane veks på fuktige stadar i kalde og tempererte strøk over heile verda. Einaste norske og europeiske art er bekkeblom.

Bakgrunnsstoff

• Phylogeny and biogeography of Caltha (Ranuculaceae)
  Denne biologiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.

Caltha er en slekt av flerårige urter i soleiefamilien. De ti artene vokser på fuktige steder i kalde og tempererte strøk over hele verden. Eneste norske og europeiske art er bekkeblom.

Eksterne lenker

• (sv) Caltha hos Dyntaxa
• (en) Caltha i Encyclopedia of Life
• (en) Caltha i Global Biodiversity Information Facility
• (en) Caltha hos NCBI
• (en) Caltha hos ITIS
• (en) Caltha hos Tropicos
• (en) Caltha hos The International Plant Names Index
• (en) Kategori:Caltha – bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Caltha – galleri av bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Caltha – detaljert informasjon på Wikispecies
• Phylogeny and biogeography of Caltha (Ranuculaceae)

Hasło w Wikisłowniku

Knieć (Caltha L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny jaskrowatych. Obejmuje 10 gatunków^[3](według niektórych ujęć 20^[4] lub nawet 40^[5]). Rośliny te występują na wilgotnych łąkach i na terenach bagiennych w strefie klimatu umiarkowanego zarówno na półkuli północnej jak i południowej^[4]. Wszystkie są bylinami osiągającymi 15-80 cm wysokości. W polskiej florze występuje knieć błotna (Caltha palustris), w polskich publikacjach podnosi się także często do rangi gatunku knieć górską (Caltha palustris subsp. laeta)^[6].

Morfologia

Pokrój

Kępiasto rosnące byliny z łodygami wielokwiatowymi, często z łodygami płożącymi i korzeniącymi się w węzłach^[4].

Liście

Pojedyncze, z głęboko wciętą nasadą, na brzegach karbowane lub ząbkowane^[4][5]. W sekcji Psychrophila obejmującej gatunki z półkuli południowej dolne krawędzie blaszki są zawinięte do góry i silnie rozrośnięte, tak że blaszka liściowa jest niemal podwojona^[3].

Kwiaty

Z pojedynczym okwiatem, 5 lub więcej działkowym, żółtym lub białym. Pręciki są liczne. Zalążnie w liczbie 5–15, górne, z długimi szyjkami. Miodników brak, ale nektar wydzielany jest u podstawy owocolistków^[5][4].

Owoce

Spłaszczone mieszki z krótkim dzióbkiem zawierające zielone lub czarne nasiona^[4].

Systematyka

Rodzaj z podrodziny Ranunculoideae Arnott w obrębie rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae)^[1].

Wykaz gatunków^[3]

Sekcja Psychrophila (wyodrębniana też do osobnego rodzaju Psychrophila):

• Caltha sagittata Cav. (syn. Psychrophila sagittata (Cav.) Bercht. & J.Presl)
• Caltha appendiculata Pers. (syn. Psychrophila appendiculata Bercht. & J.Presl)
• Caltha dioneifolia Hook.f. (syn. Psychrophila dioneifolia Gay)
• Caltha obtusa Cheeseman (syn. Psychrophila obtusa (Cheeseman) W.A.Weber)
• Caltha introloba F.Muell. (syn. Psychrophila introloba (F.Muell.) W.A.Weber)
• Caltha novae-zelandiae Hook.f.

Sekcja Caltha:

• Caltha natans Pallas ex Georgi
• Caltha scaposa Hook.f. & Thomson
• Caltha palustris L. – knieć błotna
• Caltha leptosepala DC.

Nazewnictwo

Niedługo po tym, gdy Karol Linneusz opublikował nazwę naukową Caltha przypisując ją dla rodzaju knieć, nazwa ta opublikowana została przez brytyjskiego botanika Philipa Millera w odniesieniu do rodzaju nagietek (Caltha P. Miller, Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754 (non Linnaeus 1753) = Calendula Linnaeus 1753).

Nazwa naukowa Caltha stosowana była przez licznych starożytnych autorów rzymskich prawdopodobnie właśnie w odniesieniu do nagietka lekarskiego, w każdym razie do jakiejś rośliny o żółtych kwiatach^[7].

Przypisy

Caltha L. é um gênero botânico da família Ranunculaceae.

Espécies

• Caltha alba
• Caltha appendiculata
• Caltha dionaeifolia
• Caltha introloba
• Caltha leptosepala

• Caltha novae-zelandiae
• Caltha obtusa
• Caltha palustris
• Caltha sagittata
• Caltha scaposa

• Lista completa

Classificação do gênero

Kabblekesläktet (Caltha) är ett släkte i familjen ranunkelväxter. Det finns cirka 10 arter spridda över nästan hela världen. De förekommer alla i våtmarker. I Sverige förekommer arten kabbeleka (C. palustris) naturligt och några andra arter odlas som trädgårdsväxter.

Externa länkar

• Flora of North America - Caltha

• Wikimedia Commons har media som rör Kabblekesläktet.
  Bilder & media

• 1 Опис
• 2 Поширення
• 3 Класифікація
• 4 Примітки

1. ↑ Caltha L.. Panarctic Flora. Процитовано October 23, 2013.
2. ↑ ^{а б} Eric Schuettpelz & Sara B. Hoot (2004). Phylogeny and biogeography of Caltha (Ranunculaceae) based on chloroplast and nuclear DNA sequences. American Journal of Botany 91 (2): 247–253. doi:10.3732/ajb.91.2.247.

Царство: Растения

Подцарство: Зелёные растения

Отдел: Цветковые

Класс: Двудольные^[1]

Надпорядок: Ranunculanae Takht. ex Reveal, 1993

Порядок: Лютикоцветные

Семейство: Лютиковые

Подсемейство: Лютиковые

Триба: Caltheae

Род: Калужница

• Psychrophila (DC.) Bercht. & J.Presl
• Thacla Spach

• 1 Название
• 2 Ботаническое описание
• 3 Распространение
• 4 Значение и применение
• 5 Виды
• 6 Примечания
• 7 Литература
• 8 Ссылки

驴蹄草属（学名：Caltha）是毛茛科下的一个属，为多年生草本植物。该属共有30种，分布于温带地区。^[1]

参考文献

外部链接

• 維基物種中有關驴蹄草属的數據

这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。

取自“https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=驴蹄草属&oldid=45410956”