nomes no trilho de navegação
Jaguars can live 11 to 12 years in the wild. Illness, accident, interactions with other animals, or hunting are major sources of mortality. In captivity jaguars may live over 20 years.
Range lifespan
Status: captivity: 28 (high) years.
Average lifespan
Status: captivity: 20 years.
Typical lifespan
Status: wild: 11 to 12 years.
Average lifespan
Status: captivity: 20.0 years.
Average lifespan
Status: captivity: 22.0 years.
Jaguars are top predators and considered a keystone species because of their impact on the populations of other animals in the ecosystem. Internal parasites include lung flukes, tapeworms, hookworms, and whipworms. External parasites include ticks and warble fly larvae.
Ecosystem Impact: keystone species
Commensal/Parasitic Species:
Jaguars are top predators and keystone species in the ecosystems they inhabit. Jaguar pelts and furs are sold for profit, despite it being illegal to hunt them in most countries. The implementation of laws protecting jaguars has improved in recent years. Jaguars are also an important source of ecotourism income to local communities where jaguars might be observed.
Positive Impacts: body parts are source of valuable material; ecotourism ; research and education
Jaguars occasionally hunt cattle and other livestock, which leads to persecution by ranchers. Some countries, such as Brazil, Costa Rica, Guatemala, Mexico, and Peru, prohibit hunting jaguars to only "problem animals" that repeatedly kill livestock. Bolivia allows trophy hunting of jaguars. Jaguars do not attack humans without provocation. Occasionally jaguars have been observed following humans, but this is thought to be to "escort" them out of their territory.
Negative Impacts: injures humans (bites or stings)
Jaguars are considered near threatened by the IUCN. They are considered endangered by the U.S. Fish and Wildlife Service and are on Appendix I of CITES. Many populations remain stable but jaguars are threatened throughout most of their range by hunting, persecution, and habitat destruction. Jaguars are persecuted especially in areas of cattle ranching, where they are often shot on sight despite protective legislation.
US Federal List: endangered
CITES: appendix i
State of Michigan List: no special status
IUCN Red List of Threatened Species: near threatened
Jaguars mainly communicate through vocalizations. Vocalizations are grunting "uhs" increasing in tone and power, while decreasing in frequency between grunts. The typical vocalization includes seven to a dozen grunts, depending on whether the individual is a male, female, or female entering estrus. Males generally have more powerful vocalizations than females, whose grunts are softer except when in estrus. During estrus, female jaguars call late into the night through early dawn, using 5 to 7 grunts to announce herself. Male vocalizations in response to estrus females are hoarse and guttural. This is taken advantage of by hunters, who use a hollow gourd to mimic this call and attract jaguars to the hunter. Jaguars advertise territories through vocalizations, scraping the ground and trees, and defecating and urinating on prominent locations.
Communication Channels: visual ; acoustic ; chemical
Perception Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
Jaguars are strictly carnivores. They eat a wide variety of prey, over 85 species have been reported in the diet of jaguars. Preferred prey are large animals, such as peccaries, tapirs, and deer. They also prey on caimans, turtles, snakes, porcupines, capybaras, fish, large birds, and many other animals. Jaguars typically attack prey by pouncing on them from a concealed spot. They either deliver a direct bite to the neck and then suffocate their prey, or they instantly kill them by piercing the back of the skull with their canines. Their powerful jaws and canines allow them to get through thick reptilian skin and turtle carapaces. Jaguars then drag their prey to a secluded spot where they eat them.
Animal Foods: birds; mammals; reptiles; fish
Primary Diet: carnivore (Eats terrestrial vertebrates)
Jaguars have a large distribution, they are found from southern Arizona and New Mexico south toward northern Argentina and northeastern Brazil. However, populations have been substantially reduced or eliminated in some areas, including El Salvador, the United States, and large portions of Mexico.
Jaguars currently encompass a range of approximately 8.75 million square kilometers, or 46% of their historical range. The largest contiguous distribution of jaguars is concentrated in the Amazon Basin and includes portions of the Cerrado, Pantanal, and Chaco areas to the south. This range extends north and east to the Caribbean coast of Venezuela and Guianas. Populations have been reduced primarily in northern Mexico, United States, northern Brazil, and southern Argentina. Populations have been extirpated in the Argentina Monte region and the grasslands of the Pampas. Jaguars are not typically found at higher elevations, such as Pantepui or Puna montane grasslands.
Biogeographic Regions: nearctic (Native ); neotropical (Native )
Jaguars prefer dense, tropical moist lowland forests that offer plenty of cover, although they are also found in scrubland, reed thickets, coastal forests, swamps, and thickets. Jaguars are excellent swimmers and are generally found in habitats near water, such as rivers, slow moving streams, lagoons, watercourses, and swamps. They are not typically found in arid areas. Jaguars have been reported from as high as 3800 m in Costa Rica, but they are generally not common in montane forests and are not found above 2700 meters in the Andes. In northern Mexico and southwestern United States, jaguars are found in oak woodlands, mesquite thickets, and riparian woodlands. Jaguars stalk their prey on the ground, preferring thick vegetation for cover. Jaguars are also able to climb trees for safety or to hunt. Jaguars require three habitat characteristics to support healthy populations: a water supply, dense cover, and sufficient prey.
Range elevation: 10 to 2000 m.
Average elevation: 100 m.
Habitat Regions: temperate ; tropical ; terrestrial
Terrestrial Biomes: forest ; rainforest ; scrub forest
Wetlands: swamp
Other Habitat Features: riparian
Jaguars are the largest cats in the Americas and the only representative of the genus Panthera. Height at the shoulder may be up to 75 cm. Body length is 150 to 180 cm long with a tail of 70 to 90 cm. Jaguars weigh between 68 and 136 kilograms. Jaguars are powerfully built, with large, square jaws and prominent cheeks. Jaguars have lean bodies and muscular limbs. They are built for power, not speed, although they can run briefly. A jaguar was observed draging a 34 kg sea turtle 91.5 meters into the cover of a forest. They hunt by pouncing on unsuspecting prey. Base coat colors range from pale yellow to reddish brown, with black, rosette-shaped spots on the neck, body, and limbs. The belly is off white. Black, or melanistic, jaguars are fairly common and are the result of a single, dominant allele. These jaguars have a base coat color of black with black spots that are usually dimly visible against the black background. Melanistic jaguars are more common in forested habitats. The largest jaguars are found in the Brazilian Pantanal, where males average 100 kg and females 76 kg. The smallest jaguars are found in Honduras, where males average 57 kg and females 42 kg. In general, jaguars found in dense forests are smaller than those found in more open habitats, possibly because densities of large ungulate prey are greater in open habitats. Male jaguars are generally 10 to 20% larger than females. The dental formula is: I 3/3, C 1/1, PM 3/2, and M 1/1.
Range mass: 68 to 136 kg.
Average mass: 100 kg.
Range length: 1.5 to 1.85 m.
Average length: 1.75 m.
Average basal metabolic rate: 62.4190 cm3.O2/g/hr.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: male larger
Average basal metabolic rate: 62.419 W.
Humans are the primary predators of jaguars. Jaguars are victims of illegal poaching by humans and their pelts, paws, and teeth. They are cryptically colored and secretive, which helps them to hunt their prey and avoid detection by humans.
Known Predators:
Anti-predator Adaptations: cryptic
Jaguars typically communicate through vocalizations. Females in estrus venture out of their territory to call during the morning and late at night, advertising for a mate. Males answer those calls with their own vocalizations and travel to her territory to mate, leading to competition between males for that mating opportunity. It is not uncommon for a female to travel with one or two male jaguars during estrus, although a dominant male will usually drive a smaller male away. Females do not tolerate the presence of males after mating and especially after their cubs are born.
Mating System: polygynandrous (promiscuous)
The estrus cycle is usually 37 days with estrus length of 6 to 17 days. Estrus may be indicated by behavioral changes such as lordosis, flehmen, vocalization, rolling, and increased scent marking. Males may show an increase in androgen levels throughout the year, but hormone levels peak during the time of receding flood waters in some areas. Jaguars may produce offspring year-round but mating typically increases during the months of December through March. Most births occur during the wet season, when prey is more abundant. Females give birth to 2 offspring (range 1 to 4) after a gestation period of 91 to 111 days. Female reproductive maturity occurs between 12 and 24 month, males become sexually mature at 24 to 36 months.
Breeding interval: Females breed every two years.
Breeding season: Jaguars may breed throughout the year, but most births occur in wet seasons, when prey is more abundant.
Range number of offspring: 1 to 4.
Average number of offspring: 2.
Range gestation period: 91 to 111 days.
Range weaning age: 5 to 6 months.
Range time to independence: 1.75 to 2.5 years.
Range age at sexual or reproductive maturity (female): 12 to 24 months.
Range age at sexual or reproductive maturity (male): 24 to 36 months.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; year-round breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; viviparous
Average birth mass: 820 g.
Average number of offspring: 2.
Cubs are born with their eyes closed and are completely dependent on their mother. Their eyes open around two weeks old. Cubs nurse until they are 5 to 6 months old, at which time they begin to hunt with their mother. They depend on their mother for protection from predators, for food, and for guidance and teaching as they grow. Offspring are dependent on their mother until they are almost two years old.
Parental Investment: altricial ; female parental care ; pre-fertilization (Provisioning, Protecting: Female); pre-hatching/birth (Provisioning: Female, Protecting: Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Female, Protecting: Female); pre-independence (Provisioning: Female, Protecting: Female); extended period of juvenile learning
Son solitarios excepto cuando están en época de reproducción.
Distribucion General: Se encuentra desde norte de Mexico hasta el norte de Argentina. Se localiza desde las tierras bajas hasta los 3.819m.s.n.m..
Cerca del puesto de Sirena (Parque Nacional Corcovado) en la playa, un jaguar mató en la madrugada una tortuga "lora", la que cargó hasta el borde del bosque y se comió la mitad y al otro día, terminó con lo que quedaba.
En ocasiones se "malean" (principalmente jaguares viejos (inútiles para cazar) o jóvenes sin experiencia) y se aficionan a matar y comer animales domésticos (ganado vacuno, caballos, perros etc.).
Las hembras alcanzan la madurez sexual a los 3 años.
Muy grande, poderoso y tiene la cabeza grande IMAGEDB.GET_BFILE_IMAGE?p_imageId=38716&p_imageResolutionId=2">(ver">http://attila.inbio.ac.cr:7777/pls/portal30IMAGEDB.GET_BFILE_IMAGE?p_imageId=38716&p_imageResolutionId=2">(ver imagen del cráneo). La parte dorsal es amarillo dorado hasta café arenoso, marcado con rosetas circulares de color negro, usualmente con una mancha pequeña y central de color negro. La parte ventral es blanca con manchas definidas de color negro. La cola es angosta y bastante corta y mide menos de la mitad de la longitud de la cabeza y el cuerpo. Las patas son cortas y regordetas.
La variedad negra del jaguar es llamada pantera IMAGEDB.GET_BFILE_IMAGE?p_imageId=38821&p_imageResolutionId=2">(ver">http://attila.inbio.ac.cr:7777/pls/portal30IMAGEDB.GET_BFILE_IMAGE?p_imageId=38821&p_imageResolutionId=2">(ver imagen)
Die jaguar (Panthera onca) is 'n katagtige soogdier wat in Sentraal- en 'n groot deel van Suid-Amerika voorkom. Die jaguar is die derde grootste kat na die tier en die leeu. Dit is ook die grootste en kragtigste kat in die Westelike Halfrond.
As gevolg van hulle kolle lyk jaguars baie soos luiperds, maar is gewoonlik groter en sterker. Hulle gedrag is ook meer soos dié van tiere. Hulle hou daarvan om naby water te bly, en soos die tier, hou hulle van swem. Hulle jag gewoonlik alleen.
|author= (help)AS1-onderhoud: Veelvoudige name: authors list (link)
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jaguar.
Wikispecies het meer inligting verwant aan: Jaguar
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir jaguar.Die jaguar (Panthera onca) is 'n katagtige soogdier wat in Sentraal- en 'n groot deel van Suid-Amerika voorkom. Die jaguar is die derde grootste kat na die tier en die leeu. Dit is ook die grootste en kragtigste kat in die Westelike Halfrond.
As gevolg van hulle kolle lyk jaguars baie soos luiperds, maar is gewoonlik groter en sterker. Hulle gedrag is ook meer soos dié van tiere. Hulle hou daarvan om naby water te bly, en soos die tier, hou hulle van swem. Hulle jag gewoonlik alleen.
El xaguar, yaguar o yaguareté [N 1] (Panthera onca) ye un carnívoru félidu de la subfamilia de los Panterinos y xéneru Panthera. Ye la única de los cuatro especies actuales d'esti xéneru que s'atopa n'América. Tamién ye'l mayor félidu d'América y el terceru del mundu, dempués del tigre (Panthera tigris) y el lleón (Panthera leo). La so distribución actual estender dende l'estremu sur d'Estaos Xuníos siguiendo per gran parte d'América Central y Suramérica hasta'l norte y nordés d'Arxentina. Quitando delles poblaciones n'Arizona (suroeste de Tucson), esta especie yá foi práuticamente extirpada nos Estaos Xuníos dende principios de la década de 1900.[N 2]
Atópase emparentáu y aseméyase enforma n'apariencia física al lleopardu (Panthera pardus), pero xeneralmente ye de mayor tamañu, cuenta con una constitución más robusta y la so comportamiento y hábitat son más acordes a los del tigre (Panthera tigris). Magar prefier les selves trupes y húmedes, puede afaese a una gran variedá de terrenes montiegos o abiertos. Ta estrechamente acomuñáu a la presencia d'agua y destaca, xuntu col tigre, por ser un félidu al que-y gusta nadar.
Ye fundamentalmente solitariu. Caza tendiendo emboscaes, siendo comenenciosa a la d'escoyer les preses. Ye una especie clave pa la estabilización de los ecosistemes nos qu'habita; al ser un superpredador, regula les poblaciones de les especies que prinda. Los exemplares adultos tienen una mordedura escepcionalmente potente, inclusive en comparanza con otros grandes félidos,[5] lo que-yos dexa furar los cascos de reptiles acorazaos como les tortúes y utilizar un métodu pocu habitual pa matar: ataca direutamente la cabeza de la presa ente les oreyes pa solmenar un mordigañu letal que traviesa'l craniu colos sos caniles algamando al celebru.[6][7]
Panthera onca ta calificáu na Llista Colorada de la UICN como «especie casi amenazada» y el so númberu ta en cayente.[1] Ente los factores que lu amenacien inclúyense la perda y la fragmentación del so hábitat. A pesar de que'l comerciu internacional d'exemplares d'esta especie o los sos partes ta prohibíu,[8] esti félidu muerre con frecuencia a mano de los humanos, especialmente en conflictos con ganaderos. Anque amenorgada, la so distribución xeográfica sigue siendo amplia. A lo llargo de la hestoria, esta distribución dio-y un llugar prominente na mitoloxía de numberoses cultures indíxenes americanes, como los mayes y los azteques.
Nes sos zones natives recibe distintes denominaciones n'español como xaguar, yaguar, yaguareté,[N 1] otorongo, jaguarete, tigre o tigre americanu. Los mexicas llamar ocelotl, anque tamién utilizaben esti nome pal ocelote (Leopardus pardalis), y podríen referise a él como tlatlauhquiocélotl.[9][10][11] En gran parte de Hispanoamérica dende la llegada de los españoles ye común llamar a esti animal «tigre» anque ye remotu la paecencia col tigre asiáticu (Panthera tigris) del cual procede l'apellativu. Nes zones de países de fala castellana que tán próximes a la frontera con Brasil, emplégase tamién la denominación brasileña en portugués: onça-pintada. Tocantes a les llingües aboríxenes americanes, en maya llámase-y balam,[12] en mapuche ye llamáu nawel,[13] en quechua uturunku o unqa y en bribri namú.[14]
Yaguar y yaguareté provienen del guaraní yaguar, 'fiera', y eté, 'verdaderu', y probablemente llegó al español por conductu del portugués o del francés, lo cual esplica la desvirtuación escontra la forma con j: xaguar. Tamién puede ser pol fechu de qu'en guaraní la -j pronúnciase como la -y.[15] L'orixe del nome supúnxose como procedente de yaguá-eté, que significaría «fiera de verdá» o «auténtica fiera»; n'efeutu, antes de 1492 los guaraníes utilizaben la pallabra yaguá pa referise a los distintos carnívoros o «fieres», pero ante la presencia de los feroces perros de combate traíos polos europeos el términu guaraní yaguá pasó a significar namái 'perru' (anguaño aplícase esti términu en guaraní a cualquier perru),[16] ente que Panthera onca yera'l yaguá-eté, esto ye: la fiera o animal feroz por antonomasia, siendo la más peligrosa de toles que los integrantes d'esa etnia conocíen y a quien más tarrecíen. D'ellí surdió la denominación yaguareté, usada especialmente nos países del área guaranítica: Arxentina y Paraguái, y de manera embrivida, yaguar, o por error na pronunciación sobre testos non en castellán: xaguar con «j».
El primera componente de la so designación taxonómica, Panthera, ye un términu llatín deriváu de la mesma de la pallabra griega πάνθηρ (lleopardu, la especie tipo del xéneru). Díxose qu'esta pallabra deriva de παν- «tou» y θήρ «bestia», anque podría ser una etimoloxía popular[17] o que tuviera'l so orixe en pundarikam (lliteralmente «animal amarellentáu»), la pallabra sánscrita pa «tigre».[18]
Onca provien del portugués onça, cola cedilla sustituyida por razones tipográfiques, anque n'España úsase más davezu pa la toma o lleopardu de les nieves (Panthera uncia) y en Llatinoamérica pal gatu toma o ocelote. Deriva del llatín lyncis, llobu cerval,[19] que perdió la lletra «L» al confundise col artículu definíu (italianu lonza, francés antiguu l'once).[20]
Pantherinae
Neofelis nebulosa - pantera nebulosa
Neofelis diardi - pantera nebulosa de Borneo
Panthera tigris - tigre
Panthera uncia - lleopardu de les nieves
Panthera leo - lleón
Panthera onca
Panthera pardus - lleopardu
Panthera onca, ye l'únicu miembru del xéneru Panthera esistente na actualidá nel Nuevu Mundu. Pruebes d'ADN amuesen qu'esta especie, el lleón (Panthera leo), el tigre (Panthera tigris), el lleopardu (Panthera pardus), el lleopardu de les nieves (Panthera uncia), y la pantera nebulosa (Neofelis nebulosa) comparten un antepasáu común, y que esti grupu tien una edá d'ente 6 y 10 millones d'años;[22] el rexistru fósil indica que l'apaición de Panthera producióse fai ente 2 y 3,8 millones d'años.[22][23] Xeneralmente los estudios filoxenéticos demostraron que la pantera nebulosa ye la especie basal d'esti grupu.[22][24][25][26] La posición de les especies restantes varia ente diversos estudios y na práutica permanez ensin resolver.
Basándose en pruebes morfolóxiques, el zoólogu británicu Reginald Pocock llegó a la conclusión de que'l pariente más cercanu a Panthera onca yera'l lleopardu.[26] Sicasí, les pruebes d'ADN nun son concluyentes y la so posición en rellación a otres especies varia d'un estudiu a otru.[22][24][25][26] Fósiles d'especies estinguíes de Panthera, como por casu el xaguar européu (Panthera gombaszoegensis) y el lleón americanu (Panthera leo atrox), presenten carauterístiques propies tantu del lleón como de Panthera onca.[26] L'analís del ADN mitocondrial de Panthera onca indica que'l llinaxe de la especie remontar a ente fai 280 000 y 510 000 años, polo tanto ye más moderna de lo que suxure'l rexistru fósil.[27]
La última descripción taxonómica de les subespecies de Panthera onca foi realizada por Pocock en 1939. Basándose nos oríxenes xeográficos y la morfoloxía cranial, reconoció ocho subespecies, anque nun disponía de suficientes especímenes como pa evaluales de manera crítica, y amosó les sos duldes sobre'l estatus de delles d'elles. Sicasí la división en subespecies de Pocock inda s'utiliza davezu en descripciones xenerales d'esti félidu.[28]
Seymour rellaciona ocho subespecies reconocíes:[29]
Na obra Mammal Species of the World y nel Sistema Integráu d'Información Taxonómica (ITIS) reconócense nueve subespecies,[30][31] los ocho citaes y amás P. onca palustris (Ameghino, 1888).
Panthera onca cuenta con dos subespecies estinguíes: Panthera onca augusta y Panthera onca mesembrina,[32][33] dambes del Pleistocenu, habitabn'América dende la Patagonia hasta Estaos Xuníos, a estos dos subespecies xúnese Panthera onca arizonensis que foi erradicada en tiempos modernos.
Evaluaciones posteriores suxuren que namái se tendríen que reconocer tres subespecies: P. onca onca, P. onca hernandesii y P. onca paraguensis,[29] y estudios recién tampoco consiguieron atopar pruebes que sofiten subespecies claramente definíes, y yá nun les reconocen.[34] Larson (1997) estudió la variación morfolóxica en Panthera onca y demostró qu'hai una variación clinal norte-sur, pero tamién que la diferenciación dientro de les presuntes subespecies ye mayor que la qu'hai ente elles, y que polo tanto nun sofita una división en subespecies.[35] Un estudiu xenéticu de Eizirik y otru collaboradores en 2001 confirmó l'ausencia d'una estructura xeográfica de subespecie clara, a pesar de qu'atoparon que les grandes barreres xeográfiques, como por casu el ríu Amazones, llindaben l'intercambiu de xenes ente les distintes poblaciones.[27] Un detalláu estudiu realizáu darréu tamién amosó un fluxu xenético ente subespecies y una heteroxeneidá relativamente baxa.[36]
Panthera onca ye'l mayor félidu d'América.[37] Ye un animal robustu y musculosu que presenta variaciones significatives en cuanto al tamañu, con un pesu que bazcuya de normal ente 56 y 96 kilogramos, anque hai rexistros de machos más grandes, d'hasta 158 kg (aprosimao como una tigresa o una lleona),[38][39] y pela cueta los más pequeños pueden tener un pesu tan baxu como 36 kg. Les femes suelen ser un 10-20% más pequeñes que los machos. El llargor d'esti félidu varia ente 162 y 183 cm y la cola puede añedir unos 75 cm más. El so altor hasta los costazos ye d'unos 67-76 cm.[40] La so cabeza ye avolumada y con un quexal prominente; el color de los sos güeyos varia d'un tonu mariellu oru a un mariellu verdoso y les sos oreyes son relativamente pequeñes y arrondaes.[41]
Reparáronse variaciones nel so tamañu en distintes rexones y hábitats, amosando una medría de tamañu cuanto más al sur alcuéntrense. Un estudiu realizáu na Reserva de la Biosfera de Chamela-Cuixmala, na mariña mexicana del Pacíficu, amosó que nesa zona pesaben tan solo ente 30-50 kg, aprosimao'l pesu del puma,[42] ente que un estudiu na rexón brasilana del Pantanal amosaba un pesu mediu de 100 kg, de cutiu con pesos de 135 kg o más en machos vieyos.[43] Los exemplares qu'habiten en forestas de cutiu son más escuros y abondo más pequeños que los que viven n'árees abiertes (el Pantanal ye una cuenca de zones húmedes abierta), posiblemente debíu al menor númberu de grandes preses herbívores nes zones montiegues.[44]
La estructura curtio y robusto de los sos miembros fai que sía bien arteru a la d'esguilar, abasnar y nadar.[40] La cabeza ye robusta y la quexal extremamente potente; suxurióse que tien el mordigañu más potente de tolos félidos y el segundu más potente de tolos mamíferos (tres la hiena enllordiada); esta potencia ye una adaptación que-y dexa inclusive furar cascos de tortúas.[6] Un estudiu comparativu de la potencia de mordigañu afechu según la midida corporal asitiar como'l primeru de los félidos, xuntu cola pantera nebulosa, y per delantre del lleón y el tigre.[45]
Un exemplar adultu puede abasnar 8 metros un toru de 360 kilogramos ente los sos quexales y pulverizar los güesos más duros,[46] o abasnar a una tortúa de mar de 34 kg a lo llargo de más de 90 m na fondura d'un monte.[37] Puede cazar animales selvaxes que pesen hasta 300 kg nel interior d'una selva trupa y el so físicu curtio y robusto ye una adaptación a les sos preses y ambiente.
La base de la so pelame suel ser d'un color ente mariellu pálido y castañal acoloratada.[37] La piel ta cubierta d'unos llurdios en forma de rosa para camuflase nel so hábitat selvático. Los llurdios pueden variar na piel d'un mesmu animal y ente distintos exemplares: les rosetas pueden incluyir una o más llurdios y la forma de los llurdios varia. Les de la cabeza y el pescuezu son xeneralmente sólides, igual que les de la cola, onde pueden xunise pa formar una banda. La rexón ventral, el pescuezu y la superficie esterior de les pates y los lladrales inferiores son blancos.[40]
Na especie producir con relativa frecuencia un escesu de pigmentación conocíu como melanismu.[44] La condición melanística ye menos común que la enllordiada (dar n'aprosimao un 6% de la población) y ye la resultancia d'un apanfilo dominante.[47][48] Los exemplares con melanismu paecen totalmente negros, anque pueden apreciase enllordiar si mirar de cerca. Los exemplares con melanismu son conocíos informalmente como «panteres negres», pero nun constitúin una especie distinta, nin siquier una subespecie. Igual que nos demás grandes félidos, en rares ocasiones apaecen individuos albín, denominaos «panteres blanques».[44]
Anque ye bien asemeyáu físicamente al lleopardu (Panthera pardus), Panthera onca ye más robustu y pesáu y pueden estremase polos sos llurdios: les rosetas na piel d'esti postreru son más grandes, menores en númberu, suelen ser más escures y tienen llinies más grueses y llurdios pequeños nel centru, que'l lleopardu nun tien. Tamién tien una cabeza más arrondada y unes pates más curties y robustes que'l lleopardu.[49]
Les femes algamen el maduror sexual aprosimao ente los 12 y 24 meses d'edá y los machos ente los 24 y 36 meses.[37] Créese que n'estáu selvaxe s'aparien mientres tol añu, anque'l númberu de nacencies amontar mientres la estación lluviosa, cuando les preses son más abondoses.[50] Investigaciones realizaes con machos en cautividá sofita la hipótesis de que s'empareyar mientres tol añu, ensin variaciones Estaciones del añu estacionales nes carauterístiques del semen y la calidá eyaculatoria; tamién se reparó un ésitu reproductivu amenorgáu en cautividá.[51] El celu de la fema dura 6-17 díes d'un ciclu completu de 37 díes; les femes indiquen que son fértiles con marques odoríferas urinaries y una mayor vocalización.[50] Mientres el cortexu dambos sexos cubren un territoriu más ampliu del habitual.
Les pareyes dixébrense dempués del coitu y les femes encargar del cuidu de los cachorros. El periodu de xestación dura ente 93 y 105 díes; les femes paren davezu 2 críes, anque'l númberu puede bazcuyar ente 1 y 4. La madre nun tolera la presencia de machos dempués de la nacencia de les críes, pol riesgu de canibalismu infantil; esti comportamientu tamién se repara nel tigre.[52]
Les críes nacen ciegues ya indefenses y dependen por completu de la so madre; empiecen a ver dempués de dos semana. Los cachorros son tresllechaos a la edá de 3 meses, pero permanecen na lluriga onde nacieron hasta los 5 o 6 meses, momentu nel qu'empiecen a salir p'acompañar a la madre cuando va de caza.[37][53] Permanecen en compañía de la madre mientres 1 o 2 años antes d'abandonala pa establecer el so propiu territoriu. Los machos nuevos son primeramente nómades, enfrentándose con exemplares más vieyos hasta que consiguen faese con un territoriu. Envalórase que la so llonxevidá típica en llibertá ye d'unos 11-12 años;[37] en cautividá puede vivir hasta 25 años, rexistrándose inclusive una fema qu'algamó los 32 años, lo que lo asitia ente los félidos más llonxevos.[43][54]
Como la mayoría de los félidos, ye un animal solitariu (quitando'l conxuntu madre-cachorros). Polo xeneral los adultos namái s'atopen pal cortexu y el apareamiento (anque se constataron casos anecdóticos de socialización)[52] y suel establecer un ampliu territoriu y defendelo. Nel casu de les femes estos territorios, que miden ente 25 y 40 km², pueden superponerse, pero los animales suelen evitase ente ellos. Los de los machos cubren aprosimao'l doble de superficie, con una estensión que varia según la disponibilidad de preses y espaciu, y non se superponen.[52][55] Utilicen vocalizaciones, arañazos nos árboles, orina y fieces pa marcar el so territoriu.[37][56]
Como los demás miembros del xéneru Panthera, y a diferencia del restu de félidos, Panthera onca ye capaz de ruxir, gracies a la so allargada y especialmente afecha larinxe y la so unión al güesu hioides.[57][58] El machu ruxe más fuerte, y facer davezu p'alvertir o disuadir a posibles competidores pol territoriu y les femes; n'estáu selvaxe reparáronse intenses competencies de ruxíos ente individuos.[59] El so ruxíu de cutiu aseméyase a una tos repetitiva; tamién pueden vocalizar miaguíos y gurníos.[43] Prodúcense combates ente machos poles femes, pero son raros, y n'estáu selvaxe reparóse un enclín a evitar los enfrentamientos;[56] cuando éstos asoceden suelen ser conflictos territoriales: el territoriu d'un machu puede tomar el de dos o tres hembra, y nun va tolerar intrusiones d'otros machos adultos.[52]
De cutiu describir como un animal nocherniegu, pero más específicamente ye crepuscular (la so mayor actividá desenvuélvese a l'amanecida y a la puesta del sol). Dambos sexos cacen, pero los machos muévense más que les femes, d'acordies col so territoriu más ampliu. Tien unos güeyos relativamente grandes, asitiaos p'apurrir visión binocular y una notable visión na escuridá, gracies a una membrana reflectante (tapetum lucidum) que concentra la lluz nel campu focal de la retina; el so olfatu ta perbién desenvueltu y puede detectar el golor de les sos preses a grandes distancies. Puede cazar de día si hai preses disponibles, y ye un félidu relativamente enérxicu, cuidao que pasa hasta un 50-60% del so tiempu activu.[44] La so naturaleza evasiva y lo inaccesible de gran parte del so hábitat habitual faen que sía un animal bien difícil de reparar, ya inda más d'estudiar.
Al igual que'l restu de los félidos, ye un carnívoru estrictu, esto ye, que s'alimenta puramente de carne.[37] Ye un cazador solitario y comenencioso y la so dieta toma más de 80 especies distintes.[29][44] Prefier preses grandes, fundamentalmente mamíferos diurnos, como capibares, tapires, pecaríes y n'ocasiones venaos, pero tamién caza caimanes ya inclusive anacondes adultes, anque inclúi ente les sos preses práuticamente de toles especies pequeñes que pueda prindar, como xaronques, agutíes, aves grandes, peces, puercuspinos o tortúes;[29][37][60][61] un estudiu lleváu a cabu na Reserva natural de Cockscomb de Belice reveló que los exemplares que vivíen na zona teníen una dieta compuesta principalmente por armadíos y pacas.[56] En delles zones, como Brasil y Venezuela, nel so hábitat natural tamién se cría ganáu, polo que dellos individuos pueden especializase na captura d'animales domésticos.[41]
Anque utiliza la téunica de solmenar un mordigañu fondu nel pescuezu pa provocar l'afuega nes sos preses, típica del xéneru Panthera, prefier un métodu de matar únicu ente los félidos (especialmente col capibara): muerde direutamente los güesos temporales del craniu ente les oreyes de les preses colos sos caniles, furándolos hasta algamar el celebru.[62] Esta téunica podría ser la resultancia d'una adaptación p'abrir los cascos de les tortúes: dempués de les estinción del Pleistocenu cimeru, los reptiles acorazaos como les tortúes convertiríense na base de preses abondoses pal xaguar.[44][59] Una vegada que ruempe'l cascu, a cencielles mete la pata dientro y estrayi la carne.[52] El mordigañu nel craniu utilizar colos mamíferos en particular; con reptiles como los caimanes, puede saltar sobre'l llombu de la presa ya inmovilizala partiéndo-y les vértebres cervicales. Con preses como los perros, solmenar una zarpada pa entartalla-yos el craniu puede resultar abondu.
Ye un cazador más dáu a preparar emboscades qu'a la persecución. Muévese sigilosamente per caminos del monte, escuchando y acesmando la presa antes de llanzase sobre ella o preparar una emboscada. Ataca dende'l so escondederu con un saltu rápidu, davezu dende un puntu ciegu del oxetivu; la capacidá d'emboscada d'esta especie ta considerada casi ensin oldéu nel mundu animal tantu polos indíxenes como polos investigadores de campu, y son probablemente productu del so papel como superpredador en distintes redolaes. La emboscada puede incluyir saltar dientro de l'agua pa escorrer la presa, pos ye capaz de llevar una de bon tamañu nadando; la so fuercia ye tal que puede cargar con cadabres tan grandes como'l d'un novillo hasta lo alto d'un árbol que sobresalga del nivel de l'agua.[52]
Dempués de matar a la presa, abasnar ente la espesura o a un llugar escondíu. Primero come'l pescuezu y el pechu, en llugar de la parte central, sigue col corazón y los pulmones y dempués les espalderas.[52] Envalórase la necesidá alimenticia d'un exemplar de 34 kg (nel estremu inferior del rangu de pesos de la especie) en 1,4 kilogramos de comida al día.[63] P'animales en cautividá d'ente 50 y 60 kg, encamiéntense más de dos kilogramos de carne diariu.[64] Na naturaleza, el consumu ye naturalmente más erráticu; los félidos selvaxes gasten una enerxía considerable pa prindar y matar les preses y pueden consumir hasta 25 kg de carne d'una vegada, y dempués pasar periodos de inanición.[65] A diferencia de les demás especies del xéneru Panthera, nun esiste nengún rexistru d'ataque sistemáticu a humanos y apenes hai casos documentados de xaguares atacando a humanos.[29] La mayoría de los pocos casos d'ataques a persones amuesen que l'animal atacante ye o bien vieyu, colos dientes estropiaos, o ta mancáu.[66] N'ocasiones, si asústense, los exemplares en cautividá pueden acometer contra los emplegaos del zoo.[67]
Hai constancia sobre la presencia de Panthera onca nel rexistru fósil dende fai 2 millones d'años,[28] y foi un félidu americanu desque travesó'l Ponte de Beringia mientres el Pleistocenu; l'antepasáu inmediatu de los animales modernos ye Panthera onca augusta, que yera de mayor tamañu que los esistentes na actualidá;[36][41] les pruebes fósiles amuesen exemplares de Panthera onca d'hasta 190 kg, enforma mayores que la media actual d'esti animal.[68]
Nel sieglu XVIII y hasta casi mediaos de sieglu XIX, la so área de distribución estender dende l'actual sur de los Estaos Xuníos hasta l'actual sur d'Arxentina (el llende sur atopábase aprosimao ente'l ríu Negru y quiciabes bien esporádicamente l'entá más austral Chubut no que güei ye'l norte de la Patagonia arxentina); sicasí en toa esa inmensa estensión llatitudinal nun habitó les zones fríes; especialmente nun se-y atopó en zones fríes d'altos montes.[69]
Anguaño la so distribución ta bien estazada por cuenta de la competencia col home, quien provocó y sigue provocando estensos biomas moldiaos pol grau d'influencia humana nos cualos escastar la fauna montesa. La área de distribución actual (ca. 2015) de Panthera onca estender dende l'estremu sur del estáu d'Arizona nel sudoeste de los Estaos Xuníos, al traviés d'América Central, hasta'l norte d'Arxentina, incluyida la mayor parte de l'Amazonia brasileña.[2] Los países nos qu'entá sobreviven exemplares monteses d'esta especie son: Arxentina, Belice, Bolivia, Brasil, Colombia, Costa Rica (en particular na península d'Osa), Ecuador, Estaos Xuníos, Guatemala, Guayana Francesa, Guyana, Hondures, Méxicu, Nicaragua, Panamá, Paraguái, el Perú, Surinam y Venezuela. Anguaño foi extirpado n'El Salvador y Uruguái.[1][70] Atópase en munches reserves naturales a lo llargo del so ámbitu de distribución, como pueden ser los 400 km² de la Reserva natural de Cockscomb en Belice, los 3800 km² de la Reserva de la Biosfera Sierra Gorda, los 5300 km² de l'Acuta de la Biosfera Sian Ka'an y los 7300 km² de la Reserva de la Biosfera de Calakmul en Méxicu, los aprosimao 15 000 km² del Parque nacional del Manú nel Perú, los 19 000 km² del Parque nacional Madidi en Bolivia,[71] los aprosimao 26 000 km² del Parque Indíxena del Xingu Brasil, los 30 000 km² del Parque nacional Canaima en Venezuela o los 38 000 km² del Parque nacional Parima-Tapirapeco, tamién en Venezuela. N'Arxentina dende finales de sieglu XX ta casi estermináu sobreviviendo dellos exemplares nes yungues de Salta, n'El Impenetrable de Chaco y Formosa y quiciabes nos escasos remanentes de zones de la selva paranaense de la provincia de Misiones; ye de destacar que nel 2015 atópase activu un plan de reintroducción de Panthera onca (llamaos popularmente nesa zona yaguaretés) nes estenses güelgues y "bañaos" conocíos como Esteros del Iberá de la provincia de Corrientes; en tal plan non se transladarían exemplares monteses dende otres partes (yá que n'otres partes arralecen) sinón que nuna primer etapa se transladarían exemplares de zoolóxicu (como'l Zoolóxicu de La Plata) por qu'aclimataos nes zones monteses reproducir nel Iberá.[72]
La inclusión de los Estaos Xuníos na so área de distribución basar n'observaciones ocasionales nel suroeste, particularmente en Arizona, Nuevu Méxicu y Texas. A principios de la década de 1900, podía ver tan al norte como'l Gran Cañón y tan al oeste como'l Sur de California.[63] En 2004, axentes de mediu ambiente d'Arizona fotografiaron y documentaron exemplares de Panthera onca na parte meridional del estáu y en febreru de 2009 prindóse un exemplar d'unos 54 kg, al que se-y asitió un collar de siguimientu per radiu y foi lliberáu al suroeste de Tucson; esta captura producióse más al norte de lo que se considerara enantes, lo que representa una señal de que podría haber una población reproductiva permanente al sur d'Arizona. Darréu confirmóse que l'animal yera'l mesmu machu (conocíu como «Machu B») que fuera fotografiáu en 2004 y que daquella yera l'exemplar más vieyu conocíu en llibertá (aprosimao 15 años).[73] En marzu de 2009,«Machu B», l'únicu exemplar reparáu nos Estaos Xuníos dende faía más d'una década, foi recapturado y sacrificáu n'afayando que carecía d'insuficiencia renal.[74] Un machu foi fotografiáu'l 19 de payares de 2011 nel condáu de Cochise, nel estáu d'Arizona, abondo al norte de la frontera internacional, confirmando un avistamiento previu dende un helicópteru.[75]
Organizaciones ecoloxistes consideren que la finalización del muriu fronterizu Estaos Xuníos-Méxicu, tal como se propón anguaño, va amenorgar la viabilidá de cualquier población que s'atope anguaño nos Estaos Xuníos al menguar el fluxu xénico coles poblaciones mexicanes y va torgar cualquier espansión escontra'l norte de la especie.[76]
El hábitat de P. onca inclúi les selves húmedes de Centru y Suramérica, zones húmedes abiertes y de forma estacional anubiertes, y praderíes seques. D'ente estos hábitats, prefier el monte trupu;[44] esti félidu perdió terrén más rápido nes rexones más seques, como la pampa arxentina o les praderíes grebes de Méxicu y el suroeste de los Estaos Xuníos.[1] Puede vivir en montes tropicales, subtropicales y caducifolios secos. Ta estrechamente rellacionáu cola agua y de cutiu prefier vivir al llau de ríos, pantanales y selves trupes con muncha vexetación que-y dexen asediar a les sos preses. Atopáronse exemplares a altitúes d'hasta 3800 m, pero suelen evitar los montes de monte y nun viven nin nel Exa Neovolcánico nin na cordal de los Andes.[44]
Panthera onca adultu ye un superpredador, polo tanto atopar no más alto de la cadena trófica y nun tien predadores n'estáu selvaxe. Tamién ta consideráu como especie clave en cuanto predador focal, teniendo en cuenta qu'estos félidos caltienen la integridá estructural de los sistemes forestales por aciu el control de los niveles de población de les sos preses, como mamíferos herbívoros y granívoros.[42][77] Sicasí resulta difícil determinar con precisión l'efeutu que tienen especies como esti sobre los ecosistemes, pos ye necesariu comparar los datos de rexones onde la especie ta ausente y les sos hábitats actuales, al empar que se controlen los efeutos de l'actividá humana. Acéptase que la población de les especies de les sos preses de tamañu mediu aumenta cuando nun hai superpredadores, y suponse qu'esto tien efeutos negativos en cascada sobre la so redolada.[78] Sicasí, dellos estudios de campu realizaos en llugares onde los grandes félidos tán ausentes amosaron que les variaciones podríen ser naturales y que les medríes de población de les sos preses podríen nun ser significativos, polo que la hipótesis de Panthera onca como especie clave nun ta sofitada por tola comunidá científica.[79]
Tamién tien efeutu sobre otros predadores. Panthera onca y el puma, el segundu mayor félidu d'América, de cutiu son simpátricos (especies rellacionaes que comparten territorios que se superponen) y de cutiu estudió-ylo conxuntamente. Ellí onde se presenta la simpatría, el puma ye más pequeñu de lo normal y más pequeñu que los fenotipos locales de Panthera onca. P. onca tiende a prindar les preses más grandes, y el puma pieces más pequeñes, lo que redunda nun menor tamañu d'esti postreru.[80] Sicasí, esta situación puede resultar ventaxosa pal puma, pos el so abanicu de preses más ampliu y la so capacidá de prindar preses más pequeñes, podría da-y ventaya en redolaes alteriaes polos humanos;[42] El puma tien anguaño una distribución significativamente más amplia.
Les poblaciones d'esti gran félidu atópense anguaño en cayente.[70] L'animal ta catalogáu como especie casi amenazada pola Unión Internacional pal Caltenimientu de la Naturaleza (UICN),[1] lo que quier dicir que podría tar amenaciáu d'estinción nun futuru próximu. La perda de parte del so ámbitu de distribución, incluyida la so práutica eliminación de les sos árees históriques nel norte, según la creciente fragmentación de les zones restantes, contribuyó a la so estatus actual. Mientres los años 1960 hubo un cayente especialmente significativu, con más de 15 000 pieles d'esta especie estrayíes de l'Amazonia brasilana cada añu; gracies a la Convención sobre'l Comerciu Internacional d'Especies de Fauna y Flora Selvaxe Amenaciaes (CITES) de 1973, producióse un drásticu amenorgamientu del comerciu de pieles.[81] Un estudiu detalláu que se realizó so los auspicios de la Wildlife Conservation Society (WCS) reveló que perdió'l 37% de la so distribución histórica y desconozse la so situación nun 17% adicional. Un aspeutu más favorable foi que la probabilidá de supervivencia al llargu plazu foi considerada alzada nun 70% de la distribución actual, especialmente na cuenca de l'Amazones y les rexones axacentes del Gran Chaco y el Pantanal.[2]
Ente les sos principales amenaces atópense la deforestación del so hábitat y ecosistema, una creciente medría de la competencia pola comida colos humanos,[1] la caza furtiva, los huracán na parte septentrional de la so distribución y los enfrentamientos colos ganaderos, que de cutiu los maten nes zones onde cacen ganáu pos, cuando s'afai a la presa, comprobóse que caza ganáu bovín como parte importante de la so dieta; sicasí, ente que la deforestación pa crear zones de campera ye un problema pa la especie, la so población podría aumentar tres la introducción de ganáu bovino n'América del Sur al aprovechase los félidos d'esta nueva fonte de preses.[82] Esti enclín a cazar ganáu llevó a los propietarios de ranchos a contratar cazadores especializaos a tiempu completu.[43]
Panthera onca ye una especie incluyida nel Apéndiz I de la CITES,[8] polo que ta prohibida cualquier forma de comerciu internacional d'esta especie o los sos partes.[83] El so caza ta prohibida n'Arxentina, Belice, Colombia, Estaos Xuníos, Guayana Francesa, Hondures, Nicaragua, Panamá, Paraguái, Surinam, y Venezuela. El so caza ta acutada como «animales con problemes» en Brasil, Costa Rica, Guatemala, Méxicu y el Perú, ente que la caza deportiva inda se dexa en Bolivia. La especie escarez de proteición llegal n'Ecuador y Guyana.[28]
Los esfuercios de caltenimientu actuales de cutiu concéntrense n'educar a los criadores de ganáu y promover el ecoturismo.[84][85] Xeneralmente definir como una especie paragües», esto ye, una especie con una distribución y unes necesidaes d'hábitat lo bastante amplies por que, si protexer, tamién se va tar protexendo a otres munches especies con una distribución más pequeña.[86][87] Les especies paragües sirven d'enllaces móviles» na so redolada, nel casu d'esta especie por aciu la depredación. Con éses les organizaciones conservacionistas concentrar n'apurrir un hábitat vidable y conectao pa esti félidu, cola idea de que tamién se beneficiarán otres especies.[84]
Dáu lo inaccesible de gran parte de la distribución de la especie (particularmente l'Amazones central) resulta difícil faer una estimación del so númberu. El investigadores suélense concentrar en biorregiones concretes, de manera qu'hai pocos estudios sobre tola especie. En 1991 calculóse que vivíen ente 600 y 1000 exemplares en Belice,[88] y nel Parque nacional Kaa Iya de Bolivia contabilizar ente 3 y 4 exemplares cada 100 km².[89] Nun estudiu na Reserva de la Biosfera de Calakmul envaloraron una población d'unos 500 exemplares y la población de les mayores reserves de la Rexón Maya (sureste de Méxicu y noroeste de Guatemala y Belice) foi envalorada en 2000 individuos; sicasí, namái les de Méxicu y Guatemala fueron abondo grandes pa caltener poblaciones de más de 400 individuos.[90] Trabayos realizaos utilizando trampes-cámara y telemetría por GPS nel añu 2003 y 2004 detectaron una densidá de namái 6 o 7 exemplares por cada 100 km² na crítica rexón del Pantanal, en comparanza colos 10 o 11 contabilizaos con métodos tradicionales, lo que suxure que los métodos de muestreo más estendíos podríen encher el númberu real d'exemplares de la especie.[91]
Nel pasáu'l so caltenimientu facer n'ocasiones per mediu de la proteición de zones onde la población llocal o bien s'atopa estable o ta n'aumentu; estes zones, denominaes «Unidaes de Caltenimientu de Panthera onca», yeren grandes árees poblaes por unos 50 exemplares. Sicasí, dellos investigadores determinaron apocayá que, col fin d'asegurar que'l patrimoniu xénicu compartir lo suficiente como pa caltener la especie, yera importante que les poblaciones d'esta especie tuvieren interconectaes. A estos efeutos, empecipiáronse nuevos proyeutos pa conectar estes zones de proteición de la especie.[92]
Los principales problemes de caltenimientu del xaguar tienen el so orixe nes actividaes humanes que xeneren un enorme impautu direutu ya indirectu nes sos poblaciones. Ente les amenaces más importantes pal so caltenimientu tán la perda y fragmentación d'hábitat. El xaguar ye una especie de gran tamañu y d'amplia distribución, que rique de grandes estensiones pa caltener poblaciones vidables. Nesti sentíu, les árees naturales protexíes son fundamentales pal so caltenimientu. Sicasí, poques árees protexíes tienen la superficie fayadiza pa caltener una población vidable de xaguar al llargu plazu, polo que ye imprescindible cuntar con corredores o otres formes de manexu del paisaxe axacente. Poro, los esfuercios pa la proteición del xaguar riquen del afitamientu de les árees naturales protexíes yá esistentes, de la creación de nueves reserves y del caltenimientu del xaguar nes grandes árees non protexíes nes que s'atopa inda a la especie, lo que representa unu de los factores críticos dientro de los esquemes del so caltenimientu. En Llatinoamérica como en Méxicu, la depredación d'animales domésticos, cuantimás bovinos, causada por felinos monteses, tien de resultes aiciones de control letal per parte de ganaderos y criadores. Esti control llevar a cabu inclusive dientro d'árees protexíes, entá n'ausencia de casos de depredación na zona.[93]
El xaguar ye consideráu, pola so relevancia ecolóxica y social, como una especie prioritaria pal caltenimientu en Méxicu d'alcuerdu a la normatividad en materia ambiental. La Llei Xeneral de Vida Montesa establez que les especies prioritaries pal caltenimientu son aquelles que determina l'autoridá y que merecen atención especial poles sos carauterístiques, como ser especies clave, emblemátiques, carismátiques y facederes de recuperación. Amás el xaguar atópase incluyíu na norma mexicana d'especies en peligru (NOM.059 ECOL 2001) y la so cacería ta vedada nel Diariu Oficial de la Federación dende 1987. Nos últimos años avanzóse enforma en materia de caltenimientu del xaguar en Méxicu.[93]
Esta especie foi oxetu de cultu per gran parte de les cultures indíxenes de Méxicu, América Central y Suramérica. Los félidos polo xeneral fueron consideraos como criatures máxiques por munches cultures en tol mundu a lo llargo de la hestoria. Panthera onca, amás de ser el félidu más grande d'América, destaca pola so fortaleza, andar sigiloso, gran habilidá pa la caza y notable velocidá, polo que ye consideráu con habilidaes sobrenaturales y forma parte importante nos rituales de los chamán, amás d'acomuñar a distintos dioses y creencies relixoses de munches etnies indíxenes.
Nel Méxicu precolombín, los guerreros xaguar (guerreros profesionales azteques pertenecientes a les clases baxes), portaben pieles d'esta especie sobre'l llombu a manera de distintivu na batalla. Esti félidu simbolizaba'l decimocuartu día de cada mes nel calendariu mexica. Pa los azteques yera l'animal acomuñáu a la deidá Tezcatlipoca. Nel xacimientu arqueolóxicu de Teotihuacan esiste un Palaciu de los Jaguares, llamáu asina poles representaciones d'estos félidos nel so interior.[94] Tamién hai representaciones de la especie n'otros xacimientos, como Teotenango, Chalcatzingo, Dainzú, Oxtotitlán, Cacaxtla, Xochitécatl, La Vienta, Malinalco y Teopantecuanitlán. Nel estáu de Chiapas, el simbolismu d'esti animal perduró hasta los nuesos díes y manifiéstase nel arte y los rituales de los pueblos nativos chiapanecos.
En Mesoamérica, tenía un papel importante na relixón olmeca, evidenciado por numberoses representaciones d'esti animal n'escultures y estauínes, en delles de les cualos pueden contemplase seres compuestos por una metá home y l'otra metá esti félidu.[94][95] Pa la civilización maya yeren los intermediarios ente los vivos y los muertos, compañeros nel mundu espiritual y protectores de los palacios reales. La pallabra maya pa esti animal ye b'alam, que foi tamién incorporada al nome de dellos reis mayes. Na ciudá maya de Chichén Itzá esisten los Templos del Jaguar», una plataforma de les águiles y los xaguares» y el tronu de Kukulcán» con forma d'esti félidu. Otres ciudaes mayes con representaciones de Panthera onca son Yaxchilán, Ek Balam y Toniná. Na parroquia de San Miguel Arcánxel, na ciudá d'Ixmiquilpan del estáu d'Hidalgo, esisten diverses representaciones d'esti félidu y otros motivos prehispánicos.[96]
En Suramérica, tamién esti gran felín ocupaba un llugar importante nes distintes cosmovisiones ancestrales. Nel periodu denomináu Horizonte Tempranu o Formativu, cultures en Los Andes centrales de Perú como Chavín de Huántar representaron al xaguar en cercos, morteros y cabeces claves de piedra. De la mesma dómina, na mariña norte del Perú, la cultura Cupinisque representó al xaguar en vasíes cerámiques. Tantu en Chavín y en Cupisnique, cultures onde los sos especialistes rituales utilizaben sustances enteógenas como'l cactus San Pedro (Echinopsis pachanoi) y la willka (Anadenanthera colubrina),[97] el xaguar acomuñar a les práutiques chamánicas.[98] Darréu na cultura moche, tamién del norte del Perú, esta especie yera representada como un símbolu de poder en munches de les sos cerámiques.[99] Yá nel Horizonte Mediu, na cultura Tiwanaku sigue non solo la representación del xaguar na parafernalia del tosquilé, sinón tamién se topó un recipiente ellaboraos col cueru del xaguar pa contener los instrumentos riquíos pa la inhalación del cebil, nome llocal de Anadenanthera colubrina.[100]
En Colombia esisten delles evidencies de qu'esti animal tenía una alta importancia pa cultures precolombines como les qu'habitaron la rexón de San Agustín (Huila).[101] Munchos de los monolitos dexaos pola cultura qu'esistió nel macizu colombianu tienen figures nes que les imáxenes de los homes se trenzan coles de los animales. Nel so llibru El ríu, esploraciones y descubrimientos na selva amazónica, l'autor canadiense Wade Davis considera qu'esto ten de ser interpretáu como un tresformamientu espiritual derivada del usu ritual de la coca o'l yagé. Pal antropólogu Gerardo Reichel-Dolmatoff la figura de P. onca yera interpretada poles cultures precolombines como un unviáu al mundu como prueba de la voluntá y de la integridá de los seres humanos. Esti félidu yera la canal de la enerxía cósmica y de la so direición con al respective de la humanidá dependía'l futuru de la esistencia de la civilización. El xamán enfrentar a un exemplar de P. onca nel so trance; si'l xamán ganaba la guerra, podía dirixir la enerxía del universu escontra'l bien, si'l felín prevalecía, ésti tresfórmase nun bisarma que la taramiaba tou, «la imaxe del nuesu más escuru ser».[102]
Esta especie ye utilizada de cutiu como símbolu na cultura contemporánea. Ye l'animal nacional en Guyana, en que'l so escudu d'armes apaez;[103] tamién apaez na bandera del departamentu de Amazones (Colombia) nel escudu de Montería Colombia, nel escudu del departamentu de Córdoba Colombia y nel escudu del estáu mexicanu de Guerrero apaez un guerreru xaguar.
Les llexislatures de les provincies arxentines de Salta,[104] Chaco[105] y Misiones[106] y Jujuy[107] declararon al yaguareté «monumentu natural provincial»,[108][109] lo que trai tantu la so incorporación como elementu representativu como asina tamién la so proteición absoluta. Polo xeneral, normatives d'esta naturaleza son sancionaes cuando la preservación del animal en cuestión cuerre peligru.[104] De manera previa, el 15 d'agostu de 2001 el Congresu declaró a Panthera onca «monumentu natural nacional».[110][111]
Tien un usu ampliu como marca comercial, siendo'l casu más destacáu'l d'unos coches de luxu británicos. El so nome foi adoptáu por equipos deportivos como los Jaguares de Córdoba fútbol club, los Jacksonville Jaguars, de la NFL y los Southern Jaguars, de la NCAA estauxunidense, o l'equipu de fútbol mexicanu de los Jaguares de Chiapas, y figura nel escudu de la selección de rugby d'Arxentina. Esti félidu tamién dio nome a la banda de rock Jaguares, ganadora d'un premiu Grammy, y el so nome apaez en diversos apartaos rellacionaos cola teunoloxía como pueden ser la videoconsola Atari Jaguar, el cohete esperimental Jaguar o los aviones de combate SEPECAT Jaguar o Grumman XF10F Jaguar.
En 2016, n'Arxentina llánzase'l nuevu billete de 500 pesos incluyendo en anverso la imaxe d'un yaguareté.[112]
El refrán «otorongo nun come otorongo» emplegar en dellos llugares de Hispanoamérica pa sostener qu'ente partes comenenciudes ente sigo, la corrupción despíntase.[113]
El xaguar, yaguar o yaguareté (Panthera onca) ye un carnívoru félidu de la subfamilia de los Panterinos y xéneru Panthera. Ye la única de los cuatro especies actuales d'esti xéneru que s'atopa n'América. Tamién ye'l mayor félidu d'América y el terceru del mundu, dempués del tigre (Panthera tigris) y el lleón (Panthera leo). La so distribución actual estender dende l'estremu sur d'Estaos Xuníos siguiendo per gran parte d'América Central y Suramérica hasta'l norte y nordés d'Arxentina. Quitando delles poblaciones n'Arizona (suroeste de Tucson), esta especie yá foi práuticamente extirpada nos Estaos Xuníos dende principios de la década de 1900.
Atópase emparentáu y aseméyase enforma n'apariencia física al lleopardu (Panthera pardus), pero xeneralmente ye de mayor tamañu, cuenta con una constitución más robusta y la so comportamiento y hábitat son más acordes a los del tigre (Panthera tigris). Magar prefier les selves trupes y húmedes, puede afaese a una gran variedá de terrenes montiegos o abiertos. Ta estrechamente acomuñáu a la presencia d'agua y destaca, xuntu col tigre, por ser un félidu al que-y gusta nadar.
Ye fundamentalmente solitariu. Caza tendiendo emboscaes, siendo comenenciosa a la d'escoyer les preses. Ye una especie clave pa la estabilización de los ecosistemes nos qu'habita; al ser un superpredador, regula les poblaciones de les especies que prinda. Los exemplares adultos tienen una mordedura escepcionalmente potente, inclusive en comparanza con otros grandes félidos, lo que-yos dexa furar los cascos de reptiles acorazaos como les tortúes y utilizar un métodu pocu habitual pa matar: ataca direutamente la cabeza de la presa ente les oreyes pa solmenar un mordigañu letal que traviesa'l craniu colos sos caniles algamando al celebru.
Panthera onca ta calificáu na Llista Colorada de la UICN como «especie casi amenazada» y el so númberu ta en cayente. Ente los factores que lu amenacien inclúyense la perda y la fragmentación del so hábitat. A pesar de que'l comerciu internacional d'exemplares d'esta especie o los sos partes ta prohibíu, esti félidu muerre con frecuencia a mano de los humanos, especialmente en conflictos con ganaderos. Anque amenorgada, la so distribución xeográfica sigue siendo amplia. A lo llargo de la hestoria, esta distribución dio-y un llugar prominente na mitoloxía de numberoses cultures indíxenes americanes, como los mayes y los azteques.
Yaquar (Panthera onca) — pişiklər fəsiləsindən olan məməli heyvan növü, böyük pişiklər ailəsinin dörd üzvündən biri, panter cinsinə aid heyvan növü.
Yaquar Qərb yarımkürəsinin panter cinsindən olan ən böyük və ən güclü nümayəndəsidir. Yaquar hal-hazırda Meksikadan (bəzən ABŞ-ın cənub-qərbində də görülə bilər) Mərkəzi Amerikaa və Paraqvayın cənubu ilə Argentinanın şimalına qədər böyük bir ərazidə yayılmışdır.
Xallı pişik, fiziki olaraq daha çox leoparda bənzəsə də daha güclü quruluşu , davranışı və habitat xüsusiyyətləri ilə pələngə daha yaxındır. Seçdiyi habitat cəngəllik olsa da, meşəlik ərazidən açıq əraziyə qədər müxtəlif sahələrdə yaşayır. Ümumiyyətlə, su kənarlarında olurlar və pələng ilə üzməyi sevən pişiklər olaraq diqqət çəkirlər.
Yaquar ümumiyyətlə tək gəzən, ovunu izləyib pusquya salan bir ovçudur və ovunu seçərkən yaranmış fürsətdən istifadə edir. Eyni zamanda ekosistemi tarazlıqda saxlamaq və öz şikarlarının sayını idarə altında tutmaq mövzusunda əhəmiyyətli rol oynayan ovçudur. Yaquar, digər pişiklərə nisbətən olduqca qüvvətli çənəyə malikdir.
Qüvvətli çənəsi sayəsində zirehli sürünənlərin qabıqlarını deşə və məməlilər arasında çox yayılmamış olan öldürmə üsulllarından birini istifadə edə bilir. Kəlləni iki qulağın arasından dişləyərək Beynə ölümcül zərbə endirir.
Yaquar sözünün etimologiyası tam olaraq müəyyən deyil. Bəzi qaynaqlar Cənubi Amerika Tupi dilindən Portuqal dilinə keçdiyini ifadə edir.
Digər qaynaqlar bu sözün Quarani dilinə aid olduğunu müdafiə edir. Tupi dilindəki xüsusi və tam ad yaquaradır və eyni zamanda bütün ətyeyən heyvanları təyin etmək üçün də istifadə edilir.
Birləşmiş halda olan jaguareté sözcüyündəki -eté "gerçək" mənasına gəlir. Guarani dilindəki yaguareté sözü də "gerçək yırtıcı heyvan", "it gövdəli", ya da "cırıcı it" deyə fərqli tərcümələrə malikdir.
İlk etimoloji hesabatlara görə yaquara sözcüyü "ovunu bir dəfəyə öldürən heyvan" mənasına gəlir və bu məlumat bir çox qaynaqda vardır. Çox qaynaqlar böyük ehtimalla səhv olan bu məlumatlardan istifadə edir. Ancaq bu məlumatın doğru olmadığı düşünülür. Bir çox Orta və Cənub Amerika ölkələrində bu pişiyə əl tigre ("pələng") deyilir.
Panthera onca elmi adının ilk qisiminin Yunan dilində pan- ("bütün") və ther ("heyvan") sözlərindən törədildiyi deyilsə də, bu xalq arasında yayılmış, doğru olmayan bir etimoloji şərhdir. Panthera böyük ehtimalla Şərq Asiya qaynaqlıdır və "sarımtıl rəngli heyvan" ya da "ağımtıl sarı" mənalarına gəlir.
Onca sözünün, heyvanın güclü pəncələri səbəbiylə "çəngəl" ya da "qan tərəfindən" olduğu deyilsə də ən doğru etimoloji şərh sadəcə, heyvanın Portuqaliya dilində adı olan onçadan (on-sa) gəldiyidir.
Vikianbarda Yaquar (heyvan) ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikinövlərdə Yaquar (heyvan) ilə əlaqəli məlumatlar var.
Yaquar (Panthera onca) — pişiklər fəsiləsindən olan məməli heyvan növü, böyük pişiklər ailəsinin dörd üzvündən biri, panter cinsinə aid heyvan növü.
Yaquar Qərb yarımkürəsinin panter cinsindən olan ən böyük və ən güclü nümayəndəsidir. Yaquar hal-hazırda Meksikadan (bəzən ABŞ-ın cənub-qərbində də görülə bilər) Mərkəzi Amerikaa və Paraqvayın cənubu ilə Argentinanın şimalına qədər böyük bir ərazidə yayılmışdır.
Xallı pişik, fiziki olaraq daha çox leoparda bənzəsə də daha güclü quruluşu , davranışı və habitat xüsusiyyətləri ilə pələngə daha yaxındır. Seçdiyi habitat cəngəllik olsa da, meşəlik ərazidən açıq əraziyə qədər müxtəlif sahələrdə yaşayır. Ümumiyyətlə, su kənarlarında olurlar və pələng ilə üzməyi sevən pişiklər olaraq diqqət çəkirlər.
Yaquar ümumiyyətlə tək gəzən, ovunu izləyib pusquya salan bir ovçudur və ovunu seçərkən yaranmış fürsətdən istifadə edir. Eyni zamanda ekosistemi tarazlıqda saxlamaq və öz şikarlarının sayını idarə altında tutmaq mövzusunda əhəmiyyətli rol oynayan ovçudur. Yaquar, digər pişiklərə nisbətən olduqca qüvvətli çənəyə malikdir.
Qüvvətli çənəsi sayəsində zirehli sürünənlərin qabıqlarını deşə və məməlilər arasında çox yayılmamış olan öldürmə üsulllarından birini istifadə edə bilir. Kəlləni iki qulağın arasından dişləyərək Beynə ölümcül zərbə endirir.
Ar jagoar (Panthera onca) zo ur c'higdebrer eus kerentiad ar Felidae. Unan eus ar pevar "kazh meur" eo gant ar banterenn, an tigr, hag al leon. An trede kazh brasañ eo goude an tigr hag al leon hag an hini pouezusañ eus Amerika.
Heñvel-tre eo ar jagoar ouzh ar banterenn zoken ma'z eo e zoare buhez tostoc'h ouzh hini an tigr. En e-unan e vez o hemolc'hiñ ha plijout a ra gwelloc'h ar janglenn dezhañ eget tachadoù digoroc'h. Evel an tigr n'en devez ket aon da vont e-barzh an dour. Ur penn-preizher eo ar jagoar hag ur perzh pouezus en deus e kempouez an ekosistemoù.
Ar c'hazh meur nemetañ en Amerika eo ar jagoar hag an dielfennadennoù genel a ziskouez en em ziforc'has diouzh ar Felidae arall c'hwec'h milion a vloavezhioù zo. Ar c'harrekaennoù kavet a laka ar skiantourien da grediñ e veve o hendad boutin diwezhañ tri milion a vloavezhioù ’zo. War a seblant e teuas hendad ar jagoar eus Europa.
Bez' ez eus eizh isspesad Jagoared.
Tiriad ar jagoar Gallout a reer kavout jagoared e koadegoù glavek Amerika ar Su hag Amerika Greiz koulz hag e geunioù ha dezerzhioù Mec'hiko. Ral eo gwelet anezho er menezioù avat. Ar spesad a zo boutin a-walc'h evit ma c'hellfemp bezañ sur ne'z aio ket da get en dazont tost, met an niver a jagoared a zo aet war zigresk abalamour d'an hemolc'h ha da zistruj e annez.
Gwelout a reer jagoared er Stadoù-Unanet en Arizona, New Mexico ha Teksas. E deroù an XXvet kantved e c'helled e gavout c'hoazh e kreisteiz Kalifornia. N'omp ket sur, avat, hag emañ ar jagoared gwelet er rannvroioù-se o chom eno evit gwir. Posupl eo e tremenfent a-dreuz dezho hepken. Fosilennou jagoar a zo bet kavet e Missouri met ar jagoared ragistorel-se a veze brasoc'h eget ar jagoared a-vremañ.
Er Stadoù-Unanet eo gwarezet ar jagoar ha difennet eo e lazhañ evit e greoñ.
Ur jagoar du Un aneval krenndev ha kigennek eo ar jagoar. Etre 56 ha 96 kg eo e bouez met a re vrasañ a c'hell tizhout etre 131 ha 151 kg, tra ma pouez ar parezed bihanañ 36 kg. Ar parezed a vez 20% bihanoc'h eget ar pared. Muzuliañ a ra ar jagoared etre 1.62 m ha 1.83 m. Jagoared Mec'hiko a vez bihanoc'h eget re Amerika ar Su a c'hell tizhout 100 kg.
Neuñvierien ha kraperien ampart eo ar jagoared hag o javed a zo kreñv-kenañ. Hervez reoù eo o c'hrogadenn an hini greñvañ e-touez ar c'hizhier meur. Gallout a rafent toullañ ur glorenn-vaot gant o dent, un dra n'eus kazh meur ebet estreget loupard an erc'h a zo barrek anezhañ. Gallout a ra ur jagoar stlejañ un tarv 400 kg war 8 m gant e javed hepken.
Hemolc'h a reont loened 300 kg o fouez ha diouzh an doare-buhez-se eo aet o c'horf.
Kreoñ gell-louet a vez gant an darn vrasañ eus ar jagoared met reou'zo a zo gell-du pe peurzu. Brizhelloù o deus a reont ganto da guzhat er janglenn.
Kavout a reer alies jagoared du rak trec'h eo ar c'hemm genel a zo abeg ar velaniezh. Panterennoù du a reer eus ar jagoared du met ne furmont ket ur spesad. Kavout a reer jagoared gwenn ivez, met kalz distankoc'h int.
Ur jagoarig hag e vamm Gouennañ a c'hell ar parezed ober war-dro daou vloaz. Ar pared a zle gortoz betek tri pe pevar bloaz. Abeg an diforc'h-se etre an div reizh eo ar c'hevezerezh etre ar pared. War a greder e c'hellont gouennañ a-hed ar bloaz, met aliesoc'h e reont pa vez kalz preizhioù. Ar pared hag ar parezed a c'hell kejañ an eil gant egile dre ruoc'hal pe a-drugarez d'o c'hwesha.
Ar parezed eo a zesav ar re yaouank. Padout a ra an dougen etre 93 ha 105 devezh. Genel a ra ar barez nebeutoc'h eget pevar c'holen, an hanter anezho a varv buan a-walc'h.
Dall e vez ganet ar re yaouank ha ne grogont da welout nemet goude div sizhunvezh. Gant o mamm e chomont daou vloavezh kent mont kuit da sevel un dachennad evito-o-unan. En natur e vev ar jagoared war-dro 12 bloavezh, ha 23 er mirvaoù.
Evel an darn vrasañ eus ar c'hizhier e vev ar jagoar en e-unan. En em gejañ a ra ar re vras nemet evit gouennañ. O zachennadoù a vuzul etre 25 ha 50 km², hervez puilhentez ar preizhioù. Beajiñ a ra ar pared muioc'h eget ar parezed ha tachennadoù brasoc'h a zo ganto. Tachennadoù ar parezed a c'hell damc'holoiñ an eil eben met ar pared a dec'h an eil diouzh egile. An troazh hag ar mon a vez implijet da verkañ an tachennadoù. Evel ar c'hizhier arall e ruoc'h ar jagoared da lakaat ar re all da dec'hout.
Un aneval serrnozel kentoc'h eget un aneval-noz eo ar jagoar met gallout a ra hemolc'hiñ e-pad an deiz ma zo ezhomm gantañ. Oberiant a-walc'h eo evit ur c'hazh rak ne ziskuizh nemet e pad 40 da 50% eus an devezh.
Diaes eo gwelet ar jagoared en o annez naturel ha kalz eus ar pezh a anavezer diwar-benn o emzalc'h a voe bet desket dre sellout pizh ouzh anevaled er mirvaoù.
Hemolc'herien didu eo ar jagoared. Ne genlabouront nemet e-pad amzer ar gouennañ. War-dro 85 spesad a hemolc'h : kirvi, tapired, pekaried pe zoken kaimaned. Koulzelour (?) ez int avat ha logod, pesked ha zoken raned ne nac'hint ket da zebriñ. Ar chatal a chaseont ivez a-wechoù hag o dent a c'hell toullañ ur glorenn-vaot. Ur reder ampart n'eo ket. Plijout a ra gwelloc'h tostaat ouzh e breizh dre guzh ha lammat warnañ dre sourpren.
Ne lazh ket e breizhoù dre zantañ o gouzoug evel ar c'hizhier arall. Plijout a ra dezhañ muioc'h toullañ o c'hlopenn. En abeg d'an doare-lazhañ-mañ e torr ar jagoared alies o dent pa'c'h eont da gozh. Debriñ a ra ar jagoared etre 5 ha 32 kg kig bemdez.
Ar jagoar (Panthera onca) zo ur c'higdebrer eus kerentiad ar Felidae. Unan eus ar pevar "kazh meur" eo gant ar banterenn, an tigr, hag al leon. An trede kazh brasañ eo goude an tigr hag al leon hag an hini pouezusañ eus Amerika.
Heñvel-tre eo ar jagoar ouzh ar banterenn zoken ma'z eo e zoare buhez tostoc'h ouzh hini an tigr. En e-unan e vez o hemolc'hiñ ha plijout a ra gwelloc'h ar janglenn dezhañ eget tachadoù digoroc'h. Evel an tigr n'en devez ket aon da vont e-barzh an dour. Ur penn-preizher eo ar jagoar hag ur perzh pouezus en deus e kempouez an ekosistemoù.
El jaguar (Panthera onca) és un fèlid del gènere Panthera. És l'única de les quatre espècies vivents de Panthera oriünda de les Amèriques. El jaguar és el tercer fèlid més gros del món, després del tigre i el lleó, i el més gros i potent del Nou Món. La distribució actual del jaguar s'estén des de Mèxic, a través de gran part de Centreamèrica i al sud fins al Paraguai i el nord de l'Argentina. A part d'una població coneguda i possiblement reproductiva a Arizona (al sud-est de Tucson), aquest fèlid ha estat pràcticament extirpat dels Estats Units des de principis de la dècada del 1900.
Aquest fèlid tacat s'assembla especialment al lleopard, tot i que sol ser més gran i amb una constitució més robusta i les seves característiques comportamentals i d'hàbitat són més similars a les del tigre. Tot i que el seu hàbitat preferit és la selva pluvial, el jaguar pot habitar a una varietat de terrenys boscosos i oberts. Està fermament associat a la presència d'aigua i destaca, juntament amb el tigre, per ser un fèlid a qui li agrada nedar. El jaguar és un predador majoritàriament solitari, que para emboscades i que és oportunista a l'hora de triar les preses. També és un depredador alfa i clau i té un paper important per estabilitzar ecosistemes i regular-hi les poblacions d'espècies presa. El jaguar té una mossegada excepcionalment potent, fins i tot en comparació amb altres grans fèlids.[2] Això li permet perforar les closques dels rèptils cuirassats[3] i utilitzar un mètode de matar poc habitual: ataca directament el crani de la presa entre les orelles per fer una mossegada fatal al cervell.[4]
El jaguar és una espècie gairebé amenaçada i els seus nombres estan en declivi. Les amenaces inclouen la pèrdua i la fragmentació de l'hàbitat. Tot i que el comerç internacional de jaguars o les seves parts està prohibit, aquest fèlid és mort regularment pels humans, especialment en conflictes amb ranxers i grangers de Sud-amèrica. Tot i que ha estat reduïda, la seva distribució geogràfica continua sent gran; gràcies a la seva distribució històrica, el jaguar ha tingut un paper prominent a la mitologia de nombroses cultures indígenes americanes, incloent-hi els maies i els asteques.
El nom «jaguar» prové d'una de les llengües tupí-guaraní, presumiblement la llengua comercial amazònica tupinambá, a través del portuguès jaguar.[5][6] El mot tupí yaguara, 'fera', que a vegades es tradueix com a 'gos',[7][8] s'utilitza per qualsevol mamífer carnívor;[9] el terme específic pel jaguar era yaguareté, on el sufix -eté significa 'real' o 'autèntic'.[6][9][10]
El primer component del seu nom taxonòmic, Panthera, és un terme llatí derivat del mot grec per dir «lleopard», πάνθηρ, l'espècie tipus del gènere. S'ha dit que aquest mot deriva de παν- 'tot' i θήρ 'bèstia', tot i que podria tractar-se d'una etimologia popular[11]—podria ser que en última instància tingués un origen sànscrit, de pundarikam, el mot sànscrit per dir «tigre».[12]
Onca és el terme portuguès, castellà i català, amb la ce trencada substituïda per raons tipogràfiques, però que en català es fa servir més habitualment per al lleopard de les neus, Uncia uncia. Deriva del llatí lyncea, 'linx', amb la lletra L confosa amb l'article definit (italià lonza, antic francès l'once).[13]
A molts països de l'Amèrica Central i del Sud, el fèlid és anomenat el tigre.
El jaguar, Panthera onca, és l'únic membre vivent del gènere Panthera al Nou Món. Les proves d'ADN indiquen que el lleó, el tigre, el lleopard, el jaguar, el lleopard de les neus i la pantera nebulosa comparteixen un avantpassat comú i que aquest grup té una edat d'entre sis i deu milions d'anys;[14] el registre fòssil indica que l'aparició de Panthera es produí fa entre 3,8 i 2 milions d'anys.[14][15] Estudis filogenètics generalment han demostrat que la pantera nebulosa (Neofelis nebulosa) és basal a aquest grup.[14][16][17][18] La posició de les espècies restants varia entre estudis i a la pràctica roman sense resoldre.
Basant-se en proves morfològiques, el zoòleg britànic Reginald Pocock arribà a la conclusió que el parent més proper del jaguar és el lleopard.[18] Tanmateix, les proves d'ADN són inconclusives i la posició del jaguar en relació a altres espècies varia d'un estudi a l'altre.[14][16][17][18] Fòssils d'espècies extintes de Panthera, com ara el jaguar europeu (Panthera gombaszoegensis) i el lleó americà (Panthera atrox), presenten característiques pròpies tant del lleó com del jaguar.[18] L'anàlisi de l'ADN mitocondrial indica que el llinatge de l'espècie es remunta a entre fa 510.000 i fa 280.000 anys, més tard del que suggereix el registre fòssil.[19]
L'última delineació taxonòmica de les subespècies de jaguar fou feta per Pocock el 1939. Basant-se en els orígens geogràfics i la morfologia cranial, en reconegué vuit subespècies. Tanmateix, no disposava de prou espècies per avaluar de manera crítica totes les subespècies i mostrà els seus dubtes sobre l'estatus d'algunes d'elles. Una avaluació posterior del seu treball suggerí que només s'haurien de reconèixer tres subespècies.[20]
Estudis recents tampoc no han aconseguit trobar proves que donin suport a subespècies ben definides i ja no se'n reconeix.[21] Larson (1997) estudià la variació morfològica en el jaguar i demostrà que hi ha una variació nord-sud clinal, però també que la diferenciació dins les presumptes subespècies és més gran que la que hi ha entre elles i que per tant no recolza una subdivisió en subespècies.[22] Un estudi genètic d'Eizirik i col·laboradors el 2001 confirmà l'absència d'una estructura subespecífica geogràfica clara, tot i que trobaren que les grans barreres geogràfiques, com ara el riu Amazones, limiten l'intercanvi de gens entre les diferents poblacions.[19] Un estudi posterior més detallat confirmà l'estructura poblacional predita entre els jaguars de Colòmbia.[23]
Les divisions subespecífiques de Pocock encara es fan servir habitualment en descripcions generals del fèlid.[24] Seymour les agrupà en tres subespècies.[20]
Mammal Species of the World continua reconeixent-ne nou: les vuit descrites anteriorment i P. o. paraguensis.[26] L'espècie P. onca també té dues subespècies extintes: P. o. augusta i P. o. mesembrina, ambdues del Plistocè de les Amèriques des de Xile fins al nord dels Estats Units.
El jaguar és un animal compacte i musculat. Hi ha variacions significatives en la mida: el pes sol ser d'entre 56 i 96 quilograms. S'han observat mascles més grans, de fins a 158 quilograms[27][28] (aproximadament com una tigressa o una lleona) i els més petits tenen un pes extremament baix de 36 quilograms. Les femelles solen ser un 10-20% més petites que els mascles. La llargada del fèlid és d'entre 112 i 185 centímetres i la cua pot afegir uns 45-75 centímetres més.[28] Mesura uns 63-76 centímetres d'alçada a l'espatlla.[29]
S'han observat més variacions de la mida en diferents regions i hàbitats i la mida tendeix a augmentar de nord a sud. Un estudi del jaguar a la Reserva de la Biosfera de Chamela-Cuixmala, a la costa mexicana del Pacífic, trobà un pes de només 30–50 quilograms, aproximadament la mida del puma.[30] En canvi, un estudi del jaguar a la regió brasilera del Pantanal trobà un pes mitjà de 100 quilograms i un pes de 135 quilograms o més no és rar en mascles vells.[31] Els jaguars de bosc sovint són més foscos i considerablement més petits que els que viuen en àrees obertes (el Pantanal és una conca de zones humides oberta), possiblement a causa del menor nombre de grans preses herbívores a les zones boscoses.[32]
L'estructura curta i robusta de les seves estructures fa que el jaguar sigui hàbil a l'hora d'escalar, arrossegar-se i nedar.[29] El cap és robust i la mandíbula extremament potent. S'ha suggerit que el jaguar té la mossegada més potent de tots els fèlids i la segona més potent de tots els mamífers; aquesta potència és una adaptació que permet al jaguar perforar les closques de tortuga.[3] Un estudi comparatiu de la potència de mossegada ajustada segons la mida corporal el situà com a primer dels fèlids, juntament amb la pantera nebulosa i per davant del lleó i el tigre.[33] S'ha dit que «un jaguar individual pot arrossegar un toro de 360 kg amb la mandíbula i polvoritzar els ossos més pesants».[34] El jaguar caça animals salvatges que pesen fins a 300 quilograms dins la densa selva, de manera que el seu físic curt i robust és una adaptació a les seves preses i el seu medi.
El pelatge basal del jaguar sol ser d'un groc lleonat, però pot ser marró vermellós o negre. Aquest fèlid està cobert de rossetes per camuflar-se al seu hàbitat selvàtic. Les taques poden variar al llarg d'un mateix pelatge i entre diferents jaguars: les rossetes poden incloure una o més taques i la forma de les taques varia. Les taques del cap i el coll són generalment sòlides, igual que les de la cua, on es poden unir per formar una banda. La regió ventral, el coll i la superfície exterior de les potes i els flancs inferiors són blancs.[29]
A l'espècie s'hi dóna una condició coneguda com a melanisme. La forma amb melanisme és menys comuna que la tacada (es dóna en aproximadament un 6% de la població)[35] i és el resultat d'un al·lel dominant.[36] Els jaguars amb melanisme semblen totalment negres, tot i que les taques romanen visibles si se'ls mira de prop. Els jaguars amb melanisme són coneguts informalment com a panteres negres, però no són una espècie distinta. Igual que en els altres grans fèlids, en rares ocasions apareixen individus albins, anomenats panteres blanques.[32]
Tot i que el jaguar s'assembla molt al lleopard, és més robust i pesant i resulta fàcil distingir ambdós animals per les seves rossetes: les rossetes del pelatge d'un jaguar són més grans, menors en nombre, solen ser més fosques i tenen línies més gruixudes i taques petites al centre que el lleopard no té. El jaguar també té un cap més arrodonit i unes potes més curtes i robustes que el lleopard.[37]
Les femelles assoleixen la maduresa sexual aproximadament als dos anys i els mascles als tres o quatre anys. Es creu que, en estat salvatge, aquest fèlid s'aparella durant tot l'any, tot i que els naixements poden augmentar quan les preses són abundants.[38] La investigació sobre jaguars mascles en captivitat recolza la hipòtesi que s'aparellen durant tot l'any, sense variacions estacionals en les característiques del semen i la qualitat ejaculatòria; també hi ha hagut un èxit reproductiu reduït en captivitat.[39] L'estre de la femella dura 6-17 dies d'un cicle complet de 37 dies i les femelles indiquen que són fèrtils amb marques odoríferes urinàries i una major vocalització.[38] Durant el festeig, ambdós sexes cobreixen territoris més amples del que és habitual.
Les parelles se separen després del coit i les femelles proporcionen tota la cura materna. El període de gestació dura 93–105 dies; les femelles donen a llum fins a quatre cries, però el més habitual són dues. La mare no tolera la presència de mascles després del naixement de les cries, a causa del risc de canibalisme dels infants; aquest comportament també s'observa en el tigre.[40]
Les cries neixen cegues i comencen a veure-hi després de dues setmanes. Els cadells són deslletats a l'edat de tres mesos, però romanen al cau on han nascut durant sis mesos abans de sortir-ne per acompanyar la mare quan va de caça.[41] Romanen en companyia de la mare durant un o dos anys abans d'abandonar-la per fer-se el seu propi territori. Al principi, els mascles són nòmades, enfrontant-se amb exemplars més vells fins que aconsegueixen fer-se un territori. S'estima la longevitat típica en llibertat en uns 12-15 anys; en captivitat, el jaguar viu fins a 23 anys, cosa que el situa entre els fèlids més longeus.[31]
Com la majoria de fèlids, el jaguar és solitari, excepte en els grups mare-cadell. En general, els adults només es troben pel festeig i l'aparellament (tot i que hi ha hagut casos anecdòtics de socialització fora d'aquest marc[40]) i es fan territoris grans. Els territoris de les femelles, que mesuren entre 25 i 40 quilòmetres quadrats, es poden encavalcar, però els animals se solen evitar entre ells. Els territoris dels mascles cobreixen aproximadament el doble de superfície, amb una mida que varia segons la disponibilitat de preses i espai i no s'encavalquen.[40][42] Es fan servir esgarrapades, orina i fems per marcar territori.[43]
Com els altres grans fèlids, el jaguar és capaç de rugir (el mascle, més fort) i ho fa per foragitar els competidors pel territori i les femelles; en estat salvatge s'han observat sessions intenses de crides i contracrides entre individus.[44] El seu rugit sol assemblar-se a una tos repetitiva i també poden vocalitzar miols i grunyits.[31] Es produeixen combats entre mascles per les femelles, però és quelcom de rar i en estat salvatge s'ha observat una tendència a evitar els enfrontaments.[43] Quan passa, el conflicte sol ser per territori: el territori d'un mascle pot cobrir el de dues o tres femelles i no tolerarà intrusions d'altres mascles.[40]
Sovint es descriu el jaguar com a animal nocturn, però més específicament és crepuscular (té el pic d'activitat a l'alba i la posta de sol). Ambdós sexes cacen, però els mascles es mouen més que les femelles, en consonància amb el seu territori més gran. El jaguar pot caçar de dia si hi ha preses disponibles i és un fèlid relativament energètic, car passa fins a un 50–60% del temps actiu.[32] La naturalesa del jaguar i la inaccessibilitat de gran part del seu hàbitat preferit fan que sigui un animal difícil d'observar i encara més d'estudiar.
Com tots els fèlids, el jaguar és un carnívor estricte, és a dir, s'alimenta únicament de carn. És un caçador oportunista i la seva dieta inclou 87 espècies.[32] El jaguar prefereix les preses grans i caça cérvols, capibares, tapirs, pècaris, gossos, guineus i a vegades fins i tot anacondes i caimans. Tanmateix, també es menja les espècies petites que pugui caçar, incloent-hi granotes, ratolins, ocells, peixos, peresosos, micos i tortugues; un estudi dut a terme a la Reserva Natural de la Conca Cockscomb de Belize, per exemple, revelà que els jaguars que hi vivien tenien una dieta composta principalment d'armadillos i paques.[43] Alguns jaguars també ataquen bestiar, incloent-hi bous i cavalls adults.[45]
Tot i que el jaguar fa servir la tècnica de mossegada profunda al coll i asfíxia típica del gènere Panthera, prefereix un mètode de matar únic entre els fèlids: perfora directament els ossos temporals del crani entre les orelles de les preses (especialment el capibara) amb els seus ullals, perforant el cervell.[46] Això podria ser una adaptació per obrir la closca de les tortugues; després de les extincions del Plistocè superior, els rèptils cuirassats com ara les tortugues haurien format una base de preses abundant pel jaguar.[32][44] La mossegada al crani es fa servir amb els mamífers en particular; amb rèptils com ara els caimans, el jaguar pot saltar a l'esquena de la presa i ferir-li les vèrtebres cervicals, immobilitzant-la. Tot i que és capaç de trencar la closca de les tortugues, el jaguar pot simplement ficar la pota dins la closca i extreure'n la carn.[40] Amb preses com els gossos, una urpada per esclafar-los el crani pot resultar suficient.
El jaguar és més aviat un predador de parar emboscades que de persecució. El fèlid camina sigil·losament per camins de bosc, escoltant i assetjant la presa abans de llançar-se-li a sobre o parar-li una emboscada. El jaguar ataca des de la cobertura i habitualment des d'un punt cec de l'objectiu amb un salt ràpid; les capacitats d'emboscada d'aquesta espècie són considerades gairebé sense parangó al món animal tant pels indígenes com pels investigadors de camp i són probablement un producte del seu paper com a depredador alfa en diversos medis diferents. L'emboscada pot incloure saltar dins l'aigua per perseguir la presa, car el jaguar és prou capaç de portar una presa gran nedant; la seva força és tal que pot portar cadàvers tan grans com el d'una vaqueta a dalt d'un arbre per evitar el nivell d'inundació.[40]
Després de matar la presa, el jaguar arrossega el cadàver a un arbust o un altre indret amagat. Comença a menjar-se el coll i el pit, en lloc de la part central. Consumeix el cor i els pulmons i després les espatlles.[40] S'estima la necessitat alimentària d'un exemplar de 34 quilograms, a l'extrem inferior del ventall de pesos de l'espècie, en 1,4 quilograms al dia.[47] Per animals en captivitat d'entre 50 i 60 quilograms, es recomanen més de dos quilograms de carn diaris.[48] En llibertat, el consum és naturalment més erràtic; els fèlids salvatges gasten una energia considerable per capturar i matar la presa i poden consumir fins a 25 quilograms de carn d'una vegada i després passar períodes de fam.[49] A diferències de les altres espècies del gènere Panthera, els jaguars rarament ataquen els humans. La majoria dels rars casos en què un jaguar ha atacat humans demostren que el jaguar en qüestió és o bé vell, amb les dents danyades, o bé ferit.[50] A vegades, si s'espanten, els jaguars en captivitat poden donar una urpada als empleats del zoo.[51]
S'ha atestat la presència del jaguar al registre fòssil des de fa dos milions d'anys,[24] i ha estat un fèlid americà des que travessà el pont de terra de Bering durant el Plistocè; l'avantpassat immediat dels animals moderns és Panthera onca augusta, que era més gran que el fèlid actual.[23] La seva distribució actual s'estén des de Mèxic, a través d'Amèrica Central i fins a Sud-amèrica, incloent-hi la majoria del Brasil amazònic.[52] Els països inclosos en aquesta distribució són l'Argentina, Belize, Bolívia, el Brasil, Colòmbia, Costa Rica (particularment a la Península d'Osa), l'Equador, la Guaiana Francesa, Guatemala, la Guaiana, Hondures, Mèxic, Nicaragua, Panamà, el Paraguai, el Perú, Surinam, els Estats Units i Veneçuela. El jaguar està actualment extingit al Salvador i l'Uruguai.[53] Viu als 400 km² de la Reserva Natural de la Conca Cockscomb de Belize, els 5.300 km² de la Reserva de la Biosfera de Sian Ka'an a Mèxic, els aproximadament 15.000 km² del Parc Nacional de Manú al Perú, els aproximadament 26.000 km² del Parc Nacional del Xingu al Brasil i nombroses altres reserves arreu del seu àmbit de distribució.[54]
La inclusió dels Estats Units en aquesta llista es basa en observacions ocasionals al sud-oest, particularment a Arizona, Nou Mèxic i Texas. A principis de la dècada del 1900, la distribució del jaguar s'estenia tan al nord com el Gran Canyó i tan a l'oest com la Califòrnia del Sud.[47] El jaguar és una espècie protegida als Estats Units sota l'Endangered Species Act, cosa que ha aturat la caça de l'animal pel seu pelatge. El 2004, agents de medi ambient a Arizona fotografiaren i documentaren jaguars a la part meridional de l'estat. Perquè pugui prosperar una població permanent, cal protecció de la caça, una base de preses adequada i connectivitat amb les poblacions mexicanes.[55] El 25 de febrer del 2009, es capturà un jaguar d'uns 54 kg, se li posà un collar ràdio i se l'alliberà en una àrea al sud-oest de Tucson (Arizona); que és més al nord del que s'havia pensat anteriorment i representa un senyal que hi podria haver una població reproductiva permanent de jaguars al sud d'Arizona. Més endavant es confirmà que l'animal és el mateix mascle (conegut com a Macho B) que havia estat fotografiat el 2004 i que aleshores era el jaguar més vell conegut en llibertat (aproximadament 15 anys).[56] El dilluns 2 de març del 2009, Macho B, l'únic jaguar observat als Estats Units des de feia més d'una dècada, fou recapturat i sacrificat després que es descobrís que patia una fallida renal.[57]
La finalització de la barrera Estats Units-Mèxic, tal com es proposa actualment, reduirà la viabilitat de qualsevol població que es trobi actualment als Estats Units, reduint el flux gènic amb les poblacions mexicanes i evitarà qualsevol expansió cap al nord de l'espècie.[58]
La distribució històrica de l'espècie incloïa gran part de la meitat meridional dels Estats Units i cap al sud s'estenia molt més lluny, cobrint la majoria del continent sud-americà. En total, la seva distribució boreal ha retrocedit 1.000 quilòmetres cap al sud i la seva distribució austral ha retrocedit 2.000 quilòmetres cap al nord. S'han descobert fòssils de jaguar de l'edat glacial als Estats Units, d'entre fa 40.000 i 11.500 anys, incloent-hi alguns tan al nord com Missouri. Les proves fòssils mostren jaguars de fins a 190 kg, molt més grans que la mitjana actual de l'animal.[59]
L'hàbitat del fèlid inclou les selves pluvials de Sud-amèrica i Central, zones humides obertes i estacionalment inundades i herbassars secs. D'entre aquests hàbitats, el jaguar prefereix el bosc dens;[32] aquest fèlid ha perdut terreny més ràpidament a les regions més seques, com ara les pampes argentines, els herbassars àrids de Mèxic i el sud-oest dels Estats Units.[53] Aquest fèlid pot viure en boscos tropicals, subtropicals i caducifolis secs (incloent-hi, històricament, rouredes dels Estats Units). El jaguar està estretament relacionat amb l'aigua i sovint prefereix viure al costat de rius, aiguamolls i en jungla densa amb molta vegetació per assetjar les preses. S'han trobat jaguars a altituds de fins a 3.800 m, però solen evitar els boscos de montana i no viuen ni a l'altiplà del centre de Mèxic ni als Andes.[32]
El jaguar adult és un depredador alfa, cosa que vol dir que es troba a la cúspide de la seva xarxa tròfica i no té depredadors en estat salvatge. El jaguar també ha estat qualificat d'espècie clau, car se suposa que els fèlids alfa mantenen la integritat estructural dels sistemes boscosos mitjançant el control dels nivells poblacions de preses com ara mamífers herbívors i granívors.[30][60] Tanmateix, resulta difícil determinar amb precisió l'efecte que tenen espècies com el jaguar sobre els ecosistemes, car cal comparar informacions de regions d'on l'espècie és absent i dels seus hàbitats actuals, tenint en compte els efectes de l'activitat humana. Existeix el consens que les poblacions de preses de mida mitjana augmenten quan no hi ha depredadors alfa i s'ha suggerit que això podria tenir efectes negatius en cascada.[61] Tanmateix, el treball de camp ha mostrat que podrien ser variacions naturals i que els increments de població podrien no ser sostinguts. Per tant, la hipòtesi dels predadors clau no té el suport de tots els científics.[62]
El jaguar també té efecte sobre altres depredadors. El jaguar i el puma, el segon fèlid més gran de les Amèriques, sovint són simpàtrics (espècies properes amb territoris que s'encavalquen) i sovint se'ls ha estudiat conjuntament. Allà on és simpàtric amb el jaguar, el puma és més petit del normal i més petit que els jaguars locals. El jaguar tendeix a capturar preses més grans i el puma més petites, reduint la mida d'aquest últim.[63] Aquesta situació pot resultar avantatjosa pel puma. El seu ventall de preses més ample, incloent-hi la seva capacitat de capturar preses més petites, podria donar-li un avantatge en paisatges alterats pels humans;[30] tot i que ambdós són classificats com a espècies gairebé amenaçades, el puma té una distribució actual significativament més ampla.
Les poblacions de jaguar es troben actualment en declivi. L'animal és considerat gairebé amenaçat per la Unió Internacional per a la Conservació de la Natura i els Recursos Naturals,[53] cosa que vol dir que podria estar amenaçat d'extinció al futur pròxim. La pèrdua de parts del seu àmbit de distribució, incloent-hi la seva pràctica eliminació de les seves àrees històriques al nord, així com la fragmentació creixent de la distribució que li queda, ha contribuït a aquest estatus. A la dècada del 1960 hi hagué declivis significatius, amb més de 15.000 pells de jaguar tretes de l'Amazònia brasilera cada any; la Convenció sobre el Comerç Internacional d'Espècies Amenaçades de la Fauna i Flora Salvatges (CITES) del 1973 conduí a un declivi dràstic del comerç de pells.[64] Treballs detallats fets sota els auspicis de la Wildlife Conservation Society revelen que l'animal ha perdut el 37% de la seva distribució històrica, amb un estatus desconegut en un 17% addicional. Un aspecte més encoratjador fou que la probabilitat de supervivència a llarg termini fou considerada elevada en un 70% de la distribució actual, especialment a la conca de l'Amazones i les regions adjacents del Gran Chaco i el Pantanal.[52]
Els riscs principals pel jaguar inclouen la desforestació arreu del seu hàbitat, una competició creixent pel menjar amb els humans,[53] la caça furtiva, els huracans a la part septentrional de la seva distribució i el comportament de ranxers que sovint maten els fèlids a les zones on aquests cacen bestiar. Estant adaptat a la presa, s'ha demostrat que el jaguar caça bestiar boví com a part important de la seva dieta; mentre que el desembosc de terrenys per crear-hi pastures és un problema per l'espècie, la població de jaguars podria haver augmentat quan s'introduïren els bovins a Sud-amèrica i els fèlids s'aprofitaren de la nova base de preses. Aquesta tendència a caçar bestiar ha conduït els propietaris de ranxos a contractar caçadors de jaguars a temps complet i se sol disparar al fèlid només de veure'l.[31]
El jaguar és regulat com a espècie de l'Apèndix i del CITES: està prohibida qualsevol forma de comerç internacional en jaguars o les seves parts. Està prohibit caçar jaguars a l'Argentina, Belize, Colòmbia, la Guaiana Francesa, Hondures, Nicaragua, Panamà, el Paraguai, Surinam, els Estats Units (on se'l llista com a amenaçat sota l'Endangered Species Act), l'Uruguai i Veneçuela. La caça de jaguars es restringeix als «animals problemàtics» al Brasil, Costa Rica, Guatemala, Mèxic i el Perú, mentre que la caça de trofeus encara és permesa a Bolívia. L'espècie manca de protecció legal a l'Equador i la Guaiana.[24]
Els esforços de conservació actuals sovint es concentren en educar els propietaris de ranxos i promoure l'ecoturisme.[65] El jaguar és generalment definit com a espècie paraigües — una espècie amb una distribució i unes necessitats d'hàbitat prou amples perquè, si se la protegeix, també estaran protegides nombroses altres espècies amb distribucions més petites.[66] Les espècies paraigües serveixen d'«enllaços mòbils» a escala paisatgística, en el cas del jaguar mitjançant la depredació. Així doncs, les organitzacions ecologistes es concentren en proporcionar un hàbitat viable i connectat pel jaguar, sabent que també se'n beneficiaran altres espècies.[65]
A causa de la inaccessibilitat de gran part de la distribució de l'espècie (particularment l'Amazones central) resulta difícil estimar el nombre de jaguars. Els investigadors se solen concentrar en bioregions concretes, de manera que hi ha poques anàlisis de tota l'espècie. El 1991 s'estimà que en vivien entre 600 i 1.000 (el total més elevat) a Belize. Un any abans, s'estimà que vivien entre 125 i 180 jaguars als 4.000 quilòmetres quadrats de la Reserva de la Biosfera de Calakmul, a Mèxic i uns altres 350 a l'estat de Chiapas. L'adjacent Reserva de la Biosfera Maya de Guatemala, amb una àrea de 15.000 quilòmetres quadrats, podria tenir 465-550 jaguars.[67] Treballs amb telemetria per GPS el 2003 i el 2004 trobaren densitat de només sis o set jaguars per cada 100 quilòmetres quadrats a la regió vital del Pantanal, en comparació amb els deu o onze jaguars estimats amb mètodes tradicionals; això suggereix que els mètodes de mostratge més estesos podrien inflar el nombre real de fèlids.[68]
El 7 de gener del 2008, el director del Servei de Pesca i Vida Silvestre dels Estats Units H. Dale Hall aprovà una decisió sense precedents de l'administració de George W. Bush d'abandonar la recuperació del jaguar com a objectiu prioritari sota l'Endangered Species Act. La decisió és la primera d'aquest tipus en la història de l'Endangered Species Act. Alguns crítics de la decisió afirmen que s'està sacrificant el jaguar pel nou mur fronterer del govern, que ha de ser construït al llarg de molts dels passos habituals del fèlid entre els Estats Units i Mèxic.[69]
En el passat, la conservació dels jaguars es feia a vegades per mitjà de la protecció de zones sensibles de jaguars. Aquestes zones sensibles eren considerades com a Unitats de Conservació de Jaguars i eren àrees grans poblades per uns 50 jaguars. Tanmateix, alguns investigadors determinaren recentment que, per tal d'assegurar que el patrimoni gènic es comparteixi prou per mantenir l'espècie, era important que els jaguars estiguessin interconnectats. A aquests efectes, s'ha iniciat un nou projecte, el Paseo del Jaguar, per connectar les zones calentes de jaguars.[70]
A la Meso-amèrica i la Sud-amèrica precolombines, el jaguar ha estat des de fa molt un símbol de poder i força. Entre les cultures andines, un culte al jaguar disseminat per la primerenca cultura chavín fou acceptat a gran part del que avui en dia és Perú el 900 dC. La posterior cultura moche del nord del Perú utilitzava el jaguar com a símbol de poder en moltes de les seves ceràmiques.[71]
A Centreamèrica, els olmeques (una cultura primerenca i influent de la regió de la costa del Golf, més o menys contemporània amb la cultura chavín) desenvolupà un motiu distint d'homes jaguar per les escultures i les figuretes, amb jaguars estilitzats o humans amb característiques de jaguar. A la posterior civilització maia, es creia que el jaguar facilitava la comunicació entre els vius i els morts i que protegia la casa reial. Els maies veien aquests fèlids potents com els seus companys al món espiritual i alguns governants maies tenien un nom que incloïa el mot maia per dir «jaguar» (b'alam en la majoria de llengües maienses). La civilització asteca compartia aquesta imatge del jaguar com a representant del governant i com a guerrer. Els asteques formaren una classe de guerrers d'elit coneguts com a guerrers jaguar. A la mitologia asteca, es considerava que el jaguar era l'animal tòtem del poderós déu Tezcatlipoca.[72]
El jaguar és un símbol nacional del Brasil. El jaguar sempre ha estat molt important al Brasil, on els pobles indígenes n'utilitzaven el greix. Creien que els donaria coratge, com si fos màgic. També fregaven el greix al cos dels nois per fer-los forts i protegir-los del mal.[73]
El jaguar i el seu nom són àmpliament utilitzats com a símbol a la cultura contemporània. És l'animal nacional de la Guaiana i apareix al seu escut d'armes.[74] La bandera del Departament de l'Amazones, un departament de Colòmbia, mostra la silueta negra d'un jaguar que salta cap a un caçador.
Té un ús ampli com a nom de producte, sent el cas més destacat el d'una marca de cotxes de luxe. El nom ha estat adoptat per equips d'esports, incloent-hi els Jacksonville Jaguars de l'NFL i el club de futbol mexicà Jaguares de Chiapas. El grup de rock mexicana guardonada amb un Grammy Jaguares també foren influïts per aquest animal a l'hora de triar el nom de la banda. El timbre de la federació nacional argentina de rugbi té un jaguar; tanmateix, a causa d'un accident històric, la selecció té el sobrenom d'«Els Pumes».[75]
El 1968, el jaguar esdevingué la primera mascota olímpica quan Ciutat de Mèxic fou la seu dels Jocs. Es trià al jaguar per la seva associació amb la zona geogràfica on havia prosperat la cultura maia.[76]
El jaguar (Panthera onca) és un fèlid del gènere Panthera. És l'única de les quatre espècies vivents de Panthera oriünda de les Amèriques. El jaguar és el tercer fèlid més gros del món, després del tigre i el lleó, i el més gros i potent del Nou Món. La distribució actual del jaguar s'estén des de Mèxic, a través de gran part de Centreamèrica i al sud fins al Paraguai i el nord de l'Argentina. A part d'una població coneguda i possiblement reproductiva a Arizona (al sud-est de Tucson), aquest fèlid ha estat pràcticament extirpat dels Estats Units des de principis de la dècada del 1900.
Aquest fèlid tacat s'assembla especialment al lleopard, tot i que sol ser més gran i amb una constitució més robusta i les seves característiques comportamentals i d'hàbitat són més similars a les del tigre. Tot i que el seu hàbitat preferit és la selva pluvial, el jaguar pot habitar a una varietat de terrenys boscosos i oberts. Està fermament associat a la presència d'aigua i destaca, juntament amb el tigre, per ser un fèlid a qui li agrada nedar. El jaguar és un predador majoritàriament solitari, que para emboscades i que és oportunista a l'hora de triar les preses. També és un depredador alfa i clau i té un paper important per estabilitzar ecosistemes i regular-hi les poblacions d'espècies presa. El jaguar té una mossegada excepcionalment potent, fins i tot en comparació amb altres grans fèlids. Això li permet perforar les closques dels rèptils cuirassats i utilitzar un mètode de matar poc habitual: ataca directament el crani de la presa entre les orelles per fer una mossegada fatal al cervell.
El jaguar és una espècie gairebé amenaçada i els seus nombres estan en declivi. Les amenaces inclouen la pèrdua i la fragmentació de l'hàbitat. Tot i que el comerç internacional de jaguars o les seves parts està prohibit, aquest fèlid és mort regularment pels humans, especialment en conflictes amb ranxers i grangers de Sud-amèrica. Tot i que ha estat reduïda, la seva distribució geogràfica continua sent gran; gràcies a la seva distribució històrica, el jaguar ha tingut un paper prominent a la mitologia de nombroses cultures indígenes americanes, incloent-hi els maies i els asteques.
Jaguár americký (Panthera onca) je kočkovitá šelma patřící do rodu Panthera. Je jediným zástupcem tohoto rodu v Americe. Po tygrovi (P. tigris) a lvu (P. leo) je největší kočkovitou šelmou a na západní polokouli úplně největší. Vyskytuje se od Mexika přes velkou část Střední Ameriky jižně do Paraguaye a severní Argentiny. Několik jedinců žije nedaleko Tucsonu v americkém státě Arizona.
Stavbou těla a zbarvením se nejvíce podobá levhartovi (P. pardus), i když je robustnější a obvykle většího vzrůstu. Jeho chování a areál jsou spíše podobné chování a areálu tygra. Preferuje deštné lesy, ale vyskytuje se i v zalesněných a otevřených terénech. Žije poblíž vody a stejně jako tygr je zdatným plavcem. Je to samotářský predátor lovící různé druhy živočichů. V potravním řetězci je na vrcholu (v hierarchii nemá vyššího predátora) a má velký význam pro přírodní rovnováhu. Jeho skus je mimořádně silný, a to i v poměru k ostatním velkým kočkám (lev, levhart, tygr).[3] To mu umožňuje lovit krunýřem opatřené plazy[4] a používat neobvyklou metodu usmrcování – prokousnutí lebky oběti mezi ušima a usmrcení narušením mozku.[5]
Podle klasifikace IUCN patří mezi téměř ohrožené druhy a jeho populace klesá například z důvodu ztráty přirozeného prostředí. Mezinárodní obchod s jaguáry je zakázaný, ale každoročně zemře při konfliktech s lidmi, hlavně s farmáři v Jižní Americe, mnoho jedinců. Jaguár byl důležitým symbolem mnoha původních amerických kultur, například Mayů a Aztéků.
Mezinárodní slovo jaguar se rozšířilo z portugalštiny, kam se dostalo z některého jazyku ze skupiny tupí-guaraní.[6] V něm slovo yaguara znamená „zvíře“, někdy se překládá jako „pes“,[7][8] ale označují se jím všichni masožraví savci.[9] Pro jaguára se v tomto jazyku používá výraz yaguareté, kde přípona -eté znamená „pravý“ nebo „opravdový“.[6][9][10]
První část jeho vědeckého jména, Panthera, je latinský výraz pocházející z řeckého slova πάνθηρ, což znamená levhart a je to typový druh tohoto rodu. Toto slovo je pravděpodobně složenina dvou slov: παν, což znamená „všechno“, a θήρ, „predátor“, dohromady tedy „predátor všech“ (zvířat). To může být ale jen lidová etymologie[11] a namísto toho může mít slovo původ ve slově pundarikam, což v sanskrtu znamená „tygr“.[12]
Onca pochází z portugalského slova onça, které má z typografických důvodů přidanou cedillu. To pochází z latinského lyncea, lynx, kdy bylo písmeno l nesprávně považováno za člen určitý (italsky lonza, starofrancouzsky l'once).[13]
V mnoha středoamerických a jihoamerických zemích se jaguárovi říká el tigre („tygr“).
Jaguár americký, Panthera onca, je jediný z rodu Panthera, který se vyskytuje v Americe. Rozbor DNA ukazuje, že má spolu se lvem (P. leo), irbisem (P. uncia), levhartem skvrnitým (P. pardus), tygrem (P. tigris) a levhartem obláčkovým (Neofelis nebulosa), společného předka, který žil před šesti až osmi miliony lety,[14] ale nejstarší fosilní nálezy jsou jen 2–3,8 milionů let staré.[14][15] Fylogenetické studie dokázaly, že levhart obláčkový z rodu Neofelis je bazálním kladem této skupiny.[14][16][17][18] Pozice zbylých druhů v kladu se liší studie od studie a je zatím nejasná. Na základě morfologických znaků britský zoolog Reginald Pocock usoudil, že jaguár je nejvíce příbuzný levhartovi,[18] ale testy DNA jsou v tomto ohledu nejednoznačné.[14][16][17][18]
Předkem či nejbližším příbuzným současného jaguára by mohl být vyhynulý Panthera gombaszoegensis. Analýza mitochondriálního DNA určila zrod jaguárů na dobu před 280 000 až 510 000 lety, což je později, než ukazují fosilní nálezy.[19]
Poddruhy (subspecie) jaguára popsal v roce 1939 britský zoolog a taxonom Reginald Pocock. Na základě původu a morfologie lebky určil osm poddruhů. Neměl ale přístup ke vhodným vzorkům, aby mohl posoudit všechny poddruhy, a o existenci některých z nich vyjádřil pochyby. Pozdější přezkoumání jeho práce revidovalo jeho výsledky a konstatovalo, že existují jen tři poddruhy.[20]
Nejnovějším studiím se také nepodařilo najít přesvědčivé důkazy o existenci poddruhů, a tak se od 90. let většinou neuznávají.[21] Shawn Larson v roce 1997 studoval morfologické změny jaguára a objevil rozdíly mezi severními a jižními jedinci, ale také to, že rozdíly uvnitř těchto hypotetických poddruhů jsou větší než rozdíly mezi nimi, takže rozdělování na poddruhy není oprávněné.[22] V roce 2017 vydali odborníci z SSC Cat Specialist Group, což je odnož Mezinárodního svazu ochrany přírody (IUCN), studii o taxonomické revizi recentních kočkovitých šelem. Jaguár je v ní veden jako monotypický taxon, tedy jako druh bez dalšího dělení na subspecie.[23]
Pocockovo rozdělení na poddruhy se nicméně někdy používá při obecném popisu jaguára.[24] K. L. Seymour je rozdělil do tří skupin.[20]
Vyhynulé poddruhy:
Jaguár je velmi silné zvíře. Podle místa výskytu dosahuje různého vzrůstu a mohutnosti, normální váha jedince se pohybuje v rozmezí 56–96 kilogramů, největší z nich mohou vážit až 158 kilogramů[26][27] (což zhruba odpovídá váze velké samice či malého samce tygra nebo lva), nejmenší pak pouze 36 kilogramů. Samice jsou většinou o 30–40 % menší než samec. Průměrná hmotnost samic ze Střední Ameriky je 41 kg a samců 56 kg.[28] Dospělý jedinec dorůstá průměrně délky 1,12–1,85 metru a s oháňkou měří až o 45–75 cm více.[27] Výška v kohoutku jaguára je 63–76 centimetrů.[29]
Byly pozorovány rozdíly ve velikosti v závislosti na oblasti a prostředí výskytu. Od severu k jihu se jeho rozměry zvětšují. Výzkum ukázal, že jedinec na území mexického státu Jalisco váží průměrně mezi 30–50 kilogramy, což je zhruba stejně jako puma americká (Puma concolor).[30] Na druhou stranu v brazilském Pantanalu a venezuelských Ilanos váží průměrně 102 kilogramů a starší samec mnohdy 136 kg a někdy i více.[28][31] Jaguár žijící v lese je často tmavší a menší než ten na otevřeném prostranství (Pantanal jsou otevřené mokřady), nejspíše kvůli menšímu výskytu velkých býložravců v lesích.[32]
Díky krátkým a podsaditým končetinám je jaguár zdatný ve šplhání, plazení a plavání.[29][33] Má ze všech kočkovitých šelem absolutně nejsilnější čelisti.[34] Co se týče síly stisku v poměru k velikosti těla, porovnávací studie ho spolu s levhartem obláčkovým zařadila rovněž na první místo mezi kočkovitými šelmami před lva a tygra.[35] Po hyeně skvrnité (Crocuta crocuta) má nejsilnější skus ze všech savců; je to druh adaptace, který mu umožňuje proniknout do želvích krunýřů.[4] V jednom článku se píše, že „jaguár je schopný v zubech táhnout býka vážícího 300 kg 8 metrů a také rozdrtit nejtěžší kosti“.[36] Jaguár loví v husté džungli divoká zvířata vážící až 300 kilogramů a jeho robustní tělesná konstrukce je tedy adaptací na potravu a prostředí.
Srst má jaguár většinou žlutohnědou, ale může být také červenohnědá nebo černá. Na srsti má skvrny (rozety), které připomínají květ růže a které používá jako maskování v džungli. Skvrny jsou u každého jedince jiné – rozety mohou mít jednu nebo více skvrn a tvar těchto skvrn se také různí. Skvrny na hlavě, krku a ocasu jsou plnější a mohou splynout v pás. Pod břichem, na krku, na vnitřních stranách končetin a v dolní části boků je jaguár bílý.[29]
U jaguára se může objevit melanismus, což je černé zbarvení pokožky. Je méně časté než skvrnité zbarvení (objevuje se asi u šesti procent populace)[37] a je způsobeno dominantní alelou.[38] Melanický jaguár je celý černý, ale při bližším zkoumání jsou skvrny vidět. Někdy bývá označován jako černý panter, i když to není jiný druh. Výjimečně se u jaguára nebo jiné velké kočky může objevit albinismus a tomuto jedinci se pak občas říká bílý panter.[32]
I když je jaguár velmi podobný levhartovi, je robustnější a těžší a má jiné skvrny – rozety jsou větší, většinou tmavší, se silnějšími liniemi a malými skvrnami uvnitř a je jich méně. Jaguár má také kulatější hlavu a kratší a zavalitější končetiny.[39]
Samice sexuálně dospívá zhruba ve dvou letech, samec ve třech nebo čtyřech. Jaguáři se páří během celého roku. Výzkum na jedincích chovaných v zajetí neprokázal žádné sezónní výkyvy v kvalitě semene, ale kvůli celkově špatné kvalitě semene u nich ukázal menší úspěch v rozmnožování.[40] Schopnost reprodukce se u samice projevuje estrálním cyklem, který trvá 6–17 dní a opakuje se vždy po 37 dnech. Samice v říji na sebe upozorňují řevem a jejich moč zanechává speciální pach.[41]
Dvojice jaguárů se po páření oddělí a mládě vychovává jen samice. Období březosti trvá 93–105 dnů a samice poté porodí až čtyři mláďata, většinou ale dvě. Samice k mláďatům nepouští samce, protože by je mohl zabít. Toto chování je známé i u tygrů.[42]
Mládě vážící obvykle 700–900 g se rodí slepé, zrak získá až po dvou týdnech. Po třech měsících ho matka odstaví, ale někdy může být kojeno až do 6 měsíců. V noře zůstává cca 2 měsíce, než ji začne doprovázet při lovu.[28][43] Se svou matkou zůstane jeden až dva roky, než ji opustí.[28] Z počátku mladý samec hodně cestuje se staršími jedinci do té doby, než si uplatní nárok na vlastní teritorium. Jaguár se v přírodě dožívá 12–15 roků, ale v zajetí může žít až 23 let, což z něj dělá jednu z nejdéle žijících kočkovitých šelem.[31]
Jako většina kočkovitých šelem je jaguár mimo svou mateřskou skupinu samotářský. Dospělí jedinci se setkávají jen při námluvách a páření a sami si obsazují velké teritorium. Samičí teritorium, které dosahuje rozlohy 10–80 kilometrů čtverečních (v závislosti na typu prostředí), může přesahovat do jiného, ale samice se sobě navzájem snaží vyhnout. Samčí území je zhruba dvakrát větší, jeho velikost závisí na dostupnosti zvěře a nesahá na území jiného samce.[42][44] Na označení svého teritoria používá jaguár moči, výkalů, drásání kůry stromů a vokalizace.[28][45]
Stejně jako ostatní velké kočky umí jaguár řvát (přičemž samec řve silněji), čehož využívá k odstrašení narušitelů teritoria a sexuálních konkurentů. V přírodě byly zaznamenány situace, kdy se dva jedinci navzájem přeřvávali.[46] Řev jaguára často připomíná opakující se zakašlání. Umí také mňoukat a bručet.[31] Výjimečně se spolu mohou dva samci porvat o samici, ale většinou se vyhýbají násilí mezi sebou samými.[45] Když už spolu zápasí, tak je to nejčastěji kvůli teritoriu: samcovo území může obklopit území dvou nebo tří samic a nestrpí v něm jiné samce.[42]
Jaguár je často považován za nočního živočicha, ale ve skutečnosti je nejaktivnější za úsvitu a soumraku. Loví samec i samice, ale samec kvůli většímu teritoriu nacestuje více. Když má na dosah zvěř, loví ve dne. Je to celkem činorodý živočich, je aktivní zhruba 50–60 % času.[32] Protože je jaguár vyhýbavý, je těžké ho zpozorovat a studovat.
Jako všechny kočkovité šelmy je jaguár pravý masožravec (jí pouze maso). Jeho strava je různorodá a sestává z 87 druhů živočichů.[32] Dává přednost velkým živočichům, loví například kajmany (podčeleď Caimaninae), jeleny (Cervidae), kapybary (Hydrochoerus), tapíry (Tapiridae), pekariovité (Tayassuidae), vydry, psy, lišky a někdy i anakondy (Eunectes). Žere ale i menší živočichy, například žáby (Anura), myši (Mus), ptáky (Aves), ryby (Actinopterygii), lenochody (Folivora), opice (Simiiformes) a želvy (Testudines). Byly zaznamenány případy, kdy jaguáři útočili i na domestikovaná zvířata, například tury domácí (Bos primigenius) nebo koně (Equus caballus).[47]
I když jaguár většinou zabíjí své oběti prokousnutím hrdla, jak to dělají všechna zvířata rodu Panthera, mnohdy používá metodu mezi kočkovitými šelmami velmi málo používanou: svými tesáky prokousne spánkovou kost oběti a usmrtí ji narušením mozku.[48] To může být druh adaptace, protože kvůli vymírání živočichů v pozdním pleistocénu se staly důležitou potravou jaguára želvy, které mají tvrdé krunýře.[32][46] Toto prokousnutí lebky používá především u savců (zvláště kapybar), u plazů, jako je kajman, jaguár skočí na záda oběti a poškodí její krční obratle, čímž ji znehybní. I když je schopný prokousnout želví krunýř, může jen do krunýře strčit tlapu a maso z něho vyhrábnout.[42] U menších živočichů, například u malých psů, může jaguárovi k usmrcení stačit udeřit do jejich lebky tlapou.
Jaguár raději číhá na svou oběť a poté ji nečekaně napadne, než by ji honil. Před tím, než ji napadne, potichu ji sleduje a poslouchá, a poté na ní z úkrytu rychle skočí. Jaguár může za obětí dokonce skočit do vody, protože je schopný při plavání utáhnout i těžká těla. Má takovou sílu, že dokáže vytáhnout na strom mrtvoly zhruba až velikosti jalovice, aby je dostal nad linii případné povodně.
Po usmrcení oběti ji jaguár zatáhne do houští nebo jiného skrytého místa. Žrát ji začne na krku a hrudi. Nejdříve sežere srdce a plíce, potom ramena.[42] Jaguár vážící 34 kilogramů, což je dolní hranice dospělých jedinců, potřebuje denně zkonzumovat 1,4 kilogramů masa.[49] Jedinec s váhou 50–60 kilogramů chovaný v zajetí denně zkonzumuje více než 2 kilogramy masa.[50] V přírodě je jeho spotřeba nestálá, protože musí vynaložit velké množství energie na ulovení oběti. Může sežrat až 25 kilogramů masa na posezení a poté být dlouho bez potravy.[51] Na rozdíl od všech ostatních druhů rodu Panthera jaguár málokdy napadá člověka. Když už se to výjimečně stane, většinou se zjistí, že zvíře je staré nebo zraněné.[52] Někdy se také stane, že vystrašený jaguár chovaný v zajetí napadne ošetřovatele.[53]
Od doby, kdy v období pleistocénu přešel pevninský most přes Beringův průliv, se jaguár vyskytuje jen v Americe. Jeho přímým předkem je Panthera onca augusta, který byl větší než současný jaguár.[54] Dnes se vyskytuje na území od jihozápadu USA přes Střední Ameriku do Jižní Ameriky až po velkou část amazonské Brazílie.[55] V této oblasti leží Argentina, Belize, Bolívie, Brazílie, Kolumbie, Kostarika, Ekvádor, Francouzská Guyana, Guatemala, Guyana, Honduras, Mexiko, Nikaragua, Panama, Paraguay, Peru, Surinam, Spojené státy americké a Venezuela. V Uruguayi a Salvadoru je už vyhynulý.[56]
Ve Spojených státech se vyskytuje jen výjimečně, a to hlavně v Arizoně, Novém Mexiku a Texasu. Na začátku 20. století byl rozšířen severně až k Grand Canyonu a západně až k jižní Kalifornii.[49] Díky Endangered Species Act je ve Spojených státech chráněným druhem, takže už ho nelze legálně lovit pro kožešinu. V roce 2004 byl zdokumentován jeho výskyt v jižní Arizoně. Aby se na tomto území mohl dlouhodobě usadit, je potřeba ochránit ho před lidmi, poskytnout mu vhodnou potravu a zajistit mu spojení s mexickou populací.[57] 25. února 2009 byl jihozápadně od Tucsonu chycen, označkován a zase vypuštěn třiapadesátikilový jedinec. To je severněji, než se předpokládalo, a ukazuje to na možnost existence rozvíjející se populace v jižní Arizoně. Později se potvrdilo, že je to stejný samec, který byl vyfocen v roce 2004 (říká se mu Macho B), a byl tehdy nejstarším známým jaguárem žijícím v přírodě (bylo mu asi 16 let).[58] 2. března 2009 byl Macho B, v posledním desetiletí jediný jaguár žijící v přírodě pozorovaný v USA, znovu chycen a poté usmrcen, protože bylo zjištěno, že trpí v důsledku selhání ledviny.[59] Od té doby do roku 2016 byl na území USA zachycen jaguár ještě několikrát, přičemž zřejmě šlo o jednoho samce pojmenovaného El Jefe.[60]
Dokončení americko-mexické bariéry, která má zabránit přecházení hranic ilegálním přistěhovalcům, způsobí úbytek populace jaguára ve Spojených státech, protože se nebude moci mísit s mexickou populací. Také zabrání rozmachu jaguára dále na sever.[61]
V minulosti jaguár žil ve velké části jižních USA a na jihu Jižní Ameriky. Na severu se jeho rozšíření zmenšilo o 1 000 kilometrů a na jihu o 2 000 kilometrů. Fosílie jaguára z doby ledové, které jsou staré 11 500 až 40 000 let, ukazují jeho přítomnost až v Missouri. Tehdejší jaguár vážil až 190 kilogramů, což je mnohem více než dnes.[62]
Žije v deštných lesích v Jižní a Střední Americe, v mokřadech i na suchých travnatých půdách. Z těchto tří biotopů dává přednost hustým lesům.[32] Na suchých územích, jako jsou argentinské pampy, mexické pastviny nebo jih Spojených států, zaznamenala populace jaguára největší úbytek.[56] Dále žije v subtropických a suchých opadavých lesích (v minulosti i v dubových lesích ve Spojených státech). Jaguár je závislý na vodě a často ho lze nalézt u řek a močálů a v hustých deštných lesích, které mu poskytují vhodné prostředí k lovu zvěře. Jaguáři byli pozorováni i v nadmořské výšce 3 800 metrů, ale většinou se výškám vyhýbají a nevyskytují se v Andách ani na Mexické plošině.[32]
Kromě výše uvedeného rozšíření možná došlo i k jeho introdukci mimo Ameriku. Existují nepřímé důkazy, že se skupina nepůvodních melanických levhartů nebo jaguárů vyskytuje v deštných lesích okolo Sydney v Austrálii. Zpráva obsahuje prohlášení více než 450 osob, které na tomto území viděli velké černé kočky. Vládu Nového jižního Walesu to znepokojilo natolik, že si objednala odborníka, aby jaguáry chytil. Třídenní lov byl sice neúspěšný, ale ekolog Johannes J. Bauer na to řekl: „I když je těžké to přijmout, nejspíše se tu nachází velká kočkovitá šelma. Na tomto území [to je] nejspíše levhart, ale možná jaguár.“[63]
Dospělý jaguár nemá v potravním řetězci nadřazeného predátora. Je to také klíčový druh v tom smyslu, že redukuje populace býložravých savců, čímž pomáhá zachovávat strukturu lesů.[30][64] Zjišťování toho, jak jaguár ovlivňuje ekosystémy, je ale obtížné, protože se musí porovnávat data z oblastí, kde nežije, s těmi, kde ano. Navíc se musí započítávat lidská aktivita. Přijímá se tvrzení, že populace středně velké zvěře, kterou normálně klíčový predátor loví, se za jeho absence rozmáhá, což má negativní efekt na ekosystém.[65] Práce v terénu ale ukázaly, že tyto nárůsty populace mohou být jen chvilkovým vychýlením od normálu, a tak v hypotézu klíčových predátorů nevěří všichni vědci.[66]
Jaguár má také efekt na jiné predátory. Jaguár a puma americká, druhá největší kočkovitá šelma Ameriky, jsou často sympatričtí (což znamená, že žijí na stejném území). Puma sympatrická s jaguárem je menší než obvykle, protože jaguár loví větší zvěř a na pumu zbude ta menší.[67] Tato situace může být pro pumu výhodná, protože její schopnost žrát menší zvěř se jí vyplatí v oblastech ovlivněných člověkem.[30] I když oba druhy patří mezi téměř ohrožené, puma je v současnosti mnohem rozšířenější.
Populace jaguára rychle ubývá. Mezinárodním svazem ochrany přírody je považován za téměř ohrožený druh,[56] což znamená, že v blízké budoucnosti může být ohrožen vymíráním. K tomuto stavu přispěl úbytek oblastí jaguárova výskytu, například téměř celé severní oblasti. Výrazný úbytek zaznamenal v šedesátých letech 20. století, kdy bylo 15 000 jaguárů ročně zabito v brazilské Amazonii kvůli kožešině. Úmluva o mezinárodním obchodu s ohroženými druhy volně žijících živočichů a rostlin (CITES) z roku 1973 obchod s kožešinami prudce omezila.[68] Detailní výzkum Wildlife Conservation Society objevil, že jaguár ztratil 37 % oblasti svého původního rozšíření, na dalších 18 % o něm nejsou informace. Na druhou stranu jeho šance přežít je vysoká na 70 procentech jeho současného rozšíření, hlavně v Amazonii a sousedních oblastech Gran Chaco a Pantanal.[55]
Hlavní problémy pro jaguára představují odlesňování, pytláctví, hurikány v severních oblastech jeho rozšíření, a chování farmářů, kteří často jaguára zabijí, když loví jejich dobytek. Když má jaguár k dispozici tura domácího, stane se hlavní součástí jeho jídelníčku. I když spásání pastvin krávami činí jaguárovi problém, mohla se jeho populace zvětšit, když se tur poprvé objevil v Americe, a to díky novému zdroji potravy. Přijmutí dobytka jako potravy dělá problémy rančerům, kteří si proto někdy najímají lovce jaguárů.[31]
Jaguár je uveden v příloze I v CITES, což znamená, že veškerý mezinárodní obchod s ním je zakázán. Zákaz lovu jaguára platí v Argentině, Belize, Kolumbii, Francouzské Guyaně, Hondurasu, Nikaragui, Panamě, Paraguayi, Surinamu, Spojených státech, Uruguayi a Venezuele. V Brazílii, Kostarice, Guatemale, Mexiku a Peru je lov omezen na „problémové jedince“ a v Bolívii je povoleno lovit jaguára jako trofej. V Ekvádoru a Guyaně není nijak chráněn zákonem.[24]
Současné snahy o zachování jaguára většinou spočívají ve vzdělávání rančerů v této oblasti a v propagování ekoturistiky.[69] Jaguár je považován za deštníkový druh, což znamená, že zajištěním jeho ochrany se zároveň ochrání i menší živočichové, kteří žijí na území jeho výskytu.[70] Proto se organizace snažící se o zachování přírody mohou soustředit na jeho ochranu s vědomím, že tím ochrání i další druhy živočichů.[69]
Kvůli nedostupnosti velké části území jaguárova výskytu je těžké odhadnout velikost jeho populace. Výzkumníci se většinou zaměřují na konkrétní bioregiony a celková analýza je výjimečná. V roce 1991 byla odhadnuta populace v Belize na 600–1 000 jedinců. O rok dříve bylo odhadnuto 125–180 žijících jaguárů na 4 000 km2 přírodní rezervace v Mexiku spolu s dalšími 350 ve státě Chiapas. V Mayské biosférické rezervaci (Reserva de la Biosfera Maya) v Guatemale o rozloze 15 000 km2 může žít 465–550 jedinců.[71] Průzkum pomocí telemetrie s využitím GPS provedený v roce 2003 a 2004 ukázal v Pantanalu hustotu pouze sedm jaguárů na 100 km2 s tím, že tradičními metodami (vzorkováním a pozorováním) byla odhadnuta hustota 10 až 11 jaguárů na 100 km2.[72]
7. ledna 2008 H. Dale Hall, ředitel United States Fish and Wildlife Service, přijal rozhodnutí vlády George W. Bushe, že opustí od svého cíle zajistit obnovu populace jaguára. Někteří odpůrci tohoto rozhodnutí tvrdí, že jaguár je obětován vládním snahám o vytvoření plotu na hranicích USA s Mexikem v místech, kde jaguár tyto hranice překračuje.[73]
V minulosti byly snahy o ochranu jaguára realizovány ochranou velkých oblastí, kde žilo okolo padesáti jaguárů. Vědci si však uvědomili, že k zajištění výměny genů mezi jaguáry z různých oblastí, která je potřebná k zachování druhu, je potřeba tyto velké oblasti propojit. K tomuto účelu vznikl nový projekt Paseo del Jaguar (Jaguárova cesta).[74]
V předkolumbovské Střední a Jižní Americe byl jaguár symbolem moci a síly. V andských kulturách kult jaguára, který rozšířila Chavínská kultura, přijímala 900 let před naším letopočtem většina území dnešního Peru. Pozdější Močikové ho na své keramice zobrazovali jako symbol moci.[75] V kolumbijské lokalitě San Agustín se dochovalo mnoho předkolumbovských kamenných soch lidí s jaguářím obličejem a tesáky.
V Mezoamerice vyvinuli Olmékové motiv „jaguárodlaka“, kdy zobrazovali člověka s jaguářími vlastnostmi a rysy v obličeji. V pozdní Mayské civilizaci byl jaguár považován za zprostředkovatele komunikace živých s mrtvými a ochránce královské domácnosti. Mayové viděli v jaguárovi společníka v duchovním světě a mnoho mayských vládců zahrnulo do svého jména výraz pro jaguára (v mnoha mayských jazycích b'alam). Aztékové měli ve své armádě elitní skupinu známou jako Jaguáří rytíři. Byli to bojovníci odění v jaguáří kožešině, pověstní statečností. V aztécké mytologii byl bůh noci, smrti a magie Tezcatlipoca reprezentován jaguárem. Jméno jaguára v aztéckém jazyku náhuatl – Ocelotl se však stalo označením jiné americké šelmy, ocelota velkého.[76][77]
Pro amazonské indiány, např. Janomamy, Kamajuráy, Borory nebo Aravaky, je jaguár dodnes posvátným zvířetem. Jeho drápy a zuby nosí šamani jako symbol moci a motiv jaguářích skvrn si amazonští indiáni často malují nebo tetují na obličej z důvodu ochrany před zlými duchy. Jaguáří kožešinu nosili např. Borórové při pohřebních obřadech. V mnoha mýtech amazonských indiánů vystupuje jaguár jako totemický předek, jindy však jako symbol smrti nebo zla, který ohrožuje kulturního hrdinu. Časté jsou také příběhy o ženě, která s jaguárem počala dítě, z něhož později vyrostl kulturní hrdina.[zdroj?]
Jaguár je v současnosti hojně používán jako symbol. Je národním zvířetem Guayany a je součástí jejího erbu.[78] Na vlajce Amazonasu, kolumbijského departementu, je zobrazena černá silueta jaguára skákajícího na lovce.[79] Jaguár se také objevuje na bankovkách brazilského realu.
Jaguár je často používán v názvech produktů, známým příkladem je automobilová firma Jaguar. Jméno jaguár má ve svém názvu několik sportovních týmů, například Jacksonville Jaguars hrající NFL nebo mexický fotbalový tým Jaguares de Chiapas. Mexická rocková skupina Jaguares je také pojmenována podle tohoto zvířete.
Ve znaku argentinské ragbyové federace je jaguár, ale kvůli neznalosti místních novinářů během jihoafrického turné v roce 1965 se národnímu týmu přezdívá Los Pumas (Pumy).[80]
Prvním oficiálním maskotem Olympijských her se stal při olympijských hrách v Mexiku v roce 1968 v duchu Mayské civilizace červený jaguár.[81]
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Jaguar na anglické Wikipedii.
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
{{Cite book}} označená jako k „pouze dočasnému použití“. 
Obrázky, zvuky či videa k tématu jaguár americký ve Wikimedia Commons
Galerie jaguár americký ve Wikimedia CommonsJaguár americký (Panthera onca) je kočkovitá šelma patřící do rodu Panthera. Je jediným zástupcem tohoto rodu v Americe. Po tygrovi (P. tigris) a lvu (P. leo) je největší kočkovitou šelmou a na západní polokouli úplně největší. Vyskytuje se od Mexika přes velkou část Střední Ameriky jižně do Paraguaye a severní Argentiny. Několik jedinců žije nedaleko Tucsonu v americkém státě Arizona.
Stavbou těla a zbarvením se nejvíce podobá levhartovi (P. pardus), i když je robustnější a obvykle většího vzrůstu. Jeho chování a areál jsou spíše podobné chování a areálu tygra. Preferuje deštné lesy, ale vyskytuje se i v zalesněných a otevřených terénech. Žije poblíž vody a stejně jako tygr je zdatným plavcem. Je to samotářský predátor lovící různé druhy živočichů. V potravním řetězci je na vrcholu (v hierarchii nemá vyššího predátora) a má velký význam pro přírodní rovnováhu. Jeho skus je mimořádně silný, a to i v poměru k ostatním velkým kočkám (lev, levhart, tygr). To mu umožňuje lovit krunýřem opatřené plazy a používat neobvyklou metodu usmrcování – prokousnutí lebky oběti mezi ušima a usmrcení narušením mozku.
Podle klasifikace IUCN patří mezi téměř ohrožené druhy a jeho populace klesá například z důvodu ztráty přirozeného prostředí. Mezinárodní obchod s jaguáry je zakázaný, ale každoročně zemře při konfliktech s lidmi, hlavně s farmáři v Jižní Americe, mnoho jedinců. Jaguár byl důležitým symbolem mnoha původních amerických kultur, například Mayů a Aztéků.
For alternative betydninger, se Jaguar (flertydig). (Se også artikler, som begynder med Jaguar)
Jaguaren (Panthera onca) er en af de store katte i kattefamilien. Den lever i Syd- og Mellemamerika og er tæt beslægtet med løven, tigeren og leoparden. Jaguaren er det største kattedyr i Amerika.
En jaguar kan blive 1,1-1,9 meter lang, 70 cm høj til skulderen med en vægt på omtrent 55-110 kg. Den har den stærkeste kæbestruktur af alle kattedyr, og kan løbe op til 80 km/t. Den er i stand til at bide igennem flodskildpadders tykke skjold. I modsætning til de andre store katte, dræber jaguaren sit bytte med et bid gennem kraniet.
Deres levesteder varierer fra regnskove i Syd- og Mellemlamerika til mere åbent land, mens de sjældent ses i bjergrige områder. De er kendt for deres gode svømme- og klatreegenskaber og foretrækker ofte at leve ved floder og sumpe.
Ligesom andre kattedyr, har jaguaren en central plads i indiansk religion, hvor den forbindes med både ild og vand, og derfor regnes den både som ødelæggende og frugtbarhedsgivende.
Mest omfattende og betydningsfuld er dog formentlig myten om Jaguarmennesket, som blev dannet af olmekerne, der levede i og omkring den sydlige del af den Mexicanske Golf (i dag områderne Istmo de Tehuantepec, La Venta og Tres Zapotes). Det ejendommelige ved myten er at den bredte sig til stammer som aztekerne, mixtekerne, zapotekerne og mayaerne hvor jaguaren faktisk kun har levet og lever i det sidstnævnte område.
Det er endvidere påfaldende, at den olmekiske mytiske jaguar-skikkelse dukker op igen i flere af de senere højkulturer hos andre folkegrupper. Det drejer sig ganske vist til dels om geografiske egne, hvor der lever aldeles virkelige jaguarer. Så at dens inddragelse i ritualer og myter ikke behøver at skyldes en fjern tids olmekiske forestillinger. Men et ganske bestemt træk viser, at der er en sammenhæng. Hos olmekerne var jaguaren og den mytiske menneske-jaguar, forbundet med forestillinger om vand og regn, hvad der religionshistorisk set er en højst usædvanlig forbindelse.
For alternative betydninger, se Jaguar (flertydig). (Se også artikler, som begynder med Jaguar) Jaguaren (Panthera onca) er en af de store katte i kattefamilien. Den lever i Syd- og Mellemamerika og er tæt beslægtet med løven, tigeren og leoparden. Jaguaren er det største kattedyr i Amerika.
Der Jaguar (Panthera onca) ist eine Art aus der Familie der Katzen, die in Mittel- und Südamerika verbreitet ist. Ältere Bezeichnungen für den Jaguar sind Unze, Onze oder Onza. Nach dem Tiger und dem Löwen ist der Jaguar die drittgrößte Katze der Welt. Sie ist die einzige auf dem amerikanischen Doppelkontinent vorkommende Art der Großkatzen (Pantherinae), da der kleinere Puma taxonomisch den Kleinkatzen zugeordnet wird. Der Jaguar sieht dem in Afrika und Asien lebenden Leoparden ähnlich. Einst war der Jaguar bis in die südlichen US-Bundesstaaten Kalifornien, New Mexico, Arizona und Texas verbreitet. Heute kommt der Jaguar vorzüglich nur noch in Mittel- und Südamerika vor. Die IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) führt die Großkatze in der Roten Liste derzeit als „gering gefährdet“ (Near Threatened).
Das Wort Jaguar als Bezeichnung für die Großkatze entstammt der Tupi-Sprache, einer zu den Tupí-Guaraní-Sprachen gehörenden indigenen Sprache Südamerikas. Der alte indianische Begriff yaguar hat in etwa die Bedeutung „der Räuber, der seine Beute mit einem einzigen Sprung erlegt“.[1] Im Guaraní heißt es jaguareté („echter Jaguar“), während das Wort jagua(rá), ursprünglich „fleischfressender Vierfüßler“, nunmehr speziell für den importierten Hund verwendet wird.
In seinen heute noch heimischen Gebieten hat der Jaguar verschiedene spanische und portugiesische[1] Namen: Jaguar, Yaguar, Yaguarete, Otorongo, Jaguarete, Tiger (el tigre) oder „amerikanischer Tiger“. Der portugiesische Name des Jaguars ist onça-pintada oder onça-verdadeira. Schwarze Tiere werden als kuchí kudáu, ming chá oder yagueretehú bezeichnet.[2] Die ähnlich klingenden Jaguarundi sind eine Kleinkatze.
Die Kopf-Rumpf-Länge des Jaguars beträgt 112 cm bis 185 cm, hinzu kommt ein 45–75 cm langer Schwanz. Die Schulterhöhe liegt im Durchschnitt bei etwa 70 cm. Obwohl insgesamt kräftiger und massiger gebaut als der Leopard, ist sein Schwanz deutlich kürzer als der des afrikanisch-asiatischen Verwandten. Das Körpergewicht variiert stark zwischen unterschiedlichen Regionen und schwankt zwischen 36 und 158 kg. Weibchen sind dabei etwa 10–20 % kleiner und entsprechend leichter als männliche Tiere. Darüber hinaus besteht eine ausgeprägte geographische Variation. So sind Jaguare in Nord- und Mittelamerika deutlich kleiner als Jaguare in Südamerika. Männliche Tiere in Belize haben im Schnitt etwa ein Gewicht von 60 kg, während Jaguarmännchen in Venezuela und Brasilien um die 90–100 kg wiegen. Weibliche Jaguare in Brasilien wiegen durchschnittlich fast 80 kg.[2]
Im Vergleich mit einem Leoparden hat der Jaguar einen massiveren Körperbau, ist wesentlich schwerer und wirkt in seiner Erscheinung sehr „kompakt“ und kraftvoll.[2] Besonders charakteristisch sind die muskulösen Beine, die etwas kürzer als beim Leoparden sind, der breitere und rundere Kopf der Großkatze und die extrem kräftigen Kieferknochen und die äußerst starke Kiefermuskulatur. Der Schädel ist sehr robust. Trotz seiner im Vergleich zum Sibirischen Tiger geringeren Körpergröße verfügt der Jaguar von allen Katzen über das kräftigste Gebiss, mit dem er nicht nur mühelos Schildkrötenpanzer knackt, sondern seine Beute häufig durch einen Biss mit den langen Eckzähnen (Canini) durch die Schädeldecke tötet.[3] Diese Tötungsweise ist für andere Großkatzen nicht belegt,[4] die ihre Beute ersticken oder ihr das Genick brechen. Die Beißkraft eines Jaguars ist zweimal so hoch wie die eines Löwen, und der Jaguar hat nach der Tüpfelhyäne das zweitstärkste Gebiss aller an Land lebenden Raubtiere. Der besonders kräftige Schädel des Tieres stellt vermutlich eine Angepasstheit an das Beutespektrum dar.
Die Vorderpfote im Trittsiegel hat eine Breite von ca. 12 cm und die Hinterpfote von 7,6 cm.[5]
Das Fell des Jaguars ist relativ kurz und nur an Hals, Brust, Bauch sowie den Innenseiten der Pfoten etwas länger. Die Fellgrundfarbe ist ein kräftiges Goldgelb, das manchmal ins Rötliche übergeht. Jaguare, die im Regenwald leben, sind grundsätzlich dunkler gefärbt als Individuen in Savannengebieten.[6] Am Bauch, den Innenseiten der Beine, an der Brust und am Maul ist das Fell jedoch weiß. Die Schwanzunterseite ist ebenfalls weiß, die Schwanzspitze generell schwarz. Der Körper ist mit schwarzen oder auch dunkelbraunen Ringflecken übersät, die manchmal ein oder mehrere kleine Tupfen umschließen. Diese rosettenförmigen Flecken sind viel größer als die des Leoparden. An Kopf, Nacken und Gliedmaßen besteht das Fellmuster aus vollständigen Flecken, die im Brustbereich verlängert sind und häufig zu einer Linie verschmelzen.[7] Die Ohren des Jaguars sind klein und rund und auf der Rückseite schwarz, mit einem hellen, manchmal weißen Fleck versehen, wie er auch beim Tiger zu finden ist.[2]
Wie beim Leoparden ist Melanismus eine häufige Erscheinung. Bei diesen Schwärzlingen ist bei schräg einfallendem Licht ebenfalls stets das Fleckenmuster zu erkennen.[8] Die Schwärzlinge werden manchmal, wie auch beim Leoparden, als „Panther“ beziehungsweise „Schwarze Panther“ oder, aufgrund des kontinentalen Vorkommens, als „Amerikanischer Panther“ bezeichnet. Neben vollständig schwarzen Tieren kommen gelegentlich auch Tiere vor, die nur zum Teil schwarz sind und daneben helle Stellen besitzen. Albinismus wurde zwar beschrieben, jedoch konnten keine Exemplare mit weißer Fellfärbung gesichtet werden. Die einzige bekannte Großkatze mit weißer Fellgrundfarbe und Zeichnung ist der Bengalische Tiger (Königstiger), wobei es sich hier allerdings um „Teilalbinismus“ (Leuzismus) handelt.
Sind die Elterntiere schwarz und normal gefärbt, kann der Wurf sowohl ein normalfarbiges als auch ein schwarzes Jungtier oder auch nur normalfarbige Junge haben.
Der Verbreitungsschwerpunkt des Jaguars liegt heute im tropischen, amazonischen Regenwald. Er bevorzugt als Lebensraum dichte Vegetation und die Nähe von Flüssen und Seen. Außerdem gibt es Jaguare in ganz Süd- und Mittelamerika, von Mexiko bis nach Argentinien. Sie waren noch in historischer Zeit im Südwesten der USA verbreitet, nordwärts erreichte der Jaguar in historischer Zeit mindestens den Grand Canyon.[9] Mit zunehmender menschlicher Besiedelung wurde der Jaguar in den USA immer weiter dezimiert, im Jahr 1963 wurde das letzte weibliche Exemplar auf US-Boden geschossen, zwei Jahre später schließlich das letzte männliche Tier. 1969 verbot der Bundesstaat Arizona die Jagd auf Jaguare. 1971 und 1986 tauchten wieder Exemplare in Arizona auf, wurden allerdings von Jägern oder Jagdhunden getötet. Seit dem Nachweis eines Jaguars im Südwesten der USA 1996 und weiteren Sichtungen in New Mexico und Arizona kann wieder von einer Jaguarpopulation in den USA gesprochen werden, die aber sicher aus sehr wenigen Exemplaren besteht.[10][11]
Da Jaguare, wie auch Tiger, sehr anpassungsfähig sind, kommen sie in verschiedensten Lebensräumen vor, die genügend Deckung, Beutetiere und Wasserzugang bieten. Zu den Lebensräumen zählen tropische Regenwälder, Trockenwälder, Savannen, Pampasgebiete, Buschland, Sumpfgebiete und auch Halbwüsten.[2] Allerdings bevorzugen Jaguare feuchte und ufernahe Lebensräume und sind dort häufig an Flussläufen anzutreffen. Dort finden sie nicht nur Beutetiere, sondern verbringen auch ihre Ruhezeit an Uferplätzen.[12] Es gibt jedoch Berichte über Sichtungen, denen zufolge vereinzelte Jaguare in höheren Gebirgslagen, beispielsweise auf Costa Rica, in einer Höhe von bis zu 3800 m angetroffen wurden.[13] In den Anden kommen Jaguare ab einer Höhe von 2700 m hingegen nicht mehr vor.[14] Generell wird angenommen, dass sich Jaguare eher schlecht auf kältere klimatische Regionen einstellen können.[15]
Die Kenntnisse über Verhalten und Lebensweise des Jaguars sind unvollständig. Sie basieren vorwiegend auf mit Sendehalsbändern versehenen Exemplaren oder direkten Beobachtungen. Die Schwierigkeit besteht insgesamt darin, dass Jaguare schwer zu fangen sind, um sie mit Sendehalsbändern zu versehen, und die Großkatze zudem sehr zurückgezogen lebt.[16]
Sie sind Einzelgänger, die in Abhängigkeit von möglicher Beute feste Reviere von mindestens 25 bis 150 Quadratkilometern beanspruchen. Es gibt aber auch Berichte über Reviere von 15 bis 800 Quadratkilometern. Die Territorien der Männchen überlappen mit denen von Weibchen. Allerdings kann dies auch bei männlichen Tieren der Fall sein, die sich aber in der Regel rechtzeitig aus dem Weg gehen, bevor es zu ernsthaften Revierstreitigkeiten kommt. Die Reviere werden, wie bei anderen Großkatzen auch, durch Urin oder Kratzspuren an Bäumen gekennzeichnet.[17] Die Einzelgänger finden wie alle Großkatzen (mit Ausnahme des Löwen) nur zur Paarung zusammen.
Trotz ihres schweren Körperbaus können sie sehr gut klettern. Jungtiere klettern nachgewiesenermaßen häufiger als erwachsene Tiere. Aufgrund ihres Beutespektrums sind sie sehr gute Schwimmer. Der Jaguar durchschwimmt auch Flüsse über längere Strecken, eine Eigenschaft, die sonst so nur beim Tiger anzutreffen ist. Untersuchungen mit Hilfe der Radiometrie stellten fest, dass Jaguare außerdem durchaus tagaktiv sind. Sie verbringen dennoch 40 bis 50 Prozent des Tages ruhend.
In der von regelmäßigen Überflutungen betroffenen Várzea, der Gegend um die Flussufer zum Amazonas und Solimões, ziehen sich die Jaguare bei hohem Wasserstand in die Bäume zurück und nehmen für diese drei bis vier Monate dauernde Zeit eine arboreale (baumbewohnende) Lebensweise an. Mit einem Maximalgewicht von 50 kg sind die Jaguare der Várzea deutlich leichter als viele ihrer Artgenossen.[18] Nicht zuletzt aufgrund des Stellreflexes von Katzen haben Jaguare kaum Verletzungen bei Sprüngen oder Stürzen von Bäumen zu befürchten.
Die Beutetiere des Jaguars sind sehr vielfältig. Ihm werden bis zu 85 Beutetierarten zugeordnet.[2] Die wichtigsten sind größere Säugetiere, wie Hirsche, Pekaris (Nabelschweine), Tapire, Capybaras, Pakas, Gürteltiere und Agutis. Baumtiere wie Affen oder Faultiere und Vögel fallen der Katze seltener zum Opfer. In Gewässernähe erbeuten Jaguare Wasservögel, Fische und kleinere Kaimane. Bevorzugte Hauptbeutetiere sind jedoch das Pekari und in der Regel zwischen 50 und 61 Kilogramm schwere Capybara, das größte lebende Nagetier. Durch den Rückgang und die Zerteilung (Fragmentierung) ihres natürlichen Lebensraumes infolge der Ausbreitung des Menschen und seiner Farmen und der Viehwirtschaft reißen Jaguare auch häufiger Vieh wie Rinder oder Schweine. Letztendlich ist der Jaguar aber in seinen Nahrungsgewohnheiten ebenfalls sehr anpassungsfähig und frisst nahezu alles, was er überwältigen kann.
Im Gegensatz zu etlichen Caniden wie Wölfen oder Wildhunden, die ihre Beute mittels Hetzjagd erlegen, sind Jaguare typische Lauerjäger (Ansitzjäger). Sie sind auch keine schnellen Sprinter wie der Gepard, sondern pirschen sich wie die übrigen großen oder kleinen Katzen lautlos und möglichst nahe an ihre Beute heran oder lauern ihr auf. Nach einem kurzen Spurt wird die Beute zu Boden gerissen und mit einem Biss in den Hals, die Kehle oder den Schädel getötet. Der Biss in den Schädel des Beutetieres erfolgt meist in der Nähe der Ohren. Häufig finden sich bei den Überresten von Beutetieren auch ausgerenkte oder zermalmte Halswirbel. Darüber hinaus sind Jaguare durch ihre kräftige Schädelstruktur und starke Kiefermuskulatur in der Lage, gut gepanzerte Reptilien wie Schildkröten zu öffnen. Zahlreiche Überreste von gefundenen Schildkrötenpanzern lassen vermuten, dass der Jaguar eine Vorliebe für diese Reptilien hat. Dies ist bereits durch fossile Carapax-Funde aus dem Verbreitungsgebiet des Jaguars aus dem Pleistozän bekannt, die zum einen Bissspuren von Großkatzen aufweisen und die zusammen mit fossilen Jaguar-Knochen gefunden wurden. Seine Vorliebe für Schildkröten, aber auch Kaimane, Fische und Wasserschweine ist vermutlich der Grund, weshalb der Jaguar die Nähe von Gewässern bevorzugt.[19]
Innerhalb seines Lebensraums auf dem südamerikanischen Kontinent nimmt der Jaguar die Rolle eines Spitzenprädators, also eines Prädators, der in seinem Ökosystem allein an der Spitze der Nahrungspyramide steht, ein.
Die Paarungszeit des Jaguars dauert das ganze Jahr an. In den nördlichen Verbreitungsgebieten ist sie auf die Zeit von Ende November bis Ende Januar eingeschränkt. Die Tragzeit beträgt in etwa 100 Tage und entspricht im Durchschnitt der anderer Großkatzen. Ein Wurf hat eines bis vier Jungtiere, meist jedoch zwei. Die Jungen kommen meistens im April oder Juni zur Welt. Ihr Geburtsgewicht liegt zwischen 700 und 900 Gramm.[20] Als Geburtsort wählt das Jaguarweibchen einen geschützten Platz, wie etwa eine Höhle oder einen hohlen, alten Baumstamm. Die Jungen werden hilflos und blind und mit weichem, bereits deutlich geflecktem Fell geboren, ihr Gesicht weist schwarze Streifen auf. Die Augen öffnen sie nach etwa 13 Tagen.[20] Die Aufzucht der Jungen nimmt vor allem die Mutter wahr, gelegentlich auch der Vater. Zwischen dem 9. und 19. Tag brechen die unteren Schneidezähne durch, die oberen nach 11 bis 23 Tagen. Die unteren Eckzähne (Canini) folgen nach 30 Tagen und die oberen nach 36 bis 37 Tagen. Das bleibende Gebiss entwickelt sich analog dem anderer Katzen. So beginnen junge Jaguare bereits in der 10. bis 11. Lebenswoche mit der Nahrungsaufnahme von Fleisch, werden jedoch weiterhin – bis zu fünf oder sechs Monate – gesäugt. Nach sechs Wochen ist der Nachwuchs etwa so groß wie eine erwachsene Hauskatze und beginnt, seinen Eltern auf Streifzügen zu folgen. Mit etwa sieben Monaten haben sie die vollständige Fellfärbung eines erwachsenen Tieres. Die Jungtiere verlassen ihre Familie ab einem Alter von etwa einem bis zwei Jahren. Wie auch beim Tiger kommt es vor, dass zwei Jungtiere zusammen die Eltern verlassen, um nach einem eigenen Revier zu suchen.[2] Geschlechtsreif werden weibliche Jaguare mit zwei bis drei Jahren, männliche Tiere mit drei bis vier Jahren etwas später.[21] Die Lebenserwartung beträgt im Schnitt 10 bis 12 Jahre in der Wildnis und 20 bis 22 Jahre in Gefangenschaft.
Als Spitzenprädator hat der Jaguar in seinem Verbreitungsgebiet außer dem Menschen keine natürlichen Feinde. Kommen Jaguare und Pumas in derselben Region vor, jagen Pumas kleinere Tiere und meiden die Wassernähe und damit den Jaguar. Beide Katzen gehen sich damit aus dem Weg und werden so einander nicht gefährlich. Dies entspricht in etwa der Verhaltensweise von Leoparden und Tigern in Asien, wo es jedoch zu gelegentlichen Übergriffen kommt. Bei Revierüberlappung mit dem kleineren Ozelot gilt dies nicht, beide Tiere teilen denselben Lebensraum. Beschrieben wurden Todesfälle, in denen ausgewachsene Jaguare den Kampf gegen einen Artgenossen verloren oder durch Giftschlangen starben. Letzteres kommt nicht sehr häufig vor. Junge Jaguare können hingegen aufgrund ihrer Unerfahrenheit in Kämpfen und bei der Beutejagd auch Opfer anderer Jaguare, von Anakondas, Krokodilen, Pumas oder sogar einer Pekari-Herde werden.[2]
Jaguar, Löwe, Tiger und Leopard bilden innerhalb der Gattung Panthera eine gemeinsame Klade, aus der der Jaguar als erste Abspaltung hervorging. Fossile Funde belegen, dass im frühen Pleistozän Jaguare weit über Europa und Asien verbreitet waren. Diese „Europäischen Jaguare“ werden oft als Unterarten des heutigen Jaguars betrachtet, bisweilen aber auch als eigene Arten aufgefasst. Dabei unterscheidet man eine frühere Form Panthera (onca) toscana und die spätere Form Panthera (onca) gombaszoegensis. Letztere ist noch am Ende des unteren Pleistozän vor etwa 0,8 Millionen Jahren im Kaukasusgebiet nachgewiesen. Frühe Jaguare wanderten vor etwa 1,9 bis 1,7 Millionen Jahren ostwärts und gelangten über die Landbrücke Beringia nach Nordamerika. Hier entwickelten sie sich vermutlich über den pleistozänen Amerikanischen Jaguar (Panthera onca augusta) zur heute lebenden Form. Pleistozäne Jaguare waren meist größer als die heutigen Formen; der Europäische Jaguar (P. o. gombaszoegensis) hat wahrscheinlich etwa zwischen 90 kg und 210 kg gewogen.
Der Afrikanische Kontinent scheint nie von Jaguaren besiedelt gewesen zu sein. Allerdings kamen dort vor 3,5 Millionen Jahren bereits große Pantherkatzen vor, die teilweise an Löwen, teilweise aber auch an Jaguare erinnern.[22] Im Pleistozän waren Jaguare in Nordamerika nördlich bis in das Gebiet des heutigen Bundesstaates Washington verbreitet.
Einige Unterarten des Jaguars wurden aufgrund ihrer Verbreitungsgebiete beschrieben, doch konnten diese nicht durch genetische Analysen bestätigt werden. Bei verschiedenen Jaguaren, die aus dem Gebiet zwischen Mexiko und Südbrasilien stammten, konnten keine deutlichen genetischen Unterschiede zwischen den verschiedenen Populationen festgestellt werden.[23]
Wie alle Bestandsangaben zu Wildtieren, sind auch die zum Jaguar nur ungefähre Angaben, die zwischen 15.000 und 25.000 Exemplaren liegen, wobei sich die größte Populationsdichte auf das Amazonasbecken und vor allem auf das südlich davon gelegene durch die UNESCO zum Welterbe erklärten Pantanal beschränkt.[24] Das Pantanal ist mit 230.000 km² eines der größten Binnenland-Feuchtgebiete und liegt hauptsächlich in Brasilien, kleine Anteile in den angrenzenden Ländern Paraguay und Bolivien. Das Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary in Belize wurde 1984 als erstes Schutzgebiet für Jaguare in Mittelamerika gegründet.[25] In diesem ca. 150 km² großen Regenwaldgebiet leben schätzungsweise 200 Jaguare.[26]
Durch die zunehmende Zerstörung der Regenwälder und die damit verbundene Ausbreitung des Menschen wird der Jaguar als Viehräuber gejagt. Sein natürlicher Lebensraum hat sich in den letzten Jahrzehnten durch Forstwirtschaft, Landwirtschaft und Bergbau um fast 50 % verringert. Aus vielen Gebieten ist er bereits völlig verschwunden. In den 1960er Jahren wurde der Jaguar besonders stark bejagt und es gab Schätzungen, die von bis 15.000 getöteten Tieren allein im Amazonasgebiet ausgingen.[27]
Die Großkatze steht seit den 1970er Jahren auf der Liste der bedrohten Arten des Washingtoner Artenschutz-Übereinkommens (CITES – Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora).[25] Er wird hier im Anhang I aufgeführt, der die unmittelbar bedrohten Arten auflistet und den Handel mit diesen und Teilen der Tiere verbietet. In Europa wird der Jaguar durch eine EG-Verordnung (1158/2012, Anhang A) von 1976 unter Höchstschutz gestellt und ist nach dem Bundesnaturschutzgesetz (BNatSchG) seit 1980 besonders geschützt.[28] Der Handel mit Jaguarfellen ist durch die CITES seit 1973 verboten. Trotzdem werden die Großkatzen weiterhin gewildert, da ihre Felle auf dem Schwarzmarkt sehr hohe Preise erzielen.[24] Der Jaguar ist zwar noch nicht vom Aussterben bedroht, aber trotzdem einer ständig wachsenden Bedrohung ausgesetzt, so dass ein Rückgang der Bestandszahlen festzustellen ist.
In Menschenhand werden Jaguare weltweit in einigen Zoos gehalten. Im Jahr 2020 haben 102 europäische Zoos Jaguare (Russland und französische Überseegebiete mitgezählt) – davon sieben zoologische Gärten in Deutschland[29] – sowie auch im Verbreitungsgebiet (zum Beispiel Tarija und Santa Cruz de la Sierra in Bolivien). Über Privathaltungen gibt es keine Angaben.[30] Die gezielte Zucht im Rahmen des europäischen Erhaltungszuchtprogramms wird vom Chester Zoo in Großbritannien koordiniert.[31]
Es existieren Berichte über Jaguar-Angriffe auf Menschen. In solchen Fällen wurden die Tiere jedoch stark gereizt oder in die Enge und so zur Verteidigung getrieben. Die meisten der Berichte belegen, dass es sich bei diesen Angriffen nur um Verteidigungsangriffe des Tieres gegen den Menschen handelte. Die Angriffe blieben meist ohne Todesopfer. Berichte wie zu menschenfressenden Tigern, Löwen oder Leoparden in Asien oder Afrika gibt es zum Jaguar keine.[24]
Bei vielen indianischen Völkern hatte oder hat der Jaguar eine bedeutende Rolle in der Mythologie oder sogar als Gottheit. So verehrten die Maya einen Gott in Jaguargestalt, der als Beherrscher der Unterwelt gesehen wurde. Die Könige der Maya schmückten sich mit Jaguarfellen und Adelsfamilien machten den Jaguar zum Bestandteil ihres Namens. Auch bei den Azteken war eine der obersten Kriegerkasten, die sogenannten Jaguarkrieger, in Felle von Jaguaren gehüllt. Belegt ist die Verehrung der Großkatze durch präkolumbische Kulturen in Peru, Mexiko und Mittelamerika in Form von Steinfiguren, Zeichnungen oder Skulpturen. Die Chavín-Kultur schuf Statuen, die halb Jaguar, halb Mensch waren, während der Jaguar zur gleichen Zeit im Süden von Mexiko als Gottheit verehrt wurde. Hinweise darauf, wie es zu dieser gleichzeitigen Verehrung beziehungsweise Vergöttlichung kam, gibt es seitens der Archäologie keine.[1] Ein weiteres Motiv altertümlicher Kunst ist die Figur des Jaguarmenschen aus der Kultur der Olmeken, die vermutlich eine Gottheit darstellt.
Der Jaguar (Panthera onca) ist eine Art aus der Familie der Katzen, die in Mittel- und Südamerika verbreitet ist. Ältere Bezeichnungen für den Jaguar sind Unze, Onze oder Onza. Nach dem Tiger und dem Löwen ist der Jaguar die drittgrößte Katze der Welt. Sie ist die einzige auf dem amerikanischen Doppelkontinent vorkommende Art der Großkatzen (Pantherinae), da der kleinere Puma taxonomisch den Kleinkatzen zugeordnet wird. Der Jaguar sieht dem in Afrika und Asien lebenden Leoparden ähnlich. Einst war der Jaguar bis in die südlichen US-Bundesstaaten Kalifornien, New Mexico, Arizona und Texas verbreitet. Heute kommt der Jaguar vorzüglich nur noch in Mittel- und Südamerika vor. Die IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) führt die Großkatze in der Roten Liste derzeit als „gering gefährdet“ (Near Threatened).
Ayagwar neɣ Aɣilas n Marikan (Assaɣ ussnan: Panthera onca) d yiwen n userɣd ameqran yeṭṭafaren tawsit n uɣilas d ugensas amyiwen i tewsit-a deg Temrikt, Ayagwar d aserɣud ameqran wis 3 seld n uksel d yizem.
Yettidir seg Miksik deg d yakk Marikan talemmast alamma d Paragway d ugafa n Arjentin, Zik nni tamezduɣt-is Tella tettawaṭ ar uneẓul n Marikan maca tura yenger deg tamiwin nni anagar kra n tegdudin id yegran seg Ariẓuna.
Ayagwar d aɣersiw meqren yakk deg umenẓaw n Marikan, Azuk-is yettili gar n 56 ar 96 kg akken id ufan imusnawen kra n twetmin yegdan azuk n yizmawen d yiksilen s wazuk yewwṭen ar 160 kg.
Tiddukla tagreɣlant i taggaẓt n tgama tessismil ayagwar d akken-it d talmest yudsen ar umihi n wengar acku amdan-is yettedrus (yettenqas) ɣef waṭas n tmentilin (ssebbat) am tirẓi n yidgan n tudert-is d wegmar s yifasen n yemdanen.
Ayagwar neɣ Aɣilas n Marikan (Assaɣ ussnan: Panthera onca) d yiwen n userɣd ameqran yeṭṭafaren tawsit n uɣilas d ugensas amyiwen i tewsit-a deg Temrikt, Ayagwar d aserɣud ameqran wis 3 seld n uksel d yizem.
Bí-chiu-pà (Eng-gí: Jaguar), ha̍k-miâ Panthera onca,[2] sī Pà-sio̍k ê toā-hêng niau-kho tōng-bi̍t, mā sī hit sio̍k tiong î-it seng-oa̍h tī Bí-chiu ê chi̍t chéng.
Bí-chiu-pà (Eng-gí: Jaguar), ha̍k-miâ Panthera onca, sī Pà-sio̍k ê toā-hêng niau-kho tōng-bi̍t, mā sī hit sio̍k tiong î-it seng-oa̍h tī Bí-chiu ê chi̍t chéng.
'S e seòrsa cat mhòr bhreacach a tha anns an iaguar[1] (iolra: iaguaran) no deàguar[2][3] (iolra: deàguaran) (Laideann: Panthera onca), a tha a' fuireach sna h-Aimearagan.
'S e an treas cat as motha san t-saoghail as dèidh an tìgear agus an leòmhann.
'S toil le iaguaran uisge. Coltach ris an tigear, 's toil leis snàmh. Mar as trice, bidh an iaguar a' sealg na aonar.
'S e seòrsa cat mhòr bhreacach a tha anns an iaguar (iolra: iaguaran) no deàguar (iolra: deàguaran) (Laideann: Panthera onca), a tha a' fuireach sna h-Aimearagan.
'S e an treas cat as motha san t-saoghail as dèidh an tìgear agus an leòmhann.
'S toil le iaguaran uisge. Coltach ris an tigear, 's toil leis snàmh. Mar as trice, bidh an iaguar a' sealg na aonar.
The jaguar (Panthera onca) is a big cat, a feline in the Panthera genus, an is the anerlie Panthera species foond in the Americas. The jaguar is the third-lairgest feline efter the tiger an the lion, an the lairgest an maist pouerful feline in the Wastren Hemisphere. The jaguar's present range extends frae Mexico athort muckle o Central Americae an sooth tae Paraguay an northren Argentinae. Apairt frae a kent an possibly breedin population in Arizona (sootheast o Tucson), the cat haes lairgely been extirpatit frae the Unitit States since the early 1900s.
Jaguar (Panthera onca) pripada porodici Felidae, a ime mu potječe od americke indijanske riječi jaguar što znači "onaj koji ubija jednim ugrizom." Treća je najveća divlja mačka na svijetu, poslije tigra i lava. Živi u amazonskoj džungli i najveća je divlja mačka u južnoj Americi. Najveća je i najjača mačka na zapadnoj hemisferi. Preovladava vrhom prehranbenog lanca za koji se takmiči sa manjim grabežljivcima, pumom, ocelotom i margajem. Njegovo nekadašnje stanište se prostiralo od Sjedinjenih Država do juga Argentine, a do danas se smanjilo na zabačena područja Južne i Srednje Amerike. Iako uglavnom nastanjuje tropske kišne šume, može se naći i rastinju mangrovine, močvarama, otvorenim travnjacima i listopadnim kišnim šumama. Uvijek se kreće blizu vode, a u poređenju sa drugim divljim mačkama naročito je razvio plivačke i penjačke vještine. Jaguari otvorenih terena mogu da budu duplo veći od onih koji prebivaju u gustim džunglama. Smatra se da prosječni odrasli mužjak teži od 45 do 113 kg., a prosječan životni vijek je od 12 do 15 godina. Naraste i do 2 metra. Zbog prilagođavanja na okolinu, jaguar je prekriven posebnim pjegama. Kod čak 6% jedinki javlja se melanizam, tako da čitava koža bude crne boje. Životinje poznate u narodu kao crne pantere ustvari su jaguari sa melanizmom. Albino varijacije su mnogo rjeđe, ali su mogu desiti. Jaguar je životinja koja živi usamljeničkim životom, a sastaje se sa drugim jedinkama obično samo za vrijeme razmnožavanja. Ženka nosi mlado stotinjak dana, a potom rađa do 4 mladunčeta. Mladunci dolaze na svijet slijepi i prvih pola godine ostaju skriveni u jazbini. Do druge godine od majke uče da love, a zatim odlaze i žive lutalački u potrazi za svojom novom teritorijom. U toj potrazi znaju da se udruže sa drugih nekoliko mladih jaguara u borbi za prevlast nad određenom teritorijom. Kad jednom uspostave svoju teritoriju, ostaju na njoj sami do kraja života. U divljini jaguari žive do 15 godina, a u zatočeništvu do 23.
Jaguar je na rubu istrebljenja, a tokom 1970ih i 1980ih godina veliki broj jaguara je izlovljen zbog trofeja. Naučnici pretpostavljaju da je blizu 25 000 koža godišnje izlazilo iz južnoameričke šume. Nakon što je većina država zabranila lov na jaguare, broj im se povećao. Danas im prijete problemi sječe šume i smanjenja staništa, sukobi sa rančerima koji ih ubijaju jer ugrožavaju njihova stada, te nastavak ilegalnog lova koji je teško spriječiti. Jaguar se hrani isključivo mesom velike divljači poput jelena, divljih svinja, kapibara, manjih tapira, majmuna, zmija anakonde i kajmana. Također zna da lovi i miševe, žabe, agutije, ptice, ribe, ljenjivce i kornjače. Na rubu divljine napada i stoku poput krava i koza koje uzgajaju rančeri. Jedina do sada zabilježena nemesna ishrana jaguara jesu kornjačina jaja. U odnosu prema fizičkoj masi, jaguar ima snažniji ugriz i od tigra. Njegovi zubi građeni su tako da može da probije kornjačin oklop ili tvrdu ljušturu kajmana, a plijen koji lovi ubija jednim snažnim ugrizom kroz lobanju u predjelu iza ušiju. Jaguarova konstitucija tijela nije predviđena za brzu trku, nego za snagu. Šulja se do plijena i čeka ga u zasjedi i potom skače na plijen iz mrtvog ugla. Tu je vještinu razvio do savršenstva tako da je nikada nijedan posmatrač, bio naučnik zoolog ili lokalni stanovnik, nije vidio. Plijen često odvuče u vodu da bi ga dokrajčio jer se snalazi kao odličan plivač. Također je i odličan penjač, pa zna da ubije majmuna u krošnjama drveća. Jedina je mačka koja je izvrsna u penjanju, plivanju i u življenju u šumi kao i na čistini. Čeljust mu je toliko snažna da plijen teži od sebe može da odnese na stablo da bi ga jeo na miru. Dnevno mora pojesti do dva kilograma mesa, iako mu prehrana u divljini nije redovna. Nakon kraćeg perioda gladi i mnogo energije uložene u lov jaguar može u jednom obroku pojesti i 25 kg. mesa. Zbog njegove pozicije na vrhu prehranbenog lanca, jaguar je izuzetno važan pokazatelj zdravlja ekološkoga sistema. On ograničava brojnost ostale divljači u svom staništu, a što je više jaguara na nekom staništu, ekološki sistem je prirodniji, uravnoteženiji i stabilniji.
Teritorija jednoga mužjaka, prema saznanjima zoologa Guida Ayala iz Wildlife Conservation Society, obuhvata otprilike 40 km2 i proteže se preko teritorija nekoliko ženki. Dva mužjaka oprezno čuvaju svaki svoju teritoriju i izbjegavaju susret. Susreti sa ženkama izuzetno su kratki i dešavaju se samo za vrijeme parenja. Jaguar se najviše kreće u periodu od 5 do 10 h ujutru i od 16 do 20 h popodne. Usred dana i usred noći najviše se odmara. Ljudi veoma rijetko imaju priliku da vide jaguara u divljini. Napadi jaguara na ljude nisu poznati, a ukoliko dođe do susreta sa zvjerkom preporučuje se da se ne bježi, nego treba krenuti glasno prema njemu i lupati dlanovima iznad glave. Indijanci amazonske prašume rijetko love jaguare jer ih je teško uloviti. Njihovo meso je žilavo i smrdi, te ga treba tetirati tri dana prije nego što može da se jede. Maje i drugi Indijanci su poštovali jaguara kao najsvetiju životinju. Jaguarov zub sredstvo je ukrašavanja, a šamani tatahanane po vjerovanju mogu fizički da se preobraze u jaguare jer oni dostižu duhovni nivo kojim caruje duh jaguara, cara džungle. Jaguar može svakoga da ulovi, a njega ne može niko. Dešava se da divlje svinje okruže jaguara i raskomadaju ga, ali on u takvim slučajevima može da se spasi uspinjanjem na drvo. [1]
Jaguar ya iku sajinis kucing kang awaké gedhé.[2] Jaguar kagolong ing génus Panthera.[2] Kéwan iki kalebu kucing alasan kang kaping telu sawisé macan lan singa.[2] Jaguar uga dadi kucing kang ukurané gedhé dhéwé ing belahan Barat.[2] Kéwan iki urip ing laladan Meksiko pérangan lor, Amérika Tengah nganti tekan Paraguay lan Argentina lor lan kidul.[2]
Jaguar iku kucing alasan kang duwé warna kang apik.[3] Sanajan jaguar duwé warna kang rada béda nanging jaguar lumrahé nduwé warna kuning coklat lan ana kaya bunderan-bunderan ireng ing wuluné.[3] Corak iki arep mirib kaya leopard nanging leopard wernane luwih putih.[3] Jaguar kang wis gedhé duwé buntut kang dawané 45 nganti 75centimeter.[3] Jaguar uga bisa ngadeg ing wit nganggo sikilé.[3] Jaguar duwé awak kang boboté 300 pon.[3] Jaguar duwé cakar lan sikil kang kuwat lan kanggo mangsa mungsuhe.[3] Jaguar uga duwé kuku kang landhep kanggo nyakar lan nyuwék dagingé mungsuhé.[3] Awit jaguar kalebu kéwan karnivora lang mangan daging.[3] Sikil ngarep jaguar luwih dawa tinimbang mburiné iki gunané kanggo nggampangaké yèn mlayu lan mencolot supaya bisa luwih rikat anggoné nyekel mungsuhe.[3] [[Ilat\ jaguar minangka misahké daging saka balung mungsuhé kang dipangan. [3]
Panthera onca es un taxon.
Es un specie de genere panthera.
Leon (Panthera leo)
Jaguar (Panthera onca)
Leopardo/Panthera (Panthera pardus)
Tigre (Panthera tigris)
Den Jaguar (latiensen naam Panthera onca) is ne grote katte, ne feline in et geslacht van Panters. Et is de ennigste inheemse pantersoorte van Amerika. De jaguar is de doardegrötste katte noa den tieger en de leeuwe, en de grötste van et Amerikaanse wearlddeel. Et leafgebeed van den jaguar strekt van et zuud-westen van de Verenigde Stoaten, langs Mexiko en Middeln-Amerika töt et zuden van Paraguay en Argentinië. Behaalve ne kleane (vermeerderende) groep in de stoaten Arizona en Niej-Mexiko, is den jaguar verjagd oet de Verenigde Stoaten.
Wat lief angeet lik den jaguar nog et meeste op een löjpeard. Toch is he wat grötter en stewiger, en wat leafgewoontes angeet lik he mear op den tieger. Den jaguar hef et leewste (sub-)tropies reagenwoold, mer hee redt zik ook in aandere soorten bos en zelfs in lös veeld. Net as den tieger dut den jaguar gearne zwemmen.
Den jaguar leawt vuural op zikzelf en vaank zinnen prooien duur ze heanig te achtervolgen en vanoet een buske te bespringen. Hee steet an et heuwd van de voorkettene en heuld doarmet een heel ekosysteem in eawenwicht. Hee behearst de antallen van de deers dee as he et. In vergeliek met aandere grote katten kan den jaguar onmeundig hard bieten. Zo kan he duur skeelde van kroepdeers bieten en zinne prooien op ne aparte wieze doodbieten: hee bit dwars duur de skedel tusken de oren, en verknip zo de harsens.
Den jaguar kan bedreigd raken, want der zeent der alverdan meender van. Det keump duur verlees en opsplitsing van zin leafgebeed duur ontbossing. Internasjonalen haandel in jaguars of jaguarlidmoaten is verböaden, mer et deer wörd regelmoatig duur meansken doodskötten, meestal tiedens anvoaringen met Zuud-Amerikaanse boeren. Et leafgebeed löp terugge, mer is toch nog wal oet estrekt. Vanweage zin grote leafgebeed is den jaguar nen vuuranstoanden anwezighead in de geleuwe van völle Indianen, woeroonder de Maja's en Azteken.
Et woard Jaguar keump oet de Toepi-guaranisproaken, meest annemelik de Amazoniese haandelssproake Tupinambá. Et is met et Portugees met wierumme noar Europa kömmen. Et Toepiaanse woard yaguara wörd mangs as "beest" en mangs as "hoond" oawerzat. Et spesifieke woard vuur jaguar is yaguareté, met et achterplaksel -eté, wat "echt" or "woar" beduudt.
Et eerste deel van zinne Latiense name, Panthera, keump van et Griekse woard vuur löjpeard πάνθηρ. Der wörd edacht at et eerste deel παν- (pan) "allens" beduudt en θήρ (ther) van θηρευτής keump en "reuwer" beduudt. Doarmet zol et dus "reuwer van alle deers" beduden. Dit kan ook best een volksoetleg wean. Et kan ook heel best van et Sanskriete pundarikam kommen, wat "tieger" beduudt.
Et tweede deel van de Latiense name, Onca, is ne ofleading van et Portugese onça. Vuur et gemak hebt ze et eunterste höaksken (de cedilla) vortloaten van de -c. Vuur den sneelöjpeard wörd wal es ounce (Panthera uncia) broekt. Det keump van et Latien Lyncea (Lynx), woerbie as den letter L duur mekoar haald is met et Fraanske en Italjaanse bepoalde lidwoard (l'once en lonza).
Den jaguar is een krachtig deer en de grötste katte van et Amerikaanse wearlddeel. Et is et grötste vleaisettende zoogdeer van Middel- en Zuud-Amerika.[1] Grötte en zwöarte löp slim oeteen: meestal tusken de 56 en 96 kilogram. Der zeent zwöardere männekes ewöagen (töt 158 kg, ongevear net zovölle as ne tiegerinne of leeuwinne). De kleanste vröwkes weugen 36 kg. Vröwkes zeent gewoonlikerwies 10 - 20% kleander as männekes.
Van snoeten töt startanzet mett jaguars tusken de 1,12 en 1,85 meter. Öaren start is de körtste van alle grote katten, tusken de 45 en 75 cm. Ze hebt verhooldingswies korte, krachtige en stoarke peute, vuural in vergeliek met kleane tiegers of leeuwen in dezelfde zwöarte. Jaguars zeent van den boadem töt an de skoolders tusken de 63 en 76 cm hoge. In vergeliek met den Afrikaansen löjpeard is den jaguar grötter, zwöarder en stewiger in bouw.
Van et noorden noar et zuden wordt jaguars grötter. Oet ne studie in Mexiko bleek at jaguars doar neet zwöarder wörden as 50 kilogram. Det is ongevear eawen groot as vröwkespoema's. Venezolaanse en Braziliaanse jaguars zeent völle grötter. Männekes wordt doar ongevear 95 kilogram en vröwkes tusken de 56 en 78 kilogram. In Pantanal, Brazilië wordt oolde männekes regelmoatig wal 136 kilogram. Et zwöarste männeken ooit emetten weug 148 kg.[2] Bosjaguars zeent meestal doonkerder en fleenk wat kleaner as jaguars in lösse gebeden.
Met zin korte krachtige lief kan nen jaguar good klimmen, kroepen en zwemmen. Noa de leeuwe en den tieger kan den jaguar et härtste bieten. Nen jaguar van 100 kg kan bieten met nen kracht van 503,57 kg/f.[3] Met disse kracht kan nen jaguar duur skeeldpeddenskeeld bieten. Der zeent verhalen det nen jaguar ne bolle van 360 kg met zinnen bek kan versleppen en duur de dikste butte bieten kan.
Jaguars hebt een doonkergel töt roodbroen vel (mangs zwart). Op zinnen boek is he wit. De katte zit oonder de zwarte reuskes, as skutkluur in et stippelige lecht van et oerwoold. Elken jaguar hef zin egene reuskespatroon. De reuskes köant oet meardere stipkes bestoan en den vörm kan verskillen. An den start vormt de reuskes meestal nen baand. De reuskes maakt ook et oonderskeaid tusken den jaguar en den löjpeard. Dee van nen jaguar zeent grötter, hee hef der meender, en ze hebt dikkere lienen en kleane stippen in et midden. Löjpearde hebt det neet.
Et gef mangs zwarte jaguars. Ze liekt meestal zwart, mer a'j nauw kiekt, hebt ze nog wal stippen.
Den zwarten jaguar keump meender vuur as den gestippelden, mer met zowat 6% van het hele jaguarvolk lig et froai hoge boawen de normale mutasiestandaard. Et wörd duur natuurlike verkiezing ehulpen. In de wat doonkerdere woolden hebt ze ja nen besten skutkluur. Oet oonderzeuk blik at et allelemelanisme de oawerhaand neamp. Zwarte jaguars köant een vuurbeeld wean van heterozygoot vuurdeel: öare genmutasie pakt vuurdelig oet, woerduur at ze stöarker zeent as öare stippelde familie. Vuurtplaanting in gevangenskop gef hieroawer nog gin besloet.
Zwarte jaguars wordt ook wal es zwarte panters eneumd, mer ze vormt gin egenen soort. Nog zeeldzamer zeent de albino-jaguars, dee mangs witte panters eneumd wordt. Zee hebt öaren kluur neet met en zöalt doarduur neet makkelik oawerleawen in et weeld.
Jaguarvröwkes wordt met twee joar geslachtsriepe, männekes met dree of veer joar. Ze köant et hele joar duur beklimmen, mer et antal wörpe neamp too as der mear te etten is. Oonderzeuk noar männekesjaguars wis oet at der gin veraandering in zoadkwaliteat of skeetkracht is per seizoen. Vröwkes zeent 6 - 17 deage loops van nen 37-deagsen menstruasiekreenk. Ze geewt öare loopshead an duur stoark roekende miege te spreuien en völle geluud te maken. Beade männekes en vröwkes maakt gröttere roondes tiedens disse deage.
Köppelkes goat noa et bestiegen oet mekoar. De vröwkes zeent 93 - 105 deage drechtig en brengt de kleanen allene groot. Meestal besteet enen worp oet twee jongen, mer et köant der mangs wal vere wean. Moors hooldt alle männekes oet de buurte van de welpen, umdet dee mangs de jongen doodbiett; dit keump ook bie den tieger wal es vuur.
Jongen wordt bleend geboren en kriegnt noa twee wekken zicht. Met dree moand zeent ze van de titte of, mer ze bliewt nog töt zes moand in et geboortehol, vuur at ze met öare moor hen jagen goat. Ze bliewt vuur een töt twee joar bie öare moor, vuur at ze der allene op oet goat um öar egene groond of te bakenen. Jonge männekes trekt eerst roond en vechtet regelmoatig met euldere männekes, töt ze et vuur mekoar kriegnt um een egen jachtgebeed op te eisen.
In et weeld wordt ze 12 töt 15 joar oold en in gevangenskop töt 23 joar, woermet ze töt de langsleawende katten heurt.
Jaguar, Jagîwer yan parsa amerîkanî (Panthera onca), cureyekî pisîkên mezin e.
Jaguar xwecihî herdu parzemînên Amerîka (Başûr û Bakur). Jaguar yê sêyem di mezinahî di Felidae pê piling û şêr, ku niha pisîkeke nemabûyî ye li Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê ye.
Navê Jaguar ji zimanê portugalî ku bi rola wê ji zimanê tupî hatiye ku wateya wê: lawirê goştxwer an kûçik têne wergerandin. Tupî yek ji zimanên gelên Amazoniyan (Tupî–Guaranî) li Brazîl ê.[1][2][3][4]
Jagîwar, goştxwer e gelekî hov e ku dikane nêzî 87 cureyên canewerên giyanxwer û goştxweran bixwe jê: ask, berazê avê, cirnîsa kaymên, kûçik, beq, armadîliyo, masî, rûvî, tapîr, kîsel, hirçê tenbel, mişk, balinde, meymûn, hesp, dewar û heta marê anakonda.[5][6]
Kiloxê jaguarekê ku şanî hêzbûna ser û çeneyê jaguarê dike
Jaguareke reş
Jaguareke mak a ku dixwaze çêlikê xwe hildide
Wêneyek şanî dike ku jaguar tapîrekê dikuje.
Jaguar
Jaguar bi gezkirinê çeneyê wî xurt dikane xijendeyên bi çek biçirîne.
De Jaguar ass eng Déierenaart aus der Famill vun de Kazen. Et ass déi gréisst südamerikanesch Kaz an déi eenzeg Grousskaz vun Amerika.
Jaguare kënne gutt schwammen a kloteren. Si joen awer meeschtens um Buedem an nuets. Si schläiche sech un hir Beut erun oder laueren hir op.
E Jaguar ass 1,8 m laang a lieft an tropesche Bëscher, Suppen a Grasland. En ass vu Belize bis Nordargentinien verbreet an en erniert sech vu Vigel, Fësch, Deckelsmouken, Waasserschwäin an Hirschen.
'ne Jaguar (oetspraok: (d)zjegkoewaar; Letien: Panthera onca) is e katechtig roufdeer det veurkump in e groeat deil van Midden- en Zuud-Amerika. Nao d'n tieger enne lieëf is 't de grótste kat, waat 't de grótste en kreftigste kat vanne Nuje Werreld maak. 't Bieës is hieël stevig geboedj en haet 'ne breie kop mit sterke kake. De puuet zeen rilletief kort; de stert zörg veur 't aevewich wen 't bieës springk. De vach is lichgael toet roeadbroen mit zwarte rozètte. De jaguar haet intrèkbaar klawwen en lang, stevige hooktenj.
De jaguar steit es vleisaeter baovenaan de voorkitting in 't gebied wo d'r veurkump. Zougdere wie pekari's en hirte vörmen 't houfmaol, mer ouch anger zougdere, kwekkerte, reptiele, vèssen en eier make deil oet van zien aetes.
De naam jaguar kump oet 't Tupi; 't waord yaguara beteikentj dao "roufbieës".
Tekst üüb Öömrang Di jaguar (Panthera onca) as di iansagst slach faan det onerfamile grat kaater (Pantherinae), di uun Ameerikoo föörkomt. Di puuma as uk böös grat, woort oober tu a letj kaater (Felinae) tääld. Di jaguar liket di leopard (Panthera pardus), di uun Afrikoo an Aasien lewet.
Jaguar nyaéta sato sajenis ucing badag anu kagolong kana génus Panthera. Ieu sati mangrupa ucing linghas katilu sanggeus lodaya jeung singa, sarta ogé mangrupa ucing pangbadagna di lebahan kulon. Ieu sato ngawengku Méksiko kalér, ngaliwatan Amérika Tengah nepi ka Paraguay, Argéntina kalér jeung kidul.
Ari jaguar téh sato pamoro anu miboga gégélan nu luar biasa kuat, nepi ka batok cangkang kuya mah bisa ditembus ku sakali ngégél padahal sakitu teuasna. Ieu jaguar hirup kalawan moro mencek, tapir, anjing, séro jeung ogé sasatoan cai lianna kayaning lauk, malah mah oray anaconda nu awakna badag gé teu weléh diporo ku ieu jaguar mah.
'ne Jaguar (oetspraok: (d)zjegkoewaar; Letien: Panthera onca) is e katechtig roufdeer det veurkump in e groeat deil van Midden- en Zuud-Amerika. Nao d'n tieger enne lieëf is 't de grótste kat, waat 't de grótste en kreftigste kat vanne Nuje Werreld maak. 't Bieës is hieël stevig geboedj en haet 'ne breie kop mit sterke kake. De puuet zeen rilletief kort; de stert zörg veur 't aevewich wen 't bieës springk. De vach is lichgael toet roeadbroen mit zwarte rozètte. De jaguar haet intrèkbaar klawwen en lang, stevige hooktenj.
De jaguar steit es vleisaeter baovenaan de voorkitting in 't gebied wo d'r veurkump. Zougdere wie pekari's en hirte vörmen 't houfmaol, mer ouch anger zougdere, kwekkerte, reptiele, vèssen en eier make deil oet van zien aetes.
De naam jaguar kump oet 't Tupi; 't waord yaguara beteikentj dao "roufbieës".
Jaguar ya iku sajinis kucing kang awaké gedhé. Jaguar kagolong ing génus Panthera. Kéwan iki kalebu kucing alasan kang kaping telu sawisé macan lan singa. Jaguar uga dadi kucing kang ukurané gedhé dhéwé ing belahan Barat. Kéwan iki urip ing laladan Meksiko pérangan lor, Amérika Tengah nganti tekan Paraguay lan Argentina lor lan kidul.
Jaguar iku kucing alasan kang duwé warna kang apik. Sanajan jaguar duwé warna kang rada béda nanging jaguar lumrahé nduwé warna kuning coklat lan ana kaya bunderan-bunderan ireng ing wuluné. Corak iki arep mirib kaya leopard nanging leopard wernane luwih putih. Jaguar kang wis gedhé duwé buntut kang dawané 45 nganti 75centimeter. Jaguar uga bisa ngadeg ing wit nganggo sikilé. Jaguar duwé awak kang boboté 300 pon. Jaguar duwé cakar lan sikil kang kuwat lan kanggo mangsa mungsuhe. Jaguar uga duwé kuku kang landhep kanggo nyakar lan nyuwék dagingé mungsuhé. Awit jaguar kalebu kéwan karnivora lang mangan daging. Sikil ngarep jaguar luwih dawa tinimbang mburiné iki gunané kanggo nggampangaké yèn mlayu lan mencolot supaya bisa luwih rikat anggoné nyekel mungsuhe. [[Ilat\ jaguar minangka misahké daging saka balung mungsuhé kang dipangan.
Di jaguar (Panthera onca) as di iansagst slach faan det onerfamile grat kaater (Pantherinae), di uun Ameerikoo föörkomt. Di puuma as uk böös grat, woort oober tu a letj kaater (Felinae) tääld. Di jaguar liket di leopard (Panthera pardus), di uun Afrikoo an Aasien lewet.
Jaguar nyaéta sato sajenis ucing badag anu kagolong kana génus Panthera. Ieu sati mangrupa ucing linghas katilu sanggeus lodaya jeung singa, sarta ogé mangrupa ucing pangbadagna di lebahan kulon. Ieu sato ngawengku Méksiko kalér, ngaliwatan Amérika Tengah nepi ka Paraguay, Argéntina kalér jeung kidul.
Ari jaguar téh sato pamoro anu miboga gégélan nu luar biasa kuat, nepi ka batok cangkang kuya mah bisa ditembus ku sakali ngégél padahal sakitu teuasna. Ieu jaguar hirup kalawan moro mencek, tapir, anjing, séro jeung ogé sasatoan cai lianna kayaning lauk, malah mah oray anaconda nu awakna badag gé teu weléh diporo ku ieu jaguar mah.
Jaguar (Panthera onca) pripada porodici Felidae, a ime mu potječe od americke indijanske riječi jaguar što znači "onaj koji ubija jednim ugrizom." Treća je najveća divlja mačka na svijetu, poslije tigra i lava. Živi u amazonskoj džungli i najveća je divlja mačka u južnoj Americi. Najveća je i najjača mačka na zapadnoj hemisferi. Preovladava vrhom prehranbenog lanca za koji se takmiči sa manjim grabežljivcima, pumom, ocelotom i margajem. Njegovo nekadašnje stanište se prostiralo od Sjedinjenih Država do juga Argentine, a do danas se smanjilo na zabačena područja Južne i Srednje Amerike. Iako uglavnom nastanjuje tropske kišne šume, može se naći i rastinju mangrovine, močvarama, otvorenim travnjacima i listopadnim kišnim šumama. Uvijek se kreće blizu vode, a u poređenju sa drugim divljim mačkama naročito je razvio plivačke i penjačke vještine. Jaguari otvorenih terena mogu da budu duplo veći od onih koji prebivaju u gustim džunglama. Smatra se da prosječni odrasli mužjak teži od 45 do 113 kg., a prosječan životni vijek je od 12 do 15 godina. Naraste i do 2 metra. Zbog prilagođavanja na okolinu, jaguar je prekriven posebnim pjegama. Kod čak 6% jedinki javlja se melanizam, tako da čitava koža bude crne boje. Životinje poznate u narodu kao crne pantere ustvari su jaguari sa melanizmom. Albino varijacije su mnogo rjeđe, ali su mogu desiti. Jaguar je životinja koja živi usamljeničkim životom, a sastaje se sa drugim jedinkama obično samo za vrijeme razmnožavanja. Ženka nosi mlado stotinjak dana, a potom rađa do 4 mladunčeta. Mladunci dolaze na svijet slijepi i prvih pola godine ostaju skriveni u jazbini. Do druge godine od majke uče da love, a zatim odlaze i žive lutalački u potrazi za svojom novom teritorijom. U toj potrazi znaju da se udruže sa drugih nekoliko mladih jaguara u borbi za prevlast nad određenom teritorijom. Kad jednom uspostave svoju teritoriju, ostaju na njoj sami do kraja života. U divljini jaguari žive do 15 godina, a u zatočeništvu do 23.
Jaguar je na rubu istrebljenja, a tokom 1970ih i 1980ih godina veliki broj jaguara je izlovljen zbog trofeja. Naučnici pretpostavljaju da je blizu 25 000 koža godišnje izlazilo iz južnoameričke šume. Nakon što je većina država zabranila lov na jaguare, broj im se povećao. Danas im prijete problemi sječe šume i smanjenja staništa, sukobi sa rančerima koji ih ubijaju jer ugrožavaju njihova stada, te nastavak ilegalnog lova koji je teško spriječiti. Jaguar se hrani isključivo mesom velike divljači poput jelena, divljih svinja, kapibara, manjih tapira, majmuna, zmija anakonde i kajmana. Također zna da lovi i miševe, žabe, agutije, ptice, ribe, ljenjivce i kornjače. Na rubu divljine napada i stoku poput krava i koza koje uzgajaju rančeri. Jedina do sada zabilježena nemesna ishrana jaguara jesu kornjačina jaja. U odnosu prema fizičkoj masi, jaguar ima snažniji ugriz i od tigra. Njegovi zubi građeni su tako da može da probije kornjačin oklop ili tvrdu ljušturu kajmana, a plijen koji lovi ubija jednim snažnim ugrizom kroz lobanju u predjelu iza ušiju. Jaguarova konstitucija tijela nije predviđena za brzu trku, nego za snagu. Šulja se do plijena i čeka ga u zasjedi i potom skače na plijen iz mrtvog ugla. Tu je vještinu razvio do savršenstva tako da je nikada nijedan posmatrač, bio naučnik zoolog ili lokalni stanovnik, nije vidio. Plijen često odvuče u vodu da bi ga dokrajčio jer se snalazi kao odličan plivač. Također je i odličan penjač, pa zna da ubije majmuna u krošnjama drveća. Jedina je mačka koja je izvrsna u penjanju, plivanju i u življenju u šumi kao i na čistini. Čeljust mu je toliko snažna da plijen teži od sebe može da odnese na stablo da bi ga jeo na miru. Dnevno mora pojesti do dva kilograma mesa, iako mu prehrana u divljini nije redovna. Nakon kraćeg perioda gladi i mnogo energije uložene u lov jaguar može u jednom obroku pojesti i 25 kg. mesa. Zbog njegove pozicije na vrhu prehranbenog lanca, jaguar je izuzetno važan pokazatelj zdravlja ekološkoga sistema. On ograničava brojnost ostale divljači u svom staništu, a što je više jaguara na nekom staništu, ekološki sistem je prirodniji, uravnoteženiji i stabilniji.
Teritorija jednoga mužjaka, prema saznanjima zoologa Guida Ayala iz Wildlife Conservation Society, obuhvata otprilike 40 km2 i proteže se preko teritorija nekoliko ženki. Dva mužjaka oprezno čuvaju svaki svoju teritoriju i izbjegavaju susret. Susreti sa ženkama izuzetno su kratki i dešavaju se samo za vrijeme parenja. Jaguar se najviše kreće u periodu od 5 do 10 h ujutru i od 16 do 20 h popodne. Usred dana i usred noći najviše se odmara. Ljudi veoma rijetko imaju priliku da vide jaguara u divljini. Napadi jaguara na ljude nisu poznati, a ukoliko dođe do susreta sa zvjerkom preporučuje se da se ne bježi, nego treba krenuti glasno prema njemu i lupati dlanovima iznad glave. Indijanci amazonske prašume rijetko love jaguare jer ih je teško uloviti. Njihovo meso je žilavo i smrdi, te ga treba tetirati tri dana prije nego što može da se jede. Maje i drugi Indijanci su poštovali jaguara kao najsvetiju životinju. Jaguarov zub sredstvo je ukrašavanja, a šamani tatahanane po vjerovanju mogu fizički da se preobraze u jaguare jer oni dostižu duhovni nivo kojim caruje duh jaguara, cara džungle. Jaguar može svakoga da ulovi, a njega ne može niko. Dešava se da divlje svinje okruže jaguara i raskomadaju ga, ali on u takvim slučajevima može da se spasi uspinjanjem na drvo.
The jaguar (Panthera onca) is a big cat, a feline in the Panthera genus, an is the anerlie Panthera species foond in the Americas. The jaguar is the third-lairgest feline efter the tiger an the lion, an the lairgest an maist pouerful feline in the Wastren Hemisphere. The jaguar's present range extends frae Mexico athort muckle o Central Americae an sooth tae Paraguay an northren Argentinae. Apairt frae a kent an possibly breedin population in Arizona (sootheast o Tucson), the cat haes lairgely been extirpatit frae the Unitit States since the early 1900s.
Den Jaguar (latiensen naam Panthera onca) is ne grote katte, ne feline in et geslacht van Panters. Et is de ennigste inheemse pantersoorte van Amerika. De jaguar is de doardegrötste katte noa den tieger en de leeuwe, en de grötste van et Amerikaanse wearlddeel. Et leafgebeed van den jaguar strekt van et zuud-westen van de Verenigde Stoaten, langs Mexiko en Middeln-Amerika töt et zuden van Paraguay en Argentinië. Behaalve ne kleane (vermeerderende) groep in de stoaten Arizona en Niej-Mexiko, is den jaguar verjagd oet de Verenigde Stoaten.
Wat lief angeet lik den jaguar nog et meeste op een löjpeard. Toch is he wat grötter en stewiger, en wat leafgewoontes angeet lik he mear op den tieger. Den jaguar hef et leewste (sub-)tropies reagenwoold, mer hee redt zik ook in aandere soorten bos en zelfs in lös veeld. Net as den tieger dut den jaguar gearne zwemmen.
Den jaguar leawt vuural op zikzelf en vaank zinnen prooien duur ze heanig te achtervolgen en vanoet een buske te bespringen. Hee steet an et heuwd van de voorkettene en heuld doarmet een heel ekosysteem in eawenwicht. Hee behearst de antallen van de deers dee as he et. In vergeliek met aandere grote katten kan den jaguar onmeundig hard bieten. Zo kan he duur skeelde van kroepdeers bieten en zinne prooien op ne aparte wieze doodbieten: hee bit dwars duur de skedel tusken de oren, en verknip zo de harsens.
Den jaguar kan bedreigd raken, want der zeent der alverdan meender van. Det keump duur verlees en opsplitsing van zin leafgebeed duur ontbossing. Internasjonalen haandel in jaguars of jaguarlidmoaten is verböaden, mer et deer wörd regelmoatig duur meansken doodskötten, meestal tiedens anvoaringen met Zuud-Amerikaanse boeren. Et leafgebeed löp terugge, mer is toch nog wal oet estrekt. Vanweage zin grote leafgebeed is den jaguar nen vuuranstoanden anwezighead in de geleuwe van völle Indianen, woeroonder de Maja's en Azteken.
De Jaguar ass eng Déierenaart aus der Famill vun de Kazen. Et ass déi gréisst südamerikanesch Kaz an déi eenzeg Grousskaz vun Amerika.
Jaguare kënne gutt schwammen a kloteren. Si joen awer meeschtens um Buedem an nuets. Si schläiche sech un hir Beut erun oder laueren hir op.
E Jaguar ass 1,8 m laang a lieft an tropesche Bëscher, Suppen a Grasland. En ass vu Belize bis Nordargentinien verbreet an en erniert sech vu Vigel, Fësch, Deckelsmouken, Waasserschwäin an Hirschen.
Panthera onca es un taxon.
Jaguarete mymba yvyamérikapegua.
Jaguari (Panthera onca), është gjitar, pjesëtar i familjes Felidae dhe një nga katër macet e mëdha të klasës Panthera sëbashku me tigrin, luanin dhe leopardin. Jaguari është sulmues i rrezikshëm dhe kafshues i fortë ngjashëm me macet e tjra të mëdha.[3] Kjo i mundëson realizimin e sulmit ndaj mbulojës së reptilëve duke realizuar klafshim direkt mbi ashtin e kokës dhe duke futur dhëmbët në trurin e prehës.[4]
Jaguari është kafshë gati e rrezikuar për ekzistencë dhe numri sa shkon e bie. Për këtë tregëtia ndërkombëtare e jaguarëve ose pjesëve të tyre është e ndaluar.
Fjala jaguar rrjedh nga gjuha tupi-guarani, në kohën e tanishme gjuha amazonase Tupinambá, jaguar.[5] Fjala tupiane yaguara që don të thotë egërsirë e në disa rastë lidhet me kuptimin e qenit,[6][7] është përdorur për çdo mamal mishngrënës;[8]. Fjala specifike për jaguarin ishte yaguareté, me prapashtesëneté që don të thotë "me të vërtetë".[5][8][9]
Emri taksonomik Panthera, është fjalë latine që rrjedh nga greqishtja e vjetër leopard, πάνθηρ, lloj i species për klasën. Kjo është thënë për të ndarë nga παν- "të gjithë" dhe θήρ "egërsirë",[10]
Onca është fjalë portugjezo-spanjolle e përdorur për leopardin e borës, Uncia uncia. Rrjedh nga fjala latine lyncea lynx, me el e përzier me nyjën e caktuar (italisht lonza, frengjishte e vjetër l'once).[11]
Në shumë vende të Amerikës Qenrore dhe Jugore njihet si el tigre ("tirgi").
Pas tigrit dhe luanit, jaguari eshte i tret per nga madhesia prej 4 perfaqesuesve te klases Panthera. Gjatesia e trupit te jaguari sillet rreth 150 cm, ne raste te rralla edhe deri ne 180 cm. Gjatesia e bishtit sillet prej 40–70 cm (16–28 in). Ne pergjithesi eshte me fort i ndertuar fizikisht se kusheriri i tij afro-aziatik (Leopardi), por bishtin e ka shum me te shkurter se ai. Masa sillet te meshkujt rreth 110 kg (240 lb), kurse te femrat 70 kg (150 lb).
Ngjyra baze tek Jaguari eshte ngjyr ari qe nganjehere shkon deri afer te kuqes. Trupi i tij eshte i mbuluar me rrethe te zeza, te cilat jan shum me te medha se te Leopardi. Si te Leopardet edhe te ky lloj ndodh paraqitja e melanizmit. Kur paraqitet melanizmi edhe jauaret njerezit i quajn panter i zi, sikurse qe quhen edhe leopardet e zinje.
Jaguaret te cilet jetojn neper malet tropike jan ne te shumten e rasteve me te vegjel dhe kan ngjyre me te mbyllet se sa jaguaret te cilet jetojn neper savane dhe moqale. Shpejtesia e tij maksimale arrin te 80-110 kilometra per ore.
Jaguari (Panthera onca), është gjitar, pjesëtar i familjes Felidae dhe një nga katër macet e mëdha të klasës Panthera sëbashku me tigrin, luanin dhe leopardin. Jaguari është sulmues i rrezikshëm dhe kafshues i fortë ngjashëm me macet e tjra të mëdha. Kjo i mundëson realizimin e sulmit ndaj mbulojës së reptilëve duke realizuar klafshim direkt mbi ashtin e kokës dhe duke futur dhëmbët në trurin e prehës.
Jaguari është kafshë gati e rrezikuar për ekzistencë dhe numri sa shkon e bie. Për këtë tregëtia ndërkombëtare e jaguarëve ose pjesëve të tyre është e ndaluar.
Jaguaro (panthera onca) esas noktala e foresta karnivora felino qua existas de Mexikia til Brazilia, Paraguay e nordo di Arjentinia en Amerika.
Bona natanto ul havas retraktebla ungli. La nomo di la speco havas origino en Tupi yaguara uzata por ula karnivora mamifero. Pezo di adulti povas variar de 56 til 96 kilogrami, ma granda jaguaruli povas atingar plu kam 150 kg.
Jaguarur (frøðiheiti - Panthera onca) er rándýr av kattarslag. Jaguarurin veiðir einsamallur í Amasonas frumskóginum, bæði á jørðini, uppi í trøunum og í vatninum. Hetta merkir, at hann etur bæði hjørtir, apur og skjaldbøkur. Hesin stóri køtturin hevur ongan, ið hóttir hansara veiðiøki. Skinnið á jaguarinum er soleiðis litt, at hann er ringur at síggja í gróðrarmikla frumskóginum.
Jaguarurin sníkir seg tætt at fonginum á sama hátt sum tikarin. Jaguarin bítur so fast, at tá ið hann drepur sín fong, bítur hann dýrið beinleiðis í høvdið heldur enn at bíta tað í hálsin. Jaguarur tekur nógv ymisk dýr, t.d. tapirar, froskar, fisk, leitidýr, gnagdýr og smáar keimanar, suðuramerikansk krokodilla.
Kortið vísir viðastu útbreiðsluøki í heiminum.
Jaguarur (frøðiheiti - Panthera onca) er rándýr av kattarslag. Jaguarurin veiðir einsamallur í Amasonas frumskóginum, bæði á jørðini, uppi í trøunum og í vatninum. Hetta merkir, at hann etur bæði hjørtir, apur og skjaldbøkur. Hesin stóri køtturin hevur ongan, ið hóttir hansara veiðiøki. Skinnið á jaguarinum er soleiðis litt, at hann er ringur at síggja í gróðrarmikla frumskóginum.
Jaguarurin sníkir seg tætt at fonginum á sama hátt sum tikarin. Jaguarin bítur so fast, at tá ið hann drepur sín fong, bítur hann dýrið beinleiðis í høvdið heldur enn at bíta tað í hálsin. Jaguarur tekur nógv ymisk dýr, t.d. tapirar, froskar, fisk, leitidýr, gnagdýr og smáar keimanar, suðuramerikansk krokodilla.
Jagwa (kutoka Kireno: jaguar, Kisayansi: Panthera onca) au chui wa Amerika ni mnyama mbuai mkubwa kama chui anayeishi Amerika na aliye na manyoya ya manjano na madoa meusi.
Makala hii kuhusu mnyama fulani bado ni mbegu. 
Makala hii kuhusu "Jagwa" inatumia neno (au maneno) ambalo si kawaida na matumizi yake ni jaribio la kutafsiri neno (au maneno) la asili jaguar kutoka lugha ya Kireno. Neno (au maneno) la jaribio ni jagwa. Kamusi za Kiswahili ama zinatofautiana kuhusu matumizi ya neno hili au hazieleweki au hazina neno kwa jambo linalojadiliwa.
Ocelotl, tlatlauhquiocelotl ihuan yohualocelotl (Latintlahtolcopa panthera onca) noihqui huehuehcauhtica quitoznequi in tepeyollohtli ipampa in teotl Tepeyollotl, ce teoyolcatzin; itoca ce tecuani yolcatl onemi ipan Ixachitlan in ompa Arizona huitztlampa ipan Tlacetililli Tlahtohcayotl xiuhpan 1990, axcan nemi ipan Mexihco, Ixachitlan Tlahcopampa huan Ixachitlan huitztlampa canahpa Argentina ayamictlampa. Inon miztli inic yeyi yolqui ocachi hueyic ipan Centlalcticpac.
Ce tecuani yolcatl cenca parecido in xacocelotl (panthera pardus), auh quipiya hueyic ihuan ica tomahuac icomportamiento y chantli ocachi ica huehuehocelomeh (panthera tigris) ompa Asia. Nemi ipan quiyahuic cuauhtlahcamac, noyuhqui ipan tepehuahcan huan cuauhtlah.
Ca ocelotl imecayo ica mizmeh motenehua ocelomeh latintlahtoltica pantherinae ce tlamatilizneneuhcayotl quihto icel ocelotzin, quipia occequin mimiztin cenca cercanos quemeh huehuehocelotl (panthera tigris), Panthera uncia – leopardo de las nieves, Panthera leo – león, ihuan Panthera pardus – leopardo.
Ocelotl ce tecuani yolcatl ompa cuauhtlah. Momatqui nemi ihcuac otlacat intlah itechcopa cenyiliztli.[1] Yeppan ic ome ixtelolohtli, hueyic tzontecomatl, quipia ce yacatl, hueyic cacactli ihuan ome nacaztli; ome xomahtli, quipiya ome mahtli. Quipia ce cuitlapilli. Inacayo ica tliltetl nozo manchas, ce coztic noz chilcoztic cuetlachtli.
In ocelotl tlacua nacatl, yolcameh itlacua tlacaxolomeh, mazameh, xiuhcozcatotolin huan ozomahtli. Pihuia itlacualiz ica michin.
In ocelotl ca ipan tlacacallah (tlapixcayotl huan colmenas, ixtlahuacan, caxiltechcopa tlazolli, calahcuayan) ipampa itlacual. Quimicti ichcameh nozo pitzotl ihcuac ahmo nenemi occe tlacualli.
Inin yolcameh tequichihualizcopa ca. Ipan yaotl cah ocelotlacatl, ce yaoquizqui ipampa Mexihcayotl. ce teoyolcatl in ompa Anahuac, Mayapan motenehua báalam, cuauhtlah itetonal ihuan yohualpixqui.
Ipan Ixachitlan Huitztlampan ca in uturunqu ahnozo ocelotl, ce teoyotica ocelotl miec hueyic ipan Incatequichihualiztli ipan Andes tepehuahcan ihuan Amazonas cuauhtlacamac.
In ahcualli tonalli. Auh in aquihqueh ipan tlacatiyan, in ahzo pilli ahnozo macehualli iuh mihtoa, yaomicqueh, huizzoya, cehualoya, calaquiloya, ahxihuaya ihuan mochi ahmo cualli in imahcehual, in iicnopil mochihuaya, zan teuhtli, tlahzolli in milacatzotinemi.
In Quetzalcoatl iteouh, tlatta mictlampan.
Ocelotl, tlatlauhquiocelotl ihuan yohualocelotl (Latintlahtolcopa panthera onca) noihqui huehuehcauhtica quitoznequi in tepeyollohtli ipampa in teotl Tepeyollotl, ce teoyolcatzin; itoca ce tecuani yolcatl onemi ipan Ixachitlan in ompa Arizona huitztlampa ipan Tlacetililli Tlahtohcayotl xiuhpan 1990, axcan nemi ipan Mexihco, Ixachitlan Tlahcopampa huan Ixachitlan huitztlampa canahpa Argentina ayamictlampa. Inon miztli inic yeyi yolqui ocachi hueyic ipan Centlalcticpac.
Ce tecuani yolcatl cenca parecido in xacocelotl (panthera pardus), auh quipiya hueyic ihuan ica tomahuac icomportamiento y chantli ocachi ica huehuehocelomeh (panthera tigris) ompa Asia. Nemi ipan quiyahuic cuauhtlahcamac, noyuhqui ipan tepehuahcan huan cuauhtlah.
Lo jaguar (Panthera onca) ei un mamifèr carnivòr de la familha deths felids, ei a dire deths gats. Viu en eth continent american. Apertenh ath genere Panthera e ei era soleta espècia de Panthera qu'es trapa en America. Eth jaguar ei eth tresau felin més gròs dempús deth tigre e eth leon e eth més gros deth emisfèri occidentau. Eth territòri deth jaguar aué va dau sud des Estats Units e Mexic per tot America Centrau cap al sud enquia Paraguai e eth nòrd d'Argentina. Eth jaguar a un territòri de cria en Arizòna (sud-est de Tucson), més a estat escandit en es Estats Units des de 1900.
Aguest gat damb plaps semble fisicaments eth leopard més ei més gròs e damb un còs més massís. Eth son comportament e abitat caracteristics son més apròp deth deth tigre. Es bòsqui son territòri dera sua predileccion més tanben demore dens ua varietat de terrens duberti. Ei plan associat damb era presença d'aiga e aima plan nadar. Ei un felin solatièr, oportunista, predador d'amagatals, en naut dera cadena apaissal.
Ei ua espècia clau e jòga un ròtle important ena estabilizacion des ecosistemes e ajuda a regular es especies que caça. Era sua mossegada ei plan hòrta sustot comparada dama d'auti gat grossi. Açò permet trincar es armadures des reptils armats e d'usar un metòde tà tuar plan inusual: mossega era pèth entre es aurelhes e finís per mossegar eth cervèth.
Eth jaguar ei ua espècia menaçada e es sons nombres declinen. Es menaces enclausen eth trincament e era perdua d'abitat. Era caça internacional des jaguars ei enebida, més aguest gat ei tuat soent pes umans especiauments en conflictes damb pagesi e borièrs en Sud- America. Ansin, redusit eth son abitat, enqüera ei gran, donada era sua istòrica distribucion, a cambiat era mitologia de plan de cultures indigenes americanes, coma era Astèca e era Maia.
Era paraula proven en anglés des lengas Tupi-Guarani; Jaguar. Ansin ei coma s'apera en anglés, francés e espanhou. En catalan e portugués (brasilièr) que se ditz onça. Se crede qu'era capcièra d'aguesta paraula proven dera lenga de negòcis amazoniana Tupinambá via eth portugués jaguar. Era paraula tupí yaguara vuòl díder "bèstia" e de cops ei arrevirada per "can". Era paraula especifica peth jaguar ei yaguareté.
Eth prumèr component dera sua designacion taxonomica ei Panthera e proven dau latin e dau grec tà aperar eth leopard. Era onça ei eth jaguar en portugués més en anglés ounce vuòl díder leopard des nhèus, Uncia uncia. Proven dau latin lyncea que vuòl díder cervièr. En italian se ditz lonza e en francés ancian se didía l'once.
Eth jaguar o Panthera onca ei era paraula exacta tà designar era soleta espècia deth genre Panthera en eth nau monde. Eth DNA mostre d'evidencies damb eth leon, eth tigre, era onça o leopard des nhèus e eth leopard plapat e an un ancessor comun que demorèc hè entre 6 e 10 milions d'annades. Damb tot, es ossi fossils parlen deth neishement dera Panthera hè 3.8 milions d'annades. Es estudis filogenetics mostren per norma generau qu'eth leopard plapat siguéc basic entà aguest grop (Neofelis nebulosa). Eth luoch des especies que demoren ei donques enqüera shens resólver.
Eth zoològ Reginald Pocock conclusiguèt qu'eth jaguar ei plan religat damb eth leopard. Més eth DNA ei enqúera inconclusiu. Fossils deth jaguar europèu e deth leon american mostren caracteristiques d'andús, eth leon e eth jaguar. Es dus especies s'amassaren hé entre 280.000 e 510.000 annades.
Mentre qu'es onces demorauen sonque enes ameriques, descénden de gats deth Monde Ancian. Hè 2 milions d'annades, eth jaguar e son cosin, eth leopard plapat, auien un ancessor comun asiatic. En eth pleistocèn, es ancessors des onces d'aué corrien per Beringia e es sòns descensors se moguèren tà America Centrau e deth Sud. Eth sòn manjar eren es cèrvis e d'autes animals erbacèus qu'abans demorauen en manades.
Era darrièra delineacion des sosespecies deth jaguar siguéc hét en 1939. S'assolèren sus es traches e era morfologia dera clusca e se reconeguèren enquia ueit sosespecies. Totun, eth cientific Pocock aguét pas d'acces a de basti especimens tà criticar e evaluar toti es sosespecies e mantinguéc es dubtes sus bèri uns. Ua consideracion tardièra deth sòn trabalh suggeréc sonque tres sosespecies.
Estudis recenti tanben an falhat en trapar evidencies entà ben definides sosespecies qu'aué existissen pas més. Larson demostréc qu'auien variacions nòrd-sud més açò ei pas segur 100%. Damb tot, se traparen termiéres geografiques en er arriu Amazones. Tot e qu'es divisions tradicionaus son es de Pocock, Seymour establiguéc tres sosespecies:
Era onça ei un animal plan musclat e massís. Pes e mesura son normauments de 56 a 94 Kg. Es mascles més grossi pesen 160 Kg e es hemeles son un 10-20% més petiti. Era longada deth morre ara coa ei d'1.2 a 1.95 m. Es sues coes son més cuertes qu'es deth d'un gat (45-75 cm). Es pates tanben son cuertes, força, comparades damb un tigre o un leon. Era mesura enquias espatles ei 63-76 cm. comparat damb un leopard ei més gros, més pesat e més massís.
Variacions enes mesures sigueren guardades enes regions e habitats, damb era mesura que creish deth nòrd ath sud. Un estudi dera onça hèt ena Reserva der Biosfera de Chamela-Cuixmala, ena costa deth Pacific mexicana, mostréc mesures de 50 Kg. Per contra, ena region brasilièra deth Pantanal pesa 100 Kg e enquiath 136 Kg.
Era onça de bòsc ei més hosca e més petita qu'es onces d'arees dubertes, possiblements pera mesura més petita des sues preses erbàcees. Ei un animal apte tà esclar, córrer e nadar. Eth cap ei massís e era dentadura plan poderosa. Era onça a ua mossegada hòrta e ei capadís de préner enquia 910 Kg d'un solet cop. Açò ei dus cops més qu'eth leon e era hiena. Açò permet ara onça de trincar era armadura des tartugues.
Un estudi demostréc qu'era sua força hé que sia aprop deth leopard e deuant deth leon e deth tigre. Caça animals que pesen 300 Kg en bosqui densi e quan ei més cuert açò ei ua adaptacion. Era sua pèth qu'ei jaune entà marron-roge e negre. Totun, es arees deth vrente son blanques. Aguest felin hé plaps tà s'acutorbar en eth sòn habitat boscós. Es plaps son diuersi d'un individú a un aute e es sues mesures tanben.
Era onça sembla plan eth leopard més ei més massís e pesat qu'aguest. Es dus animals se destrien pes sòns plaps. Es d'ua onça son més grossi, mens e més hosques, damb plaps més petiti dens d'eres. Eth leopard non es a. Es onces tanben an eth cap més redond e cuert comparat damb eth leopard.
Eth morfisme des colors a luòch en aguesta especie. Ua forma de gaireben-negre melanisme apareish regulauraments. Es onces damb melanisme son toti negres tot e que es plaps son visibles en un examen més proche.
Eth color negre ei mens comun qu'auer sonque plaps. Totun, sonque afecta eth 16% dera populacion. Es jaguars melanistics son coneguts formauments coma panteres negres més son pas apertenguents a ua auta especie desseparada.
I a tanben d'individús albins plan estonables. Aguesti son aperats panteres blanques. Més era mutacion empacha qu'aqueths colors sian usuals.
Es hemelles de jaguar arriben ara maturitat en hér es dus annades e es mascles as tres o quate. Aguest gat se crotza pendent tot er an ena jungla més i a més cadèls quan i a més caça. Era baisha revèrta ei guardada en captivitat.
Era parelha de jaguars se dessepararà dempús der acte e aprés 93-105 jorns es hemelles pàrien de dus a quate cadèls. Era mair tolerarà pas mascles proche pr'amor qu'i a risc d'infanticidi. Aguest comportament tanben se trapa en eth tigre.
Es cadèls neishen cècs més dempús tres mesi ja son creishuts. Més demoraran damb era mair enquias sies mesi, moment en quau començaràn tà caçar junti. Seràn damb era mair enquias dus annades abans de víuer solets tà reclamar un territori propi. Se pensa que viuen entàs 12-15 ans ena jungla e en captivitat enquias 23 ans.
Aguest ei un gat solatièr exceptat de quan viu damb es autes cadèls e era mair. Es adulti sonque se trapen tà crotzar-se. Es hemelles an un territori d'entre 25 a 40 Km2 e generauments esquiven es autes jaguars. Es mascles an un area qu'arriva a 100 Km2. Tà l'ac assenhalar aperfecha marques damb es ungles, orina e deisha brens.
Ang Panthera onca o haguar (Ingles: jaguar) ay isang pusa ng Bagong Mundo at isa sa apat na "malalaking pusa" na nasa saring Panthera, kasama ng tigre, leon, at leopardo ng Matandang Mundo. Ito lamang ang nag-iisang pantera o Panthera na matatagpuan sa Bagong Mundo. Ang jaguar ang pangatlong pinakamalaking pusang kasundo ng tigre at ng leon, at sa karaniwan ang siyang pinakamalaki at pinakamalakas na pusang nasa Kanlurang Hemispero.
Ang lathalaing ito na tungkol sa Pusa ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Lo jaguar (Panthera onca) ei un mamifèr carnivòr de la familha deths felids, ei a dire deths gats. Viu en eth continent american. Apertenh ath genere Panthera e ei era soleta espècia de Panthera qu'es trapa en America. Eth jaguar ei eth tresau felin més gròs dempús deth tigre e eth leon e eth més gros deth emisfèri occidentau. Eth territòri deth jaguar aué va dau sud des Estats Units e Mexic per tot America Centrau cap al sud enquia Paraguai e eth nòrd d'Argentina. Eth jaguar a un territòri de cria en Arizòna (sud-est de Tucson), més a estat escandit en es Estats Units des de 1900.
Aguest gat damb plaps semble fisicaments eth leopard més ei més gròs e damb un còs més massís. Eth son comportament e abitat caracteristics son més apròp deth deth tigre. Es bòsqui son territòri dera sua predileccion més tanben demore dens ua varietat de terrens duberti. Ei plan associat damb era presença d'aiga e aima plan nadar. Ei un felin solatièr, oportunista, predador d'amagatals, en naut dera cadena apaissal.
Ei ua espècia clau e jòga un ròtle important ena estabilizacion des ecosistemes e ajuda a regular es especies que caça. Era sua mossegada ei plan hòrta sustot comparada dama d'auti gat grossi. Açò permet trincar es armadures des reptils armats e d'usar un metòde tà tuar plan inusual: mossega era pèth entre es aurelhes e finís per mossegar eth cervèth.
Eth jaguar ei ua espècia menaçada e es sons nombres declinen. Es menaces enclausen eth trincament e era perdua d'abitat. Era caça internacional des jaguars ei enebida, més aguest gat ei tuat soent pes umans especiauments en conflictes damb pagesi e borièrs en Sud- America. Ansin, redusit eth son abitat, enqüera ei gran, donada era sua istòrica distribucion, a cambiat era mitologia de plan de cultures indigenes americanes, coma era Astèca e era Maia.
Ang Panthera onca o haguar (Ingles: jaguar) ay isang pusa ng Bagong Mundo at isa sa apat na "malalaking pusa" na nasa saring Panthera, kasama ng tigre, leon, at leopardo ng Matandang Mundo. Ito lamang ang nag-iisang pantera o Panthera na matatagpuan sa Bagong Mundo. Ang jaguar ang pangatlong pinakamalaking pusang kasundo ng tigre at ng leon, at sa karaniwan ang siyang pinakamalaki at pinakamalakas na pusang nasa Kanlurang Hemispero.
Uturunku,[1][2] Uturunqu,[2] Unqa[2] icha Puka puma[3] (Panthera onca) nisqaqa huk hatun aycha uquq ñuñuq uywam. Umawa, Rupa-Rupa nisqap sach'a-sach'ankunapi kawsan, sach'akunapi lluq'aspa.
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uturunku
Uturunku, Uturunqu, Unqa icha Puka puma (Panthera onca) nisqaqa huk hatun aycha uquq ñuñuq uywam. Umawa, Rupa-Rupa nisqap sach'a-sach'ankunapi kawsan, sach'akunapi lluq'aspa.
Yaguar — katta mushuklar urugʻiga mansub yirtqich sut emizuvchi. Gavdasining uz. 2 m gacha, dumi 75 sm gacha. Jussasining koʻrinishi yoʻlbarsga oʻxshash; qizgʻish yungida qora dogʻlari va halqalari boʻladi. Janubiy , Markaziy Amerika va Shim. Amerikaning janubida tarqalgan. Tropik va subtropik oʻrmonlarda, ahyonahyonda togʻlarda uchraydi. Daraxtlarga chiqa oladi. Tuyoqlilar, maymunlar va kemiruvchilar bilan oziklanadi. Soni kamayib ketgan. Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi Qizil kitobiga kiritilgan.
Ο ιαγουάρος ή τζάγκουαρ (Panthera onca - Πάνθηρ η όνκα), προφέρεται στα βραζιλιάνικα πορτογαλικά Ζαγκουάρ και στα ισπανικά Χαγουάρ: βραζιλιανή πορτογαλική προφορά ΔΦΑ: [ʒɐˈɡwaʁ], ισπανική προφορά : [xaˈɣwar], είναι σαρκοφάγο θηλαστικό που κατοικεί στη Νότια και Κεντρική Αμερική από την Παταγονία ως την Αριζόνα.
Το όνομα ιαγουάρος προέρχεται από την Ινδιάνικη λέξη jaguara που σημαίνει "αυτός που σκοτώνει με ένα πήδημα". Το όνομα του γένους Πάνθηρ σημαίνει στα αρχαία ελληνικά "θηρευτής (κυνηγός) των πάντων".
Ο ιαγουάρος εκτείνεται από την Παταγονία ως την Αριζόνα επειδή είναι πολύ ευπροσάρμοστο ζώο. Περιοριστικό όριο στην εξάπλωσή του αποτελεί το υψόμετρο. Το μέγιστο υψόμετρο στο οποίο επιβιώνει συνήθως ο ιαγουάρος είναι τα 1.800 ως τα 2.000 μέτρα. Έχουν όμως βρεθεί και άτομα στα 3.000 μέτρα, κυρίως σε μία ζώνη της Βολιβίας όπου οι διακυμάνσεις στη θερμοκρασία μεταξύ μέρας και νύχτας είναι πολύ μεγάλες. Το περιβάλλον του είναι τα δάση του Ισημερινού και οι όχθες των ποταμών, αλλά συναντάται και στα τροπικά δάση, στις ημιερήμους της Καλιφόρνιας, καθώς και στα κεντρικά υψίπεδα του Περού. Πριν την άφιξη των Ισπανών κατοικούσε και στις πάμπας της Αργεντινής, αλλά εξολοθρεύτηκε σχεδόν αμέσως διότι δεν είχε σημείο να κρυφτεί. Οι ιαγουάροι επίσης μετακινούνται αρκετά συχνά, κυρίως στις ισημερινές και τροπικές περιοχές λόγω των πλημμυρών και συχνά φτάνουν σε φάρμες όπου επιδίδονται στο κυνήγι των οικοσίτων ζώων και βρίσκουν γρήγορο θάνατο εξαιτίας των αγροτών.
Λόγω της απομόνωσής του και της ελλείψεως ανταγωνισμού με άλλα σαρκοφάγα, ο ιαγουάρος έχει μια αρκετά αρχέγονη εμφάνιση, η οποία όμως τον βοηθάει στο κυνήγι. Το κεφάλι του είναι ρωμαλέο με προεξέχον σαγόνι και πανίσχυρα δόντια, που όταν κλείνουν γίνονται θανάσιμα, αλλά μπορούνε να μεταφέρουν ένα αντικείμενο χωρίς αυτό να πάθει ζημιά. Τα άκρα του φέρουνε κοφτερά νύχια τα οποία τεντώνονται χάρη σε ένα μηχανισμό παρόμοιο με αυτόν του σουγιά. Το δέρμα του έχει κοντό, απαλό τρίχωμα που στη ράχη έχει πορτοκαλοκαφέ χρώμα με μαύρες βούλες, ενώ όσο πλησιάζει προς την κοιλιά τόσο ανοίγει το χρώμα, μικραίνουν και αραιώνουν οι βούλες. Ο χρωματισμός αυτός το βοηθάει να κρύβεται αποτελεσματικά μέσα στη βλάστηση και να κυνηγάει τα θύματά του. Μερικές φορές παρατηρείται το φαινόμενο του μελανισμού, και έχουμε κατάμαυρα δείγματα, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις αλφισμού Το μήκος του κυμαίνεται από 1,5 ως 2 μέτρα και βάρος από 115 ως 150 κιλά. Στην άγρια φύση οι ιαγουάροι ζουν ως 22 χρόνια.
Ο ιαγουάρος πολύ συχνά συγχέεται με τη λεοπάρδαλη λόγω του ότι είναι πολύ στενοί συγγενείς, αλλά παρουσιάζουν ορισμένες διαφορές οι οποίες είναι ορατές με λίγη προσοχή. Στην πραγματικότητα τα δύο ζώα έχουν το ίδιο μέγεθος, αλλά ο ιαγουάρος είναι πιο σφιχτοδεμένος και ρωμαλέος. Επίσης, το σαγόνι του ιαγουάρου είναι πιο χοντρό και φαίνεται πιο ισχυρό από το σαγόνι της λεοπάρδαλης. Τελευταία διαφορά είναι ο χρωματισμός του δέρματος, που, ενώ φαίνεται εξ αποστάσεως ο ίδιος, διαφέρει ως προς τις κηλίδες. Οι κηλίδες του ιαγουάρου είναι μεγαλύτερες από αυτές της λεοπάρδαλης και παρουσιάζουν μια κεντρική μαύρη βούλα η οποία λείπει από τις κηλίδες της λεοπάρδαλης.
Οι ενήλικοι ιαγουάροι είναι μοναχικά ζώα και δε συναντιούνται στην άγρια φύση παρά μόνο για να ζευγαρώσουν. Τα ενήλικα αρσενικά οριοθετούν περιοχές σημαδεύοντας τα σύνορά τους είτε με ούρα, είτε, όπως υποστηρίζουν μερικοί ερευνητές, ξύνοντας με τα νύχια τους τους κορμούς των δέντρων. Στην τελευταία μάλιστα περίπτωση, όταν ένα άτομο πάει να "αναγνωρίσει" τον ιδιοκτήτη μιας περιοχής κοιτάζει τα σημάδια, και αν τα σημάδια είναι ψηλότερα από αυτά που μπορεί να χαράξει, τότε καταλαβαίνει ότι ο αντίπαλος είναι ισχυρότερος και αποχωρεί. Ο βρυχηθμός επίσης χρησιμεύει ως ακουστικό σήμα που δηλώνει την κατάσταση του ιδιοκτήτη και αποτρέπει τα άλλα αρσενικά από το να εισέλθουν στην περιοχή. Παρόλα τα προειδοποιητικά σήματα, αν ο αντίπαλος παραβιάσει την περιοχή, ακολουθεί μονομαχία, με την οποία ο νικητής κρατάει την περιοχή και ο ηττημένος διώχνεται. Στην περίπτωση που οι αντίπαλοι είναι ισοδύναμοι, η μονομαχία γίνεται άγρια μέχρι θανάτου, με ολέθριες επιπτώσεις για το νικημένο. Πολλά γέρικα αρσενικά που εκδιώκονται από τις περιοχές τους σχηματίζουν ομάδες και περιπλανώνται ώσπου να βρουν νέα περιοχή και συνήθως προσανατολίζονται προς τις φάρμες όπου ειδικεύονται στη σύλληψη κατοικίδιων και βρίσκουν γρήγορο θάνατο από τους ιδιοκτήτες. Γενικά, η έκταση μιας περιοχής εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα της τροφής. Στις ισημερινές και τροπικές περιοχές όπου το φαγητό είναι άφθονο οι περιοχές είναι συνήθως κυκλικές με ακτίνα τριών μιλίων, ενώ στις πιο απομακρυσμένες περιοχές οι ιδιοκτησίες έχουνε εμβαδό διακοσίων τετραγωνικών μιλίων.
Λίγα στοιχεία μας είναι γνωστά για την αναπαραγωγή του ιαγουάρου, αφού αυτός είναι σπάνιος στη φύση και οι βιολόγοι τον μελετούν κυρίως στην αιχμαλωσία όπου αναπαράγεται επιτυχώς. Ο ιαγουάρος έχει ευρεία κατανομή, και είναι φανερό ότι δεν μπορεί να έχει την ίδια περίοδο οργασμού σε όλα τα μέρη της κατανομής του. Στον Ισημερινό και στους τροπικούς η αναπαραγωγή γίνεται οποιαδήποτε χρονική στιγμή λόγω των σταθερών κλιματικών συνθηκών. Αντίθετα, στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της κατανομής του τα μικρά γεννιούνται την άνοιξη. Έτσι στο Γιουκατάν ο οργασμός παρατηρείται μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου, ενώ στη Σιναλόα τα μικρά γεννιούνται μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια του οργασμού τα αρσενικά συγκρούονται ακόμα πιο συχνά και σκληρά και αποβάλλουν τις μοναχικές τους συνήθειες και συναντιούνται με τα θηλυκά για να ζευγαρώσουν. Μετά το ζευγάρωμα το αρσενικό φεύγει για την περιοχή του, ενώ το θηλυκό κυοφορεί για 100 περίπου μέρες και γεννά 2-3 μικρά (σπανιότερα 1 ή 4). Τα μικρά στην αρχή είναι τυφλά και ζυγίζουν λιγότερο από 6 κιλά και έχουν πιο σκούρο τρίχωμα από τους γονείς τους. Ύστερα από 2 εβδομάδες ανοίγουν τα μάτια τους και αρχίζουν να εξερευνούν τον κόσμο έξω από τη σπηλιά. Παραμένουν όμως μέσα σε αυτή γύρω στους 2 μήνες προτού αρχίσουν να βγαίνουν μαζί με τη μητέρα τους, η οποία τα μαθαίνει να κυνηγούν ύστερα από 6 μήνες. Η ανατροφή είναι δύσκολη και επίπονη, όμως η μητέρα δε φεύγει από κοντά τους ούτε όταν ζυγίζουν 75 κιλά και κυνηγούν πλέον για δικό τους λογαριασμό. Ύστερα από 2 χρόνια τα μικρά αποχωρίζονται και αναζητούν μόνα τους πλέον την τύχη τους. Οι νεαροί ιαγουάροι είναι έτοιμα για αναπαραγωγή από το τρίτο έτος της ηλικίας τους.
Ο ιαγουάρος λόγω της ευρείας κατανομής του και της έλλειψης ανταγωνισμού με άλλα σαρκοφάγα έχει αναπτύξει πολύ ευρύ διαιτολόγιο που περιλαμβάνει πολλά ζώα. Ο ιαγουάρος προτιμά τα ζώα τα οποία με λίγο κόπο του δίνουν πολύ κρέας, όπως είναι τα μεγάλα τρωκτικά, δηλαδή τα καπιμπάρα, τα πάκα και οι δασύπρωκτοι. Κυνηγά επίσης και νεαρούς τάπιρους, πεκάρι και ελάφια, καθώς και μικρά τρωκτικά, μικρά φίδια, σαύρες, πιθήκους, βραδύποδες, ακόμα και μερικούς καρπούς όπως το αβοκάντο.
Όταν ο ιαγουάρος κυνηγά, κυρίως τη νύχτα, στέκεται σε σημείο που να φυσά ευνοϊκός για αυτό άνεμος, κινείται με πολλή προσοχή και πλησιάζει το θύμα χωρίς να γίνει αντιληπτό. Όταν κρίνει ότι η περίσταση είναι ευνοϊκή, πηδάει με προτεταμένα τα νύχια και εξουδετερώνει το θήραμα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εφόσον το θύμα είναι ισχυρό και η επίθεση του ιαγουάρου αποτύχει, τότε ο ιαγουάρος εγκαταλείπει την προσπάθειά του. Άλλη τεχνική που εφαρμόζει ο τζάγκουαρ είναι η ενέδρα: στέκεται πάνω από ένα πέρασμα φυτοφάγων ζώων και περιμένει να περάσει το θύμα. Μόλις αυτό έρθει, ο ιαγουάρος πηδάει και το σκοτώνει. Παρ' όλο που ο ιαγουάρος έχει προσαρμοστεί στο κυνήγι και έχει ευρύ διαιτολόγιο, δεν είναι εύκολο να βρει θήραμα. Και ο πιο ανεπαίσθητος θόρυβος διώχνει μακριά τα θηράματά του ή τα οδηγεί σε αμυντική στάση. Τα πεκάρι είναι δύσκολη λεία, γιατί παρ' όλο που είναι μικρά είναι πολλά και φέρουν θανάσιμους χαυλιόδοντες, και αν δεν προλάβει ο ιαγουάρος να πιάσει ένα και να το μεταφέρει σε ένα δέντρο, βρίσκει τον θάνατο από την υπόλοιπη ομάδα. Οι μυρμηγκοφάγοι είναι πολύ επικίνδυνοι και του προξενούν θανάσιμα τραύματα με τα μακριά τους νύχια. Οι βραδύποδες και οι πίθηκοι αποτελούν δύσκολη επίσης λεία, όχι τόσο λόγω των σωματικών τους προσόντων όσο των κλαδιών στα οποία καταφεύγουν και δεν αντέχουν το βάρος του θηρευτή. Ο ιαγουάρος θανατώνει τα μεγάλα θύματα με ένα δάγκωμα στο λαιμό και τα μικρά με ένα χτύπημα στον αυχένα. Μετά το κυνήγι, αν οι περιστάσεις είναι ευνοϊκές, κάθεται και τρώει 7-8 κιλά κρέατος. Ύστερα ή φεύγει, ή κάθεται στο πτώμα και τρέφεται με αυτό επί μέρες. Πάντως έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις όπου ιαγουάροι έσυραν 200 κιλών νεκρό ζώο επί 30 χιλιόμετρα.
Ο ιαγουάρος έχει προσαρμοστεί πολύ στη ζωή κοντά στο νερό και το αγαπάει πιο πολύ ακόμα και από την τίγρη και τη λεοπάρδαλη. Εφαρμόζει πολλές μεθόδους στο ψάρεμα και από τα αγαπημένα του θηράματα είναι το αραπαΐμα και το νοτιοαμερικανικό πνευμονοφόρο ψάρι. Ο ιαγουάρος για να ψαρέψει χτυπάει αργά τα πόδια του μες στο νερό σαν να έπεφτε κάποιος καρπός. Τα μικρά ψάρια τρέχουν προς την κατεύθυνση νομίζοντας πως έχει πέσει τροφή και τα μεγάλα ψάρια βλέποντάς τα έρχονται και αυτά. Ο ιαγουάρος τότε τα βγάζει έξω με γρήγορα χτυπήματα και τα τρώει. Κάποιες δασόβιες φυλές υποστηρίζουν ότι ο ιαγουάρος φτύνει μέσα στο νερό και ύστερα τραβάει έξω τα ψαράκια που πλησιάζουν το φτύμα. Τα ερπετά είναι καλή λεία για τον ιαγουάρο και ειδικά οι χελώνες. Ο ιαγουάρος τις αναποδογυρίζει και ύστερα τις τρώει. Όταν ανακαλύψει τα αυγά τους τα τρώει με βουλιμία και επιστρέφει κατ' επανάληψη ώσπου να τα φάει όλα. Επίσης κυνηγάει τα μικρά των ανακόντα και των καϊμάν. Όταν όμως συναντήσει μεγάλα άτομα, μπλέκονται συχνά, ερπετό και θηλαστικό, σε θανάσιμες μάχες, στις οποίες ο τόπος καθορίζει το αποτέλεσμα. Αν τα ερπετά δεν καταφύγουν στο νερό, το τέλος τους είναι βέβαιο, αν όμως παρασύρουν τον ιαγουάρο μέσα στο βασίλειό τους, ο ιαγουάρος πολλές φορές καταβροχθίζεται. Επίσης ο ιαγουάρος αναζητεί βατράχους, μικρά φίδια και καβούρια. Υπάρχουνε και πιστοποιημένες περιπτώσεις με ιαγουάρους να έχουνε σκοτώσει και να έχουνε βγάλει στη στεριά μανάτους που να ζυγίζουνε πάνω από 500 κιλά.
Στην άγρια φύση εκτός από τον άνθρωπο, λίγα ζώα μπορούν να βλάψουν τον ιαγουάρο. Τα αρπακτικά πτηνά, τα μεγάλα φίδια (βόες) και τα μεσαίου μεγέθους σαρκοφάγα όπως οσελότοι, τιγρογαλές και ιαγουαρόνδοι θα επιτεθούν στους μικρούς ιαγουάρους. Τα μόνα σαρκοφάγα που μπορούν να απειλήσουν τη ζωή ενός εύρωστου ιαγουάρου είναι το ανακόντα και ο καϊμάν, τα οποία τρώνε τους νεαρούς ιαγουάρους όπως και οι ιαγουάροι κυνηγάνε τα μικρά τους. Καμιά φορά γίνονται αιματηρές μάχες μεταξύ ενηλίκων όπου ο ιαγουάρος δε βγαίνει πάντα νικητής. Τα μεγάλα χορτοφάγα όπως τα πεκάρι και τα ελάφια δεν πρέπει να υποτιμούνται, καθώς είναι ικανά να προκαλέσουνε με τους χαυλιόδοντες ή με τα κέρατά τους μεγάλη ζημιά, όπως και οι μυρμηγκοφάγοι με τα νύχια τους.
Ο ιαγουάρος είναι αντικείμενο πολλών μύθων, κυρίως των Ινδιάνων των δασών. Το δέρμα του κοσμεί τα τοτέμ των δασόβιων φυλών και μόνο οι αρχηγοί και οι σαμάνοι έχουν το δικαίωμα να το φορούν. Στα μάτια των πρωτόγονων αυτών φυλών ο ιαγουάρος συμβολίζει την πανουργία, τη δύναμη και την ευελιξία, καθώς και το καλό πνεύμα που μάχεται το κακό με τη μορφή του ανακόντα. Στους ανεπτυγμένους Προκολομβιανούς πολιτισμούς όπως οι Αζτέκοι και οι Μάγια ο ιαγουάρος εμφανίζεται ως θεότητα. Μάλιστα, οι Αζτέκοι είχαν ιδρύσει τάγμα "ιπποτών", τους ιαγουάρους πολεμιστές οι οποίοι έφεραν στους ώμους τους δέρμα ιαγουάρου που είχαν σκοτώσει μόνοι τους ως σύμβολο ανδρείας και ήταν γόνοι ευγενών.
Δυστυχώς οι λευκοί κονκισταδόρες αντιμετώπισαν τους ιαγουάρους με πολλή σκληρότητα. Μόνο στην κοιλάδα του Ρίο ντε λα Πλάτα οι κονκισταδόρες σκότωναν 2.000 άτομα το χρόνο. Στα χρόνια που περάσανε, οι κηλιδωτές γούνες έγιναν μεγάλη μόδα, τόσο που το 1970 έγιναν εξαγωγή μόνο από το Περού 829 δερμάτων ιαγουάρων, ενώ στις Η.Π.Α πουλήθηκαν το ίδιο έτος 7.758 δέρματα πάλι από ιαγουάρους. Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση, οι New York Times δημοσίευσαν το 1968 ένα άρθρο από τον J.Kaplan, ενός από τους μεγαλύτερους γουναράδες της Νέας Υόρκης: Καταλαβαίνουμε ότι το να μην πουλάμε δέρματα από λεοπαρδάλεις και ιαγουάρους θα μας στοιχίσει ακριβά σε χρήμα και πελάτες. Υπάρχουν όμως στιγμές στη ζωή κατά τις οποίες η σύνεση και η λογική πρέπει να υπερισχύσουν του χρηματικού κέρδους.
Οι σημερινές στατιστικές είναι πολύ ανησυχητικές. Εκτός από το παράνομο εμπόριο γούνας κινδυνεύουν και από την αποψίλωση των δασών. Σήμερα υπάρχουν λιγότεροι από 200 ιαγουάροι στην Αργεντινή και ακόμα λιγότεροι στην Αριζόνα. Και τα οκτώ υποείδη του ιαγουάρου διατρέχουν κίνδυνο εξαφάνισης, ενώ κάποια έχουν εξαφανιστεί στην άγρια φύση. Παρ' όλη τη φήμη που έχουν οι ιαγουάροι ως ανθρωποφάγοι υπάρχουν αρκετές διηγήσεις για ανθρώπους που ακολουθούνταν επί μίλια στο δάσος από μοναχικούς ιαγουάρους. Από αυτές τις ιστορίες βγαίνει το συμπέρασμα ότι οι ιαγουάροι αυτοί προτιμούσαν να βγάλουν τους ανθρώπους από τις περιοχές τους, παρά να τους επιτεθούν. Τέλος, υπάρχουν και ιστορίες για ιαγουάρους που έβγαιναν από το δάσος και πήγαιναν να παίξουν με παιδιά από τα χωριά των ινδιάνων.
Ο ιαγουάρος ή τζάγκουαρ (Panthera onca - Πάνθηρ η όνκα), προφέρεται στα βραζιλιάνικα πορτογαλικά Ζαγκουάρ και στα ισπανικά Χαγουάρ: βραζιλιανή πορτογαλική προφορά ΔΦΑ: [ʒɐˈɡwaʁ], ισπανική προφορά : [xaˈɣwar], είναι σαρκοφάγο θηλαστικό που κατοικεί στη Νότια και Κεντρική Αμερική από την Παταγονία ως την Αριζόνα.
Јагуар (науч. Panthera onca) — голема мачка од родот пантери. Ова е единственото животно од родот пантери кое живее во Америка. Јагуарот е трета најголема мачка, зад тигарот и лавот, и најголема и најмоќна мачка во западната хемисфера. Денешната распространетост на јагуарот се протега од Мексико преку поголемиот дел на Средна Америка, до Парагвај и северна Аргентина. Освен една позната популација во Аризона (југозападно од Тускон), оваа голема мачка изумрела во САД за време на раните 1900-ти. Сепак постои голема можност ненабљудувани популации на јагуар да живеат во јужна Аризона, Ново Мексико па дури и Тексас.
Јагуарот може да се види во Зоолошката градина во Скопје.[2]
Оваа дамчеста мачка физички доста е слична со леопардот, иако најчесто е поголема. По однесувањето и живеалиштето многу е поблиска до тигарот. Омилено живеалиште на јагуарот се густите дождовни шуми, но го среќаваме и во многу други шумски и отворени животни средини. Секогаш живее во близина на вода, и како тигарот, е една од ретките мачки кои уживаат во пливањето. Јагуарот е самотно животно, грабливец кој напаѓа од заседа и опортунист во поглед на избирање на пленот. Овие животни се и познати врховни грабливци кои играат голема улога во стабилизирање на екосистемите и регулирање на бројноста на популациите на нивниот плен. Јагуарот има развиено исклучително моќен загриз, дури и во споредба со останатите мачки[3]. Ова му овозможува да го крши оклопот на некои рептили[4] и да употребува специфичен метод на убивање – тој директно го загризува черепот на пленот со што нанесува фатален удар на мозокот.
Јагуарот е речиси загрозен вид чија бројност полека опаѓа. Главна закана претставува уништувањето на природното живеалиште, како и раздвојување на популациите. Иако меѓународната трговија со јагуари или нивни делови е забранета, оваа голема мачка се уште е убивана од луѓето, најчесто од страна на ранчери и фармери од Јужна Америка. Територијата на распространетост иако е намалена сепак останува доста голема. Јагуарот е значаен дел од митологијата на бројни староседелски американски култури, вклучувајќи ги и оние на Маите и Ацтеките.
Зборот јагуар најверојатно доаѓа од туписко-гваранските јазици, преку португалскиот jaguar [5]. Тупијскиот збор јагуара („ѕвер“, понекогаш преведуван и како „куче“[6][7]) се употребува за било кое месојадно животно [8]. Карактеристичниот збор за јагуар бил јагуарете, со суфиксот –ете кој значи „вистински“[5][8][9].
Неговото таксономско име Panthera onca доаѓа од латинското Panthera кое пак потекнува од грчкиот збор за леопард πάνθηρ. Можно е да има и потекло од санскрит, од pundarikam што значи „тигар“[10].
Onca е од потугалскиот и шпанскиот збор onça, што значи унца.
Во многу земји во Средна и Јужна Америка, јагуарот е нарекуван el tigre („тигар“).
Јагуарот е единствениот преживеан член на родот Panthera кој го среќаваме во новиот свет. ДНК анализи покажуваат дека лавот, тигарот, леопардот, јагуарот, снежниот леопард и облачниот леопард имаат заеднички предок кој живеел пред 6-10 милиони години [11]. Фосилните остатоци укажуваат на одвојување на Panthera пред само 2-3,8 милиони години [11][12]. Филогенетските истражувања покажале дека облачниот леопард е базичниот вид на ова потсемејство [11][13][14][15]. Позициите на останатите видови се разликуваат според различни истражувања, па нивната позиција се уште не е целосно разјаснета. Многу истражувања го сместуваат снежниот леопард во родот Пантери [11][13][15], меѓутоа се уште нема консензус дали неговото научно име треба да остане Uncia uncia [1][16] или треба да биде префрлен како Panthera uncia [11][13][14][15].
Базирајќи се на морфолошки докази, британскиот зоолог Реџиналд Покок (Reginald Pocock) заклучил дека јагуарот е најблизок со леопардот [15]. Сепак, ДНК доказите од истражувањата се неубедливи па неговата позиција меѓу останатите видови доста варира [11][13][14][15]. Фосили од изумрени видови од родот пантери како европскиот јагуар (Panthera gombaszoegensis) и американскиот лав (Panthera atrox) имаат карактеристики кои се заеднички за лавот и за јагуарот [15]. Анализи на јагуаровата митохондриална ДНК почетокот на лозата на овој вид го поставиле пред помеѓу 280 000 и 510 000 години, што е подоцно отколку што укажуваат фосилните остатоци [17].
Последното таксономско претставување на подвидовите на јагуарот било направено од Покок во 1939 година. Базирајќи се на географското потекло и морфологијата на черепот, тој предложил 8 подвида. Сепак, тој немал доволен број на примероци за да може критички да ги проценува сите подвидови, па и самиот изјавил дека се сомнева во статусот на некои од нив. Подоцнежни анализи укажале на постоење на само три подвида[18].
Скорешните истражувања исто така не успеале да соберат доволно докази за добро дефинирани подвидови[19]. Ларсон во 1997 година ги проучувал морфолошките варијации кај јагуарот и покажал дека има клинална север-југ варијација, но дека предложените подвидови се повеќе отколку што има разлики меѓунив[20]. Генетските истражувања предводени од Еизирик во 2001 година потврдиле дека нема прецизна структура за географски подвидови, иако пронашле некои поголеми георгафски бариери како реката Амазон која ја ограничила размената на гени помеѓу различни популации[17].
Подвидовите предложени од Покок се уште се набројувани при описот на јагуарот[21]. Групирани се во три подвида[18].
Јагуарот има набиено и мускулесто тело. Постои голема вариабилност во големината помеѓу индивидуите, меѓутоа како просечна нормална тежина се смета 56-96 килограми. Регистрирани се и големи мажјаци со тежина од 159 килограми[23] (тежина која е слична на онаа на тигрица или лавица), но и мали индивидуи со најмала тежина од 36 килограми. Женките се 10-20% помали од мажјаците. Должината на овие мачки е од 1,62 до 1,83 метри, на кои опашката додава уште 75 сантиметри. До рамениците има висина помеѓу 67-76 сантиметри[24].
Варијации во големината се забележани и во однос на регионите и живеалиштата, односно големината на јагуарите се зголемува одејќи од север кон југ. Истражување на јагуарите од Мексиканскиот пацифистички брег, покажале просечна големина од 30-50 килограми, големина слична на пумата[25]. Спротивно на ова, истражувањето на јагуарите од бразилскиот регион Пантанал, укажале на просечна тежина од 100 килограми. Поголемите тежини се почести кај старите мажјаци[26]. Шумските јагуари најчесто се со потемни бои на крзното и помали во однос на јагуарите кои живеат во поотворени региони. Ова најверојатно се должи на помалиот број на големи хербивори кои би биле плен во шумските региони[27].
Кратките и моќни нозе се адаптирани за качување по дрва, лазење и пливање[24]. Главата е доста голема и има многу моќна вилица. Се смета дека јагуарот има најсилен загриз од сите останати видови мачки, и втор најсилен меѓу цицачите. Оваа адаптација му овоможува да го прегризе оклопот на желките [4]. Kомпаративно истражување на силата на загризот го ставила ова животно на врвот меѓу мачките, заедно со облачниот леопард и пред лавот и тигарот[28]. Било регистрирано и дека „јагуар може да влече бик од 360 килограми на растојание од 8 метри и да ги здроби дури и најјаките коски“[29]. Јагуарот во шумските предели лови животни кои се тешки и до 300 килограми.
Базичната боја на крзното на јагуарот е жолто-кафена, но може да варира и до црвеникаво-кафена или црна. Крзното му е прошарано со белези во форма на роза (розети), кои имаат главна улога во камуфлажата во густите џунгли. Овие дамки се различни меѓу индивидуите: розетите може да содржат и една или две точки, но и формата на точките може да варира. Дамките на главата и вратот најчесто се полни, како и тие на опашката кои понекогаш се спојуваат и формираат пруга. Стомакот, грлото и внатрешниот дел на нозете се со бела боја[24].
Кај овој вид присутна е и појавата на меланизам. Оваа форма е доста поретка од стандардната точкаста форма (се среќава кај шест проценти од популацијата[30]). Оваа состојба кај јагуарите во Јужна Америка е предизвикана од доминантна алела [31]. Меланистичните јагуари изгледаат целосно црни, но при набљудување од блиску се забележуваат нивните дамки. Овие јагуари генерално се познати под името црни пантери, но не спаѓаат во посебен вид. Помеѓу јагуарите, како и кај останатите мачки, се среќаваат и ретки албино индивидуи кои ги нарекуваат и бели пантери [27].
Иако јагуарот физички е доста сличен со леопардот, овие две животни можат лесно да се разликуваат по нивните дамки: дамките на јагуарот се поголеми, помалку на број, најчесто потемни и имаат тенки линии или мали точки во средината, карактеристики кои ги нема кај леопардот. Јагуарите се разликуваат и по позаоблената глава и пократките и понабиени нозе[32].
Женките јагуари достигнуваат сексуална зрелост на две годишна возраст, додека мажјацита на 3-4 години. Се верува дека овие мачки во дивината се парат преку цела година, иако најмногу раѓања има за време на периодите кога има плен во изобилство[33]. Истражувања направени врз мажјаци во заробеништво ја подржуваат оваа теорија, не се забележани варијации на семената течност и на ејакулативниот квалитет. Кај индивидуите во заробеништво има многу слаб успех во размножувањето[34].
Паровите се разделуваат после актот на парење, и само женките се грижат за младите. Носењето трае 93-105 дена, а леглото може да брои и до четири малечки, иако најчесто има само две. После раѓањето на младенчињата, мајката не толерира присуство на мажјаци поради ризикот од канибализам. Ова однесување се среќава и кај тигарот[35].
Младите јагуари се раѓаат слепи, и прогледуваат по две недели. Младите цицаат само три месеци, но остануваат во дувлото околу шест месеци. Потоа тие излегуваат да ја придружуваат мајката за време на ловот[36]. Остануваат со мајката 1-2 години а потоа си наеѓаат своја територија. Младите мажјаци на почетокот водат номадски живот сè додека не се изборат за сопствена територија. Просечниот животен век во дивината е 12-15 години, додека во заробеништво живеат и до 23 години, поради што се сметаат за едни од најдолговечните мачки [26].
Како и повеќето мачки, и јагуарот е самотно животно. Возрасните индивидуи се среќаваат само за време на парењето (иако ретко сепак забележани се и други форми на социјално однесување[35]). Териториите на женките се со големина од 25 до 40 квадратни километри и често се препокриваат. Сепак индивидуите се избегнуваат едни со други. Териториите на мажјаците се речиси двојно поголеми и никогаш не се препокриваат[35][37]. Означени се со траги од гребење, урина и фекалии[38].
Јагуарот и останатите членови на големи мачки се способни за рикање. Рикањето го користат за застрашување на противниците при бранење на територијата или при парењето, како и за меѓусебно комуницирање[39]. Рикањето на јагуарите често наликува на репетитивно кашлање, но можат и да мјаукаат[26]. Борбите за партнер се многу ретки, и дури и во дивината забележано е однесување со кое се избегнува агресивност[38]. Кога се случуваат борби, најчесто се поради територија.
Јагуарот често се опишува како ноќно животно, меѓутоа тој всушност има крепускуларна активност (активен е за време на самрак и на зора). И двата пола ловат, но сепак мажјаците секојдневно поминуваат поголеми растојанија. Јагуарот лови и преку ден доколку му се пружи шанса и важи за доста енергична мачка активно поминувајќи 50-60% од времето[27].
Јагуарот е строг месојадец кој се храни само со месо. Ова животно е опортунистичен ловец, и неговата исхрана ја сочинуваат 87 животниски видови[27]. Јагуарот претпочита поголем плен како елен, капибара, тапир, американско диво прасе, кучиња, лисици, а понекогаш дури и анаконда и кајман. Сепак, јагуарот лови и било кое друго помало животно вклучувајќи и жаби, глувци, птици, мрзливци, мајмуни желки. Истражување во Белизе, покажало дека главна храна на јагуарите се армадилоси и пака [38]. Некои јагуари напаѓаат и домашна стока како телиња и коњи[40].
Иако јагуарот го има прифатено стандардниот метод на убивање кој го користат видовите од пантери (длабок загриз на грлото и задушување), сепак има развиено и негов карактеристичен метод. Тој директно ги пробива слепоочните коски на черепот со песјаците и го продупчува мозокот на пленот. Се претпоставува дека ова е адаптација за кршење на оклопот на желки – после изумирањето на голем дел од видовите во доцниот плеистоцен, оклопните рептили како желките најверојатно биле најчестиот плен на јагуарот[27][39]. Овој метод најчесто се употребува при лов на цицачи, додека кај рептилите како кајманот, јагуарот скока на грбот и го имобилизира пленот кршејќи ги вратните пршлени. Иако е способен да го скрши оклопот на желката, јагуарот едноставно може само да посегне внатре и да го извади месото[35]. При ловење на плен како кучиња, замавнување со шепата за да го скрши черепот е доволен удар.
Јагуарот е животно кое го следи пленот и убива од заседа. Ова мачка најчесто тивко го следи пленот низ шумските патеки пред да се постави во заседа. Јагуарот напаѓа ненадејно и најчесто од место кое е слепа точка на пленот. Овие способности го прават јагуарот суперпредатор во неговата средина. По ловењето, јагуарот може да влезе во вода заедно со пленот, како одличен пливач нема проблем при носење на голем плен. Оваа силна мачка може да качи мртов јунец на дрво за да ги избегне поплавите[35].
Уловениот плен потоа е одвлечкан до некоја грмушка или слично изолирано место. Јагуарот почнува да ги јаде најпрво вратот и градите. Срцето и белите дробови ги конзумира, а потоа ги јаде рамениците[35]. На индивидуа од 34 килограми (што е долна граница кај овој вид) дневно му се потребни околу 1,4 килограми месо[41]. Кај индивидуите во заробеништво кои тежат 50-60 килограми, препорачано е околу 2 килограми месо дневно[42]. Во дивината прехраната е доста нестабилна, мачките трошат многу енергија на следење и ловење па затоа можат да конзумираат и до 25 килограми месо на едно јадење, а потоа да следат периоди на глад[43]. За разлика од останатите видови од родот Panthera, јагуарот многу ретко напаѓа луѓе. Повеќето случаи кога имало вакви напади, било утврдено дека животното било многу старо со оштетени заби или повредено[44]. Понегогаш во зоолошките градини, се случува, доколку животното е уплашено, да се нафрли на чуварите[45].
Јагуарот го има во фосилните остатоци веќе 2 милиони години[21] и станал американска мачка поминувајќи го Беринговиот копнен мост за време на плеистоценот. Директен предок на денешните животни се смета Panthera onca augusta, кој бил поголем од денешните мачки[46]. Денешната распространетост на јагуарот се протега од Мексико, преку Средна Америка до јужна Америка, вклучувајќи голем дел од амазонски Бразил[47]. Земјите кои припаѓаат на овие територии на распространетост се Аргентина, Белизе, Боливија, Бразил, Колумбија, Костарика, Еквадор, Француска Гвајана, Гватемала, Гвајана, Хондурас, Мексико, Никарагва, Панама, Парагвај, Перу, Суринам, САД и Венецуела. Јагуарот е изумрен во Уругвај и Ел Салвадор [1].
Вклученоста на САД во териториите на распространетост на јагуарот се должи на повремени набљудувања во југозападот, поточно во Аризона, Ново Мексико и Тексас. Во раните 1900ти, јагуарот бил присутен до Гранд кањон на север и до Јужна Каролина на запад[41]. Јагуарот во САД спаѓа во заштитени видови. Во 2004 година, група истражувачи документирале и фотографирале јагуари во јужните делови во Аризона. За да напредува оваа популација потребна е заштита од убивање, пристапност на плен и конекција со мексиканските популации[48]. На 25 февруари 2009 година бил фатен јагуар во Тускон, Аризона. Му бил ставен радио преносник а потоа бил пуштен во дивината. Подоцна било потврдено дека тоа бил истиот мажјак (познат како Мачо Б) кој бил фотографиран во 2004 година, и се смета дека е најстар јагуар во дивината (со возраст од околу 15 години) [49]. На 2 март 2009 година, Мачо Б, единствениот јагуар забележан во САД во последната деценија e фатен и еутанизиран откако било откриено дека страда од нефункционалност на бубрезите. Некои експерти сметаат дека оваа болест се јавила како последица на стрес поради многу бројните заробувања. Смртта на Мачо Б е сериозен удар за закрепнувањето на популацијата во САД[50].
Распространетоста на овој вид во минатото опфаќала голем дел од јужната половина на САД, а на југ покривала многу поголем дел од Јужна Америка. Всушност северниот дел на денешната распространетост е скратен 1000 километри на север, а јужниот околу 2000 километри. Фосили од јагуари кои датираат од пред 40 000-11 500 години се пронајдени во САД, дури до Мисури. Фосилните остатоци ги покажуваат јагуарите тешки и до 190 килограми, многу поголеми од денешните примероци на овој вид[51].
Живеалиштето на јагуарите се дождовните шуми во јужна и Средна Америка, отворени, повремено поплавувани мочуришта и суви пасишта. Сепак јагуарите најмногу преферираат густи шуми[27]. Најретко населени се сувите региони како аргентинската пампа, неплодните региони во Мексико и југозападниот дел на САД[1]. Оваа мачка ги населува тропските, суптропските и листопадните шуми. Живеалиштата на јагуарите често се наоѓаат покрај реки, мочуришта и густи дождовни шуми. Живеат и до 3800 метри надморска височина, но најчесто ги избегнуваат планините и не ги населуваат високите делови во централно Мексико и Андите[27].
Популациите на јагуар во моментот се во опаѓање. Овој вид се смета за речиси загрозен вид од Меѓународната унија за заштита на природата [1], што значи се смета дека во блиска иднина постои можност да стане загрозен вид. За време на 1960тите забележан е значителен пад на бројноста, поради 15 000 кожи од јагуар кои годишно биле извезувани од бразилска амазонија се до 1973 кога со Вашингтонскиот договор за заштита на видовите била забранета трговијата[52]. Деталните анализи на Wildlife Conservation Society откриле дека јагуарот изгубил 37% од неговата историска распространетост и неговата состојба е непозната во дополнителни 18%. Сепак, веројатноста за преживување е голема во околу 70% од териториите, поточно во амазонскиот басен и соседните Гран Чако и Пантанал [47].
Најголемо влијание на јагуарот има уништувањето на шумите, зголемувањето на кометицијата за храна со човекот[1], ловот, ураганите во северните делови на неговата распространетост и однесувањетоа на фармерите кои го убиваат доколку ја нападне стоката. Спремноста за убивање стока ги натерала фармерите да најмат ловци на јагуари кои ги убиваат овие животни штом ги забележат[26].
Јагуарот е заштитен со Апендикс 1 според CITES – секоја меѓународна трговија со јагуари или нивни делови е забранета. Ловот на јагуари е забранет во Аргентина, Белизе, Колумбија, Француска Гвајана, Хондурас, Никарагва, Панама, Парагвај, Суринам, САД, Уругвај и Венецуела. Ловот е ограничен на „проблематични индивидуи“ во Бразил, Костарика, Гватемала, Мексико и Перу, додека во Боливија сѐ уште е дозволено спортско ловење на јагуари. Видот нема никаква легална заштита во Еквадор и Гвајана [21].
Денешните напори за зачувување на видот се фокусирани на обучување на фармерите и промовирање на екотуризам [53]. Јагуарот е дефиниран како „вид чадор“ – вид кој има голема распространетост и широк спектар на живеалишта, така што кога е заштитен, влијае и врз поставување заштита на други видови до помала распространетост[54]. Организациите за заштита се фокусираат на обезбедување на поврзани живеалишта на јагуарите, знаејќи дека тоа ќе помогне и на други видови[53].
Поради непристапноста до терените на кои живее јагуарот, проценувањето на популациите е прилично тешко. Во 1991, во Белизе биле проценети помеѓу 600 – 1000 индивидуи. Една година претходно во резерватот Калакмул во Мексико, а 4000 квадратни километри било проценето дека живеат 125-180 индивидуи, со дополнителни 350 во државата Чијапас. Соседниот резерват Маја во Гватемала, на површина од 15 000 километри квадратни содржи 465-550 јагуари[55]. Во 2003 и 2004 година со употреба на GPS телеметрија, евидентирани се 6-7 јагуари на 100 квадратни километри во критичниот регион Пантанал, споредено со 10-11 при употреба на традиционалните методи. Ова покажува дека најупотребуваниот метод за проценка можно е да го зголемува вистинскиот број на индивидуи[56].
Во предколумбовска Средна и Јужна Америка, јагуарот бил симбол на моќ и сила. Меѓу андските култури, јагуарскиот култ бил раширен од раната Чавин култура и бил прифатен во поголемиот дел од денешната територија на Перу до 900 година пне. Подоцнежната Мочика култура од северно Перу го употребувала јагуарот како симбол за моќ на нивните керамики[57].
Во Мезоамерика, Олмеците (рана и влијателна култура која била развиена речиси во истиот период како и Чавин) развила посебен „човек-јагуар“ мотив на скулптури и фигурини, претставувајќи стилизирани јагуари или луѓе со јагуарски карактеристики. Во подоцнежната Маја цивилизација се сметало дека јагуарот ја олеснува комуникацијата помеѓу живите и мртвите и дека го заштитува кралското семејство. Маите ги гледале овие моќни мачки како нивни придружници во спиритуалниот свет. Цивилизацијата на Ацтеките исто така го гледала јагуарот како претставник на владетелите и воините. Ацтеките формирале и елитна воена единица позната под името „јагуарски витези“. Во митологијата на Ацтеките, јагуарот се сметал за тотем на моќното божество Тезкатлипока.
Јагуарот е национален симбол на Бразил. Јагуарот имал колемо значење во Бразил, каде индијанците ја користеле неговата маст. Верувале дека ќе им даде сила, и дека има магична моќ. Маста била и мачкана на телата на млади момчиња за да ги направи силни и да ги заштити од зло.
Јагуарот е и национално животно на Гвајана и се наоѓа на нејзиниот грб[58]. Исто така, „Јагуар“ е име на луксузната марка автомобили Jaguar.
_male_Rio_Negro_2.JPG)
.JPG)
|accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |access= ignored (помош); Check date values in: |date= (помош) |date=, |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |date=, |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) |accessdate= (помош) 
Јагуар (науч. Panthera onca) — голема мачка од родот пантери. Ова е единственото животно од родот пантери кое живее во Америка. Јагуарот е трета најголема мачка, зад тигарот и лавот, и најголема и најмоќна мачка во западната хемисфера. Денешната распространетост на јагуарот се протега од Мексико преку поголемиот дел на Средна Америка, до Парагвај и северна Аргентина. Освен една позната популација во Аризона (југозападно од Тускон), оваа голема мачка изумрела во САД за време на раните 1900-ти. Сепак постои голема можност ненабљудувани популации на јагуар да живеат во јужна Аризона, Ново Мексико па дури и Тексас.
Јагуарот може да се види во Зоолошката градина во Скопје.
Оваа дамчеста мачка физички доста е слична со леопардот, иако најчесто е поголема. По однесувањето и живеалиштето многу е поблиска до тигарот. Омилено живеалиште на јагуарот се густите дождовни шуми, но го среќаваме и во многу други шумски и отворени животни средини. Секогаш живее во близина на вода, и како тигарот, е една од ретките мачки кои уживаат во пливањето. Јагуарот е самотно животно, грабливец кој напаѓа од заседа и опортунист во поглед на избирање на пленот. Овие животни се и познати врховни грабливци кои играат голема улога во стабилизирање на екосистемите и регулирање на бројноста на популациите на нивниот плен. Јагуарот има развиено исклучително моќен загриз, дури и во споредба со останатите мачки. Ова му овозможува да го крши оклопот на некои рептили и да употребува специфичен метод на убивање – тој директно го загризува черепот на пленот со што нанесува фатален удар на мозокот.
Јагуарот е речиси загрозен вид чија бројност полека опаѓа. Главна закана претставува уништувањето на природното живеалиште, како и раздвојување на популациите. Иако меѓународната трговија со јагуари или нивни делови е забранета, оваа голема мачка се уште е убивана од луѓето, најчесто од страна на ранчери и фармери од Јужна Америка. Територијата на распространетост иако е намалена сепак останува доста голема. Јагуарот е значаен дел од митологијата на бројни староседелски американски култури, вклучувајќи ги и оние на Маите и Ацтеките.
Ягуар (Panthera onca) Хуучин ертөнцийн бар, арслан, цоохор ирвэсийн хамт Panthera төрлийг бүрдүүлдэг дөрвөн том муурын нэг, Шинэ ертөнцийн зүйл юм. Шинэ ертөнцийн цорын ганц Panthera. Ягуар бар, арсланы дараа орох гуравдахь том мий бөгөөд Ертөнцийн баруун хагасын хамгийн том, хүчирхэг мий. Ягуар өдгөө Мексикээс эхлээд Төв Америкийн ихээхэн хэсгийг оруулаад, өмнө зүгт Парагвай, хойд Аргентин хүртэл тархсан. Аризонд Таксоноос баруун өмнөд зүгт байх үржлийн нэг популяцийг эс тооцвол ягуар АНУ-д 1900-гаад оны эхнээс устсан. Гэхдээ өмнөд Аризон, Нью-Мексико, тэр байтугай Техаст хүртэл судлагдаагүй бүс нутгаар ягуарын популяцууд байх өндөр магадлалтай.
Энэхүү толбот муур цоохор ирвэстэй гаднах байдлаараа хамгийн их төстэй боловч том, бахим биетэй бөгөөд амьдрах орчин, зан төлвийн хувьд бартай ойролцоо. Өтгөн ширэнгэн ойд илүү зохицсон боловч ягуар ойт болон задгай хээр нутгаар ч тархсан. Устай газартай ойр нутагладаг ягуар барын нэгэн адил сэлэх дуртай. Ягуар гол төлөв ганц ганцаар амьдардаг бөгөөд мөшгөж, отдог махан идэштэн бөгөөд тааралдсанаа иддэг. Экосистемийг тэнцвэржүүлж, олз болдог зүйлийнхээ тоо толгойг зохицуулахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг тулгуур бөгөөд дээд түвшний махчин. Ягуарын хазалт бусад том мууртай харьцуулахад хүртэл асар хүчтэй.[2] Ийм хүчтэй хаздаг тул хуягт мөлхөгч амьтдын хуягийг нэвт хазахаас гадна амьтны хоёр чихний хоорондуур шууд гавлыг нь цөм хазаж, тархинд нь үхлийн гэмтэл учруулдаг аргатай.[3]
Ягуар ховордох дөхсөн зүйл бөгөөд тоо толгой нь буурсаар байгаа юм. Амьдрах орчин хумигдаж, хуваагдаж тусгаарлагдах аюул учирсаар байгаа ажээ. Ягуарын эд эрхтний худалдааг олон улсын түвшинд хориглосон боловч ялангуяа Өмнөд Америкт фермер, ранчер алж устгах явдал байнга гардаг. Тоо толгой нь багассан ч угаасаа өргөн тархсан байсан тул тархац нь их хэвээр байгаа. Ягуар Америкийн уугуул ард түмэн, тэр дундаа Маяа, Ацтекийн домог ярианд их орсон байдаг.
Ягуа́р (па-лацінску: Panthera onca) — трэці паводле памераў у сьвеце і самы вялікі ў Амэрыцы прадстаўнік сямейства каціных. Даўжыня цела без хваста 1,1—1,9 м, хвост 45—75 см, маса 36—113 кг, часам больш за 120 кг. Самка на 20 % меншая і лягчэйшая.
Арэал ягуара ахоплівае тэрыторыю ад Цэнтральнай Амэрыкі да поўначы Аргентыны. Асноўныя месцы распаўсюджаньня — трапічныя лясы і рэдкалесьсі.
Лад жыцьця ягуараў самотны. Плошча тэрыторыі аднаго ягуара займае ад 25 (у самак) да 100 км². Самыя актыўныя часы паляваньня наступаюць пасьля заходу сонца і на досьвітку.
Асноўная здабыча — капібары і капытныя: алені мазама, пекары, тапіры, нападае таксама на птушак, малпаў, лісіц, зьмеяў, грызуноў; часта нападае на хатнюю жывёлу. Ягуар добра плавае, можа паляваць у вадзе. Аднак яго любімы мэтад паляваньня — засада ў высокай траве ці на дрэве.
Самка нараджае 2—4 кацянятаў. У няволі ягуар дажывае да 22—25 гадоў.
— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Ягуа́р (па-лацінску: Panthera onca) — трэці паводле памераў у сьвеце і самы вялікі ў Амэрыцы прадстаўнік сямейства каціных. Даўжыня цела без хваста 1,1—1,9 м, хвост 45—75 см, маса 36—113 кг, часам больш за 120 кг. Самка на 20 % меншая і лягчэйшая.
Арэал ягуара ахоплівае тэрыторыю ад Цэнтральнай Амэрыкі да поўначы Аргентыны. Асноўныя месцы распаўсюджаньня — трапічныя лясы і рэдкалесьсі.
Лад жыцьця ягуараў самотны. Плошча тэрыторыі аднаго ягуара займае ад 25 (у самак) да 100 км². Самыя актыўныя часы паляваньня наступаюць пасьля заходу сонца і на досьвітку.
Асноўная здабыча — капібары і капытныя: алені мазама, пекары, тапіры, нападае таксама на птушак, малпаў, лісіц, зьмеяў, грызуноў; часта нападае на хатнюю жывёлу. Ягуар добра плавае, можа паляваць у вадзе. Аднак яго любімы мэтад паляваньня — засада ў высокай траве ці на дрэве.
Самка нараджае 2—4 кацянятаў. У няволі ягуар дажывае да 22—25 гадоў.
Ягуар (Panthera onca) Хуучин ертөнцийн бар, арслан, цоохор ирвэсийн хамт Panthera төрлийг бүрдүүлдэг дөрвөн том муурын нэг, Шинэ ертөнцийн зүйл юм. Шинэ ертөнцийн цорын ганц Panthera. Ягуар бар, арсланы дараа орох гуравдахь том мий бөгөөд Ертөнцийн баруун хагасын хамгийн том, хүчирхэг мий. Ягуар өдгөө Мексикээс эхлээд Төв Америкийн ихээхэн хэсгийг оруулаад, өмнө зүгт Парагвай, хойд Аргентин хүртэл тархсан. Аризонд Таксоноос баруун өмнөд зүгт байх үржлийн нэг популяцийг эс тооцвол ягуар АНУ-д 1900-гаад оны эхнээс устсан. Гэхдээ өмнөд Аризон, Нью-Мексико, тэр байтугай Техаст хүртэл судлагдаагүй бүс нутгаар ягуарын популяцууд байх өндөр магадлалтай.
Энэхүү толбот муур цоохор ирвэстэй гаднах байдлаараа хамгийн их төстэй боловч том, бахим биетэй бөгөөд амьдрах орчин, зан төлвийн хувьд бартай ойролцоо. Өтгөн ширэнгэн ойд илүү зохицсон боловч ягуар ойт болон задгай хээр нутгаар ч тархсан. Устай газартай ойр нутагладаг ягуар барын нэгэн адил сэлэх дуртай. Ягуар гол төлөв ганц ганцаар амьдардаг бөгөөд мөшгөж, отдог махан идэштэн бөгөөд тааралдсанаа иддэг. Экосистемийг тэнцвэржүүлж, олз болдог зүйлийнхээ тоо толгойг зохицуулахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг тулгуур бөгөөд дээд түвшний махчин. Ягуарын хазалт бусад том мууртай харьцуулахад хүртэл асар хүчтэй. Ийм хүчтэй хаздаг тул хуягт мөлхөгч амьтдын хуягийг нэвт хазахаас гадна амьтны хоёр чихний хоорондуур шууд гавлыг нь цөм хазаж, тархинд нь үхлийн гэмтэл учруулдаг аргатай.
Ягуар ховордох дөхсөн зүйл бөгөөд тоо толгой нь буурсаар байгаа юм. Амьдрах орчин хумигдаж, хуваагдаж тусгаарлагдах аюул учирсаар байгаа ажээ. Ягуарын эд эрхтний худалдааг олон улсын түвшинд хориглосон боловч ялангуяа Өмнөд Америкт фермер, ранчер алж устгах явдал байнга гардаг. Тоо толгой нь багассан ч угаасаа өргөн тархсан байсан тул тархац нь их хэвээр байгаа. Ягуар Америкийн уугуул ард түмэн, тэр дундаа Маяа, Ацтекийн домог ярианд их орсон байдаг.
जॅग्वार (मराठी लेखनभेद: जग्वार) हा अमेरिका खंडात आढळणारा मार्जार कुळातील शिकारी वन्यप्राणी आहे. हा प्राणी चित्ता आणि बिबळ्या यांसारखा ठिपकेदार असतो. याचा आढळ दक्षिण अमेरिका, मेक्सिको, मध्य अमेरिका, दक्षिण अमेरिका खंडातील अॅमेझॉन नदीच्या खोऱ्यांतील वनांत दिसतो.
---- जय निकम
जॅग्वार (मराठी लेखनभेद: जग्वार) हा अमेरिका खंडात आढळणारा मार्जार कुळातील शिकारी वन्यप्राणी आहे. हा प्राणी चित्ता आणि बिबळ्या यांसारखा ठिपकेदार असतो. याचा आढळ दक्षिण अमेरिका, मेक्सिको, मध्य अमेरिका, दक्षिण अमेरिका खंडातील अॅमेझॉन नदीच्या खोऱ्यांतील वनांत दिसतो.
---- जय निकम
जैगुआर (jaguar) फ़ेलिडाए कुल का एक शिकारी मांसाहारी जानवर है जो उत्तरी अमेरिका और दक्षिणी अमेरिका में पाई जाने वाली इकलौती पैन्थेरा (Panthera) जाति है। सिंह और बाघ के बाद जैगुआर बिल्ली (फ़ेलिडाए) कुल का तीसरा सबसे बड़ा और पृथ्वी के पश्चिमी गोलार्ध (हेमिस्फ़्येर) का पहला सबसे बड़ा सदस्य जानवर है। इसका निवास क्षेत्र उत्तर में संयुक्त राज्य अमेरिका के कुछ दक्षिणी हिस्सों से लेकर दक्षिण में आर्जेन्टीना के उत्तरी हिस्सों तक है।
हालांकि देखने में जैगुआर कुछ-कुछ तेन्दुए जैसा लगता है, लेकिन इसका शरीर तेन्दुए से बड़ा और अधिक शक्तिशाली होता है। इसका रहन-सहन और आदतें तेन्दुए से ज़्यादा बाघ से मिलती हैं। यह वनों में रहना पसंद करता है लेकिन मैदानों और झाड़ वाले इलाकों में भी घूमता है। इसे पानी के पास रहना पसंद है और बाघ की तरह इसे भी आसानी से तैरना आता है। इसे अकेला रहना और पीछा करके अपना शिकार मारना पसंद है। इसका जबड़ा और दांत बहुत मज़बूत होते हैं और सहज ही कवच वाले जानवरों को भी ग्रास बनाने में सक्षम हैं। आमतौर पर यह अपने शिकार को कानों के बीच काट कर सीधा कोपल की हड्डी तोड़कर मस्तिष्क पर जानलेवा घाव कर देता है।[2]
जैगुआर (jaguar) फ़ेलिडाए कुल का एक शिकारी मांसाहारी जानवर है जो उत्तरी अमेरिका और दक्षिणी अमेरिका में पाई जाने वाली इकलौती पैन्थेरा (Panthera) जाति है। सिंह और बाघ के बाद जैगुआर बिल्ली (फ़ेलिडाए) कुल का तीसरा सबसे बड़ा और पृथ्वी के पश्चिमी गोलार्ध (हेमिस्फ़्येर) का पहला सबसे बड़ा सदस्य जानवर है। इसका निवास क्षेत्र उत्तर में संयुक्त राज्य अमेरिका के कुछ दक्षिणी हिस्सों से लेकर दक्षिण में आर्जेन्टीना के उत्तरी हिस्सों तक है।
हालांकि देखने में जैगुआर कुछ-कुछ तेन्दुए जैसा लगता है, लेकिन इसका शरीर तेन्दुए से बड़ा और अधिक शक्तिशाली होता है। इसका रहन-सहन और आदतें तेन्दुए से ज़्यादा बाघ से मिलती हैं। यह वनों में रहना पसंद करता है लेकिन मैदानों और झाड़ वाले इलाकों में भी घूमता है। इसे पानी के पास रहना पसंद है और बाघ की तरह इसे भी आसानी से तैरना आता है। इसे अकेला रहना और पीछा करके अपना शिकार मारना पसंद है। इसका जबड़ा और दांत बहुत मज़बूत होते हैं और सहज ही कवच वाले जानवरों को भी ग्रास बनाने में सक्षम हैं। आमतौर पर यह अपने शिकार को कानों के बीच काट कर सीधा कोपल की हड्डी तोड़कर मस्तिष्क पर जानलेवा घाव कर देता है।
ਜੈਗੁਆਰ (ਪੈਂਥਰਾ ਓਂਕਾ ) ਇਕ ਵੱਡੀ ਘਾਤਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਪੈਂਥਰਾ ਮੂਲ ਦੀ ਜੀਨਸ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਜਾਗੁਆਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਲੜੀ ਦੱਖਣੀ-ਪੱਛਮੀ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਕੇਂਦਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਪੈਰਾਗੁਏ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਵਿਚ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਪੱਛਮੀ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਵਿਚ ਇਕੋ ਬਿੱਲੀਆਂ ਰਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸਪੀਸੀਜ਼ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਢੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਈ.ਯੂ.ਸੀ.ਐੱਨ. ਲਾਲ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਧਮਕੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਘਰ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਜੈਗੁਆਰ ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੇਸੀ ਬਿੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਾਗ਼ੀ ਬਿੱਲੀ ਚੀਤੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਭਿਆਲਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਖੁੱਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕਾ ਗਰਮ ਅਤੇ ਗਰਮ ਖਣਿਜਾਂ ਵਾਲਾ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਬਰੈਂਡਲੀਫ ਜੰਗਲ, ਦਲਦਲ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਹਨ। ਜੈਗੁਆਰ ਤੈਰਾਕੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਲੜੀ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ' ਤੇ ਇਕੱਲੇ, ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ, ਡੰਡੀ-ਅਤੇ-ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੀਸਟੋਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੈਗੁਆਰ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ, ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਅਕਸਰ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਝਗੜਿਆਂ ਵਿਚ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਇਸਦੀ ਸੀਮਾ ਵੱਡੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵੰਡ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਜੈਗੁਆਰ ਨੇ ਮਾਇਆ ਅਤੇ ਐਜ਼ਟੈਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਜੈਗੁਆਰ ਇਕ ਸੰਖੇਪ ਅਤੇ ਚੰਗੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਾਲਾ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬਿੱਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬਿੱਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸ਼ੇਰ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। [1] [2] [3] ਇਸ ਦਾ ਕੋਟ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲਈ ਲਾਲ-ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵੈਂਟ੍ਰਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚਿੱਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। [4] ਚਟਾਕ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜੈਗੁਆਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਗੁਲਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਕਈ ਬਿੰਦੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਰ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਦੇ ਚਟਾਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਠੋਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਪੂਛ' ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇਕ ਬੈਂਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੰਗਲ ਦੇ ਜੈਗੁਆਰ ਖੁੱਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਅਕਸਰ ਗੂੜੇ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਛੋਟੇ, ਜੜ੍ਹੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ। [5]
ਜੈਗੁਆਰ (ਪੈਂਥਰਾ ਓਂਕਾ ) ਇਕ ਵੱਡੀ ਘਾਤਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਪੈਂਥਰਾ ਮੂਲ ਦੀ ਜੀਨਸ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਜਾਗੁਆਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਲੜੀ ਦੱਖਣੀ-ਪੱਛਮੀ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਕੇਂਦਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਪੈਰਾਗੁਏ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਵਿਚ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਪੱਛਮੀ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਵਿਚ ਇਕੋ ਬਿੱਲੀਆਂ ਰਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸਪੀਸੀਜ਼ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਢੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਈ.ਯੂ.ਸੀ.ਐੱਨ. ਲਾਲ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਧਮਕੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਘਰ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਜੈਗੁਆਰ ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੇਸੀ ਬਿੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਾਗ਼ੀ ਬਿੱਲੀ ਚੀਤੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਭਿਆਲਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਖੁੱਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕਾ ਗਰਮ ਅਤੇ ਗਰਮ ਖਣਿਜਾਂ ਵਾਲਾ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਬਰੈਂਡਲੀਫ ਜੰਗਲ, ਦਲਦਲ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਹਨ। ਜੈਗੁਆਰ ਤੈਰਾਕੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਲੜੀ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ' ਤੇ ਇਕੱਲੇ, ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ, ਡੰਡੀ-ਅਤੇ-ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੀਸਟੋਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੈਗੁਆਰ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ, ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਅਕਸਰ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਝਗੜਿਆਂ ਵਿਚ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਇਸਦੀ ਸੀਮਾ ਵੱਡੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵੰਡ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਜੈਗੁਆਰ ਨੇ ਮਾਇਆ ਅਤੇ ਐਜ਼ਟੈਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
சிறுத்தைப்புலி என்பது அமெரிக்காக்களைக் தாயகமாகக் கொண்ட பெரும்பூனை இனம் ஆகும். இது சிங்கம் மற்றும் புலிக்கு அடுத்தபடியாக மூன்றாவது பெரிய பூனையினம் ஆகும். இதன் தற்போதைய வாழ்விடமானது மத்திய அமெரிக்காவில் பெரும்பான்மையாக மெக்சிகோவிலிருந்து பராகுவேவிற்குத் தெற்குப் பகுதி மற்றும் வடக்கு அர்ஜென்டினா வரையிலும் உள்ளது. அரிஜோனாவில் உள்ள அறியப்பட்ட இனத் தொகையைத் தவிர, இந்தப் பூனை இனம் 1900ஆம் ஆண்டுகளிலிருந்து ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களில் முற்றிலுமாக அழிந்து விட்டது.
இந்த புள்ளிகள் உள்ள பூனை சிறுத்தையின் புறத்தோற்றத்தை ஒத்திருக்கிறது; இது உருவத்தில் மிகப் பெரியதாகவும் முரட்டுத்தனம் வாய்ந்ததாகவும் இருந்தாலும் இதனுடைய இருப்பிடம் மற்றும் இதன் குணங்கள் புலியின் குணங்களை ஒத்ததாய் உள்ளன. அடர்த்தியான மழைக்காடுகளே இவற்றிற்கு பிடித்த வசிப்பிடமாக இருந்தாலும், இவை காடுகள் நிறைந்த திறந்தவெளி திணை நிலங்களிலும் வாழ்கின்றன. சிறுத்தைப்புலிகள் பொதுவாக நீர் நிறைந்திருக்கும் இடங்களுடனேயே தொடர்புற்றுள்ளன. குறிப்பாக, புலியைப் போலவே, சிறுத்தைப்புலியும் நீச்சலை விரும்பும் ஒரு விலங்காகும். சிறுத்தைப்புலி பெரும்பாலும் தனித்தே வசிக்கும், பதுங்கியிருந்து பாயும் மற்றும் வாழ்வதற்காக இரை தேடும் ஊனுண்ணி ஆகும். மேலும், அது இரையைத் தேர்ந்தெடுப்பதில் சமயத்திற்கு ஏற்றாற்போல செயலாற்ற வல்லது.
இயற்கைச் சூழல் அமைப்புகளையும், இரையாகும் விலங்குகளின் இனத் தொகையையும் ஒழுங்குபடுத்துவதில் சிறுத்தைப்புலி முக்கியப் பங்கு வகிப்பதால், இது பிரதானமான மற்றும் போட்டியின விலங்குகளை இரையாக்கிக் கொள்ளும் விலங்கு ஆகும்.
சிறுத்தைப்புலியின் கடிதிறன் பிற பெரும் பூனைகளை விடவும் அபரிமிதமான சக்தி வாய்ந்தது.[3] இதன் கடிதிறன் வலிமை, கவசமுள்ள ஊர்வனவற்றின்[4] ஓடுகளைத் துளையிடவும், அசாதாரணமான முறைகளில் விலங்குகளை இரையாக்கிக் கொல்லவும் உதவி புரிகிறது. இரையின் காதுகளுக்கு இடையில் உள்ள மண்டையோட்டை நேரடியாகக் கடிப்பதன் மூலம் மூளையில் நேரடியாகச் செலுத்தி ஒரே கடியில் உயிரைப் போக்கும் திறன் கொண்டதாக உள்ளது.[5]
சிறுத்தைப்புலி இனம் செம்பட்டியலில் அச்சுறுத்தப்படும் இனமாக அறிவிக்கப்பட்டிருக்கிறது; மேலும் அதன் எண்ணிக்கை தொடர்ந்து குறைந்தவாறே உள்ளது. வசிப்பிட இழப்பும், தற்போதிருக்கும் விலங்குத் தொகை வெவ்வேறு இடங்களுக்கு பிரிக்கப்பட்டு விடுவதும் இந்த இனத்தின் அழிவுக்கு ஏற்பட்டிருக்கும் அச்சுறுத்தல்களில் அடங்கும். சிறுத்தைப்புலிகள் மற்றும் அதனுடைய பாகங்களின் சர்வதேச வியாபாரம் தடைப்படுத்தப்பட்டு இருந்தாலும், இந்தப் பெரும்பூனையின விலங்குகள் இன்னமும் மனிதர்களால் கொல்லப்படுகின்றன. குறிப்பாக, தென் அமெரிக்காவில் உள்ள விவசாயிகள் மற்றும் பண்ணையாட்கள் ஆகியோருடனான மோதல்களில் இவை அதிகமாக நிகழ்கின்றன. இவை எண்ணிக்கையில் குறைந்து விட்டாலும், இவற்றின் வீச்சு மிகப் பெரிதானது. வரலாற்றுப் புகழ் வாய்ந்த இது, மாயா மற்றும் அஜ்டெக் ஆகியவை உள்ளிட்ட அமெரிக்கக் கலாசாரத்தின் புராணங்கள் பலவற்றிலும் முதன்மையான இடம் பெற்றுள்ளது.
Panthera onca எனப்படும் இனம் ஒன்றே பெரும்பூனை இனத்தில் தற்போது உள்ள ஒரே சிறுத்தைப்புலி ஆகும். சிங்கம், புலி, சிறுத்தை, சிறுத்தைப்புலி, பனி சிறுத்தை, மற்றும் மேகங்கள் போல் புள்ளியிட்ட சிறுத்தை ஆகிய அனைத்து விலங்குகளுக்குமே ஒரு பொதுவான மூதாதையர்தான் என்றும் இந்த வகை விலங்கினம் ஆறிலிருந்து பத்து மில்லியன் வருடங்கள் வயதுடையவையே என்றும் மரபணுச் சான்றுகள் தெரிவிக்கின்றன;[6] பாந்தெரா இனம் இரண்டிலிருந்து 3.8 மில்லியன் வருடங்கள் முன்னர் தோன்றியதாக உயிர் எச்சப் பதிவுகள் சுட்டிக்காட்டுகின்றன.[6][7] நியோஃபெலிஸ் நெபுலோஸா எனப்படும் மேகங்கள் போல புள்ளியிட்ட சிறுத்தைகள் தான் இந்த இனத்திற்கு அடிப்படை என்று ஃபைலோஜெனடிக் என்னும் விலங்கு இனவியல் குறிப்பிடுகிறது.[6][8][9][10] இந்த இனத்தில் தற்போது மீதமுள்ள தொகை என்பது ஒவ்வொரு ஆய்விலும் மாறுபட்டுக் காணப்படுவதால் தீர்மானமாக அறியப்படவில்லை.
விலங்குத் தாவர வடிவ அமைப்பியலின் சான்றுகளின் அடிப்படையில் பிரிட்டிஷ் விலங்கியலாளர் ரெஜினால்ட் பாக்காக், ஜாகுவார் என்பது சிறுத்தை இனத்துடன் மிக நெருங்கிய தொடர்புடையது என்னும் முடிவுக்கு வந்தார்.[10] எனினும், மரபணுச் சான்றுகள் தீர்மானமான முறையில் கிடைக்கப் பெறவில்லை. மேலும் ஜாகுவார் வகை மற்ற இனங்களுடன் தொடர்புடையதா என்பது பற்றியும் ஆய்வுகளுக்கு இடையில் மாறுபாடு நிலவுகிறது.[6][8][9][10] அழிந்து விட்ட பாந்தெரா இனத்தின் உயிர் எச்சங்களான பாந்தெரா கோம்பாஸ்ஜோஜென்ஸிஸ் எனப்படும் ஐரோப்பிய ஜாகுவார் மற்றும் பாந்தெரா அட்ராக்ஸ் என்னும் அமெரிக்க சிங்கம் ஆகியவை சிங்கம் மற்றும் ஜாகுவார் ஆகிய இரண்டு விலங்குகளின் பண்புகளையும் வெளிப்படுத்துகின்றன.[10] ஜாகுவாரின் இழைமணிகள் மரபணு ஆராய்ச்சி, இந்த இனம் 280,000-510,000 வருடங்களுக்கு முன்னதாகத் தோன்றியதாக, அதாவது உயிர் எச்ச ஆய்வுகள் கூறும் காலத்திற்குப் பின்னதாக இவற்றின் காலத்தைச் சுட்டிக் காட்டுகின்றன.[11]
ஜாகுவாரின் துணை இனத்தின் கடைசித் தொகுப்பு முறைக் கூறு 1939ஆம் வருடம் பாக்காக் என்பவரால் உருவாக்கப்பட்டது. இந்த விலங்கினத்தின் நிலவியல் தோற்றுவாய் மற்றும் அவற்றின் மண்டையோட்டு வடிவ அமைப்பியல் ஆகியவற்றின் அடிப்படையில், அவர் எட்டு துணை இனங்களை அடையாளம் கண்டறிந்தார். இருப்பினும், எல்லா துணை இனங்களையும் பிரித்து ஆராய அவருக்கு போதுமான மாதிரிகள் கிடைக்கவில்லை. மேலும் பல மாதிரிகள் ஒன்று போலவே இருப்பதாகவும் அவருக்கு ஐயம் எழலானது. பின்னாளில், அவரது ஆய்வின் மீதான ஒரு பரிசீலனை, மூன்று துணை இனங்களை மட்டுமே அங்கீகரிக்க இயலும் என்று குறிப்பிட்டது.[12]
சமீபத்திய ஆய்வுகளாலும் துணை இனங்களுக்கான சான்றுகளை வரையறுக்க இயலவில்லை. அவ்வாறு வரையறுத்தலுக்கு உட்படாதவை துணை இனங்கள் என அங்கீகாரம் பெறவில்லை.[13] லார்ஸன் என்பவர் (1997) ஜாகுவாரின் வடிவ அமைப்பியல் வேறுபாடுகளை ஆய்ந்து அதில் வடக்கு-தெற்கு நிலவியல் தொடர்பான வேறுபாடுகள் இருப்பதாகச் சுட்டிக் காட்டியுள்ளார். இருப்பினும், இத்தகைய துணை இனங்களுக்குள்ளாகவே வேறுபாடுகள் மிகுந்திருப்பதால், மேலும் துணை வகைகளாக இவை பிரிக்கப்படத் தேவையில்லை என்று அவர் கூறியுள்ளார்.[14] எய்ஜிரிக் மற்றும் அவருடன் பணியாற்றியவர்கள் 2001ஆம் வருடம் நடத்திய ஒரு மரபணு ஆராய்ச்சி, நிலவியல் ரீதியாக துணை வகைகள் இருப்பதற்கான சான்றுகள் தென்படவில்லை என்று உறுதிப்படுத்தியது. இருப்பினும், அமேசான் நதி போன்ற முக்கிய நிலத் தடைகள் வெவ்வேறு இடங்களுக்கிடையே மரபணுக்கள் பரிமாற்றம் நடப்பதை குறைத்தன என்பதையும் அவர்கள் கண்டறிந்தனர்.[11] இதையடுத்து, மேலும் விரிவான முறையில் நடத்தப்பட்ட ஒரு ஆய்வு கொலம்பிய ஜாகுவார்களிடையே முன்னதாக அறிவிக்கப்பட்டிருந்த இனத்தொகைக் கணக்கை உறுதி செய்தது.[15]
துணையினங்களின் பண்புகளாக பாக்காக் அறிவித்தவற்றை இன்றளவும் இந்தப் பெரும் பூனையினத்தின் பொதுப் பண்புகளாக பட்டியலிடப்படுகின்றனர்.[16] ஸேமொர், இதை மூன்று துணை இனங்களாக வகைப்படுத்தினார்.[12]
உலகின் பாலூட்டி இனங்கள் என்பதன் கீழ் ஒன்பது வகைகள் அங்கீகரிக்கப்படுகின்றன: அவை, மேற்காணும் எட்டு இனங்கள் மற்றும் கூடுதலாக பி.ஓ.பாராகுவென்ஸிஸ் ஆகியவையாகும்.[1]
சிறுத்தைப்புலி திண்மையான தசைகளுடன் கட்டமைப்பான உடல் கொண்ட ஒரு விலங்கு ஆகும். இவற்றின் உருவ அளவுகளில் குறிப்பிடத்தக்க வேறுபாடுகள் உள்ளன. இவற்றின் எடை வழக்கமாக 56-96 கிலோகிராம் வரை இருக்கும். பெரிய ஆண் வகைகள் (ஏறத்தாழ ஒரு பெண் புலி அல்லது பெண் சிங்கத்தின் எடைக்கு நிகராக) 159 கிலோகிராம்[18] இருப்பதாகப் பதிவுகள் கூறுகின்றன; மற்றும் சிறிய சிறுத்தைப்புலிகள் மிகக் குறைந்த எடையாக 36 கிலோகிராம்கள் கொண்டிருக்கும். ஆணினத்தை விட பெண்ணினம் 10-20% சிறியதாக உள்ளது. இந்தப் பெரும் பூனைகளின் நீளம் 1.62-1.83 மீட்டர்கள் வரை (5.3-6அடி) வேறுபடுகின்றன. மேலும் அதன் வால் 75 சென்டிமீட்டராக (30 இன்ச்) அமைந்து அதன் நீளத்தை மேலும் கூட்டுவதாக உள்ளது. இவை தமது தோள்கள் வரையில் 67-76 சென்டிமீட்டர் (27-30 இன்ச்) உயரம் கொண்டுள்ளன.[19]
]] பகுதி சார்ந்தும் மற்றும் வசிப்பிடங்களைப் பொறுத்தும் இவற்றின் அளவுகள் வேறுபடுவதாக அறியப்பட்டுள்ளது. ஜாகுவார்கள், வடபகுதிகளை விட தென் பகுதிகளில் பெரும் உருவம் கொண்டுள்ளன. மெக்ஸிகன்-பசிபிக் கடலோரங்களில் உள்ள காமெலா-குயிக்ஸ்மாலா உயிரினவெளி காப்பகத்தில் ஜாகுவாரைப் பற்றி மேற்கொண்ட ஆய்வுகள், 30-50 கிலோகிராம் (66-110 எல்பி) எடையுள்ளவற்றை வெளிக்காட்டியது; இது ஏறத்தாழ, கௌகார் எனப்படும் அமெரிக்க நாட்டு சிறுத்தைப்புலியின் அளவாகும்.[20] இதற்கு மாறாக, பிரேஸிலில் உள்ள பான்டானல் பகுதியில் ஜாகுவாரைப் பற்றிய ஒரு ஆய்வில் ஜாகுவார்களின் சராசரி எடை 100 கிலோகிராம்(220 எல்பி) என்பதாக உள்ளது என்று அறியப்பட்டுள்ளது; மேலும், வயதான ஆண் ஜாகுவார்களில் 300 எல்பி அல்லது அதற்கு மேலான எடையும் கூட வழக்கத்திற்குப் புறம்பானதாகக் காணப்படவில்லை.[21] காடுகளில் வசிக்கும் ஜாகுவார்கள் அடர்ந்த நிறம் கொண்டும், திறந்த வெளிப் பகுதிகளில் இருப்பதை விட குறிப்பிடத்தக்க வகையில் சிறியதாகவும் உள்ளன. (பான்டானல் என்பது திறந்த ஈர நில பள்ளத்தாக்கு). காட்டுப் பகுதிகளில் பெரும் உருவம் கொண்ட தாவர உண்ணிகள் குறைவான அளவில் வசிப்பது இதன் காரணமாக இருக்கலாம்.[22]
சிறிய மற்றும் திண்மையான எலும்பு அமைப்பைக் கொண்டுள்ளமையால், ஏறுவது, தவழ்வது மற்றும் நீந்துவது ஆகியவை ஜாகுவார்களுக்கு மிக எளிதாகக் கை வருபவையாக உள்ளன.[19] ஜாகுவார் உறுதியான தலை மற்றும் பலம் வாய்ந்த தாடை அமையப் பெற்றுள்ளது. பெரும் பூனையினத்தின் மற்ற விலங்குகளை விட ஜாகுவாரே மிகச் சக்தி வாய்ந்த கடிதிறன் கொண்டுள்ளதாக அறியப்பட்டுள்ளது. சக்திவாய்ந்த பாலூட்டிகளில் இது இரண்டாவது நிலையில் உள்ள விலங்காகும். இத்தகைய சக்தியானது ஆமையோடுகளை குத்திக் கிழிப்பதில் இதற்கு உதவுவதாக அமைந்துள்ளது.[4] உடலின் அளவுக்கேற்ப கடிக்கும் வேகத்தை அமைத்துக் கொள்ளும் தன்மையைப் பற்றிய ஒப்புமை ஆய்வில் இது முதன்மையான பூனையினமாக உள்ளது. மேகங்கள் போல் புள்ளியிட்ட சிறுத்தைகள் போல அமைந்துள்ள ஜாகுவார், தனது கடிதிறனைப் பொறுத்த வரையில் சிங்கம் மற்றும் புலியை விடவும் முன்னணியில் உள்ளது.[23] "ஒரு தனிப்பட்ட ஜாகுவாரால் 360 கிலோ (800 எல்பி) எடையுள்ள எருதை, எட்டு மீட்டர் (25 அடி) தூரம் தனது தாடையினால் இழுத்து செல்ல முடியும்" என்றும் "பாரம் மிகுந்த எலும்புகளையும் தூளாக்கி விட முடியும்" என்றும் அறிக்கைகளில் தெரிய வருகிறது.[24] அடர்ந்த காடுகளில், 300 கிலோகிராம் (660 எல்பி) வரை எடையுள்ள வன விலங்குகளை ஜாகுவார் வேட்டையாடுகிறது. அதன் குள்ளமான, உறுதியான உடலமைப்பு அது கொள்ளும் இரைக்கும் அதன் சுற்றுப்புறத்திற்கும் ஏற்றவாறு அமைந்துள்ளது.
ஜாகுவாரின் கீழ்த்தோலானது பொதுவாக பழுப்பு மஞ்சள் நிறமாக இருப்பினும், சிவந்த காவி நிறத்திலிருந்து கருப்பு நிறம் வரையிலும் இதன் வண்ணங்கள் மாறுபடுகின்றன. தமது வசிப்பிடமான காடுகளில் தம் உருவத்தை மறைத்துக் கொள்ள உதவியாக இந்தப் பூனையினத்தின் மேற்தோல் முழுவதும் ரோஜா வடிவ வரியிழைவுகள் காணப்படுகின்றன. இந்தப் புள்ளிகள் மற்றும் மேற்தோல் வரியிழைகள் ஒவ்வொரு ஜாகுவாருக்கும் வேறுபடும். ரோஜா வடிவ வரியிழைவுகளில் ஒன்றோ அல்லது அதற்கு மேற்பட்ட புள்ளிகளோ இருக்கலாம், இந்த புள்ளிகளின் வடிவங்களும் வேறுபடலாம். பொதுவாக தலை மற்றும் கழுத்தில் உள்ள புள்ளிகள், அதன் வாலில் உள்ள புள்ளிகளைப் போலவே, அழுத்தமாக உள்ளன; இவை ஒன்றாக இணைத்துப் பார்க்கப்படும்போது வரிகளாகத் தோன்றுகின்றன. அடிவயிற்றுப்பகுதி, தொண்டை மற்றும் கால்களின் புறப் பரப்பு மற்றும் கீழ் பக்கவாட்டுப் பகுதி ஆகியவை வெண்மையாக உள்ளன.[19]
மெலனின் நோய் எனப்படும் தோல் கருமையாகும் ஒரு நிலை இந்த இனத்தில் தோன்றுவதுண்டு. இந்தக் கருமை நிறம் என்பது ஜாகுவார்களில் புள்ளியிட்ட வடிவத்தை விட மிகக் குறைவாகவே (இதன் மொத்த எண்ணிக்கையில் ஆறு சதவிகித அளவே இருப்பதாக) காணப்படுகிறது.[25] எதிருருவின் ஆளுமையின் விளைவாக, தென்-அமெரிக்கப் பகுதிகளில் வசிக்கும் ஜாகுவார்களில் இவை காணப்படுவதாகக் கூறப்படுகிறது.[26] மெலனின் நோய் உடைய ஜாகுவார்கள் முற்றிலும் கருப்பாகத் தோற்றமளிக்கும். இருப்பினும், நெருக்கத்தில் பார்க்கையில் அதன் புள்ளிகள் தென்படும். மெலனின் நோய் கொண்ட ஜாகுவார்கள் இயல்பாக கருப்புச் சிறுத்தைப் புலிகள் என அழைக்கப்படுகின்றன. ஆயினும் அவை தனி இனமல்ல. வெண் சிறுத்தைப் புலிகள் என்றழைக்கப்படும் அரிதான வெளிறிப் புலிகளும், பிற பெரும் பூனை இனங்களைப் போல, ஜாகுவார்களிலும் காணப்படுகின்றன.[22]
ஜாகுவார்கள் தோற்றத்தில் சிறுத்தைகளை ஒத்திருந்தாலும், இவை மேலும் உறுதியானவையாகவும், அதிக எடை கொண்டும் உள்ளன; மேலும் இந்த இரண்டு விலங்குகளையும் ரோஜா வடிவ இழைவுகளைக் கொண்டும் வேறுபடுத்தலாம். ஜாகுவாரின் மேற்தோலில் உள்ள ரோஜா வடிவ இழைவுகள், பெரியதாகவும், எண்ணிக்கையில் குறைவாகவும், அடர்ந்த நிறம் கொண்டும், மேலும் நடுவில் அடர்ந்த கோடுகள் மற்றும் சிறிய புள்ளிகள் உடையவையாகவும் இருக்கின்றன. சிறுத்தைகளில் இவ்வாறு காணப்படுவதில்லை. சிறுத்தைகளோடு ஒப்பிடும் போது ஜாகுவாரின் தலை உருண்டையாகவும் அதன் கால்கள் குள்ளமாக மற்றும் திண்மையாகவும் உள்ளன.[27]
பெண் ஜாகுவார்கள் ஏறத்தாழ இரண்டு வயதில் பாலின முதிர்வடைகின்றன. இது ஆண் ஜாகுவார்களுக்கு மூன்று அல்லது நான்கு வயதில் நிகழ்கிறது. இரைகள் அபரிமிதமாகக் கிடைக்கும் பொழுது பிறப்புகள் அதிகமாகக்கூடும் என்றாலும், காட்டுப் பகுதிகளில் வருடம் முழுவதுமே இந்தப் பூனையினம் இனச்சேர்க்கையில் ஈடுபடுவதாக நம்பப்படுகின்றது.[28] சிறைப்படுத்தப்பட்ட ஆண் ஜாகுவார்களிடம் மேற்கொள்ளப்பட்ட ஆராய்ச்சிகள், அவை வருடம்-முழுவதும் இனச்சேர்க்கையில் ஈடுபடுகின்றன என்னும் கருத்தாக்கத்திற்கு ஆதரவாக உள்ளன. இவற்றின் விந்தின் தனிக்கூறுகளிலோ அல்லது அவை வெளிப்படும் விதத்திலோ எந்தப் பருவத்திலும் மாற்றங்கள் காணப்படுவதில்லை; சிறைப்படுத்தப்பட்ட ஜாகுவார்களில் இனப்பெருக்க வெற்றியானது குறைந்த அளவிலேயே காணப்பட்டது.[29] ஒரு முழு 37-நாள் சுழற்சியில் பெண்ணின இனப்பெருக்கத்திற்கு உதவும் தூண்டி முட்சிறப்புக் காலம் என்பது 6-17 நாட்கள் வரை இருக்கும்; பெண் ஜாகுவார்கள் தங்களது கருவளத்தை சிறு நீர் வாசனைத் தடயங்கள் மற்றும் உயர்த்திய குரலொலி ஆகியவற்றின் மூலம் தெரிவிக்கின்றன.[28] இரு பாலினங்களுமே, உடலுறவு மேற்கொள்ளும் நேரங்களில், வழக்கத்தை விட அதிகத் தொலைவு செல்லும் தன்மை கொண்டுள்ளன.
இனச்சேர்க்கைக்குப் பிறகு அந்த ஜோடி பிரிந்து விடுகிறது. பெண் ஜாகுவாரே குட்டியை முழுதுமாகப் பராமரிக்கிறது. பெண் ஜாகுவாரின் சூல் காலம் சுமார் 93-105 நாட்கள் வரை நீடிக்கிறது; பெண் ஜாகுவார், பொதுவாக இரண்டு குட்டிகளும், அதிக பட்சமாக நான்கு குட்டிகள் வரையும் ஈனும். ஆணினம் தன் இனத்தை தானே உண்டு விடும் ஆபத்து இருப்பதால், குட்டிகள் பிறந்த பின்பு ஆணினம் அவ்விடத்தில் இருப்பதை தாய் ஜாகுவார்கள் விரும்புவதில்லை; இத்தகைய நடத்தையானது புலிகளிடத்தும் காணப்படுகிறது.[30]
குட்டிகள் பிறக்கும் பொழுது குருடாகவே பிறக்கின்றன. இரண்டு வாரங்களுக்குப் பிறகே அவை பார்வை பெறுகின்றன. குட்டிகளை மூன்று மாதத்தில் பால்குடி மறக்குமாறு செய்கின்றன. ஆனால் அவை தம் தாயுடன் வேட்டையாடச் செல்வதற்கு முன்னர் தாம் பிறந்த குகையிலேயே ஆறு மாதங்கள் வரை கழிக்கின்றன.[31] தமக்கென ஒரு வசிப்பிடத்தை உருவாக்கிக் கொள்வதற்கு முன்னால் அவை தமது தாயுடனேயே ஒன்று அல்லது இரண்டு வருடங்களுக்கு வசிக்கின்றன. தமது எதிரிணைகளோடு மோதி, தமக்கென்று ஒரு எல்லையை உருவாக்கிக் கொள்ளும் வரையிலும், இளம் ஆண் ஜாகுவார்கள் சுற்றி அலைபவையாகவே உள்ளன. காடுகளில் வாழும் ஜாகுவார்களின் ஆயுட்காலம் இயல்பாக 12லிருந்து 15 வருடங்கள் வரை இருப்பதாகக் கணக்கிடப்பட்டுள்ளது. சிறைப்படுத்தப்பட்ட ஜாகுவார்கள் 23 வருடங்கள் வரையிலும் வாழ்கின்றன. இதனால் நீண்ட ஆயுள் கொண்ட பூனைகளின் பட்டியலில் இவை இடம் பெறுகின்றன.[21]
இதர பூனை இனங்களைப் போலவே, ஜாகுவார் தாய்-குட்டி குழுவிற்கு வெளியாகத் தனித்தே வாழ்கிறது. வளர்ச்சி அடைந்த ஜாகுவார்கள் பொதுவாக இனச்சேர்க்கைக்காக மட்டுமே சந்திக்கின்றன (மிகக் குறைந்த அளவில் இடைநிகழ்ச்சியாக[30] இனச் சேர்க்கையல்லாத சந்திப்புகளும் காணப்படுகின்றன). மேலும், இவை தமக்கென பெரும் நிலப்பரப்பு கொண்ட எல்லைகளை உருவாக்கிக் கொள்கின்றன. பெண் ஜாகுவர்களின் எல்லைகள், 25 முதல் 40 சதுர கிலோமீட்டர்கள் அளவு தொலைவு கொண்டுள்ளன. இவை ஒன்றன் மேல் ஒன்றாகக் கவியக்கூடும். ஆனால் இந்த விலங்குகள் பொதுவாக ஒன்றையொன்று தவிர்த்து விடுகின்றன. ஆணினத்தின் எல்லைப் பரப்பு, அவற்றின் விளையாட்டு மற்றும் நிரப்பிடம் ஆகியவை கிடைக்கப் பெறுவதைப் பொறுத்து, இதைப் போல ஏறத்தாழ இரண்டு மடங்காக அமையலாம். ஆனால் ஆண் ஜாகுவார்களின் எல்லைகள் ஒன்றன் மேல் ஒன்று கவிவதில்லை.[30][32] ஜாகுவார்கள் பிறாண்டல் தடயங்கள், சிறு நீர் மற்றும் கழிவுகள் ஆகியவற்றைக் கொண்டே தமது எல்லையைக் குறித்துக் கொள்கின்றன.[33]
ஏனைய பெரும் பூனையினங்களைப் போலவே, ஜாகுவார்கள் உறுமும் திறன் கொண்டவையாகும் (ஆண் ஜாகுவார்கள் அதிக சக்தியுடன் உறுமும் திறன் கொண்டுள்ளன). தமது எல்லைக்கும் இனச்சேர்க்கைக்கும் போட்டியாக வரும் விலங்குகளை எச்சரிக்க இவ்வாறு அவை உறுமல் எழுப்புகின்றன. காடுகளில் வசிக்கும் இதர விலங்குகளிடையே காணப்படுவது போல், இவை ஒன்றிற்கு ஒன்று அவற்றின் உறுமல் மூலம் தொடர்பு கொள்ளும் முறையும் காணப்படுகிறது.[34] ஜாகுவார்களின் உறுமல் பொதுவாக, தொடர்ச்சியான இருமலை ஒத்ததாக உள்ளது. இவை பூனையின் கரைவு மற்றும் பன்றியின் உறுமலைப் போலவும் ஒலி எழுப்பக் கூடியவை.[21] இவற்றுள் இனச்சேர்க்கைக்கான சண்டைகள் ஆண் ஜாகுவார்களிடையே நடை பெறுவதுண்டு. ஆனால் அது அரிதானது. பொதுவாக, ஆக்கிரமிப்பைத் தவிர்க்கும் பண்பினை காடுகளில் இந்த இனத்தின் நடத்தையில் காண முடிகிறது.[33] ஜாகுவார்கள் போரில் ஈடுபடுவது என்பதானது பொதுவாக, அவை தமது எல்லைக்காகப் போராடுவதாகவே அமைந்திருக்கும். ஒரு ஆணின் எல்லை என்பதானது இரண்டு அல்லது மூன்று பெண்களின் எல்லைகளைச் சூழ்ந்ததாக இருக்கக் கூடும். ஆண் ஜாகுவார் வளர்ச்சியடைந்த பிற ஜாகுவார்களின் தலையீட்டை சகித்துக் கொள்ளாது.[30]
ஜாகுவார்களைப் பொதுவாக இரவில் நடமாடும் விலங்குகளாகவே சித்தரிக்கின்றனர். ஆனால், அவை குறிப்பாக மங்கிய ஒளியிலேயே நடமாடுகின்றன. (அதிகாலை மற்றும் அந்தி சாயும் வேளையில் இவற்றின் நடமாட்டம் உச்ச அளவில் இருக்கும்). இரு பாலினங்களுமே வேட்டையாடினாலும், பெண்களை விட ஆண் ஜாகுவார்கள் ஒவ்வொரு நாளும் மேலும் அதிகத் தொலைவிற்குப் பயணப்படுகின்றன. தம்முடைய பரந்த எல்லைகளுக்கு ஏற்றதாகவும் தம்மைப் பொருத்திக் கொள்கின்றன. இரை கிடைக்கப்பெறும்போது மட்டுமே, ஜாகுவார்கள் பகல் நேரத்தில் வேட்டையாடுகின்றன. மற்ற விலங்குகளோடு ஒப்பிடுகையில் ஜாகுவார்கள் தமது மொத்த நேரத்தில் 50-60% வரை செயல்பாட்டிலேயே இருக்கும் சுறுசுறுப்பான பூனை இனமாகும்.[22] மறைந்தே வாழும் தமது பண்பின் காரணமாக, அவை தமக்கு விருப்பமானதாகத் தேர்ந்தெடுக்கும் வசிப்பிடங்களுக்கான அணுகல் மிகவும் கடினம் என்பதாலும், ஆராய்ச்சிக்கு மட்டும் அல்லாமல், பார்வைக்கும் அரிதான விலங்காகவே ஜாகுவார்கள் திகழ்கின்றன.
பிற பூனையினங்களைப் போல, ஜாகுவாரும் புலால் மட்டுமே உண்ணும் ஒரு புலால் உண்ணி விலங்கு. ஜாகுவாரானது வாய்ப்புகளுக்கேற்ப வேட்டையாடும் இயல்புடையது மற்றும் அதன் உணவு என்பது 87 இனங்களை உள்ளடக்கியது.[22] ஜாகுவார்கள் பெரிய இரைகளையே விரும்புகின்றன. எனவே மான், காபிபாரா என்னும் பன்றியினம், டபிர் என்னும் அமெரிக்காவில் காணப்படும் பன்றி போன்ற விலங்குகள், பெக்காரி என்னும் காட்டுப்பன்றிகள், நாய்கள், நரிகள் மற்றும் சில சமயம் அனகோண்டாக்கள் மற்றும் கெய்மான் என்னும் தென் அமெரிக்க முதலை வகை விலங்குகள் ஆகியவற்றை இவை வேட்டையாடி உண்கின்றன. எனினும், அகப்படும் எந்தச் சிறிய இனத்தையும் கூட இந்த பூனையினம் உண்டு விடும்; இவற்றில் தவளைகள், எலிகள், பறவைகள், மீன், தேவாங்குகள், குரங்குகள், மற்றும் ஆமைகள் ஆகியவை அடங்கும்; இதற்கு எடுத்துக் காட்டாக, பெலைஜில் உள்ள காக்ஸ்காம்ப் பேஸின் வன விலங்கு சரணாலயத்தில் நடத்தப்பட்ட ஒரு ஆய்வில், ஜாகுவார்கள் ஆர்மடில்லோக்கள் மற்றும் பாகாக்கள் ஆகியவற்றை முதன்மையான இரையாகக் கொள்வது கண்டறியப்பட்டது.[33] சில ஜாகுவார்கள் வளர்ந்த ஆடு மாடுகள் மற்றும் குதிரைகளையும் உள்ளிட்ட வீட்டு விலங்குகளையும் உண்கின்றன.[35]
இது கவசம் கொண்ட ஊர்வனவற்றின் ஓடுகளைத் துளைக்க ஏதுவாக உருவாக்கப்பட்டிருக்கிறது. ]] சிறுத்தைப் புலி களின் குறிப்பிடத்தக்க ஆழ்-தொண்டையில் கடித்தல்-மற்றும்-மூச்சுத்திணறல் உருவாக்குதல் ஆகியவற்றில் ஜாகுவார்கள் ஈடுபட்டாலும், அவை தமது இரையைக் கொல்ல, பூனை இனங்களிலேயே பிரத்யேகமான ஒரு தனி வழியையே மேற்கொள்கின்றன. தமது இரையை (குறிப்பாக காபிபாரா]] இனம் சார்ந்ததை) கோரைப்பற்களால், காதுகளுக்கு இடையில் மண்டையோட்டின் கன்னப் பொட்டு எலும்புக்குள் நேரடியாகத் துளைத்து அதன் மூலம் மூளையைத் துளைக்கின்றன.[36]. இந்த அமைப்பானது, ஆமையோடுகளைத் துளைத்துத் திறப்பதற்காக அமைந்து விட்ட ஒன்றாக இருக்கலாம். அண்மையில், அருகி விட்ட விலங்கினங்களை ஒற்றிப் பார்க்கையில், ஆமைகள் போன்ற கவசமுள்ள ஊர்வன விலங்குகள் ஜாகுவார்களுக்கு அடிப்படை இரையாக மிகுந்த அளவில் கிடைக்கப் பெற்றிருக்கும் எனத் தெரிகிறது.[22][34] குறிப்பாக ஜாகுவார்கள் பாலூட்டிகளில் அவற்றின் மண்டையோடைக் கடிக்கின்றன. கெய்மன் போன்ற ஊர்வனவற்றில் ஜாகுவார்கள் அவற்றின் பின்புறம் ஏறி அவற்றின் கழுத்து எலும்பைக் கடித்து அவை அசைய இயலாதபடி செய்கின்றன. ஆமையோடுகளைப் பிளக்கும் திறனைப் பெற்றிருப்பதால் ஜாகுவார்கள் மிக எளிதாக ஒடுகளைப் பிளந்து அதனுள் இருக்கும் சதையை அள்ளியெடுத்து விடுகின்றன.[30] நாய் போன்ற இரைகளின் கபாலத்தைப் பிளப்பதற்கு ஜாகுவார் தனது ஒரு கையை வீசுவதே போதுமானது.
ஜாகுவார், தனது இரையைக் குறி வைத்துத் துரத்தி பிடிப்பதை விட பதுங்கிப் பாய்ந்து வேட்டையாடும் விலங்காகும். இந்தப் பூனை, இரையின் நடமாட்ட ஒலியைக் கூர்ந்து கேட்டவாறே அதன் மீது பாய்வதற்கு முன்பு பதுங்கியவாறு காட்டுப் பாதைகளில் மெள்ள நடந்து செல்லும். ஜாகுவார் தனது இரையின் பார்வைக்கு எட்டாத ஒரு மறைவிடத்திலிருந்து கடும் பாய்ச்சலுடன் தாக்குதலை மேற்கொள்கிறது. இந்த இனத்தின் பதுங்கிப்பாயும் திறன் விலங்குகளின் உலகில் நிகரற்ற ஒன்று என்று விலங்கியல் ஆராய்ச்சியாளர்களாலும், பிறராலும் கருதப்படுகிறது. பிற இனங்களை இரையாக்கி வாழும் முதன்மை விலங்கு என்பதால், இத்தகைய பண்பு இதற்கு அமைந்திருக்கக் கூடும்.
இவ்வாறு பதுங்கிப் பாய்வது என்பது இரையானது நீரினுள் இருக்கையில் நீருக்குள் பாய்வதையும் உள்ளடக்கும். ஏனெனில் ஒரு ஜாகுவார் தான் நீந்தும்பொழுதே இரையாக்கிக் கொள்ளும் மிகப் பெரும் விலங்கின் உடலையும் இழுத்து வரும் திறன் கொண்டது. வெள்ளக் காலங்களில் ஒரு வளர்ந்த கிடாரியின் உயரம் கொண்ட விலங்குகளின் உடல்களையும் இழுத்து வரும் ஆற்றல் கொண்டுள்ளது.[30]
ஜாகுவார் தனது இரையைக் கொன்ற பின்பு அதன் உடலை புதர்க்காடு அல்லது ஒதுக்கமான இடத்திற்கு இழுத்துச் செல்கிறது. இரையின் மத்திய பாகத்தை விட முதலில் கழுத்து மற்றும் மார்பிலிருந்தே அது உண்ணத் துவங்குகிறது. தோள்களைத் தொடர்ந்து இரையின் இதயம் மற்றும் நுரையீரல்களை விழுங்குகிறது.[30] இந்த இனத்தில் மிகக் குறைவான எடையுள்ள விலங்கான 34 கிலோகிராம் எடையுள்ள ஜாகுவாரின் ஒரு நாள் உணவுத் தேவை 1.4 கிலோகிராம் எனக் கணக்கிடப்பட்டுள்ளது.[37] 50-60 கிலோகிராம் அளவில் எடை கொண்ட சிறைப்படுத்தப்பட்ட ஜாகுவார்களுக்கு தினசரி 2 கிலோ கிராம்களுக்கும் மேலான புலால் உணவு பரிந்துரைக்கப்படுகிறது.[38] காடுகளில், உணவு என்பது இயல்பாகவே ஒழுங்கு முறையற்றுக் கிடைப்பதாகும்; முரட்டுப் பூனைகள் இரைகளைப் பிடிப்பதிலும் அதைக் கொல்வதிலும் மிகுந்த அளவில் சக்தியைச் செலவிடுவதால், இவை ஒரே நேரத்தில் 25 கிலோகிராம்கள் வரை புலாலை உண்ணக் கூடும்; எனினும் அதைத் தொடர்ந்து சில நாட்கள் வரை உண்ணாமல் வாழவும் இவற்றால் இயலும்.[39] சிறுத்தைப் புலி இனத்தில் உள்ள மற்ற வகைகளைப் போல் அல்லாமல், ஜாகுவார்கள் மிக அரிதாகவே மனிதர்களைத் தாக்குகின்றன. ஜாகுவார் மனிதர்களைத் தாக்கும் மிகக் குறைவான சந்தர்ப்பங்களில் அநேகமாக அந்த விலங்கு மிகவும் முதுமை அடைந்ததாகவோ அல்லது பழுதான பற்கள் கொண்டதாகவோ அல்லது காயமடைந்ததோ காணப்படுகிறது.[40] சிறையிடப்பட்ட ஜாகுவார்கள் தாங்கள் அச்சுறுத்தப்படும் சில வேளைகளில் விலங்குக் காப்பாளர்களைத் தங்களது வால் கொண்டு தாக்குவதுண்டு.[41]
உயிர் எச்சப் பதிவுகளில் இரண்டு மில்லியன் வருடங்களுக்கு முந்தைய வாழ்வினம் என ஜாகுவார்களைக் குறிப்பிடுகின்றனர்.[16] மேலும் ப்ளெய்ஸ்டோசீன் காலத்தின் தொடக்கத்திலேயே பெரிங்க் லான்ட் பாலத்தை அவை கடந்தது முதல் அமெரிக்க பூனையினத்தைச் சார்ந்தவையாகவே இருந்து வருகின்றன; நவீன விலங்குகளின் உடனடி முதல் மூதாதையர் இனமான பாந்தெரா ஓன்கா அகஸ்டா என்னும் விலங்கே, சம காலத்திய பூனையினங்களில் பெரிய அளவினதாக இருந்தது.[15] இதனுடைய தற்போதைய பரப்பெல்லை மெக்ஸிகோவிலிருந்து, மத்திய அமெரிக்கா வழியாக அமேசானிய பிரேஸிலையும் உள்ளிட்டு தென் அமெரிக்காவின் உட்பகுதி வரையிலும் விரிகின்றது.[42] இந்த பரப்பெல்லைக்குள் அர்ஜென்டினா, பெலைஜ், பொலிவியா, பிரேஸில், கொலம்பியா, (குறிப்பாக, ஓசா தீபகற்பத்தில் உள்ள), காஸ்டா ரிகா, ஈக்வெடார், ஃப்ரென்ச் கயானா, காடேமாலா, கயானா, ஹோண்டுராஸ், மெக்ஸிகோ, நிகராகுவா, பனாமா, பராகுவே, பெரு, சுரினாமே, ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்கள் மற்றும் வெனிசுலா ஆகிய நாடுகள் அடங்கும். தற்பொழுது எல் ஸால்வெடார் மற்றும் உருகுவே ஆகிய நாடுகளில் ஜாகுவார் இனம் அழிந்துவிட்டது.[2] 400 சதுர கிமீ பரப்பளவு கொண்ட பெலைஜின் காக்ஸ்காம்ப் பேஸின் வன விலங்கு சரணாலயம், 5300 சதுர கிமீ அளவு உள்ள மெக்ஸிகோவில் உள்ள ஸியான் கான் உயிரினவெளி காப்பகம், ஏறத்தாழ 15,000 சதுர கிமீ கொண்ட பெருவில் உள்ள மனு தேசியப் பூங்கா, ஏறத்தாழ 26,000 சதுர கிமீ உள்ள பிரேஸிலின் ஜிங்கு தேசியப் பூங்கா, மற்றும் தமது பரப்பெல்லைக்குட்பட்ட எண்ணற்ற விலங்குக் காப்பகங்களில் இவை காணப்படுகின்றன.
அவ்வப்பொழுது இவை தென்மேற்கில், அதிலும் குறிப்பாக அரிஜோனா, நியு மெக்ஸிகோ மற்றும் டெக்ஸாஸ் போன்ற இடங்களில் காணப்படுவதன் அடிப்படையில் ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களும் இந்தப் பட்டியலில் சேர்க்கப்பட்டுள்ளன. 1900ஆம் ஆண்டுகளின் தொடக்க காலத்தில், ஜாகுவார்களின் பரப்பெல்லை வடக்கில் வெகு தொலைவாக கிரான்ட் கேன்யான் வரையிலும், மற்றும் மேற்கில் தென் கலிஃபோர்னியா வரையிலுமாக விரிந்திருந்தது.[37] ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களில் அழியும் தருவாயில் இருக்கும் விலங்கினத்தை பாதுகாக்கும் சட்டம் என்பதன் கீழ் ஜாகுவார் இனம் பாதுகாக்கப்பட்ட ஒரு இனமாக அறிவிக்கப்பட்டுள்ளது, தோலிற்காக ஜாகுவார்கள் கொல்லப்படுவதை நிறுத்தியுள்ளது. 2004ஆம் வருடம், வன விலங்கு அதிகாரிகள் அரிஜோனா மாநிலத்தின் தென் பகுதியில் ஜாகுவார்களை புகைப்படம் எடுத்து அவற்றை ஆவணப்படுத்தினர். ஜாகுவார்களின் எந்த இனத்தின் தொகையும் நிரந்தரமாகத் தழைத்தோங்குவதற்கு, அவை கொல்லப்படுவதிலிருந்து பாதுகாப்பு, அவற்றிற்குத் தேவையான அளவு இரைத்தளம் மற்றும் மெக்ஸிகன் நாட்டிலுள்ள அவற்றின் இனத்தொகையுடன் தொடர்பும் ஆகியவை அவசியமாகும்.[43] 2009வது வருடம் பிப்ரவரி 25ஆம் தேதி, 118 எல்பி எடையுள்ள ஜாகுவார் ஒன்று பிடிக்கப்பட்டு, செய்தியனுப்பும் கருவி கொண்ட கழுத்துப்பட்டை ஒன்று பொருத்தப்பட்டு அரிஜோனாவின் டக்ஸன் நகரத்தின் தென்மேற்கு பகுதியில் விடுவிக்கப்பட்டது. இது முன்னர் எதிர்பார்த்ததை விட இன்னும் வடக்கு திசையின் உட்புறமாக வெகு தொலைவில் உள்ள இடமாகும். எனவே, தெற்கு அரிஜோனாவிற்குள் நிரந்தரமான இனப் பெருக்கம் செய்யும் ஜாகுவார்கள் இருக்கலாம் என்பதனை இது உணர்த்துகிறது. இதன் பின்னர் 2004ஆம் வருடம், இது புகைப்படம் எடுக்கப்பட்ட அதே ஆண் ஜாகுவார்தான் (மாசோ பி என்று அழைக்கப்படுவது) என்று உறுதி செய்யப்பட்டது. இதுவரை அறியப்பட்ட அளவில் காடுகளில் வாழும் ஜாகுவார்களில் இதுவே முதுமையானதாகும் (ஏறத்தாழ 15 வருடங்கள்).[44] பத்து வருடங்களில் ஐக்கிய மாநிலங்களில் காணப்பட்ட ஒரே ஜாகுவாரான மாசோ பி, 2009ஆம் வருடம் மார்ச் 2ஆம் தேதி திங்கட்கிழமையன்று பிடிக்கப்பட்டுப் பின்னர், அது சிறு நீரகச் செயலிழப்பினால் அவதிப்பட்டுக் கொண்டிருந்ததாக அறியப்பட்டு, கருணைக்கொலை செய்யப்பட்டது.[45]
தற்சமயம் முன்மொழிந்துள்ளபடி ஐக்கிய அமெரிக்க மாநில-மெக்ஸிகோ தடுப்பு அமைக்கப்பட்டு விடுமானால், அந்தப் பகுதியில் தற்போது வாழும் எந்த விலங்கினமும் அங்கு தொடர்ந்து வாழ்வதற்கான சாத்தியக்கூறுகள் குறைந்து விடும், இதனால் மெக்ஸிகோ நாட்டில் இந்த இனங்கள் வருவது குறைந்து, மேலும் இந்த இனங்கள் வட திசையில் பெருக முடியாமல் தடுத்து விடும்.[46]
வரலாற்று ரீதியாக, இந்த இனத்தின் பரப்பெல்லை ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களின் தென் பாதியில் பெரும்பான்மையை உள்ளடக்கி, மேலும் தெற்கில் தென் அமெரிக்கக் கண்டத்தில் ஏறத்தாழ முழுவதுமாக விரிந்திருந்தது. மொத்தத்தில், அதன் வட எல்லை 1000 கி.மீ தென் முகமாகவும் மற்றும் தெற்கு எல்லை 2000 கிமீ வடக்கு முகமாகப் பின்னோக்கியும் குறைந்து விட்டது. 40,000 லிருந்து 11,500 வருடங்கள் வரை முன்னதான கால கட்டத்தைச் சேர்ந்த ஜாகுவார்களின் பனிக்கால உயிர் எச்சங்களை ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களில் கண்டுபிடித்துள்ளனர். அவற்றுள் சில வட திசையில் தொலைவில் உள்ள மிஸௌரி போன்ற முக்கியமான இடங்களும் அடங்கும். ஜாகுவார்கள் 190 கிலோ (420 எல்பி) வரையிலான எடை கொண்டிருந்ததாக உயிர் எச்சச் சான்றுகள் சுட்டிக் காட்டுகின்றன; இது தற்போதைய ஜாகுவாரின் சராசரி எடையை விட மிகவும் அதிகமாகும்.[47]
இந்தப் பெரும் பூனையின் வசிப்பிடங்களில் தெற்கு மற்றும் மத்திய அமெரிக்காவில் உள்ள மழைக்காடுகள், திறந்தவெளியான பருவ வெள்ளம் பெருக்கெடுக்கும் ஈர நிலங்கள், மற்றும் காய்ந்த புல் திணை நிலங்கள் ஆகியவை அடங்கும். இத்தகைய வசிப்பிடங்களுள் ஜாகுவார்கள் அடர்ந்த காடுகளை அதிகம் விரும்புகின்றன.[22] அர்ஜென்டினாவின் பாம்பாஸ், மெக்ஸிகோவின் வறண்ட புல் நிலங்கள், மற்றும் தென்மேற்கு ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்கள் ஆகிய வறண்ட நிலப்பரப்புகளை இவை விரைவாக இழந்து விட்டன.[2] இந்தப் பெரும் பூனையானது வெப்பமண்டலம், அதன் துணை மண்டலம் மற்றும் இலையுதிர் மரங்கள் கொண்ட காடுகள் (வரலாற்றின்படி ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களின் கருங்காலி மரக்காடுகளையும் உள்ளிட்டு) ஆகியவற்றில் தனது பரப்பெல்லையைக் கொண்டுள்ளது. ஜாகுவார் நீர் நிலைகள் நிறைந்திருக்கும் இடங்களுடனேயே தொடர்பு படுத்தப்படுகிறது; ஆறுகள், சதுப்பு நிலம் மற்றும் இரையைத் தேடுவதற்காகப் பதுங்குவதற்குத் தேவையான மறைவினை அளிக்கும் அடர்ந்த மழைக்காடுகள் ஆகியவற்றையே இவை அதிகம் விரும்புகின்றன. 3800 மீ வரை உயரம் வரை ஜாகுவார்கள் காணப்பட்டுள்ளன. ஆனால், பொதுவாக அவை மலைப்பகுதியில் இருக்கும் காடுகளைத் தவிர்த்து விடுகின்றன மற்றும் ஆன்டெஸ் மற்றும் மத்திய மெக்ஸிகோவில் உள்ள உயர்ந்த பீடபூமிகளிலும் அவை காணப்படுவதில்லை.[22]
வயதடைந்த ஜாகுவார் பிற இனங்களை இரையாக்கி வாழும் முதன்மை விலங்கு. இதன் பொருள், உணவுச் சங்கிலியில் இதுவே மேலிடத்தில் இருப்பதால், வேறு எந்த விலங்கிற்கும் இது இரையாவதில்லை என்பதாகும். ஜாகுவார்கள் மையக்கல் இனம் என்றும் அழைக்கப்படுகின்றன, தாவரம் மற்றும் தானியம் தின்னும் பாலூட்டி இரைகளின் எண்ணிக்கையை கட்டுக்குள் வைத்திருப்பதன் மூலம், முதன்மைப் பூனைகள் காடுகளின் கட்டமைப்பைப் பராமரிக்கின்றன.[20][48] எனினும், சுற்றுப்புற சூழலில் ஜாகுவார் போன்ற விலங்கினங்கள் எந்த அளவு தாக்கத்தை உண்டாக்குகின்றன என்பதைத் துல்லியமாக கணக்கிடுவது கடினம். ஏனெனில் இதற்கு இந்த விலங்கினங்கள் இல்லாத பகுதிகள் மற்றும் இதன் தற்போதைய வசிப்பிடங்கள் ஆகியவற்றின் தகவல்களை ஒப்பிடுவது அவசியமாகும். மேலும், மனிதச் செயற்பாடுகளால் ஏற்படும் தாக்கத்தைக் கட்டுப்படுத்துவதும் தேவையாகும். மையக்கல் இரை தின்னிகள் இல்லையெனில் மிதமான-அளவுள்ள இரை இனங்களின் எண்ணிக்கை அதிகரிக்கும் என்பது ஒப்புக்கொள்ளப்பட்டுள்ளது. மேலும், இது எதிர்மறையான விழுதொடர் விளைவுகளை உருவாக்கும் என்றும் கருதுகின்றனர்.[49] ஆனால், இவை இயற்கையான வேறுபாடுகள் என்றும் இத்தகைய இனத்தொகைப் பெருக்கம் தொடர்ந்து நீடிக்காது என்றும் களப் பணிகள் உணர்த்துகின்றன. எனவே, இந்த மையக்கல் இரை தின்னி என்னும் கருத்தாக்கத்தினை அனைத்து அறிவியலாளர்களும் ஆதரிக்கவில்லை.[50]
பிற விலங்குகளை இரையாக்கிக் கொள்ளும் மற்ற இரை தின்னிகளின் மீதும் ஜாகுவார் தாக்கத்தை ஏற்படுத்துகிறது. ஜாகுவாரும், கௌகார் என்னும் அமெரிக்காவின் அடுத்த பெரும் பூனையினமான அமெரிக்க நாட்டு சிறுத்தை இனமும், பெரும்பாலும் ஒரே எல்லையினைப் பகிர்ந்து கொள்கின்றன (அதாவது, ஒரே மாதிரி இனங்கள் ஒன்றன் மேல் ஒன்று கவிந்திருக்கும் எல்லைகளைப் பகிர்ந்து கொள்வது). மேலும் ஆய்வுகளில் பெரும்பாலும் இவை இணைந்தே ஆராயப்படுகின்றன. ஜாகுவாருடன் ஒரே பரப்பெல்லையில் வாழும் இடங்களில் கௌகார் பொதுவான அதன் அளவை விடவும் மற்றும் அப்பகுதி சார்ந்த ஜாகுவார்களை விடவும் சிறியதாக உள்ளது. ஜாகுவார் உண்ணும் இரையளவு அதிகம்; கௌகாரின் இரை சிறிய அளவிலானது. இதனால், கௌகாரின் அளவு சிறியதாக அமைகிறது.[51] கௌகாரைப் பொறுத்தவரை இந்த நிலை அதற்கு சாதகமானதாக இருக்கக் கூடும். குறைவான இரை தின்பதை உள்ளிட்ட கௌகாரின் தனித் தகுதியான இடம், மனிதர்களால் திருத்தப்பட்ட நிலங்களில் அதற்குச் சாதகமாக அமைகிறது;[20] ஜாகுவார் மற்றும் கௌகார் ஆகிய இரண்டையுமே அழியும் தருவாயில் இருக்கும் இனங்கள் என அறிவித்திருப்பினும், தற்பொழுது கௌகார் இனம் குறிப்பிடத்தக்க அளவு அதிகமாக உள்ளது.
தற்சமயம், ஜாகுவார்களின் எண்ணிக்கையானது குறைந்து கொண்டே வருகிறது. இயற்கை மற்றும் இயற்கை வளங்கள் பாதுகாப்புக்கான சர்வதேச ஒருங்கிணைப்பு மையம் இதை அழியும் தருவாயில் உள்ள விலங்கு என்று கருதுகிறது;[2] அதாவது எதிர்காலத்தில் இந்த இனம் முற்றிலும் அழிந்து போய் விடக்கூடும் என்பது இதன் பொருளாகும். இதன் தற்போதைய நிலைக்குக் காரணம், வரலாற்று ரீதியாக வடக்குப் பகுதிகள் உள்ளிட்ட இதன் பரப்பெல்லை ஏறத்தாழ முழுவதுமாக இழக்கப்பட்டு விட்டதும் மற்றும் மீதமிருக்கும் அதன் எல்லைகளும் பல கூறுகளாகப் பிரிக்கப்படுவதுமேயாகும்.
1960வது வருடங்களில் இந்த இனத்தின் எண்ணிக்கை மிகப் பெரும் அளவில் குறைவது காணப்பட்டது. ஒவ்வொரு வருடமும் பிரேஸிலின் அமேசான் காடுகளிலிருந்து சுமார் 15,000 ஜாகுவார்களின் தோல் வெளிக் கொணரப்பட்டு வந்தன; 1973வது வருடத்தில் அழியும் தருவாயில் உள்ள இனங்களின் சர்வதேச வர்த்தக அமைப்பு (சிஐடிஈஎஸ்) உருவானதால் இதன் தோல் வர்த்தகம் பெருமளவு குறைந்தது.[52] ஜாகுவார்கள், வரலாற்று ரீதியாக தமது வசிப்பிடமாகக் கொண்டிருந்தவற்றில், 37 சதவிகிதத்தை இழந்து விட்டன என்றும், மேலும் 18 சதவிகித பரப்பெல்லைகளில் அவற்றின் நிலை தெளிவாக அறியப்படவில்லை எனவும் வன விலங்கு பாதுகாப்பு சங்கத்தின் ஆதரவுடன் மேற்கொள்ளப்பட்ட நுணுக்கமான மற்றும் விவரமான பணிகள் வெளிக்காட்டுகின்றன. மீதமிருக்கும் எல்லைகளில் 70 சதவிகிதம், குறிப்பாக அமேசான் பள்ளத்தாக்குகள் மற்றும் அதையொட்டிய கிரான் சாகோ மற்றும் பான்டனல் பகுதிகளில், இந்த இனம் நீண்ட காலம் உயிர் வாழ்வதற்கான சாத்தியக்கூறுகள் உள்ளன என்பது ஊக்கம் அளிப்பதாக உள்ளது.[42]
இதன் வசிப்பிடங்களில் காடுகள் அழிக்கப்படுவது, உணவுக்கான தேடலில் மனிதர்களுடன் அதிகரித்து வரும் போட்டி,[2] வேட்டையாடிப் பிடிக்கப்படுதல், இதன் எல்லைகளின் வடக்குப் பகுதிகளில் உருவாகும் சூறாவளிக் காற்று, மற்றும் இது கால்நடைகளை உண்டு விடுவதால் கால்நடைப் பண்ணையாளர்கள் இந்தப் பெரும் பூனையைக் கொன்று விடுவது ஆகியவை ஜாகுவார் இனம் எதிர் கொள்ளும் அச்சுறுத்தல்களில் அடங்கும். கால்நடைகளை உணவாகக் கொள்வதற்கு தன்னை தயார்படுத்திக் கொண்ட பின்பு, ஜாகுவார் தனது உணவில் கால்நடைகளை அதிகமாக உண்ண ஆரம்பித்தது. மேய்ச்சல் நிலம் இந்த இனத்திற்குச் சிரமமானதாக இருப்பினும், கால்நடைகள் முதன் முதலில் தென் அமெரிக்காவில் அறிமுகமானபோது இந்த இரையை அதிக அளவில் பயன்படுத்தியதால் அந்தச் சமயத்தில் இந்த இனத்தின் எண்ணிக்கை அதிகரித்திருக்கக் கூடும். கால்நடைகளை உண்ணும் இதன் விருப்பம், கால்நடைப் பண்ணையாளர்கள் முழு நேர ஜாகுவார் வேட்டைக்காரர்களைப் பணியில் நியமிப்பதில் விளைந்தது. இந்தப் பெரும் பூனையைக் கண்டவுடன் சுட்டுக் கொல்கின்றனர்.[21]
சிஐடிஈஎஸ் அமைப்பின் முதல் இணைப்பு இனமாக ஜாகுவார்கள் இடம் பெற்றுள்ளன. ஜாகுவார்கள் அல்லது அதன் பாகங்களின் அனைத்து விதமான சர்வதேச வர்த்தகங்களும் தடை செய்யப்பட்டுள்ளன. ஜாகுவார்களை வேட்டையாடும் அனைத்துச் செயல்களும் (அவை (அழியும் தருவாயில் உள்ள இனங்கள் சட்டத்தின் கீழ் பட்டியலிடப்பட்டுள்ள நாடுகளான) அர்ஜென்டினா, பெலைஜ், கொலம்பியா, ஃப்ரென்ச் கயானா, ஹோண்டுராஸ், நிகராகுவா, பனாமா, பராகுவே, சுரினாமே, ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்கள் ஆகியவற்றிலும், மற்றும் உருகுவே வெனிசூலா ஆகிய நாடுகளிலும் தடை செய்யப்பட்டுள்ளன. ஜாகுவார்களின் வேட்டை, பிரேஸில், காஸ்டா ரிகா, காடெமாலா, மெக்ஸிகோ மற்றும் பெரு ஆகிய நாடுகளில் "பிரச்சினை விலங்குகள்" என்னும் நிலையில் தடை செய்யப்பட்டுள்ளது. ஆனால் பொலிவியா நாட்டில் ஜாகுவாரின் கௌரவ வேட்டை இன்னமும் அனுமதி பெற்றுள்ளது. ஈக்வெடார் அல்லது கயானாவில் இந்த இனத்திற்குச் சட்டபூர்வமான பாதுகாப்பு ஏதும் இல்லை.[16]
தற்போதைய பாதுகாப்பு முயற்சிகள் கால்நடைப் பண்ணையாளர்களுக்கு இதைப் பற்றி அறிவுறுத்துவது மற்றும் சுற்றுப்புற சூழலுக்காக சுற்றுப் பயணம் மேற்கொள்வது ஆகியவற்றில் கவனம் செலுத்துகின்றன.[53] ஜாகுவாரைப் பொதுவாக குடை இனம் என அழைக்கப்படுகின்றனர் - அதாவது, பரப்பெல்லை மற்றும் வசிப்பிடத் தேவைகள் போதுமான அளவில் அதிகமாக இருக்கும் ஒரு இனம் பாதுகாக்கப்பட்டால், சிறிய பரப்பெல்லைகள் கொண்ட பல்வேறு இனங்களும் பாதுகாக்கப்படும் என்பது இதன் பொருளாகும்.[54] குடை இனங்கள் நிலப் பரப்புகளில் "நடமாடும் இணைப்புகள்" என்பதாகச் செயல்படுகின்றன. ஜாகுவார்களைப் பொறுத்தமட்டில் இது இரை தேடும் செயல்பாட்டின் மூலம் நிகழ்கிறது. எனவே, மற்ற இனங்களும் பயனடையும் என்பதைக் கவனத்தில் கொண்டு, ஜாகுவார்களுக்காக தொடர்புடைய செயல்படுத்தப்படக்கூடிய வசிப்பிடங்களை உருவாக்குவதில் பாதுகாப்பு மையங்கள் கவனம் செலுத்தலாம்.[53]
இந்த இனத்தின் பெரும்பான்மையான பரப்பெல்லைகள்- குறிப்பாக மத்திய அமேசான் ஆகியவை- அணுகலற்று இருப்பதனால் ஜாகுவார்களின் எண்ணிக்கையைக் கணக்கெடுப்பது கடினமாக உள்ளது. ஆராய்ச்சியாளர்கள் குறிப்பிட்ட சில உயிரினப் பகுதிகளிலேயே கவனம் செலுத்துவதால், இதன் இன-வாரியான ஆய்வு போதுமான அளவில் மேற்கொள்ளப்படாது உள்ளது. 1991ஆம் வருடம், பெலைஜில் ஜாகுவார்கள் (அதிகபட்ச எண்ணிக்கையாக) 600-1,000 என்ற அளவில் இருந்ததாக கணக்கெடுக்கப்பட்டது. இதற்கு ஒரு வருடம் முன்னதாக, மெக்ஸிகோவின் 4,000 சதுர கிமீ (2400 எம்ஐ2) கொண்ட கலாக்முல் உயிரினவெளி காப்பகத்தில் 125-180 ஜாகுவார்கள் இருந்ததாகக் கணக்கெடுக்கப்பட்டது. மாநிலத்தில் மேலும் 350 ஜாகுவார்கள் உள்ளன. இதை ஒட்டி உள்ள காடெமாலாவின் 15,000 சதுர கிலோமீட்டர் பரப்பளவு கொண்ட (9,000 எம்ஐ²) மாயா உயிரினவெளி காப்பகம் 465-550 ஜாகுவார்களைக் கொண்டுள்ளது.[55] பாரம்பரிய முறைகளை பயன்படுத்தி மேற்கொள்ளப்பட்ட பணியில் பத்திலிருந்து 11 வரையான எண்ணிக்கையில் ஜாகுவார்கள் இருந்ததுடன் ஒப்பிடுகையில் 2003 மற்றும் 2004ஆம் வருடங்களில் ஜிபிஎஸ்- டெலிமெட்ரி என்னும் தொழில் நுட்பத்தைப் பயன்படுத்தி மேற்கொள்ளப்பட்ட பணிகளில், கடினமான பான்டனல் பகுதியில் 100 சதுர கிலோமீட்டர் பரப்பளவிற்கு ஆறிலிருந்து ஏழு ஜாகுவார்கள் வரை மட்டுமே இருந்ததைக் காண முடிந்தது. பரவலாகப் பயன்படுத்தப்படும் மாதிரி வழிமுறைகள், இந்தப் பூனைகளின் எண்ணிக்கையை அதிக அளவிலாகக் காட்டும் என்பது இதன் மூலம் கண்டறியப்பட்டது.[56]
2008ஆம் வருடம் ஜனவரி 7ஆம் தேதி, ஜார்ஜ் டபிள்யு. புஷ் நிர்வாகம் அழியும் தருவாயில் உள்ள மிருகங்களைக் காக்கும் சட்டத்தின் கீழ் இருக்கும் ஜாகுவாரின் எண்ணிக்கையை மீட்கும் கூட்டமைப்பு லட்சியத்தை கைவிடுவது என்று இதற்கு முன் எப்போதும் எடுக்கப்படாத ஒரு முடிவை எடுத்தபோது ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களின் மீன் மற்றும் வனவிலங்கு சேவை மையத்தின் இயக்குனர் ஹெச்.டாலே ஹால் அதை அங்கீகரித்தார். இத்தகைய ஒரு தீர்மானம், அழியும் தருவாயில் உள்ள மிருகங்களை காக்கும் சட்டத்தின் 34 வருட வரலாற்றில் முதன் முதலாக எடுக்கப்பட்ட ஒன்றாகும். இந்தப் பெரும் பூனை வழக்கமாக நடமாடும் இடங்களான ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்கள் மற்றும் மெக்ஸிகோ எல்லைகளில் அரசின் சார்பாக எழுப்பப்படும் புதிய எல்லை வேலிகளுக்காக ஜாகுவார் இனம் தியாகம் செய்யப்பட்டு விட்டதாக இந்தத் தீர்மானத்தைப் பற்றி விமர்சனங்கள் எழுந்துள்ளன.[57]
கடந்த காலத்தில், சில சமயங்களில் ஜாகுவாரின் "முக்கிய இடங்கள்" எனப்படும் இடங்களைப் பாதுகாப்பதன் மூலம் ஜாகுவார்கள் பாதுகாக்கப்பட்டன. இந்த முக்கிய இடங்கள் என்பவை ஜாகுவார்கள் பாதுகாக்கப்படும் இடங்கள் என்று கூறப்பட்டன; இவை ஏறத்தாழ 50 ஜாகுவார்கள் வசிக்கும் பெரும் பகுதிகளாக இருந்தன. எனினும், இந்த இனத்தின் பாதுகாப்பை நிலை நிறுத்த அவற்றின் வீரியமுள்ள ஜாகுவர் பொது மரபணு நிலையம் அமைத்தலும் மற்றும் ஜாகுவார்களை ஒன்றுடன் ஒன்று இணைப்புடன் வைத்திருப்பதும் அவசியம் எனவும் அண்மையில் சில ஆராய்ச்சியாளர்கள் உறுதி செய்துள்ளனர். இதை அமல்படுத்துவதற்காக, பாஸியோ டெல் ஜாகுவார் என்னும் ஒரு புதிய திட்டம் ஜாகுவார்களின் முக்கிய இடங்களை இணைப்பதற்காக உருவாக்கப்பட்டுள்ளது.[58]
கொலம்பியக் கண்டுபிடிப்பிற்கு முன்னர் இருந்த மத்திய மற்றும் தென் அமெரிக்காவில் ஜாகுவார்கள் நீண்ட காலமாக சக்தி மற்றும் பலம் ஆகியவற்றின் சின்னமாக விளங்கின. தற்பொழுது கிமு 900ஆம் ஆண்டு முதல் பெரு என அழைக்கப்படும் பகுதியில், ஆண்டியன் கலாச்சாரங்களில் முற்காலத்திய கா என்னும் கலாச்சாரத்தால் பரவலாக விதைக்கப்பட்ட ஜாகுவார் வழிபாட்டு மரபு அநேகமாக முழுவதும் ஏற்றுக் கொள்ளப்பட்டிருந்தது. பின்னர் வந்த வடக்குப் பெருவின் மோசே கலாச்சாரத்தினர் தமது மண்பாண்டங்களில் சக்தியின் சின்னமாக ஜாகுவாரைப் பயன்படுத்தினர்.[59]
மெஸோ அமெரிக்க வளைகுடாவின் கடலோரப் பகுதிகளின் ஏறத்தாழ காவின் கலாசாரத்தின் சம காலமான ஆல்மெக்-என்னும் ஒரு முற்காலத்திய செல்வாக்கு மிக்க கலாசாரம்- "ஜாகுவார்களாக-இருந்தவை" எனும் ஒரு எண்ணத்தைப் பிரதிபலிக்கும் தனி மேம்பாட்டுடன் கூடிய ஜாகுவார்கள் அல்லது ஜாகுவார்களின் குணாதிசயங்கள் கொண்ட மனிதர்களின் சிற்பங்கள் மற்றும் உருவங்களைப் படைத்தது.
பின்னர் மாயா நாகரிகத்தில், வாழ்பவர்களுக்கும் இறந்தவர்களுக்கும் இடையிலான தொடர்புகளை ஜாகுவார்கள் உருவாக்குவதாகவும் அவை அரச பரம்பரையைப் பாதுகாப்பதாகவும் நம்பினர். மாயா நாகரிகம் ஆன்மீக உலகத்தில் தனது கூட்டாளிகளாக இந்த சக்தி வாய்ந்த பூனை இனத்தை உணர்ந்தது. மேலும் மாயா நாகரிகத்தில் பல அரசர்கள் மாயன் மொழிகளில் ஜாகுவாருக்கான பெயரான பா'ஆலம் என்பதைத் தமது பெயர்களாகக் கொண்டிருந்தனர். ஆஜ்டெக் நாகரிகத்திலும் ஜாகுவாரின் உருவம் அரசர் மற்றும் மாவீரர்களை குறிக்கும் சின்னமாக பயன்படுத்தினர். ஜாகுவார் வீரர்கள் என்று சிறந்த மாவீரர் படை ஒன்றை ஆஜ்டெக்கியர்கள் உருவாக்கினர். ஆஜ்டெக் புராணங்களில், சக்தி வாய்ந்த தெய்வமான டெஜ்காட்லிபோகாவின் குல மரபுச் சின்னமாக ஜாகுவார் கருதப்பட்டது.
ஜாகுவார் பிரேசிலின் ஒரு தேசியச் சின்னமாகும். ஜாகுவார்களுக்கு எப்போதுமே பிரேசில் நாட்டில் அதிக முக்கியத்துவம் இருந்து வந்துள்ளது. பிரேசில் நாட்டின் பழங்குடி மக்கள் இதன் கொழுப்பைப் பயன்படுத்தினர். ஒரு மாய வித்தையைப் போல, அது துணிவை அளிக்கும் என அவர்கள் நம்பினர். இளைஞர்களைச் சக்தியுள்ளவர்களாகச் செய்வதற்கும் அவர்களைத் தீங்குகளிலிருந்து காப்பதற்கும், ஜாகுவாரின் உடற்கொழுப்பினை அவர்களது உடலில் பூசினர்.
கொலம்பியத் துறையான அமேசானர்களின் துறையின் கொடி, கருப்பு ஜாகுவார் ஒன்று ஒரு வேட்டைக்காரன் மீது பாய்வதைச் சித்தரிக்கிறது.
சமகாலத்திய கலாசாரங்களில் ஜாகுவார் மற்றும் அதன் பெயர் ஆகியவை சின்னங்களாகப் பயன்படுகின்றன. இது கயானாவின் தேசிய விலங்கு. அந்த நாட்டின் ராணுவத் தடவாளத்தில் இதன் உருவம் அமைந்துள்ளது.[60]
ஜாகுவார் என்பது தற்போது நுகர்வோர் பொருட்களின் பெயராக, குறிப்பாக ஒரு சொகுசுக் கார் வகையின் பெயராகப் பயன்படுகிறது. இந்தப் பெயரைப் பல விளையாட்டு நிறுவனங்களும் கையாளுகின்றனர். என்எஃப்எல்லின் ஜாக்சன்வில் ஜாகுவார்ஸ் மற்றும் மெக்ஸிகோவின் கால்பந்தாட்டக் குழுவான ஜாகுவார்ஸ் டெ சியாபஸ் ஆகியவை இதில் அடங்கும். கிராமி விருது பெற்ற மெக்ஸிகோவின் "ஜாகுவேர்ஸ்" என்ற ராக் இசைக்குழுவும் இந்த கம்பீரமான விலங்கின் பாதிப்பு காரணமாகவே தங்கள் குழுவிற்கு இதன் பெயரைச் சூட்டினர். ரக்பி சங்கத்தின் அர்ஜென்டினா தேசிய கூட்டமைப்பின் முகடு ஜாகுவாரைச் சித்தரிக்கிறது. எனினும், வரலாற்றில் இடம் பெற்று விட்ட ஒரு விபத்து காரணமாக, இந்த நாட்டின் தேசிய அணி லாஸ் ப்யூமாஸ் என்று பட்டப் பெயரைப் பெற்றது.
தென் அமெரிக்க நகரத்தில் கட்டின்றித் திரிந்த மெலனின் நோய் கொண்ட ஒரு ஜாகுவார் 1942ஆம் வருடத்தில் கார்னெல் வுல்ரிச் எழுதிய ப்ளாக் அலிபி என்னும் நாவலின் மையக் கதாபாத்திரமாக அமைந்தது.
1968வது வருடத்தில் மெக்ஸிகோ நகரம் நடத்திய ஒலிம்பிக் விளையாட்டுகளில் ஜாகுவாரே முதன்முதலான ஒலிம்பிக் நற்சின்னமாக விளங்கியது. மாயன் கலாச்சாரம் முன்னர் ஒரு காலத்தில் சிறந்து விளங்கிய நிலப்பரப்புடன் தொடர்புடையது என்பதன் காரணமாகவே ஜாகுவார் இதற்காகத் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டது. [1].
சிறுத்தைப்புலி என்பது அமெரிக்காக்களைக் தாயகமாகக் கொண்ட பெரும்பூனை இனம் ஆகும். இது சிங்கம் மற்றும் புலிக்கு அடுத்தபடியாக மூன்றாவது பெரிய பூனையினம் ஆகும். இதன் தற்போதைய வாழ்விடமானது மத்திய அமெரிக்காவில் பெரும்பான்மையாக மெக்சிகோவிலிருந்து பராகுவேவிற்குத் தெற்குப் பகுதி மற்றும் வடக்கு அர்ஜென்டினா வரையிலும் உள்ளது. அரிஜோனாவில் உள்ள அறியப்பட்ட இனத் தொகையைத் தவிர, இந்தப் பூனை இனம் 1900ஆம் ஆண்டுகளிலிருந்து ஐக்கிய அமெரிக்க மாநிலங்களில் முற்றிலுமாக அழிந்து விட்டது.
இந்த புள்ளிகள் உள்ள பூனை சிறுத்தையின் புறத்தோற்றத்தை ஒத்திருக்கிறது; இது உருவத்தில் மிகப் பெரியதாகவும் முரட்டுத்தனம் வாய்ந்ததாகவும் இருந்தாலும் இதனுடைய இருப்பிடம் மற்றும் இதன் குணங்கள் புலியின் குணங்களை ஒத்ததாய் உள்ளன. அடர்த்தியான மழைக்காடுகளே இவற்றிற்கு பிடித்த வசிப்பிடமாக இருந்தாலும், இவை காடுகள் நிறைந்த திறந்தவெளி திணை நிலங்களிலும் வாழ்கின்றன. சிறுத்தைப்புலிகள் பொதுவாக நீர் நிறைந்திருக்கும் இடங்களுடனேயே தொடர்புற்றுள்ளன. குறிப்பாக, புலியைப் போலவே, சிறுத்தைப்புலியும் நீச்சலை விரும்பும் ஒரு விலங்காகும். சிறுத்தைப்புலி பெரும்பாலும் தனித்தே வசிக்கும், பதுங்கியிருந்து பாயும் மற்றும் வாழ்வதற்காக இரை தேடும் ஊனுண்ணி ஆகும். மேலும், அது இரையைத் தேர்ந்தெடுப்பதில் சமயத்திற்கு ஏற்றாற்போல செயலாற்ற வல்லது.
இயற்கைச் சூழல் அமைப்புகளையும், இரையாகும் விலங்குகளின் இனத் தொகையையும் ஒழுங்குபடுத்துவதில் சிறுத்தைப்புலி முக்கியப் பங்கு வகிப்பதால், இது பிரதானமான மற்றும் போட்டியின விலங்குகளை இரையாக்கிக் கொள்ளும் விலங்கு ஆகும்.
சிறுத்தைப்புலியின் கடிதிறன் பிற பெரும் பூனைகளை விடவும் அபரிமிதமான சக்தி வாய்ந்தது. இதன் கடிதிறன் வலிமை, கவசமுள்ள ஊர்வனவற்றின் ஓடுகளைத் துளையிடவும், அசாதாரணமான முறைகளில் விலங்குகளை இரையாக்கிக் கொல்லவும் உதவி புரிகிறது. இரையின் காதுகளுக்கு இடையில் உள்ள மண்டையோட்டை நேரடியாகக் கடிப்பதன் மூலம் மூளையில் நேரடியாகச் செலுத்தி ஒரே கடியில் உயிரைப் போக்கும் திறன் கொண்டதாக உள்ளது.
சிறுத்தைப்புலி இனம் செம்பட்டியலில் அச்சுறுத்தப்படும் இனமாக அறிவிக்கப்பட்டிருக்கிறது; மேலும் அதன் எண்ணிக்கை தொடர்ந்து குறைந்தவாறே உள்ளது. வசிப்பிட இழப்பும், தற்போதிருக்கும் விலங்குத் தொகை வெவ்வேறு இடங்களுக்கு பிரிக்கப்பட்டு விடுவதும் இந்த இனத்தின் அழிவுக்கு ஏற்பட்டிருக்கும் அச்சுறுத்தல்களில் அடங்கும். சிறுத்தைப்புலிகள் மற்றும் அதனுடைய பாகங்களின் சர்வதேச வியாபாரம் தடைப்படுத்தப்பட்டு இருந்தாலும், இந்தப் பெரும்பூனையின விலங்குகள் இன்னமும் மனிதர்களால் கொல்லப்படுகின்றன. குறிப்பாக, தென் அமெரிக்காவில் உள்ள விவசாயிகள் மற்றும் பண்ணையாட்கள் ஆகியோருடனான மோதல்களில் இவை அதிகமாக நிகழ்கின்றன. இவை எண்ணிக்கையில் குறைந்து விட்டாலும், இவற்றின் வீச்சு மிகப் பெரிதானது. வரலாற்றுப் புகழ் வாய்ந்த இது, மாயா மற்றும் அஜ்டெக் ஆகியவை உள்ளிட்ட அமெரிக்கக் கலாசாரத்தின் புராணங்கள் பலவற்றிலும் முதன்மையான இடம் பெற்றுள்ளது.
ဂျိုက်ဂွါး(Jaguar) သည် ပင်သီရာအုံကာ မျိုးစိတ်ဖြစ်၍ ကြောင်မျိုးရင်း ဝင်ဖြစ်ပြီး တောင်အမေရိကနှင့် အမေရိကအလယ်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကျက်စားကြသည်။ ဂျိုက်ဂွါးသည် ကျားနှင့် ခြင်္သေ့တို့ ပြီးလျှင် တတိယမြောက် အကြီးဆုံးသော ကြောင်မျိုးရင်းဝင် သတ္တဝါဖြစ်သည်။ အနောက်ကမ္ဘာခြမ်းတွင် အကြီးဆုံးနှင့် အားအကောင်းဆုံး ကြောင်မျိုးရင်းဝင် သတ္တဝါလည်း ဖြစ်သည်။
ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် ၎င်းတို့တွင် ရှိသော အစက်အပြောက်များကြောင့် ကျားသစ်နှင့် ပုံစံတူသည်။ သို့သော် ဂျိုက်ဂွါးများက ပို၍ သန်မာပြီး ခွန်အားလည်း ပိုကြီးကြကာ ၎င်းတို့၏ အမူအကျင့်မှာ ကျားနှင့် ပို၍ဆင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရေနှင့်နီးသော နေရာတွင် နေထိုင်ရန် နှစ်သက်တတ်ကြပြီး ကျားကဲ့သို့ပင် ရေကူးရန် ခုံမင်လေ့ရှိကြသည်။ သားကောင်ရှာဖွေရာတွင် တစ်ကောင်တည်း ရှာဖွေလေ့ ရှိကြသည်။ ဂျိုက်ဂွါး၏ ကိုက်အားမှာ အခြား ကြောင်မျိုးနွယ် သတ္တဝါကြီးများနှင့် ယှဉ်လျှင် ပို၍ သန်မာသည်။ သူတို့၏ သန်မာသော ကိုက်အားကြောင့် ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် အခွံမာသော တွားသွားသတ္တဝါများကိုပင် ပြတ်အောင် ကိုက်နိုင်ပြီး ၎င်းတို့၏ သားကောင်များကို တစ်မူထူးခြားစွာ သတ်ဖြတ် လေ့ ရှိကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သားကောင်များကို နားရွက် နှစ်ဖက်ကြား ဦးခေါင်းခွံမှ စ၍ ဦးနှောက်ကို ပေါက်ထွက်သည့်တိုင်အောင် ကိုက်လေ့ရှိသည်။
ဂျိုက်ဂွါးတို့တွင် အဝါရောင်နှင့် လိမ္မော်နှင့်အဝါ ရောယှက်နေသော အမွှေးအမျှင် များ ရှိကြပြီး အညိုနှင့် အနက်ရောင် အစက်အပြောက်များ ရှိကြသည်။ အနက်ရောင် တစ်ကိုယ်လုံးဖွေးတဲ့ ရှားရှားပါးပါး များကတော့ ကျားသစ်နက်ဟု အမည်ပေးရပါသည်။ ရွှေရောင်၊ လိမ္မော်ရောင်၊ အဝါရင့်ရောင်ပေါ်မှာ အနက်ရောင်၊ အညိုရောင် အကွက်ကွက်တွေ့ရှိရင် ဂျိုက်ဂွားဖြစ်ပြီး အမြီးထိပ်ကလည်း မဲနေမှာ ဖြစ်ပါသည်။
၎င်းတို့သည် ကြီးမား၍ အလေးချိန်စီးပြီး သန်မာသော ကြွက်သားများလည်း ရှိကြသည်။ တခါတရံတွင် လုံးဝမည်းနက်နေသော ဂျိုက်ဂွါးများရှိသော်လည်း အနီးကပ်ကြည့်ရှုပါက အစက်အပြောက်များကို မြင်တွေ့နိုင်သည်။ ၎င်းတို့ကို ကျားသစ်နက် ဟု ခေါ်လေ့ ရှိကြသည်။
အရွယ်အစားကတော့ သာမန်ကျားသစ်မျိုးများထက် ကြီးပါသည်။ ဦးခေါင်းထိပ်မှ အမြီးမပါ တစ်ကိုယ်လုံး အရှည်က ၄ ပေမှ ၆ ပေအထိ ရှိတတ်ပါသည်။ အမ က အထီးများထက် ပိုငယ်ပါသည်။ အသက် ၃ နှစ်ဆိုရင် အရွယ်ရောက်ပြီလို့ သတ်မှတ် ရပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းအရွယ်မှာ အလေးချိန်အားဖြင့် ပေါင် ၂၂၀ ကျော်ပါသည်။ တစ်နေရာနဲ့ တစ်နေရာမတူပါ။ ဥပမာ ဘရာဇီးမှာဆိုရင် ပေါင် ၃၀၀ လောက် အလေးချိန်စီးတဲ့ ဂျိုက်ဂွား ကျားသစ်များတောင် ရှိပါသည်။ အငယ်ဆုံးကတော့ ပေါင် ၁၁၀ ပဲ ဖြစ်ပါသည်။ ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် အမြင့်တက်ရာတွင် မကျွမ်းကျင်သော်လည်း ရေကူးကျွမ်းကျင်သော သတ္တဝါများ ဖြစ်ကြသည်။
ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် တောင်အမေရိကနှင့် အမေရိက အလယ်ပိုင်းတို့တွင် ကျက်စားလေ့ ရှိကြသည်။ ၎င်းတို့သည် အများအားဖြင့် မိုးသစ်တောများတွင် နေလေ့ရှိသော်လည်း ဆဗားနားမြက်ခင်းပြင်များ၊ ညွှန်တောများနှင့် သဲကန္တာရဒေသများတွင်လည်း နေထိုင်လေ့ ရှိကြသည်။ ဂူထဲမှာ နေတာထက် သစ်ပင်ပေါ်မှာ ပိုနေတတ်တဲ့ တိရစ္ဆာန်များ ဖြစ်ပါသည်။
ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် အစားအသောက်ကို ရွေးချယ်စားသုံးလေ့ မရှိပဲ ရသမျှကို အကုန်စားလေ့ ရှိကြသည်။ နို့တိုက်သတ္တဝါ အကောင် အကြီးနှင့် အသေးများ၊ ငှက်များ၊ တွားသွားသတ္တဝါများ၊ ငါးများနှင့် ကျွဲနွားများကို စားလေ့ ရှိကြသည်။ သားကောင်ဖမ်းဆီးရာတွင် ၎င်းတို့သည် သားကောင်၏ အနီးသို့ တိတ်တဆိတ် ချဉ်းကပ်သွားပြီးမှ ရုတ်တရက် ခုန်အုပ်၍ ဖမ်းဆီးလေ့ရှိသည်။ ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် သားကောင်တို့၏ ဦးခေါင်းခွံကို ကိုက်ခွဲ၍ သတ်ဖြတ်လေ့ ရှိကြသည်။ ထို့နောက် သားကောင်ကို လုံခြုံသော နေရာသို့ သယ်ဆောင်သွားပြီးမှ စားသုံးလေ့ရှိသည်။
တောင်အမေရိက၊ မြောက်အမေရိကမှာ တောပစ်ထွက်ရင်၊ လေ့လာရေးထွက်ရင် သစ်ပင်ကိုရှောင်ကြပါသည်။ ဂျိုက်ဂွားတွေက သစ်ပင် ကနေ ခုံအုပ်တာ အတော်ကျွမ်းတဲ့ ကျားသစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။ လိပ်က အစ ဆင်အဆုံး အကောင်ကြီးကြီးတွေအထိ တိုက်ခိုက် စားသောက်နိုင် သူ ဖြစ်ပါသည်။ အမဲလိုက်ရင်တောင် တစ်ကောင်တည်း လိုက်ပြီး ရန်သူတွေအဖွဲ့လိုက်ကိုလည်း ရင်ဆိုင်ရဲသူ ဖြစ်ပါသည်။ ဇွဲလဲ အင်မတန်ကြီး ပါသည်။ လိပ်တစ်ကောင်ကို အမဲလိုက်ပြီဆိုရင် မြစ်လယ် ထိရောက်အောင်တောင် ရေကူးပြီး လိုက်ဖမ်းပါသည်။ ရေကူးလည်း အင်မတန်ကျွမ်းတဲ့အတွက် ရေသတ္တဝါများကိုလည်း အလွတ်မပေး သူ ဖြစ်ပါသည်။ ရတဲ့ သားကောင်ကို ချက်ချင်းမစားပဲ ဘယ်ကောင်မှ မရှိတဲ့နေရာတွေမှာ စားသုံးပါသည်။
ပုံမှန်အားဖြင့် ဂျိုက်ဂွါး အမသည် ရက် ၁၀၀ ခန့် ကိုယ်ဝန်ဆောင် အပြီးတွင် ကလေး ၁ ကောင်မှ ၄ကောင် အထိ မွေးလေ့ ရှိကြသည်။ အကောင်ငယ်လေးများသည် ၁နှစ် မှ ၂ နှစ်အတွင်း မိသားစုကို စွန့်ခွာသွားလေ့ ရှိသည်။ ၃ နှစ်ခန့်တွင် အရွယ်ရောက်လေ့ ရှိသည်။ ပြင်ပလောကတွင် နေထိုင်သော ဂျိုက်ဂွါးများမှာ ၁၀ နှစ် မှ ၁၂ နှစ် အထိ သက်တမ်းရှိပြီး တိရစ္ဆာန်ရုံ အတွင်းမှ ဂျိုက်ဂွါးများမှာမူ ၂၀ နှစ်မှ ၂၂ နှစ် အထိ သက်တမ်း ရှိတတ်သည်။
မြောက်အမေရိကတိုက်နှင့် တောင်အမေရိကတိုက်တို့တွင် တွေ့ရသော ဂျိုက်ဂွားခေါ်ကျားသစ်မျိုးတွင် ထိုတိုက်များရှိ ကြောင် အနွယ်ဝင် သားကောင်များတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ဂျိုက်ဂွား၏ ဦးခေါင်းမှာ သာမန်ကျားဦးခေါင်းနှင့် မတူဘဲ အတော်ပင်ကြီးမား၏။ ခြေထောက်များသည် တုတ်ခိုင် သန်မာ၏။ ကိုယ် အလျားမှာ အမြီးမပါဘဲ ၄ ပေမျှ ရှည် လျား၏။ အသွေးအရောင်မှာ အမျိုးမျိုး ကွဲပြားခြားနားသော်လည်း အများအားဖြင့်မူ ဝါညစ်ညစ်အရောင်ပေါ်တွင် အနက်ရောင် အပြောက်အစက်များရှိသည်။ အမြီးဖျား၌ နက်နေသည်။ ဂျိုက်ဂွားကောင်သည် သစ်ပင်ပေါ်၌ အနေများပေသည်။ သားကောင်ကိုဖမ်းသောအခါ သစ်ပင်ပေါ်မှ ခုန်အပ်ဖမ်းတတ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မြေပြင်သို့ဆင်း၍ နွား၊ မြင်း၊ သိုးတို့ကိုဖမ်းယူ စားသောက်တတ်သည်။ လူကိုတွေ့လျှင်လည်း လူကို စားသည်။ လိပ်များကိုလည်း မြစ်လယ်သို့ရောက်အောင်ပင် လိုက်လံ ဖမ်းယူစားသောက်တတ်သည်။ ဂျိုက်ဂွားကောင်ကို များသောအားဖြင့် တကောင်ချင်းတွေ့ရသည်။ ဂျိုက်ဂွားအမသည် တနှစ်လျှင် သား ၂ ကောင်မှ ၄ ကောင်အထိ မွေးသည်။ သားငယ်သည် မွေးပြီး ၃၅ ရက်အကြာတွင် မိခင်နောက်သို့ လိုက်နိုင်ပြီး မိခင်နဲ့အတူ အမဲလိုက်နိုင်စွမ်းရှိပါသည်။ အသက် ၂ နှစ်လောက်ရှိပြီဆိုရင် မိခင်မှ အလိုအလျောက်စွန့်ခွာသွားပါသည်။ ယင်းကစလို့ မိခင်ကူညီစရာ မလိုတော့ ပဲ ကိုယ်တိုင် အမဲလိုက်နိုင်ပြီမို့ ဖြစ်ပါသည်။ အရွယ်ရောက်တာ ကတော့ အသက် ၃ နှစ်မှ စတာ ဖြစ်ပါသည်။ သက်တမ်းအားဖြင့် ဂျိုက်ဂွားဟာ ပျမ်းမျှ ၁၃-၁၅ နှစ်လောက်ထိ ရှိပါသည်။ သို့ပေမယ့် တိရစ္ဆာန်ရုံတွေမှာ မွေးတဲ့ ဂျိုက်ဂွားကျတော့ အသက် ၂၂-၂၄ လောက်ထိ ရှိတာကို တွေ့ရပါသည်။ [၁]
ဂျိုက်ဂွား၏ လှပတဲ့ အရောင်အသွေး အသွင်အပြင်ကြောင့် တောင် အမေရိက၊ မြောက်အမေရိက တိုက်က လူများ အမြတ်တနိုးထားပါသည်။ အရင်ကတော့ အမဲလိုက်သတ်ဖြတ်မှု များပြားခဲ့ပြီး ယခုတော့ တော်တော်လေးကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပါသည်။ Jaguar ကို အမှတ်တံဆိပ်လုပ်လို့ ကုန်စည်အမည် ပေးကြပါသည်။ ဥပမာ- အင်္ဂလန်မှာဆိုရင် Land Rover ထုတ်တဲ့ ကားတွေမှာ ဂျိုးဂွား တံဆိပ် ပါတတ်ပြီး Jaguar Land Rover လို့အမည်ပေးပါသည်။
ဂျိုက်ဂွားကျားသစ်အရေအတွက်များ ကျဆင်းသထက် ကျဆင်းလာပါပြီ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်ဆီးမှုကြောင့်ရော၊ အစာရေစာ ရှားပါး မှုကြောင့်ရော၊ လူတို့ အမဲလိုက်မှုကြောင့်ရော၊ တောပြုန်းတီး မှုကြောင့်ရော ဂျိုက်ဂွားကို တောင်အမေရိကတောမှာ အတွေ့ရနည်းသွားပါပြီ။ တိရစ္ဆာန်ရုံတွေထဲမှာပဲ လက်သပ် မွေးရတဲ့ အခြေအနေ အထိ ရောက် လာပါသည်။ ဒါကြောင့် ဂျိုက်ဂွားကျားသစ်မျိုးများကို ကမ္ဘာ့တိရစ္ဆာန်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောင့်ရေး အဖွဲ့အနေနဲ့ အဖိုးတန် တိရစ္ဆာန်တစ်မျိုး အဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြောင်း သိရပါသည်။
ဂျိုက်ဂွါး(Jaguar) သည် ပင်သီရာအုံကာ မျိုးစိတ်ဖြစ်၍ ကြောင်မျိုးရင်း ဝင်ဖြစ်ပြီး တောင်အမေရိကနှင့် အမေရိကအလယ်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကျက်စားကြသည်။ ဂျိုက်ဂွါးသည် ကျားနှင့် ခြင်္သေ့တို့ ပြီးလျှင် တတိယမြောက် အကြီးဆုံးသော ကြောင်မျိုးရင်းဝင် သတ္တဝါဖြစ်သည်။ အနောက်ကမ္ဘာခြမ်းတွင် အကြီးဆုံးနှင့် အားအကောင်းဆုံး ကြောင်မျိုးရင်းဝင် သတ္တဝါလည်း ဖြစ်သည်။
ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် ၎င်းတို့တွင် ရှိသော အစက်အပြောက်များကြောင့် ကျားသစ်နှင့် ပုံစံတူသည်။ သို့သော် ဂျိုက်ဂွါးများက ပို၍ သန်မာပြီး ခွန်အားလည်း ပိုကြီးကြကာ ၎င်းတို့၏ အမူအကျင့်မှာ ကျားနှင့် ပို၍ဆင်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရေနှင့်နီးသော နေရာတွင် နေထိုင်ရန် နှစ်သက်တတ်ကြပြီး ကျားကဲ့သို့ပင် ရေကူးရန် ခုံမင်လေ့ရှိကြသည်။ သားကောင်ရှာဖွေရာတွင် တစ်ကောင်တည်း ရှာဖွေလေ့ ရှိကြသည်။ ဂျိုက်ဂွါး၏ ကိုက်အားမှာ အခြား ကြောင်မျိုးနွယ် သတ္တဝါကြီးများနှင့် ယှဉ်လျှင် ပို၍ သန်မာသည်။ သူတို့၏ သန်မာသော ကိုက်အားကြောင့် ဂျိုက်ဂွါးတို့သည် အခွံမာသော တွားသွားသတ္တဝါများကိုပင် ပြတ်အောင် ကိုက်နိုင်ပြီး ၎င်းတို့၏ သားကောင်များကို တစ်မူထူးခြားစွာ သတ်ဖြတ် လေ့ ရှိကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သားကောင်များကို နားရွက် နှစ်ဖက်ကြား ဦးခေါင်းခွံမှ စ၍ ဦးနှောက်ကို ပေါက်ထွက်သည့်တိုင်အောင် ကိုက်လေ့ရှိသည်။
იაგუარი (Panthera onca) — მახვამილაფარი ბჟაშუმუ ჩხოლარი კატუშობურეფიშ ფანიაშე, პანტერეფიშ გვარიშ წჷმმარინაფალი. თიშ რსხულიშ სიგჷრძა 2 მ, წონა 140 კგ-შახ. უღუ მასიური,გოჭყვართალერი რსხული, კუნტა კუჩხეფი, ფართე, ჸონიერჯღალეფამი ტოტრეფი. ფერო მოჭითე-ჸვინთელი რე, თეწკჷმა ართო უჩა რგოლეფი დო ხალეფი უღუ, ჯკანკალეშა ედომუშამო უჩა ხოლო ამხვადჷნა. იაგუარი გოფაჩილი რე ოორუე, ცენტრალურ დო ობჟათე ამერიკას. ხე შხირი, ლამე ტროპიკულ დო სუბტროპიკულ ტყალეფს, უმენტაშო გიშმაგორუნს წყარმალუეფიშ წყარპიჯეფს. ჯგირო ეშმუს ჯაშა დო ნჩურუნს. ჭკომუნს ჩორქოშობურეფს (ტაპირი, ერემი, პეკარი), მაღირღონალეფით, ჩხომეფით, თაშნეშე ჭკომუნს კუს დო თიშ მარქვალიეფს, კანკალეშა გეთმიანთხუ ჸუდეშ ჩხოლარს ხოლო. მაკობა 3,5 თუთას იგჷნძორებუ, ხანს 4-შახ ბოქურს. მორჩილი ორეწუალე შანულობა უღუ (გიმირინუანა ტყების).
იაგუარი (Panthera onca) — მახვამილაფარი ბჟაშუმუ ჩხოლარი კატუშობურეფიშ ფანიაშე, პანტერეფიშ გვარიშ წჷმმარინაფალი. თიშ რსხულიშ სიგჷრძა 2 მ, წონა 140 კგ-შახ. უღუ მასიური,გოჭყვართალერი რსხული, კუნტა კუჩხეფი, ფართე, ჸონიერჯღალეფამი ტოტრეფი. ფერო მოჭითე-ჸვინთელი რე, თეწკჷმა ართო უჩა რგოლეფი დო ხალეფი უღუ, ჯკანკალეშა ედომუშამო უჩა ხოლო ამხვადჷნა. იაგუარი გოფაჩილი რე ოორუე, ცენტრალურ დო ობჟათე ამერიკას. ხე შხირი, ლამე ტროპიკულ დო სუბტროპიკულ ტყალეფს, უმენტაშო გიშმაგორუნს წყარმალუეფიშ წყარპიჯეფს. ჯგირო ეშმუს ჯაშა დო ნჩურუნს. ჭკომუნს ჩორქოშობურეფს (ტაპირი, ერემი, პეკარი), მაღირღონალეფით, ჩხომეფით, თაშნეშე ჭკომუნს კუს დო თიშ მარქვალიეფს, კანკალეშა გეთმიანთხუ ჸუდეშ ჩხოლარს ხოლო. მაკობა 3,5 თუთას იგჷნძორებუ, ხანს 4-შახ ბოქურს. მორჩილი ორეწუალე შანულობა უღუ (გიმირინუანა ტყების).
Caguar (nameo taksonomik: Panthera onca) yew heywano ke aidê familyay pısıngano u inan rayo. Cayê cıwiyayışê caguaran verocê Amerika u Meksikao. Caguar yew pısınga de gırda ke gruba Caguaran raya.
Caguar verocê Korya de zi pısınga tewr gırda. Caguar yew heywano goştwerdoğo u ğezal, tapirê amerika, pekary, kutık u kaymanan weno. Caguar 85 heywanan ra nezdi ganiyan weno.
Caguar (nameo taksonomik: Panthera onca) yew heywano ke aidê familyay pısıngano u inan rayo. Cayê cıwiyayışê caguaran verocê Amerika u Meksikao. Caguar yew pısınga de gırda ke gruba Caguaran raya.
Jach'a titi (kastilla aru: Yaguareté, Jaguar), ñuñuri, aycha manq'iri jach'a sallqa uywa, ch'umphi q'illuru ch'iyarampi allqantata t'awrani, junt'u tuqina sarnaqri uywa.
Se Wīnlendisca panðer is þæt ān cynn panðera þe wunaþ on Wīnlande. Hē is se þridda mǣsta catt æfter þǣm lēon and þǣm tigere, and is se mǣsta catt on eallum Wīnlande. Hērrihte wunaþ hē on grēatum dǣle landes fram þǣm sūðernum Geāndum Rīcum Wīnlandes (synderlīce on Arasonan) oþ norðernum Argentinan.
Se Wīnlendisca panðer þynceþ wel gelīc þǣm lafore on bodige, þēah þe hē is māra and hefigra and hē is on gebǣre gelīcra þǣm tigere. Þēah þe hē wunaþ geornost on þiccum regnwealdum cann se Wīnlendisca panðer faran on missenlīcum wealdum and feldum. Ēac swimþ hē georne, swā swā tiger dēþ, and þæs him līcaþ tō wunienne nēah wætere. Hē is swīðe ānlēpig catt þe oftost crīepþ þā hwīle þe hē huntaþ. Hē hafaþ swīðe strangne ceafl þurh þone hē cann forbītan þone scell scildbæcoces[1].
Wīnlendisce panðeras acwīnaþ on rīme. Him is lyre heora wunena frēcness, and asundrung fram ōðrum heora. Þēah hit is forboden geondrīcisce tō cīepenna and bygenne Wīnlendisce panðeras oþþe heora limu, Wīnlendisce panðeras sind gīet oft gecwealden fram mannum, ānlīce on winnum wiþ eorþlingum and dēorhirdas on Sūþwīnlande. For his wīdan wunan is se Wīnlendisca panðer brēme on missenlīcum Wīnlandinlendiscum sægenum.
Se Wīnlendisca panðer is þæt ān cynn panðera þe wunaþ on Wīnlande. Hē is se þridda mǣsta catt æfter þǣm lēon and þǣm tigere, and is se mǣsta catt on eallum Wīnlande. Hērrihte wunaþ hē on grēatum dǣle landes fram þǣm sūðernum Geāndum Rīcum Wīnlandes (synderlīce on Arasonan) oþ norðernum Argentinan.
Se Wīnlendisca panðer þynceþ wel gelīc þǣm lafore on bodige, þēah þe hē is māra and hefigra and hē is on gebǣre gelīcra þǣm tigere. Þēah þe hē wunaþ geornost on þiccum regnwealdum cann se Wīnlendisca panðer faran on missenlīcum wealdum and feldum. Ēac swimþ hē georne, swā swā tiger dēþ, and þæs him līcaþ tō wunienne nēah wætere. Hē is swīðe ānlēpig catt þe oftost crīepþ þā hwīle þe hē huntaþ. Hē hafaþ swīðe strangne ceafl þurh þone hē cann forbītan þone scell scildbæcoces.
Wīnlendisce panðeras acwīnaþ on rīme. Him is lyre heora wunena frēcness, and asundrung fram ōðrum heora. Þēah hit is forboden geondrīcisce tō cīepenna and bygenne Wīnlendisce panðeras oþþe heora limu, Wīnlendisce panðeras sind gīet oft gecwealden fram mannum, ānlīce on winnum wiþ eorþlingum and dēorhirdas on Sūþwīnlande. For his wīdan wunan is se Wīnlendisca panðer brēme on missenlīcum Wīnlandinlendiscum sægenum.
The jaguar (Panthera onca) is a large cat species and the only living member of the genus Panthera native to the Americas. With a body length of up to 1.85 m (6 ft 1 in) and a weight of up to 158 kg (348 lb), it is the largest cat species in the Americas and the third largest in the world. Its distinctively marked coat features pale yellow to tan colored fur covered by spots that transition to rosettes on the sides, although a melanistic black coat appears in some individuals. The jaguar's powerful bite allows it to pierce the carapaces of turtles and tortoises, and to employ an unusual killing method: it bites directly through the skull of mammalian prey between the ears to deliver a fatal blow to the brain.
The modern jaguar's ancestors probably entered the Americas from Eurasia during the Early Pleistocene via the land bridge that once spanned the Bering Strait. Today, the jaguar's range extends from core Southwestern United States across Mexico and much of Central America, the Amazon rainforest and south to Paraguay and northern Argentina. It inhabits a variety of forested and open terrains, but its preferred habitat is tropical and subtropical moist broadleaf forest, wetlands and wooded regions. It is adept at swimming and is largely a solitary, opportunistic, stalk-and-ambush apex predator. As a keystone species, it plays an important role in stabilizing ecosystems and in regulating prey populations.
The jaguar is threatened by habitat loss, habitat fragmentation, poaching for trade with its body parts and killings in human–wildlife conflict situations, particularly with ranchers in Central and South America. It has been listed as Near Threatened on the IUCN Red List since 2002. The wild population is thought to have declined since the late 1990s. Priority areas for jaguar conservation comprise 51 Jaguar Conservation Units (JCUs), defined as large areas inhabited by at least 50 breeding jaguars. The JCUs are located in 36 geographic regions ranging from Mexico to Argentina.
The jaguar has featured prominently in the mythology of indigenous peoples of the Americas, including those of the Aztec and Maya civilizations.
The word "jaguar" is possibly derived from the Tupi-Guarani word yaguara meaning 'wild beast that overcomes its prey at a bound'.[3][4] In North America, the word is pronounced disyllabic /ˈdʒæɡwɑːr/, while in British English, it is pronounced with three syllables /ˈdʒæɡjuːər/.[5][6] Because that word also applies to other animals, indigenous peoples in Guyana call it jaguareté, with the added sufix eté, meaning "true beast".[7][8] "Onca" is derived from the Portuguese name onça for a spotted cat that is larger than a lynx; cf. ounce.[9] The word "panther" is derived from classical Latin panthēra, itself from the ancient Greek πάνθηρ (pánthēr).[10]
In 1758, Carl Linnaeus described the jaguar in his work Systema Naturae and gave it the scientific name Felis onca.[11] In the 19th and 20th centuries, several jaguar type specimens formed the basis for descriptions of subspecies.[2] In 1939, Reginald Innes Pocock recognized eight subspecies based on the geographic origins and skull morphology of these specimens.[12] Pocock did not have access to sufficient zoological specimens to critically evaluate their subspecific status but expressed doubt about the status of several. Later consideration of his work suggested only three subspecies should be recognized. The description of P. o. palustris was based on a fossil skull.[4]
By 2005, nine subspecies were considered to be valid taxa.[2]
Reginald Innes Pocock placed the jaguar in the genus Panthera and observed that it shares several morphological features with the leopard (P. pardus). He, therefore, concluded that they are most closely related to each other.[12] Results of morphological and genetic research indicate a clinal north–south variation between populations, but no evidence for subspecific differentiation.[20][21] DNA analysis of 84 jaguar samples from South America revealed that the gene flow between jaguar populations in Colombia was high in the past.[22] Since 2017, the jaguar is considered to be a monotypic taxon.[23]
The Panthera lineage is estimated to have genetically diverged from the common ancestor of the Felidae around 9.32 to 4.47 million years ago to 11.75 to 0.97 million years ago,[24][25][26] and the geographic origin of the genus is most likely northern Central Asia.[27] Some genetic analyses place the jaguar as a sister species to the lion with which it diverged 3.46 to 1.22 million years ago,[24][25] but other studies place the lion closer to the leopard.[28][29]
The lineage of the jaguar appears to have originated in Africa and spread to Eurasia 1.95–1.77 mya. The modern species may have descended from Panthera gombaszoegensis, which is thought to have entered the American continent via Beringia, the land bridge that once spanned the Bering Strait.[30][31] Fossils of modern jaguars have been found in North America dating to over 850,000 years ago.[4] Results of mitochondrial DNA analysis of 37 jaguars indicate that current populations evolved between 510,000 and 280,000 years ago in northern South America and subsequently recolonized North and Central America after the extinction of jaguars there during the Late Pleistocene.[20]
Two extinct subspecies of jaguar are recognized in the fossil record: the North American P. o. augusta and South American P. o. mesembrina.[32]
.jpg)
.jpg)
.JPG)
The jaguar is a compact and muscular animal. It is the largest cat native to the Americas and the third largest in the world, exceeded in size only by the tiger and the lion.[4][33][34] It stands 68 to 75 cm (26.8 to 29.5 in) tall at the shoulders.[35] Its size and weight vary considerably depending on sex and region: weights in most regions are normally in the range of 56–96 kg (123–212 lb). Exceptionally big males have been recorded to weigh as much as 158 kg (348 lb).[36][37] The smallest females from Middle America weigh about 36 kg (79 lb). It is sexually dimorphic, with females typically being 10–20% smaller than males. The length from the nose to the base of the tail varies from 1.12 to 1.85 m (3 ft 8 in to 6 ft 1 in). The tail is 45 to 75 cm (18 to 30 in) long and the shortest of any big cat.[36] Its muscular legs are shorter than the legs of other Panthera species with similar body weight.[38]
Size tends to increase from north to south. Jaguars in the Chamela-Cuixmala Biosphere Reserve on the Pacific coast of central Mexico weighed around 50 kg (110 lb).[39] Jaguars in Venezuela and Brazil are much larger, with average weights of about 95 kg (209 lb) in males and of about 56–78 kg (123–172 lb) in females.[4]
The jaguar's coat ranges from pale yellow to tan or reddish-yellow, with a whitish underside and covered in black spots. The spots and their shapes vary: on the sides, they become rosettes which may include one or several dots. The spots on the head and neck are generally solid, as are those on the tail where they may merge to form bands near the end and create a black tip. They are elongated on the middle of the back, often connecting to create a median stripe, and blotchy on the belly.[4] These patterns serve as camouflage in areas with dense vegetation and patchy shadows.[40] Jaguars living in forests are often darker and considerably smaller than those living in open areas, possibly due to the smaller numbers of large, herbivorous prey in forest areas.[41]
The jaguar closely resembles the leopard but is generally more robust, with stockier limbs and a more square head. The rosettes on a jaguar's coat are larger, darker, fewer in number and have thicker lines, with a small spot in the middle.[38] It has powerful jaws with the third-highest bite force of all felids, after the tiger and the lion.[42] It has an average bite force at the canine tip of 887.0 Newton and a bite force quotient at the canine tip of 118.6.[43] A 100 kg (220 lb) jaguar can bite with a force of 4.939 kN (1,110 lbf) with the canine teeth and 6.922 kN (1,556 lbf) at the carnassial notch.[44]
Melanistic jaguars are also known as black panthers. The black morph is less common than the spotted one.[45] Black jaguars have been documented in Central and South America. Melanism in the jaguar is caused by deletions in the melanocortin 1 receptor gene and inherited through a dominant allele.[46]
In 2004, a camera trap in the Sierra Madre Occidental mountains photographed the first documented black jaguar in Northern Mexico.[47] Black jaguars were also photographed in Costa Rica's Alberto Manuel Brenes Biological Reserve, in the mountains of the Cordillera de Talamanca, in Barbilla National Park and in eastern Panama.[48][49][50][51]
_female_Piquiri_River.JPG)
_male_back_in_the_water_(29173428825).jpg)
In the 19th century, the jaguar was still sighted at the North Platte River in Colorado and coastal Louisiana.[52] In 1919, sightings of jaguars were reported in the Monterey, California region.[53] In 1999, its historic range at the turn of the 20th century was estimated at 19,000,000 km2 (7,300,000 sq mi), stretching from the southern United States through Central America to southern Argentina. By the turn of the 21st century, its global range had decreased to about 8,750,000 km2 (3,380,000 sq mi), with most declines in the southern United States, northern Mexico, northern Brazil, and southern Argentina.[54] Its present range extends from Mexico through Central America to South America comprising Belize, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, particularly on the Osa Peninsula, Panama, Colombia, Venezuela, Guyana, Suriname, French Guiana, Ecuador, Peru, Bolivia, Brazil, Paraguay and Argentina. It is considered to be locally extinct in El Salvador and Uruguay.[1]
Jaguars have been occasionally sighted in Arizona, New Mexico and Texas.[55][56] Between 2012 and 2015, a male vagrant jaguar was recorded in 23 locations in the Santa Rita Mountains.[57]
The jaguar prefers dense forest and typically inhabits dry deciduous forests, tropical and subtropical moist broadleaf forests, rainforests and cloud forests in Central and South America; open, seasonally flooded wetlands, dry grassland and historically also oak forests in the United States. It has been recorded at elevations up to 3,800 m (12,500 ft) but avoids montane forests. It favors riverine habitat and swamps with dense vegetation cover.[41] In the Mayan forests of Mexico and Guatemala, 11 GPS-collared jaguars preferred undisturbed dense habitat away from roads; females avoided even areas with low levels of human activity, whereas males appeared less disturbed by human population density.[58] A young male jaguar was also recorded in the semi-arid Sierra de San Carlos at a waterhole.[59]
The jaguar is mostly active at night and during twilight.[60][61][62] However, jaguars living in densely forested regions of the Amazon Rainforest and the Pantanal are largely active by day, whereas jaguars in the Atlantic Forest are primarily active by night.[63] The activity pattern of the jaguar coincides with the activity of its main prey species.[64] Jaguars are good swimmers and play and hunt in the water, possibly more than tigers. They have been recorded moving between islands and the shore. Jaguars are also good at climbing trees but do so less often than cougars.[4]
The adult jaguar is an apex predator, meaning it is at the top of the food chain and is not preyed upon in the wild. The jaguar has also been termed a keystone species, as it is assumed that it controls the population levels of prey such as herbivorous and seed-eating mammals and thus maintains the structural integrity of forest systems.[39][65][66] However, field work has shown this may be natural variability, and the population increases may not be sustained. Thus, the keystone predator hypothesis is not accepted by all scientists.[67]
The jaguar is sympatric with the cougar (Puma concolor). In central Mexico, both prey on white-tailed deer (Odocoileus virginianus), which makes up 54% and 66% of jaguar and cougar's prey, respectively.[39] In northern Mexico, the jaguar and the cougar share the same habitat, and their diet overlaps dependent on prey availability. Jaguars seemed to prefer deer and calves. In Mexico and Central America, neither of the two cats are considered to be the dominant predator.[68] In South America, the jaguar is larger than the cougar and tends to take larger prey, usually over 22 kg (49 lb). The cougar's prey usually weighs between 2 and 22 kg (4 and 49 lb), which is thought to be the reason for its smaller size.[69] This situation may be advantageous to the cougar. Its broader prey niche, including its ability to take smaller prey, may give it an advantage over the jaguar in human-altered landscapes.[39]
The jaguar is an obligate carnivore and depends solely on flesh for its nutrient requirements. An analysis of 53 studies documenting the diet of the jaguar revealed that its prey ranges in weight from 1 to 130 kg (2.2 to 286.6 lb); it prefers prey weighing 45–85 kg (99–187 lb), with the rodent capybara (Hydrochoerus hydrochaeris) and the pilosan giant anteater (Myrmecophaga tridactyla) being the most selected. When available, it also preys on marsh deer (Blastocerus dichotomus), southern tamandua (Tamandua tetradactyla), collared peccary (Dicotyles tajacu) and black agouti (Dasyprocta fuliginosa).[33] In floodplains, jaguars opportunistically take reptiles such as turtles and caimans. Consumption of reptiles appears to be more frequent in jaguars than in other big cats.[70] One remote population in the Brazilian Pantanal is recorded to primarily feed on aquatic reptiles and fish.[71] The jaguar also preys on livestock in cattle ranching areas where wild prey is scarce.[72][73] The daily food requirement of a captive jaguar weighing 34 kg (75 lb) was estimated at 1.4 kg (3.1 lb) of meat.[74]
The jaguar's bite force allows it to pierce the carapaces of the yellow-spotted Amazon river turtle (Podocnemis unifilis) and the yellow-footed tortoise (Chelonoidis denticulatus).[74][75] It employs an unusual killing method: it bites mammalian prey directly through the skull between the ears to deliver a fatal bite to the brain.[76] It kills capybara by piercing its canine teeth through the temporal bones of its skull, breaking its zygomatic arch and mandible and penetrating its brain, often through the ears.[77] It has been hypothesized to be an adaptation to cracking open turtle shells; armored reptiles may have formed an abundant prey base for the jaguar following the late Pleistocene extinctions.[74] However, this is disputed, as even in areas where jaguars prey on reptiles, they are still taken relatively infrequently compared to mammals in spite of their greater abundance.[70]
Between October 2001 and April 2004, 10 jaguars were monitored in the southern Pantanal. In the dry season from April to September, they killed prey at intervals ranging from one to seven days; and ranging from one to 16 days in the wet season from October to March.[78]
The jaguar uses a stalk-and-ambush strategy when hunting rather than chasing prey. The cat will slowly walk down forest paths, listening for and stalking prey before rushing or ambushing. The jaguar attacks from cover and usually from a target's blind spot with a quick pounce; the species' ambushing abilities are considered nearly peerless in the animal kingdom by both indigenous people and field researchers and are probably a product of its role as an apex predator in several different environments. The ambush may include leaping into water after prey, as a jaguar is quite capable of carrying a large kill while swimming; its strength is such that carcasses as large as a heifer can be hauled up a tree to avoid flood levels. After killing prey, the jaguar will drag the carcass to a thicket or other secluded spot. It begins eating at the neck and chest. The heart and lungs are consumed, followed by the shoulders.[79]
The jaguar is generally solitary except for females with cubs. In 1977, groups consisting of a male, female and cubs, and two females with two males were sighted several times in a study area in the Paraguay River valley.[80] In some areas, males may form paired coalitions which together mark, defend and invade territories, find and mate with the same females and search for and share prey.[81] A radio-collared female moved in a home range of 25–38 km2 (9.7–14.7 sq mi), which partly overlapped with another female. The home range of the male in this study area overlapped with several females.[80]
The jaguar uses scrape marks, urine, and feces to mark its territory.[82][83] The size of home ranges depends on the level of deforestation and human population density. The home ranges of females vary from 15.3 km2 (5.9 sq mi) in the Pantanal to 53.6 km2 (20.7 sq mi) in the Amazon to 233.5 km2 (90.2 sq mi) in the Atlantic Forest. Male jaguar home ranges vary from 25 km2 (9.7 sq mi) in the Pantanal to 180.3 km2 (69.6 sq mi) in the Amazon to 591.4 km2 (228.3 sq mi) in the Atlantic Forest and 807.4 km2 (311.7 sq mi) in the Cerrado.[84] Studies employing GPS telemetry in 2003 and 2004 found densities of only six to seven jaguars per 100 km2 in the Pantanal region, compared with 10 to 11 using traditional methods; this suggests the widely used sampling methods may inflate the actual numbers of individuals in a sampling area.[85] Fights between males occur but are rare, and avoidance behavior has been observed in the wild.[82] In one wetland population with degraded territorial boundaries and more social proximity, adults of the same sex are more tolerant of each other and engage in more friendly and co-operative interactions.[71]
The jaguar roars/grunts for long-distance communication;[4][74] intensive bouts of counter-calling between individuals have been observed in the wild.[74] This vocalization is described as "hoarse" with five or six guttural notes.[4] Chuffing is produced by individuals when greeting, during courting, or by a mother comforting her cubs. This sound is described as low intensity snorts, possibly intended to signal tranquility and passivity.[86][87] Cubs have been recorded bleating, gurgling and mewing.[4]
In captivity, the female jaguar is recorded to reach sexual maturity at the age of about 2.5 years. Estrus lasts 7–15 days with an estrus cycle of 41.8 to 52.6 days. During estrus, she exhibits increased restlessness with rolling and prolonged vocalizations.[88] She is an induced ovulator but can also ovulate spontaneously.[89][90] Gestation lasts 91 to 111 days.[91] The male is sexually mature at the age of three to four years.[92] His mean ejaculate volume is 8.6±1.3 ml.[93] Generation length of the jaguar is 9.8 years.[94]
In the Pantanal, breeding pairs were observed to stay together for up to five days. Females had one to two cubs.[95] The young are born with closed eyes but open them after two weeks. Cubs are weaned at the age of three months but remain in the birth den for six months before leaving to accompany their mother on hunts.[96] Jaguars remain with their mothers for up to two years. They appear to rarely live beyond 11 years, but captive individuals may live 22 years.[4]
In 2001, a male jaguar killed and partially consumed two cubs in Emas National Park. DNA paternity testing of blood samples revealed that the male was the father of the cubs.[97] Two more cases of infanticide were documented in the northern Pantanal in 2013.[98] To defend against infanticide, the female may hide her cubs and distract the male with courtship behavior.[99]
The Spanish conquistadors feared the jaguar. According to Charles Darwin, the indigenous peoples of South America stated that people did not need to fear the jaguar as long as capybaras were abundant.[100] The first official record of a jaguar killing a human in Brazil dates to June 2008.[101] Two children were attacked by jaguars in Guyana.[102] The jaguar is the least likely of all big cats to kill and eat humans, and the majority of attacks come when it has been cornered or wounded.[103]
The jaguar is threatened by loss and fragmentation of habitat, illegal killing in retaliation for livestock depredation and for illegal trade in jaguar body parts. It is listed as Near Threatened on the IUCN Red List since 2002, as the jaguar population has probably declined by 20–25% since the mid-1990s. Deforestation is a major threat to the jaguar across its range. Habitat loss was most rapid in drier regions such as the Argentine pampas, the arid grasslands of Mexico and the southwestern United States.[1]
In 2002, it was estimated that the range of the jaguar had declined to about 46% of its range in the early 20th century.[54] In 2018, it was estimated that its range had declined by 55% in the last century. The only remaining stronghold is the Amazon rainforest, a region that is rapidly being fragmented by deforestation.[104] Between 2000 and 2012, forest loss in the jaguar range amounted to 83.759 km2 (32.340 sq mi), with fragmentation increasing in particular in corridors between Jaguar Conservation Units (JCUs).[105] By 2014, direct linkages between two JCUs in Bolivia were lost, and two JCUs in northern Argentina became completely isolated due to deforestation.[106]
In Mexico, the jaguar is primarily threatened by poaching. Its habitat is fragmented in northern Mexico, in the Gulf of Mexico and the Yucatán Peninsula, caused by changes in land use, construction of roads and tourism infrastructure.[107] In Panama, 220 of 230 jaguars were killed in retaliation for predation on livestock between 1998 and 2014.[108] In Venezuela, the jaguar was extirpated in about 26% of its range in the country since 1940, mostly in dry savannas and unproductive scrubland in the northeastern region of Anzoátegui.[109] In Ecuador, the jaguar is threatened by reduced prey availability in areas where the expansion of the road network facilitated access of human hunters to forests.[110] In the Alto Paraná Atlantic forests, at least 117 jaguars were killed in Iguaçu National Park and the adjacent Misiones Province between 1995 and 2008.[111] Some Afro-Colombians in the Colombian Chocó Department hunt jaguars for consumption and sale of meat.[112] Between 2008 and 2012, at least 15 jaguars were killed by livestock farmers in central Belize.[113]
The international trade of jaguar skins boomed between the end of the Second World War and the early 1970s.[114] Significant declines occurred in the 1960s, as more than 15,000 jaguars were yearly killed for their skins in the Brazilian Amazon alone; the trade in jaguar skins decreased since 1973 when the Convention on International Trade in Endangered Species was enacted.[115] Interview surveys with 533 people in the northwestern Bolivian Amazon revealed that local people killed jaguars out of fear, in retaliation, and for trade.[116] Between August 2016 and August 2019, jaguar skins and body parts were seen for sale in tourist markets in the Peruvian cities of Lima, Iquitos and Pucallpa.[117] Human-wildlife conflict, opportunistic hunting and hunting for trade in domestic markets are key drivers for killing jaguars in Belize and Guatemala.[118] Seizure reports indicate that at least 857 jaguars were involved in trade between 2012 and 2018, including 482 individuals in Bolivia alone; 31 jaguars were seized in China.[119] Between 2014 and early 2019, 760 jaguar fangs were seized that originated in Bolivia and were destined for China. Undercover investigations revealed that the smuggling of jaguar body parts is run by Chinese residents in Bolivia.[120]
The jaguar is listed on CITES Appendix I, which means that all international commercial trade in jaguars or their body parts is prohibited. Hunting jaguars is prohibited in Argentina, Brazil, Colombia, French Guiana, Honduras, Nicaragua, Panama, Paraguay, Suriname, the United States, and Venezuela. Hunting jaguars is restricted in Guatemala and Peru.[1] In Ecuador, hunting jaguars is prohibited, and it is classified as threatened with extinction.[121] In Guyana, it is protected as an endangered species, and hunting it is illegal.[122]
In 1986, the Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary was established in Belize as the world's first protected area for jaguar conservation.[123]
In 1999, field scientists from 18 jaguar range countries determined the most important areas for long-term jaguar conservation based on the status of jaguar population units, stability of prey base and quality of habitat. These areas, called "Jaguar Conservation Units" (JCUs), are large enough for at least 50 breeding individuals and range in size from 566 to 67,598 km2 (219 to 26,100 sq mi); 51 JCUs were designated in 36 geographic regions including:[54]
Optimal routes of travel between core jaguar population units were identified across its range in 2010 to implement wildlife corridors that connect JCUs. These corridors represent areas with the shortest distance between jaguar breeding populations, require the least possible energy input of dispersing individuals and pose a low mortality risk. They cover an area of 2,600,000 km2 (1,000,000 sq mi) and range in length from 3 to 1,102 km (1.9 to 684.8 mi) in Mexico and Central America and from 489.14 to 1,607 km (303.94 to 998.54 mi) in South America.[124] Cooperation with local landowners and municipal, state, or federal agencies is essential to maintain connected populations and prevent fragmentation in both JCUs and corridors.[125] Seven of 13 corridors in Mexico are functioning with a width of at least 14.25 km (8.85 mi) and a length of no more than 320 km (200 mi). The other corridors may hamper passage, as they are narrower and longer.[126]
In August 2012, the United States Fish and Wildlife Service set aside 3,392.20 km2 (838,232 acres) in Arizona and New Mexico for the protection of the jaguar.[127] The Jaguar Recovery Plan was published in April 2019, in which Interstate 10 is considered to form the northern boundary of the Jaguar Recovery Unit in Arizona and New Mexico.[128]
In Mexico, a national conservation strategy was developed from 2005 on and published in 2016.[107] The Mexican jaguar population increased from an estimated 4,000 individuals in 2010 to about 4,800 individuals in 2018. This increase is seen as a positive effect of conservation measures that were implemented in cooperation with governmental and non-governmental institutions and landowners.[129]
An evaluation of JCUs from Mexico to Argentina revealed that they overlap with high-quality habitats of about 1,500 mammals to varying degrees. Since co-occurring mammals benefit from the JCU approach, the jaguar has been called an umbrella species.[130] Central American JCUs overlap with the habitat of 187 of 304 regional endemic amphibian and reptile species, of which 19 amphibians occur only in the jaguar range.[131]
In setting up protected reserves, efforts generally also have to be focused on the surrounding areas, as jaguars are unlikely to confine themselves to the bounds of a reservation, especially if the population is increasing in size. Human attitudes in the areas surrounding reserves and laws and regulations to prevent poaching are essential to make conservation areas effective.[132]
To estimate population sizes within specific areas and to keep track of individual jaguars, camera trapping and wildlife tracking telemetry are widely used, and feces are sought out with the help of detection dogs to study jaguar health and diet.[85][133]
Current conservation efforts often focus on educating ranch owners and promoting ecotourism.[134] Ecotourism setups are being used to generate public interest in charismatic animals such as the jaguar while at the same time generating revenue that can be used in conservation efforts. A key concern in jaguar ecotourism is the considerable habitat space the species requires. If ecotourism is used to aid in jaguar conservation, some considerations need to be made as to how existing ecosystems will be kept intact, or how new ecosystems will be put into place that are large enough to support a growing jaguar population.[135]
In the pre-Columbian Americas, the jaguar was a symbol of power and strength. In the Andes, a jaguar cult disseminated by the early Chavín culture became accepted over most of today's Peru by 900 BC.[136] The later Moche culture in northern Peru used the jaguar as a symbol of power in many of their ceramics.[137] In the Muisca religion in Altiplano Cundiboyacense, the jaguar was considered a sacred animal, and people dressed in jaguar skins during religious rituals.[138] The skins were traded with peoples in the nearby Orinoquía Region.[139] The name of the Muisca ruler Nemequene was derived from the Chibcha words nymy and quyne, meaning "force of the jaguar".[140][141]
Sculptures with "Olmec were-jaguar" motifs were found on the Yucatán Peninsula in Veracruz and Tabasco; they show stylized jaguars with half-human faces.[142] In the later Maya civilization, the jaguar was believed to facilitate communication between the living and the dead and to protect the royal household. The Maya saw these powerful felines as their companions in the spiritual world, and several Maya rulers bore names that incorporated the Mayan word for jaguar b'alam in many of the Mayan languages. Balam remains a common Maya surname, and it is also the name of Chilam Balam, a legendary author to whom are attributed 17th and 18th-centuries Maya miscellanies preserving much important knowledge. Remains of jaguar bones were discovered in a burial site in Guatemala, which indicates that Mayans may have kept jaguars as pets.[143]
The Aztec civilization shared this image of the jaguar as the representative of the ruler and as a warrior. The Aztecs formed an elite warrior class known as the Jaguar warrior. In Aztec mythology, the jaguar was considered to be the totem animal of the powerful deities Tezcatlipoca[144][145] and Tepeyollotl.[146]
A conch shell gorget depicting a jaguar was found in a burial mound in Benton County, Missouri. The gorget shows evenly-engraved lines and measures 104 mm × 98 mm (4.1 in × 3.9 in).[52] Rock drawings made by the Hopi, Anasazi and Pueblo all over the desert and chaparral regions of the American Southwest show an explicitly spotted cat, presumably a jaguar, as it is drawn much larger than an ocelot.[56]
The jaguar is also used as a symbol in contemporary culture.[147] It is the national animal of Guyana and is featured in its coat of arms.[148] The flag of the Department of Amazonas features a black jaguar silhouette leaping towards a hunter.[149] The crest of the Argentine Rugby Union features a jaguar.[150]
The jaguar (Panthera onca) is a large cat species and the only living member of the genus Panthera native to the Americas. With a body length of up to 1.85 m (6 ft 1 in) and a weight of up to 158 kg (348 lb), it is the largest cat species in the Americas and the third largest in the world. Its distinctively marked coat features pale yellow to tan colored fur covered by spots that transition to rosettes on the sides, although a melanistic black coat appears in some individuals. The jaguar's powerful bite allows it to pierce the carapaces of turtles and tortoises, and to employ an unusual killing method: it bites directly through the skull of mammalian prey between the ears to deliver a fatal blow to the brain.
The modern jaguar's ancestors probably entered the Americas from Eurasia during the Early Pleistocene via the land bridge that once spanned the Bering Strait. Today, the jaguar's range extends from core Southwestern United States across Mexico and much of Central America, the Amazon rainforest and south to Paraguay and northern Argentina. It inhabits a variety of forested and open terrains, but its preferred habitat is tropical and subtropical moist broadleaf forest, wetlands and wooded regions. It is adept at swimming and is largely a solitary, opportunistic, stalk-and-ambush apex predator. As a keystone species, it plays an important role in stabilizing ecosystems and in regulating prey populations.
The jaguar is threatened by habitat loss, habitat fragmentation, poaching for trade with its body parts and killings in human–wildlife conflict situations, particularly with ranchers in Central and South America. It has been listed as Near Threatened on the IUCN Red List since 2002. The wild population is thought to have declined since the late 1990s. Priority areas for jaguar conservation comprise 51 Jaguar Conservation Units (JCUs), defined as large areas inhabited by at least 50 breeding jaguars. The JCUs are located in 36 geographic regions ranging from Mexico to Argentina.
The jaguar has featured prominently in the mythology of indigenous peoples of the Americas, including those of the Aztec and Maya civilizations.
Jaguaro (Panthera onca) (el la tupia lingvo jaguar [ĵagŭar], t. e., tiu kiu manĝas nin) estas felisedo de Suda kaj Centra Amerikoj. Misnomata Amerika tigro.
Ĝi estas malpli granda ol tigro aŭ leono, nur 1,7 m (vosto mezuras 80 cm) kun hararo simila al leopardo, sed la rozoj estas pli grandaj. Unu el la plej belaj grandaj katoj.
Oni trovas la jaguaron i.a. en jenaj ekoregionoj : la boliviaj jungaoj, Ĉako, Cerado, la napaj humidaj arbaroj, la paranaj-paraibaaj landinternaj arbaroj, la sud-andaj jungaoj, la sudokcident-amazonaj humidaj arbaroj, la talamankaj montaraj arbaroj, kaj la verakrucaj humidaj arbaroj.
Tiu neotropisa specio estas tipa rabobesto kaŝanta sin sur arboj. Homon ĝi evitas, sed ĝi povas ataki ankaŭ homon, kiam ĝi estas vundita, kiam ĝi estas pelita en danĝeran situacion, kiam temas pri femalo kun idoj aŭ kiam ĝi jam gustumis homan karnon. Ĝia ŝatata manĝaĵo estas simioj. Ĝi kuŝas sternita sur branĉo tute senmova kaj atendas, kiam la predo mem venas al ĝia atingopovo. La predon ĝi tiras al supraj branĉoj, tial aliaj rabobestoj ne povas formanĝi la restaĵojn. Ĝi posedas potencan makzelon, kiu estas samforta ol aliaj multe pli grandaj felisedoj de la genro panteroj kiel tigro kaj leono.
Temas pri solema felisedo. Ĝi pariĝas rapide nur dum kelkaj sekundoj, sed povas fari tion centfoje tage; post tio la paro disiĝas.
Jaguaro (Panthera onca) (el la tupia lingvo jaguar [ĵagŭar], t. e., tiu kiu manĝas nin) estas felisedo de Suda kaj Centra Amerikoj. Misnomata Amerika tigro.
El jaguar, yaguar o yaguareté [N 1] (Panthera onca) es un carnívoro félido de la subfamilia de los Panterinos y género Panthera. Es la única de las cinco especies actuales de este género que se encuentra en América. También es el mayor félido de América y el tercero del mundo, después del tigre (Panthera tigris) y el león (Panthera leo). Su distribución actual se extiende desde el extremo sur de Estados Unidos continuando por gran parte de México, América Central y América del Sur hasta el norte y noreste de Argentina. Habita principalmente en zonas tropicales secas y húmedas, pero también vive en matorrales áridos. Su dieta es muy amplia, puede cazar grandes presas, incluido ganado, o pequeños animales. Exceptuando algunas poblaciones en Arizona (suroeste de Tucson), esta especie ya ha sido prácticamente extirpada en los Estados Unidos desde principios de la década de 1900.[N 2]
Se encuentra emparentado y se asemeja mucho en apariencia física al leopardo (Panthera pardus), pero generalmente es de mayor tamaño, cuenta con una constitución más robusta y su comportamiento y hábitat son más acordes a los del tigre (Panthera tigris). Si bien prefiere las selvas densas y húmedas, puede acomodarse a una gran variedad de terrenos boscosos o abiertos. Está estrechamente asociado a la presencia de agua y destaca, junto con el tigre, por ser un félido al que le gusta nadar.
Es fundamentalmente solitario. Caza tendiendo emboscadas, siendo oportunista a la hora de elegir las presas. Es una especie clave para la estabilización de los ecosistemas en los que habita; al ser un superpredador, regula las poblaciones de las especies que captura. Los ejemplares adultos tienen una mordedura excepcionalmente potente, incluso en comparación con otros grandes félidos,[5] lo que les permite perforar los caparazones de reptiles acorazados como las tortugas y utilizar un método poco habitual para matar: ataca directamente la cabeza de la presa entre las orejas para propinar un mordisco letal que atraviesa el cráneo con sus colmillos alcanzando al cerebro.[6][7]
Panthera onca está calificado en la Lista Roja de la UICN como «especie casi amenazada» y su número está en declive.[1] Entre los factores que lo amenazan se incluyen la pérdida y la fragmentación de su hábitat. A pesar de que el comercio internacional de ejemplares de esta especie o sus partes está prohibido,[8] este félido muere con frecuencia a mano de los humanos, especialmente en conflictos con ganaderos. Aunque reducida, su distribución geográfica continúa siendo amplia. A lo largo de la historia, esta distribución le ha otorgado un lugar prominente en la mitología de numerosas culturas indígenas americanas, como los mayas y los aztecas.
En sus zonas nativas recibe diferentes denominaciones en español como jaguar, yaguar, yaguareté,[N 1] otorongo, jaguarete, tigre o tigre americano. Los mexicas lo llamaban ocelotl, aunque también utilizaban este nombre para el ocelote (Leopardus pardalis), y podrían referirse a él como tlatlauhquiocélotl.[9][10][11] En gran parte de Hispanoamérica desde la llegada de los españoles es común llamar a este animal «tigre» aunque es remoto el parecido con el tigre asiático (Panthera tigris) del cual procede el apelativo. En las zonas de países de habla castellana que están próximas a la frontera con Brasil, se emplea también la denominación brasileña en portugués: onça-pintada. En cuanto a las lenguas aborígenes americanas, en maya se le llama balam,[12] en mapuche es llamado nawel,[13] en quechua uturunku o unqa y en bribri namú.[14]
Yaguar y yaguareté provienen del guaraní yaguar 'fiera', y eté 'verdadero', y probablemente llegó al español por conducto del portugués o del francés, lo cual explica la desvirtuación hacia la forma con j: jaguar.[15] El origen del nombre se ha supuesto como procedente de yaguá-eté, que significaría «fiera de verdad» o «auténtica fiera»; en efecto, antes de 1492 los guaraníes utilizaban la palabra yaguá para referirse a los distintos carnívoros o «fieras», pero ante la presencia de los feroces perros de combate traídos por los europeos el término guaraní yaguá pasó a significar solo 'perro' (actualmente se aplica este término en guaraní a cualquier perro),[16] mientras que Panthera onca era el yaguá-eté, es decir: la fiera o animal feroz por antonomasia, siendo la más peligrosa de todas las que los integrantes de esa etnia conocían y a quien más temían. De allí surgió la denominación yaguareté, usada especialmente en los países del área guaranítica: Argentina y Paraguay, y de modo abreviado, yaguar, o por error en la pronunciación sobre textos no en castellano: jaguar con «j».
El primer componente de su designación taxonómica, Panthera, es un término latino derivado a su vez de la palabra griega πάνθηρ (leopardo, la especie tipo del género). Se ha dicho que esta palabra deriva de παν- «todo» y θήρ «bestia», aunque podría ser una etimología popular[17] o que tuviera su origen en pundarikam (literalmente «animal amarillento»), la palabra sánscrita para «tigre».[18]
Onca proviene del portugués onça, con la cedilla sustituida por razones tipográficas, aunque en España se usa más habitualmente para la onza o leopardo de las nieves (Panthera uncia) y en Latinoamérica para el gato onza u ocelote. Deriva del latín lyncis, lince,[19] que perdió la letra «L» al confundirse con el artículo definido (italiano lonza, francés antiguo l'once).[20]
Neofelis nebulosa - pantera nebulosa
Neofelis diardi - pantera nebulosa de Borneo
PantheraPanthera tigris - tigre
Panthera uncia - leopardo de las nieves
Panthera leo - león
Panthera onca
Panthera pardus - leopardo
Panthera onca, es el único miembro del género Panthera existente en la actualidad en el Nuevo Mundo. Pruebas de ADN muestran que esta especie, el león (Panthera leo), el tigre (Panthera tigris), el leopardo (Panthera pardus), el leopardo de las nieves (Panthera uncia), y la pantera nebulosa (Neofelis nebulosa) comparten un antepasado común, y que este grupo tiene una edad de entre 6 y 10 millones de años;[22] el registro fósil indica que la aparición de Panthera se produjo hace entre 2 y 3,8 millones de años.[22][23] Generalmente los estudios filogenéticos han demostrado que la pantera nebulosa es la especie basal de este grupo.[22][24][25][26] La posición de las especies restantes varía entre diversos estudios y en la práctica permanece sin resolver.
Basándose en pruebas morfológicas, el zoólogo británico Reginald Pocock llegó a la conclusión de que el pariente más cercano a Panthera onca era el leopardo.[26] Sin embargo, las pruebas de ADN no son concluyentes y su posición en relación a otras especies varía de un estudio a otro.[22][24][25][26] Fósiles de especies extintas de Panthera, como por ejemplo el jaguar europeo (Panthera gombaszoegensis) y el león americano (Panthera leo atrox), presentan características propias tanto del león como de Panthera onca.[26] El análisis del ADN mitocondrial de Panthera onca indica que el linaje de la especie se remonta a entre hace 280 000 y 510 000 años, por lo tanto es más moderna de lo que sugiere el registro fósil.[27]
La última descripción taxonómica de las subespecies de Panthera onca fue realizada por Pocock en 1939. Basándose en los orígenes geográficos y la morfología craneal, reconoció ocho subespecies, aunque no disponía de suficientes especímenes como para evaluarlas de manera crítica, y mostró sus dudas sobre el estatus de algunas de ellas. Sin embargo la división en subespecies de Pocock todavía se utiliza habitualmente en descripciones generales de este félido.[28]
Seymour relaciona ocho subespecies reconocidas:[29]
En la obra Mammal Species of the World y en el Sistema Integrado de Información Taxonómica (ITIS) se reconocen nueve subespecies,[30][31] las ocho citadas y además P. onca palustris (Ameghino, 1888).
Panthera onca cuenta con dos subespecies extintas: Panthera onca augusta y Panthera onca mesembrina,[32][33] ambas del Pleistoceno, habitaban América desde la Patagonia (incluido Chile) hasta Estados Unidos, a estas dos subespecies se une Panthera onca arizonensis que fue erradicada en tiempos modernos.
Evaluaciones posteriores sugieren que solo se tendrían que reconocer tres subespecies: P. onca onca, P. onca hernandesii y P. onca paraguensis,[29] y estudios recientes tampoco han conseguido encontrar pruebas que sustenten subespecies claramente definidas, y ya no las reconocen.[34] Larson (1997) estudió la variación morfológica en Panthera onca y demostró que hay una variación clinal norte-sur, pero también que la diferenciación dentro de las presuntas subespecies es mayor que la que hay entre ellas, y que por lo tanto no apoya una división en subespecies.[35] Un estudio genético de Eizirik y otros colaboradores en 2001 confirmó la ausencia de una estructura geográfica de subespecie clara, a pesar de que encontraron que las grandes barreras geográficas, como por ejemplo el río Amazonas, limitaban el intercambio de genes entre las diferentes poblaciones.[27] Un detallado estudio realizado posteriormente también mostró un flujo genético entre subespecies y una heterogeneidad relativamente baja.[36]
Panthera onca es el mayor félido de América.[37] Es un animal robusto y musculoso que presenta variaciones significativas en cuanto al tamaño, con un peso que oscila normalmente entre 56 y 96 kilogramos, aunque hay registros de machos más grandes, de hasta 160 kg (aproximadamente como una tigresa o una leona),[38][39] y por el contrario los más pequeños pueden tener un peso tan bajo como 36 kg. Las hembras suelen ser un 10-20 % más pequeñas que los machos. La longitud de este félido varía entre 162 y 183 cm y la cola puede añadir unos 75 cm más. Su altura hasta los hombros o la cruz es de unos 67-76 cm.[40] Su cabeza es voluminosa y con una mandíbula prominente; el color de sus ojos varía de un tono amarillo oro a un amarillo verdoso y sus orejas son relativamente pequeñas y redondeadas.[41]
Se han observado variaciones en su tamaño en diferentes regiones y hábitats, mostrando un incremento de tamaño cuanto más al sur se localicen. Un estudio realizado en la Reserva de la Biosfera de Chamela-Cuixmala, en la costa mexicana del Pacífico, mostró que en esa zona pesaban tan solo entre 30-50 kg, aproximadamente el peso del puma,[42] mientras que un estudio en la región brasileña del Pantanal mostraba un peso medio de 100 kg, a menudo con pesos de 135 kg o más en machos viejos.[43] Los ejemplares que habitan en forestas a menudo son más oscuros y bastante más pequeños que los que viven en áreas abiertas (el Pantanal es una cuenca de zonas húmedas abierta), posiblemente debido al menor número de grandes presas herbívoras en las zonas boscosas.[44]
La estructura corta y robusta de sus miembros hace que sea muy hábil a la hora de escalar, arrastrarse y nadar.[40] La cabeza es robusta y la mandíbula extremamente potente; se ha sugerido que posee el mordisco más potente de todos los félidos y el segundo más potente de todos los mamíferos (tras la hiena manchada); esta potencia es una adaptación que le permite incluso perforar caparazones de tortugas.[6] Un estudio comparativo de la potencia de mordisco ajustado según la medida corporal lo situó como el primero de los félidos, junto con la pantera nebulosa, y por delante del león y el tigre.[45]
Un ejemplar adulto puede arrastrar 8 metros un toro de 360 kilogramos entre sus mandíbulas y pulverizar los huesos más duros,[46] o arrastrar a una tortuga de mar de 34 kg a lo largo de más de 90 m en la profundidad de un bosque.[37] Puede cazar animales salvajes que pesan hasta 300 kg en el interior de una selva densa y su físico corto y robusto es una adaptación a sus presas y ambiente.
La base de su pelaje suele ser de un color entre amarillo pálido y castaño rojizo.[37] La piel está cubierta de unas manchas en forma de rosa para camuflarse en su hábitat selvático. Las manchas pueden variar en la piel de un mismo animal y entre diferentes ejemplares: las rosetas pueden incluir una o más manchas y la forma de las manchas varía. Las de la cabeza y el cuello son generalmente sólidas, igual que las de la cola, donde se pueden unir para formar una banda. La región ventral, el cuello y la superficie exterior de las patas y los flancos inferiores son blancos.[40]
En la especie se produce con relativa frecuencia un exceso de pigmentación conocido como melanismo.[44] La condición melanística es menos común que la manchada (se da en aproximadamente un 6 % de la población) y es el resultado de un alelo dominante.[47][48] Los ejemplares con melanismo parecen totalmente negros, aunque se pueden apreciar las manchas si se los mira de cerca. Los ejemplares con melanismo son conocidos informalmente como «panteras negras», pero no constituyen una especie distinta, ni siquiera una subespecie. Igual que en los demás grandes félidos, en raras ocasiones aparecen individuos albinos, denominados «panteras blancas».[44]
Aunque es muy semejante físicamente al leopardo (Panthera pardus), Panthera onca es más robusto y pesado y se pueden distinguir por sus manchas: las rosetas en la piel de este último son más grandes, menores en número, suelen ser más oscuras y tienen líneas más gruesas y manchas pequeñas en el centro, que el leopardo no tiene. También tiene una cabeza más redondeada y unas patas más cortas y robustas que el leopardo.[49]
Las hembras alcanzan la madurez sexual aproximadamente entre los 12 y 24 meses de edad y los machos entre los 24 y 36 meses.[37] Se cree que en estado salvaje se aparean durante todo el año, aunque el número de nacimientos se incrementa durante la estación lluviosa, cuando las presas son más abundantes.[50] Investigaciones realizadas con machos en cautividad apoya la hipótesis de que se emparejan durante todo el año, sin variaciones estacionales en las características del semen y la calidad eyaculatoria; también se ha observado un éxito reproductivo reducido en cautividad.[51] El celo de la hembra dura 6-17 días de un ciclo completo de 37 días; las hembras indican que son fértiles con marcas odoríferas urinarias y una mayor vocalización.[50] Durante el cortejo ambos sexos cubren un territorio más amplio del habitual.
Las parejas se separan después del coito y las hembras se encargan del cuidado de los cachorros. El periodo de gestación dura entre 93 y 105 días; las hembras paren habitualmente 2 crías, aunque el número puede oscilar entre 1 y 4. La madre no tolera la presencia de machos después del nacimiento de las crías, por el riesgo de canibalismo infantil; este comportamiento también se observa en el tigre.[52]
Las crías nacen ciegas e indefensas y dependen por completo de su madre; empiezan a ver después de dos semanas. Los cachorros son destetados a la edad de 3 meses, pero permanecen en la madriguera donde han nacido hasta los 5 o 6 meses, momento en el que empiezan a salir para acompañar a la madre cuando va de caza.[37][53] Permanecen en compañía de la madre durante 1 o 2 años antes de abandonarla para establecer su propio territorio. Los machos jóvenes son inicialmente nómadas, enfrentándose con ejemplares más viejos hasta que consiguen hacerse con un territorio. Se estima que su longevidad típica en libertad es de unos 11-12 años;[37] en cautividad puede vivir hasta 25 años, habiéndose registrado incluso una hembra que alcanzó los 32 años, lo que lo sitúa entre los félidos más longevos.[43][54]
Como la mayoría de los félidos, es un animal solitario (exceptuando el conjunto madre-cachorros). Por lo general los adultos solo se encuentran para el cortejo y el apareamiento (aunque se han constatado casos anecdóticos de socialización)[52] y suele establecer un amplio territorio y defenderlo. En el caso de las hembras estos territorios, que miden entre 25 y 40 km², pueden superponerse, pero los animales suelen evitarse entre ellos. Los de los machos cubren aproximadamente el doble de superficie, con una extensión que varía según la disponibilidad de presas y espacio, y no se superponen.[52][55] Utilizan vocalizaciones, arañazos en los árboles, orina y heces para marcar su territorio.[37][56]
Como los demás miembros del género Panthera, y a diferencia del resto de félidos, Panthera onca es capaz de rugir, gracias a su alargada y especialmente adaptada laringe y su unión al hueso hioides.[57][58] El macho ruge más fuerte, y lo hace habitualmente para advertir o disuadir a posibles competidores por el territorio y las hembras; en estado salvaje se han observado intensas competencias de rugidos entre individuos.[59] Su rugido a menudo se asemeja a una tos repetitiva; también pueden vocalizar maullidos y gruñidos.[43] Se producen combates entre machos por las hembras, pero son raros, y en estado salvaje se ha observado una tendencia a evitar los enfrentamientos;[56] cuando estos ocurren suelen ser conflictos territoriales: el territorio de un macho puede abarcar el de dos o tres hembras, y no tolerará intrusiones de otros machos adultos.[52]
A menudo se lo describe como un animal nocturno, pero más específicamente es crepuscular (su mayor actividad se desarrolla al amanecer y a la puesta del sol). Ambos sexos cazan, pero los machos se desplazan más que las hembras, en consonancia con su territorio más amplio. Tiene unos ojos relativamente grandes, situados para proporcionar visión binocular y una notable visión en la oscuridad, gracias a una membrana reflectante (tapetum lucidum) que concentra la luz en el campo focal de la retina; su olfato está muy bien desarrollado y puede detectar el olor de sus presas a grandes distancias. Puede cazar de día si hay presas disponibles, y es un félido relativamente enérgico, puesto que pasa hasta un 50-60 % de su tiempo activo.[44] Su naturaleza evasiva y lo inaccesible de gran parte de su hábitat habitual hacen que sea un animal muy difícil de observar, y todavía más de estudiar.
Al igual que el resto de los félidos, es un carnívoro estricto, esto es, que se alimenta exclusivamente de carne.[37] Es un cazador solitario y oportunista y su dieta abarca más de 80 especies diferentes.[29][44] Prefiere presas grandes, fundamentalmente mamíferos diurnos, como capibaras, tapires, pecaríes y en ocasiones ciervos, pero también caza caimanes e incluso anacondas adultas, aunque incluye entre sus presas prácticamente de todas las especies pequeñas que pueda capturar, como ranas, agutíes, aves grandes, peces, puercoespines o tortugas;[29][37][60][61] un estudio llevado a cabo en la Reserva natural de Cockscomb de Belice reveló que los ejemplares que vivían en la zona tenían una dieta compuesta principalmente por armadillos y pacas.[56] En algunas zonas, como Brasil y Venezuela, en su hábitat natural también se cría ganado, por lo que algunos individuos pueden especializarse en la captura de animales domésticos.[41]
Aunque utiliza la técnica de asestar un mordisco profundo en el cuello para provocar la asfixia en sus presas, típica del género Panthera, prefiere un método de matar único entre los félidos (especialmente con el capibara): muerde directamente los huesos temporales del cráneo entre las orejas de las presas con sus colmillos, perforándolos hasta alcanzar el cerebro.[62] Esta técnica podría ser el resultado de una adaptación para abrir los caparazones de las tortugas: después de las extinciones del Pleistoceno superior, los reptiles acorazados como las tortugas se habrían convertido en la base de presas abundantes para el jaguar.[44][59] Una vez que rompe el caparazón, simplemente mete la pata dentro y extrae la carne.[52] El mordisco en el cráneo lo utiliza con los mamíferos en particular; con reptiles como los caimanes, puede saltar sobre la espalda de la presa e inmovilizarla partiéndole las vértebras cervicales. Con presas como los perros, asestar un zarpazo para aplastarles el cráneo puede resultar suficiente.
Es un cazador más dado a preparar emboscadas que a la persecución. Se desplaza sigilosamente por caminos del bosque, escuchando y acechando la presa antes de lanzarse sobre ella o prepararle una emboscada. Ataca desde su escondrijo con un salto rápido, habitualmente desde un punto ciego del objetivo; la capacidad de emboscada de esta especie está considerada casi sin parangón en el mundo animal tanto por los indígenas como por los investigadores de campo, y son probablemente producto de su papel como superpredador en distintos entornos. La emboscada puede incluir saltar dentro del agua para perseguir la presa, pues es capaz de llevar una de buen tamaño nadando; su fuerza es tal que puede cargar con cadáveres tan grandes como el de un novillo hasta lo alto de un árbol que sobresalga del nivel del agua.[52]
Después de matar a la presa, la arrastra entre la espesura o a un lugar escondido. Primero come el cuello y el pecho, en lugar de la parte central, sigue con el corazón y los pulmones y después las espalderas.[52] Se estima la necesidad alimenticia de un ejemplar de 34 kg (en el extremo inferior del rango de pesos de la especie) en 1,4 kilogramos de comida al día.[63] Para animales en cautividad de entre 50 y 60 kg, se recomiendan más de dos kilogramos de carne diarios.[64] En la naturaleza, el consumo es naturalmente más errático; los félidos salvajes gastan una energía considerable para capturar y matar las presas y pueden consumir hasta 25 kg de carne de una vez, y después pasar periodos de inanición.[65] A diferencia de las demás especies del género Panthera, no existe ningún registro de ataque sistemático a humanos y apenas hay casos documentados de jaguares atacando a humanos.[29] La mayoría de los pocos casos de ataques a personas muestran que el animal atacante es o bien viejo, con los dientes dañados, o está herido.[66] En ocasiones, si se asustan, los ejemplares en cautividad pueden arremeter contra los empleados del zoo.[67]
Hay constancia sobre la presencia de Panthera onca en el registro fósil desde hace 2 millones de años,[28] y ha sido un félido americano desde que atravesó el Puente de Beringia durante el Pleistoceno; el antepasado inmediato de los animales modernos es Panthera onca augusta, que era de mayor tamaño que los existentes en la actualidad;[36][41] las pruebas fósiles muestran ejemplares de Panthera onca de hasta 190 kg, mucho mayores que la media actual de este animal.[68]
En el siglo XVIII y hasta casi mediados de siglo XIX, su área de distribución se extendía desde el actual sur de los Estados Unidos hasta el actual sur de Argentina (el límite sur se encontraba aproximadamente entre el río Negro y quizás muy esporádicamente el aún más austral Chubut en lo que hoy es el norte de la Patagonia argentina); sin embargo en toda esa inmensa extensión latitudinal no habitó las zonas frías; especialmente no se le ha encontrado en zonas frías de altas montañas.[69] El jaguar sobrevivió en el norte de la Patagonia argentina y el estrecho de Magallanes, Chile, hasta fines del siglo XIX y se extirpó de la región centro-sur de Chile durante el siglo XVII.[70]
Actualmente su distribución está muy fragmentada debido a la competencia con el hombre, quien ha provocado y sigue provocando extensos biomas moldeados por el grado de influencia humana en los cuales se extingue la fauna silvestre. El área de distribución actual (ca. 2015) de Panthera onca se extiende desde el extremo sur del estado de Arizona en el sudoeste de los Estados Unidos, a través de América Central, hasta el norte de Argentina, incluida la mayor parte de la Amazonia brasileña.[2] Los países en los que aún sobreviven ejemplares silvestres de esta especie son: Argentina, Belice, Bolivia, Brasil, Colombia, Costa Rica (en particular en la península de Osa), Ecuador, Estados Unidos, Guatemala, Guayana Francesa, Guyana, Honduras, México, Nicaragua, Panamá, Paraguay, el Perú, Surinam y Venezuela. Actualmente ha sido extirpado en El Salvador y Uruguay.[1][71] Se encuentra en muchas reservas naturales a lo largo de su ámbito de distribución, como pueden ser los 400 km² de la Reserva natural de Cockscomb en Belice, los 3800 km² de la Reserva de la Biosfera Sierra Gorda, los 5300 km² de la Reserva de la Biosfera Sian Ka'an y los 7300 km² de la Reserva de la Biosfera de Calakmul en México, los aproximadamente 15 000 km² del parque nacional del Manú en el Perú, los 19 000 km² del parque nacional Madidi en Bolivia,[72] los aproximadamente 26 000 km² del parque indígena de Xingu en Brasil, los 30 000 km² del parque nacional Canaima en Venezuela o los 38 000 km² del parque nacional Parima-Tapirapeco, también en Venezuela. En Argentina desde finales de siglo XX está casi exterminado sobreviviendo algunos ejemplares en las yungas de Salta, en El Impenetrable de Chaco y Formosa y quizás en los escasos remanentes de zonas de la selva paranaense de la provincia de Misiones; en 2015 se inició un plan de reintroducción de este félido en los extensos humedales y «bañados» conocidos como Esteros del Iberá de la provincia de Corrientes, en el que no se trasladarían ejemplares silvestres desde otras partes (ya que en otras partes escasean) sino que en una primera etapa se trasladarían ejemplares de zoológicos (como el Zoológico de La Plata) para que aclimatados en las zonas silvestres se reproduzcan en el Iberá.[73]
La inclusión de los Estados Unidos en su área de distribución se basa en observaciones ocasionales en el suroeste, particularmente en Arizona, Nuevo México y Texas. A principios de la década de 1900, se lo podía ver tan al norte como el Gran Cañón y tan al oeste como el Sur de California.[63] En 2004, agentes de medio ambiente de Arizona fotografiaron y documentaron ejemplares de Panthera onca en la parte meridional del estado y en febrero de 2009 se capturó un ejemplar de unos 54 kg, al que se le colocó un collar de seguimiento por radio y fue liberado al suroeste de Tucson; esta captura se produjo más al norte de lo que se había considerado anteriormente, lo que representa una señal de que podría haber una población reproductiva permanente al sur de Arizona. Posteriormente se confirmó que el animal era el mismo macho (conocido como «Macho B») que había sido fotografiado en 2004 y que por entonces era el ejemplar más viejo conocido en libertad (aproximadamente 15 años).[74] En marzo de 2009,«Macho B», el único ejemplar observado en los Estados Unidos desde hacía más de una década, fue recapturado y sacrificado tras descubrir que padecía de insuficiencia renal.[75] Un macho fue fotografiado el 19 de noviembre de 2011 en el condado de Cochise, en el estado de Arizona, bastante al norte de la frontera internacional, confirmando un avistamiento previo desde un helicóptero.[76]
Organizaciones ecologistas consideran que la finalización del muro fronterizo Estados Unidos-México, tal como se propone actualmente, reducirá la viabilidad de cualquier población que se encuentre actualmente en los Estados Unidos al disminuir el flujo génico con las poblaciones mexicanas e impedirá cualquier expansión hacia el norte de la especie.[77]
El hábitat de P. onca incluye las selvas húmedas de Centro y Sudamérica, zonas húmedas abiertas y de forma estacional inundadas, y praderas secas. De entre estos hábitats, prefiere el bosque denso;[44] este félido ha perdido terreno más rápidamente en las regiones más secas, como la pampa argentina o las praderas áridas de México y el suroeste de los Estados Unidos.[1] Puede vivir en bosques tropicales, subtropicales y caducifolios secos. Está estrechamente relacionado con el agua y a menudo prefiere vivir al lado de ríos, pantanales y selvas densas con mucha vegetación que le permiten asediar a sus presas. Se han encontrado ejemplares a altitudes de hasta 3800 m, pero suelen evitar los bosques de montaña y no viven ni en el Eje Neovolcánico ni en la cordillera de los Andes.[44]
Panthera onca adulto es un superpredador, por lo tanto se encuentra en lo más alto de la cadena trófica y no tiene predadores en estado salvaje. También está considerado como especie clave en cuanto predador focal, teniendo en cuenta que estos félidos mantienen la integridad estructural de los sistemas forestales mediante el control de los niveles de población de sus presas, como mamíferos herbívoros y granívoros.[42][78] Sin embargo resulta difícil determinar con precisión el efecto que tienen especies como esta sobre los ecosistemas, pues es necesario comparar los datos de regiones donde la especie está ausente y sus hábitats actuales, a la vez que se controlan los efectos de la actividad humana. Se acepta que la población de las especies de sus presas de tamaño medio aumenta cuando no hay superpredadores, y se supone que esto tiene efectos negativos en cascada sobre su entorno.[79] Sin embargo, algunos estudios de campo realizados en lugares donde los grandes félidos están ausentes han mostrado que las variaciones podrían ser naturales y que los incrementos de población de sus presas podrían no ser significativos, por lo que la hipótesis de Panthera onca como especie clave no está apoyada por toda la comunidad científica.[80]
También tiene efecto sobre otros predadores. Panthera onca y el puma, el segundo mayor félido de América, a menudo son simpátricos (especies relacionadas que comparten territorios que se superponen) y a menudo se los ha estudiado conjuntamente. Allí donde se presenta la simpatría, el puma es más pequeño de lo normal y más pequeño que los fenotipos locales de Panthera onca. P. onca tiende a capturar las presas más grandes, y el puma piezas más pequeñas, lo que redunda en un menor tamaño de este último.[81] Sin embargo, esta situación puede resultar ventajosa para el puma, pues su abanico de presas más amplio y su capacidad de capturar presas más pequeñas, podría darle ventaja en entornos alterados por los humanos;[42] El puma tiene actualmente una distribución significativamente más amplia.
Las poblaciones de este gran félido se encuentran actualmente en declive.[71] El animal está catalogado como especie casi amenazada por la Unión Internacional para la Conservación de la Naturaleza (UICN),[1] lo que quiere decir que podría estar amenazado de extinción en un futuro próximo. La pérdida de parte de su ámbito de distribución, incluida su práctica eliminación de sus áreas históricas en el norte, así como la creciente fragmentación de las zonas restantes, ha contribuido a su estatus actual. Durante los años 1960 hubo un declive especialmente significativo, con más de 15 000 pieles de esta especie extraídas de la Amazonia brasileña cada año; gracias a la Convención sobre el Comercio Internacional de Especies de Fauna y Flora Salvaje Amenazadas (CITES) de 1973, se produjo una drástica disminución del comercio de pieles.[82] Un estudio detallado que se realizó bajo los auspicios de la Wildlife Conservation Society (WCS) reveló que ha perdido el 37 % de su distribución histórica y se desconoce su situación en un 17 % adicional. Un aspecto más favorable fue que la probabilidad de supervivencia a largo plazo fue considerada elevada en un 70 % de la distribución actual, especialmente en la cuenca del Amazonas y las regiones adyacentes del Gran Chaco y el Pantanal.[2]
Entre sus principales amenazas se encuentran la deforestación de su hábitat y ecosistema, un creciente incremento de la competencia por la comida con los humanos,[1] la caza furtiva, los huracanes en la parte septentrional de su distribución y los enfrentamientos con los ganaderos, que a menudo los matan en las zonas donde cazan ganado pues, cuando se adapta a la presa, se ha comprobado que caza ganado bovino como parte importante de su dieta; sin embargo, mientras que la deforestación para crear zonas de pasto es un problema para la especie, su población podría haber aumentado tras la introducción de ganado bovino en América del Sur al aprovecharse los félidos de esta nueva fuente de presas.[83] Esta tendencia a cazar ganado ha llevado a los propietarios de ranchos a contratar cazadores especializados a tiempo completo.[43]
Panthera onca es una especie incluida en el Apéndice I de la CITES,[8] por lo que está prohibida cualquier forma de comercio internacional de esta especie o sus partes.[84] Su caza está prohibida en Argentina, Belice, Colombia, Estados Unidos, Guayana Francesa, Honduras, Nicaragua, Panamá, Paraguay, Surinam, y Venezuela. Su caza está restringida como «animales con problemas» en Brasil, Costa Rica, Guatemala, México y el Perú, mientras que la caza deportiva todavía se permite en Bolivia. La especie carece de protección legal en Ecuador y Guyana.[28]
Los esfuerzos de conservación actuales a menudo se concentran en educar a los criadores de ganado y promover el ecoturismo.[85][86] Generalmente se lo define como una «especie paraguas», esto es, una especie con una distribución y unas necesidades de hábitat lo bastante amplias para que, si se la protege, también se estará protegiendo a otras muchas especies con una distribución más pequeña.[87][88] Las especies paraguas sirven de «enlaces móviles» en su entorno, en el caso de esta especie mediante la depredación. Así pues, las organizaciones conservacionistas se concentran en proporcionar un hábitat viable y conectado para este félido, con la idea de que también se beneficiarán otras especies.[85]
Dado lo inaccesible de gran parte de la distribución de la especie (particularmente el Amazonas central) resulta difícil hacer una estimación de su número. Los investigadores se suelen concentrar en biorregiones concretas, de manera que hay pocos estudios sobre toda la especie. En 1991 se calculó que vivían entre 600 y 1000 ejemplares en Belice,[89] y en el parque nacional Kaa Iya de Bolivia se contabilizaron entre 3 y 4 ejemplares cada 100 km².[90] En un estudio en la Reserva de la Biosfera de Calakmul estimaron una población de unos 500 ejemplares y la población de las mayores reservas de la Región Maya (sureste de México y noroeste de Guatemala y Belice) fue estimada en 2000 individuos; sin embargo, solo las de México y Guatemala fueron suficientemente grandes para mantener poblaciones de más de 400 individuos.[91] Trabajos realizados utilizando trampas-cámara y telemetría por GPS en el año 2003 y 2004 detectaron una densidad de solo 6 o 7 ejemplares por cada 100 km² en la crítica región del Pantanal, en comparación con los 10 u 11 contabilizados con métodos tradicionales, lo que sugiere que los métodos de muestreo más extendidos podrían inflar el número real de ejemplares de la especie.[92]
En el pasado su conservación se hacía en ocasiones por medio de la protección de zonas donde la población local o bien se encuentra estable o está en aumento; estas zonas, denominadas «Unidades de Conservación de Panthera onca», eran grandes áreas pobladas por unos 50 ejemplares. Sin embargo, algunos investigadores determinaron recientemente que, con el fin de asegurar que el patrimonio génico se comparta lo suficiente como para mantener la especie, era importante que las poblaciones de esta especie estuvieran interconectadas. A estos efectos, se han iniciado nuevos proyectos para conectar estas zonas de protección de la especie.[93]
Los principales problemas de conservación del jaguar tienen su origen en las actividades humanas que generan un enorme impacto directo e indirecto en sus poblaciones. Entre las amenazas más importantes para su conservación están la pérdida y fragmentación de hábitat. El jaguar es una especie de gran tamaño y de amplia distribución, que requiere de grandes extensiones para mantener poblaciones viables. En este sentido, las áreas naturales protegidas son fundamentales para su conservación. Sin embargo, pocas áreas protegidas tienen la superficie adecuada para mantener una población viable de jaguar a largo plazo, por lo que es imprescindible contar con corredores u otras formas de manejo del paisaje adyacente. Por lo tanto, los esfuerzos para la protección del jaguar requieren de la consolidación de las áreas naturales protegidas ya existentes, de la creación de nuevas reservas y de la conservación del jaguar en las grandes áreas no protegidas en las que se encuentra todavía a la especie, lo que representa uno de los factores críticos dentro de los esquemas de su conservación. En Latinoamérica como en México, la depredación de animales domésticos, en especial bovinos, causada por félidos silvestres, tiene como consecuencia acciones de control letal por parte de ganaderos y criadores. Este control se lleva a cabo incluso dentro de áreas protegidas, aún en ausencia de casos de depredación en la zona.[94]
El jaguar es considerado, por su relevancia ecológica y social, como una especie prioritaria para la conservación en México de acuerdo a la normatividad en materia ambiental. La Ley General de Vida Silvestre establece que las especies prioritarias para la conservación son aquellas que determina la autoridad y que merecen atención especial por sus características, como ser especies clave, emblemáticas, carismáticas y factibles de recuperación. Además el jaguar se encuentra incluido en la norma mexicana de especies en peligro (NOM.059 ECOL 2001) y su cacería está vedada en el Diario Oficial de la Federación desde 1987. En los últimos años se ha avanzado mucho en materia de conservación del jaguar en México.[94]
Esta especie ha sido objeto de culto por gran parte de las culturas indígenas de México, América Central y Sudamérica. Los félidos en general fueron considerados como criaturas mágicas por muchas culturas en todo el mundo a lo largo de la historia. Panthera onca, además de ser el félido más grande de América, destaca por su fortaleza, andar sigiloso, gran habilidad para la caza y notable velocidad, por lo que es considerado con habilidades sobrenaturales y forma parte importante en los rituales de los chamanes, además de asociarse a distintos dioses y creencias religiosas de muchas etnias indígenas.
En el México precolombino, los guerreros jaguar (guerreros profesionales aztecas pertenecientes a las clases bajas), portaban pieles de esta especie sobre la espalda a modo de distintivo en la batalla. Este félido simbolizaba el decimocuarto día de cada mes en el calendario mexica. Para los aztecas era el animal asociado a la deidad Tezcatlipoca. En el yacimiento arqueológico de Teotihuacán existe un Palacio de los Jaguares, llamado así por las representaciones de estos félidos en su interior.[95] También hay representaciones de la especie en otros yacimientos, como Teotenango, Chalcatzingo, Dainzú, Oxtotitlán, Cacaxtla, Xochitécatl, La Venta, Malinalco y Teopantecuanitlán. En el estado de Chiapas, el simbolismo de este animal ha perdurado hasta nuestros días y se manifiesta en el arte y los rituales de los pueblos nativos chiapanecos.
En Mesoamérica, tenía un papel importante en la religión olmeca, evidenciado por numerosas representaciones de este animal en esculturas y estatuillas, en algunas de las cuales pueden contemplarse seres compuestos por una mitad hombre y la otra mitad este félido.[95][96] Para la civilización maya eran los intermediarios entre los vivos y los muertos, compañeros en el mundo espiritual y protectores de los palacios reales. La palabra maya para este animal es b'alam, que fue también incorporada al nombre de varios reyes mayas. En la ciudad maya de Chichén Itzá existen los «Templos del Jaguar», una «plataforma de las águilas y los jaguares» y el «trono de Kukulcán» con forma de este félido. Otras ciudades mayas con representaciones de Panthera onca son Yaxchilán, Ek Balam y Toniná. En la parroquia de San Miguel Arcángel, en la ciudad de Ixmiquilpan del estado de Hidalgo, existen diversas representaciones de este félido y otros motivos prehispánicos.[97]
En Sudamérica, también este gran panterino ocupaba un lugar importante en las diferentes cosmovisiones ancestrales. En el período denominado Horizonte Temprano o Formativo, culturas en los andes centrales de Perú como Chavín de Huántar representaron al jaguar en estelas, morteros y cabezas clavas de piedra. De la misma época, en la costa norte del Perú, la cultura Cupinisque representó al jaguar en vasijas cerámicas. Tanto en Chavín como en Cupisnique, culturas en donde sus especialistas rituales utilizaban sustancias enteógenas como el cactus San Pedro (Echinopsis pachanoi) y la willka (Anadenanthera colubrina),[98] el jaguar se asocia a las prácticas chamánicas.[99] Posteriormente en la cultura moche, también del norte del Perú, esta especie era representada como un símbolo de poder en muchas de sus cerámicas.[100] Ya en el Horizonte Medio, en la cultura Tiwanaku continúa no solo la representación del jaguar en tabletas de rapé, sino también se han hallado dos estuches elaborados con el cuero del jaguar para contener los utensilios requeridos para la inhalación del cebil, nombre local de Anadenanthera colubrina.[101]
En Colombia existen varias evidencias de que este animal tenía una alta importancia para culturas precolombinas como las que habitaron la región de San Agustín (Huila).[102] Muchos de los monolitos dejados por la cultura que existió en el macizo colombiano tienen figuras en las que las imágenes de los hombres se trenzan con las de los animales. En su libro El río, exploraciones y descubrimientos en la selva amazónica, el autor canadiense Wade Davis considera que esto debe ser interpretado como una transformación espiritual derivada del uso ritual de la coca o el yagé. Para el antropólogo Gerardo Reichel-Dolmatoff la figura de P. onca era interpretada por las culturas precolombinas como un enviado al mundo como prueba de la voluntad y de la integridad de los seres humanos. Este félido era el canal de la energía cósmica y de su dirección con respecto a la humanidad dependía el futuro de la existencia de la civilización. El chamán se enfrentaba a un ejemplar de P. onca en su trance; si el chamán ganaba la contienda, podía dirigir la energía del universo hacia el bien, si el félido prevalecía, este se transforma en un monstruo que lo devoraba todo, «la imagen de nuestro más oscuro ser».[103] En la cultura guaraní existe el mito del Yaguareté-Abá, un brujo que se transforma en jaguar revolcándose sobre el cuero del animal;[104] es una creencia también compartida con pueblos del Gran Chaco. El pueblo mapuche también le atribuía poderes místicos al jaguar, aunque hoy ya está extinto en Chile; el cortometraje de 2015 Nahuel, una leyenda mapuche rescata dicha leyenda.[105]
Esta especie es utilizada a menudo como símbolo en la cultura contemporánea. Es el animal nacional en Guyana, en cuyo escudo de armas aparece;[106] también aparece en la bandera del departamento de Amazonas (Colombia) en el escudo de Montería Colombia, en el escudo del departamento de Córdoba Colombia y en el escudo del estado mexicano de Guerrero aparece un guerrero jaguar.
Las legislaturas de las provincias argentinas de Salta,[107] Chaco,[108]Misiones,[109] Jujuy[110] y Formosa[111] declararon al yaguareté «monumento natural provincial»,[112][113] lo que conlleva tanto su incorporación como elemento representativo como así también su protección absoluta. Por lo general, normativas de esta naturaleza son sancionadas cuando la preservación del animal en cuestión corre peligro.[107] De manera previa, el 15 de agosto de 2001 el Congreso declaró a la Panthera onca «monumento natural nacional».[114][115]
Tiene un uso amplio como marca comercial, siendo el caso más destacado el de unos coches de lujo británicos. Su nombre ha sido adoptado por equipos deportivos como los Jaguares de Córdoba fútbol club, los Jacksonville Jaguars, de la NFL, los Southern Jaguars, de la NCAA estadounidense, el equipo de fútbol mexicano de los Jaguares de Chiapas, también figura en el escudo de la selección de rugby de Argentina y es el nombre del equipo profesional de rugby de dicho país que compite en el Super Rugby. Este félido también dio nombre a la banda de rock Jaguares, ganadora de un premio Grammy, y su nombre aparece en diversos apartados relacionados con la tecnología como pueden ser la videoconsola Atari Jaguar, el cohete experimental Jaguar o los aviones de combate SEPECAT Jaguar o Grumman XF10F Jaguar.
En 2016, en Argentina se lanzó el nuevo billete de 500 pesos incluyendo en anverso la imagen de un yaguareté.[116] Este billete fue el primero, junto al de 200 pesos con la imagen de la ballena franca, de una serie denominada Animales Autóctonos dirigida a resaltar la biodiversidad local en dicho país.[117] El billete de 1000 pesos mexicanos de la serie G, emitido en 2020 por el Banco de México, muestra en el reverso un jaguar, como parte de la representación del ecosistema de selva húmeda.[118]
El refrán «otorongo no come otorongo» se emplea en algunos lugares de Hispanoamérica para sostener que entre partes interesadas entre sí, la corrupción se oculta.[119]
.JPG)
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.png){kind=small}
.png){kind=small}
.jpg){kind=small}
_male_Three_Brothers_River_2.jpg)
_after_fight_...(Female_left)_(29070165892).jpg)
_male_Three_Brothers_River_2.jpg)
.JPG)
.JPG)
|mes= (ayuda) |coautores= (ayuda) |mes= (ayuda) |fechaacceso= requiere |url= (ayuda). El jaguar, yaguar o yaguareté (Panthera onca) es un carnívoro félido de la subfamilia de los Panterinos y género Panthera. Es la única de las cinco especies actuales de este género que se encuentra en América. También es el mayor félido de América y el tercero del mundo, después del tigre (Panthera tigris) y el león (Panthera leo). Su distribución actual se extiende desde el extremo sur de Estados Unidos continuando por gran parte de México, América Central y América del Sur hasta el norte y noreste de Argentina. Habita principalmente en zonas tropicales secas y húmedas, pero también vive en matorrales áridos. Su dieta es muy amplia, puede cazar grandes presas, incluido ganado, o pequeños animales. Exceptuando algunas poblaciones en Arizona (suroeste de Tucson), esta especie ya ha sido prácticamente extirpada en los Estados Unidos desde principios de la década de 1900.
Se encuentra emparentado y se asemeja mucho en apariencia física al leopardo (Panthera pardus), pero generalmente es de mayor tamaño, cuenta con una constitución más robusta y su comportamiento y hábitat son más acordes a los del tigre (Panthera tigris). Si bien prefiere las selvas densas y húmedas, puede acomodarse a una gran variedad de terrenos boscosos o abiertos. Está estrechamente asociado a la presencia de agua y destaca, junto con el tigre, por ser un félido al que le gusta nadar.
Es fundamentalmente solitario. Caza tendiendo emboscadas, siendo oportunista a la hora de elegir las presas. Es una especie clave para la estabilización de los ecosistemas en los que habita; al ser un superpredador, regula las poblaciones de las especies que captura. Los ejemplares adultos tienen una mordedura excepcionalmente potente, incluso en comparación con otros grandes félidos, lo que les permite perforar los caparazones de reptiles acorazados como las tortugas y utilizar un método poco habitual para matar: ataca directamente la cabeza de la presa entre las orejas para propinar un mordisco letal que atraviesa el cráneo con sus colmillos alcanzando al cerebro.
Panthera onca está calificado en la Lista Roja de la UICN como «especie casi amenazada» y su número está en declive. Entre los factores que lo amenazan se incluyen la pérdida y la fragmentación de su hábitat. A pesar de que el comercio internacional de ejemplares de esta especie o sus partes está prohibido, este félido muere con frecuencia a mano de los humanos, especialmente en conflictos con ganaderos. Aunque reducida, su distribución geográfica continúa siendo amplia. A lo largo de la historia, esta distribución le ha otorgado un lugar prominente en la mitología de numerosas culturas indígenas americanas, como los mayas y los aztecas.
Jaaguar (Panthera onca) on läänepoolkera suurim ja võimsaim kaslane. Kaslastest on jaaguarist suuremad vaid lõvi ja tiiger.
Jaaguari kere on 150–180 cm pikk, jässakas saba on 40–70 cm pikk. Täiskasvanud isendid kaaluvad 70–110 kilogrammi. Emasloomad on kergemad kui isasloomad.
Jaaguaril on kuldne või pruunikaskollane mustade täppidega karv. Nagu leopardilgi, esineb sagedasti melanismi (must panter). Vihmametsades (selvas) elavad jaaguarid on tavaliselt väiksemad ja tumedama karvaga kui ljaanos, kampos ja soostikes elavad isendid.
Jaaguari areaal on Põhja- ja Lõuna-Ameerikas, elutsedes selvades, vähemal määral ka põõsastutes ja pampades. Jaaguari levila piirid on tänapäeval oluliselt kahanenud, kuid liigi säilimise seisukohalt on see veel piisavalt suur. Jaaguari arvukus kahaneb jätkuvalt.
Jaaguar püüab saaki enamasti öösiti, oma näljaste poegade toitmiseks ka päeval. Peamised saakloomad on hirved, metssead, pekaarid, aguutid, vöölased ja kapibaarad. Jaaguarid murravad kariloomi ja koeri, samuti püüavad nad kalu, väiksemaid kaimaneid, kilpkonni ja muid pisiloomi. Jaaguaridel on võimsad lõualuud ja nad suudavad kihvadega purustada saaklooma kolju või kilpkonna kilbi.
Jaaguarid elavad tavaliselt üksikult, paarid moodustuvad vaid pulmaajal. Jaaguaril võib olla 4–5 poega aastas. Emane ja isane elavad koos ainult 90–170 päeva.
Jaaguarid on head ujujad ja ronijad. Nad veavad sageli oma saagi puu otsa ja söövad seal. Nad jooksevad 60 km/h, mis tähendab, et nad on veidi aeglasemad kui teised suured kassid (nt gepard või lõvi).
Suurkiskjana on tal peale inimese vähe vaenlasi. Jaaguari võib looduses ohustada vaid anakonda, kelle peale jaaguar ka ise jahti peab.
Jaaguar elab looduses keskmiselt 10–12-aastaseks, vangistuses kuni 22-aastaseks.
Jaaguar on paljude indiaanihõimude mütoloogias oluline tegelane. Teda seostatakse nii tule kui ka veega ning ta võib olla nii purustava kui ka viljastava mõjuga.
Jaaguar (Panthera onca) on läänepoolkera suurim ja võimsaim kaslane. Kaslastest on jaaguarist suuremad vaid lõvi ja tiiger.
Jaguarra panthera generoko panterinoen azpifamiliako felido haragijalea da, genero honetako espezie guztietatik Amerikan bizi den bakarra da. Amerikako felidorik handiena eta munduko hirugarren handiena da (Tigrea eta lehoiaren atzetik). Katu handi honen hedapena Estatu Batuetako hegoaldetik Argentinako iparralderaino doa, Ertain Amerika osoa zeharkatuz. Arizonako populazio urri batzuk izan ezik, espezie hau 1900. urteko hamarkadatik Estatu Batuetatik iraungitua dago, eta Puma da Ipar Amerikan presentzia handia duen felido handi bakarra. Lehoinabarrarekin lotura estua du, eta fisikoki oso antzekoak izan arren, tigrearekin lotura estuagoa du portaeran eta habitatan. Ohian berde eta hezeak (zingirez beteak) gogokoago badu ere, baso lehorrago eta irekiagoetara ere erraz molda daiteke. Felido hau urarekin estu erlazionatuta dago, eta tigrearekin batera, igerilari aparta izanagatik ezagutu ohi da. Felido bakartia da eta harrapakina zelatatuz enboskada bitartez ehizatzen du, horretarako garezurrean edo lepoan hozkada bakarti eta zital bat emanez (felidoen hilketa mota ohikoena ere erabiltzen du bere hozkada bereiztuaz gain). Jaguarra IUCN-ren arabera ia arriskuan dagoen espezie bezala sailkatuta dago, bere kopuruak behera egiten jarraitzen duen bitartean. Horren guztiaren arrazoi nagusiak bere habitataren desagerpen azkarra eta legez kanpoko ehiza dira, animalia hau legez babestua izan arren, sarritan nekazari eta abeltzainen kontrako gatazketan tiroz eta ehizatua bukatu ohi da.
Jaguarra (panthera onca) Ertain-amerikatik Hego-amerikaraino hedatzen den katu handi edo felido handiena da, eta munduko hirugarren handiena, tigrea eta lehoiaren atzetik, hurrenez hurren. Katu handi honek gorputz sendoa du eta proportzionalki (kiloz kilo) felido guztien artean indartsuena eta gihartsuena da (tigrea eta lehoiaren aurretik), baita hozkadarik indartsuena duena ere. Animalia honek 360 kiloko zezen bat arrastaka eraman dezake ohian hostotsuenatik zehar eta bera baino 4 aldiz astunagoak diren harrapakinak uretatik garraiatu eta ur-ertsetako lurrezko horma naturalak harrapakinarekin eskalatu ditzakete uretatik atera ahal izateko. Era berean, bera baino 3 bider pisutsuagoak diren harrapakinak zuhaitz baten goiko adar lodietara garraiatu ditzake (lehoinabarra bezala, baina pisu handiagoarekin), nahiz eta lehoinabarrek ez bezala, jaguarrek hori egiteko beharrik ez izan (bere habitataren elikadura-katearen goiko partean dagoelako). 70 kilo inguruko aleak 35 kilo pisatzen zituzten itsas dortokak eta kaimanak ohian hostotsuetan 100 metro inguru garraiotzen ikusi dira. Katu honen azala laranja-orixka kolorekoa da eta orban edo pikartadura beltz handi eta ugariez beteta dago, bere sabel ingurua eta lepoaren barnekaldea zuria da (baita orbanez edo pikartadurez betea ere). Melanismoa oso egoera arrunta da jaguarretan, eta maiz jaguar beltzak ikusten dira ohianetan zehar, baita mundu osoko zoologikoetan ere. Albinismo kasu arraroagoak ere gertatzen dira (gainontzeko felidoetan bezala), pantera zuriak izenaz ezagutzen direnak.
Bere tamaina 56 kg-tik 130 kg-ra aldatu daiteke arren kasuan, emeak 10-20% txikiagoak dira, aztertuta dago Brasilgo lur-zingiratsuenetako zonalde irekietan katu hauen tamaina handiena dela, bertako batez besteko pisua 100 kg-koa da eta sarritan 130 kg-ra heltzen dira (158 kg-ko arrak ere topatu dira), seguruenik harrapakin ugariko gunea delako azal daiteke hau dena, eta beraz, elikadura falta ez dutenen tamainean hazten dira. Bere luezeera 163-183 cm bitartekoa da, 75 cm-ko buztana erantsiz eta bere altuera sorbaldetaraino 67-76 cm bitarteraino doa.
Felidoen artean ez ezik, munduko ugaztun guztien artean hozkadarik indartsuenetarikoa ere badu, ikerketa batzuk ugaztunen artean bigarrena jartzen dute hiena pikartaren atzetik (hauxe da daturik fidagarriena), beste ikerketa batzuk hienen aurretik lehenengo postuan jartzen dute, beraz, sailkapen horretan zein postuan sailkatzea zaila egiten da ( dena dela, hiena pikartaren atzetik jartzen duen ikerketa fidagarriagoa da). Argi dagoena ugaztunen erreinuan hozkadarik indartsuena ematen duten bi animalien artean dagoela terminu absolutuetan, hienarekin batera (proportzionalki, hots, terminu erlatiboetan, Tasmaniako deabruak du hozkadarik indartsuena).
Katu honi, tigreei gertatzen zaien moduan, ura asko gustatzen zaie eta bere bizitzaren hazkundea ur gune handiei esker ematen da, uretan bizi diren harrapin askok osatzen baitute bere elikadura, eta beraz, bere habitat gehienak lur-zingiratsuek osatzen dituzte, urez beteta daudenak (Amazonako baso tropikaletan ugari daude), arrazoi horien guztiengatik igerilari eta urpelari aparta da (Tigrea bezala).
Jaguarra Amerika kontinenteko erdialdetik ia hegoalde osora hedatuta dagoen felidoa da, katu hau Ertain-amerikako habitat lehorragoetara (beti ere ur-gune nahiko badaude ) zein Hego-amerikako zonalde eta habitat heze eta basotxu zein ureztatuenetara (lur-zingiratsuz beterikoak adibidez) moldatuta dago.
Katu hau bere hozkada bortitzaz baliatzen da bere harrapakin ugariak ehizatzeko, normalean, beste katu handiek egiten ez duten bezala (lepoan edo muturrean hozkada egin harrapakina aire eta odol fluxurik gabe uzteko) katu honek sarritan buruan hozkada indartsu batekin hiltzen ditu bere harrapakinak, buruezurra eta burmuina zulatuz. Baita kaimanen, dortoken eta armadiloen azal gogorra edota oskola zulatu eta apurtzeko ere baliatzen dira arazo handiegirik gabe. Aipagarria da bere izenak "jauzi batez hiltzen duena" esan nahi duela bertoko tribuen hizkeraz. Bere elikadura osatzen duten 80 harrapakin espezie ezberdin ehizatu ditzake, igeletatik hasita eta zerbido handi, basurde, kapibara, tapir, pekari eta kaiman edota anakonda suge erraldoietaraino, hegazti (arrano handiak barne) eta narrasti mota guztietatik igarota.
Emeak 12-24 hilabeteen tartean heltzen dira heldutasunera, arrek sexu-heldutasunera iristeko 24-36 hilabete artean itxaron behar duten bitartean. Emeak heldutasunera azkarrago heltzea ugaztun guztien ezaugarrienetako bat da. Ugalketa urte osoan zehar eman daiteke, baina urtaro euritsuan areagotzen dira erditzeen kopuruak, harrapakin ugariago dauden urtaroan. Emeen araldiak 6-17 egun artean dirau, eta emankor dagoela usaingarriak diren txisa-marken eta hotsekin adierazten du. Gorteiatze garaian bai arrek bai emeek beraien lurraldea handiagotzen dute. Ugaldu ondoren, bikoteak banatzen dira berriro ere eta emeak dira kumeen zaintzaz arduratuko diren bakarrak. Ernaldiak 93-105 egun artean irauten du eta 1-4 tarteko kumeak erditzen ditu, sarriena bikote bat izanik. Kumeen jaiotza ostean, emeak ez du jaguar arren presentziarik onartzen, kanibalismoa saiesteko bide bat izanda (tigreek ere portaera hori erakusten dute). Kumeak erabat itsu jaiotzen dira, eta amaren zaintzaren beharra dute. Poliki-poliki ikusmena garatzen hasten dira eta 3 hiletan amak titiak kentzen dizkie haragia apurka jaten hasteko. 5-6 hilabetetan jada amaren ehizara joaten dira, gutxinaka ehizatzeko behar duren doaiak bereganatzen joateko. Bizitza askean 11-12 urtez bizi dira, gatibutasunean 25 urtez bizi daitezke eta 32 urtez bizi zen eme baten erregistroak daude, felidoen artean bizitza luzeenetarikoa duenen artean sailkatuz.
Bere habitat guztien superharraparia da, beraz garrantsi zenbaezina duen animalia da kate trofikoan eta bere biziguneen zikloetan. Animalia hau, bere habitateko kate trofikoan berebiziko garrantzia eta ardura du, belarjale ororen (batez ere ertain eta handien) populazioak orekatzeko ardura ekologikoa du. Harrapari honen desagerpenarekin, bere habitataren oreka eta habitat bera desagertuko zen, kate bateko oinarrizko osagaia kenduko zen bezalaxe. Belarjaleak neurririk gabe ugaldu, biderkatu eta ohian guztiarekin (bertako landare eta animaliak barne) amaituko zuten.
Felido miresgarri honen populazioak beherantz doaz etengabe, animalia hau ia arriskuan gisa sailkatuta dago IUCN-ren eskutik, baina bere kopuru eta populazioen beherakada dela eta, laster arrisku ahulean gisa (ia arriskuan baino postu bat larriago) sailkatua izan daitekela iragartzen dute. Hau ere animalia honen aldeko babes neurriak areagotzeko estrategia ona izan daitekeela diote, arriskuan sailkatuta ez dauden animaliek babes-neurri eskasagoak (batzuetan neurririk ez) eta arreta gutxiagoa izaten dutelako. Aurreko hamarkadetan bortitzki ehizatua izan zen felidoa da, batez ere bere larruagatik. 1960. urteko hamarkadan 15.000 jaguar hil zituzten bere larruagatik bakarrik, hori dela eta bere hedapen historikoko %37-ko lurraldea galdu izan zuen. Hortik aurrera neurriak hartu izan zuten eta animalia babestutzat hartuta bere lurraldea eta kopurua berreskuratzen joan da. Datu baikor bat jartzearren, egungo etorkizunerako bizirauteko probabilitate ikerketek, jaguarrak etorkizunean bizirauteko %70 probabilitateko aukerak dituela diote. Horretarako, ezinbestekoa da bere habitata babestea eta legez kanpoko ehiza guztiak etetea, baita abeltzainen arteko gatazkei irtenbide bat ematea.
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Jaguarra panthera generoko panterinoen azpifamiliako felido haragijalea da, genero honetako espezie guztietatik Amerikan bizi den bakarra da. Amerikako felidorik handiena eta munduko hirugarren handiena da (Tigrea eta lehoiaren atzetik). Katu handi honen hedapena Estatu Batuetako hegoaldetik Argentinako iparralderaino doa, Ertain Amerika osoa zeharkatuz. Arizonako populazio urri batzuk izan ezik, espezie hau 1900. urteko hamarkadatik Estatu Batuetatik iraungitua dago, eta Puma da Ipar Amerikan presentzia handia duen felido handi bakarra. Lehoinabarrarekin lotura estua du, eta fisikoki oso antzekoak izan arren, tigrearekin lotura estuagoa du portaeran eta habitatan. Ohian berde eta hezeak (zingirez beteak) gogokoago badu ere, baso lehorrago eta irekiagoetara ere erraz molda daiteke. Felido hau urarekin estu erlazionatuta dago, eta tigrearekin batera, igerilari aparta izanagatik ezagutu ohi da. Felido bakartia da eta harrapakina zelatatuz enboskada bitartez ehizatzen du, horretarako garezurrean edo lepoan hozkada bakarti eta zital bat emanez (felidoen hilketa mota ohikoena ere erabiltzen du bere hozkada bereiztuaz gain). Jaguarra IUCN-ren arabera ia arriskuan dagoen espezie bezala sailkatuta dago, bere kopuruak behera egiten jarraitzen duen bitartean. Horren guztiaren arrazoi nagusiak bere habitataren desagerpen azkarra eta legez kanpoko ehiza dira, animalia hau legez babestua izan arren, sarritan nekazari eta abeltzainen kontrako gatazketan tiroz eta ehizatua bukatu ohi da.
Jaguaari (Panthera onca) on suuri Amerikan mantereilla tavattava kissaeläin. Yhdessä tiikerin, leijonan ja leopardin kanssa se on yksi neljästä Panthera-sukuun kuuluvasta 'isosta kissasta'. Jaguaari on suurin läntisellä pallonpuoliskolla elävä kissaeläin. Sen nykyinen elinalue ulottuu Meksikosta pohjoiseen Argentiinaan.
Jaguaarin ja leopardin yhdennäköisyys on helppo huomata, mutta mitä tulee käyttäytymiseen ja paikkaan ekosysteemissä, sen lähin vertailukohde on tiikeri. Mieluisin elinympäristö sille on tiheä viidakko, mutta populaatioita elää myös avoimemmissa maastoissa. Vesi on tärkeä elementti jaguaarille ja se nauttii uimisesta ja osaa myös sukeltaa, mikä on kissaeläimelle epätavallista.
Ravintoketjun huipulla oleva jaguaari on yksin saalistava petoeläin, jonka saaliseläimen valinta on usein sattumanvaraista. Saalistustaktiikkana on vaaniminen ja yllättävä isku. Sillä on äärimmäisen voimakas purenta [5], jonka avulla se kykenee mm. tappamaan nisäkkäitä harvinaisella tavalla: puremalla suoraan kallon läpi. [6]
Jaguaarin nimi juontaa eteläamerikkalaisesta tupin kielestä, jossa erään eurooppalaisen valloittajan mukaan jaguara tarkoitti eläintä, joka tappaa saaliinsa yhdellä loikalla. Guaraníssa taas jagua tarkoittaa koiraa. Joissain mayayhteisöissä jaguaari on arvonimi, jota saa kantaa prinssi, prinsessa tai muu hallitsija.
Jaguaari on kolmanneksi suurin kissaeläin tiikerin ja leijonan jälkeen ja suurin koko läntisellä pallonpuoliskolla.[7] Jaguaarin säkäkorkeus on 45–75 senttimetriä, ja sen pituus 112–241 senttimetriä.[8] Hännän pituus on noin 70–90 senttimetriä.[9] Naaraat ovat hieman koiraita pienempiä: naaraiden paino on 36–85 kilogrammaa ja koiraiden 54–158 kilogrammaa.
Jaguaarit ovat voimakasrakenteisia, mikä näkyy leveästä rinnasta, suuresta päästä, leveästä kuonosta ja voimakkaista leuoista. Lajin selvin tuntomerkki on turkki, jossa on suuria mustia ruusukkeita.[8] Turkin perusväri vaihtelee vaaleankeltaisesta punertavan ruskeaan. Ruusukkeita on kaulassa, selässä, kyljissä ja raajoissa, mutta vatsapuoli on valkoinen. Mustat, melanistiset jaguaarit ovat suhteellisen yleisiä; värimuoto aiheutuu yhdestä alleelista. Mustat jaguaarit ovat yleisempiä metsissä, ja niilläkin on mustia täpliä, jotka kuitenkin erottuvat mustasta pohjaväristä huonosti.[9]
Historiallisesti jaguaarin levinneisyysalue ulottui Yhdysvaltain lounaisosista, Amazonin altaalle ja Argentiinan Río Negro -joelle. Jaguaari on kuitenkin käytännössä hävinnyt levinneisyysalueen kuivista pohjoisosista, Brasilian pohjoisosista, Argentiinan pampalta ja Uruguaysta. Sen levinneisyysalue käsittää enää noin 46 prosenttia historiallisesta levinneisyydestä.[1]
Jaguaaria tavataan erityisesti veden läheisyydessä. Elinympäristöt vaihtelevat sademetsistä kausittaisiin tulviviin soihin, pampalle, pensasmailla ja kuivissa lehtimetsissä. Jaguaareja on nähty jopa 3 000 metrin korkeudessa, mutta ne yleensä välttelevät korkealla olevia metsiä.[1]
Jaguaarit elävät yksin vaihtelevalla reviirillä. Koiraat ja naarat kohtaavat vain lisääntymisaikana.[8] Naaraiden 25–40 neliökilometrin laajuiset reviirit voivat mennä osittain päällekkäin, mutta yksilöt välttelevät silti toisiaan. Koiraiden reviirit ovat noin kaksi kertaa suurempia, ja niiden koko vaihtelee riistan saatavuuden mukaan. Ne eivät myöskään mene päällekkäin. Reviirien rajat merkitään raaputusjäljillä, virtsalla tai ulosteella.[10] Jaguaari on aktiivisimmillaan aamun- ja illankoitteessa. Jaguaarit ovat opportunisteja ja syövät monipuolisesti eläinravintoa. Yli 85 lajin on laskettu kuuluvan jaguaarin saaliseläimiin. Saaliseläimet vaihtelevat naudoista pekareihin, matelijoihin ja kaloihin.[8] Jaguaari on hyvä kiipeilijä ja uimari, ja se myös syö saaliinsa usein puussa.
Jaguaari voi lisääntyä mihin tahansa aikaan vuodesta, mutta poikaset syntyvät yleensä sadekautena, jolloin on saatavilla enemmän ravintoa. Naaraat synnyttävät 1–4 pentua 91–111 päivän kantoajan jälkeen.[8] Pennut syntyvät silmät ummessa ja ne avautuvat 13 vuorokauden iässä. Emo imettää pentujaan 3-4 viikkoa. Uros ei saa tulla pentujen lähettyville, sillä se voi tappaa ja syödä ne.
Naaraat saavuttavat sukukypsyyden 2–3 ja koiraat 3–4 vuoden iässä. Luonnonvaraiset jaguaarit voivat elää 11–12-vuotiaiksi, mutta vankeudessa ne elävät jopa yli 20 vuotta.[8] Eräs naaras eli vankeudessa 32-vuotiaaksi.[9]
Maailman luonnonsuojeluliiton IUCN (The World Conservation Union) mukaan jaguaari on silmälläpidettävä laji. Tämä tarkoittaa, että se täyttää lähes uhanalaisen lajin kriteerit. Jos jaguaarien määrä vähenee edelleen, on se pian uhanalainen.
Jaguaarit ovat symboloineet voimaa sekä valtaa Keski- ja Etelä-Amerikan esikolumbiaanisissa intiaanikulttuureissa. Andeilta levisi jaguaarikultti varhaisen Chavínin kulttuurin mukana nykyisen Perun alueelle 900-luvulla eaa. Myöhemmin pohjois-Perun Moche-kulttuuri käytti jaguaaria voiman symbolina monissa heidän keramiikoissaan.
Mesoamerikassa olmeekit kehittivät selkeän ihmisjaguaarityylin, jossa sekoiteltiin ihmisen ja jaguaarin piirteitä. Tätä aihetta he käyttivät varsinkin veistosten ja figuriinien aiheena. Myöhemmin mayojen korkeakulttuurissa jaguaarien uskottiin helpottavan yhteydenpitoa elävien ja kuolleiden välillä. Jaguaarien uskottiin myös suojelevan kuninkaallisia. Mayat pitivät näitä voimakkaita kissaeläimiä heidän kumppaneinaan henkimaailmassa. Monet Maya-hallitsijat käyttivätkin nimiä, jotka viittasivat jaguaareihin (b'alam monissa Mayakielissä). Myös asteekit pitivät jaguaareja hallitsijoiden edustajina sekä sotureina. Asteekit nimesivät eliittisotilasryhmänsä Jaguaariritareiksi. Asteekkien mytologiassa jaguaareja pidettiin voimakkaan Tezcatlipoca-jumalan toteemieläimenä.
Jaguaaria käytetään laajasti symbolina nykyajan kulttuurissa. Se on Guyanan kansalliseläin, ja se on kuvattuna maan vaakunassa. Perun Amazonas-läänin vaakunassa on kuvattuna musta jaguaarin siluetti, joka on loikkaamassa kohti metsästäjää. Jaguaari näyttäytyy myös Brasilian rahayksikön Brasilian realin seteleissä.
Jaguaaria käytetään myös useissa tuotemerkeissä, tunnetuimpana brittiläisen autonvalmistajan Jaguarin nimessä ja logossa. Nimi on siirtynyt myös urheiluseurojen käyttöön, esimerkiksi yhdysvaltalainen amerikkalaisen jalkapallon seuran Jacksonville Jaguarsin sekä meksikolaisen jalkapallojoukkueen Jaguares de Chiapasin nimiin. Grammy-palkittu meksikolainen rock-yhtye Jaguares on saanut nimensä jaguaarin mukaan.
Jaguaari (Panthera onca) on suuri Amerikan mantereilla tavattava kissaeläin. Yhdessä tiikerin, leijonan ja leopardin kanssa se on yksi neljästä Panthera-sukuun kuuluvasta 'isosta kissasta'. Jaguaari on suurin läntisellä pallonpuoliskolla elävä kissaeläin. Sen nykyinen elinalue ulottuu Meksikosta pohjoiseen Argentiinaan.
Jaguaarin ja leopardin yhdennäköisyys on helppo huomata, mutta mitä tulee käyttäytymiseen ja paikkaan ekosysteemissä, sen lähin vertailukohde on tiikeri. Mieluisin elinympäristö sille on tiheä viidakko, mutta populaatioita elää myös avoimemmissa maastoissa. Vesi on tärkeä elementti jaguaarille ja se nauttii uimisesta ja osaa myös sukeltaa, mikä on kissaeläimelle epätavallista.
Ravintoketjun huipulla oleva jaguaari on yksin saalistava petoeläin, jonka saaliseläimen valinta on usein sattumanvaraista. Saalistustaktiikkana on vaaniminen ja yllättävä isku. Sillä on äärimmäisen voimakas purenta , jonka avulla se kykenee mm. tappamaan nisäkkäitä harvinaisella tavalla: puremalla suoraan kallon läpi.
Panthera onca
Le jaguar (Panthera onca) est un mammifère carnivore de la famille des Felidae. C'est l'un des cinq « grands félins » du genre Panthera, avec le tigre, le lion, la panthère des neiges et le léopard. Son aire de répartition actuelle s'étend du Mexique à la majeure partie de l'Amérique centrale et de l'Amérique du Sud, jusqu'au nord de l'Argentine et du Paraguay. Hormis des errances occasionnelles de spécimens originaires du Mexique, le jaguar est une espèce extirpée des États-Unis depuis le début des années 1970. En France sa présence à l'état sauvage se limite à la Guyane.
Ce félin tacheté ressemble physiquement au léopard, mais il est généralement plus grand et d'apparence plus massive. En outre son habitat et son comportement sont plus proches de ceux du tigre. Bien que la forêt tropicale dense constitue son habitat de prédilection, le jaguar s'accommode d'une large variété de milieux ouverts et boisés. Il est fortement associé à la présence de l'eau et, comme le tigre, il aime nager. C'est un prédateur solitaire qui chasse à l'affût, tout en étant opportuniste dans la sélection des proies. C'est aussi un superprédateur qui joue un rôle important dans la stabilisation des écosystèmes et la régulation des populations qu'il chasse. Il a développé une puissance de morsure exceptionnelle, même par rapport aux autres grands félins, ce qui lui permet de percer les carapaces des reptiles et d'employer une méthode de mise à mort inhabituelle : il mord directement le crâne de sa proie et porte ainsi un coup fatal au cerveau.
Le jaguar est une espèce quasi menacée (NT) selon l’Union internationale pour la conservation de la nature (UICN), et ses effectifs sont en baisse. Il est notamment menacé par la destruction de son habitat, plus ou moins liée à la fragmentation écopaysagère. Alors que le commerce international des jaguars ou de leurs dérivés est interdit, cet animal est encore régulièrement chassé par l'humain, en particulier lorsqu'il entre en conflit avec les éleveurs et les agriculteurs d’Amérique du Sud. Bien que de plus en plus réduite, son aire de répartition reste large.
Compte tenu de sa répartition historique, le jaguar a figuré en bonne place dans la mythologie de nombreuses cultures amérindiennes, notamment celles des Mayas et des Aztèques.
La tête est robuste et la mâchoire extrêmement puissante. Les oreilles sont rondes, de couleur noire au revers avec une tache blanche au milieu, pour les individus non mélaniques. La pupille est ronde. Il a été suggéré que la morsure du jaguar est la plus forte de tous les félidés ; cette force permettant même de percer les carapaces de tortues[1]. Une étude comparative de la force de la morsure en fonction de la taille du corps classe le jaguar comme le plus puissant des félidés, ex-æquo avec la panthère nébuleuse mais devant le lion et le tigre[2]. Cela lui confère une méthode de mise à mort inhabituelle : il mord directement dans le crâne de sa proie et livre un coup fatal au cerveau[1],[3]. Il a été rapporté qu'un jaguar « peut traîner un taureau de 360 kg sur 8 m dans ses mâchoires et broyer même les os les plus robustes[4] ». Le jaguar chasse des animaux sauvages pouvant peser jusqu'à 300 kg dans la jungle dense, et son physique court et robuste est donc une adaptation à ses proies et à son environnement.
Félin trapu et plutôt court sur pattes, le jaguar est cependant très habile à l'escalade, l'exploration et la natation[5]. Dans son aire de répartition, il ne peut être confondu avec aucun autre félin : seul le puma (Puma concolor) peut être aussi gros que lui mais celui-ci est de couleur fauve. Toutefois, le jaguar ressemble au Léopard (Panthera pardus) qui vit en Afrique et en Asie. Les deux animaux peuvent être distingués par leurs rosettes : celles du jaguar sont plus grandes, moins nombreuses, généralement plus sombres et ont des lignes plus épaisses et de petites taches dans le milieu que le léopard n'a pas. Les jaguars ont également une tête plus arrondie et courte que le léopard, et un aspect bien plus massif[6]. Comme les félins de l'Ancien Monde, le jaguar possède dix-neuf paires de chromosomes[7]. Dans la nature, le jaguar réagit à la cataire[7].
Le jaguar est le plus gros félin sauvage des Amériques, surpassant légèrement le puma, et le troisième au monde après le tigre et le lion[8]. Il existe d'importantes variations de taille parmi sa population selon les régions et les habitats, le poids de l'animal tendant à augmenter au sud de son aire de répartition.
Le poids moyen varie du simple (en Amérique centrale) au double (dans le Pantanal brésilien et les plaines du Venezuela) : il a été estimé, pour les mâles, entre 56 et 102 kg, et pour les femelles, entre 41 et 72 kg[9]. Une étude du jaguar dans la réserve de biosphère de Chamela-Cuixmala, sur la côte mexicaine de l'océan Pacifique, a montré des individus de seulement 30 à 50 kg, poids proche de celui du puma[10]. En revanche, une étude des jaguars dans la région du Pantanal brésilien montre un poids moyen de 100 kg[11]. Les jaguars vivants dans les milieux forestiers denses sont souvent plus sombres et beaucoup plus petits que ceux qu'on trouve dans les espaces ouverts, probablement en raison du moins grand nombre de proies herbivores dans les zones forestières[12]. Les mâles les plus lourds ont été pesés à 158 kg[13],[14], ce qui correspond environ au poids d'une tigresse ou d'une lionne, et les plus petits individus adultes connus ont un poids extrêmement faible de 36 kg[14].
La longueur du jaguar varie d'un minimum de 1,12 mètre pour les femelles[14] et 1,4 mètre pour les mâles à un maximum de 1,7 mètre pour les femelles et 1,85 mètre pour les mâles. La queue mesure de 55 à 65 cm pour les mâles et 43 à 60 cm pour les femelles. L'animal fait environ 68 à 76 cm de hauteur au garrot[15]. Les femelles sont généralement plus petites que les mâles de 10 à 20 %.
Le pelage du jaguar est généralement jaune tacheté, mais peut aller du brun au noir. Le dessous de l'animal, la gorge, la face intérieure de la patte et le bas des flancs sont de couleur plus claire, proche du blanc. Le jaguar est couvert de rosettes de camouflage lui permettant de se dissimuler dans la forêt amazonienne, son habitat. Les taches varient sur l'individu même et entre les individus : les rosettes peuvent inclure un ou plusieurs points, et la forme des points varie. Les taches sur la tête, le cou et la queue sont bien distinctes des autres taches : elles sont pleines (sans rosette). Sur le cou, les taches se rejoignent pour former des rayures[8].
Les formes mélaniques existent dans l'espèce. La forme mélanique avancée touche environ six pour cent de la population[16]. Le mélanisme est le résultat d'un allèle dominant[17] : une mutation du gène MC1R favorise la production de mélanine[18]. Les jaguars mélaniques semblent entièrement noirs, mais leurs taches sont encore visibles si l'on regarde attentivement. Ils sont officieusement connus sous le nom de « jaguar noir », mais ne forment pas une espèce ou une sous-espèce distincte. Les individus touchés par l'albinisme, parfois appelés « jaguars blancs », sont rares mais existent chez les jaguars, comme chez les autres grands félins[12]. Il est très fortement suspecté que la forme mélanique soit associée à des facteurs environnementaux, et notamment aux forêts tropicales denses et humides[18].
Les rosettes restent visibles malgré la livrée noire.
Les formes mélaniques, bien que dépendantes d'un allèle dominant, restent rares.
Le jaguar est le seul membre du genre Panthera existant au Nouveau Monde. Son étude ADN montre que le lion (Panthera leo), le tigre (Panthera tigris), le Léopard (Panthera pardus), le jaguar (Panthera onca), l'once (Panthera uncia) et la panthère nébuleuse (Neofelis nebulosa) partagent un ancêtre commun et que ce groupe ancestral se situe entre six et dix millions d'années[19]. Les preuves fossiles estiment l'émergence du genre Panthera à 2 ou 3,8 millions d'années[19],[20]. Les études phylogénétiques situent généralement la panthère nébuleuse à la base de ce groupe[19],[21],[22],[23]. La position des autres espèces, notamment celle de l'once, varie entre les études et est encore en suspens[19],[21],[23],[24],[Note 1].
Sur la base de données morphologiques, le zoologue britannique Reginald Innes Pocock a conclu que le jaguar est le plus étroitement lié au Léopard[23]. Toutefois, l'ADN n'apporte pas de preuve sur la position du jaguar par rapport aux autres espèces et cela varie entre les études[19],[21],[22],[23]. Les fossiles d'espèces éteintes Panthera, comme le jaguar européen (Panthera gombaszoegensis) et le lion américain (Panthera atrox), montrent à la fois les caractéristiques du lion et du jaguar[23]. La présence du jaguar est attestée par des fossiles de deux millions d'années[25]. C'est un félin américain depuis le passage du pont terrestre de Béringie au cours du Pléistocène. L'ancêtre immédiat de l'animal moderne était plus grand que le félin contemporain[26]. L'analyse de l'ADN mitochondrial du jaguar date l'apparition de l'espèce entre 280 000 et 510 000 ans, c'est-à-dire plus tard que le suggèrent les fossiles[27]. Panthera augusta ou Panthera onca augusta est un jaguar géant qui vivait sur un territoire correspondant aux États-Unis il y a 100 000 à 1,6 million d'années[28].
Arbre phylogénétique de la sous-famille Pantherinae[29]
Pantherinae NeofelisNeofelis nebulosa - Panthère nébuleuse
Neofelis diardi - Panthère nébuleuse de Bornéo
Panthera tigris - Tigre
Panthera uncia - Panthère des neiges
Panthera leo - Lion
Panthera pardus - Léopard
Panthera onca - Jaguar
Les premières subdivisions intra-spécifiques du jaguar comportaient 24 sous-espèces ; une délimitation taxonomique de l'espèce réalisée par Reginald Innes Pocock en 1939 a réduit le nombre de sous-espèces à huit[Note 2], sur la base des origines géographiques et de la morphologie du crâne[25]. Toutefois, il n'avait pas accès à suffisamment de spécimens pour évaluer de manière claire toutes les sous-espèces et il a exprimé des doutes sur plusieurs d'entre elles. En 1989, le chercheur K.L. Seymore ne sépare ces sous-espèces qu'en trois Panthera onca onca (regroupant P. o. onca et P. o. peruviana), Panthera onca hernandesii (regroupant P. o. centralis, P. o. arizonensis, P. o. veraecrucis et P. o. goldmani) et Panthera onca palustris[30].
Des études récentes ont également échoué à trouver des preuves de sous-espèces bien définies et ne sont plus reconnues[31]. En 1997, Shawn Larson a étudié la variation morphologique du jaguar et a montré qu'il y a un cline de la population selon l'axe nord-sud, mais aussi que la différence nord-sud est parfois plus grande qu'entre les populations des prétendues sous-espèces, et donc ne justifie pas l'affirmation de sous-espèces différentes[32]. Une étude génétique réalisée par Eduardo Eizirik et al. a en 2001, confirme l'absence d'une sous-structure géographique claire, mais cette étude a constaté que les principaux obstacles géographiques tels que l'Amazone, limitaient l'échange de gènes entre les différentes populations[27]. Une autre étude plus détaillée a confirmé cette prévision de la structure dans la population des jaguars de Colombie[26].
Désormais, les progrès des techniques d'investigation génétique permettent de déterminer les relations entre familles et espèces. Le jaguar apparaît comme le seul grand carnivore ayant une aire de répartition très étendue mais pas de sous-espèce. Autrement dit, les jaguars ont mélangé leurs gènes pendant des millénaires, et des individus du Nord du Mexique s'avèrent identiques à ceux du Sud du Brésil ; résultat possible uniquement par des échanges réguliers entre des groupes très éloignés les uns des autres[33].
Cependant, les sous-espèces de Pocock sont encore régulièrement utilisées[25], et selon Mammal Species of the World[34] et la base de données SITI[35], il existe neuf sous-espèces du jaguar, ajoutant au huit de Pocock Panthera onca paraguensis, lequel fut d'abord spécifié par des fossiles puis des animaux vivants[30]. Le Jaguar Species Survival Plan recommande toutefois de ne considérer aucune sous-espèce lors d'actions d'élevage conservatoire et d'éducation de la population[25] et l'Union internationale pour la conservation de la nature suit cette même recommandation[24].
Les femelles atteignent la maturité sexuelle à l'âge de deux à trois ans et les mâles entre trois et quatre ans[15]. Le jaguar est considéré comme actif tout au long de l'année dans la nature, bien que les naissances puissent augmenter lorsque les proies sont abondantes[36]. Les recherches sur les mâles en captivité confirment l'hypothèse de l'accouplement toute l'année, sans variation saisonnière dans le sperme et la qualité de l'éjaculation[37]. Toutefois, dans le nord de son aire de répartition, l'activité est plus intense en décembre-janvier, lorsque les proies sont plus nombreuses[38]. Un faible taux de reproduction a également été observé en captivité[37]. L’œstrus de la femelle est de 6 à 17 jours sur un cycle de 37 jours, et la femelle indique sa période de fécondité avec des marques urinaires et l'augmentation des grognements[36]. Ses appels peuvent attirer de un à trois mâles[38]. La copulation est brève mais fréquente, jusqu'à cent fois par jour[7].
Les couples se séparent après la reproduction, et la femelle prend la responsabilité entière des petits. La période de gestation dure de 91 à 111 jours et les femelles donnent naissance à deux à quatre petits[15], le plus souvent deux. La mère ne tolère pas la présence des mâles après la naissance des petits, par peur du cannibalisme, comportement qui se retrouve également chez le tigre[39].
Les jeunes qui pèsent entre 700 et 900 grammes à la naissance, sont aveugles et ouvrent les yeux au bout de deux semaines. À la naissance, leur fourrure laineuse est de couleur brun clair moucheté de gros points noirs. Ils sont sevrés à cinq mois[38] et à six mois ils commencent l'apprentissage de la chasse avec leur mère qui se poursuivra pendant un à deux ans avant que les petits quittent leur mère pour conquérir leur propre territoire[40]. Le répertoire vocal des jeunes est quasiment complet dès l'âge d'un an[38]. Les jeunes mâles sont d'abord nomades, rivalisant avec leurs homologues plus âgés jusqu'à ce qu'ils parviennent à revendiquer un territoire propre[11].
L'espérance de vie est estimée à 23 ans en captivité, ce qui le place parmi les félins avec la plus grande longévité[11]. Dans la nature, l'espérance de vie, estimée à quinze à seize ans, est habituellement calculée par l'étude de l'usure des dents[41] ; la récolte des données n'est pas aisée pour ce félin discret, vivant dans des milieux difficiles d'accès[41]. Une nouvelle méthode, basée sur le suivi à long-terme des pièges photographiques, permet une analyse plus fine[41]. La méta-analyse de photographies de 156 jaguars du Venezuela, du Brésil, des États-Unis, du Belize, du Costa Rica et d'Argentine a été réalisée en 2018[41]. Le record de longévité pour les mâles est de vingt ans et pour les femelles de treize ans[41]. L'espérance de vie des mâles et des femelles est respectivement de 14,8 ± 1,9 ans et de 11,3 ± 1,0 ans[41], toutefois une analyse sur des cohortes de trois ans d'âge montre qu'il est rare qu'un jaguar dépasse l'âge de quatorze ans dans la nature[41].
Comme la plupart des félins, le jaguar est solitaire dès qu'il quitte sa mère. Les adultes se réunissent uniquement pour la cour et la reproduction, bien que des tentatives de socialisation aient été observées de façon anecdotique[39]. Comme la plupart des félins, le jaguar est territorial. Les territoires des femelles peuvent se chevaucher même si les individus s'évitent les uns des autres en général. Le territoire des mâles couvre à peu près deux fois plus d'espace que celui des femelles et sa taille varie avec la disponibilité des proies et de l'espace ; les territoires des mâles ne se chevauchent pas[39],[42]. Les marques de griffes et les dépôts d'urine et d'excréments sont utilisés pour marquer le territoire[43].
À l'instar des autres grands félins, le jaguar est capable de rugir et permet de mettre en garde à distance les autres individus sur les questions territoriales et d'accouplement. Le mâle peut le faire avec plus de force que la femelle. Des épisodes intenses d'échanges entre les individus ont déjà été observés dans la nature[44]. Leur vocalisation ressemble souvent à une toux répétitive ou des appels brefs et profonds, et les jaguars peuvent également émettre des miaulements, des grognements[11], des grondements et des soufflements. Le prusten est également émis lorsque deux jaguars se rencontrent de manière amicale[40]. Les combats entre mâles pour l'accouplement sont rares, et des comportements d'évitement ont été observés dans la nature[43]. Quand un combat se produit, le conflit est habituellement pour le territoire. Un territoire de mâle peut englober celui de deux ou trois femelles, et il ne tolère pas les intrusions d'autres mâles adultes[39].
Le jaguar est souvent décrit comme un chasseur nocturne, mais il est plus spécifiquement crépusculaire, c'est-à-dire avec un pic d'activité autour de l'aube et du crépuscule. Leur activité diurne principale est le repos dans un coin à l'ombre[28] ou baigné dans l'eau qu'il affectionne particulièrement[38]. Les individus des deux sexes chassent, mais les mâles se déplacent plus chaque jour que les femelles. Le jaguar peut chasser au cours de la journée si les proies sont disponibles et s'il n'est pas dérangé par l'Homme. C'est un félin assez énergique puisqu'il est actif 50 à 60 % de la journée[12]. Les mâles parcourent chaque semaine environ 2,5 km2[38].
Comme tous les félins, le jaguar est un carnivore. C'est un chasseur opportuniste et son régime alimentaire comprend 87 espèces[12]. Le jaguar préfère les grandes proies et chasse cervidés, serpents, capybaras, tapirs, pécaris, caïmans. Toutefois, le félin peut manger toutes les petites espèces qu'il peut capturer, y compris les grenouilles, poissons, des œufs, des paresseux, des singes et des tortues. Il peut également chasser le bétail[45], raison pour laquelle il est parfois tué par les éleveurs[46]. Contrairement à toutes les autres espèces du genre Panthera, le jaguar attaque très rarement l'humain[47]. Le jaguar est occasionnellement charognard : ce comportement a été rapporté au Brésil, au Costa Rica, au Honduras et au Mexique[48]
Au lieu d'utiliser la technique typique des Panthera, c'est-à-dire la morsure profonde dans la gorge pour provoquer la suffocation, il préfère une méthode de mise à mort unique parmi les félins : il perce l'os temporal du crâne avec ses canines, transperçant le cerveau. Cela est peut-être une adaptation aux carapaces de tortues, qui après la fin des extinctions du Pléistocène, sont devenues avec d'autres reptiles à carapace, une source abondante de proies pour le jaguar[44],[12]. Cette technique de morsure du crâne est employée particulièrement sur les mammifères, en particulier le capybara. Avec les reptiles comme les caïmans, le jaguar peut sauter derrière sa proie pour rompre ses vertèbres cervicales, immobilisant la cible. Capable de fissurer les carapaces de tortues, le jaguar peut vider la chair[39]. Pour les proies telles que les chiens, un coup de patte pour écraser le crâne peut être suffisant. Ses griffes rétractiles lui sont utiles pour maintenir la proie de ses pattes arrière, pendant que les pattes avant l'étouffent.
Le jaguar est un prédateur qui aime chasser à l'affût et tendre des embuscades. Le félin attaque d'un bond rapide à partir d'un endroit où il est couvert et, en général, d'un angle où la proie ne peut pas le voir. Les capacités de l'espèce à chasser à l'affût sont considérées comme inégalées dans le règne animal à la fois par les peuples autochtones et par les chercheurs, et sont probablement le produit de son rôle clé de prédateur dans des environnements très variés. L'embuscade peut être faite dans l'eau car le jaguar est tout à fait capable de transporter en nageant une grande proie morte ; sa force étant si importante que des carcasses de vaches peuvent être montées jusqu'en haut d'un arbre lors des inondations[39].
Une fois la proie morte, le jaguar va traîner la carcasse vers un fourré ou un autre endroit isolé. Il commence à manger le cou et le thorax, plutôt que l'abdomen. Le cœur et les poumons sont consommés, suivis par les épaules[39]. La quantité quotidienne de nourriture consommée par un animal de 34 kg, c'est-à-dire au plus bas de la fourchette de poids de l'espèce, a été estimée à 1,4 kg[49]. Pour les animaux en captivité pesant entre 50 et 60 kg, plus de 2 kg de viande par jour est recommandée[50]. Dans la nature, la consommation est naturellement plus erratique, les jaguars dépensant une énergie considérable à la capture des proies, ils peuvent consommer jusqu'à 25 kg de viande en une fois, suivis par des périodes de jeûne[51].
Le puma (Puma concolor) partage son aire de répartition Sud avec l'aire Nord du Jaguar. Les cas de coexistence ne sont pas rares. Les deux espèces ont souvent été étudiées conjointement. Dans les zones tropicales, le puma est plus petit que dans les zones tempérées de son aire de répartition et chasse un plus grand nombre d'espèces, qui sont également de plus petite taille. La compétition interspécifique avec le jaguar dans les zones tropicales est un facteur probable de ces différences[52],[Note 3]. Dans le parc national Santa Rosa au Costa Rica, il a été observé que les carcasses de proies fraichement tuées par un jaguar (des tortues de mer) sont par la suite visitées par un ou des pumas et jaguars[Note 4],[48]. Le puma est plus fréquemment observé durant la journée, tandis que le jaguar est plus nocturne[48]. Cette observation montre que le jaguar est relativement tolérant envers les autres prédateurs qui visitent les charognes qu'il a tuées[48].
Le jaguar peut s'attaquer aux jeunes pumas[46].
Le jaguar et les espèces du genre Eunectes présentent un recouvrement de leurs aire de distribution comme de leur régime alimentaire. Toutefois, les cas d'interactions sont rares et montrent des prédations du jaguar sur l'Anaconda jaune (Eunectes notaeus) et l'Anaconda vert (Eunectes murinus)[53].
L'habitat du félin comprend les forêts tropicales de l'Amérique centrale et du Sud qui sont saisonnièrement inondées. Parmi ces habitats, le jaguar préfère une forêt dense[12]. Adapté à de nombreux habitats, il n'est cependant pas présent dans les déserts, et à des altitudes trop élevées, bien que des observations à 2 700 mètres dans les Andes et 3 800 mètres au Costa Rica aient été rapportées[28].
La présence d'eau (marécages, lacs, mangroves) est un paramètre important de son installation dans une région[28].
Le jaguar adulte est un superprédateur, ce qui signifie qu'il est au sommet de la chaîne alimentaire et n'est pas lui-même considéré comme une proie dans la nature. Le jaguar est également une espèce clé de voûte, car il régule les populations de proies, maintenant l'intégrité de la structure des systèmes forestiers[10],[54]. Toutefois, déterminer avec précision l'effet des espèces comme le jaguar sur les écosystèmes est difficile, parce que les données doivent être comparées aussi bien à partir de régions où l'espèce est absente que dans ses habitats, tout en contrôlant les effets de l'activité humaine. Il est généralement admis que la population de proies augmente en l'absence de prédateurs, et que cela a des effets négatifs en cascade[55]. Toutefois, le travail de terrain a montré que la variabilité des populations pouvait être naturelle, ainsi, l'appellation « espèce clé de voûte » pour le jaguar n'est pas plébiscitée par tous les scientifiques[56].
L'aire de répartition historique de l'espèce couvre la plupart du continent américain, néanmoins elle est en net recul. Le félin a rapidement perdu de son aire de répartition dans les régions sèches de son habitat, comme la pampa argentine, les prairies arides du Mexique, et le sud-ouest des États-Unis[24]. Son aire de distribution actuelle représente environ 45 % de l'aire historique[57].
Son aire de répartition s'étend du Mexique jusqu'en Amérique du Sud, en passant par l'Amérique centrale et une grande partie de l'Amazonie[58]. Les pays inclus dans cette aire sont l'Argentine, le Belize, la Bolivie, le Brésil, la Colombie, le Costa Rica (notamment sur la péninsule d'Osa), l'Équateur, les États-Unis, le Guatemala, le Guyana, le Honduras, le Mexique, le Nicaragua, le Panama, le Paraguay, le Pérou, le Suriname et le Venezuela. Il est également présent en Guyane. Le jaguar est néanmoins considéré comme une espèce éteinte au Salvador et en Uruguay[24]. En Amérique centrale il est considéré comme commun uniquement au Belize[28].
Compte tenu de l'inaccessibilité de la plupart de l'aire de répartition du jaguar, l'estimation de la population d'animaux est difficile. Les recherches portent généralement sur des régions particulières et donc les analyses complètes sur l'espèce sont rares. En 1991, de 600 à 1 000 individus ont été estimés comme vivant au Belize. Un an plus tôt, de 125 à 180 jaguars ont été estimés comme vivant au Mexique dans la réserve de biosphère de Calakmul, avec 350 autres dans l'État du Chiapas. La réserve de biosphère Maya au Guatemala contiendrait, quant à elle, de 465 à 550 animaux[59]. Les travaux utilisant la télémétrie GPS en 2003 et 2004 ont montré qu'il y avait seulement six à sept jaguars pour 100 km2 dans la région du Pantanal, comparativement aux dix à onze en utilisant les méthodes traditionnelles, ce qui suggère que les méthodes d'échantillonnage anciennement utilisées pourraient surestimer le nombre réel de félins[60].
Au Mexique, la répartition du jaguar est encore méconnue au nord-est du pays[61]. Des indices de présence ont permis d'inclure la sierra de Tamaulipas dans les aires naturelles protégées mexicaines ; en 2016, le jaguar, l'ocelot et le jaguarondi sont également observés dans la sierra de San Carlos[61].
Au Brésil, le jaguar est sur la liste des espèces en danger. Selon la région, son statut est considéré comme vulnérable à éteint. La menace principale est la dégradation ou la fragmentation de l'habitat[57]. Il est présent dans tous les biomes brésiliens, notamment dans le Pantanal et l'Amazonie, sauf dans la Pampa, où sa présence est corrélée à de très nombreux facteurs (disponibilité des proies, présence de cours d'eau et de végétation autochtone préservée)[57]. Dans la forêt atlantique, où la déforestation a réduit la forêt à 15 % de sa taille d'origine, 80 % des populations de jaguar ont disparu. L'espèce est également menacée par la pression de chasse et le déclin des proies[57]. Dans la forêt atlantique, il est probable que la population de ce félin soit subdivisée en huit subpopulations de moins de cinquante individus, avec une population maximale de moins de 250 individus[57]. En 2017, des individus ont été photographiés dans une réserve privée dans l'État de Bahia dans la forêt atlantique, ce qui constitue une « redécouverte » de l'espèce[57]. Selon les scientifiques, un management de l'paysage, couplé à des mesures de protection, permettrait de reconnecter les populations[62] : par exemple, un jaguar observé dans le parc d'État Rio Guarani a émigré depuis le parc national de l'Iguaçu[62].
L'inclusion des États-Unis dans la liste des pays de l'aire de répartition du jaguar est fondée sur des observations ponctuelles dans le sud-ouest, en particulier dans l'Arizona, le Nouveau-Mexique et le Texas. Au début des années 1900, l'aire du jaguar s'étendait au nord jusqu'au parc national du Grand Canyon, et, vers l'ouest, jusqu'à la Californie du Sud[49].
Le jaguar est une espèce protégée aux États-Unis en vertu de l'Endangered Species Act de 1973, qui a arrêté la chasse de l'animal pour sa fourrure. En 2004, des fonctionnaires chargés de la faune en Arizona ont photographié des jaguars dans la partie sud de l'État. Pour qu'une population permanente y prospère, la protection face à la chasse, un bon réservoir de proies, et la connectivité avec les populations mexicaines sont essentiels[63]. Le 25 février 2009, un jaguar a été capturé puis relâché au sud-ouest de Tucson en Arizona après la pose d'un collier émetteur. C'est plus au nord que ce qui avait été précédemment imaginé, et représente un signe d'une possible population permanente de jaguars dans le sud de l'Arizona. Il a été confirmé que l'animal est bien le même individu (nommé « Macho B ») que celui photographié en 2004 qui était à l'époque le plus vieux jaguar connu dans la nature avec ses quinze ans[64]. En mars 2009, ce jaguar, qui était cependant le seul repéré aux États-Unis depuis plus d'une décennie, a été recapturé et euthanasié après la découverte d'une insuffisance rénale chronique. Certains experts estiment que le stress de la capture et la sédation répétée en seraient les causes. La mort de « Macho B » est un coup dur pour la présence du jaguar aux États-Unis[65].
L'achèvement de la barrière entre les États-Unis et le Mexique visant à lutter contre l'immigration illégale pose également à terme un problème sur les populations d'animaux sauvages résidant aux États-Unis, en réduisant leur possibilité de migration et l'hétérogénéité des gènes des populations et en limitant toute nouvelle expansion de l'espèce vers le nord[66]. Le 7 janvier 2008, le directeur de l’United States Fish and Wildlife Service a approuvé une décision sans précédent de l'administration Bush pour renoncer à l'objectif fédéral de la réintégration du jaguar aux États-Unis malgré l'Endangered Species Act de 1973. Cette décision, première du genre dans l'histoire de l'Endangered Species Act, est pour certains détracteurs le sacrifice de l'espèce par le gouvernement pour pouvoir développer sans contrainte la barrière entre les États-Unis et le Mexique[67]. Ceci est cependant discuté par l'administration Obama[68].
Les populations de jaguars sont en diminution. L'animal est considéré comme une espèce quasi menacée (NT) selon l’Union internationale pour la conservation de la nature (UICN)[24], ce qui signifie qu'elle peut être menacée d'extinction dans un avenir proche. La perte d'une partie de son aire de répartition géographique, notamment sa quasi-élimination de sa zone d'implantation historique dans les régions du nord et l'augmentation de la fragmentation de son aire de répartition restante, ont contribué à un tel statut. Dans les années 1960, plus de 15 000 peaux de jaguars par an étaient tirées de l'Amazonie brésilienne, ce qui entraîna un fort déclin des populations de jaguar. Le commerce de peaux se réduisit très fortement lors de la mise en place de la Convention sur le commerce international des espèces de faune et de flore sauvages menacées d'extinction (CITES) en 1973[69]. Des travaux détaillés de la Wildlife Conservation Society révèlent que l'animal a perdu 37 % de son aire de répartition historique, avec un statut inconnu dans 18 % autres. Néanmoins, la probabilité de survie à long terme a été jugée élevée dans 70 % de son aire de répartition restante, en particulier dans le bassin de l'Amazonie, le Gran Chaco et le Pantanal attenant[58].
En se basant sur une densité de population d'un jaguar pour 15 km2, la population préservée du Belize est estimée entre 600 et 1 000 jaguars. Dans le Pantanal, la densité de population n'est que de 1,4 jaguars pour 100 km2[70].
Les principaux risques pour le jaguar sont la déforestation de son habitat, l'accroissement de la concurrence pour la nourriture avec les êtres humains[24], le braconnage, les cyclones tropicaux dans le nord de son aire de répartition et le comportement des éleveurs qui tuent souvent le félin pour protéger leur troupeau. Lorsqu'il est habitué à la proie, le jaguar fait du bétail une grande partie de son alimentation, tandis que l'utilisation de la terre pour le pâturage est un problème pour l'espèce. Les populations de jaguars ont peut-être augmenté quand le bétail a été introduit pour la première fois en Amérique du Sud, mais les attaques sur le bétail ont incité les propriétaires d'élevages à embaucher à temps plein des chasseurs de jaguars, qui tirent souvent à vue[11].
Le jaguar est classé comme une espèce de l'Annexe I de la CITES : le commerce international de jaguars ou de parties de leur corps est interdit. La chasse au jaguar est interdite en Argentine, au Belize, en Colombie, aux États-Unis, en Guyane française, au Honduras, au Nicaragua, au Panama, au Paraguay, au Suriname, en Uruguay et au Venezuela. L'exception à la chasse se limite aux « animaux à problèmes » au Brésil, au Costa Rica, au Guatemala, au Mexique et au Pérou, tandis que la chasse sportive est toujours autorisée en Bolivie. L'espèce n'a pas de protection juridique en Équateur ou au Guyana[25].
Les efforts actuels de conservation sont souvent axés sur l'éducation des propriétaires d'élevage et sur la promotion de l'écotourisme[71]. Le jaguar est généralement défini comme une espèce parapluie : une espèce dont la portée et les besoins en habitat sont suffisamment larges pour que, si elle est protégée, de nombreuses autres espèces plus petites soient aussi protégées[72].
Plus récemment, un projet international nommé Paseo del jaguar (« Passage du jaguar ») a pour but d'identifier et de préserver les liaisons entre les zones de populations du Mexique à l'Argentine pour sauver l'espèce de l'extinction[33]. En effet, le jaguar a de grandes difficultés à vivre dans un habitat restreint, sans pouvoir migrer pour se reproduire[33].
Le mot jaguar provient, par l'intermédiaire du portugais, de l'une des langues tupi-guarani, probablement du dialecte utilisé par les Tupis pour le commerce avec les Européens[73]. Le mot tupi yaguara, qui veut dire « bête » et est parfois traduit par « chien »[74],[75], est utilisé pour tout mammifère carnivore (le nom précis du jaguar étant yaguareté, avec le suffixe eté « réel » ou « vrai »[73],[76]). Dans de nombreux pays d'Amérique centrale et d'Amérique du Sud, le jaguar est considéré comme el tigre (« le tigre »)[8] ; c'est d'ailleurs le premier nom donné au jaguar par les colons espagnols[8].
La première partie de la dénomination taxonomique de l'animal, Panthera, vient du latin panthera, lui-même emprunté au grec πάνθηρ, terme désignant le Léopard, c'est-à-dire l'espèce type qui définit le genre. Πάνθηρ est traditionnellement analysé comme un composé de παν- « tous » et de θήρ « bête », mais il n'est pas exclu qu'il s'agisse d'une étymologie populaire[77], car le mot pourrait remonter en fait au sanskrit pundarikam « tigre »[78]. La seconde partie onca correspond au portugais onça, avec remplacement du ç par un c pour des raisons typographiques (la cédille n'existant pas en latin, langue usuelle des naturalistes jusqu'au XIXe siècle). Les formes onça (portugais), onza (espagnol), once (français), ounce (anglais) continuent (avec déglutination du [l-] initial, interprété par erreur comme l'article défini) le latin populaire *lyncea (dérivé lui-même de lynx), dont l'italien lonza est le descendant direct. On notera qu'aujourd'hui onça, onza, etc. désignent non pas le lynx mais un autre félin, le Léopard des neiges (Uncia uncia).
Le jaguar est le seul félin à avoir marqué durablement la religion et la culture de tout un continent, en l'occurrence l'Amérique[79]. Dans les civilisations précolombiennes, le jaguar est depuis longtemps un symbole de puissance et de force. Parmi les cultures andines, le culte du jaguar pratiqué dès le début de la culture de Chavín se diffuse vers 900 av. J.-C. dans ce qui est aujourd'hui le Pérou : par exemple, la culture Moche, au nord du Pérou, utilise le jaguar comme un symbole de pouvoir sur un grand nombre de céramiques[80].
En Mésoamérique, les Olmèques développent le concept de l'« homme-jaguar », une sorte de motif sculptural et figuratif représentant des jaguars stylisés ou des êtres humains avec des caractéristiques du jaguar. L'homme-jaguar était représenté obèse, la bouche ouverte montrant des crocs et le corps habillé d'une peau de jaguar[38].
Par la suite, dans la civilisation maya, le jaguar est le réceptacle de croyances qui en font le soleil nocturne du monde souterrain, personnification de la mort et de la peur[8], et est considéré comme le protecteur de la maison royale. Les Mayas voient ces puissants félins comme leurs compagnons dans le monde spirituel, et un certain nombre de dirigeants mayas portent des noms qui intègrent le mot maya pour le jaguar (bahlam ou b’alam dans la plupart des langues mayas)[81], comme c'est par exemple le cas de la dynastie de Palenque.
Les Aztèques partagent cette image du jaguar en tant que représentant du roi et guerrier. Ils forment une classe de guerriers d'élite connus sous le nom de guerrier jaguar[82].
Dans la religion aztèque, le jaguar est considéré comme l'animal-totem de la puissante divinité Tezcatlipoca.
Chez les Tucanos, le jaguar représente le soleil[28]. Chez les Guajiros, le chamane prétend pouvoir se transformer en jaguar[38].
Une superstition amazonienne attribue une curieuse méthode de chasse au jaguar : celui-ci agiterait sa queue au-dessus de l'eau pour attirer les poissons avant de les attraper[83].
Le jaguar est largement utilisé comme un symbole dans la culture contemporaine. Le jaguar est également l'animal symbole du Guyana et figure dans ses armoiries[84]. Il est souvent utilisé comme un nom de produit, notamment au féminin en français pour désigner le produit d'une marque de voiture de luxe. Le nom a été adopté par les franchises de sport, y compris les Jaguars de Jacksonville de la National Football League, les Jaguares de Chiapas du championnat du Mexique de football et les Jaguars de Chambly, une équipe de football américain du nord de la France. Le logotype de la Fédération argentine de rugby à XV utilise l'image du jaguar, même si, en raison d'une erreur journalistique, l'équipe est surnommée Los Pumas (« les Pumas »).
Une importante activité touristique s'est développée dans le pantanal brésilien où il est très aisé d'observer des jaguars de jour dans des barques sur les fleuves : les jaguars y longent les berges des fleuves, à la recherche principalement de Capybaras et de caïmans.
« Overlapping male ranges are observed in this study in Belize. Note the overall size of ranges is about half of normal. »
Panthera onca
Le jaguar (Panthera onca) est un mammifère carnivore de la famille des Felidae. C'est l'un des cinq « grands félins » du genre Panthera, avec le tigre, le lion, la panthère des neiges et le léopard. Son aire de répartition actuelle s'étend du Mexique à la majeure partie de l'Amérique centrale et de l'Amérique du Sud, jusqu'au nord de l'Argentine et du Paraguay. Hormis des errances occasionnelles de spécimens originaires du Mexique, le jaguar est une espèce extirpée des États-Unis depuis le début des années 1970. En France sa présence à l'état sauvage se limite à la Guyane.
Ce félin tacheté ressemble physiquement au léopard, mais il est généralement plus grand et d'apparence plus massive. En outre son habitat et son comportement sont plus proches de ceux du tigre. Bien que la forêt tropicale dense constitue son habitat de prédilection, le jaguar s'accommode d'une large variété de milieux ouverts et boisés. Il est fortement associé à la présence de l'eau et, comme le tigre, il aime nager. C'est un prédateur solitaire qui chasse à l'affût, tout en étant opportuniste dans la sélection des proies. C'est aussi un superprédateur qui joue un rôle important dans la stabilisation des écosystèmes et la régulation des populations qu'il chasse. Il a développé une puissance de morsure exceptionnelle, même par rapport aux autres grands félins, ce qui lui permet de percer les carapaces des reptiles et d'employer une méthode de mise à mort inhabituelle : il mord directement le crâne de sa proie et porte ainsi un coup fatal au cerveau.
Le jaguar est une espèce quasi menacée (NT) selon l’Union internationale pour la conservation de la nature (UICN), et ses effectifs sont en baisse. Il est notamment menacé par la destruction de son habitat, plus ou moins liée à la fragmentation écopaysagère. Alors que le commerce international des jaguars ou de leurs dérivés est interdit, cet animal est encore régulièrement chassé par l'humain, en particulier lorsqu'il entre en conflit avec les éleveurs et les agriculteurs d’Amérique du Sud. Bien que de plus en plus réduite, son aire de répartition reste large.
Compte tenu de sa répartition historique, le jaguar a figuré en bonne place dans la mythologie de nombreuses cultures amérindiennes, notamment celles des Mayas et des Aztèques.
Cat mór é an t-iaguar (Panthera onca) agus é coitianta i Meiriceá Theas i gcónaí, cé go bhfuil líon na n-iaguar ag dul i laghad inniu. Níl ach dornán acu fágtha sna Stáit Aontaithe, taobh soir ó dheas de Tucson, Arizona, ach sroicheann raon na n-iaguar sa chuid eile de Mheiriceá ó Mheicsiceo go tuaisceart na hAirgintíne. Is é an t-iaguar an féilíneach is mó san Oileán Úr, agus ar an tríú cineál is mó de na féilínigh ar fud an domhain, nó is iad an tíogar agus an leon an dá speiceas is mó.
Breathnaíonn an t-iaguar cosúil leis an liopard, ach is é an tíogar is cosúla leis ó thaobh na hiompraíochta agus na ngnáthóg de. Foraoiseanna dlútha báistí is mó a thaitníonn leis, ach is féidir leis maireachtáil i bhforaoisí de chineál eile agus i dtír-raon oscailte féin. Snámhaí maith é agus é ag tarraingt ar an áit a bhfuil an t-uisce. Tá gialla láidire aige - níos láidire ná ag na cait mhóra eile - agus é in ann cloigeann an ainmhí creiche a bhascadh trí ghreim a bhaint as.
Bhí páirt thábhachtach ag an iaguar i miotaseolaíocht na sibhialtachtaí bundúchasacha i Meiriceá Theas. Chreid na Máigigh go raibh iaguar neamhshaolta ag cosaint an rítheaghlaigh ar na naimhde, agus shíl siad freisin go raibh baint ag an iaguar leis an saol eile, le saol na marbh. Na Máigigh agus na hAstacaigh araon, d'aithin siad siombail an rí agus an churaidh san iaguar, agus bhí scothaicme farairí nó saighdiúirí ag na hAstacaigh a thugadh "na hiaguar-laochra" orthu féin.
Ba é an t-iaguar tótam-ainmhí an dé úd Tezcatlipoca i reiligiún na nAstacach freisin, is é sin, bhí baint neamhshaolta nó comhchosúlacht éigin ag an ainmhí leis an dia seo. Bhí cultas an iaguair tábhachtach i measc na dtreibheanna sna hAindéis freisin, áit a bhfuil Peiriú inniu.
Tháinig ainm an iaguair ón nGuaráinis nó ó theanga eile de chuid na fine Tupi-Guaraní. Is minic a thugtar el tigre - tíogar - ar an iaguar i dtíortha Mheiriceá Theas.
Bíonn an t-iaguar idir 56 agus 96 chileagram ar meáchan, de ghnách, cé go bhfuil iaguar fireann ar taifead a bhí 160 kg ar meáchan, agus is féidir teacht ar iaguair bhaineanna is lú ná seo. Bíonn an baineannach 10-20 % níos lú ná an fireannach. Bíonn an t-iaguar ag dul i méid ó dheas, agus na hiaguair choille níos mó ná na hiaguair mhachaire.
Bíonn fionnadh an iaguair buí, flannbhui nó dearg, agus é lán spotaí dubha ar dhéanamh fáinne. Bíonn spotaí beaga taobh istigh de na fáinní seo, agus is ar na spotaí sin is fusa an t-iaguar a aithint thar an liopard. Bíonn iaguair dhubha ann freisin, ach an té ar féidir leis súil cheart a chaitheamh ar fhionnadh an iaguair dhuibh aithneoidh sé go mbíonn fáinní agus spotaí ar an gcineál sin iaguair freisin. Iaguair dhubha iad sé faoin gcéad de na hiaguair go léir, nó iaguar amháin as gach seacht gceann déag.
Nuair a shroichfidh an t-iaguar baineannach aois an dá bhliain, beidh sí in ann ál a bhreith. Tógann sé ceithre bliana ar na cinn fhireanna teacht in inmhe coimpeartha. Síltear go mbíonn na hiaguair ag cúpláil fud fad na bliana, agus nach bhfuil séasúr cúplála ar leith acu.
Is iad na hiaguair bhaineanna a thógann an t-ál, agus má thagann an fireannach in aon neasacht do na coileáin, cuirfidh an baineannach ruaigeadh air, nó is iomaí iaguar fireann a d'ith an t-ál nuair a bhí an seans aige. Ní bhíonn caidreamh ar bith ag an bhfireannach leis an mbaineannach i ndiaidh na coimpeartha - go bunúsach ní theastaíonn an fireannach ón mbaineannach ach amháin lena chuid síl a scaoileadh. Bíonn an t-iaguar baineann ag iompar clainne ar feadh 93-105 lá, is é sin, trí mhí, nó trí mhí go leith.
O xaguar[2] (Panthera onca) é un felino carnívoro do xénero Panthera e a única das catro especies actuais deste xénero que se atopa en América. Tamén é o maior felino de América e o terceiro do mundo, despois do tigre e do león. A súa distribución actual esténdese desde o norte de México e gran parte de Centroamérica até o Perú, Paraguai e o norte da Arxentina. Exceptuando algunhas poboacións en Arizona (suroeste de Tucson), esta especie xa foi practicamente extirpada nos Estados Unidos desde principios da década de 1900.
Atópase emparentado e aseméllase moito en aparencia física ao leopardo, mais xeralmente é de maior tamaño, conta cunha constitución máis robusta e o seu comportamento e hábitat son máis acordes aos do tigre (Panthera tigris). Aínda que prefire as selvas densas e húmidas, pode acomodarse a unha gran variedade de terreos boscosos ou abertos. Está estreitamente asociado á presenza de auga e destaca, xunto co tigre, por ser un felino ao que lle gusta nadar.
É fundamentalmente solitario e un cazador que tende emboscadas e oportunista á hora de elixir as presas. Tamén é un superpredador e unha especie clave que desempeña un importante papel na estabilización dos ecosistemas nos que habita, regulando as poboacións das especies que depreda. O xaguar ten unha mordedura excepcionalmente potente, mesmo en comparación con outros grandes felinos, o que lle permite perforar os caparazóns de réptiles acoirazados como as tartarugas e utilizar un método pouco habitual para matar: ataca directamente a cabeza da presa entre as orellas para proferir unha dentada fatal que atravesa o cranio cos seus cabeiros alcanzando ao cerebro.
O xaguar está cualificado na Lista Vermella da UICN como «especie case ameazada» e o seu número está en declive. Entre os factores que o ameazan inclúense a perda e a fragmentación do seu hábitat. A pesar de que o comercio internacional de xaguares está prohibido, este felino morre con frecuencia a man dos humanos, especialmente en conflitos con rancheiros e granxeiros. Aínda que reducida, a súa distribución xeográfica continúa sendo ampla. Ao longo da historia, esta distribución outorgoulle un lugar prominente na mitoloxía de numerosas culturas indíxenas americanas, como os maias e os aztecas.
O xaguar (Panthera onca) é un felino carnívoro do xénero Panthera e a única das catro especies actuais deste xénero que se atopa en América. Tamén é o maior felino de América e o terceiro do mundo, despois do tigre e do león. A súa distribución actual esténdese desde o norte de México e gran parte de Centroamérica até o Perú, Paraguai e o norte da Arxentina. Exceptuando algunhas poboacións en Arizona (suroeste de Tucson), esta especie xa foi practicamente extirpada nos Estados Unidos desde principios da década de 1900.
Jaguar (Panthera onca) je zvijer iz porodice mačaka. Živi diljem Južne Amerike, a rasprostranjen je sve do Patagonije na krajnjem jugu kontinenta. Bio je neko vrijeme prilično uobičajen i u južnim državama SAD-a. Jaguar je najveća američka divlja mačka. U slobodnoj je prirodi vrlo rijedak jer su ga ljudi lovili radi njegova iznimno lijepog krzna, tako da je gotovo istrebljen.
Veličina:
Razmnožavanje
Način života
Srodne vrste: Tigar, Leopard i snježni leopard.
U prošlosti su Jaguari živjeli na širokom području od Arizone do Argentine, no zbog bezobzirnog lova njihov se broj u većini područja znatno smanjio na samo nekoliko desetaka primjeka, a ponegdje su čak gotovo istrebljeni. U mnogim zemljama njihov se broj smanjio zbog sječe šuma i uređenja pašnjaka za domaće životinje te gradnje novih naselja. U gornjem dijelu doline rijeke Orinoco u Venezueli navodno se još često susreću, ali u drugim im krajevima prjeti izumiranje. U cijeloj Argentini prema nekim procjenama živi još samo 200 Jaguara i ako bi se taj trend nastavio ostala bi samo velika skupina tih životinja u zoološkim vrtovima. Jaguare prati loš glas da napadaju ljude, što je nedokazano. Prema pričanju jednog lovca jaguar ga je pratio kilometrima u šumu a zatim je nestao isto tako nečujno kao što je i došao. Predpostavlja se da ga je životinja samo željela "ispratiti" iz svog područja, jer da ga je htjela ubiti imala je dovoljno mogućnosti.
Jaguar (Panthera onca) je zvijer iz porodice mačaka. Živi diljem Južne Amerike, a rasprostranjen je sve do Patagonije na krajnjem jugu kontinenta. Bio je neko vrijeme prilično uobičajen i u južnim državama SAD-a. Jaguar je najveća američka divlja mačka. U slobodnoj je prirodi vrlo rijedak jer su ga ljudi lovili radi njegova iznimno lijepog krzna, tako da je gotovo istrebljen.
Jaguar adalah hewan sejenis kucing besar yang tergolong dalam genus Panthera. Binatang ini merupakan kucing liar ketiga setelah harimau dan singa, dan juga merupakan kucing terbesar di belahan Barat. Binatang ini meliputi wilayah Meksiko utara, melintasi Amerika Tengah hingga ke Paraguay, Argentina utara dan selatan.
Jaguar adalah binatang pemangsa yang mempunyai gigitan yang luar biasa kuat sehingga cangkang kura-kura yang begitu kuat pun sanggup ditembusnya dalam sekali gigitan. Mereka hidup dengan memangsa rusa, tapir, anjing, rubah dan juga binatang air seperti ikan bahkan ular anaconda yang bertubuh besarpun bisa menjadi mangsanya.
Jaguar adalah hewan sejenis kucing besar yang tergolong dalam genus Panthera. Binatang ini merupakan kucing liar ketiga setelah harimau dan singa, dan juga merupakan kucing terbesar di belahan Barat. Binatang ini meliputi wilayah Meksiko utara, melintasi Amerika Tengah hingga ke Paraguay, Argentina utara dan selatan.
Jaguar adalah binatang pemangsa yang mempunyai gigitan yang luar biasa kuat sehingga cangkang kura-kura yang begitu kuat pun sanggup ditembusnya dalam sekali gigitan. Mereka hidup dengan memangsa rusa, tapir, anjing, rubah dan juga binatang air seperti ikan bahkan ular anaconda yang bertubuh besarpun bisa menjadi mangsanya.
Jagúar (fræðiheiti: Panthera onca) er ein af fjórum tegundum innan ættkvíslar stórkatta (Panthera). Hann lifir í hitabeltinu í Ameríku og er eini stórkötturinn sem finnst þar. Jagúarinn er þriðja stærsta kattardýrið í heiminum á eftir tígrisdýrinu og ljóninu.
Jagúar líkist blettatígri mest, þótt hann sé stærri og þrekvaxnari en að atferlinu til svipar honum meira til tígrisdýra. Að búsvæði kýs hann sér þétta regnskóga og eins og tígrisdýrið kann þessi kattartegund vel við sig í vatni.
Hann er einförult rándýr, efst í fæðukeðjunni og gegnir mikilvægu hlutverki við að halda jafnvægi í stofnstærð dýranna sem hann veiðir. Bit jagúarsins er óvenjulega kröftugt og notar hann það til að bíta bráð sína aftan frá, á milli eyrnanna í heilann, og drepur dýrið þannig með einni árás.
Dýrunum hefur farið fækkandi að undanförnu vegna breytinga í umhverfi þess og árekstra við bændur og veiðimenn, þrátt fyrir veiðibann. Sífellt fleiri býli og þorp eru byggð, námur grafnar og vegir lagðir þar sem jagúarinn á heima og með því er hann smátt og smátt að komast í útrýmingarhættu. Þegar sveitabæir eru byggðir á heimasvæði jagúarsins á hann til að veiða búfé á bæjunum sem veldur því að jagúarinn er ekki í miklu uppáhaldi hjá bændum.
Jagúar er, eins og öll önnur kattardýr, kjötæta og veiðir að minnsta kosti 87 tegundir dýra. Sem dæmi um fæðu hans má nefna dádýr, krókódíla, snáka, apa, egg, skjaldbökur, froska, fiska, letidýr og eiginlega hvaðeina sem jagúarinn getur náð. Oftast veiðir jagúarinn á jörðu niðri en á það til að fara upp í tré og stökkva á bráðina úr trénu. Jagúarinn er með mjög kröftuga kjálka og beittar tennur og drepur vanalega bráð sína með því að brjóta hauskúpuna.
Búsvæði jagúars geta verið allfjölbreytt eins og skógar, regnskógar, mýrar, graslendi og stundum fjalllendi. Þeir eru einfarar og lifa lífi sínu einir, nema þegar fengitíminn er og þá er auðvitað læðan með hvolpana. Óðal karldýrsins er 19-53 ferkílómetrar að stærð á meðan kvendýrið lætur sér nægja 10-37 ferkílómetra. Karldýrið deilir oft óðali sínu með nokkrum kvendýrum en ver það fyrir öðrum karldýrum til að tryggja að öll kvendýrin séu með honum en ekki einhverjum öðrum. Ólíkt flestum öðrum kattardýrum kann jagúarinn vel við sig í vatni. Hann syndir oft í vötnum, leikur sér og þvær sér. Hann á einnig til að veiða fisk í vatninu.
Jagúar (fræðiheiti: Panthera onca) er ein af fjórum tegundum innan ættkvíslar stórkatta (Panthera). Hann lifir í hitabeltinu í Ameríku og er eini stórkötturinn sem finnst þar. Jagúarinn er þriðja stærsta kattardýrið í heiminum á eftir tígrisdýrinu og ljóninu.
Jagúar líkist blettatígri mest, þótt hann sé stærri og þrekvaxnari en að atferlinu til svipar honum meira til tígrisdýra. Að búsvæði kýs hann sér þétta regnskóga og eins og tígrisdýrið kann þessi kattartegund vel við sig í vatni.
Hann er einförult rándýr, efst í fæðukeðjunni og gegnir mikilvægu hlutverki við að halda jafnvægi í stofnstærð dýranna sem hann veiðir. Bit jagúarsins er óvenjulega kröftugt og notar hann það til að bíta bráð sína aftan frá, á milli eyrnanna í heilann, og drepur dýrið þannig með einni árás.
Il giaguaro (Panthera onca Linnaeus, 1758) è un mammifero carnivoro della famiglia dei felidi. È il più grosso felide americano e il terzo più grande del mondo dopo la tigre e il leone.
Il nome di questo animale deriva dalla parola yaguar, nome attribuitogli dagli indios guaraní e che significa "colui che uccide con un balzo" in riferimento alla tattica di caccia del felino che uccide le sue prede balzandogli addosso[1]; ma in tutta l'area di lingua portoghese in cui vive, il giaguaro è chiamato tigre americana o onça.
Non si tratta di una traduzione errata come può sembrare: infatti, pur venendo spesso confuso con il leopardo dai non esperti, il giaguaro, per forma e ruolo ecologico, è molto più simile alla tigre asiatica, tanto da esserne considerato l'equivalente americano. Il nome specifico latino onca, pur presentando una certa assonanza con l'antico italiano onza, derivante per aferesi da una forma intermedia luncea(m) per il classico lynx, ovvero "lince" (termine da cui deriva anche il generico "lonza", usato nel Medioevo per tutti i felidi dalla pelle maculata), è da ricondursi al vocabolo unqa, nome del giaguaro in lingua quechua.
Benché il giaguaro fosse stato descritto per la prima volta nel 1560 dall'esploratore Coronado, che s'imbatté in questa specie in quella zona ora chiamata Nuovo Messico, nei secoli successivi si è controllato il peso di pochissimi giaguari.
Il giaguaro è il più grande felide del Nuovo Mondo e il più grande mammifero carnivoro del Centro America e Sud America. Dimensioni e peso variano considerevolmente. Il peso è normalmente compreso tra i 60 e i 100 kg. Il maschio più grande arrivava a 158 kg (ma da notare che questo animale è stato pesato con lo stomaco pieno). La femmina più piccola pesava 36 kg. Le femmine sono in genere 10-20 per cento più piccole dei maschi.[3] La lunghezza, dal naso alla base della coda, varia da 1,12 a 1,85 m. La coda dei giaguari è più corta di qualsiasi altro grande felino ed è di 45-75 cm di lunghezza.[4] Le loro zampe sono più brevi rispetto a una piccola tigre o a un leone di peso simile, ma sono robuste e potenti. Il giaguaro è alto da 63 a 76 cm al garrese.[5]
Le due sottospecie di giaguaro diffuse nel continente americano durante il Pleistocene, ovvero la settentrionale P. o. augusta e la meridionale P. o. mesembrina, non mostravano significative differenze con la specie attuale; il peso stimato di questi animali era compreso tra i due estremi di 35 e 130 kg circa[6].
Le dimensioni del giaguaro sono maggiori rispetto a quelle del leopardo. Inoltre differisce nella forma dal suo cugino del Vecchio Mondo, il leopardo è un animale snello e leggero; invece il giaguaro, avendo la testa piuttosto grossa, il corpo compatto e la coda corta in proporzione al resto del corpo, ha un aspetto robusto e muscoloso . Queste caratteristiche, unite al passo più lento, sono di per sé già sufficienti per distinguerlo con facilità dagli altri felini maculati negli zoo.
Tuttavia il metodo più sicuro per distinguere queste due specie è quello di esaminare da vicino il disegno del mantello: entrambi presentano macchie scure riunite in rosette di varia grandezza in diverse zone del corpo, ma mentre nel giaguaro queste rosette sono più ampie, con l'interno di colore rossastro e con una macchiolina tonda al centro, quelle del leopardo sono molto più piccole e fitte, e sono prive del color rosso o delle macchie al loro interno. Naturalmente, questa confusione tra giaguaro e leopardo può sorgere solo in situazioni "lontane" dall'ambiente naturale (zoo), musei, mass-media ecc.) poiché i leopardi abitano in Africa e in Asia, mentre i giaguari vivono solo in America. Il giaguaro e il leopardo sono specie strettamente imparentate; essi discendono da un comune antenato che attraversò l'istmo preistorico esistente tra la Siberia e l'Alaska. Dal momento in cui la via di comunicazione tra i due continenti restò interrotta, le due popolazioni si differenziarono sempre più, finché si consolidarono nelle due specie attuali, che sono molto diverse.
Giaguaro e leopardo sono a loro volta strettamente imparentati con tigre e leone e questi animali discendono tutti dallo stesso antenato comune; in realtà la ricostruzione dell'albero filogenetico dei quattro grandi felini del genere Panthera non è ancora definitiva. Alcuni studiosi sospettano che il leopardo rappresenti in realtà la forma più antica e primitiva del gruppo, seguita al secondo posto dal leone, mentre tigre e giaguaro invece rappresenterebbero le specie più recenti del gruppo.[7]
L'area in cui vive il giaguaro si estendeva dal sud degli Stati Uniti fino alla Patagonia settentrionale comprendendo quindi l'America centrale e parte dell'America meridionale; oggi tuttavia è scomparso in buona parte del suo antico areale, e oggi sopravvive soprattutto nel bacino amazzonico.
I giaguari per lo più vivono nelle fitte foreste preferibilmente vicino ai fiumi dei bassopiani, dove c'è più riparo e maggiore abbondanza di prede. Tuttavia questi animali possono vivere anche in habitat più aridi: in Argentina, ad esempio, essi abitano in terreni più aperti, nascondendosi tra le canne o nei boschetti. Negli Stati Uniti del sud (dove i giaguari sono sempre stati rari) sono stati visti in aspre zone montagnose, coperte da foreste, a circa 2500 m sul livello del mare: anche in Colombia si possono trovare giaguari sulle montagne.
I giaguari cacciano usando il sistema tipico dei felini. Essi seguono furtivamente la preda attraverso il sottobosco, prima di lanciare l'attacco finale, fulmineo e da distanza ravvicinata; su brevi distanze possono correre velocemente, ma mancano di resistenza al pari degli altri felidi. A volte stanno in agguato e aspettano che una possibile preda passi nelle vicinanze, tuttavia il metodo di caccia del giaguaro tende a essere più attivo di quello di altri Panthera, e vanno con frequenza alla ricerca delle loro prede.
Il giaguaro è un abile arrampicatore, sebbene non come il leopardo a causa della maggiore stazza, e può passare diverse ore della propria giornata sugli alberi. I giaguari vanno a caccia di: cervi, scimmie, bradipi, uccelli, grossi roditori, come il capibara e gli aguti, di pecari e affrontano anche i tapiri, animali che raggiungono il peso di un piccolo cavallo; hanno una alimentazione variata, perché a volte si cibano di pesci, che afferrano dall'acqua con le zampe; si sono visti giaguari tuffarsi in acqua per assalire caimani e coccodrilli discretamente grossi, così come anaconda giovani e adulti e i grandi pesci amazzonici Arapaima. Questa familiarità con l'acqua accomuna il giaguaro alla tigre, e questi due esempi rendono inattendibile la credenza comune secondo cui tutti i felini odierebbero l'acqua. Tuttavia, né il giaguaro né la tigre presentano specializzazioni anatomiche per l'ambiente acquatico, mentre molte delle prede acquatiche sopraccitate passano buona parte della vita in acqua e sono ben adattate a questo elemento: i giaguari hanno quindi dovuto evolvere diversi adattamenti comportamentali per catturarle.
Come detto sopra, spesso il giaguaro attacca anaconda abbastanza grandi e caimani e non è intimidito da animali più grandi, anche se affrontati direttamente. Il suo scheletro massiccio mosso da una robusta muscolatura lo rende il più forte di tutti i grandi felini a parità di dimensioni: un individuo di 70 kg può trascinare nella fitta giungla, con molti impedimenti, una preda di 360 kg e esemplari più grandi riescono a trasportare su un albero giovenche (che pesano fino a 400 kg, ma probabilmente anche fino a 500). Molte constatazioni sembrano mostrare che un giaguaro di 100–110 kg è forte quasi come una tigre di 190–200 kg. Il suo cranio (il più voluminoso in proporzione al corpo tra tutti i grandi felidi) fa sì che il suo morso sia il più potente (sempre a parità di dimensioni) della sua famiglia; ciò è forse all'origine di una peculiarità unica del giaguaro: esso preferisce uccidere le grandi prede mordendole alla testa piuttosto che alla gola o alla nuca. I lunghi canini penetrano nei punti più sottili e delicati del cranio e lo "smontano", provocando la morte immediata nella preda in maniera analoga al classico morso al collo degli altri grandi felidi che separa le vertebre cervicali provocando lo stesso effetto di uccisione istantanea.[8] Il morso del giaguaro esercita una pressione pari a 350 kg, la stessa di un leone ma con un peso oltre due volte minore, di soli 100 kg inferiore a quello di una tigre siberiana. La pressione mascellare misurata è di 50 kg/cmq (700 psi).[9][10]
Si dice che nelle regioni settentrionali i giaguari si riproducano in gennaio; altrove non sembrano prediligere un particolare periodo per riprodursi; negli zoo le nascite possono avvenire in qualsiasi mese. Il periodo di gestazione dura dai 95 ai 105 giorni: di solito nascono da due a quattro cuccioli, eccezionalmente soltanto uno. I piccoli appena nati sono molto scuri, poiché il loro manto è fittamente coperto di macchie nere piene, solo leggermente più chiare al centro; ciascuna di queste macchie formerà in seguito una rosetta. Essi crescono all'incirca con la stessa rapidità degli altri grossi felini. I giaguari crescono insieme la loro figliata dividendosi i compiti: mentre un genitore va a caccia per procurare il cibo un altro rimane con i piccoli. Occasionalmente cacciano insieme.[11]
Sono note le seguenti sottospecie:
Una variante individuale molto frequente in certe zone è data dai giaguari «neri» che, come le pantere nere, sono in realtà di un colore marrone molto scuro, per cui le rosette si distinguono a malapena. Il melanismo negli animali è forse effetto di un fattore ereditario, simile a quello che conferisce i capelli rossi a certe persone e che appare saltuariamente in certe famiglie umane. I giaguari di ciascuna regione tendono ad avere una parentela più o meno stretta, e ad assomigliarsi fra di loro molto più che i giaguari di altre regioni. Sembra che alcuni anni fa i giaguari neri fossero particolarmente frequenti in alcune zone della Costa Rica. Può sembrare sorprendente che questi esemplari, come le pantere nere, siano così frequenti: probabilmente il colore scuro aiuta l'animale mimetizzarsi meglio nel suo ambiente ombreggiato, favorendo la permanenza di questo carattere.
In merito ai rapporti che corrono tra i giaguari e gli animali domestici, i pareri sono discordi: alcuni affermano che i giaguari uccidono raramente il bestiame, altri, invece, sostengono che ciò accade sovente. Si racconta che un giaguaro, negli Stati Uniti del Sud, uccise diciassette vitelli in un brevissimo periodo.
Con l'aumento della popolazione umana verificatasi nelle due Americhe, è diminuito il numero dei giaguari. Nel XVII secolo nel solo Paraguay ogni anno venivano uccisi duemila giaguari; ora, benché questi siano frequenti in certe zone, la cifra sarebbe considerata altissima anche tenendo conto di tutta l'area abitata dalla specie. È impossibile dire quanti siano esattamente i giaguari, poiché di solito sono molto elusivi e molti individui sfuggono ai censimenti. Dove la caccia è redditizia essi rimangono entro un territorio piuttosto piccolo; quando i tempi si fanno difficili vagano in zone più vaste ed allora si possono scorgere in luoghi dove di solito non ve ne sono.
Nonostante la mole e l'indubbia forza il giaguaro attacca raramente l'uomo, e non è temuto alla stessa maniera degli altri tre felini del genere Panthera. Nonostante ciò, esempi di giaguari "mangiatori di uomini" non sembrerebbero del tutto sconosciuti.
Il giaguaro era un animale sacro nella mitologia Maya e veniva onorato come un dio.
Esemplare maschio di Panthera onca palustris
Esemplare in Belize
Individuo melanico
Giaguaro in Belize
Cranio di Panthera onca augusta
.jpg)
_male_crossing_the_river_..._-_Flickr_-_berniedup.jpg)
_(6766730259).jpg)
.jpg)
_male_Rio_Negro_2.JPG)
.JPG)
titolo vuoto o mancante (aiuto) Il giaguaro (Panthera onca Linnaeus, 1758) è un mammifero carnivoro della famiglia dei felidi. È il più grosso felide americano e il terzo più grande del mondo dopo la tigre e il leone.
Il nome di questo animale deriva dalla parola yaguar, nome attribuitogli dagli indios guaraní e che significa "colui che uccide con un balzo" in riferimento alla tattica di caccia del felino che uccide le sue prede balzandogli addosso; ma in tutta l'area di lingua portoghese in cui vive, il giaguaro è chiamato tigre americana o onça.
Non si tratta di una traduzione errata come può sembrare: infatti, pur venendo spesso confuso con il leopardo dai non esperti, il giaguaro, per forma e ruolo ecologico, è molto più simile alla tigre asiatica, tanto da esserne considerato l'equivalente americano. Il nome specifico latino onca, pur presentando una certa assonanza con l'antico italiano onza, derivante per aferesi da una forma intermedia luncea(m) per il classico lynx, ovvero "lince" (termine da cui deriva anche il generico "lonza", usato nel Medioevo per tutti i felidi dalla pelle maculata), è da ricondursi al vocabolo unqa, nome del giaguaro in lingua quechua.
Panthera onca est magna felida, sola species generis Pantherae quae in America reperitur. Tertia a maxima est felida, post tigrem et leonem, et in hemisphaero occidentali maxima. Pantherae oncae regionem habitant patentem a Civitatibus Foederatis meridianis occidentalibusque et Mexico per America centralem ad Paraquaiam et Argentinam borealem.
Binomen P. onca a Laurentio Oken constitutum est, qui genus Panthera anno 1816 statuit.[2] A Carolo Linnaeo iam anno 1758 haec species Felis onca nominata erat, qui ex appellatione Lusitana onça derivaverat.[3]
Panthera onca est magna felida, sola species generis Pantherae quae in America reperitur. Tertia a maxima est felida, post tigrem et leonem, et in hemisphaero occidentali maxima. Pantherae oncae regionem habitant patentem a Civitatibus Foederatis meridianis occidentalibusque et Mexico per America centralem ad Paraquaiam et Argentinam borealem.
Binomen P. onca a Laurentio Oken constitutum est, qui genus Panthera anno 1816 statuit. A Carolo Linnaeo iam anno 1758 haec species Felis onca nominata erat, qui ex appellatione Lusitana onça derivaverat.
Šis straipsnis apie gyvūną. Apie automobilių gamintoją skaitykite straipsnyje Jaguar.
Jaguaras (Panthera onca) – katinių (Felidae) šeimos plėšrus žinduolis.[2]
Ilgis – 150–180 cm. Svoris 55–100 kg (patelės), 68–136 kg (patinai). Didžiausias užregistruotas svoris buvo pas patinus – 158 kg, mažiausias užregistruotas svoris pas pateles – 36 kg. Kailis rausvai gelsvas su juodomis žiediškomis dėmėmis. Gyvena Pietų ir Centrinėje Amerikoje. Kaip ir kitos didžiosios katės (išskyrus snieginį leopardą), gali riaumoti. Išgyvena iki 25 metų. Dėl tinkamų gyvenimui vietų mažėjimo gresia išnykimas.[3]
Dėl jaguarų porūšių skaičiaus nėra vieningos nuomonės, žemiau dvi pagrindinės vyraujančios klasifikacijos:
Pagal paskutinę klasifikaciją išskiriami 3 porūšiai:
Remiantis Mammal Species of the World[4], jaguarai skirstomi į 9 porūšius:
Jaguarai gerai laipioja medžiais, bet medžioja ant žemės ir dažniausiai naktį. Medžioklės plotas priklauso nuo grobio gausos. Jei jo daug, užtenka nedidelio ploto. Jei mažai, teritorija gali apimti net 500 km². Nedidelius atstumus gali bėgti labai greitai. Medžiojantis jaguaras nusižiūri auką ir stengiasi prie jos priartėti. Tuomet staiga puola. Medžioja kone viską – nuo pelės iki elnio. Gyvūnas gerai plaukia, jo grobiu gali tapti varlės, žuvys, vėžliai, net aligatorių jaunikliai. Kartais užpuola naminius gyvulius. Sumedžiojęs didesnį grobį, pirma nusitempia į slėptuvę. Likučius užkasa, kad galėtų pasisotinti vėliau.
Vienoje vadoje būna nuo 1 iki 4 jauniklių, sveriančių kiek mažiau nei kilogramą. Gimsta akli ir kurti, praregi po dviejų savaičių. Būdami 6 mėnesių, lydi motiną medžioklėje. Motina jauniklius prižiūri 2 metus. Lytinė branda – nuo 3 metų. Poruojasi visus metus. Nėštumas trunka 100–110 dienų. Suaugę jaguarai gyvena pavieniui, išskyrus poravimosi laikotarpį.
Ikikolumbinėse Pietų ir Centrinės Amerikos civilizacijose jaguaras buvo jėgos ir galios simbolis. Anduose jaguaro kultas buvo labiausiai išplitęs Čavino ir Močės kultūrose. Jis dažnai vaizduotas močikų keramikoje. Mezoamerikoje jaguaro kultą panašiu metu kaip ir Čavinas išvystė olmekai. Jie kūrė skulptūras ir motyvus, kuriuose buvo vaizduojamas žmogus-jaguaras. Iš olmekų jaguaro garbinimas persidavė actekams ir majams. Majai jaguarą (b’alam) laikė tarpininku tarp žmogaus ir dievų, dvasinių jėgų pranašu. Actekai jį vaizdavo kaip karį ir valdovą, geriausiems actekų kariams buvo suteikiamas jaguaro kario titulas. Actekų mitologijoje jaguaras buvo galingo dievo Teskatlipokos totemas. Jaguaras – saugomas gyvūnas, nes dažnai nukenčia nuo medžioklės dėl kailio.
Jaguaras (Panthera onca) – katinių (Felidae) šeimos plėšrus žinduolis.
Jaguārs (Panthera onca) ir Jaunajā pasaulē dzīvojoša kaķu dzimtas (Felidae) suga. Tas ir viens no četriem panteru ģints (Panthera) lielajiem kaķiem. Pārējie trīs lielie panteru ģints kaķi; lauva, tīģeris un leopards, dzīvo tikai Vecajā pasaulē.
Jaguārs ir trešais lielākais kaķis pēc lauvas un tīģera, un tas ir lielākais kaķu dzimtas pārstāvis Amerikā. Jaguārs dzīvo, sākot ar Meksiku Centrālamerikā un beidzot ar Argentīnas ziemeļiem un Paragvajas dienvidiem Dienvidamerikā.[1] Kopš 1900. gadiem jaguāri ASV vairs nav sastopami, lai gan pēdējos gados ir novērots, ka jaguārs ir atgriezies Arizonā.[2] Mūsdienās jaguāru skaits samazinās, tādēļ tiek ieviesti jaguāru saudzēšanas noteikumi. Lai gan jaguārus nedrīkst medīt un to ādu tirgošana ir aizliegta, tomēr zemnieki joprojām medī lielo plēsēju, aizsargājot savus mājlopus. Jaguārs ir Meksikas nacionālais zīdītājs.
Jaguārs vislabprātāk uzturas biezajos lietus mežos, bet to var sastapt arī atklātākās vietās, bet vienmēr ūdens tuvumā. Tāpat kā tīģerim tam patīk peldēt.
Jaguāriem, lauvām, leopardiem, tīģeriem, sniega leopardiem un dūmakainajiem leopardiem kopējs priekštecis dzīvoja pirms 6—10 miljoniem gadu. Jaguārs ir atdalījies no pārējās panteru ģints pirms 280 000—510 000 gadiem.
Lai gan jaguāra plankumainais kažoks atgādina leopardu, tomēr tas ir lielāks par leopardu, un tā uzbūve ir līdzīgāka tīģerim. Jaguāram ir ļoti spēcīgs sakodiens, visspēcīgākais starp lielajiem kaķiem, kā arī pastāv uzskats, ka tas ir otrs spēcīgākais sakodiens starp visiem zīdītājiem.[3] Jaguārs spēj pārkost stingro un biezo lielo rāpuļu ādu, bruņurupuču bruņas,[4] un upuru nogalināšanā tas izmanto tikai sev raksturīgu paņēmienu: jaguārs pārkož upura galvaskausu tieši starp ausīm. Jaguāra zobi iecērtas smadzenēs, izdzēšot upura dzīvību. Ir novērots, ka jaguārs spēj pavilkt liellopu, kas sver 360 kg, un jaguāra zobi samaļ jebkādus kaulus. Savvaļā jaguārs medī dzīvniekus, kas sver līdz 300 kg, un upura svars var pārsniegt jaguāra svaru 3—4 reizes.
Jaguāra uzbūve ir kompakta, ar labi attīstītiem muskuļiem, kājas proporcionāli paīsas, piemērotas kāpšanai kokos, klintīs un peldēšanai. Jaguāra izmēri var būt ļoti dažādi. Jo tālāk uz dienvidiem, jo jaguāri paliek lielāki.[5] Mazākie ir Meksikas jaguāri, bet lielākie ir Brazīlijas jaguāri. Kā arī mežos dzīvojošie jaguāri ir mazāki un tumšāki par tiem, kas dzīvo atklātās vietās. Jaguāra svars variē 56—96 kg. Lielākais datētais tēviņš ir svēris 159 kg, bet mazākais 36 kg.[6] Mātītes vidēji ir 10—20% mazākas par tēviņiem. Ķermeņa garums variē no 162—183 cm, astes garums apmēram 75 cm, augstums skaustā 67 – 76 cm.
Jaguāra kažoka pamatkrāsa ir gaiši dzeltenīgi brūna, bet var būt arī sarkanīgi brūna. Uz brūnā fona ir melni kamuflāžas gredzeni, kuru viducī ir viens vai vairāki melni pleķīši. Uz galvas un kakla, kā arī uz astes plankumi parasti ir viendabīgi bez gredzena ap tiem. Raibumu daudzums variē starp dažādiem indivīdiem. Pavēderē, pazodē un kāju iekšpusē kažoka pamatkrāsa ir balta.
Jaguāri reizēm ir melni, tad tos sauc par panterām. Panteras jeb melnie jaguāri ir daudz retāk sastopami kā raibie. Tie ir apmēram 6% no visas jaguāru populācijas.[7] Melnais jaguārs ir pilnīgi melns, bet ir melnie jaguāri arī ar raibumu rakstu. Panteras nav atsevišķa pasuga, tas ir tikai atšķirīgs kažoka apspalvojums. Reizēm piedzimst albīni indivīdi tāpat kā citām lielo kaķu sugām.
Ārēji jaguāra kažoks atgādina leoparda kažoku, tomēr tie ir atšķirīgi. Jaguāra raibumus veido gredzens ar sīkākiem pleķīsiem gredzena vidusdaļā, bet leoparda raibumi ir viendabīgi, melni plankumiņi, leopardam nekad nav gredzena formas raibumi. Jaguāriem tāpat ir apaļākas galvas un īsākas, masīvākas kājas salīdzinot ar leopardu.[8]
Kā lielākā daļa kaķveidīgo, jaguāri ir vientuļnieki izņemot mātītes ar mazuļiem. Pieauguši indivīdi satiekas tikai , lai pārotos. Katram jaguāram ir diezgan liela teritorija; mātītēm teritorija sasniedz 25—40 kvadrātkilometrus, šī teritorija var pārklāties ar citas mātītes teritoriju, bet jaguāri cenšas izvairīties viens no otra. Tēviņu teritorija ir apmēram divas reizes lielāka kā mātītēm. Teritorijas izmērs ir atkarīgs no pieejamā medījuma daudzuma un kopējā jaguāru blīvuma. Tēviņu teritorijas nekad nepārklājas viena ar otru.[9] Teritorija tiek iezīmēta ar urīnu un skrāpējumiem koku mizā.[9]
Jaguāri tāpat kā citi lielie kaķi spēj skaļi rēkt, tēviņu rēciens ir spēcīgāks kā mātītēm. Ar rēcieniem tiek paziņots par aizņemtu teritoriju un tiek meklēti pārošanās partneri.[10] Pārošanās laikā tēviņi reizēm savā starpā sakaujas, bet tas notiek reti. Biežāk tēviņi cīnās par teritoriju, sargājot to no citiem tēviņiem, sargāta tiek arī mātītes teritoriju, reizēm tēviņš uzrauga 2 līdz 3 mātīšu teritorijas.
Parasti jaguārs tiek raksturots kā nakts dzīvnieks, bet medīt tas biežāk dodas krēslā gan vakarā, gan agri no rīta. Medījot tēviņš apstaigā lielāku teritoriju nekā mātītes, jo tajā pašā laikā tiek apsekota teritorija. Jaguārs bieži medī arī dienā, ja medījums ir pieejams. Kopumā jaguāru var raksturot kā enerģisku dzīvnieku; 50—60% no dienas laika tas pavada aktīvi.
Jaguārs kā visi kaķveidīgie ir tipisks plēsējs, un barojas tikai ar gaļu. Jaguārs medī visu, ko savā ceļā satiek, medījot apmēram 87 dažādas sugas. Tam labāk patīk liels medījums nekā sīks. Visbiežāk tiek medīti brieži, kapibaras, tapiri, mežacūkas, zorro, lapsas. Reizēm jaguārs medī anakondas un kaimanus.
Tomēr jaguārs nepalaidīs garām arī mazākus medījumus kā vardes, peles, putnus, zivis, sliņķus, mērkaķus un bruņurupučus. Reizēm jaguāri uzbrūk mājlopiem, neatsakoties no pieaugušiem liellopiem un zirgiem.[11]
Jaguārs lēnām apstaigā savu teritoriju un ieklausās apkārtējās skaņās un smaržās. Jaguārs nolūko upuri un tam parasti uzbrūk no slēpņa. Lielajiem dzīvniekiem jaguārs salauž galvaskausu tieši starpo ausīm, mazākus meījumus tas nosit ar ķepu, piemēram, savvaļas suņus. Pēc tam, kad medījums nogalināts, jaguārs to pārvieto uz drošāku vietu. Plēsoņa ir ļoti spēcīgs un var aiznest lielus medījumus. Ēst tas sāk biežāk no kakla un krūtīm nekā no vēdera. Katru dienu nelielam jaguāram, kas sver 34 kg, ir nepieciešami 1,4 kg gaļas.[12] Savvaļā jaguārs spēj vienā reizē apēst vairāk gaļas kā tas nepieciešams un uzkrāt enerģiju ilgākam laikam. Nomedījot upuri, tas vienā reizē var apēst līdz 25 kg gaļas, pēc tam jaguārs kādu brīdi nemedī. Tāpat kā citi lielie kaķi tas reti uzbrūk cilvēkam. Ja kāds jaguārs uzsāk medīt cilvēkus, tad tas parasti ir vecs vai slims dzīvnieks.[13]
Jaguāru mātītes dzimumbriedumu sasniedz 2 gadu vecumā, bet tēviņi 2 vai 4 gados. Lai gan jaguāri var pāroties visu gadu, tomēr visbiežāk mazuļi dzimst laikā, kad medījuma ir vairāk.[14] Jaguāri neveido ilgstošus pārus, pēc pārošanās tie uzreiz šķiras, un mātīte mazuļus audzina viena pati. Grūsnības periods ilgst 93—105 dienas. Parasti piedzimst līdz 4 mazuļiem, visbiežāk divi. Pēc mazuļu dzimšanas mātīte nepieļauj neviena jaguāru tēviņa klātbūtni, sargājot bērnus no apēšanas. Jaguāru tēviņi pie iespējas mēdz saplēst un apēst jaguāru mazuļus, šāds pats kanibālisms ir novērots arī tīģeriem.
Mazuļi piedzimst akli, acis atveras pēc 2 nedēļām. Māte mazuļus zīda ar pienu 3 mēnešus, bet tie paliek mātes iekārtotajā migā 6 mēnešus, tad sāk sekot mātei līdzi uz medībām.[15] Tie paliek kopā ar māti 1 vai 2 gadus līdz izveido savu teritoriju. Jaunie tēviņi iesākumā ir klejotāji, jo, lai iegūtu teritoriju vecais jaguārs ir jāpadzen vai jāatrod teritorija bez saimnieka. Savvaļā jaguāri dzīvo 12—15 gadus, nebrīvē tie var nodzīvot līdz 23 gadiem.
1939. gadā, analizējot jaguāru galvaskausus, tika izdalītas 8 jaguāru pasugas, tomēr vēlākos gados, veicot padziļinātus pētījumus, par patiesām jaguāru pasugām tika atzītas tikai 3 no tām, lai gan arī šo pasugu esamība tiek apšaubīta. Dažādos informācijas avotos joprojām tiek lietotas 3 izdalītās pasugas, kurās kā sinonīmi saglabājas vecās 8 pasugas:[16]
Informācijas avots "Mammal Species of the World" izdala vēl devīto pasugu P. o. paraguensis.
Jaguārs (Panthera onca) ir Jaunajā pasaulē dzīvojoša kaķu dzimtas (Felidae) suga. Tas ir viens no četriem panteru ģints (Panthera) lielajiem kaķiem. Pārējie trīs lielie panteru ģints kaķi; lauva, tīģeris un leopards, dzīvo tikai Vecajā pasaulē.
Jaguārs ir trešais lielākais kaķis pēc lauvas un tīģera, un tas ir lielākais kaķu dzimtas pārstāvis Amerikā. Jaguārs dzīvo, sākot ar Meksiku Centrālamerikā un beidzot ar Argentīnas ziemeļiem un Paragvajas dienvidiem Dienvidamerikā. Kopš 1900. gadiem jaguāri ASV vairs nav sastopami, lai gan pēdējos gados ir novērots, ka jaguārs ir atgriezies Arizonā. Mūsdienās jaguāru skaits samazinās, tādēļ tiek ieviesti jaguāru saudzēšanas noteikumi. Lai gan jaguārus nedrīkst medīt un to ādu tirgošana ir aizliegta, tomēr zemnieki joprojām medī lielo plēsēju, aizsargājot savus mājlopus. Jaguārs ir Meksikas nacionālais zīdītājs.
Jaguārs vislabprātāk uzturas biezajos lietus mežos, bet to var sastapt arī atklātākās vietās, bet vienmēr ūdens tuvumā. Tāpat kā tīģerim tam patīk peldēt.
Jaguāriem, lauvām, leopardiem, tīģeriem, sniega leopardiem un dūmakainajiem leopardiem kopējs priekštecis dzīvoja pirms 6—10 miljoniem gadu. Jaguārs ir atdalījies no pārējās panteru ģints pirms 280 000—510 000 gadiem.
Jaguar (Panthera onca) ialah sejenis kucing besar yang tergolong dalam genus Panthera, dan juga satu-satunya spesies Panthera yang berasal dari benua Amerika. Jaguar ialah kucing liar ketiga terbesar selepas harimau dan singa, dan juga kucing yang terbesar dan terkuat di Hemisfera Barat. Taburan jaguar meliputi kawasan dari Mexico di utara, merentasi Amerika Tengah hingga ke Paraguay dan Argentina utara di selatan. Melainkan di sebahagian negeri Arizona (tenggara Tucson), spesies jaguar telah menjadi pupus di Amerika Syarikat sejak awal 1900-an.
Kucing berbintik ini amat menyerupai harimau bintang, tetapi badannya lebih besar dan teguh, manakala sifat-sifat tabii dan habitatnya lebih menyerupai harimau belang. Biarpun lebih gemar hidup dalam kawasan hutan hujan, namun jaguar juga boleh hidup dalam berbagai-bagai jenis kawasan berhutan dan terbuka. Selain itu, habitatnya mesti ada punca air, apalagi jaguar juga pandai berenang seperti harimau belang. Jaguar merupakan pemangsa hendap yang biasanya memburu secara bersendirian dan memilih mangsanya mengikut peluang, dan juga pemangsa puncak dan batu kunci, yang memainkan peranan penting dalam menstabilkan ekosistem dan mengawal bilangan spesies mangsanya. Gigitan jaguar teramat kuat sekali, berbanding kucing-kucing besar yang lain,[3] sehingga boleh menusuk cangkerang kura-kura[4] serta menggunakan cara pembunuhan yang tersendiri, iaitu menggigit telinga mangsa sampai menusuk tengkorak dan otaknya.[5]
Jaguar ialah sejenis spesies hampir terancam yang semakin berkurangan bilangannya akibat kehilangan dan fragmentasi habitat. Sungguhpun larangan undang-undang dikenakan terhadap perdagangan jaguar atau anggota badannya di peringkat antarabangsa, namun nyawa kucing besar ini masih diancam oleh manusia, khususnya ketika berdepan dengan peladang dan penternak di Amerika Selatan. Meskipun begitu, taburan jaguar masih tetap meluas. Disebabkan wujud begitu lama dalam sejarah, jaguar banyak menjadi bahan utama dalam mitos kebudayaan pribumi benua Amerika, termasuk Maya dan Aztek.
Jaguar (Panthera onca) ialah sejenis kucing besar yang tergolong dalam genus Panthera, dan juga satu-satunya spesies Panthera yang berasal dari benua Amerika. Jaguar ialah kucing liar ketiga terbesar selepas harimau dan singa, dan juga kucing yang terbesar dan terkuat di Hemisfera Barat. Taburan jaguar meliputi kawasan dari Mexico di utara, merentasi Amerika Tengah hingga ke Paraguay dan Argentina utara di selatan. Melainkan di sebahagian negeri Arizona (tenggara Tucson), spesies jaguar telah menjadi pupus di Amerika Syarikat sejak awal 1900-an.
Kucing berbintik ini amat menyerupai harimau bintang, tetapi badannya lebih besar dan teguh, manakala sifat-sifat tabii dan habitatnya lebih menyerupai harimau belang. Biarpun lebih gemar hidup dalam kawasan hutan hujan, namun jaguar juga boleh hidup dalam berbagai-bagai jenis kawasan berhutan dan terbuka. Selain itu, habitatnya mesti ada punca air, apalagi jaguar juga pandai berenang seperti harimau belang. Jaguar merupakan pemangsa hendap yang biasanya memburu secara bersendirian dan memilih mangsanya mengikut peluang, dan juga pemangsa puncak dan batu kunci, yang memainkan peranan penting dalam menstabilkan ekosistem dan mengawal bilangan spesies mangsanya. Gigitan jaguar teramat kuat sekali, berbanding kucing-kucing besar yang lain, sehingga boleh menusuk cangkerang kura-kura serta menggunakan cara pembunuhan yang tersendiri, iaitu menggigit telinga mangsa sampai menusuk tengkorak dan otaknya.
Jaguar ialah sejenis spesies hampir terancam yang semakin berkurangan bilangannya akibat kehilangan dan fragmentasi habitat. Sungguhpun larangan undang-undang dikenakan terhadap perdagangan jaguar atau anggota badannya di peringkat antarabangsa, namun nyawa kucing besar ini masih diancam oleh manusia, khususnya ketika berdepan dengan peladang dan penternak di Amerika Selatan. Meskipun begitu, taburan jaguar masih tetap meluas. Disebabkan wujud begitu lama dalam sejarah, jaguar banyak menjadi bahan utama dalam mitos kebudayaan pribumi benua Amerika, termasuk Maya dan Aztek.
Zie Jaguar (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Jaguar. De jaguar (Panthera onca) is een roofdier uit de familie van de katachtigen. De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 als Felis onca gepubliceerd door Carl Linnaeus.[2] De jaguar komt voor in Midden-Amerika en een groot deel van Zuid-Amerika. Hij lijkt oppervlakkig sterk op de luipaard, maar is zwaarder gebouwd en heeft een forsere rozettentekening.
Lengte: kop-romp 110–180 cm, staart 45–90 cm, schouderhoogte 65-80 cm. Gewicht: 25–100 kg. Mannelijke jaguars zijn groter en zwaarder dan vrouwtjes.
De jaguar is de grootste en sterkste kat van Amerika. Het is een stevig gebouwd en krachtig dier met een brede kop en sterke kaken. De poten zijn relatief kort, maar erg sterk. De staart zorgt voor evenwicht bij het springen. De vacht is lichtgeel tot roodbruin met zwarte rozetten, ronde of ovale vlekken met daarin één of twee donkere stippen. Midden op de rug verandert de rij zwarte vlekken soms in een doorlopende lijn. Daarnaast bestaat er ook een melanistische (zwarte) variant, waarbij de vlekken wel te zien zijn in de zon. Door de ronde pupillen kan de jaguar prima zien tijdens de schemering. De zachte voetkussentjes zorgen ervoor dat de jaguar goed kan sluipen, en daarnaast heeft de jaguar intrekbare klauwen en lange en stevige hoektanden.
Jaguars kunnen in het wild 12 tot 15 jaar oud worden, in gevangenschap kunnen ze enkele jaren ouder worden.
In een groot aantal verschillende biotopen kunnen jaguars te vinden zijn, variërend van dichtbegroeide nevelwouden en regenwoud tot kustwouden. Ook droogbossen en meer open terrein wordt wel door ze bewoond, mits er genoeg dekking is van gras en rotsen tijdens het jagen. Bij voorkeur leven jaguars in de buurt van water. Radiotelemetrisch onderzoek heeft uitgewezen dat jaguars er over het algemeen nauwelijks verder dan 500 meter vandaan gaan. Dit heeft als gevolg dat er minder concurrentie om prooidieren is met de poema, die minder gebonden is aan water.
Vrijwel ieder dier dat in het leefgebied van de jaguar voorkomt, vormt een potentiële prooi voor dit roofdier. Jaguars zijn carnivoren en voeden zich algemeen met de prooidieren die in een bepaald gebied het meest voorkomen. Op grond levende zoogdieren zoals pekari’s en herten hebben echter de voorkeur, maar ook tapirs, apen, opossums, gordeldieren, luiaards, miereneters, allerlei knaagdieren zoals agouti’s, stekelvarkens, ratten en capibara’s, op grond nestelende vogels, kikkers, kaaimannen, schildpadden, vissen, eieren en zelfs reuzenslangen maken deel uit van het menu. De jaguar is de enige grote kat die regelmatig reptielen doodt om ervan te leven.
De jaguar is vooral in de ochtend- en avondschemering actief. Het is een solitair dier en het territorium wordt gemarkeerd met krabsporen. Territoria van mannelijke jaguars hebben over het algemeen een grootte van 28-76 km², terwijl die van de vrouwtjes ongeveer de helft daarvan uitmaken. De verschillende territoria overlappen elkaar regelmatig. Zoals reeds gezegd, houden jaguars zich bijna altijd op in de buurt van water. Ze kunnen dan ook uitstekend zwemmen, in tegenstelling tot veel andere katten die juist een hekel hebben aan water. De jaguar jaagt vooral op de bosbodem, hoewel deze katten ook goede klimmers zijn. De jachttechniek bestaat uit het besluipen van het prooidier of het wachten tot dit dichtbij is, om er vervolgens bovenop te springen. De jaguar kan hoge snelheden maar een beperkte tijd volhouden en deze kat moet zijn prooi dan ook eerst zo dicht mogelijk naderen om succesvol te zijn bij de jacht. Prooidieren worden gedood met een beet in de schedel. Ook de pantsers van schildpadden en gordeldieren vormen geen belemmering voor de jaguar. Ze worden gewoonweg opengebeten met de krachtige kaken. Kaaimans veroorzaken ook geen problemen, aangezien de jaguar deze reptielen langs de zijkanten openmaakt, waar de beschermende hoornplaten ontbreken. Jaguars rekent men tot de allersterkste katten, al zijn ze kleiner dan een leeuw of een tijger. Verder is de jaguar een goede visser. Als deze kat vist, zit hij roerloos op een rotsblok of op een overhangende tak. Zodra de jaguar een vis ziet, wordt deze met de poot uit het water op de oever geslagen. Gedode dieren worden door de jaguar eerst versleept naar een schuilplaats, voordat de jaguar begint met eten. In tegenstelling tot de andere grote katten, bromt en gromt de jaguar wel, maar brult dit dier zelden.
Er is geen vaste paartijd. Na de paring gaan het mannetje en het vrouwtje meestal direct weer uit elkaar, hoewel beide geslachten soms nog enkele weken samen leven. De draagtijd bedraagt 90-110 dagen en per keer worden één tot vier welpen geboren, die slechts 700-900 gram wegen wanneer ze ter wereld komen. De jongen worden meestal geboren in een hol tussen rotsen of in dicht struikgewas. Het wijfje verdedigt haar welpen zeer fel tegen iedere indringer, inclusief de vader. Na twee weken openen de jongen hun ogen en zes maanden later gaan ze voor het eerst met de moeder mee op jacht. Wanneer de welpen ongeveer twee jaar oud zijn verlaten ze hun moeder, en gaan dan op zoek naar een eigen jachtgebied. Na ongeveer drie jaar zijn jaguars geslachtsrijp.
Er worden van deze soort, afhankelijk van de auteur, diverse ondersoorten onderscheiden. Een studie uit 2017 van de IUCN/SSC Cat Specialist Group stelde echter op basis van mtDNA-onderzoek vast dat het verschil tussen de verschillende populaties te klein is om verschillende ondersoorten te onderscheiden en dat de jaguar dus monotypisch is.[3] Dit zijn enkele van de regelmatig gebruikte ondersoorten:
Alleen Panthera onca onca wordt niet bedreigd in zijn voortbestaan.
Bronnen, noten en/of referentiesDe jaguar (Panthera onca) is een roofdier uit de familie van de katachtigen. De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 als Felis onca gepubliceerd door Carl Linnaeus. De jaguar komt voor in Midden-Amerika en een groot deel van Zuid-Amerika. Hij lijkt oppervlakkig sterk op de luipaard, maar is zwaarder gebouwd en heeft een forsere rozettentekening.
Jaguaren (Panthera onca) er eit stort kattedyr som lever i heile Latin-Amerika. Han vert rekna som det amerikanske motstykket til leoparden, men er større og tyngre og manglar evna til å brøla.
Ordet jaguar kjem frå tupi-guarani jaguara, eit namn som opphavleg blei brukt om alle store rovpattedyr.[1]
Jaguaren liknar ein leopard, men er større og tyngre. Han er som regel gulbrun med svarte flekkar, er 110-190 cm lang og veg frå 55 til 120 kg. Heilt svarte jaguarar (pantrar finst òg.
Jaguaren trivst best i tett vegetasjon med lett tilgang til vatn, men ein kan treffa på han i dei fleste biotopar i det store utbreiingsområdet, som går frå Mexico i nord til Patagonia i sør.
Kosthaldet til jaguaren består hovudsakleg av store til mellomstore pattedyr, fuglar og krypdyr. Han er òg flink til å fanga fisk. Jaguarar lever og jaktar åleine, og trass i at dei er dyktige klatrarar, fangar dei helst byttet sitt på bakken.
Jaguarar søker berre selskapet til artsfrendar i paringstida. Kvar ho føder mellom to og fire ungar, som veg opp mot ein kilo ved fødselen. Dei heldt seg med mora til dei vert kjønnsmogne i toårsalderen.
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Jaguar Jaguaren (Panthera onca) er eit stort kattedyr som lever i heile Latin-Amerika. Han vert rekna som det amerikanske motstykket til leoparden, men er større og tyngre og manglar evna til å brøla.
Ordet jaguar kjem frå tupi-guarani jaguara, eit namn som opphavleg blei brukt om alle store rovpattedyr.
Jaguar (Panthera onca) er et stort rovpattedyr av kattefamilien som hører hjemme i Sør-Amerika, Mellom-Amerika og Mexico, nord til grenseområdene mot Arizona i USA. Den tilhører brølekattene og er beslektet med løve, leopard, tiger og snøleopard. Blant disse er trolig løven dens nærmeste slektning, men slektskapsforholdene under denne gruppen er ikke endelig kartlagt. Jaguaren, som er en utmerket svømmer og dykker, er det største nålevende kattedyret på det amerikanske kontinentet. Arten er en toppkonsument i sitt økosystem.
Ordet jaguar kommer fra ordet ia'üara, som betyr «kattedyr» på et av tupispråka i Sør-Amerika. Det har kommet inn i norsk via portugisisk.[2]
Forskere har antydet at jaguaren kan ha utviklet seg fra leopard-lignende katter som en gang fantes i Eurasia, og innvandret til Amerika via Beringstredet. De kan tenke seg at den opprinnelig var større enn den er i dag, men at den ble gradvis mindre og tettere under pleistocen (5 330 000–1 810 000 år siden). Forkortelsen av lemmene forklares med at det trolig er en tilpasning til jaguarens tredimensjonale egenskaper som terrestrial katt, klatrer og svømmer. Navnet jaguar stammer fra de innfødtes navn på denne store katten, nemlig «yaguar» som betyr «den som dreper med ett bitt».
Jaguaren ligner såpass på leoparden at den ofte forveksles med denne, selv om det er distinkte forskjeller mellom dem. Den mest slående forskjellen mellom jaguar og leopard, er jaguarens større fysikk. Den har også et større hode og langt kraftigere framlemmer, samt en kjevestruktur som overgår alle andre kattedyr. Jaguarens pels har et rosettmønster som kan påminne om leopardens, men rosettene er mer irregulære etter form og har dessuten små prikker innvendig. Grunnfargen er normalt blekgul–rødbrun. Den er lysest på buken og på innsiden av lemmene, mens fargen blir gradvis mørkere og kraftigere langs flanken og opp over ryggen på dyret. I likhet med leopard finnes det også sorte jaguarer (melanisme). Slike dyr kan kalles sort panter, som sorte leoparder og sorte pumaer også kalles. Sorte jaguarer ser ut til å være mer utbredt i visse områder. Hvite jaguarer (albinisme) er også kjent.
Jaguaren varierer mye etter størrelse. Normalt er kroppslengde omkring 110–190 cm lang, målt fra snutespiss til halerot, men hanner på opp mot 213 cm har blitt målt. I tillegg kommer halen med ca. 46–76 cm. Skulderhøyden ligger normalt på ca. 66–75 cm (opp mot 100 cm er målt) og vekten ligger normalt omkring 30–120 kg (snitt for hanner er 55 kg, mens snitt for hunner er 36 kg, men hanner på opp mot 158 kg (rekord[3]) er registrert i Pantanal). Hannen er gjerne betydelig større enn hunnen.
Fram til 1940-årene fantes det også jaguar i California, New Mexico, Arizona, Texas og Florida i USA, men den ble jaktet til utryddelse i disse områdene. Det er ikke ført bevis for reproduserende populasjoner av jaguar i USA de siste 50 årene.[4]
I dag finnes det jaguar i Mexico, Guatemala og Belize, men antallet er synkende. I Sentral-Amerika er antallene usikre, men flere antyder at det kun er snakk om noen få hundre dyr.[5] Mest utbredt er jaguaren i delstaten Mato Grosso i Brasil; spesielt i det enorme våtmarksområdet Pantanal (som også grenser mot Bolivia og Paraguay).
Jaguaren regnes i dag for å ha blitt utryddet fra mer enn 40 prosent av sitt naturlige utbredelsesområde.[4]
Jaguaren lever i et utvalg habitater, fra tett tropisk regnskog, våtmark og sumpområder, til krattskog (spesielt i nord), savanne og småskogen langs kysten.
Den er helst å finne i nær tilknytning til vann, og arten er både en utmerket svømmer og dykker, som ofte jakter på byttedyr i vannet.[6] I likhet med tigeren kan den også bade for å holde temperaturen nede. Jaguaren kan også klatre i trær, men på grunn av størrelsen er den ikke like dyktig som leoparden. Jaguar er sjelden å finne over 2 400–2 700 moh, selv om det har blitt observert dyr i høyder opp mot 3 800 meter. Av og til kan man også finne den i relativt åpent lende, så lenge gresset der kan skjule dens bevegelser eller det er berglendt nok til å jakte i skjul. Det store kattedyret er imidlertid nærmest utryddet fra de tørrere områdene i utbredelsesområdet.
Jaguaren lever i en solitær tilværelse og jakter alene. Ulikt andre store katter, har den ingen konkurranse om matfatet og ingen naturlige fiender, bortsett fra mennesket. Jaguaren er mest aktiv om morgenen og skumringen. Men nyere studier har også vist at den kan være aktiv hele døgnet. Jaguaren er også mer aktiv i løpet av døgnet enn andre store katter, typisk er 50–60 prosent av døgnet. Den er hurtig, men ikke særlig utholdende. Om det er godt med byttedyr kan en jaguar klare seg på et territorium som er mindre enn 5 km i diameter. Om det er lite med byttedyr, kan den dekke et område på nær 350 km². De territoriale grensene markeres med urin og skraping på trærne med klørne.
Jaguaren skiller seg også fra andre store katter gjennom måten den dreper på. Den biter som oftest ikke i strupen, men punkterer gjerne skallen på byttet med de enorme hjørnetennene. Dette kan den klare fordi jaguaren har usedvanlig kraftfulle kjever i forhold til katter flest, som typisk dreper ved kvelning. Jaguaren har høy bitestyrkekvotient.
Jaguaren jakter på alt som finnes innenfor dens territorium, men kanskje helst på mellomstore og store byttedyr. Hva som er hovedføden kan variere fra område til område. Yndlingsbyttet er imidlertid navlesvin (pekari) og flodsvin (verdens største gnager) der disse finnes. Andre steder kan det være beltedyr, men det er også vanlig at jaguaren tar lokale hjorteslag, tapirer, aguti, paka og apekatter. Amazonasjaguaren fanger også fisk, frosk, skilpadder og små kaimaner. Faktisk er mer enn 85 arter kjent for å stå på jaguarens diett.
Jaguarer kan bli omkring 22 år gamle, men det er mer vanlig at de dør i 12–16-årsalderen. Den blir kjønnsmoden i 2–3-årsalderen. Når hunnene kommer i brunst kan brølene høres hyppigere enn ellers om året; hunnene kaller høylytt på hanner, som svarer. Også selve paringsakten er en relativt bråket affære, siden begge kjønn brøler mer eller mindre konstant.
Jaguaren lever såvidt spredt i klimasonene at det er umulig å hevde at den har et konkret reproduksjonsmønster. I Amazonasregnskogen, der klima og lysforhold er relativt stabilt året rundt, parer jaguaren seg gjennom hele året. Generelt kan man hevde at der klimaet er mer ekstremt, føder gjerne mora på vårparten, men det finnes også eksempler på annet.
Hunnen går drektig i ca. 92–113 dager. I denne perioden er hunnen mer glupsk enn ellers og spiser mye og ofte. Mot slutten av drektihetsperioden søker hunnen til ei hule eller lignende, der hun typisk føder 1–3 unger (2–5 regnes som normalt). Ungene fødes blinde og veier normalt 600–900 gram. Pelsen er mørkere enn hos voksne. Av og til kan en av ungene være nærmest helt sorte. Også albinoer forekommer. Ungenes øyner åpnes etter cirka to uker, men de oppholder seg i hiet i omkring to måneder. De første fire ukene dier de utelukkende mora, men etter dette begynner de å spise kjøtt. Fra de blir omkring tre måneder gamle består kosten nesten utelukkende av kjøtt. I hele denne perioden er mora svært aggressiv og territorial overfor andre dyr og mennesker. Etter seks måneder har de lært å jakte selv, men de blir gjerne hos mora til de blir kjønnsmodne.
Systematikken for jaguar er uklar og omdiskutert og det er ikke generell aksept for at det eksisterer underarter.[1] Listen nedenfor bør derfor betraktes som genetisk variasjon. Mammal Species of the World regner ni underarter[7], som vist nedenfor. K. L. Seymore samlet i 1989 imidlertid arten i kun tre underarter (med fem varianter)[8], nemlig P. o. onca (inkludert varianten P. o. peruviana), P. o. hernandesii (inkludert variantene P. o. centralis, P. o. arizonensis, P. o. veraecrucis og P. o. goldmani), og P. o. palustris (uten varianter). Denne bygger på Pococks systematikk fra 1939.[9]
Jaguaren regnes som en «menneskedreper» av noen, men i de fleste tilfeller kan ikke føres bevis for at mennesker har blitt drept av dette store kattedyret. Noen forskere har anslått at det finnes omkring 15 000-50 000 jaguarer igjen i verden, men flere lokale populasjoner er truet av utryddelse. Antallsestimatene er dessuten svært usikre. På 1960-tallet og 1970-tallet hevder noen[4] at det ble drept 18 000[10] jaguarer årlig på grunn av pelsen, men negativ fokus i media har ført til at pelsverk ikke omsettes i like stor grad lenger. I dag er jaguarens største trussel avskogingen som finner sted i Sør-Amerika. Mange steder jaktes det også fortsatt jaguar for pelsens skyld.
Jaguar (Panthera onca) er et stort rovpattedyr av kattefamilien som hører hjemme i Sør-Amerika, Mellom-Amerika og Mexico, nord til grenseområdene mot Arizona i USA. Den tilhører brølekattene og er beslektet med løve, leopard, tiger og snøleopard. Blant disse er trolig løven dens nærmeste slektning, men slektskapsforholdene under denne gruppen er ikke endelig kartlagt. Jaguaren, som er en utmerket svømmer og dykker, er det største nålevende kattedyret på det amerikanske kontinentet. Arten er en toppkonsument i sitt økosystem.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Jaguar amerykański[4], jaguar[5] (Panthera onca) – gatunek ssaka z rodziny kotowatych, zaliczany do wielkich kotów i jedyny przedstawiciel rodzaju Panthera spotykany w Amerykach. Trzeci co do wielkości przedstawiciel swej rodziny po tygrysie i lwie, największy zaś na półkuli zachodniej. Jego zasięg występowania rozciąga się od południowego zachodu USA i Meksyku przez Amerykę Środkową na południe do Paragwaju i północnej Argentyny.
Ten cętkowany kot fizycznie najbardziej przypomina lamparta, choć zazwyczaj jest większy i ma mocniejszą budowę, natomiast jego zachowanie i siedlisko upodabniają go bardziej do tygrysa. Preferuje gęsty las deszczowy, zajmuje jednak różnorodne siedliska, otwarte, jak i porosłe drzewami. Jest silnie związany z obecnością wody i, podobnie jak tygrys, uwielbia pływać. W znacznym stopniu wiedzie żywot samotnika, oportunistycznego drapieżcy tropiącego swe ofiary i urządzającego na nie zasadzki, zajmującego miejsce na szczycie łańcucha pokarmowego. Jest też gatunkiem zwornikowym, odgrywając istotną rolę w stabilizacji ekosystemu i regulacji populacji zwierząt, na które poluje. Cechuje się wyjątkowo silnym ugryzieniem, nawet w porównaniu z innymi wielkimi kotami[6]. Pozwala mu ono na dziurawienie płyt kostnych opancerzonych gadów[7] i na stosowanie niezwykłej metody zabijania: gryzie zdobycz bezpośrednio w czaszkę pomiędzy oczami, by śmiertelne ugryzienie dosięgnęło mózgu[8].
Należy do gatunków bliskich zagrożenia wyginięciem (near threatened – NT). Jego liczebność obniża się. Zagraża mu fragmentacja środowiska jego życia. Handel międzynarodowy jaguarami bądź częściami ich ciał jest zakazany. Jednak kot nadal często pada ofiarą człowieka, zwłaszcza na tle konfliktów z farmerami w Ameryce Południowej. Choć zasięg jego występowania uległ zmniejszeniu, wciąż jest znaczny. W związku ze swym historycznym zasięgiem jaguar odgrywa znaczące role w mitologiach licznych rdzennych mieszkańców Ameryki, włączając w to Majów i Azteków.
Słowo „jaguar” pochodzi z języków tupi-guarani, a do języków europejskich trafiło prawdopodobnie dzięki amazońskiemu językowi pidżynowemu Tupinambá poprzez portugalskie jaguar[9]. Tupiańskie słowo yaguara oznacza bestię, czasami jednak tłumaczy się je jako „pies”[10][11]. Specyficznym dla jaguara określeniem jest yaguareté. Dodano w nim przyrostek – eté oznaczający „rzeczywisty”, „prawdziwy”[9][12].
Nazwa rodzajowa Panthera to wyraz łaciński o pochodzeniu greckim od słowa panthēr (πάνθηρ) oznaczającego lamparta, gatunek typowy w tym rodzaju. Uważa się, że pochodzi od pan- (παν-, „wszystko”) i thēr (θήρ) od thēreutēs (θηρευτής, „drapieżnik”). Oznacza więc „drapieżnika wszystkich” (zwierząt), może to być jednak tylko etymologia ludowa[13], starająca się wytłumaczyć ostatecznie sanskryckie pochodzenie nazwy od słowa pundarikam oznaczającego tygrysa[14].
Epitet gatunkowy onca pochodzi od portugalskiego onça (zapisywanego z cedyllą z przyczyn typograficznych). W angielskim podobne pochodzenie ma ounce (pantera śnieżna, Panthera uncia), we włoskim lonza, w starofrancuskim l’once. Słowa te pochodzą z łaciny od lyncea (ryś), z literą „L” pomyloną z rodzajnikiem określonym[15].
Jaguar jest jedynym przedstawicielem rodzaju Panthera żyjącym w Nowym Świecie. DNA wskazuje, że lew, tygrys, lampart, jaguar, irbis i pantera mglista mają wspólnego przodka, który żył w okresie od przed 6 do 10 milionów lat. W zapisie kopalnym Panthera pojawia się 2–3,8 miliona lat temu[16][17]. Badania filogenetyczne ogólnie pokazały, że pantera mglista zajmuje w tej grupie pozycję bazalną[16][18][19][20]. Miejsca pozostałych gatunków różnią się w zależności od badania i jeszcze ich nie ustalono.
Na podstawie przesłanek morfologicznych brytyjski zoolog Reginald Pocock doszedł do wniosku, że jaguar jest najbliżej spokrewniony z lampartem[20]. Jednakże nie ma jednoznacznych dowodów z badania DNA, które ustalałyby pozycję jaguara wśród innych gatunków z uwagi na zmienność wyników pomiędzy badaniami[16][18][19][20]. Skamieliny wymarłych gatunków Panthera, jak Panthera gombaszoegensis i lew amerykański, pokazują cechy zarówno lwa, jak i jaguara[20]. Analiza jaguarowego mitochondrialnego DNA datuje powstanie linii gatunku na pomiędzy 280 000 a 510 000 lat temu, a więc później, niż wskazywałby to zapis kopalny[21].
Obecnie jaguar żyje tylko na kontynentach amerykańskich, ale pochodzi od kotów Starego Świata. Jaguar i jego najbliższy krewny, podobnie cętkowany lampart, mają wspólnego przodka zasiedlającego Azję 2 miliony lat temu[22]. We wczesnym plejstocenie prekursorzy współczesnych jaguarów przekroczyli Beringię, pomost lądowy istniejący w miejscu dzisiejszej Cieśniny Beringa, łączący Azję z Ameryką Północną. Przodkowie jaguarów posuwali się następnie na południe w kierunku Ameryki Środkowej i Południowej, żywiąc się jeleniami i innymi trawożercami, których wielkie stada zamieszkiwały kontynent[22].
Ostatni szkic linii rodowych i taksonomii podgatunków jaguara nakreślił Pocock w 1939 roku. Opierając się na źródłach geograficznych i morfologii czaszek, wyróżnił 8 podgatunków. Jednakże nie miał dostępu do wystarczająco wielu okazów, by krytycznie ocenić wszystkie te podgatunki, wyraził więc wątpliwość odnośnie do statusu kilku. Późniejsza analiza jego pracy wskazuje, że powinien rozpoznać jedynie 3 podgatunki[23].
Współczesne badania także nie pozwoliły udowodnić istnienia dobrze zdefiniowanych podgatunków, których się już nie wyróżnia[24]. Larson (1997) przestudiował zmienność morfologiczną jaguara i wykazał istnienie gradientu przebiegającego w kierunku północ-południe, ale także zróżnicowania w obrębie proponowanych podgatunków większego niż pomiędzy nimi. Pociąga to za sobą brak uzasadnienia dla dzielenia gatunku na podgatunki[25]. Badanie genetyczne Eizirika i współpracowników opublikowane w 2001 roku potwierdziło brak wyraźnej geograficznej struktury podgatunków, choć znaleziono główne bariery geograficzne ograniczające wymianę genów pomiędzy oddzielanymi populacjami, jak np. Amazonka[21]. Kolejne, bardziej szczegółowe badanie potwierdziło przewidywaną strukturę populacyjną u kolumbijskich jaguarów[26].
Podgatunki Pococka wymieniane są regularnie w ogólnych opisach tego kota[27]. Tradycyjnie wyróżnia się dziewięć podgatunków P. onca[28][4]:
Jaguar to zwierzę o zwartej budowie i solidnym umięśnieniu, największy kot Nowego Świata i największy mięsożerca wśród ssaków Ameryki Środkowej i Południowej[30]. Jego wielkość i masa ciała wykazują znaczną zmienność. Normalnie waży od 56 do 96 kg. Odnotowywano jednak większe samce ważące aż 158 kg[31][32] (odpowiada to mniej więcej lwicom czy tygrysicom). Najmniejsze samice ważyły tylko 36 kg. Samice typowo są 10–20% mniejsze od płci przeciwnej. Długość ciała od czubka nosa do podstawy ogona waha się w przedziale od 1,12 do 1,85 m. Ogon, najkrótszy wśród wielkich kotów, mierzy od 45 do 75 cm[32][33]. Nogi również są krótkie, znacznie krótsze w porównaniu z kończynami lwa czy tygrysa o podobnej masie ciała, jednak grube i silne. Stojący jaguar mierzy od 63 do 76 cm wysokości w kłębie[34]. W porównaniu z podobnym z ubarwienia lampartem ze Starego Świata jaguar jest większy, cięższy, ma bardziej masywną budowę[23].
Dalszą zmienność w wielkości zaobserwowano wśród zwierząt odmiennych terenów i siedlisk. Rozmiary wykazują tendencje wzrostowe w kierunku południowym. Badanie jaguarów w Chamela-Cuixmala Biosphere Reserve na meksykańskim wybrzeżu pacyficznym pokazało obszary o masie jaguarów 50 kg (tyle waży puma)[35]. Dla kontrastu badanie tych kotów w brazylijskim Pantanalu ustaliło średnią masę ciała zwierzęcia na 100 kg, a masa 136 kg i więcej nie należy do rzadko spotykanych wśród starszych samców[36]. Osobniki leśne są często ciemniej ubarwione i znacznie mniejsze od zamieszkujących tereny otwarte (Pantanal to otwarte mokradła), prawdopodobnie na skutek mniejszej ilości dużej zwierzyny roślinożernej na terenach leśnych[37].
Dzięki krótkim, masywnym kończynom jaguar sprawnie się wspina, czołga i pływa[34]. Ma potężną głowę i wyjątkowo silną szczękę. Dysponuje najsilniejszym wśród kotowatych ugryzieniem. Potrafi wygenerować siłę równą ciężarowi 910 kg. Jest to dwukrotność siły lwa i drugi wynik wśród ssaków, zaraz po hienie cętkowanej. Adaptacja ta pozwala jaguarowi dziurawić skorupy żółwi[7]. Badanie porównujące siłę zgryzu względem rozmiaru ciała uznało ją za najwyższą wśród kotowatych wraz z siłą pantery mglistej, a przed lwem czy tygrysem[38]. Odnotowano, że jaguar może wlec ważącego 360 kg byka w paszczy i zetrzeć na proch najtwardsze kości[39]. P. onca poluje w gęstej dżungli na dzikie ssaki ważące do 300 kg. Krótka i krępa budowa ciała stanowi przystosowanie do środowiska i zdobyczy.
Jaguar bardzo przypomina lamparta, jest jednak cięższy i masywniejszy. Te dwa gatunki można także odróżnić po rozetkach: u jaguara są one większe, mniej liczne, zazwyczaj ciemniejsze, z grubszymi kreskami i mniejszymi cętkami w środku, które nie występują u lamparta. Głowa jaguara jest bardziej okrągła i krótsza, a kończyny bardziej przysadziste niż u lamparta[40].
Podstawowa barwa futra jaguara to brązowawa żółć, może się ona rozciągać do czerwonobrązowej i nawet czarnej dla większości ciała. Jednakże brzuszna strona zwierzęcia pozostaje biała[34]. Kolor ten pokrywają rozetki ułatwiające kamuflowanie się w pstrokatym świetle leśnych siedlisk. Cętki u poszczególnych osobników, a nawet u jednego bywają bardzo różne. Rozetki mogą obejmować jedną bądź kilka plamek, zmienny jest też ich kształt. Cętki na głowie i szyi są zwykle nieprzerywane, jak te zdobiące ogon, gdzie zlewają się w linie.
Gatunek cechuje zmienność ubarwienia. Regularnie spotyka się okazy melanistyczne. Jaguar taki wydaje się zupełnie czarny, ale z bliska można dojrzeć na nim cętki.
Odmiana czarna jest rzadsza od formy z widocznymi wyraźnie cętkami, należy doń około 6% populacji[41]. Melanizm może występować z różnym natężeniem w zależności od liczby zmutowanych genów. Stąd musi być wspierany przez selekcję naturalną. Istnieją też pewne dowody na dominujący charakter allelu odpowiedzialnego za melanizm[42]. Ciemna forma może stanowić przykład naddominacji (przewagi heterozygot). Rozród w niewoli nie pozwala jeszcze na wysunięcie pewnych wniosków.
Ekstremalnie rzadkie są osobniki albinotyczne, pojawiające się także wśród innych wielkich kotów[37]. Jak zazwyczaj w przypadku żyjących na wolności albinosów, selekcja naturalna utrzymuje ich częstość na poziomie częstości mutacji.
Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku około dwóch lat, a samce – trzech bądź czterech. Jaguarowi przypisuje się zdolność do rozrodu na wolności przez cały rok, aczkolwiek liczba urodzeń wzrasta w czasie obfitości zdobyczy[43]. Badania hodowanych w niewoli samców wspierają pogląd o trwającym cały rok rozmnażaniu. Nie występuje sezonowa zmienność w cechach nasienia i zdolności do wytrysku. Jednak w niewoli osiąga się niskie sukcesy rozrodcze[44]. Ruja samicy trwa 6–17 dni, a cały cykl miesiączkowy – 37 dni. Samica zaznacza swą płodność, zostawiając znaki wraz z mikcją, a także nasiloną wokalizacją[43].
Para rozdziela się po kopulacji. Cały ciężar odchowania potomstwa spoczywa od tej chwili na matce. Ciąża trwa od 93 do 105 dni. Jedna samica może urodzić w miocie do czterech kociąt, najczęściej na świat przychodzą dwa. Matka nie toleruje obecności płci przeciwnej po narodzeniu młodych, samce stanowią ryzyko dla ich życia, jako że zachodzi obawa zabójstwa kociąt. Podobne zachowanie występuje też u tygrysów[45].
Kocięta rodzą się ślepe. Zaczynają widzieć po dwóch tygodniach. Odstawienie od piersi następuje po 3 miesiącach, jednak młode pozostają w legowisku, w którym przyszły na świat, przez 6 miesięcy, nim opuszczą je, by towarzyszyć rodzicielce podczas polowań[46]. Pozostają w grupie ze swą matką przez rok, dwa, nim ją opuszczą, by zdobyć własne terytoria. Młode samce początkowo prowadzą życie nomadów, starających się wepchnąć gdzieś pomiędzy swych starszych współplemieńców, zanim uda im się zdobyć własny rewir. Typowa długość życia na wolności szacowana jest na 12–15 lat. W niewoli jaguar żyje do 23 lat. Czyni go to jednym z najdłużej żyjących kotowatych[36].
Jak większość kotowatych, jaguar żyje samotnie. Wyjątek stanowią grupy złożone z matki i jej młodych. Osobniki dorosłe generalnie spotykają się jedynie w celu zalotów i współżycia (jednak ograniczona socjalizacja niezwiązana z zalotami jest obserwowana, choć bardzo rzadko[45]). Żyją samotnie na swych wielkich terytoriach. Obszary zajmowane przez samice mierzą od 25 do 40 km². Mogą na siebie zachodzić, choć zwierzęta zazwyczaj unikają się wzajemnie. Terytoria samców są około dwukrotnie większe, mają różną powierzchnię w zależności od dostępności zwierzyny i przestrzeni. Nie zachodzą na siebie[45][47]. Jaguar drapie, oddaje mocz i kał, by oznakować swe terytorium[48].
Jak inne wielkie koty, jaguar potrafi ryczeć[49][50] i robi to, by ostrzec i przepędzić konkurentów dybiących na jego terytorium i samice. Na wolności obserwowano intensywne wybuchy przekrzykiwania się[51]. Ryk jaguara często przywodzi na myśl powtarzające się kaszlnięcia. Zwierzę potrafi też miauczeć i mruczeć[36]. Może dochodzić do walk samców o rozród, zdarzają się one jednak rzadko. Na wolności obserwuje się u nich zachowania służące unikaniu agresji[48]. Jeśli już się zdarzy, konflikt typowo dotyczy jednak terytorium. Rewir samca może zawierać w sobie tereny dwóch albo i trzech samic. Nie będzie on tolerował wtargnięć innych dorosłych samców[45].
Jaguara często opisuje się jako zwierzę nocne, jednak szczyty jego aktywności przypadają na zmierzch i świt. Obie płcie polują, ale samce odbywają każdego dnia dalsze podróże niż samice, stosownie do swych większych terytoriów. Jaguar może polować za dnia, jeśli zwierzyna jest dostępna. Jest względnie energicznym kotowatym. Spędza aktywnie aż 50–60% czasu[37]. Jego nieuchwytna natura i niedostępność większości z preferowanych przezeń habitatów czynią go trudnym w obserwacji.
Jak wszystkie kotowate, jaguar jest obligatoryjnym mięsożercą, pożywia się tylko mięsem. Jest oportunistycznym drapieżcą. Jego dieta obejmuje ponad 85 gatunków[37]. Potencjalnie P. onca może upolować każdego lądowego bądź nadwodnego kręgowca spotykanego w Ameryce Środkowej lub Południowej. Preferuje dużą zdobycz. Cechuje się bardziej ogólną dietą niż jego kuzyni ze Starego Świata. Amerykańskie tropiki cechują się dużą różnorodnością niewielkich zwierząt, ale względnie mniejszymi populacjami i zróżnicowaniem dużych kopytnych, które preferuje ten rodzaj[52]. Jaguar regularnie zdobywa dorosłe kajmany[53], jelenie, kapibary, tapiry, pekari, psy, lisy, czasami nawet anakondy[23]. Jednak może zjadać przedstawicieli każdego niewielkiego gatunku, jakich uda mu się złapać, jak płazy bezogonowe, myszowate, ptaki (głównie gatunki gniazdujące na ziemi, jak czubacze), ryby, leniwce, małpy i żółwie. Badanie przeprowadzone w Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary w Belize ujawniło dla przykładu, że dieta jaguarów składa się tam głównie z pancerników i Cuniculidae[48]. Pewne jaguary napadają także na zwierzęta hodowlane, w tym dorosłe bydło domowe i konie[54].
Istnieją dowody potwierdzające konsumpcję przez żyjące na wolności jaguary korzeni Banisteriopsis caapi[55].
Chociaż jaguar często zabija poprzez głębokie ugryzienie w gardło i duszenie, a więc stosuje technikę typową dla rodzaju Panthera, wykorzystuje czasami unikalną dla kotów technikę: swymi kłami przebija czaszkę w okolicy kości skroniowej między uszami, przekłuwając mózgowie. Czyni tak zwłaszcza z kapibarą[56]. Może to stanowić adaptację do rozgryzania skorup żółwi. Po późnoplejstoceńskich wymieraniach opancerzone gady takie jak żółwie tworzyły obfite źródło pożywienia dla jaguara[37][51]. Ugryzienie w czaszkę stosuje się zwłaszcza u ssaków. W przypadku gadów takich jak kajman jaguar może wskoczyć na grzbiet zwierzyny i oderwać kręgi szyjne, unieruchamiając ofiarę. Zdolny do dostawania się do źółwich skorup, jaguar potrafi po prostu roztrzaskać skorupę łapą i wygarnąć wnętrze[45]. Atakując żółwie morskie, gdy te gnieżdżą się na plaży, jaguar gryzie w głowę, często odgryzając ją, a następnie ciągnie swą zdobycz, by ją spożyć[57]. Rzekomo podczas polowania na konie jaguar może wskakiwać im na grzbiet, kłaść jedną łapę na pysku, a drugą na karku i skręcać, przemieszczać szyję. Lokalna ludność donosi o przypadkach, gdy jaguar, polując na parę uwiązanych razem koni, zabija jednego z nich i wlecze go, podczas gdy drugi, ciągle żywy, jest ciągnięty za tamtym[58].
Jaguar raczej tropi i napada z zasadzki, niż ściga swoje ofiary. Kot przemierza powoli leśne ścieżki, nasłuchując i tropiąc zwierzynę, zanim znajdzie ją i zerwie się na nią. Drapieżca atakuje z ukrycia, zazwyczaj wyruszając ze ślepej strefy swej ofiary, czyniąc szybki skok. Dysponuje niezrównanymi w królestwie zwierząt zdolnościami do rzucania się na przyszłą zdobycz. Potwierdzają to zarówno rdzenni mieszkańcy, jak i badacze terenowi. Zdolności te wynikają z roli jaguara w kilku różnych środowiskach jako szczytowego drapieżnika. Może on wskoczyć za zwierzyną do wody, jako że potrafi, pływając, ciągnąć dużą zdobycz. Ma taką siłę, że aby uniknąć przyboru wody, potrafi zaciągnąć na drzewo zdobycz wielkości jałówki[45].
Po zabiciu zwierzyny jaguar ciągnie zwłoki w gąszcz lub inne odosobnione miejsce. Zaczyna posiłek raczej od szyi i klatki piersiowej niż od środka ciała. Spożywa serce i płuca, a następnie okolicę barku[45]. Dzienne zapotrzebowanie na pokarm zwierzęcia o masie 34 kg, a więc o ekstremalnie niskiej masie ciała, obejmuje szacunkowo 1,4 kg[59]. W przypadku zwierząt hodowanych w niewoli o masie 50–60 kg zaleca się podaż 2 kg mięsa dziennie[60]. Na wolności konsumpcja jest naturalnie mniej równomierna. Dzikie koty poświęcają znaczne ilości energii na chwytanie i zabijanie zdobyczy i mogą spożywać nawet 25 kg mięsa za jednym posiłkiem, po którym następuje okres postu[61]. Inaczej niż inni przedstawiciele Panthera, jaguar bardzo rzadko atakuje człowieka. W większości z kilku takich przypadków, gdy jaguar podjął próbę upolowania ludzi, chodziło o zwierzę stare, z uszkodzonymi zębami bądź ranne[62]. Czasami przestraszone jaguary trzymane w niewoli mogą uderzyć ogonem swych opiekunów[63].
Jaguar stał się kotem amerykańskim, odkąd przekroczył Beringię w epoce plejstocenu. Bezpośrednim przodkiem współczesnych jaguarów jest Panthera onca augusta, osiągająca większe rozmiary niż współczesne jaguary[26]. Kot prezentuje zasięg występowania rozciągający się od Meksyku poprzez Amerykę Środkową do Ameryki Południowej, włączając w to większą część brazylijskiej Amazonii[64]. Zasięgiem występowania obejmuje następujące kraje: Argentyna, Belize, Boliwia, Brazylia, Ekwador, Gujana, Gujana Francuska, Gwatemala, Honduras, Kolumbia, Kostaryka (szczególnie półwysep Osa), Meksyk, Nikaragua, Panama, Paragwaj, Peru, Stany Zjednoczone, Surinam i Wenezuela. Zwierzę wyginęło na terenie Salwadoru i Urugwaju[3]. Zajmuje powierzchnię 400 km² Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary w Belize, 5300 km² Sian Ka'an Biosphere Reserve w Meksyku, szacunkowo 15000 km² Parku Narodowego Manú w Peru i szacunkowo 26000 km² Parku Narodowego Xingu w Brazylii, jak też liczne inne tereny chronione w obrębie swego zasięgu występowania.
Fakt, że na powyższej liście figurują Stany Zjednoczone, opiera się na okazjonalnych spotkaniach na południowym zachodzie kraju, szczególnie w Arizonie, Nowym Meksyku i Teksasie. Na początku XX wieku zasięg występowania jaguara rozciągał się na północ aż do Wielkiego Kanionu, a na zachód do południowej Kalifornii[59]. W tym państwie zwierzę podlega ochronie na mocy Endangered Species Act, który zatrzymał strzelanie do zwierząt w celu pozyskania skóry. W 1996 i od 2004 urzędnicy w Arizonie fotografowali i dokumentowali życie jaguarów na południu stanu. Pomiędzy 2004 a 2007 dwa lub trzy osobniki zostały odnotowane w okolicy Buenos Aires National Wildlife Refuge na południu Arizony. Jeden z nich, nazwany Macho B, został przedtem sfotografowany na tym obszarze w 1996[65]. Jako że nie istnieje żadna stała dobrze rozwijająca się populacja, ochrona przed zabijaniem, odpowiednie zasoby zdobyczy i łączność z populacjami meksykańskimi są kluczowe[66]. W lutym 2009 złapano osobnika ważącego 53,5 kg. Wyposażono go w radionadajnik i wypuszczono na południowy zachód od Tucson w Arizonie. Miało to miejsce dalej na północ, niż przewidywano taką możliwość wcześniej. Oznacza to, że na południu stanu może egzystować stała, rozmnażająca się populacja. Później potwierdzono, że chodzi o tego samego osobnika, którego sfotografowano w 2004 i nazywano Macho B[67]. 2 marca 2009 schwytano go ponownie. Stwierdziwszy, że cierpi na niewydolność nerek, dokonano uśpienia. Jego wiek oceniano na 16 lat. To więcej, niż miał jakikolwiek inny znany osobnik żyjący na wolności[68].
Proponowane obecnie coraz bardziej skuteczne odgradzanie się USA od Meksyku zredukuje żywotność każdej rezydującej w Stanach Zjednoczonych populacji, zmniejszając przepływ genów z udziałem populacji meksykańskich, uniemożliwi też dalszą ekspansję gatunku na północ[69].
Historyczny zasięg występowania gatunku obejmował dużą część południowych ziem USA. Rozciągał się też znacznie dalej na południe, pokrywając większą część kontynentu południowoamerykańskiego. W ogólności północna granica jego zasięgu przesunęła się o 100 km na południe, a południowa o 2000 km na północ. W Stanach Zjednoczonych odkryto skamieliny jaguara z epoki lodowcowej datowane na pomiędzy 40000 a 11500 lat temu. Były wśród nich ważne znaleziska z miejsc wysuniętych tak daleko na północ, jak Missouri. Dowody kopalne wskazują na osobniki ważące nawet do 190 kg, dużo większe niż współczesna średnia masa zwierzęcia[70].
Habitat tego kota obejmuje lasy deszczowe Ameryki Środkowej i Południowej, otwarte, sezonowo zalewane tereny podmokłe i suche równiny porosłe trawą. Wśród wymienionych siedlisk jaguar preferuje gęste lasy[37]. Zwierzę szybciej zmniejsza swój zasięg występowania w regionach suchszych, jak argentyńskie pampasy, suche tereny trawiaste Meksyku czy południowego zachodu USA[3]. Ssak zasiedla tropikalne, subtropikalne i suche lasy liściaste. Historycznie zaliczały się tu także lasy dębowe USA. Drapieżnik silnie wiąże się z wodą. Często preferuje życie nad rzeką, bagnem lub w lesie deszczowym o gęstych zaroślach, gdzie może czatować na zdobycz. Jaguary spotykano na wysokościach do 3800 m nad poziomem morza, ale typowo unikają lasów górskich i nie spotyka się ich na wzgórzach centralnego Meksyku ani też w Andach[37].
Istnieją dowody na istnienie kolonii nierdzennych, melanistycznych lampartów lub jaguarów zamieszkujących lasy deszczowe wokół Sydney w Australii. Lokalne doniesienia relacjonują opowieści ponad 450 osób, które widziały dużego, czarnego kota w tym obszarze, mówiąc też o poufnych dokumentach Rządu Nowej Południowej Walii na ten temat. Według nich odpowiednie władze przejęły się tym problemem i niebezpieczeństwem dla ludzi, zlecając nawet specjaliście schwytanie jednego osobnika. Trzydniowe polowanie nie odniosło skutku. Ekolog Johannes J. Bauer, dostrzegając trudności, uznał za najbardziej prawdopodobne wyjaśnienie obecności dużych drapieżników należących do kotowatych, wskazując na większe prawdopodobieństwo lampartów niż jaguarów[71].
W rejonach swojego występowania jest przez mieszkańców uznawany za szkodnika[72].
Dorosły jaguar zajmuje pozycję na szczycie łańcucha pokarmowego. Nie pada ofiarą innych dzikich drapieżników. Uważa się go także za gatunek zwornikowy, a więc taki, który kontroluje poziomy populacji zdobyczy: ssaków roślinożernych i nasionożernych. Utrzymuje strukturalną integralność ekosystemu lasu[35][73]. Jednakże dokładne określenie wpływu wywieranego na ekosystem przez taki gatunek nie należy do łatwych zadań, wymagałoby porównań danych z obszarów występowania gatunku kluczowego i jego braku z jednoczesną kontrolą skutków działań ludzkich. Przyjmuje się, że średniej wielkości zdobycz powiększa swą liczebność podczas nieobecności gatunku zwornikowego, co hipotetycznie pociąga za sobą kaskadę negatywnych skutków[74]. Jednak prace terenowe wykazały, że może chodzić tutaj o naturalną zmienność, wzrost populacji może się nie utrzymać. Dlatego też nie wszyscy naukowcy akceptują hipotezę o szczytowym drapieżniku w roli gatunku zwornikowego[75].
Jaguar wywiera także efekt na innych drapieżców. Często występuje sympatrycznie z pumą, drugim co do wielkości kotowatym Ameryki. Przy współwystępowaniu jaguara puma osiąga mniejsze rozmiary, zarówno od normalnych pum, jak i od sympatrycznych jaguarów. P. onca wykazuje w takim wypadku tendencję do polowania na grubszą zdobycz, zazwyczaj ważącą ponad 22 kg. Puma zaś wybiera mniejszą ofiarę, zazwyczaj z przedziału od 2 do 22 kg, co wpływa na redukcję wielkości[52][76]. Z tej sytuacji mogą wyniknąć dla pumy korzyści. Jej szersza pod względem zdobyczy nisza, obejmująca możliwość żywienia się drobniejszą ofiarą, daje jej przewagę nad większym jaguarem w regionach zmienionych działalnością ludzką[35]. Oba gatunki klasyfikowane są jako bliskie zagrożenia (NT), ale obecnie puma występuje na znacznie szerszym obszarze.
Populacja jaguarów drastycznie zmniejsza swą liczebność. International Union for Conservation of Nature przyznaje mu status gatunku bliskiego zagrożenia (Near Threatened – NT)[3]. Oznacza to możliwość zagrożenia w niedalekiej przyszłości. Przyczyniły się do tego strata części jego zasięgu występowania, w tym eliminacja gatunku z historycznej północnej części jego zasięgu oraz narastająca fragmentacja w pozostającej części. Znaczne spadki przypadły na lata sześćdziesiąte XX wieku. Ponad 15000 jaguarzych skór wywożono rocznie z brazylijskiej Amazonii. Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem z 1973 roku spowodowała szybki spadek handlu skórą[77]. Szczegółowe prace pod auspicjami Wildlife Conservation Society ujawniły, że zwierzę straciło 37% swego historycznego zasięgu, a 18% wiąże się z nieznanym statusem. Prawdopodobieństwo długoterminowego przetrwania przypisuje się 70% pozostającego zasięgu, zwłaszcza w dorzeczu Amazonki i przylegających Gran Chaco i Pantanalu[64]. W ostatniej dekadzie XX wieku Belize stworzyło Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary jako pierwszy na świecie odludny rezerwat dla ochrony i badania jaguarów.
Największe ryzyko dla jaguarów stwarzają wylesianie ich siedlisk, wzrastająca konkurencja o pokarm ze strony ludzi[3], kłusownictwo, huragany w północnej części ich zasięgu oraz zachowania ranczerów, którzy często zabijają koty polujące na zwierzęta hodowlane. Zaadaptowawszy się do takiej zdobyczy, jaguary dały się poznać jako atakujące bydło, które stanowiło dużą część ich diety. Mimo że wycinki dla zdobycia pastwisk stwarzają problem dla tego gatunku, populacja jaguarów mogła wzrosnąć, gdy pierwszy raz wprowadzono bydło do Ameryki Południowej, jako że drapieżniki odniosły korzyść z nowej zdobyczy. Fakt, że jaguary chętnie polują na zwierzęta gospodarskie, spowodował wynajęcie pełnoetatowych łowców i do kotów często strzela się bez uprzedzenia[36].
Jaguara wymienia Załącznik I CITES. Oznacza to, że jakikolwiek międzynarodowy handel jaguarem bądź częściami jego ciała został zakazany. Wszelakie polowania na te zwierzęta są zabronione w Argentynie, Belize, Kolumbii, Gujanie Francuskiej, Hondurasie, Nikaragui, Panamie, Paragwaju, Surinamie i Stanach Zjednoczonych, gdzie obejmuje go Endangered Species Act, w Urugwaju i Wenezueli. Polowania ograniczane są do osobników wywołujących problemy w Brazylii, Kostaryce, Gwatemali, Meksyku i Peru. Myślistwo rekreacyjne dozwolone jest w Boliwii. Gatunkowi nie przysługuje ochrona prawna w Ekwadorze i Gujanie[27].
Obecne działania ochronne skupiają się na edukacji właścicieli rancz i promocji ekoturystyki[78]. Jaguara generalnie uznaje się za gatunek osłonowy. Jego zasięg występowania i wymagania siedliskowe są wystarczająco szerokie, by w przypadku ich ochrony chronić także liczne inne gatunki o mniejszych zasięgach[79]. Gatunek osłonowy odgrywa rolę łącznika w skali krajobrazu. W przypadku jaguara funkcję tę pełni jego drapieżnictwo. Organizacje chroniące przyrodę mogą więc skupić się na zapewnieniu zdatnych do przeżycia, połączonych siedlisk dla jaguara, wiedząc, że skorzystają na tym również inne gatunki[78].
Biorąc pod uwagę niedostępność dużej części zasięgu występowania jaguara, szczególnie środkowej Amazonii, ustalenie liczebności takiego gatunku przedstawia trudności. Badacze zazwyczaj skupiają się na konkretnych bioregionach, brakuje zaś analiz obejmujących cały gatunek. W 1991 liczbę osobników zamieszkujących Belize oszacowano na 600–1000 sztuk. Rok wcześniej doliczono się szacunkowo 125–180 jaguarów żyjących w meksykańskim Calakmul Biosphere Reserve, mierzącym 4000 km², kolejne 350 zwierząt żyło w stanie Chiapas. Przyległy Maya Biosphere Reserve w Gwatemali, o obszarze 15000 km², może mieścić 465–550 tych kotowatych[80]. Prace z wykorzystaniem GPS w 2003 i 2004 oceniły gęstość na jedynie 6–7 osobników na 100 km² w krytycznym obszarze Pantanalu, podczas gdy metody tradycyjnie podają wyniki 10–11. Sugeruje to, że szerokie używanie metody z doborem próby może zawyżać rzeczywistą liczbę kotów[81].
W przeszłości ochrona jaguarów czasami przybierała formę ochrony tak zwanych „hotspots” jaguarów. Chodzi o odrębne jednostki ochrony tych zwierząt, duże obszary zamieszkiwane przez około 50 osobników. Jednak, co obecnie ustalili niektórzy badacze, utrzymanie gatunku wymaga solidnej wymiany genetycznej, co z kolei stwarza konieczność połączeń. Dla ułatwienia komunikacji założono nowy projekt Paseo del Jaguar, mający połączyć poszczególne „hotspots”[82].
Jaguar to jedyny kotowaty Ameryki Północnej, który potrafi ryczeć[83]. Jako zwierzę amerykańskie odnotował go Thomas Jefferson w 1799[84]. Istnieje wiele zoologicznych doniesień na jego temat w Kalifornii, dwa tyczą się leżącego na północy Monterey i pochodzą z lat 1814 (Langsdorff) i 1826 (Beechey)[85]. Żyjący na terenach przybrzeżnych Indianie z plemienia Diegueño (Kumeyaay) z San Diego czy Cahuilla z Palm Springs używają słów określających jaguara. Kotowate te musiały przetrwać tam aż do mniej więcej 1860[86]. Jedyny zachowany opis nory jaguara użytkowanej przez rozmnażającą się matkę i kocięta w USA pochodzi z gór Tehachapi leżących w Kalifornii sprzed wymienionej daty[85]. W 1843 roku Rufus Sage, odkrywca i doświadczony obserwator, odnotował obecność jaguara w okolicy źródeł rzeki North Platte, 30–50 mil (ok. 48–80 km) na północ od Longs Peak w Kolorado. Mapa Cabota z 1544 roku przedstawia zasięg objęty przez jaguara w dolinach Pensylwanii i Ohio. Historycznie P. onca odnotowano na dalekim wschodzie Teksasu oraz w północnych częściach Arizony i Nowego Meksyku. Jednak od lat czterdziestych XX wieku kot ograniczył swój zasięg do południowych terenów tychże stanów. Choć mniej wiarygodne od doniesień zoologicznych, artefakty rdzennych Amerykanów obejmują prawdopodobne motywy związane z jaguarem od Wybrzeża Północno-Zachodniego do Pensylwanii i Florydy[87].
Angloamerykanie szybko eliminowali jaguary z USA. Ostatnią samicę w USA zastrzelił łowca z arizońskich White Mountains w 1963 roku. Arizona zakazała tego procederu w 1969, ale nie pozostała ani jedna samica. Przez następne ćwierćwiecze znaleziono i zabito w Arizonie tylko dwa samce. W końcu w 1996 Warner Glenn, ranczer i istruktor łowiecki z Douglas, natknął się na jaguara w górach Peloncillo. Został badaczem jaguarów, zostawiając kamerę internetową, którą zarejestrował 4 kolejne arizońskie jaguary[88]. Żadnego z innych czterech samców spotkanych w Arizonie w ciągu ostatnich 15 lat nie widziano od 2006 roku[89]. Następnie w 2009 umarł samiec zwany Macho B, wkrótce po założeniu mu nadajnika radiowego przez pracowników Arizona Game and Fish Department (AGFD) w tym samym roku. W jego przypadku poprzedni podwykonawca AGFD przyznał się do naruszenia Endangered Species Act dla złapania kota i pracownik AGFD został zwolniony za kłamstwo w dochodzeniu federalnym[83]. W 2011 dwustufuntowy (ok. 90 kg) samiec został sfotografowany w okolicy Cochise w południowej Arizonie. Dokonał tego myśliwy po polowaniu z udziałem psów. Kot jednak nie został ranny. Kolejne spotkanie w 2011 odnotował w czerwcu tego roku pracownik Homeland Security. Badacze związani z ochroną przyrody widzieli dwa osobniki w obrębie 30 mil (ok. 48 km) od granicy USA z Meksykiem w 2010[83]. We wrześniu 2012 roku jaguara sfotografowano w górach Santa Rita w Arizonie. Było to już drugie spotkanie w tym regionie w ciągu dwóch lat[90]. Najwyraźniej tego samego osobnika sfotografowano kilka razy przez 9 miesięcy do czerwca 2013[91].
Działania prawne podejmowane przez Center for Biological Diversity doprowadziły do umieszczenia gatunku na federalnej liście gatunków zagrożonych w Endangered Species Act w 1997 roku. Jednak 7 stycznia 2008 Bushowski nominat H. Dale Hall, szef United States Fish and Wildlife Service (USFWS), podpisał rekomendację zaniechania federalnego przywracania jaguara zgodnie z Endangered Species Act. Krytycy, wśród nich Center of Biological Diversity i New Mexico Department of Game and Fish, uważają, że jaguar został poświęcony dla nowych rządowych planów odgradzania się, kolidujących z typowymi miejscami przekraczania przez P. onca granicy USA-Meksyk[92] W 2010 roku administracja Obamy zmieniła politykę poprzedniego prezydenta. Obiecano chronić „krytyczne siedlisko” i naszkicować plan odbudowy gatunku. USFWS ostatecznie zobowiązano do stworzenia tego planu i wyznaczenia krytycznych siedlisk kota[83]. 20 sierpnia 2012 USFWS zaproponował liczący 838232 akry teren leżący w Arizonie i Nowym Meksyku jako rzeczone krytyczne siedlisko[93].
W prekolumbijskiej Ameryce Środkowej czy Południowej jaguar długo stanowił symbol siły i mocy. Pośród kultur andyjskich kult jaguara rozszerzył się dzięki wczesnej kulturze Chavín (słowo chavin w lokalnych dialektach oznacza jaguara[94]). Został on przyswojony na obszarze dzisiejszego Peru do 900 p.n.e. Późniejsza kultura Mochica z północy Peru wykorzystywała jaguara jako symbol siły na wykonanych przez siebie ceramikach[95][96][97].
W Mezoameryce wczesna wpływowa kultura Olmeków z rejonu Zatoki Meksykańskiej, mniej więcej z tych samym czasów co kultura Chavin, rozwinęła wyróżniający się motyw „człowieka-jaguara”, pojawiający się na rzeźbach i figurkach, przedstawiający stylizowane jaguary bądź ludzi o cechach jaguarów. W późniejszej cywilizacji Majów uważano, że jaguary ułatwiają komunikację pomiędzy żywymi a umarłymi, a także chronią dom władcy. Majowie uznawali te energiczne koty za swych towarzyszy w świecie duchowym. Liczni władcy Majów nosili imiona zawierające człon określający jaguara w ich języku (w wielu językach Majów jaguara określano b’alam). Aztekowie podzielali ten punkt widzenia jako przedstawiciela władcy i wojownika. Elita azteckich wojowników tworzyła klasę zwaną rycerzami-jaguarami. W mitologii azteckiej jaguar stanowił totem silnego bóstwa o imieniu Tezcatlipoca[45][98].
Sam jaguar i jego nazwa są szeroko wykorzystywane symbolicznie w kulturze współczesnej. Jest to zwierzę narodowe Gujany, przedstawione w jej herbie[99]. Flaga kolumbijskiego departamentu Amazonas przedstawia czarne sylwetki jaguara i mierzącego doń myśliwego[100]. Jaguara wyobrażają także banknoty reala brazylijskiego. Występuje on też często w mitologiach wielu współczesnych rdzennych kultur południowoamerykańskich[101], zazwyczaj jako postać obdarzająca ludzi władzą nad ogniem.
W duchu kultury Majów maskotką igrzysk olimpijskich w 1968, odbywających się w Meksyku, został czerwony jaguar. Była to pierwsza oficjalna maskotka igrzysk olimpijskich[102].
Istnieje również marka samochodów o takiej nazwie[103].
Jaguar amerykański, jaguar (Panthera onca) – gatunek ssaka z rodziny kotowatych, zaliczany do wielkich kotów i jedyny przedstawiciel rodzaju Panthera spotykany w Amerykach. Trzeci co do wielkości przedstawiciel swej rodziny po tygrysie i lwie, największy zaś na półkuli zachodniej. Jego zasięg występowania rozciąga się od południowego zachodu USA i Meksyku przez Amerykę Środkową na południe do Paragwaju i północnej Argentyny.
Ten cętkowany kot fizycznie najbardziej przypomina lamparta, choć zazwyczaj jest większy i ma mocniejszą budowę, natomiast jego zachowanie i siedlisko upodabniają go bardziej do tygrysa. Preferuje gęsty las deszczowy, zajmuje jednak różnorodne siedliska, otwarte, jak i porosłe drzewami. Jest silnie związany z obecnością wody i, podobnie jak tygrys, uwielbia pływać. W znacznym stopniu wiedzie żywot samotnika, oportunistycznego drapieżcy tropiącego swe ofiary i urządzającego na nie zasadzki, zajmującego miejsce na szczycie łańcucha pokarmowego. Jest też gatunkiem zwornikowym, odgrywając istotną rolę w stabilizacji ekosystemu i regulacji populacji zwierząt, na które poluje. Cechuje się wyjątkowo silnym ugryzieniem, nawet w porównaniu z innymi wielkimi kotami. Pozwala mu ono na dziurawienie płyt kostnych opancerzonych gadów i na stosowanie niezwykłej metody zabijania: gryzie zdobycz bezpośrednio w czaszkę pomiędzy oczami, by śmiertelne ugryzienie dosięgnęło mózgu.
Należy do gatunków bliskich zagrożenia wyginięciem (near threatened – NT). Jego liczebność obniża się. Zagraża mu fragmentacja środowiska jego życia. Handel międzynarodowy jaguarami bądź częściami ich ciał jest zakazany. Jednak kot nadal często pada ofiarą człowieka, zwłaszcza na tle konfliktów z farmerami w Ameryce Południowej. Choć zasięg jego występowania uległ zmniejszeniu, wciąż jest znaczny. W związku ze swym historycznym zasięgiem jaguar odgrywa znaczące role w mitologiach licznych rdzennych mieszkańców Ameryki, włączając w to Majów i Azteków.
A onça-pintada (português brasileiro) ou jaguar (português europeu) (nome científico: Panthera onca), também conhecida como onça-preta (no caso dos indivíduos melânicos), é uma espécie de mamífero carnívoro da família dos felídeos (Felidae) encontrada nas Américas. É o terceiro maior felino do mundo, após o tigre e o leão, e o maior do continente americano. Apesar da semelhança com o leopardo (Panthera pardus), a onça-pintada é evolutivamente mais próxima do leão (Panthera leo). Ocorre desde o sul dos Estados Unidos até o norte da Argentina, mas está extinta em diversas partes dessa região atualmente. Nos Estados Unidos, por exemplo, está extinta desde o início do século XX, mas possivelmente ainda ocorre no Arizona. É encontrada principalmente em ambientes de florestas tropicais, e geralmente não ocorre acima dos 1 200 m de altitude. A onça-pintada está fortemente associada à presença de água e é notável como um felino que gosta de nadar.
É um felino de porte grande, com peso variando de 56 a 92 quilos, podendo chegar a 158 quilos, e comprimento variando de 1,12 a 1,85 m sem a cauda, que é relativamente curta. Fisicamente semelhante ao leopardo, dele se diferencia pelo padrão de manchas na pele e pelo maior tamanho. Existem indivíduos totalmente pretos. As onças pintadas possuem mandíbulas excepcionalmente fortes, apresentando as mais poderosas mordidas dentre todos os grandes felinos. Isso permite que ela fure a casca dura de répteis como a tartaruga e de utilizar um método de matar incomum: ela morde diretamente através do crânio da presa entre os ouvidos, uma mordida fatal no cérebro.[3]
É um animal crepuscular e solitário. Caça através de emboscadas, sendo um importante predador no topo da cadeia alimentar e pode comer qualquer animal que seja capaz de capturar, desempenhando um papel na estabilização dos ecossistemas e na regulação das populações de espécies de presas. Porém, tem preferência por grandes herbívoros, podendo atacar o gado doméstico. Frequentemente convive com a onça-parda (Puma concolor), influenciando os hábitos e comportamento deste outro felino. A área de vida pode ter mais de 100 quilômetros quadrados, com os machos tendo territórios englobando o de duas ou três fêmeas. A onça-pintada é capaz de rugir e usa esse tipo de vocalização em contextos de territorialidade. Alcança a maturidade sexual com cerca de 2 anos de idade, e as fêmeas dão à luz geralmente a dois filhotes por vez, pesando entre 700 e 900 gramas. Em cativeiro, a onça-pintada pode viver até 23 anos, mais do que em estado selvagem.
A IUCN considera a espécie como "quase ameaçada", por sua ampla distribuição geográfica, mas suas populações estão em declínio, principalmente por causa da perda e da fragmentação do seu habitat. Entretanto, localmente ela pode estar em sério risco de extinção, como em áreas da América Central e do Norte e na Mata Atlântica brasileira. O comércio internacional de onças ou de suas partes é proibido, mas o felino ainda é frequentemente caçado por fazendeiros e agricultores na América do Sul. Apesar de seu número reduzido, a sua distribuição geográfica ainda é ampla e há boas chances de sobrevivência da espécie a longo prazo na Amazônia e no Pantanal. A onça-pintada faz parte da mitologia de diversas culturas indígenas americanas, incluindo as dos maias, astecas e guaranis e a sua caça ainda é uma atividade carregada de simbolismo, principalmente entre os pantaneiros.
A onça-pintada também é conhecida por pintada, onça-verdadeira, jaguar, jaguaretê, jaguarapinima, acanguçu, canguçu ou simplesmente onça. O termo onça origina-se do grego lygx, através do termo latino luncea e do termo italiano lonza. No Brasil, o nome onça-pintada é o mais utilizado, sendo que pintada é uma alusão à pelagem cheia de manchas e rosetas, ao contrário da outra onça, a onça-parda.[4]
Jaguar origina-se do termo tupi-guarani ya'wara, e pode ser traduzido como fera e até cão, já que o termo era utilizado pelos indígenas para se referir a qualquer "fera" antes da chegada dos europeus. Com a colonização européia e a chegada dos cães, a palavra passou a ser usada apenas como referência aos cachorros, e ya'war-e'te ("fera verdadeira") passou a se referir à onça-pintada, originando o termo jaguaretê. Yaguareté é um nome usado em países de língua espanhola em que há muitos descendentes dos guaranis, como a Argentina e Paraguai.[5] Acanguçu e canguçu originam-se do termo tupi-guarani akãgu'su, que significa "cabeça grande", através da junção de a'kãga ("cabeça") e u'su ("grande"). Jaguarapinima vem do tupi ya'wara ("onça") e pi'nima ("pintada").[4]
A designição pantera no nome científico, vem do latim, panthera. Panthera, em grego, é uma palavra para leopardo, πάνθηρ. A palavra é uma composição de παν- "todos" e θήρ vem de θηρευτής "predador", significando "predador de todos" (animais), apesar de que esta deve ser considerada uma etimologia popular.[6] A palavra deve ter uma origem do Sânscrito, pundarikam, que significa tigre.[7]
A onça-pintada é o único membro atual do gênero Panthera no Novo Mundo. Filogenias moleculares evidenciaram que o leão, o tigre, o leopardo, o leopardo-das-neves e o leopardo-nebuloso compartilham um ancestral em comum exclusivo, e esse ancestral viveu entre seis e dez milhões de anos atrás apesar do registro fóssil apontar o surgimento do gênero Panthera entre dois e 3,8 milhões de anos atrás.[8] Estudos filogenéticos geralmente mostram o leopardo-nebuloso como um táxon basal ao gênero Panthera.[9]
Relações filogenéticas da onça-pintada. [9]P. tigris - tigre.jpg){kind=small}
P. uncia - leopardo-das-neves.jpg){kind=small}
P. pardus - leopardo.JPG){kind=small}
P. leo - leão.jpg){kind=small}
P. onca - onça-pintada.jpg){kind=small}
P. tigris - tigre
P. uncia - leopardo-das-neves
P. onca - onça-pintada
P. pardus - leopardo
P. leo - leão
Baseado em evidências morfológicas, o zoológo britânico Reginald Pocock concluiu que a onça-pintada é mais próxima ao leopardo.[11] Entretanto, filogenias baseadas no DNA são inconclusivas à posição da onça-pintada em relação às outras espécies do gênero, mas existem dois cladogramas frequentemente observados: ora a onça-pintada é considerada mais próxima do leão,[9] ora é considerada um grupo-irmão de um clado formado pelo leão e o leopardo.[10] Fósseis de espécies extintas do gênero Panthera, como o jaguar-europeu (Panthera gombaszoegensis) e o leão-americano (Panthera atrox), mostram características tanto da onça-pintada quanto do leão.[11] Análise do DNA mitocondrial apontam para o surgimento da espécie entre 280 e 510 mil anos atrás, bem depois do que é sugerido pelo registro fóssil, que considera seu surgimento há cerca de 1,5 milhão de anos.[12][13]
Apesar de habitar o continente americano, a onça-pintada descende de felinos do Velho Mundo. Cerca de 2,87 milhões de anos atrás, a onça-pintada, o leão e o leopardo compartilharam um ancestral comum na Ásia.[9] No início do Pleistoceno, os precursores da atual onça atravessaram a Beríngia e chegaram na América do Norte: a partir daí alcançaram a América Central e a América do Sul.[14][15] A linhagem da onça-pintada se separou da linhagem do leão (que compartilham um ancestral comum exclusivo, sendo a espécie mais próxima da onça-pintada), há cerca de 2 milhões de anos.[9] Existe a discussão se Panthera gombaszoegensis seria uma subespécie da atual onça-pintada.[16] Isso pode mudar a história evolutiva da onça, considerando até de que ela surgiu na África e não na Ásia.[15]
A última delineação taxonômica foi feita por Pocock em 1939. Baseado em origens geográficas e morfologia de crânio, ele reconheceu oito subespécies. Entretanto, ele não teve acesso a um número suficiente de espécimes para fazer uma análise crítica das subespécies, e expressou dúvida sobre a validade de várias delas. Uma reconsideração posterior reconheceu apenas três subespécies.[17]
Estudos recentes não demonstraram a existência de subespécies bem definidas, e muitos nem reconhecem a existência delas.[18] Existe uma variação clinal na morfologia da onça-pintada, entre a ocorrência sul e norte da espécie, mas a variação dentro das subespécies é maior do que entre elas e por isso não há garantia da existência das subespécies.[19] Um estudo genético confirmou a ausência de divisões geográficas entre as populações, apesar de ter sido demonstrado que grandes barreiras geográficas, como o rio Amazonas, limitam o fluxo gênico entre as populações de onças.[12] Um estudo subsequente caracterizou mais detalhadamente a variação genética e encontrou diferenças populacionais nas onças da Colômbia.[20]
As divisões de Pocock (1939) ainda são regularmente citadas em muitas decrições do felino. Seymour reconhece apenas três subespécies.[21][17]
O Mammal Species of the World continua a reconhecer nove subespécies, adicionando P. o. paraguensis Hollister, 1914.[21]
A onça-pintada é presente desde o México, passando pela América Central, até a América do Sul, incluindo toda a bacia Amazônica, no Brasil.[23] Os países que a onça-pintada pode ser encontrada são: Argentina, Belize, Brasil, Bolívia, Colômbia, Costa Rica (particularmente na península de Osa), Equador, Guiana Francesa, Guatemala, Guiana, Honduras, México, Nicarágu, Panamá, Paraguai, Peru, Suriname, Estados Unidos e Venezuela. Foi extinta de El Salvador, do Uruguai e de quase toda a Argentina.[24] Ocorre nos 400 quilômetros quadrados da Reserva Natural de Cockscomb em Belize, nos 5 300 quilômetros quadrados da Reserva da Biosfera Sian Ka'an, no México, nos 15 mil quilômetros quadrados do Parque Nacional de Manú no Peru, nos 26 mil quilômetros quadrados do Parque Indígena do Xingu e nos cerca de 1 800 quilômetros quadrados do Parque Nacional do Iguaçu, ambos no Brasil, e em muitas outras unidades de conservação ao longo de sua distribuição.[1]
A inclusão dos Estados Unidos na lista é baseada em ocorrências casuais no sudoeste do país, nos estados do Arizona, Texas e Novo México. No início do século XX, a onça-pintada ocorria ao norte até o Grand Canyon e a oeste até o Sul da Califórnia.[25] É provável que em tempos pré-históricos, a onça-pintada tivesse uma ampla distribuição pela América do Norte, como fica evidenciado pela existência de fósseis e representações culturais de uma subespécie da região, Panthera onca augusta.[26] Fósseis de onça-pintada, datados entre 40 e 15 mil anos atrás, mostram a ocorrência dessa espécie na era do Gelo até o Missouri.[27]
A ocorrência em tempos históricos da espécie inclui a metade sul dos Estados Unidos no limite norte, e quase todo continente sul-americano, no limite sul.[28] Atualmente, sua distribuição ao norte recuou mil quilômetros, e ao sul cerca de 1 500 quilômetros.[1][24]
A onça-pintada habita tanto florestas tropicais na América do Sul e América Central quanto áreas abertas secas e com inundações periódicas, como o Pantanal. Historicamente, ocorria nas florestas de carvalho dos Estados Unidos. Estudos com armadilhas fotográficas e rádio-colares mostram que elas preferem áreas com densa vegetação, evitando áreas abertas, o que se reflete em uma preferência por áreas de floresta densa e chuvosa, sendo escassa em regiões mais secas, como nos pampas argentinos, nas secas savanas do México, e centro-sul dos Estados Unidos.[29] A onça-pintada é dependente de cursos d'água permanentes, vivendo preferencialmente próximo a rios e pântanos, e é uma boa nadadora, passando parte significativa do dia dentro d'água.[28] Não costuma ocorrer em altitudes acima de 1 200 metros, mas há registros em altitudes de até 3 800 metros na Costa Rica, 2 700 metros na Bolívia e 2 100 metros no Peru.[24]
A onça-pintada é um animal robusto e musculoso. Tamanho e peso variam consideravelmente: o peso normalmente está entre 56 a 96 quilos. Os maiores machos registrados pesavam até 158 quilos (tendo o peso de uma leoa ou tigresa), e as menores fêmeas chegavam a ter 36 quilos.[30][18] As fêmeas são entre 10 a 20 porcento menores que os machos.[17] O comprimento da ponta do focinho até a ponta da cauda varia de 1,12 a 1,85 metro.[18][31] Sua cauda é a menor dentre os grandes felinos, tendo entre 45 e 75 centímetros de comprimento. Suas pernas são consideravelmente mais curtas se comparadas a um tigre ou leão com mesma massa corporal, mas são mais grossas e robustas. A onça-pintada tem entre 63 e 76 centímetros na altura da cernelha.[32] É o maior felino das Américas e o terceiro maior do mundo, menor apenas que o leão e o tigre.[24][28][17]
Variações no tamanho são observadas ao longo das regiões de ocorrência da onça, com o tamanho tendendo a aumentar nos indivíduos nos limites norte e sul da distribuição geográfica, com os menores indivíduos sendo encontrados na Amazônia e regiões equatoriais adjacentes.[24] Um estudo realizado na Reserva da Biosfera Chamela-Cuixmala na costa do Pacífico no México, reportou medidas de massa corporal ao redor de 50 quilos, não muito maior que uma onça-parda.[33] Em contraste, no Pantanal, a média de peso foi de cerca de 100 quilos, e machos mais velhos não raramente chegavam a pesar mais de 130 quilos.[34][35] Onças que ocorrem em ambientes florestais frequentemente são mais escuras na coloração da pelagem e menores do que aquelas encontradas em regiões de campos abertos (como no Pantanal), possivelmente, devido ao menor número de presas de grande porte em florestas.[29]
O crânio pode ter até mais de 27,5 centímetros de comprimento, mas geralmente tem entre 19 e 26 centímetros, sendo robusto, curto e largo no rostro, principalmente nos machos. Pode apresentar uma crista sagital, especialmente em machos mais velhos.[17] O crânio da onça-pintada é semelhante ao da onça-parda (Puma concolor), mas se diferencia por ser maior e ter o osso nasal em formato côncavo.[36] A anatomia funcional do crânio é semelhante a dos outros grandes felinos: existe um ligamento elástico no aparato hioide, o que permite a onça-pintada rugir. A sínfise mandibular é rígida, o que permite recrutar mais músculos na mastigação. A fórmula dentária na onça-pintada é a mesma para outros felinos: 3.1.3.1 3.1.2.1 × 2 = 30 {displaystyle { frac {3.1.3.1}{3.1.2.1}} imes 2=30} 
A forma corporal atarracada e robusta torna a onça-pintada capaz de nadar, rastejar e escalar.[32] A cabeça é grande e a mandíbula é desenvolvida e forte.[37] A onça-pintada possui a mordida mais forte de todos os felinos, capaz de alcançar até 910 kgf e ela pode abrir a boca até a 13,1 centímetros de diâmetro, em um ângulo de 65 a 70 graus.[17] É duas vezes a força da mordida de um leão e só não é maior que a da mordida de uma hiena; tal força é capaz de quebrar o casco de tartarugas.[38] Um estudo comparativo colocou a onça-pintada como em primeiro lugar em força de mordida, ao lado do leopardo-das-neves, e à frente do leão e do tigre.[39] É dito que uma onça é capaz de arrastar um touro de até 360 quilos por 8 m e quebrar ossos com as mandíbulas.[40] A onça-pintada caça grandes herbívoros de até 300 quilos em florestas densas, como a anta (Tapirus terrestris), e seu corpo forte e atarracado é uma adaptação a esse tipo de presa e ambiente, como evidenciado pela morfologia de seu cotovelo e dos membros, o que mostra que ela não costuma correr tanto quanto felinos de áreas abertas. As patas são digitígradas como outros carnívoros e sua estrutura é típica de membros do gênero Panthera. As garras são retráteis, o que faz com que suas pegadas geralmente não apresentem marcas de garras, como outros felinos. A sua pegada é semelhante a da onça-parda, mas não possui os lobos da almofada plantar tão evidentes quanto a deste felino e é nitidamente maior, tendo até 12 centímetros de diâmetro as pegadas das patas dianteiras e 7,5 centímetros as das patas traseiras.[41][17] Suas pegadas também possuem um aspecto arredondado, sendo mais largas do que redondas, principalmente as pegadas das patas dianteiras.[42]
A cor de fundo da pelagem da onça é amarelo acastanhado (às vezes mais pálido), mas pode chegar ao avermelhado, marrom e preto, para todo o corpo.[17] As áreas ventrais são brancas.[32] A pelagem é coberta por rosetas, que servem como camuflagem, usando o jogo de luz e sombra do interior de florestas densas. As manchas variam entre os indivíduos: rosetas podem incluir um ou várias pintas em seu interior, e a forma das pintas também pode variar. As manchas e pintas da cabeça e pescoço costumam ser sólidas, e na cauda, elas se unem, de forma a aparecer bandas.[17]
Enquanto a onça-pintada lembra o leopardo (Panthera pardus), além dela ser maior e mais robusta, as rosetas são diferentes nessas duas espécies: as rosetas da pelagem da onça-pintada são maiores, menos numerosas, mais escuras, são formadas por linhas mais grossas e possuem pintas no meio delas, que não são encontradas nas rosetas do leopardo.[17] As onças também possuem cabeças maiores e arredondadas, e membros mais atarracados se comparados com os do leopardo.[24]
Polimorfismo na cor ocorre na espécie e variedades melânicas são frequentes, sendo a principal variação na pelagem encontrada em animais selvagens. Em indivíduos totalmente pretos, quando visto sob a luz e de perto, é possível observar as rosetas.[24][43] Apesar de ser conhecida popularmente como onça-preta, é apenas uma variação natural, não sendo uma espécie propriamente dita.[44][45][28]
A forma totalmente preta é mais rara que a forma de cor amarelo-acastanhado, representando cerca de 6 % da população, o que é uma frequência muito maior do que a taxa de mutação.[45] Portanto, a seleção natural contribuiu para a frequência de indivíduos totalmente negros na população. Existem evidências de que o alelo para o melanismo na onça-pintada é dominante. Ademais, a forma melânica é um exemplo de vantagem do heterozigoto; mas dados de cativeiro não são conclusivos quanto a isso.[44] Indivíduos albinos são muito raros, e foi reportada a ocorrência na onça-pintada, assim como em outros grandes felinos.[43] Como é usual com o albinismo na natureza, a seleção natural mantém a frequência da característica próxima à taxa de mutação.[29]
A onça-pintada é um superpredador, o que significa que está no topo da cadeia alimentar, e praticamente, seu maior predador é o ser humano. Entretanto, filhotes podem ser mortos por outras onças, jacarés e grandes cobras da família Boidae.[17] É considerada uma espécie-chave nos ambientes em que vive, já que é importante no controle das populações de mamíferos herbívoros e mesopredadores, contribuindo para a manutenção da integridade dos ecossistemas florestais.[46][47] Entretanto, predizer quel o efeito que a onça-pintada tem no ecossistema é difícil, principalmente no que se diz respeito ao controle de mesopredadores, pois os dados devem ser comparados com ambientes em que ela não ocorre, e controlar o efeito das atividades humanas em tais ambientes.[48] É aceito que mesopredadores aumentam de população na ausência de superpredadores, e pensa-se que isso tem um efeito cascata negativo no ecossistema.[49][50] Porém, trabalhos de campo mostraram que isso pode ser uma variabilidade natural, e que o aumento populacional não se sustenta. Portanto, a hipótese de uma grande importância ecológica para os superpredadores no controle de mesopredadores não é largamente aceita.[48]
A onça-pintada também possui um efeito em outros predadores. Ela e a onça-parda (Puma concolor), são frequentemente simpátricos e são estudadas em conjunto. Onde a onça-parda é simpátrica com a onça-pintada, o tamanho da primeira tende a ser menor que o das onça-pintadas locais.[51] Estas últimas tendem a matar presas maiores, geralmente, com mais de 22 quilos, e a onça-parda, menores, entre 2 e 22 quilos.[52][53] Esta parece ser uma situação vantajosa para a onça-parda. Sua capacidade de expandir seu nicho ecológico, incluindo, de se alimentar de presas menores, a torna mais adaptável que a onça-pintada a ambientes perturbados pelo homem;[46] o que se reflete em sua maior distribuição geográfica e menor risco de extinção.[54] Aparentemente, a onça-pintada e a onça-parda se evitam, mas não se pode afirmar se isso parte dos dois lados, ou apenas de um deles. É provável que a onça-parda evite a onça-pintada, dado o seu maior porte e força.[51]
A onça-pintada é geralmente descrita como um animal noturno, mas é, mais especificamente, crepuscular (pico de atividade é durante a madrugada ou o crepúsculo), como os outros felinos.[28] Entretanto, pode ser observada caçando durante o dia, e a escolha de ser mais ativa à noite ou durante o dia, depende do padrão de atividade de suas presas habituais no local que vive.[24]
Como todos os felinos, a onça-pintada é um carnívoro obrigatório, se alimentando somente de carne. É um caçador oportunista, e sua dieta inclui até 87 espécies de animais.[51] A onça pode predar, teoricamente, qualquer vertebrado terrestre ou semiaquático nas Américas Central e do Sul, com preferência por presas maiores. Ela regularmente preda jacarés, veados, capivaras, antas, porcos-do-mato, tamanduás e até mesmo sucuris.[17][55][56] Entretanto, o felino pode comer qualquer pequena espécie que puder pegar, como ratos, sapos, aves (principalmente mutuns), peixes, preguiças, macacos e tartarugas.[24] Um estudo conduzido no Santuário de Cockscomb, em Belize, revelou que a dieta das onças era constituída principalmente por tatus (dasipodídeos; clamiforídeos) e pacas.[57] Mas, por ter preferência a áreas próximas a cursos d'água, a onça-pintada acaba se alimentando preferencialmente de ungulados como a queixada (Tayassu pecari) e a anta (Tapirus terrestris).[58]
Em áreas mais povoadas ou com grande número de pecuaristas, a onça-pintada preda o gado doméstico, e muitas vezes parece ter uma preferência por esse tipo de presa (no Pantanal, foi constatado que até 31,7% de sua alimentação era constituída por bezerros de gado bovino).[56][59] Porém, apesar de alguns estudos sugerirem que onças que atacam o gado doméstico são machos jovens ou animais velhos, outros têm sugerido que não existe um padrão individual para determinar a preferência das onças em atacar o gado doméstico.[60] Alguns estudos têm sido conclusivos de que a onça-pintada ataca o gado doméstico quando suas presas habituais, como a queixada (Tayassu pecari), tornam-se mais raras.[60]
Pelo grande porte, é capaz de se alimentar até de outros felinos de tamanho menor, como a jaguatirica (Leopardus pardalis), apesar de ser incomum.[61] Outros carnívoros, como o lobo-guará (Chrysocyon brachyurus), o cachorro-do-mato (Cerdocyon thous), o quati (Nasua nasua) e o mão-pelada (Procyon cancrivorus) também podem ser predados pela onça-pintada, e ela é o principal predador desses animais.[60][58]
A onça-pintada raramente mata com uma mordida no pescoço, sufocando a presa, como é típico entre os membros do gênero Panthera, preferindo matar por uma técnica única entre os felinos: ela morde o osso temporal no crânio, entre as orelhas da presa (especialmente se for uma capivara) com os caninos, acertando o cérebro.[62][63] Isto também permite quebrar cascos de tartaruga, após as extinções do Pleistoceno, quelônios podem ter se tornado presas abundantes em seu habitat.[29][64] A mordida na cabeça é empregada em mamíferos, principalmente, enquanto que em répteis, como jacarés, a onça-pintada ataca o dorso do animal, acertando a coluna cervical, imobilizando o alvo. Embora capaz de rachar o casco de tartarugas, a onça pode simplesmente esmagar o escudo com a pata e retirar a carne.[65] Quando ataca tartarugas-marinhas que vão nidificar na praia, a onça ataca a cabeça, e frequentemente decapita o animal, antes de arrastá-la para comer.[66] Ao caçar cavalos, a onça pode pular sobre o dorso, colocar uma pata no focinho e outra na nuca, de forma de deslocar o pescoço. Moradores de ambientes em que ocorre a onça-pintada já contaram anedotas de uma onça que atacou um par de cavalos, e depois de ter matado um, ainda arrastou o outro, ainda vivo.[67]
A onça-pintada caça em espreita e formando emboscadas, perseguindo pouco a presa. O felino anda de forma lenta, ouvindo e espreitando a presa, antes de armar a emboscada ou atacá-la. Ela ataca por cima, através de algum ponto cego da presa, com um salto rápido: as habilidades de espreita e emboscada dessa espécie são consideradas inigualáveis tanto por povos indígenas quanto por pesquisadores, e tal capacidade deve derivar do papel de ser um superpredador nos ambientes em que vive. Quando arma a emboscada, a onça pode saltar na água enquanto persegue a presa, já que é capaz de carregar grandes presas nadando, sua força permite levar novilhos para a copa das árvores.[65]
Após matar a presa, a onça arrasta a carcaça para alguma capoeira ou outro lugar seguro, podendo a arrastar por até 1,5 quilômetro. Começa a comer pelo pescoço e peito, em vez de começar pelo ventre. O coração e pulmões são consumidos, seguidos pelos ombros e ela frequentemente deixa as partes traseiras da carcaça intactas. Entretanto, bezerros podem ser consumidos completamente. Elas raramente cobrem suas carcaças com folhas, o que a diferencia da onça-parda.[41]
A necessidade diária alimentar de um indivíduo com 34 quilos (que é menor peso encontrado em um indivíduo adulto) é de 1,4 quilos.[25] Para animais em cativeiro, pesando entre 50 a 60 quilos, mais de 2 quilos de carne são recomendados.[68] Em liberdade, o consumo é naturalmente mais irregular: felinos selvagens gastam considerável energia e tempo para obter alimento, e podem comer até 25 quilos de carne de uma só vez, seguidos por longos períodos sem se alimentar.[69]
Ao contrário das outras espécies do gênero Panthera, a onça-pintada raramente ataca seres humanos.[70][71] Não existem casos de onças man-eaters como é reportado para os leopardos. Muitos dos escassos casos reportados mostram que se tratavam de indivíduos velhos ou feridos, com dentes danificados ou em momentos que eram caçadas.[72] Às vezes, se feridas ou ameaçadas, as onças podem atacar os tratadores em zoológicos.[73]
Como muitos felinos, a onça-pintada é solitária, exceto quando formam pequenos grupos de mãe e filhotes.[24][28] Adultos encontram-se somente no período de corte e acasalamento (embora socializações não relacionadas a esses eventos foram observados anedoticamente[65]) e mantém grandes territórios para si. Os territórios das fêmeas podem se sobrepor, mas os animais geralmente se evitam nesses locais.[24] Os territórios dos machos frequentemente englobam o de duas ou três fêmeas, variando o tamanho de acordo com a disponibilidade de recursos, e seus territórios dificilmente se sobrepõem.[65][74] De fato, os territórios das onças podem variar de tamanho em diversas áreas em que elas são estudadas e pode variar de acordo com as estações do ano, como mostrado em alguns estudos no Pantanal: na fazenda Miranda, os territórios variavam de 92 a 168 quilômetros quadrados e durante a estação chuvosa, as distâncias percorridas pelos animais era bem menores do que na estação seca. Em outra fazenda no Pantanal, Acurizal, em que as cheias são menos severas do que na fazenda Miranda, os territórios eram menores e variavam de 25 a 38 quilômetros quadrados. O mesmo padrão é observado nos llanos da Venezuela.[24]
A onça-pintada usa marcas de arranhões, urina e fezes para marcar território, além de utilizar uma série de vocalizações, incluindo rugidos, para se comunicar.[57][75] Mas, comparada a outros grandes felinos, a onça-pintada faz isso com menos frequência. Foi observado, em Belize, um aumento significativo nesses comportamentos de marcação de território em áreas de disputa, quando dois machos morreram e animais mais jovens visavam conquistar o território, o que sugere que a territorialidade só é mais evidente em áreas com instabilidade demográfica.[24]
Como outros grandes felinos, a onça é capaz de rugir[76][77] e faz isso para repelir competidores: ataques com indivíduos intrusos podem ser observados em liberdade.[64] Seu rugido lembra uma repetitiva tosse, e as vocalizações podem consistir também de grunhidos.[35] Brigas por cópulas entre machos podem ocorrer, mas são raras, e comportamentos evitando a agressão podem ser observados.[57] Ambos os sexos caçam, mas os machos se deslocam para mais longe do que as fêmeas, diariamente, o que é condizente com seus grandes territórios.[28] A onça-pintada pode caçar durante o dia se existe caça disponível; é um felino relativamente enérgico, com cerca de 50 a 60% do tempo mantendo-se ativo.[29] A natureza arredia e a inacessibilidade de seus habitats preferidos tornam a onça-pintada um animal difícil de ser avistado e de ser estudado.[72]
As fêmeas da onça-pintada alcançam a maturidade sexual com cerca de 2 anos de idade, e os machos entre 3 e 4 anos.[28] Acredita-se que esse felino copule durante todo o ano em estado selvagem, e os nascimentos podem ocorrer durante o ano todo, mas em áreas mais temperadas, eles podem se concentrar no verão.[24][78] Pesquisas com machos em cativeiro corroboram a hipótese de que os acasalamentos ocorrem durante o ano todo, com nenhuma variação em características do sêmen e da ejaculação: baixo sucesso reprodutivo também tem sido observado em cativeiro.[79] O estro dura entre 6 e 17 dias, em um ciclo de 37 dias, e fêmeas demonstram o período fértil com marcação de urina e aumento nas vocalizações.[78] Ambos os sexos se deslocam mais durante o período da corte.[28]
O casal se separa após o ato sexual e as fêmeas providenciam todo o cuidado parental. A gestação dura entre 93 e 105 dias: elas podem dar à luz a até quatro filhotes, mas o mais comum é nascerem dois de cada vez. A mãe não tolera a presença de machos após o nascimento dos filhotes, visto o risco de infanticídio: tal comportamento também se observa no tigre.[65][28] Os filhotes nascem cegos, e abrem os olhos após duas semanas pesando entre 700 e 900 gramas. Os dentes começam a aparecer depois de um mês de idade.[24] São desmamados após três meses, mas podem permanecer no ninho por até 6 meses, quando passam a acompanhar a mãe nas caçadas.[80] A partir de vinte meses de idade eles dispersam do território natal e os machos raramente voltam, enquanto que as fêmeas podem voltar algumas vezes. Os machos também dispersam consideravelmente mais que as fêmeas, indo até 30 quilômetros mais longe que elas. Jovens machos são primeiramente nômades, competindo com outros mais velhos até que conseguem obter um território. Deve-se salientar que essa dispersão se dá antes da maturidade sexual dos indivíduos.[24]
Em estado selvagem, a onça-pintada vive entre 12 e 15 anos de idade, mas em cativeiro, pode viver até mais de 23 anos, sendo um dos felinos com maior longevidade.[35] Foi reportado uma fêmea que viveu até os 30 anos de idade.[24]
Atualmente, é classificada como "quase ameaçada" visto sua ampla distribuição geográfica, pela União Internacional para a Conservação da Natureza (UICN).[1] A onça-pintada é regulada pelo Appêndice I da Convenção sobre o Comércio Internacional das Espécies da Fauna e da Flora Silvestres Ameaçadas de Extinção (CITES): todo comércio internacional de onças-pintada é proibido. A caça é proibida na maior parte dos países onde ocorre: Argentina, Colômbia, Guiana Francesa, Honduras, Nicarágua, Panamá, Paraguai, Venezuela, Estados Unidos e Uruguai; sendo que a caça de "animais-problemas" (aqueles que atacam o gado doméstico) é permitida no Brasil, Costa Rica, Guatemala, México e Peru. Na Guiana e no Equador, a espécie carece de proteção legal.[34]
Estudos detalhados realizados pela Wildlife Conservation Society mostraram que a espécie perdeu 37 % da sua distribuição histórica, e possui estado de conservação desconhecido em 17 % da sua área de ocorrência atual. A onça-pintada foi extinta em grande parte do extremo norte e sul de sua distribuição geográfica, assim como em algumas regiões da América Central e no nordeste, leste e sul do Brasil.[28] Encorajador para a conservação da espécie, é que a probabilidade de sobrevivência a longo prazo é considerada alta em 70 % de seu habitat, notadamente nas regiões da Amazônia, do Gran Chaco e do Pantanal.[23] Entretanto, apenas nesta regiões citadas a onça ainda tem chances de sobrevivência a longo prazo, enquanto que no restante de sua ocorrência, incluindo o México; a América Central; o Cerrado, a Caatinga e a Mata Atlântica, no Brasil; ela encontra-se em algum grau de ameaça de extinção a curto e médio prazo.[1] As estimativas populacionais variam ao longo da distribuição geográfica, sendo que em Belize, estimou-se que existiam cerca de 600 a mil onças no país; no México, há variação do grau de conservação ao longo do país , sendo que, em 1990, por exemplo, na província de Chiapas, havia 350 onças; e na Reserva da Biosfera Maya na Guatemala havia entre 465-550.[34] Na Argentina, ela ainda ocorre na província de Misiones, área ainda densamente florestada, mas que tem mostrado não ser suficiente para proteger as onças restantes: calculava-se uma população entre 25 a 53 animais em meados dos anos 2000, com densidades frequentemente mais baixas do que era reportado na região do Parque Nacional Iguazú, no início dos anos 1990.[81]
As maiores ameaças à onça-pintada são a fragmentação de seu habitat e a caça. A caça a suas presas habituais e consequente diminuição da densidade dessas em seu ambiente, também impacta negativamente as populações de onças.[82][1] Em áreas mais alteradas pelo homem, atropelamentos em rodovias que cortam unidades de conservação são também fatores que diminuem significativamente as populações.[83][84]
A caça para o comércio de peles já foi um grande problema na conservação da espécie: na década de 1960 houve uma diminuição significativa no número de indivíduos, pois anualmente mais de 15 mil peles foram exportadas ilegalmente da Amazônia Brasileira. A implementação da Convenção sobre o Comércio Internacional das Espécies da Fauna e da Flora Silvestres Ameaçadas de Extinção, em 1973, resultou numa forte queda do comércio de peles.[85]
Entretanto, é a caça por parte de fazendeiros, que consideram o animal uma ameaça às criações de gado, uma das atividades que mais tem contribuído para extinções locais da espécie.[34] Em áreas próximas a grandes populações humanas, como em Guaraqueçaba, as onças-pintadas acabam apresentando uma preferência pelo gado doméstico, talvez por uma diminuição na densidade populacional de suas presas habituais, o que acaba incomodando os criadores de gado.[59] No Pantanal, esta atividade é parte da cultura local. A maior parte da caça acontece por conta de retaliações posteriores a ataques de onças ao gado. Mas também são frequentes as caçadas "desportivas" (assim como da onça-parda) mesmo sendo ilegal em muito dos países que habita, principalmente no Brasil. Por causa desse tipo de relação a onça é considerada um animal problema para muitos dos habitantes de sua área de distribuição. Por outro lado, é uma importante espécie bandeira para a comunidade científica, o que pode ser fonte de conflitos entre essas duas "culturas" e pode dificultar as estratégias de conservação que buscam evitar a caça. Já houve situações em que estudos de ecologia tiveram que ser interrompidos, pois os animais estudados foram mortos por caçadores, como foi o caso dos estudos de George Schaller em 1980.[24] Por isso, as principais estratégias na conservação da onça-pintada são a educação ambiental e uma integração entre pesquisadores e os habitantes das áreas que ela ocorre. Em algumas localidades do Pantanal tal integração vem ocorrendo, se mostrando eficiente nos esforços de conservação e estudos da biologia da espécie. Essa integração conta com a colaboração de ex-caçadores e as onças são estudadas com eficientes métodos de caça utilizando cães, armadilhas fotográficas e telemetria com rádio-colares. Alguns autores sugerem que a caça manejada poderia ser uma importante estratégia na conservação da onça-pintada.[72]
Como observado na região da Mata Atlântica, as estratégias de conservação da onça-pintada são dificultadas pela intensa fragmentação de seu habitat em algumas regiões. Algumas unidades de conservação em que existem onças em pequeno número estão isoladas, como nos casos da Reserva Biológica de Sooretama e da Reserva Natural Vale, que contam com populações de menos de 20 indivíduos e são os únicos fragmentos de floresta capazes de abrigar onças-pintada no Espírito Santo.[86] Por isso é necessário que se criem corredores ecológicos unindo as unidades de conservação, impedindo, inclusive, que os animais precisem sair de áreas florestadas e causem problemas às populações rurais.[23] Foi criada uma iniciativa, idealizada por Alan Rabinowitz, de que se unam todas as áreas de ocorrência da onça-pintada, desde o norte do México até a América do Sul, constituindo o chamado Paseo del Jaguar.[87][88] A onça-pintada possui uma grande população em cativeiro, pois é um animal popular em zoológicos e coleções particulares e se reproduz com relativa facilidade nessas condições.[24]
O Brasil detém cerca de 50% das populações de onça-pintada em estado selvagem, a maior parte delas na Amazônia. É no Brasil em que se foi registrada as maiores densidades da espécie, também. Ela ocorre em todos os biomas brasileiros (exceto nos Pampas, onde foi extinta), com diferentes estados de conservação em cada um destes.[82] Estima-se que existam até 55 mil indivíduos em todo o Brasil, mas com uma população efetiva inferior a 10 mil.[91] Estudos demográficos concluíram que uma população de mais de 200 indivíduos em uma unidade de conservação é adequada para uma sobrevivência a longo prazo da espécie, mas a maior parte destas áreas protegidas está na Amazônia e no Pantanal. Na Mata Atlântica nenhuma população é viável por mais de 100 anos.[82]
Dada esta situação, a onça-pintada é listada como "vulnerável" pelo Instituto Chico Mendes de Conservação da Biodiversidade.[92] Entretanto, seu estado de conservação varia pelo país, sendo considerada "criticamente em perigo" nos estados de São Paulo,[93] Minas Gerais,[94] Espírito Santo[95] e Rio de Janeiro,[96][97] o que alerta para uma extinção da espécie nesses estados em um futuro muito próximo.[98]
Na Mata Atlântica, a população total não ultrapassa estimativas entre 156 e 180 indivíduos, e a população efetiva não é de mais de 50 indivíduos, sendo classificada como "criticamente em perigo".[99][100] Neste bioma os locais com as maiores populações de onça-pintada são a Serra do Mar (estimativas entre 31 a 51 animais adultos), o Parque Nacional do Iguaçu e o Parque Estadual do Turvo (que são contínuos por meio do "Corredor Verde", da província de Misiones, na Argentina, possuindo juntos estimativas de no máximo 32 indivíduos adultos), o Pontal do Paranapanema (principalmente no Parque Estadual do Morro do Diabo), o Parque Nacional de Ilha Grande e as várzeas do rio Ivinhema (essas três áreas juntas têm estimativas em torno de 52 onças). Em Minas Gerais a maior população está no Parque Estadual do Rio Doce, com apenas 13 animais. Além do número baixo de indivíduos houve drástica redução na população de onça-pintada na Mata Atlântica em tempos recentes. Em menos de 15 anos é provável que ela tenha se reduzido em até 87 % na região de Foz do Iguaçu. Também foi extinta entre 1960 e 1990 do litoral de Santa Catarina e Rio Grande do Sul e algumas projeções apontam para a extinção da onça em 88 anos na região do Alto Paraná. Em outras regiões, a espécie está completamente restrita a unidades de conservação e em número muito reduzido: no Parque Nacional do Monte Pascoal, a estimativa está entre 1 e 5 animais, e apenas um indivíduo deve ocorrer na Serra do Espinhaço.[86] A Mata Atlântica é o bioma tropical com maior probabilidade de extinção da onça-pintada a curto prazo, e apesar de 24% dos remanescentes de floresta serem adequados para a ocorrência da espécie, ela ocorre em apenas 7% deles.[99] Ademais, a recuperação das populações de onça-pintada, neste bioma, é problemática, visto o alto grau de degradação e perda de habitat: é necessária a integração, via corredores ecológicos, das unidades de conservação onde ela ainda ocorre.[101] No Rio de Janeiro, uma onça-pintada foi registrada por armadilhas fotográficas no Santuário da Vida Silvestre da Serra da Concórdia, em Valença.[102]
Na Caatinga, a situação também é crítica, com estimativas não ultrapassando 250 indivíduos adultos, apesar de que pouco se conhece acerca da demografia da onça-pintada neste bioma. A população está dividida em 5 subpopulações, sendo que apenas as que ocorrem no complexo dos parques nacionais da Serra da Capivara e da Serra das Confusões (que juntas somam até 78 indivíduos adultos), no Piauí, e a região de Boqueirão da Onça, na Bahia (com até 64 animais adultos), possuem boas perspectivas de sobrevivência a longo prazo. Nestes parques, a densidade de onças ultrapassa 2 indivíduos por 100 quilômetros quadrados, entretanto, ela é muito baixa em outras regiões, não chegando a 0,5 indivíduo por 100 quilômetros quadrados. A Chapada Diamantina é outra região onde ainda pode ocorrer onças em números significativos, embora as densidades sejam baixas (estima-se que existam no máximo 25 onças na região). Essas três subpopulações não parecem ser inteiramente isoladas entre si, o que daria melhores perspectivas para a sobrevivência da onça nessas regiões. Por fim, as duas últimas subpopulações, no Raso da Catarina e em Bom Jesus da Lapa são as mais severamente ameaçadas, possuindo apenas 8 e 5 animais adultos, respectivamente, além de serem as mais isoladas entre si. Além da crescente perda de habitat (mais de 60% da caatinga já foi alterada pelo homem), a onça-pintada na caatinga é ameaçada pela caça, principalmente como forma de retaliação por fazendeiros e a diminuição das presas disponíveis, o que é uma constante mesmo em áreas relativamente isoladas e protegidas.[90]
No Cerrado, a onça-pintada é classificada como em melhor situação do que na Caatinga e na Mata Atlântica. Entretanto, ela também está ameaçada, principalmente por conta do agronegócio, que converteu mais da metade do Cerrado em campos cultivados nos últimos 50 anos. A construção de usinas hidrelétricas e a mineração também são causas de perda do habitat. A caça como forma de retaliação por fazendeiros e a diminuição de presas disponíveis são ameaças diretas às populações remanescentes, mesmo em áreas protegidas. As estimativas são de que não existam mais de 323 indivíduos adultos, divididos em 11 subpopulações. A maior parte das onças do Cerrado encontra-se no complexo dos parques nacionais do Araguaia (cerca de 53 onças) e das Nascentes do Rio Parnaíba (estimativas de até 69 adultos), no complexo dos parques nacionais do Grande Sertão Veredas e Cavernas do Peruaçu (os dois juntos contam com até 56 onças) e no norte de Goiás e sul do Tocantins (as duas regiões somadas contam com 61 adultos). Outras subpopulações significativamente menores incluem as dos parques nacionais da Serra da Bodoquena (seis adultos), Emas (sete adultos) e Chapada dos Guimarães (estimativa de até 19 onças adultas) e o Parque Estadual do Mirador (com até 20 animais adultos).[89]
O Pantanal possui uma das maiores densidades registradas da onça-pintada (entre 6,5 e 7 indivíduos por 100 quilômetros quadrados).[103] Além, disso, este bioma foi pouco alterado pelo homem, apesar de na bacia do Alto Paraguai mais de 50% da vegetação já ter sido alterada. Essa situação coloca a onça-pintada no Pantanal como "quase ameaçada", situação melhor que no Cerrado ("em perigo"), na Mata Atlântica e Caatinga (ambas em situação "crítica"). Visto ser região com criação de gado, a caça como retaliação por conta de ataques ao gado, é uma das maiores ameaças.[103] Entretanto, em unidades de conservação do Pantanal, como o Parque Nacional do Pantanal Matogrossense, a onça-pintada tem boas perspectivas de sobrevivência a longo prazo.[82][101]
Na Amazônia, apesar de ser estimado ocorrerem mais de 10 mil indivíduos adultos (a maior estimativa para todos os biomas), com uma densidade média de 1 a 2 onças a cada 100 quilômetros quadrados (com maior densidade em áreas alagáveis bem preservadas), é considerada como "espécie vulnerável": o crescente desmatamento, a caça e a diminuição de presas disponíveis colocam a onça-pintada em algum grau de ameaça na Amazônia brasileira. As populações não estão separadas, mas em um futuro próximo ela pode estar divida entre 4 ou 5 subpopulações. Destas, 4 estariam no "arco do desflorestamento", e se o atual ritmo de desmatamento continuar, as populações do sudoeste de Rondônia, nordeste do Mato Grosso e norte do Maranhão estarão extintas em 100 anos (há chance de sobrevivência apenas das populações no sul do Pará). No século XX, principalmente nos anos 60, a grande ameaça à onça-pintada na Amazônia era o comércio internacional de peles, atividade que está proibida atualmente.[2] Ainda assim, a espécie vem sendo caçada como troféu[104][105] e também por conta de conflito de interesses com fazendeiros de gado. A diminuição das presas disponíveis também se constitui em ameaça importante.[2]
Um plano nacional para a conservação da espécie foi estabelecido em 2009.[106] A onça-pintada ocorre em pelo menos 91 unidades de conservação brasileiras,[91] e destas, foram definidas 20 unidades de conservação como prioritárias para a conservação da onça-pintada no Brasil, entre terras indígenas, áreas de uso sustentável e de proteção integral. Embora na Amazônia e Pantanal grande parte da vegetação seja contínua, isso não ocorre nos outros biomas, principalmente na Mata Atlântica, o que torna necessário estudos de ecologia da paisagem para a aplicação do plano. Com a aplicação desse plano, com a integração das várias unidades de conservação da onça-pintada, é possível salvar a espécie da extinção, principalmente por conta de ainda existirem populações saudáveis e viáveis a longo prazo no Brasil.[106]
Nos Estados Unidos, a onça-pintada foi citada, historicamente, por Thomas Jefferson em 1799.[107] Há inúmeras citações da espécie na Califórnia, duas tão ao norte quanto Monterey em 1814 (por Langsdorff) e em 1826 (por Beechey).[108] O povo Kumeyaay de San Diego e o povo Cahuilla de Palm Springs tinham palavras para a onça-pintada e ela ocorreu neste locais até 1860.[109] A única descrição de uma ninhada de onças nos Estados Unidos foi nas Montanhas Tehachapi da Califórnia, antes de 1860.[108] Em 1843, Rufus Sage, um explorador e experiente observador registrou a presença da onça-pintada na nascente do rio Platte Norte, ao norte do Longs Peak no Colorado. O mapa de Sebastião Caboto de 1544 tinha um desenho de onça-pintada nos vales da Pensilvânia e Ohio. Historicamente, a espécie foi registrada no leste do Texas, norte do Arizona e Novo México. Entretanto, desde a década de 1940, a onça-pintada tem se limitado ao sul desses estados. Artefatos de nativos americanos relacionados a esse felino sugerem uma ocorrência desde o Noroeste Pacífico até a Pensilvânia e a Flórida.[26]
Atualmente os registros de onça-pintada nos Estados Unidos se resumem a avistamentos eventuais de machos, provavelmente não residentes.[28] A espécie foi rapidamente eliminada nos Estados Unidos. A última fêmea foi morta em 1963, nas White Mountais, no Arizona. A caça da onça-pintada foi proibida em 1969, mas já não restava nenhuma fêmea e os únicos dois machos encontrados foram mortos. Em 1996, Warner Glenn, um fazendeiro e guia de caça de Douglas, encontrou uma onça-pintada nas Montanhas Peloncillo e se tornou um pesquisador da espécie, instalando câmeras que registraram outros quatro indivíduos.[110] Nenhum desses machos registrados no Arizona durante 15 anos foram avistados desde 2006.[111] Até que em 2009 o indivíduo nomeado "Macho B" morreu, logo após ter sido marcado pelo Arizona Game and Fish Department. Em 2011, um macho de cerca de 90 quilos foi fotografado perto de Cochise, sul do Arizona, após ter sido detectado por cães. Um segundo avistamento aconteceu em 2011, também no Arizona, e pesquisadores confirmaram a presença de dois indivíduos próximo à fronteira com o México em 2010.[112] Em setembro de 2012 outro indivíduo foi fotografado na Serra de Santa Rita do Arizona, o segundo registro em dois anos.[113] Aparentemente esse mesmo indivíduo foi fotografado inúmeras vezes em 9 meses, até junho de 2013.[114]
Em 1996 e 2004, guardas florestais no Arizona fotografaram e documentaram onças-pintadas na parte sul do estado. Entre 2004 e 2007 dois ou três onças foram reportadas por pesquisadores no sul do Arizona: um deles, chamado "Macho B", já havia sido avistado em 1996.[115] Em 2 de março de 2009, descobriu-se que esse indivíduo, "Macho B", possuía insuficiência renal, e foi eutanasiado. É a onça-pintada com maior longevidade em estado selvagem.[116] Para que exista uma população permanente e viável nos Estados Unidos, a proibição da caça, a existência de presas e a conectividade com populações do México são essenciais.[117] Em 25 de fevereiro de 2009, um macho de 53,5 quilos foi capturado e marcado em um área a sudoeste de Tucson, que é uma região mais ao norte do que esperado, que tinha sugerido a possibilidade de existir alguma população residente no sul do Arizona.[118] Entretanto, estudos com armadilhas fotográficas, confirmaram que esse era o mesmo macho encontrado na Serra de Santa Rita, e que provavelmente é um indivíduo proveniente do noroeste do México. Atualmente, ele é considerado o único exemplar de onça-pintada nos Estados Unidos, e foi nomeado El Jefe (O chefe, em espanhol).[119][120] O muro fronteiriço Estados Unidos-México pode inviabilizar o estabelecimento de populações de onça-pintada nos Estados Unidos, já que pode impedir o fluxo gênico com indivíduos do México.[121]
Nas culturas pré-colombianas das Américas Central e do Sul a onça-pintada foi um símbolo de força e poder. Entre as culturas andinas, o culto ao jaguar foi disseminado pela cultura Chavín e passou a ser aceito na maior parte do que é hoje o Peru a partir de 900 a.C. A cultura Moche, do norte do Peru, utilizava a onça como símbolo de poder em muitas das suas cerâmicas.[122][123][124]
Na Mesoamérica, a cultura Olmeca, precoce e influente na região da costa do Golfo do México, aproximadamente contemporânea da Cultura Chavín, desenvolveu um distinto "homem-jaguar" motivo de esculturas e figuras que mostram onças estilizadas ou seres humanos com características de onça. Na Civilização maia, acreditava-se que a onça-pintada facilitava a comunicação entre os vivos e os mortos e protegia a família real. Os maias viam esses felinos poderosos como os seus companheiros no mundo espiritual. Uma série de governantes maias tinham nomes que incorporavam a palavra maia para a onça-pintada, b'alam. A civilização asteca compartilhou essa imagem do jaguar como representante do governador e como guerreiro. Os astecas formaram uma classe de guerreiros de elite conhecidos como guerreiros jaguares. Na mitologia asteca, a onça-pintada foi considerada o animal totêmico do poderoso deus Tezcatlipoca.[125]
A onça-pintada ainda é amplamente usada em manifestações simbólicas. Interessante notar que ela "ofusca" a presença de outros predadores aos moradores dos locais em que habita: a onça-pintada certamente é um dos animais mais conhecidos da fauna brasileira, fazendo com que a "outra onça", a onça-parda, seja completamente ignorada em algumas ocasiões.[72][126] É o animal nacional da Guiana, e é representada em seu brasão.[127] A bandeira do Departamento do Amazonas, da Colômbia, representa uma silhueta preta de onça pulando em direção a um caçador.[128] A onça-pintada também é representada na cédula de cinquenta reais, no Brasil.[129] Dado sua associação à força e ferocidade, o 61.º Batalhão de Infantaria de Selva do Exército Brasileiro, em Cruzeiro do Sul, possui uma onça-pintada como mascote e é relativamente comum que ela seja usada como mascote pelas Forças armadas do Brasil, principalmente em batalhões na região amazônica.[130][131]
Mesmo em indígenas sul-americanos contemporâneos a onça faz parte da mitologia e folclore, sendo um animal que é capaz de dar aos homens, o poder sobre o fogo.[132] Os guaranis a consideram um animal perigoso, e muitas vezes considerada um inimigo de toda a humanidade, capaz de destruí-la inteira.[133] Dado isso, entre os guaranis, matar uma onça é uma forma de mostrar que não se é mais criança, e isso confere um status social elevado na comunidade. Deve-se salientar que essa visão contrasta com a de populações urbanas atuais, que muitas vezes possui uma visão romântica de como seria um encontro com uma onça-pintada.[133] Ser um bom caçador de onças também confere elevado status social entre os homens guató, que podem até mesmo ter várias esposas dado uma elevada posição entre os caçadores.[72]
Para alguns povos da Bacia Amazônica, a onça-pintada simboliza o sexo, reprodução e fuga da morte, sendo uma inimiga do tamanduá-bandeira, considerado um trickster.[134] Em um conto do povo Shipibo-conibo, a onça-pintada foi desafiada pelo tamanduá a ficar mais tempo debaixo d'água sem respirar, e após ela aceitar e submergirem, o tamanduá roubou sua pele como travessura, e deixou sua para o grande felino: a partir de então, a onça e o tamanduá passaram a ser inimigos.[135]
Apesar dos raros registros de humanos atacados pela onça-pintada e de a espécie ser vista como um animal belo, ela é tida como um animal perigoso.[72][136] Muitas vezes, ela é responsabilizada por qualquer morte de animal doméstico, mesmo que não seja responsável.[126] Dado esse "perigo", não raro ser um "caçador de onça" pode ser símbolo de status, não somente entre povos indígenas atuais, mas também entre fazendeiros e funcionários de propriedades rurais, principalmente no Pantanal. Entre pantaneiros, saber como caçar uma onça demonstra astúcia e coragem, dadas as dificuldades relacionadas a essas caçadas. Esses valores relacionados à onça-pintada, tanto entre povos indígenas e descendentes de europeus, se relacionam a uma mistura de medo, respeito e admiração pelo animal Por isso, caçar uma onça-pintada é uma atividade carregada de simbolismo, representando muitas vezes, um enfrentamento entre "homem e natureza".[72]
A zagaia, uma lança construída especificamente para matar onças, possui extremo valor simbólico neste contexto, pois é um instrumento frágil e que coloca o caçador em uma posição vulnerável em comparação ao animal. Ela também tem um importante componente indígena e inspirou até mesmo caçadores estrangeiros, como Sasha Siemel, em seu livro Tigrero!. O ex-presidente norte-americano Theodore Roosevelt também viu na caça à onça-pintada fonte de inspiração para seus ideais sobre a caça esportiva e os estudos sobre a natureza.[72]
A caça à onça-pintada também tem outras manifestações simbólicas, não diretamente relacionadas a essa atividade, como é o caso do personagem "amigo da onça", criado por Péricles de Andrade Maranhão, e que representa a figura de um "falso amigo",[137] ou o conto de Guimarães Rosa, Meu Tio o Iauaretê, que conta a história de um caçador de onças e sua conflituosa relação com o "mundo dos homens", passando a se tornar uma onça também.[72]
Associações simbólicas do felino não se relacionam somente à comunidades locais a sua ocorrência e à caça. O sinônimo de onça-pintada, "jaguar", é utilizado amplamente em nomes de marcas, como no carro Jaguar.[138] Esse mesmo nome também é utilizado em franquias esportivas, como no time da National Football League, Jacksonville Jaguars, e no time de futebol mexicano, Jaguares de Chiapas.[139] Nos Jogos Olímpicos de Verão de 1968, na Cidade do México, uma onça-pintada vermelha foi o primeiro mascote oficial.[140]
A onça-pintada (português brasileiro) ou jaguar (português europeu) (nome científico: Panthera onca), também conhecida como onça-preta (no caso dos indivíduos melânicos), é uma espécie de mamífero carnívoro da família dos felídeos (Felidae) encontrada nas Américas. É o terceiro maior felino do mundo, após o tigre e o leão, e o maior do continente americano. Apesar da semelhança com o leopardo (Panthera pardus), a onça-pintada é evolutivamente mais próxima do leão (Panthera leo). Ocorre desde o sul dos Estados Unidos até o norte da Argentina, mas está extinta em diversas partes dessa região atualmente. Nos Estados Unidos, por exemplo, está extinta desde o início do século XX, mas possivelmente ainda ocorre no Arizona. É encontrada principalmente em ambientes de florestas tropicais, e geralmente não ocorre acima dos 1 200 m de altitude. A onça-pintada está fortemente associada à presença de água e é notável como um felino que gosta de nadar.
É um felino de porte grande, com peso variando de 56 a 92 quilos, podendo chegar a 158 quilos, e comprimento variando de 1,12 a 1,85 m sem a cauda, que é relativamente curta. Fisicamente semelhante ao leopardo, dele se diferencia pelo padrão de manchas na pele e pelo maior tamanho. Existem indivíduos totalmente pretos. As onças pintadas possuem mandíbulas excepcionalmente fortes, apresentando as mais poderosas mordidas dentre todos os grandes felinos. Isso permite que ela fure a casca dura de répteis como a tartaruga e de utilizar um método de matar incomum: ela morde diretamente através do crânio da presa entre os ouvidos, uma mordida fatal no cérebro.
É um animal crepuscular e solitário. Caça através de emboscadas, sendo um importante predador no topo da cadeia alimentar e pode comer qualquer animal que seja capaz de capturar, desempenhando um papel na estabilização dos ecossistemas e na regulação das populações de espécies de presas. Porém, tem preferência por grandes herbívoros, podendo atacar o gado doméstico. Frequentemente convive com a onça-parda (Puma concolor), influenciando os hábitos e comportamento deste outro felino. A área de vida pode ter mais de 100 quilômetros quadrados, com os machos tendo territórios englobando o de duas ou três fêmeas. A onça-pintada é capaz de rugir e usa esse tipo de vocalização em contextos de territorialidade. Alcança a maturidade sexual com cerca de 2 anos de idade, e as fêmeas dão à luz geralmente a dois filhotes por vez, pesando entre 700 e 900 gramas. Em cativeiro, a onça-pintada pode viver até 23 anos, mais do que em estado selvagem.
A IUCN considera a espécie como "quase ameaçada", por sua ampla distribuição geográfica, mas suas populações estão em declínio, principalmente por causa da perda e da fragmentação do seu habitat. Entretanto, localmente ela pode estar em sério risco de extinção, como em áreas da América Central e do Norte e na Mata Atlântica brasileira. O comércio internacional de onças ou de suas partes é proibido, mas o felino ainda é frequentemente caçado por fazendeiros e agricultores na América do Sul. Apesar de seu número reduzido, a sua distribuição geográfica ainda é ampla e há boas chances de sobrevivência da espécie a longo prazo na Amazônia e no Pantanal. A onça-pintada faz parte da mitologia de diversas culturas indígenas americanas, incluindo as dos maias, astecas e guaranis e a sua caça ainda é uma atividade carregada de simbolismo, principalmente entre os pantaneiros.
Jaguarul (Panthera onca) este un mamifer specific continentului american, din familia felidelor. Împreună cu leul, tigrul, leopardul, care sunt specifice zonelor euro-asiatice, este una din marile feline, aparținând, ca și celelalte trei, genului Panthera. Arealul actual al jaguarului se întinde din Mexic, se continuă prin America Centrală și ajunge până la sud de Paraguay și nordul Argentinei.
Jaguar este un cuvânt împrumutat din limba portugheză, care a preluat cuvântul din limba guarani: jaguareté.
Jaguarul, Panthera onca, este singurul reprezentant din "Lumea Nouă" al genului Panthera. Probele de ADN demonstrează că leul, tigrul, leopardul și jaguarul au un strămoș comun ce a existat într-o perioadă cuprinsă între 6 și 10 milioane de ani în urmă.[3]
Animal musculos, jaguarul are, la maturitate, 59-96 kilograme. Masculii pot ajunge la greutăți-record de până la 158 kg.[4] Lungimea variază de la 1,12 m până la 1,85 m, la care se adaugă lungimea cozii, cam de 45-75 cm.[4] Lățimea între umeri poate fi de 63–76 cm.[5][6]
Femela atinge maturitatea sexuală cam pe la doi ani, iar masculul la trei sau patru. Împerecherea poate avea loc în orice perioadă a anului, iar frecvența nașterilor este mai mare când prada este mai bogată.[7]
În captivitate, se remarcă o scădere a activității sexuale.[8]
Ca multe feline, jaguarul trăiește solitar, cu excepția mamelor care cresc pui. Adulții vin în contact numai în perioada împerecherii, în rest evită să se întâlnească.
Fiecare jaguar are un teritoriu propriu care, la femelă, atinge 25-40 km² și poate fi dublu la mascul.[9][10] Teritoriul propriu este marcat prin zgârieturi, excremente, urină.[11]
Jaguarul (Panthera onca) este un mamifer specific continentului american, din familia felidelor. Împreună cu leul, tigrul, leopardul, care sunt specifice zonelor euro-asiatice, este una din marile feline, aparținând, ca și celelalte trei, genului Panthera. Arealul actual al jaguarului se întinde din Mexic, se continuă prin America Centrală și ajunge până la sud de Paraguay și nordul Argentinei.
Jaguár americký alebo jaguár (Panthera onca) je najväčšia americká mačkovitá šelma. Je to samotársky lovec, živí sa kapybarami - najväčšími žijúcimi hlodavcami, prasatami pekari, ale tiež rybami, malými aligátormi, korytnačkami, domácim zvieratstvom a menšími druhmi kopytníkov.
Po tigrovi a levovi je jaguár tretia najväčšia mačkovitá šelma na svete. Dorastá do dĺžky 100, vo výnimočnom prípade aj 180 centimetrov, k tomu treba prirátať 40 – 70 centimetrov dlhý chvost. V kohútiku býva vysoký až 1 meter. Je oveľa pevnejší a mohutnejší než leopard, iba jeho chvost je o poznanie kratší ako u jeho africko-ázijského príbuzného. Jeho hmotnosť sa pohybuje medzi 70 (u samíc) a 110 kg (samec).Je to živočích otvorených rovín, kde mu schopnosť dosiahnuť rýchlosť až 120km/h pomáha uloviť korisť.
Obvyklá farba je jasno zlatožltá, niekedy prechádza do červena s čiernymi prstencovými škvrnami (rozetami), niekedy obkľučujúcimi malé škvrnky. Tieto škvrny sú oveľa väčšie než má leopard. Ako aj pri leopardovi môžeme dosť často pozorovať u neho melanickú formu. Prejavuje sa celou čiernou kožou, ale pri dobrom osvetlení sú na koži badateľné tmavšie škvrny.
V dažďovom lese žijúce jaguáre sú menšie a najčastejšie s tmavším farebným odtieňom, ako ich príbuzní na otvorených savanách.
Pohlavnú dospelosť dosahuje v troch rokoch, samica po zhruba stodennej brezosti rodí jedno až štyri mláďatá, z ktorých však do dospelosti dorastú maximálne dve.
Hlavnou oblasťou jeho výskytu je amazonský dažďový les. Ale okrem toho sa jaguár vyskytuje v takmer celej Južnej a Strednej Amerike, od Mexika až po Argentínu. Začiatkom 20. Storočia sa vyskytoval ešte aj na juhozápade USA, ale vplyvom rozšírovania ľudského osídľovania krajiny sa stal zriedkavým a okolo roku 1950 bol celkom vyhubený.
Na život uprednostňuje tropický dažďový les, predsa však občas žije tiež v buši, alebo savane zarastenej stromami, húštinami, alebo trstinou.
Jaguár je samotárske suchozemské zviera. Jeho revír je v závislosti na výskyt potravy veľký asi 25 až 150 km². K inému pohlaviu sa priblíži iba v období párenia.
Kvôli svojej ťažkej telesnej konštrukcii sa nemôže dobre šplhať, ale je dobrým plavcom. Skúmaním pomocou rádiometrie sa zistilo, že jaguáre sú aktívne aj cez deň. Strávia však 40 – 50% dňa nečinnosťou.
Jaguár korisť vysliedi, pomaly sa k nej priblíži, alebo striehne a čaká na mieste.Potom po krátkom behu zabije korisť úderom laby a strhne ju na zem. Jaguáre sú jediné mačkovité šelmy, ktoré zabíjajú prehryznutím hlavy a nie krku.
Ich korisť sa skladá z jeleňov, svíň pekari, tapírov a kapybár. Zvieratá žijúce na stromoch, ako opice a leňochody sa málokedy stávajú ich korisťou. Kde je možné loviť vo vode, uspokojí sa jaguár aj rybou, ale i menším kajmanom. Pre zmenšovanie svojho životného priestoru a postupu človeka a jeho hospodárenia napáda tiež často dobytok. Ak je v tiesni, zaútočí i na človeka.
Vedci zistili, že jaguár žerie vlastne všetko, čo môže chytiť. V žalúdkoch mŕtvych jaguárov našli ostatky 85 rôznych druhov zvierat.
Čas párenia jaguára pretrváva celý rok. V severných oblastiach rozšírenia je obmedzená v dobe od konca novembra do konca januára.
Po období brezivosti, ktoré trvá asi sto dní privedie samica najčastejšie v apríli alebo júni na svet až štyri mláďatá. Rodia sa slepé so zreteľne strakatou srsťou. Mladé vychováva predovšetkým samica, ale pri výchove bol pozorovaný aj samec. Po šiestich týždňoch je potomstvo približne také veľké ako domáca mačka a začína nasledovať svojich rodičov na potulkách. Mláďatá opustia matku približne vo veku jedného alebo dvoch rokov.
Vo veku približne troch rokov jaguár pohlavne dospieva. Doba života je v priemere 10 – 12 rokov v divočine a 20 – 22 rokov v zajatí.
Jaguár a puma sa často nachádzajú v rovnakom teritóriu. Kde toto tak je, lovia pumy skôr malé zvieratá, nechodia do blízkosti vodných plôch a konkurencii jaguára sa vyhýbajú, preto nie sú si navzájom nebezpečné.
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Jaguár americký
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Jaguár americký
Jaguár americký alebo jaguár (Panthera onca) je najväčšia americká mačkovitá šelma. Je to samotársky lovec, živí sa kapybarami - najväčšími žijúcimi hlodavcami, prasatami pekari, ale tiež rybami, malými aligátormi, korytnačkami, domácim zvieratstvom a menšími druhmi kopytníkov.
Jáguar (znanstveno ime Panthera onca) je največja mačka v Južni in Srednji Ameriki in edini predstavnik vrste iz rodu Panthera v Amerikah. Pleni na tleh živeče sesalce in domače živali. So izredni plavalci, ki lovijo tudi žabe, ribe, želve in manjše aligatorje.
V naravi je zaradi lova, ki je posledica njenega privlačnega kožuha, že zelo redka.
Živi v različnih življenjskih okoljih, od pragozda, grmičaste pokrajine, trstičja pa vse do obalnih gozdov. Najdemo ga tudi v odprti pokrajini, v kolikor mu trava in skale nudijo dovolj zavetja pri lovu.
Izvor imena jaguar ni pojasnjen. Neki viri predlagajo izposoditev imena od Južno Ameriškega Tupijskega jezika v angleščino preko portugalščine. V tupijskem jeziku je pravo ime te vrste jaguara, ki naj bi po teoriji pomenilo mesojedo žival. V sorodnem gvaranskem jeziku se jaguarete prevaja v `resnično strašna zver´, `s pasjim telesom´, `strašen pes´. V zgodnjih etimoloških poročilih jaguara pomeni `zver, ki svoj plen ubije z enim samim ugrizom´ in ta prevod vztraja pri več virih. Kakorkoli ta prevod je bil spoznan za napačnega. V mnogih srednjih in južnih ameriških državah se ime mačke nanaša na el tigre (tiger). Domnevamo, da prvi del znanstvenega poimenovanja panthera onca izvira iz grškega pan- (vsi) in -ther (zver), vendar bi to lahko bilo le poimenovanje ljudi. Čeprav je v angleščino prišlo preko klasičnih jezikov, ima panthera poreklo verjetno iz vzhodne Azije in pomeni `rumenkasta žival´. Z onca naj bi bila označena bodica ali kavelj, kar se nanaša na živalske močne kremplje, vendar je najverjetnejša etimologija, da se je prilagodila na trenutno portugalsko ime živali, onça (on-sa).
Je masivnejši od leoparda, ima krajši rep, čokato telo in večje pege z dodatno notranjo liso. Velik je od 68 do 76 cm, dolg od 112 do 185 cm. Rep meri od 45 do 75 cm. Tehta lahko od 57 do 113 kg. Samice so v povprečju za 20 % manjše od samcev. Jaguar je edini izmed velikih mačk, ki ne more rjoveti.
Kožuh je navadno rumenkasto rjav, lahko pa je skoraj bele do skoraj črne barve. Na trebuhu so nepravilno razporejene temne rozete. Zadnje del repa je pasast. Na spodnji čeljusti ima črn madež. Gornja stran uhlja je črna.
Odrasli jaguarji so, razen v času parjenja, ko sta samec in samica kratek čas skupaj, samotarji. Samica je breja od 93 do 110 dni. Skoti 1-4 gole in slepe mladiče, ki ostanejo praviloma prvi dve leti pri materi, potem pa si poiščejo svoj teritorij in zato zapustijo družino. Lov in hranjenje
Kot vse mačke je tudi jaguar mesojedec - hrani se le na mesu. Je priložnostni lovec, kar pomeni, da lovi ko se mu pojavi priložnost za to. Najraje lovi velik plen, kot so jelen, tapir, pes, ter celo anakonde in kajmane. Mačka pa bo jedla tudi manjši plen kot so žabe, ptice, ribe, opice, želve in kapibare.
Jaguar svojo žrtev ugrizne globoko v grlo in jih zaduši; ta tehnika je značilna za vse predstavnike skupine panthera. Še raje pa ima metodo za ubijanje, ki je unikatna med mačkami: žrtev ugrizne naravnost skozi temensko kost na lobanji med ušesi s svojimi podočniki.
Podobno kot pri leopardu se tudi med jaguarji občasno pojavijo tako imenovani črni panterji, ki imajo navidez povsem črn kožuh. V sončnem vremenu se opazijo svetlejše rozete, z eno ali več pik v notranjosti, ki so značilne za jaguarja.
Jáguar (znanstveno ime Panthera onca) je največja mačka v Južni in Srednji Ameriki in edini predstavnik vrste iz rodu Panthera v Amerikah. Pleni na tleh živeče sesalce in domače živali. So izredni plavalci, ki lovijo tudi žabe, ribe, želve in manjše aligatorje.
V naravi je zaradi lova, ki je posledica njenega privlačnega kožuha, že zelo redka.
Jaguar (Panthera onca) är det största kattdjuret på den amerikanska kontinenten och förekommer i de tropiska delarna av Nord-, Central- och Sydamerika.
Jaguaren har en kroppslängd på 112-185 centimeter och en mankhöjd på 68–76 centimeter. Honan väger mellan 46 och 91 kilogram och hanen väger mellan 56 och 113 kilogram. De största jaguarer som har dokumenterats vägde omkring 161 kg.[2] Svansens längd ligger mellan 45 och 75 centimeter. Till utseendet är jaguaren på ovansidan oftast gulbrun, orangebrun eller rödbrun med svarta oregelbundna fläckar, och liknar därmed arten leopard, som förekommer i Gamla världen.[3] På undersidan varierar pälsens grundfärg hos de flesta individer mellan ljusbrun och vitaktig. Fläckarna på övre halsen, ryggen och kroppssidorna bildar rosetter som ibland har mindre svarta punkter i mitten. Vid buken och på extremiteterna förekommer större svarta fläckar som dock sällan är större än rosetterna. Liksom hos leoparden förekommer melanism, som visar sig i helsvart pälsfärg, men fläckarna kan fortfarande urskiljas under rätt ljus.[3] De svarta individerna betecknas ibland, liksom för leoparder, som svart panter.
Jaguarer som lever i regnskogen är oftast mindre och har mörkare färg än deras släktingar som lever på savanner eller i sumpområden.
Individerna blir i genomsnitt större än både geparden och leoparden. Å andra sidan är jaguarens svans i jämförelse till bålen kortare än leopardens svans.[3]
Jaguaren finns i Nord-, Central- och Sydamerika, från sydligaste USA till norra Argentina. De största jaguarerna finns i Mato Grosso i Brasilien. I historisk tid fanns de till och med i sydvästra Nordamerika, men de blev med människans utbredning allt mer sällsynta på 1960/1970-talet då cirka 18 000 djur dödades på grund av sin vackra päls (källa?). I september 2012 syntes dock en jaguar i Arizona (sydost om Tuscon) där det nu tros möjligtvis finnas en mindre grupp jaguarer. [4]
När det finns en större vattenansamling i närheten kan jaguaren anpassa sig till flera olika habitat. Den förekommer bland annat i regnskogar, i mera torra lövfällande skogar, på savanner, i träskmarker eller i landskap med högt gräs. Sällan besöker arten torra buskskogar med torniga växter och öknar.[1][3]
Arten vistas vanligen i låglandet och i kulliga områden. Den undviker högplatåer och klättrar i bergstrakter sällan högre än 2 670 meter över havet. Enstaka individer påträffades 3 000 meter över havet.[1]
Jaguarer lever allmänt ensamma och har ett territorium som varierar i storlek beroende på tillgång till föda och framkomlighet. Hanens revir är vanligen större än honans revir och dessutom förekommer stora reviröverlappningar mellan artfränder av olika kön. I den täta regnskogen i Belize har honor ett cirka 10 km² stort territorium medan storleken på hanarnas revir varierar mellan 28 och 40 km².[1] I mera öppna landskap i sydvästra Brasilien lever honor i ett 25 till 38 km² stort territorium och hanarnas revir är ungefär av dubbel storlek. Sällan kan ett revir oberoende av individens kön vara 1000 km² stort. I regioner där växtligheten varierar mycket under olika årstider kan jaguaren byta till ett revir som ligger flera hundra kilometer bort.[3]
Endast när honan är parningsberedd kommer de olika könen nära varandra. Jaguaren har trots sin robusta kroppsbyggnad ganska bra förmåga att klättra i träd, men den jagar oftast på marken. Dessutom simmar den bra och ofta.[3] Individerna är huvudsakligen nattaktiva, men med hjälp av radiometriska undersökningar har det fastställts att de även är aktiva på dagen med en ökad rörlighet under skymningen och gryningen.[3] Under dagen vilar de 40 till 50 procent av tiden. Jaguarer är ändå väldigt aktiva, när de väl är igång. De kan vandra flera kilometer utan att stanna för att äta eller dricka.
Som rovdjur tar de bara animalisk föda, som de får tag i genom att smyga på sitt byte bakifrån. Efter en kort spurt överrumplas bytet av ett slag med tassen. Jaguarer är de enda storkatter som dödar sitt byte genom att sätta sina hörntänder i bytets skalle. Forskaren L.H. Emmons tror att jaguarens kraftiga skalle utvecklades för att öppna reptiler och sköldpaddor med fast skal. Andra bytesdjur är hjortdjur, navelsvin, tapirer, kapybaror, pakor, bältdjur och agutier. Trädlevande djur som primater och sengångare faller sällan offer för jaguaren. Vid vattnet jagar jaguaren även fiskar och till och med kajmaner. På grund av förstöringen av deras levnadsområde och människans utbredning tar de även boskapsdjur. När jaguarer känner sig hotade angriper de även människor. Några forskare har fastställt att jaguarer livnär sig av nästan alla djur som de kan få tag i. I magarna hos några individer hittades över 85 olika bytesdjur. Efter jakten äts bytet vid ett skyddat ställe.
Jaguarer har huvudsakligen ingen särskild parningstid. Bara hos individer i norra utbredningsområdet ligger parningstiden mellan slutet av november och slutet av januari. Efter dräktigheten, som tar omkring hundra dagar, föder honan en eller två ungar, som vid denna tidpunkt är blinda och har ullig men tydligt fläckad päls. För ungarnas uppfödande är honan huvudsakligen ansvarig, men hanen hjälper också till. Efter sex veckor har ungarna samma storlek som en vuxen huskatt och börjar att följa föräldrarna på deras vandringar. Efter första eller andra året lämnar ungarna föräldrarna. Jaguarer är oftast könsmogna vid tre års ålder. Medellivslängden ligger i naturen vid tio till tolv år och i fångenskap mellan 20 och 22 år.
Jaguarer och pumor förekommer ofta i samma utbredningsområde. I dessa regioner jagar pumor huvudsakligen mindre djur i närheten av vatten för att undvika konkurrensen med jaguaren. Dessa två kattdjur tar skilda vägar och angriper inte varandra.
Jaguaren är den art som skilde sig tidigast från andra djur i släktet Panthera. Några forskare anser arten Panthera gombaszoegensis som direkt föregångare. Andra forskare betraktar samma art som anfader för lejonet. Tidiga släktingar till jaguaren vandrade över Berings sund till norra Amerika. Till och med i pleistocen låg den norra gränsen för artens levnadsområde i regionen som idag är delstaten Washington. Jämfört med jaguarerna under istiden är de nu levande individerna mindre och smalare.
Hos många ursprungsbefolkningar i Amerika spelar jaguarer en betydande roll som fabeldjur eller gudomlighet. Mayafolket dyrkade en gud i jaguargestalt som var härskaren över underjorden. Olika mayakungar smyckade sig med jaguarpäls och deras adliga familjer hade namn med anknytning till jaguaren. Även bland aztekerna fanns en krigarkast som bar jaguarpäls.
I samband med människans utbredning anses jaguaren idag allt mer som skadlig för djurhållning. Bara under de senaste årtiondena har artens naturliga levnadsområde minskat med nästan 50 procent. Trots att handeln med jaguarpäls har förbjudits genom CITES-överenskommelsen faller många individer offer för tjuvskyttar. Dessa jagar arten på grund av att de får högre vinster för pälsen på den svarta marknaden. Jaguaren listas inte än som utrotningshotad, men beståndet minskar på ett oroväckande sätt.
Efter att pälshandeln och jakten förbjudits har jaguaren försvunnit i takt med att regnskogsområden huggits ner och röjts till åkrar och nya boplatser.
Ordet jaguar spreds via portugisiskan och härstammar från den sydamerikanska språkgruppen tupí-guaraní. På guaraní heter det numera yaguareté 'äkta jaguar' eftersom ordet yaguará, ursprungligen använt för alla köttätande fyrfotingar, kom att användas specifikt för den importerade hunden.
Hos äldre mayagenerationer var ordet jaguar en kunglig titel för prinsar, prinsessor och härskare.
Wikimedia Commons har media som rör Jaguar.
Jaguar (Panthera onca) är det största kattdjuret på den amerikanska kontinenten och förekommer i de tropiska delarna av Nord-, Central- och Sydamerika.
Panthera onca to zwiyrzã ze typu chordata, ze rzyndu carnivora, ze grōmady cycaczy ze familije felidae, co je ôpisoł Linnaeus we 1758 roku[2]. Wystympuje we Pōłnocnyj, Postrzodkowyj i Połedniowyj Ameryce[1].
Panthera onca to zwiyrzã ze typu chordata, ze rzyndu carnivora, ze grōmady cycaczy ze familije felidae, co je ôpisoł Linnaeus we 1758 roku. Wystympuje we Pōłnocnyj, Postrzodkowyj i Połedniowyj Ameryce.
Jaguar (Panthera onca), kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan (bazen ABD’nin güneybatısında da görülebilir) Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.
Benekli kedi, fiziksel olarak daha çok parsa benzese de daha güçlü yapısı, davranışsal ve habitat özellikleri ile kaplana daha yakındır. Tercih ettiği habitat cengel olsa da, ormanlık araziden açık araziye kadar çeşitli alanlarda yaşar. Genel olarak su kenarlarında bulunur ve kaplan gibi yüzmekten hoşlanan kediler olarak dikkat çekerler.
Jaguar genel olarak yalnız dolaşan, avını izleyip pusuya düşüren bir avcıdır ve avını seçerken fırsatçı davranır. Aynı zamanda ekosistemi dengelemek ve av türlerinin nüfuslarını kontrol altında tutmak konusunda önemli rol oynayan hem süper hem de kilittaşı avcıdır. Jaguar, diğer kedilere göre bile oldukça kuvvetli bir çeneye sahiptir.[1] Kuvvetli çenesi sayesinde zırhlı sürüngenlerin kabuklarını deler ve memeliler arasında sıradışı olan bir öldürme yöntemi kullanır. Beyne ölümcül darbeyi indirmek için doğrudan avının kafatasını iki kulağının arasından ısırır.[2]
Jaguar kelimesinin etimolojisi tam olarak belli değildir. Bazı kaynaklar Güney Amerika Tupi dilinden Portekizce’ye geçtiğini belirtir.[3] Başka bazı kaynaklar bu sözcüğün Guarani diline ait olduğunu savunur. Tupi dilindeki özgün ve tam isim jaguaradır ve aynı zamanda tüm etçil hayvanları tanımlamak için de kullanılır.[3][4] Birleşik hâli olan jaguareté sözcüğündeki -eté "gerçek" anlamına gelir.[4] Guarani dilindeki yaguareté sözcüğü de "gerçek yırtıcı hayvan",[5] , "köpek gövdeli",[6] ya da "yırtıcı köpek" diye farklı çevirilere sahiptir.[7] İlk etimolojik raporlara göre jaguara sözcüğü "avını bir kerede öldüren hayvan" anlamına gelir ve bu bilgi birçok kaynakta bulunmaktadır.[8] Ancak bu bilginin doğru olmadığı öne sürülmüştür.[4] Birçok Orta ve Güney Amerika ülkesinde bu kediye el tigre ("kaplan") denir.
Panthera onca bilimsel adının ilk kısmının Yunanca pan- ("tüm") ve ther ("hayvan") sözcüklerinden türetildiği söylense de, bu da halk arasında yayılmış doğru olmayan bir etimolojik yorumdur. Panthera büyük olasılıkla Doğu Asya kaynaklıdır ve "sarımsı hayvan" ya da "beyazımsı sarı" anlamlarına gelir.[9]
Onca sözcüğünün, hayvanın güçlü pençeleri nedeniyle "çengel" ya da "kanca" olduğu söylense de en doğru etimolojik yorum basitçe, hayvanın Portekizce ismi olan onçadan (on-sa) geldiğidir.
Jaguar Panthera onca, Panthera cinsinin Yeni Dünya’daki tek temsilcisidir. DNA araştırmalarıyla elde edilen kanıtlara göre aslan, kaplan, pars, jaguar, kar parsı ve bulutlu pars ortak bir ataya sahiptir ve bu da yaklaşık altı ile on milyon yıl önceye dayanır.[10] Fosil kayıtları, Panthera cinsinin 2 ile 3,8 milyon yıl önce ortaya çıktığını göstermektedir.[10][11] Bulutlu pars (Neofelis nebulosa) genel olarak bu grubun başına konur.[10][12][13][14] Diğer türlerin evrim ağacındaki konumu değişik çalışmalarda farklılık gösterir ve henüz çözülememiştir. Çalışmaların çoğu kar parsını Panthera cinsine katar,[10][12][14] kar parsının bilimsel adının Uncia uncia[15][16] ya da Panthera uncia[10][12][13][14] olması konusunda belirli bir ortak görüş yoktur.
Morfolojik kanıtlara dayanan Britanyalı zoolog Reginald Pocock, jaguarın daha çok pars ile bağlantılı olduğu sonucuna varmıştır.[14] Ancak DNA kanıtları yetersizdir ve çalışmadan çalışmaya jaguarın konumu değişiklik gösterir.[10][12][13][14] Avrupa jaguarı (Panthera gombaszoegensis) ve Amerika aslanı (Panthera atrox) gibi soyu tükenmiş Panthera türlerinin fosilleri incelendiğinde hem aslanların hem de jaguarların özelliklerini gösterdikleri görülür.[14] Jaguar mitokondriyal DNA’sının analizi, türün ortaya çıkışını fosillerin belirttiğinden daha yeni bir tarih olan 280.000 ile 510.000 yıl öncesine dayandırmaktadır.[17]
Jaguar alttürlerinin en son betimlemesi 1939 yılında Pocock tarafından yapılmıştır. Pocock, coğrafî orijin ve kafatası morfolojisine dayanarak sekiz alttürü belirlemiştir. Ancak tüm alttürleri dikkatle inceleyebilmek için yeterli sayıda örneğe sahip olmaması nedeniyle önerdiği alttürlerin bir kısmı için şüphelerini belirtmiştir. Daha sonraları çalışmalarının değerlendirilmesi sonucu yalnızca 3 alttür önerilmiştir: P. o. onca, P. o. paraguensis ya da P. o. palustris, P. o. hernandesii[18]
Çok iyi tanımlanmış alttürler oluşturma konusunda son yıllarda yapılan çalışmalar da başarısız olmuştur ve artık kabul görmemektedir.[19] Larson (1997) jaguarın morfolojik değişikliklerini incelemiş, güneyde ve kuzeyde yaşayanlar arasında farklılık olduğunu göstermiştir. Ancak varolduğu ileri sürülen alttürler arasında, alttür olacak kadar büyük farklılıklar bulamamıştır.[20] Eizirik ve arkadaşlarının 2001 yılında yaptıkları genetik bir çalışma, belirgin bir coğrafi alttür dağılımının olmadığını göstermiş, ancak Amazon Nehri gibi büyük coğrafi engellerin farklı popülasyonlar arasındaki gen alışverişini sınırladığını da ortaya koymuştur.[17] Sonraki daha detaylı bir çalışma, Kolombiya’daki jaguarların tahminî popülasyon yapısını doğrulamıştır.[21]
Pocock'un alttür sınıflandırması hâlâ kedinin genel tanımları arasında belirtilmektedir.[22] Seymore bunları üç alttürde gruplandırmıştır:[18]
Jaguar güçlü kaslara sahip bir hayvandır. Vücut ölçüleri önemli değişiklikler gösterir. Ağırlığı genellikle 56–96 kilogram arasında dolaşsa da 131–151 kilogram gelen daha iri jaguarlarla (dişi aslan ve kaplanların ortalama ağırlığına erişir) 36 kilogram gelen daha küçük jaguarlar da kaydedilmiştir. Dişiler genelde erkeklerden %10–20 daha küçüktür. Kedinin boyu 1,62–1,83 metre arasında değişir ve bu boya kuyruk 75 santimetre daha ekler. Omuz yükseklikleri 67–76 santimetre arasındadır.[24]
Bölgeler ve habitatlar arasında boyut farklılıkları da ortaya çıkarılmıştır. Kuzeyden güneye gidildikçe boyut büyür. Meksika’nın pasifik sahilinde Chamela-Cuixmala Biyosfer Rezervi’nde jaguarlar üzerine yapılan bir çalışma yaklaşık bir puma boyutlarında yalnızca 30–50 kilogramlık jaguarların varlığını göstermiştir.[25] Buna karşın Brezilya’da Pantanal bölgesinde yapılan bir çalışmada da ortalama jaguar ağırlığı olarak 100 kilogram bulunmuştur.[26] Orman jaguarları açık alanda bulunan jaguarlara göre daha koyu renklerde ve daha küçüktürler. Bunun nedeni büyük bir ihtimalle ormanlık alanlarda büyük otçul avların daha az olmasıdır.[27]
Kısa ve kalın bacak yapısı jaguarın iyi tırmanmasını, sürünerek ilerlemesini ve yüzmesini sağlar.[24] Kafa sağlamdır ve çene aşırı bir şekilde güçlüdür. Jaguarların tüm kedigiller içinde en güçlü ve memeliler içinde de ikinci en güçlü çeneye sahip olduğu önerilmiştir. Bu güçlülüğün nedeni jaguarların kaplumbağa kabuklarını bile delecek kadar güçlü olmak için adaptasyonudur.[2] Vücut oranına göre ısırma gücünün karşılaştırması jaguarı aslan ve kaplanın önünde, bulutlu parsın yanında en üst sıraya oturtmuştur.[1] National Geographic dergisinin özel bir sayısı da jaguarın dünyanın en kuvvetli kedisi olduğunu önermiştir.[28] Bir jaguarın, 300 kg'lık bir boğayı bile çenesiyle 8 metre sürükleyebileceği ve en ağır kemikleri bile ezebileceği bildirilmiştir.[29] Jaguar cengel içinde 300 kilograma kadar olan hayvanları avlar, kısa ve kalın fiziksel yapısı avına ve çevresine göre geçirdiği adaptasyonun bir sonucudur.
Jaguarın postu asıl sarımsı kahverengi renkteyse de kızıl-kahverengiden siyaha kadar çeşitlilik gösterir. Kedinin kürkü cengel habitatında kamufle olabilmek için gül tarzı beneklerle kaplıdır. Post üstündeki benekler bir jaguardan diğerine farklılık gösterir, gül şeklindeki benekler farklı tipte bir ya da birkeç benek içerebilir. Genellikle kafa ve boyundaki benekler dolu, boşluk olmayan beneklerdir. Kuyruk bölgesinde de aynı şeklde olan benekler birleşerek bir kuşak haline gelir. Göbek, boyunaltı ve ayakların dış yüzleri ile aşağı yanlar beyazdır.[24]
Bu türde melanizm diye bilinen durum oluşur. Melanizme sahip tip benekli tipten daha az yaygındır. Güney Amerika bölgesinde yüzde altılık bir oran bildirilmiştir.[30] Melanizm baskın allelin sonucudur.[31] Melanizm olan jaguarlar tamamen siyah görünseler de yakından incelendiğinde benekler hâlâ görülebilirdir. Melanizmi olan jaguarlar halk arasında kara panter olarak bilinse de ayrı bir tür oluşturmazlar. Bazen beyaz panter diye adlandırılan nadir görülen albino bireyler, diğer kedilerde olduğu gibi jaguarlar arasında da görülür.[27]
Jaguar parsa çok benzer ama daha kısa ve kalın yapısı vardır. İki hayvan, postlarının üzerindeki gül şeklindeki beneklerden ayırtedilebilirler. Jaguarın benekleri sayıca daha az ve büyüktür. Genelde koyu renklidir ve kalın çizgili beneklerin ortasındaki küçük benekler parsda bulunmaz. Jaguarın kafası daha yuvarlaktır, daha kısa ama kalın bacakları vardır.[32]
Dişi jaguarlar cinsel olgunluğa yaklaşık iki yılda gelirken erkek jaguarlar üç ya da dört yıl sonra ulaşırlar. Doğal ortamında kedinin yıl boyunca çiftleştiği sanılmaktadır ancak av arttığında doğumların sayısı da artış gösterir.[33] Esaret altındaki erkek jaguarlarda yapılan çalışma yıl boyunca çiftleşme varsayımını destekler. Semen özellikleri ve boşalma kalitesinde mevsimsel değişikliklere rastlanmamış ancak esaret altında üreme başarısının düşük olduğu gözlemlenmiştir.[34] Dişilerin âdeti 37 günlük çevrimin içinde 6–17 gün sürer ve dişiler idrar ile bıraktıkları koku ve daha yüksek ses tonu ile çiftleşmeye hazır olduğunu bildirir.[33]
Eşler çiftleştikte sonra ayrılır ve yavruların bakımını dişi yapar. Hamilelik 93-105 gün arası sürer ve dişi sıklıkla iki bazen de dörde kadar varan sayıda yavrular. Yavrular doğduktan sonra anne erkeklerin etrafta dolaşmasına izin vermez. Kaplanlarda da görülen bu davranış yavru yamyamlığını önlemek içindir.[35]
Gözü kapalı doğan yavrular iki hafta sonra gözlerini açar. Üç ayda sütten kesilen yavrular anneleriyle birlikte ava çıkmadan önce altı aylık olana kadar inlerinen ayrılmaz.[36] Yavrular bir ile iki yıl arasında anneleriyle birlikte kaldıktan sonra kendilerine ait bir bölge oluşturmak için ayrılırlar. Genç erkekler önceleri göçmendir ve yaşlı erkeklerle kendilerine ait bir bölge oluşturana kadar itişip kakışırlar. Doğal yaşam alanlarında jaguarların yaşam süresi 12 yıl civarındadır. Esaret altında 23 yıl kadar yaşadıkları görülmüştür ki bu onları en uzun yaşayan kedilerin arasına sokar.[26]
Kedilerin çoğunluğu gibi, anne-yavru gruplarının dışında jaguar tek başına dolaşır. Erişkinler genelde kur yapmak ve çiftleşmek için bir araya gelir[35] ve kendilerine geniş bölgeler ayırırlar. Dişilerin 25 ile 40 km² lik bölgeleri birbirini kesebilir ama hayvanlar genellikle yüz yüze gelmekten kaçınır. Erkeklerin bölgeleri av ve yeterli alan durumuna göre yaklaşık iki katı yer kaplar ve birbirini kesmez.[35][37] Pençe izleri, idrar ve dışkı bölgeyi belirlemek için kullanılır.[38]
Diğer büyük kediler gibi jaguar da kükreyebilir. Genellikle, bölge ve eş için rakiplerini uyarmak amacıyla kükrerler. Doğal yaşam yerlerinde bireyler arasında karşılıklı kükremeler gözlemlenmiştir.[39] Kükremeleri tekrar eden bir öksürüğe benzer ve bazen miyavlama ile homurdanma sesleri de çıkarırlar.[26] Çok nadir de olsa erkekler arasında çiftleşme nedeniyle kavga çıkabilir ama genellikle saldırgan davranışlarda bulunmadıkları gözlemlenmiştir.[38] Çıkan kavgalarda anlaşmazlık konusu genellikle bölge hakimiyetidir. Bir erkeğin bölgesi içinde iki ya da üç dişinin bölgesi yer alır ama başka bir erkeğin girmesine tahammül edemezler.[35]
Jaguar genellikle gece hayvanı olarak tanımlanırsa da daha çok yarı karanlıkta (gündoğuşundan önce ve günbatışından sonra) aktiftir. Erkekler de dişiler de avlanır ama erkekler daha büyük bölgede olduklarından her gün daha çok yol katederler. Av olduğu takdirde jaguar gündüzleri de avlanabilir. Zamanının %50-60’ını aktif olarak geçiren jaguar oldukça enerjik bir kedidir.[27] Bulunması zor olan jaguarın doğal yaşam alanlarına kolay erişilemediğinden, gözlemlenmesi oldukça zor bir hayvandır.
Tüm kediler gibi jaguar yalnızca et ile beslenen bir etçildir. Fırsatçı bir avcıdır ve 85’e yakın türü avlar.[27] Jaguar büyük avları tercih eder ve geyik, tapir, pekari, köpek ve kaymanları bile avlar. Ancak kedi, kurbağa, fare, kuş, balık, ve evcil hayvan gibi yakalayabildiği her türlü hayvanı yiyebilir.[40]
Jaguar Panthera cinsinde yaygın olan derin ısırık ve boğma tekniğini kullansa da kediler arasında istisna teşkil eden kendine has bir öldürme yöntemini tercih ederek, köpekdişleriyle avının kulakları arasından şakak kemiklerini ısırarak doğrudan beynini deler. Emmons (1987) bu tekniğin Pleistocene dönemin sonunda türlerin yokolması ve jaguarların temel avlarının kaplumbağa olması nedeniyle kaplumbağa kabuklarını kırarak açabilmek için bir uyum sağlama olduğunu önermiştir.[27][39] Kafatası ısırığını memeliler için uygulayan jaguar, cayman gibi avlarda ise arkaya sıçrayarak omuriliğine zarar verdiği avını hareketsizleştirir. Kaplumbağa kabuğunu kırabilecek güçte olsa da, kabuğun içindeki etleri sıyırarak da yiyebilir.[35] Köpek gibi avlarda ise kafatasını kırabilecek bir pençe darbesi yeterli olur.
Jaguar eğer sürek avındaysa, avını izleyip pusuya düşürür. Orman patikalarında yavaşça dolanarak pusuya düşürmeden ve saldırmadan önce avını dinler ve izler. Jaguar saklandığı yerden ve genelde hedefinin ölü noktasından çevik bir sıçrayışla saldırır. Türün pusu yetenekleri, hem yerliler hem de saha araştırmacıları tarafından hayvanlar dünyasında eşine pek rastlanmayan bir yetenek olarak görülür. Pusu yeteneği büyük bir ihtimalle çok farklı ortamlarda süper avcı olmanın geliştirdiği bir yetenektir. Pusuda avın arkasından suya sıçramak da yer alır. Yüzerlerken çok rahat bir şekilde avlarını öldürebilirler. Öyle kuvvetlidirler ki genç bir inek ölüsünü dahi bir ağacın üzerine çıkarabilirler.[35]
Avını öldürdükten sonra cesedini çalılığa ya da gözden uzak başka bir noktaya taşır. Avını karnından değil de boyun ve göğsünden yemeye başlar. Kalp ve ciğerlerden sonra omuzlarını yer.[35] Türün 34 kilogramlık en zayıf üyelerinin günlük besin gereksinimlerinin 1,4 kilogram olduğu tahmin edilmiştir.[41] 50-60 kilogram arasında esaret altındaki hayvanlar için günlük besin miktarı olarak 2 kilogramdan fazla et önerilmektedir.[42] Doğal ortamlarında bu değer değişkenlik gösterir çünkü avının yakalanması ve öldürülmesinde önemli ölçüde enerji harcayan yırtıcı kedi bir kerede 25 kilogram et yedikten sonra açlık dönemine girer.[43]
Fosil incelemelerine göre jaguar iki milyon yıllık bir yaşa sahiptir[22] ve Pleistosen döneminde Bering kara köprüsünden geçtiğinden beri bir Amerikan kedisidir. Panthera onca augusta adı verilen en yakın atası günümüzdeki kediden daha büyüktür.[21] Günümüzdeki dağılımı Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Breziya Amazonu’nun büyük bir kısmı dahil olmak üzere Güney Amerika’ya uzanır.[44] Bu dağılım içinde kalan ülkeler ABD, Arjantin, Belize, Bolivya, Brezilya, Ekvador, Fransız Guyanası, Guatemala, Guyana, Honduras, Kolombiya,Kosta Rika, Meksika, Nikaragua, Panama, Paraguay, Peru, Surinam, ve Venezuela yer alır. El Salvador ve Uruguay’daki jaguar soyu tükenmiştir.[15]
Listeye ABD'nin eklenmesinin sebebi güneybatıda özellikle Arizona, New Mexico ve Teksas'ta görüldüğü bildirilen jaguarlardır. 1990'ların başında, jaguarların yaşam alanları Güney Kaliforniya ve batı Teksas'a kadar kuzeye uzanıyordu.[41] Jaguarlar, "Tehdit altındaki türler yasası" ile ABD’de koruma altına alınmış ve postu için hayvanların avlanması yasaklanmıştır. 2004 yılında doğal yaşamı koruma memurları Arizona’nın güneyinde jaguarları görüntülediler. Arizona’da sürekli bir popülasyonun yaşaması için yeterli bir av miktarı, öldürülmekten korunmaları ve Meksika’daki popülasyon ile bağlantılarının sağlanması gereklidir.[45]
Türün tarihsel dağılımına Amerika Birleşik Devletleri’nin güney kısmının tamamına yakını, güneyde de Güney Amerika kıtasının hemen hemen tamamı dahildir. Toplamda kuzey sınırı 1.000 km, güney sınırı da 2.000 km gerilemiştir. 40 milyon ile 11,5 milyon yıl öncesine ait Buz Çağı'ndan kalma jaguar fosilleri Missouri'ye kadar kuzeydeki bazı kazı alanları da dahil olmak üzere farklı yerlerde günyüzüne çıkarılmıştır. Fosiller, günümüzdeki ortalama ağırlıktan oldukça fazla olan 190 kilogramlık jaguarların varlığını ortaya çıkarmıştır.[46]
Kedinin habitatına Güney ve Orta Amerika’nın yağmur ormanları, kısmen sel altında kalan açıklık sulak araziler, ve kuru otlaklar dahildir. Jaguar, bunların arasında en çok yağmur ormanlarını tercih eder.[27] Kedi, Arjantin pampaları, Meksika’nın kurak düzlükleri ve güneybatı ABD gibi kuru habitattaki yerini çok hızlı kaybetmiştir.[15] Kedi tropik, subtropik ve kuru yaprakları dökülen ormanlara yayılmıştır. Su ile bir arada düşünülen jaguar genellikle nehir kenarlarında, bataklıklarda ve avlarını izlemeye yarayan yoğun yağmur ormanlarında yaşarlar. Jaguarlar 3.800 metre kadar yüksek rakımlarda da bulunur ama genellikle dağ ormanlarını tercih etmezler ve orta Meksika'nın yüksek platoları ile And dağlarında bulunmazlar.[27]
Jaguar bir süper avcıdır, yani besin zincirinin en üstünde yer alır ve onu avlayan başka bir tür yoktur. Jaguar ayrıca kilittaşı tür olarak otçul ve tanecil hayvanların popülasyonlarını kontrol ederek orman sisteminin yapısal bütünlüğünü sağlar.[25][47] Ancak jaguar gibi türlerin ekosistemler üzerinde tam olarak ne gibi bir etkisi olduğunu belirlemek oldukça zordur çünkü türün olmadığı ve bulunduğu bölgelerden veri toplamak ve insan aktivitesinin etkisini dikkate almak gerekir. Genel olarak kilit türlerin eksikliğinde orta büyüklükteki avcı türlerinin popülasyonunun arttığı ve bunun da birbirini izleyen negatif etkileri olduğu düşünülür,[48] ancak saha çalışmaları bunun doğal bir değişiklik olacağını ve popülasyon artışlarının süreklilik arzetmeyeceğini göstermiştir. Dolayısıyla kilit tür varsayımı tüm bilimadamları tarafından desteklenmez.[49]
Jaguarların diğer avcılar üzerinde de etkisi bulunur. Jaguar ve Amerika kıtasındaki ikinci büyük kedi puma, sıklıkla simpatriktir (aynı bölgeyi paylaşan birbiriyle bağlantılı türler) ve sıklıkla beraber incelenmişlerdir. Jaguar ile simpatrik olan pumalar genelde daha küçüktürler çünkü büyük avları jaguar, küçük avları da puma aldığından, bu pumalar normalden küçük kalırlar.[50] Bu durum pumaların yararınadır. Küçük avlar dahil olmak üzere daha geniş av seçenekleri olan pumalar insanların değiştirdiği doğada jaguarlara karşı daha dayanıklıdırlar.[25] Her iki tür de neredeyse tehdit altındaki tür olarak ilan edilmelerine rağmen puma önemli ölçüde daha büyük bir dağılıma sahiptir.
Jaguar, Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik tarafından neredeyse tehdit altındaki tür olarak değerlendirilmiş olup[15] yakın gelecekte soyu tükenme tehdidi altına girebilir. Tarihsel kuzey yerleşim alanlarını hemen hemen kaybetmesi, şu anda bulunan yerlerde bölünmelerin artması bu durumun seçilmesinde etken olmuştur. Jaguar popülasyonu günümüzde azalmaktadır. Wildlife Conservation Society (Vahşi Yaşamın Korunması Topluluğu) tarafından yaptırılan detaylı çalışmalar sonucunda jaguarın tarihsel yaşam alanlarının %37’sini kaybettiği, %18’inde de durumunun ne olduğunun bilinmediği ortaya çıkarılmıştır. Ancak geriye kalan yaşam alanlarında, özellikle Amazon havzasında ve buraya komşu olan Gran Chaco ile Pantanal’da uzun dönem hayatta kalma olasılığı, umut verici bir şekilde, %70 olarak belirlenmiştir.[44]
Jaguar için önemli riskler; habitatının olduğu ormanların yokedilmesi, insanlarla yiyecek için olan rekâbet[15] ve besledikleri hayvanları avlayan kedileri öldüren çiftçilerdir. Bir kere alıştıktan sonra jaguarların beslenmesinin önemli bir kısmını büyükbaş hayvanlar oluşturur. Otlak yapmak için arazi açılması, tür için tehdit unsuru olsa da Güney Amerika’ya ilk kez büyükbaş hayvanlar getirildiğinde bu yeni avdan faydalanan jaguarların başlangıçta popülasyonu artmış olabilir. Beslenen hayvanları çok sık avlamaları nedeniyle çiftlik sahipleri sürekli çalışan jaguar avcıları kiralamıştır ve jaguarlar görüldükleri yerde öldürülürler.[26]
Jaguar Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme’nin 1. maddesi ile korunmaktadır: Jaguar ya da herhangi bir parçasının uluslararası ticareti yasaklanmıştır. ABD, Arjantin, Fransız Guyanası, Honduras, Kolombiya, Nikaragua, Panama, Paraguay, Surinam, Uruguay ve Venezuela’da avlanmaları yasaklanmıştır. Brezilya, Guatemala, Kosta Rika, Meksika ve Peru’da avlanma yalnızca sorun çıkaran hayvanlarla sınırlandırılmış iken Bolivya’da jaguar avı hâlâ serbesttir. Ekvador ve Guyana’da tür herhangi bir koruma altında değildir.[22]
Süregelen korunma çabalarının içinde çiftçilerin bilgilendirilmesi ve ekoturizmin gelişmesine yardımcı olunması yer alır.[51] Jaguar genel olarak "şemsiye tür" olarak tanımlanır yani yaşadığı yer ve habitat gereksinimi öyle geniştir ki onun korunma altında olmasıyla birçok küçük tür de korunacaktır.[52] Korunma örgütleri, jaguara birbirine bağlı habitat sağlamaya çalışarak diğer türlerin de bu korunmadan yararlanması için çalışır.[51]
Türün yaşadığı alanların tamamına ulaşılamadığı için (orta Amazon bölgesi gibi) sayılarını tahmin etmek zordur. Araştırmacılar genel olarak özel biyobölgeler üzerine yoğunlaşır ve tür genelinde bir analize pek rastlanmaz. 1991 yılında Belize’de 600 ile 1.000 hayvanın yaşadığı tahmin edilmiştir. Bir yıl öncesinde Meksika’nın 4.000 km² lik Calakmul Biyosfer Rezervi’nde 125 ile 180, Chiapas eyaletinde de 350 hayvanın yaşadığı tahmin edilmiştir. Guatemala’daki 15.000 km² lik komşu Maya Biyosfer Rezervi’nde 465 ile 550 hayvan olabilir.[53] GPS-telemetrisi kullanılan 2003 ve 2004 yıllarındaki çalışmalarda kritik Pantanal bölgesinde 100 km² de altı ile yedi jaguar bulunduğu görülmüştür (bu sayı, geleneksel yöntemlerle yapılan bir çalışmada 10 ile 11 olarak hesaplanmıştı). Buradan anlaşılan, çoğunlukla kullanılan örnekleme yöntemlerinin kedilerin gerçek sayısını abarttığıdır.[54]
Jaguar, uzun çağlar boyunca Orta ve Güney Amerika’da gücün ve kuvvetin sembolü olmuştur. Kolomb öncesi Mezoamerika kültürünün kaynaklandığı Olmek kültüründe belirgin bir "jaguaradam" kavramı gelişmiştir. Stilize jaguar ve jaguara benzeyen insan figürleri ve heykelleri bulunur. Daha sonraki Maya uygarlığında jaguarın ölüler ile yaşayanlar arasındaki iletişimi kolaylaştırdığına ve kraliyet ailesini koruduğuna inanılırdı. Mayalar bu güçlü kedileri ruhsal dünyadaki dostları olarak görmüş ve krallarına içinde jaguar sözcüğü geçen resmî adlar vermiştir. Aztek uygarlığı, yönetenlerin ve savaşçıların sembolü olarak jaguar imajını paylaştı ve jaguar güçlü tanrı Tezcatlipoca'nın totem hayvanı olarak görüldü.
Jaguar çağdaş kültürde sıklıkla karşılaşılan bir semboldür. Guyana’nın resmî hayvanıdır ve ülke armasında yer alır.[55] Çok sıklıkla ürün adı olarak kullanılan jaguar en çok lüks araba markası olarak tanınır. 1960’ların başında Fender Müzik Aletleri sörf müziği yapanlara yönelik Jaguar adını verdikleri bir elektrogitar modelini üretti.
Amerika Birleşik Devletleri'nin Milwaukee kentindeki bir hayvanat bahçesinde otururken fotoğraflanan bir jaguar (Panthera onca). Kedigiller familyasının dört büyük kedisinden biri olan jaguar, genel olarak yalnız dolaşır ve çok iyi bir avcıdır.
.JPG)
.jpg)
_(6766663197).jpg)
.jpg)
_male_Three_Brothers_River_(cropped).JPG)
.jpg)
_skin.jpg)
.svg){kind=small}
|erişimtarihi= (yardım) |erişimtarihi=, |tarih=, |year= / |date= mismatch (yardım) Başlığın diğer anlamları için Jaguar (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Jaguar (Panthera onca), kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan (bazen ABD’nin güneybatısında da görülebilir) Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.
Benekli kedi, fiziksel olarak daha çok parsa benzese de daha güçlü yapısı, davranışsal ve habitat özellikleri ile kaplana daha yakındır. Tercih ettiği habitat cengel olsa da, ormanlık araziden açık araziye kadar çeşitli alanlarda yaşar. Genel olarak su kenarlarında bulunur ve kaplan gibi yüzmekten hoşlanan kediler olarak dikkat çekerler.
Jaguar genel olarak yalnız dolaşan, avını izleyip pusuya düşüren bir avcıdır ve avını seçerken fırsatçı davranır. Aynı zamanda ekosistemi dengelemek ve av türlerinin nüfuslarını kontrol altında tutmak konusunda önemli rol oynayan hem süper hem de kilittaşı avcıdır. Jaguar, diğer kedilere göre bile oldukça kuvvetli bir çeneye sahiptir. Kuvvetli çenesi sayesinde zırhlı sürüngenlerin kabuklarını deler ve memeliler arasında sıradışı olan bir öldürme yöntemi kullanır. Beyne ölümcül darbeyi indirmek için doğrudan avının kafatasını iki kulağının arasından ısırır.
Ягуа́р[2][3][4], пантера ягуар[4] (Panthera onca) — третій за розмірами у світі і найбільший та найсильніший представник родини котячих у Новому світі. Зовнішньо схожий на леопарда, проте за екологічними характеристиками скоріше нагадує тигра. Має надзвичайно потужний укус, навіть у порівнянні з іншими великими кішками[5]. Ягуар здатен прокусити панцир броньованих рептилій[6] та використовує незвичайний спосіб вбивства: кусає безпосередньо через череп жертви між вухами, щоб завдати смертельного укусу в мозок[7].
Ареал ягуара тягнеться від центральної Америки до боліт і сельви Мату Гросу, а також півночі Аргентини. Найкрупніші ягуари мешкають в бразильському штаті Мату-Гросу. Ягуари повністю винищені в Сальвадорі та Уругваї.
Основні місця проживання ягуара — тропічні дощові ліси і злаковники, але звір зустрічається і в семіарідних районах, зарослих ксерофітними чагарниками. Його зустрічали в гірських лісах, на висоті до 2,000 м, і на океанському узбережжі, де хижак відшукує і викопує черепашачі яйця.
Викопні рештки ягуара датуються пізнім пліоценом (приблизно 2 млн. років). В ті часи ягуар населяв весь південь нинішніх США (останні ягуари були тут винищені близько 1900 року). Зараз ареал ягуара скоротився до третини від початкового.
Назва ймовірно походить від yaguara (jaguarete), що означало «звір, що вбиває одним стрибком». У деяких індіанців Амазонії, наприклад, тупі, ягуар називається схоже — iawa, iawaraté. Цікаво, що в гуарані «jagua» означає «собака». Наукова назва Panthera onca, перекладається як «ловець» і «колючка, шпилька» (маються на увазі могутні кігті ягуара).
Довжина тіла без хвоста 1,1 — 1,9 м, хвіст 45 — 75 см, маса 36 — 113 кг, в окремих випадках понад 120 кг. Рекорд становить 158 кг. Самиця на 20 % менше і легше. Звичайний нормальний дорослий самець крупного підвиду важить близько 90-100 кг.
Спосіб життя ягуарів осамітнений. Як і всі хижі кішки, ягуари — територіальні звірі; площа території одного ягуара займає від 25 (у самиць) до 100 квадратних кілометрів, залежно від ландшафту і кількості дичини, а також статевої приналежності звіра. Як правило, мисливська ділянка самця нагадує за формою трикутник. На своїй території самець полює 3-4 дні в певному районі, а потім переходить на іншу ділянку. Крім того, звір навідується до певних «прикордонних точок» через кожних п'ять або п'ятнадцять днів. З цієї причини ягуар є справжнім бродягою, таким, що постійно «бродить» сельвою. Ягуар украй нетерпимий до інших котячих на своїй території, але досить миролюбний до своїх родичів і мисливські території ягуарів часто перетинаються.
Ягуар є сутінковим хижаком. Його найактивніші мисливські години припадають на час після заходу сонця (приблизно з 18.30 до 21.30) і перед світанком (03.00 до 06.00).
Основна його здобич — капібари і копитні на зразок болотного і білохвостого оленів, мазами, пекарів і тапірів, але він нападає також на птахів, мавп, лисиць, змій, гризунів. Полює ягуар і на черепах — його могутні щелепи здатні розкусити їх панцир. На відміну від пуми, ягуар охоче і часто нападає на худобу. Хижак відмінно плаває і рідко відпускає жертву, яка шукає порятунку у воді. Він також викопує з піску на узбережжі океану черепашачі яйця, іноді кидається на сплячих алігаторів або вихоплює з води рибу.
Улюблений метод полювання ягуара — це засідка у високій траві або на дереві. Зазвичай таку засідку він влаштовує на березі водоймища в траві або на стежках, ведучих до водопою. При нападі на жертву ягуар, як правило, стрибає на неї із спини або з боку, хапаючи за шию. Найчастіше при атаці худоби ягуар прагне повалити жертву, яка смертельно травмується у момент падіння. У більшості корів, загиблих від атаки ягуарів, були зламані шийні хребці в результаті падіння, а голови при цьому — майже закинуті на спину. На відміну від інших крупних котячих, ягуар іноді прокушує жертві череп. Якщо жертва виявила засідку і кинулася врозтіч, ягуар ніколи її не переслідує.
Мисливці Бразилії приписують ягуарові здатність гіпнотизувати свою жертву.
Вбивши здобич, ягуар починає свою трапезу з голови, поступово просуваючись до її задньої частини. Якщо жертва велика, хижак залишається біля неї, вгамовуючи голод в два прийоми, з інтервалом в 10-12 годин. Характерно, що ягуар майже не харчується падлом, а до рештків своєї жертви не повертається.
На полюванні звір видає низьке уривисте, горлове бурчання, а ночами і в шлюбний період оглушливо реве. За індіанським повір'ям, ягуар здатний імітувати будь-який крик птахів або тварин, щоб заманити їх.
Нападів ягуарів на людей відомо дуже мало, а неспровокованих нападів і того менше. Людоїдство серед цих хижаків — явище виняткове. Найчастіше ягуар нападає, коли захищається. Якщо ягуара не провокувати, він зазвичай неагресивний, а швидше цікавий і часто переслідує людину по лісу, не проявляючи ворожих намірів, проте зрідка кидається і на людей.
Люди, що зустріли несподівано ягуара в гущавині, переживали дивне почуття пошани і якогось здивування. От як про зустріч з ягуаром писав англійський мандрівник і зоолог Т. Сандерсон: «Я сильно здригнувся від несподіванки, коли наріст раптом змінив контури і почав поволі підійматися стовбуром. Я повинен звернути вашу увагу на нез'ясовний і дуже цікавий факт: хоча тварина, яку я безпомилково впізнав за силуетом, була хижаком, я не відчував нічого схожого на те надзвичайне відчуття несвідомого жаху, яке відчуваєш побачивши леопарда в Західній Африці, що пронизує вас з голови до п'ят. Переді мною на дереві в яких-небудь дванадцяти футах припав до стовбура ягуар: у місячному сяйві звір здавався величезним, як справжній вибілений місяцем динозавр, але того дурманячого, нудотного жаху він у мене не викликав».
У неволі ягуар доживає до 22-25 років.
Певного сезону розмноження у ягуара немає. Самиця готова до спаровування на третій рік життя. Хоча ягуар — самітна тварина, в період весіль вони можуть збиратися невеликими групами. Характерно, що поєдинків між самцями майже не буває, а вибір партнера повністю залежить від самиці. Після такого вибору наречена переходить на територію обранця. Самець залишається з самицею тільки на період спаровування.
Приблизно через 100 днів після зачаття в лігві серед каменів, в густому чагарнику або дуплі самиця народжує двох-чотирьох дитинчат. У їх візерунку більше чорного, ніж у батьків, причому він складається не з розеток, а з суцільних плям. У лігві молоді ягуари проводять шість тижнів, а з матір'ю полюють до тих пір, поки не підшукають собі відповідну територію для полювання.
У культурах доколумбової Америки ягуар, наймогутніший представник фауни Південної Америки, користувався особливою увагою і почестями. Ольмеки ототожнювали себе з ягуаром; він був головним героєм ольмекського культу і займав в пантеоні богів центральне місце. Зображення ягуара можна було знайти на кам'яних скульптурах і вівтарях цього народу. Майя, що жили в Центральній Америці вважали ягуара (balam) первопредком — троє з чотирьох перших людей носили імена B'alam K'itze (Ягуар-Кедр), B'alam Aq'ab (Ягуар-Ніч) і Ik'ib'alam (Темний Ягуар). Як символ влади, шкури ягуарів і шоломи у формі їх голів носили вожді. У культурі ацтеків бог Теськатліпока часто перетворювався на ягуара, чия плямиста шкура втілювала візерунок зоряного неба.
Борхес оповідає про ацтекського мага Тсинакане, що читає нетлінні письмена, залишені богом на шкурі ягуара.
На значній частині свого колишнього ареалу цей вид майже або повністю винищений. Зіграли свою роль зміна людьми природних місць проживання ягуарів, промисел ради цінного хутра, а також відстріл скотарями, що побоювалися за безпеку своїх стад.
Згідно критеріїв Міжнародного союзу охорони природи ягуар належить до видів, статус яких є близьким до загрозливого. У багатьох країнах вид перебуває під охороною. Відстріл ягуарів дозволено в обмежених обсягах у Бразилії, Мексиці та деяких інших країнах. У Болівії дозволено полювання заради трофеїв.
Нижче наведені факти є сумнівними: Відомий випадок, коли ягуар пішов на відстань 800 км від того місця, де його помітили. З п'яти великих пантерових лев, тигр, леопард і сніжний барс легко схрещуються між собою в неволі, а ягуар піддається схрещуванню тільки з левом. Індіанці Амазонії розповідають, що ягуари виходять з гущавини лісу і грають з дітьми.
|last-author-amp= (довідка) Ягуа́р, пантера ягуар (Panthera onca) — третій за розмірами у світі і найбільший та найсильніший представник родини котячих у Новому світі. Зовнішньо схожий на леопарда, проте за екологічними характеристиками скоріше нагадує тигра. Має надзвичайно потужний укус, навіть у порівнянні з іншими великими кішками. Ягуар здатен прокусити панцир броньованих рептилій та використовує незвичайний спосіб вбивства: кусає безпосередньо через череп жертви між вухами, щоб завдати смертельного укусу в мозок.
Báo đốm châu Mỹ (Danh pháp khoa học: Panthera onca) được biết đến với cái tên tiếng Anh phổ biến là “Jaguar” là một trong bốn loài lớn nhất của họ nhà Mèo bên cạnh sư tử, hổ và báo hoa mai, là loài duy nhất trong số bốn loài này có nguồn gốc ở khu vực châu Mỹ. Phạm vi hiện tại của báo đốm kéo dài từ Tây Nam Hoa Kỳ và Mexico ở Bắc Mỹ, qua phần lớn Trung Mỹ, và phía nam đến Paraguay và miền bắc Argentina ở Nam Mỹ. Mặc dù có những cá thể riêng biệt hiện đang sống ở phía tây Hoa Kỳ, loài này phần lớn đã bị tuyệt chủng khỏi Hoa Kỳ kể từ đầu thế kỷ 20. Chúng được liệt kê là loài sắp bị đe dọa trong Sách Đỏ IUCN; và số lượng của chúng đang giảm dần. Các mối đe dọa bao gồm bị mất và phân mảnh môi trường sống.
Báo đốm còn là loài mèo lớn nhất châu Mỹ và là loài có kích thước lớn thứ ba trong họ nhà mèo (chỉ sau hổ và sư tử), chúng là loài mèo có lực cắn mạnh nhất và có phương pháp tấn công vào đầu nạn nhân thay vì cổ họng. Mặc dù báo đốm Mỹ có ngoại hình tương tự báo hoa mai (Leopard) và có quan hệ họ hàng gần với loài này, chúng cũng rất giỏi leo trèo, nhưng có các tập tính gần với hổ hơn (nhất là tập tính thích nước). Sự khác biệt dễ nhận thấy giữa báo đốm và báo hoa mai ở chỗ là chúng có kích thước lớn hơn và chắc nịch hơn, ngoài ra các khoanh đốm của báo đốm to hơn và bên trong khoanh đốm có các chấm đen vì vậy mới gọi là báo "đốm", chúng cũng có cặp chân ngắn và lùn hơn, đuôi ngắn hơn so với loài báo hoa mai vốn có thân hình dong dỏn cao và đuôi dài hơn, các khoanh đốm của báo hoa mai chụm lại giống như hình bông hoa mai. Báo đốm sống trên một loạt các địa hình có rừng và những nơi có không gian mở, nhưng môi trường sống ưa thích của chúng là rừng lá rộng ẩm nhiệt đới và cận nhiệt đới, đầm lầy và các khu vực nhiều cây cối. Báo đốm thích bơi lội và phần lớn là loài săn mồi đơn độc, tấn công mục tiêu theo kiểu tận dụng cơ hội, rình rập và phục kích, là động vật đứng đầu chuỗi thức ăn ở nơi mà chúng sinh sống. Là một loài chủ chốt, chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc ổn định hệ sinh thái và điều chỉnh quần thể con mồi.
Trong khi thương mại quốc tế về báo đốm hoặc các bộ phận cơ thể của chúng bị cấm khai thác, những cá thể vẫn thường xuyên bị giết, đặc biệt là trong các cuộc xung đột với chủ trang trại và nông dân ở Nam Mỹ. Mặc dù số lượng có giảm, phạm vi của chúng vẫn còn lớn. Với sự phân bố lịch sử của chúng, loài báo đốm đã nổi bật trong thần thoại của nhiều nền văn hóa bản địa Mỹ, bao gồm cả những văn minh Maya và Aztec.
Trong tiếng Anh, từ jaguar có nguồn gốc từ tiếng Tupi-Guarani ở Nam Mỹ. Theo các nhà thám hiểm châu Âu thời kỳ đầu thì jaguara có nghĩa là "con thú có thể giết chết con mồi chỉ bằng một cú nhảy". Tên nguyên thủy và có gốc hoàn toàn bản xứ của loài này là jaguarete. Kỳ lạ là từ jaguar có nghĩa là "chó" trong tiếng Guarani. Jaguar cũng là tước hiệu của hoàng tử hay công chúa hay của vua đang cai trị của người Maya chẳng hạn như của bộ tộc Lenca.
Trong tiếng Tây Ban Nha của Mexico, biệt danh của nó là el tigre: Người Tây Ban Nha thế kỷ 16 không có từ bản địa trong ngôn ngữ của họ cho loài báo đốm, nhỏ hơn một con sư tử, nhưng lớn hơn một con báo, cũng chưa từng gặp nó ở Cựu Thế giới, và được đặt tên như vậy nó theo sau con hổ, vì sự hung dữ của nó đã được biết đến với chúng thông qua các tác phẩm La Mã và văn học nổi tiếng trong thời Phục hưng.
Onca là onça của Bồ Đào Nha, với cây tuyết tùng rơi vì lý do đánh máy, được tìm thấy trong tiếng Anh là ounce cho báo tuyết, Panthera uncia. Nó bắt nguồn từ tiếng Latin lyncea lynx, với chữ L nhầm lẫn với bài viết xác định (tiếng Ý lonza, tiếng Pháp cổ)
Do hoa văn trên người nó tương đối giống loài báo hoa, thể hình gần giống loài hổ mà rất nhiều người châu Mỹ chưa từng nhìn thấy hổ và báo chính cống, nên gọi nó là Hổ châu Mỹ (Amerikanischer Tiger) hoặc Báo châu Mỹ. Hai cái tên này được sử dụng đến tận ngày nay. Ở Mỹ, chúng cũng thường được gọi là hổ châu Mỹ để phân biệt với những con báo Mỹ nhỏ hơn hoặc báo sư tử, mà cũng đã được tìm thấy ở Louisiana vào thời điểm đó[2].
Báo đốm là thành viên Tân Thế giới duy nhất còn tồn tại của chi Panthera. Kết quả phân tích DNA cho thấy sư tử, hổ, báo hoa mai, báo đốm, báo tuyết và báo gấm có chung một tổ tiên, và nhóm này có từ sáu đến mười triệu năm tuổi; hồ sơ hóa thạch chỉ ra sự xuất hiện của Panthera chỉ hai đến 3,8 triệu năm trước. Panthera được cho là đã phát triển ở châu Á. Loài báo đốm được cho là đã chuyển hướng từ một tổ tiên chung của loài Panthera ít nhất 1,5 triệu năm trước và đã xâm nhập vào lục địa Mỹ ở Pleistocene sớm qua Beringia, cây cầu trên đất liền từng bắc qua eo biển Bering. Kết quả phân tích DNA ti thể của báo đốm cho thấy dòng dõi của loài đã tiến hóa từ 280.000 đến 510.000 năm trước.
Các nghiên cứu phát sinh gen nói chung đã chỉ ra rằng báo đốm (Neofelis nebulosa) là cơ sở cho nhóm này. Vị trí của các loài còn lại khác nhau giữa các nghiên cứu và có hiệu quả chưa được giải quyết.
Dựa trên bằng chứng hình thái học, nhà động vật học người Anh Reginald Innes Pocock kết luận rằng loài báo đốm có liên quan chặt chẽ nhất với báo hoa. Tuy nhiên, bằng chứng DNA là không thuyết phục và vị trí của báo đốm so với các loài khác thay đổi giữa các nghiên cứu. Hóa thạch của các loài Panthera đã tuyệt chủng, như báo đốm châu Âu (Panthera gombaszoegensis) và sư tử Bắc Mỹ (Panthera atrox), cho thấy đặc điểm của cả sư tử và báo đốm.
Năm 1758, Carl Linnaeus đã mô tả con báo đốm trong tác phẩm Systema Naturae và đặt cho nó cái tên khoa học Felis onca. Trong thế kỷ 19 và 20, một số mẫu vật báo đốm đã hình thành cơ sở cho các mô tả phân loài. Năm 1939, Reginald Innes Pocock đã công nhận tám phân loài dựa trên nguồn gốc địa lý và hình thái hộp sọ của các mẫu vật này. Pocock đã không có quyền truy cập vào các mẫu vật động vật học đủ để đánh giá phê bình tình trạng phân loài của chúng, nhưng bày tỏ nghi ngờ về tình trạng của một số loài. Sau này xem xét công việc của mình đề nghị chỉ có ba phân loài nên được công nhận. Mô tả của P. o. palustris dựa trên hộp sọ hóa thạch. Tác giả của các loài động vật có vú trên thế giới liệt kê chín phân loài và cả P. o. palustris hoặc P. o. paraguensis riêng biệt.
Kết quả nghiên cứu hình thái và di truyền học cho thấy một biến thể phía nam clinal giữa các quần thể, nhưng không có bằng chứng cho sự khác biệt phân loài. Một nghiên cứu chi tiết hơn sau đó đã xác nhận cấu trúc số lượng dự đoán trong quần thể báo đốm ở Colombia.
Những người đánh giá Sách Đỏ IUCN cho các loài và thành viên của Nhóm Chuyên gia thú họ Mèo không công nhận bất kỳ phân loài báo đốm nào là hợp lệ. Bảng dưới đây dựa trên phân loại trước đây của các loài được cung cấp trong các loài động vật có vú trên thế giới.
Phân loài được công nhận trước đây Khu vực Hình ảnhBáo đốm là một loài động vật nhỏ gọn và cơ bắp. Đây là loài mèo lớn nhất có nguồn gốc từ châu Mỹ và lớn thứ ba trên thế giới, chỉ sau kích thước của hổ và sư tử. Bộ lông của nó thường có màu vàng hung, nhưng có màu từ nâu đỏ, đối với hầu hết cơ thể. Vùng bụng có màu trắng. Bộ lông được phủ bằng những khoanh đốm để ngụy trang dưới ánh sáng mờ ảo của môi trường sống trong rừng. Các đốm và hình dạng của chúng khác nhau giữa các loài báo đốm riêng lẻ: khoanh đốm có thể bao gồm một hoặc một vài hoa thị. Các đốm trên đầu và cổ nói chung là khá lớn, cũng như các đốm trên đuôi, nơi chúng có thể hợp nhất để tạo thành một dải. Báo đốm rừng thường tối hơn và nhỏ hơn đáng kể so với những con ở khu vực mở, có thể là do số lượng nhỏ con mồi ăn cỏ lớn trong khu vực rừng.
Kích thước và trọng lượng của chúng thay đổi đáng kể: trọng lượng thường nằm trong khoảng 56-96 kg (123-212 lb). Những con đực to lớn đặc biệt đã được ghi nhận có trọng lượng lên tới 158 kg (348 lb). Con cái nhỏ nhất nặng khoảng 36 kg (79 lb). Con cái thường nhỏ hơn 10-20% so với con đực. Chiều dài, từ mũi đến cuối đuôi, thay đổi từ 1,12 đến 1,85 m (3,7 đến 6,1 ft). Báo đốm có đuôi ngắn nhất trong số loài con mèo lớn, dài 45 đến 75 cm (18 đến 30 in). Chân cũng ngắn, nhưng rắn chắc và mạnh mẽ, ngắn hơn đáng kể khi so sánh với một con hổ nhỏ hoặc sư tử trong một phạm vi trọng lượng tương tự. Báo đốm đứng cao 63 đến 76 cm (25 đến 30 in) tính từ vai.
Sự thay đổi kích thước hơn nữa đã được quan sát giữa các khu vực và môi trường sống, với kích thước có xu hướng tăng dần từ Bắc xuống Nam. Báo đốm Mexico trong Khu dự trữ sinh quyển Chamela-Cuixmala trên bờ biển Thái Bình Dương chỉ nặng khoảng 50 kg (110 lb), có kích thước tương đương một con báo sư tử. Báo đốm Nam Mỹ ở Venezuela hoặc Brazil lớn hơn nhiều với trọng lượng trung bình khoảng 95 kg (209 lb) ở con đực và khoảng 56-78 kg (123-172 lb) ở con cái.
Một cấu trúc chân tay ngắn và chắc nịch làm cho báo đốm trở nên cừ khôi trong việc leo trèo, bò và bơi. Đầu chắc và bộ hàm cực kỳ mạnh mẽ, nó có lực cắn mạnh nhất trong các loài họ mèo, hơn cả hổ và sư tử. Một con báo đốm nặng 100 kg (220 lb) có thể cắn với lực 503,6 kgf (1.110 lbf) ở răng nanh và 705,8 kgf (1.556 lbf) ở rãnh răng cưa. Điều này cho phép nó xuyên thủng da của các loài bò sát và mai rùa. Một nghiên cứu so sánh về lực cắn được điều chỉnh theo kích thước cơ thể đã xếp nó là thú họ mèo hàng đầu, bên cạnh báo gấm và trước cả hổ và sư tử. Đã có một báo cáo rằng "một con báo đốm có thể kéo một con bò 800 lb (360 kg) 25 ft (7.6 m) trong hàm của nó và nghiền nát cả những khúc xương nặng nhất".
Mặc dù báo đốm gần giống với báo hoa, nhưng nó thường rắn chắc và nặng hơn, và hai loài động vật có thể được phân biệt bằng các khoanh đốm của chúng: các khoanh đốm trên bộ lông của báo đốm lớn hơn, số lượng ít hơn, thường tối hơn và có các đường dày hơn và các đốm nhỏ ở giữa mà báo hoa mai thiếu. Báo đốm cũng có đầu tròn hơn và chân ngắn hơn so với báo hoa.
Nếu báo bị nhiễm hắc tố thì nó có thể sinh ra các báo con hoàn toàn đen (mặc dù khi nhìn gần vẫn thấy các đốm). Các con này được gọi là báo đen, nhưng đây không phải là một loài riêng biệt. Hình thái màu đen ít phổ biến hơn hình thái đốm, ước tính xảy ra ở khoảng 6% số lượng báo đốm Nam Mỹ. Ở vùng Sierra Madre Occidental của Mexico, con báo đốm có lông đen đầu tiên được ghi nhận vào năm 2004.
Một số bằng chứng chỉ ra rằng các alen hắc tố chiếm ưu thế và được hỗ trợ bởi chọn lọc tự nhiên. Các hình thức màu đen có thể là một ví dụ về lợi thế dị hợp tử; trong điều kiện nuôi nhốt chưa được kết luận về điều này. Báo đốm hắc tố (hay báo đốm "đen") xuất hiện chủ yếu ở các vùng của Nam Mỹ, và hầu như không được biết đến trong các quần thể hoang dã cư trú ở khu vực cận nhiệt đới và ôn đới của Bắc Mỹ; chúng chưa bao giờ được ghi nhận ở phía bắc Isthmus of Tehugeepec của Mexico.
Các cá thể bạch tạng cực hiếm, đôi khi được gọi là báo đốm trắng, cũng xảy ra giữa các loài báo đốm, như với những con mèo lớn khác. Như thường lệ với nhiễm bạch tố trong tự nhiên, lựa chọn giữ tần số gần với tốc độ đột biến.
Hiện tại, phạm vi của loài báo đốm kéo dài từ Mexico qua Trung Mỹ đến Nam Mỹ, bao gồm phần lớn vùng rừng mưa Amazon của Brazil. Các quốc gia nằm trong phạm vi này là Argentina, Belize, Bolivia, Colombia, Costa Rica (đặc biệt trên Bán đảo Osa), Ecuador, Guiana thuộc Pháp, Guatemala, Guyana, Honduras, Nicaragua, Panama, Paraguay, Peru, Suriname, Hoa Kỳ và Venezuela. Nó hiện đã tuyệt chủng cục bộ ở El Salvador và Uruguay.
Báo đốm đã là một con mèo Mỹ kể từ khi đi qua cầu Beringia trong thế Pleistocene; tổ tiên ban đầu của chúng là Panthera onca augusta, nó lớn hơn những con báo đương đại. Nó xuất hiện trong Khu bảo tồn Động vật hoang dã Cockscomb rộng 400 km² ở Belize, Khu dự trữ sinh quyển Sian Ka'an có diện tích 5.300 km² ở Mexico, vườn quốc gia Manu rộng khoảng 15.000 km² ở Peru, Công viên quốc gia Xingu rộng khoảng 26.000 km² ở Brazil và nhiều khu bảo tồn khác trên khắp phạm vi của nó ở Brazil.
Việc đưa Hoa Kỳ vào danh sách dựa trên những lần nhìn thấy thường xuyên ở phía tây nam, đặc biệt là ở Arizona, New Mexico và Texas. Có những bức vẽ bằng đá được tạo bởi Hopi, Anasazi và Pueblo trên khắp các vùng sa mạc và chaparral. Có những ghi chép về con thú được bán với tấm da của nó ở vùng lân cận San Antonio, Texas với giá 18 đô la vào giữa thế kỷ 19 và có những ghi chép từ trước khi California là một tiểu bang phù hợp với những mô tả về con báo này.
Vào đầu thế kỷ 20, phạm vi của loài báo đốm kéo dài đến tận phía bắc như Grand Canyon và có thể cả Colorado, và xa về phía tây như Monterey ở Bắc California. Báo đốm là một loài được bảo vệ ở Hoa Kỳ theo Đạo luật về các loài có nguy cơ tuyệt chủng, đã ngăn chặn việc bắn con vật để lấy da của nó. Da của báo đốm cũng bị chính phủ Hoa Kỳ coi là hàng lậu bất hợp pháp và mặt khác, người Mỹ đã ngừng mặc áo khoác lông làm từ xương chậu của báo khi công dân nhận thức được hoàn cảnh quốc tế của chúng. Thật không may, việc ngừng săn bắn đã đến quá muộn để cứu quần thể báo đốm khỏi bị suy giảm và không có chú báo con nào được sinh ra ở phía bên kia biên giới México - Hoa Kỳ trong nhiều thế hệ.
Vào năm 1996 và từ năm 2004 trở đi, các hướng dẫn viên săn bắn và các quan chức động vật hoang dã ở Arizona đã chụp ảnh và ghi lại những con báo đốm ở phía nam của bang. Từ năm 2004 đến 2007, hai hoặc ba con báo đốm đã được báo cáo bởi các nhà nghiên cứu xung quanh Khu bảo tồn động vật hoang dã quốc gia Buenos Aires ở miền nam Arizona. Một trong số chúng, được gọi là 'Macho B', đã được chụp ảnh trước đó vào năm 1996 trong khu vực. Để bất kỳ quần thể báo đốm nào ở Mỹ phát triển mạnh, việc bảo vệ chúng khỏi bị săn giết, một số lượng con mồi dồi dào và kết nối với quần thể ở Mexico là điều cần thiết. Vào tháng 2 năm 2009, một con báo đốm nặng 53,5 kg (118 lb) đã bị bắt, thu thanh và phát hành tại một khu vực phía tây nam của thành phố Tucson, Arizona; đây là phía bắc xa hơn so với dự kiến trước đây và đại diện cho một dấu hiệu có thể có một quần thể báo đốm sinh sản vĩnh viễn ở phía nam Arizona. Con vật sau đó được xác nhận là cùng một cá thể đực ('Macho B') được chụp vào năm 2004. Vào ngày 2 tháng 3 năm 2009, Macho B đã bị bắt lại và tiêu hủy sau khi nó được phát hiện đang bị suy thận; Con vật được cho là 16 tuổi, già hơn bất kỳ con báo đốm hoang dã nào được biết đến.
Hoàn thành bức tường biên giới Hoa Kỳ-Mexico như đề xuất hiện tại sẽ làm giảm khả năng sống sót của bất kỳ cá thể nào đang sống tại Hoa Kỳ, bằng cách giảm dòng gen với quần thể Mexico và ngăn chặn sự mở rộng về phía bắc của loài này. Phạm vi lịch sử của loài này bao gồm phần lớn nửa phía nam của Hoa Kỳ, và ở phía nam mở rộng ra xa hơn nhiều về phía Nam và bao phủ hầu hết lục địa Nam Mỹ. Tổng cộng, phạm vi phía bắc của nó đã rút xuống 1.000 km (620 mi) về phía nam và phạm vi phía nam bị rút đi 2.000 km (1.200 mi) về phía bắc. Hóa thạch kỷ băng hà của loài báo đốm, có niên đại từ 40.000 đến 11.500 năm trước, đã được phát hiện ở Hoa Kỳ, bao gồm một số tại một địa điểm quan trọng ở phía bắc như Missouri. Bằng chứng hóa thạch cho thấy những con báo đốm nặng tới 190 kg (420 lb), lớn hơn nhiều so với mức trung bình đương thời của chúng.
Môi trường sống của mèo thường bao gồm các khu rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ, vùng đất ngập nước mở, ngập nước theo mùa và địa hình đồng cỏ khô. Trong số những môi trường sống này, báo đốm rất thích sống trong rừng rậm; báo đã mất phạm vi phân bố nhanh nhất ở những vùng có môi trường khô hơn, như pampas ở Argentina, đồng cỏ khô cằn ở Mexico và tây nam Hoa Kỳ. Báo đốm trải rộng trên các khu rừng rụng lá nhiệt đới, cận nhiệt đới và khô (bao gồm, trong lịch sử, rừng sồi ở Hoa Kỳ). Báo đốm thích sống gần sông, đầm lầy và trong rừng nhiệt đới dày đặc với độ phủ dày để rình rập con mồi. Báo đốm đã được tìm thấy ở độ cao tới 3.800 m, nhưng chúng thường tránh sống ở những khu rừng trên núi và không được tìm thấy ở cao nguyên trung tâm Mexico hoặc Andes. Loài báo đốm ưa thích môi trường sống thường là đầm lầy và khu vực nhiều cây cối, nhưng báo đốm cũng sống trong các bụi rậm và sa mạc. Sự phổ biến rộng rãi của báo đốm Mỹ không có nghĩa là chúng không phải đối diện họa diệt chủng trong tương lai gần. Ở một số khu vực, số lượng của chúng này đang bị suy giảm, chủ yếu là do bị mất nơi sống, đặc biệt là trong các rừng mưa nhiệt đới và những khu vực có đồng cỏ bị chuyển thành đất gieo trồng.
Báo đốm trưởng thành là một loài động vật ăn thịt đầu bảng, có nghĩa là nó tồn tại ở đầu chuỗi thức ăn và không bị săn bắt trong tự nhiên. Báo đốm cũng được gọi là một loài chủ chốt, vì nó được giả định, thông qua việc kiểm soát mức độ số lượng của con mồi như động vật có vú ăn cỏ và ăn hạt, chúng sẽ duy trì tính toàn vẹn cấu trúc của hệ thống rừng. Tuy nhiên, việc xác định chính xác những loài có ảnh hưởng như loài báo đốm đối với hệ sinh thái là khó khăn, bởi vì dữ liệu phải được so sánh từ các khu vực mà loài này vắng mặt cũng như môi trường sống hiện tại của nó, trong khi kiểm soát tác động của hoạt động của con người. Người ta chấp nhận rằng các loài con mồi cỡ trung bình trải qua sự gia tăng số lượng trong trường hợp không có các loài săn mồi chủ chốt, và điều này đã được đưa ra giả thuyết là có tác động tiêu cực xếp tầng. Tuy nhiên, công việc thực địa đã cho thấy điều này có thể là biến thiên tự nhiên và sự gia tăng số lượng có thể không được duy trì. Do đó, giả thuyết động vật ăn thịt chủ chốt không được tất cả các nhà khoa học chấp nhận.
Báo đốm cũng có ảnh hưởng đến các loài săn mồi khác. Báo đốm và báo sư tử, là loài mèo lớn khác của Nam Mỹ, nhưng là lớn nhất ở Trung hoặc Bắc Mỹ, thường là đối xứng (các loài liên quan có chung lãnh thổ chồng chéo) và thường được nghiên cứu cùng nhau. Báo đốm có xu hướng bắt con mồi lớn hơn, thường trên 22 kg (49 lb) và báo sư tử lại nhỏ hơn, thường từ 2 đến 22 kg (4,4 đến 48,5 lb), làm giảm kích thước của chúng sau này. Tình huống này có thể là lợi thế cho báo đốm. Chúng săn được những con mồi lớn, bao gồm khả năng bắt được con mồi nhỏ hơn, có thể mang lại lợi thế cho loài báo đốm trong cảnh quan thay đổi của con người; trong khi cả hai được phân loại là loài bị đe dọa, báo sư tử có phân bố dòng lớn hơn đáng kể. Tùy thuộc vào sự sẵn có của con mồi, báo sư tử và báo đốm thậm chí có thể chia sẻ nguồn thức ăn của chúng.
Con cái đạt đến độ chín về tình dục ở khoảng hai tuổi và con đực ở ba hoặc bốn tuổi. Con mèo có thể giao phối suốt năm trong tự nhiên, với sự sinh nở tăng lên khi con mồi dồi dào. Nghiên cứu về báo đốm đực nuôi nhốt ủng hộ giả thuyết giao phối quanh năm, không có sự thay đổi theo mùa trong đặc điểm tinh dịch và chất lượng xuất tinh; thành công trong sinh sản thấp cũng đã được quan sát thấy trong điều kiện nuôi nhốt.
Độ dài thế hệ của báo đốm là 9,8 năm.
Động dục ở con cái là 6-17 ngày trong chu kỳ 37 ngày và con cái sẽ thu hút con đực với các dấu hiệu mùi hương nước tiểu và tăng khả năng phát âm. Cả hai giới sẽ có phạm vi rộng hơn bình thường trong thời gian "tán tỉnh". Các cặp tách biệt sau khi giao phối và con cái sẽ đảm nhận tất cả việc nuôi con non. Thời gian mang thai kéo dài 93-105 ngày; con cái có thể sinh ra tới bốn con, và phổ biến nhất là hai con. Báo cái sẽ không tha thứ cho sự hiện diện của con đực sau khi sinh con, để tránh nguy cơ con đực giết những con báo con; hành vi này cũng được tìm thấy ở loài hổ.
Báo con lúc mới sinh ra chưa thể mở mắt, chúng đạt được thị lực sau hai tuần. Đàn con được cai sữa lúc ba tháng, nhưng vẫn ở lại nơi trú ẩn trong sáu tháng trước khi rời đi để cùng mẹ đi săn. Chúng sẽ tiếp tục ở với mẹ mình trong một đến hai năm trước khi rời đi để thiết lập một lãnh thổ cho riêng mình. Những con đực đầu tiên là những cá thể đi trước, chen lấn với những đồng loại lớn tuổi hơn cho đến khi chúng thành công trong việc tìm một lãnh thổ riêng, lãnh thổ này có thể đạt tới 25–150 km2, phụ thuộc vào mức độ tập trung của các con mồi. Tuổi thọ điển hình trong tự nhiên được ước tính vào khoảng 12-15 năm; trong điều kiện nuôi nhốt, báo đốm có thể sống tới 23 năm, khiến nó nằm trong số những con mèo sống lâu nhất.
Giống như hầu hết các loài thú họ mèo, báo đốm sống đơn độc ngoại trừ những con báo mẹ sống với con của mình. Cá thể trưởng thành thường chỉ gặp nhau để tán tỉnh và giao phối (mặc dù xã hội hóa không giới hạn đã được quan sát theo giai thoại) và tự mình tạo ra các lãnh thổ rộng lớn. Các lãnh thổ của con cái, có kích thước từ 25 đến 40 km2, có thể chồng lên nhau, nhưng các cá thể thường tránh nhau. Phạm vi con đực chiếm diện tích gấp đôi, thay đổi kích thước với sự sẵn có của không gian và không chồng chéo. Lãnh thổ của một con đực có thể chứa những con cái khác. Báo đốm sử dụng các vết cào, nước tiểu và phân để đánh dấu lãnh thổ của nó.
Giống như những con mèo lớn khác, báo đốm có khả năng gầm và làm như vậy để cảnh báo các đối thủ cạnh tranh lãnh thổ và giao phối; những cuộc tấn công dữ dội giữa các cá thể đã được quan sát trong tự nhiên. Tiếng gầm của chúng thường giống như tiếng ho lặp đi lặp lại, và chúng cũng có thể phát ra tiếng kêu và tiếng càu nhàu. Chiến đấu giao phối giữa những con đực xảy ra, nhưng rất hiếm, và hành vi tránh xâm lược đã được quan sát thấy trong tự nhiên. Khi nó xảy ra, xung đột thường xảy ra trên lãnh thổ: phạm vi của một con đực có thể bao gồm cả hai hoặc ba con cái và nó sẽ không chịu đựng được sự xâm nhập của những con đực trưởng thành khác.
Báo đốm thường được mô tả là loài ăn đêm, nhưng cụ thể hơn là crepuscular (hoạt động cao điểm vào khoảng bình minh và hoàng hôn). Cả hai giới tính đều săn mồi lúc này, nhưng con đực đi xa hơn mỗi ngày so với con cái, phù hợp với lãnh thổ rộng lớn hơn của chúng. Báo đốm có thể săn mồi vào ban ngày nếu con mồi có sẵn và là một loài mèo tương đối năng động, tiêu tốn tới 50-60 phần trăm thời gian hoạt động. Bản chất khó nắm bắt của loài báo đốm và không thể tiếp cận được phần lớn môi trường sống ưa thích của nó khiến nó trở thành một loài động vật khó quan sát, chứ đừng nói đến việc nghiên cứu.
Giống như tất cả các con mèo, báo đốm là một động vật ăn thịt bắt buộc, chỉ ăn thịt. Báo đốm Mỹ là những kẻ săn mồi cô độc, chúng không đi săn với những con báo khác ngoài mùa sinh sản. Chúng là một thợ săn cơ hội và chế độ ăn uống của nó rất đa dạng, bao gồm ít nhất 87 loài. Quai hàm đặc biệt khỏe cho phép báo đốm phát triển phương pháp giết con mồi khác với các loài khác thuộc họ nhà mèo: nó cắn trực tiếp qua hộp sọ của con mồi giữa hai tai để đưa một vết cắn chí mạng vào não. Loài báo đốm có thể săn hầu như bất kỳ động vật có xương sống trên cạn hoặc ven sông nào được tìm thấy ở Trung hoặc Nam Mỹ, ngoại trừ những con cá sấu lớn như cá sấu caiman đen. Báo đốm là loài bơi lội tốt và sẽ lặn dưới nước để bắt rùa và cá thường xuyên. Báo đốm là một loài nói chung về chế độ ăn uống đa dạng hơn so với anh em của chúng ở Cựu Thế giới: vùng nhiệt đới châu Mỹ có sự đa dạng cao về động vật nhỏ nhưng số lượng tương đối thấp và sự đa dạng của loài động vật móng guốc lớn mà chi này ưa thích. Chúng thường xuyên ăn thịt caimans trưởng thành, ngoại trừ caimans đen, hươu, chuột lang nước, lợn vòi, lợn lòi Pecari, chó, cáo xám Nam Mỹ, và đôi khi cả trăn anaconda. Tuy nhiên, nó săn được bất kỳ loài động vật nhỏ nào có sẵn, bao gồm ếch, chuột, chim (chủ yếu là các loài sống trên mặt đất như cracidae), cá, lười, khỉ và rùa. Một nghiên cứu được thực hiện tại Khu bảo tồn động vật hoang dã lưu vực Cockscomb ở Belize đã tiết lộ rằng chế độ ăn của báo đốm ở đó bao gồm chủ yếu là Tatu và paca. Một số loài báo đốm cũng săn gia súc cũng như thú nuôi trong gia đình. El Jefe, một trong số ít những con báo đốm được báo cáo ở Hoa Kỳ, cũng đã được phát hiện đã giết và ăn thịt gấu đen Bắc Mỹ, do suy ra từ những sợi lông được tìm thấy trong phân của nó và xác chết được tiêu thụ một phần của một con gấu đen với những vết đâm đặc biệt vào hộp sọ của nó do báo đốm để lại. Điều này chỉ ra rằng báo đốm có thể đã từng săn gấu đen khi loài này vẫn còn tồn tại trong khu vực. Gấu mặt ngắn Andes cũng được biết là thường tránh báo đốm, vì chúng đôi khi có thể được chọn là đối tượng săn mồi của báo.
Có bằng chứng cho thấy báo đốm trong tự nhiên đã tiêu thụ rễ của thực vật Banisteriopsis caapi.
Mặc dù báo đốm thường sử dụng phương thức cắn vào cổ họng và làm nghẹt thở sâu cho nạn nhân điển hình ở chi Panthera, đôi khi chúng sử dụng một phương pháp giết mồi khác hoàn toàn so với họ hàng của chúng: chúng dùng hàm đâm thẳng qua xương thái dương của hộp sọ giữa 2 tai của con mồi (đặc biệt là chuột lang nước) bằng răng nanh, và xuyên não. Đây có thể là một sự thích ứng để "bẻ khóa" mai rùa; Sau sự tuyệt chủng của Pleistocen muộn, các loài bò sát có mai cứng như rùa sẽ tạo thành một nguồn thức ăn dồi dào cho loài báo đốm. Những cú cắn vào hộp sọ được sử dụng với động vật có vú nói riêng; với các loài bò sát như caiman, báo đốm có thể nhảy lên lưng con mồi và cắt đốt sống cổ, làm bất động mục tiêu. Khi tấn công rùa biển, bao gồm cả rùa da nặng trung bình khoảng 385 kg (849 lb), khi chúng cố gắng làm tổ trên các bãi biển, báo đốm sẽ cắn vào đầu, thường làm đứt đầu con mồi, trước khi kéo nó ra để ăn. Được biết, trong khi săn ngựa, một con báo đốm có thể nhảy lên lưng chúng, đặt một chân lên mõm và một con khác sau gáy và sau đó vặn, trật khớp cổ. Người dân địa phương đã báo cáo rằng khi săn một cặp ngựa đi với nhau, báo đốm sẽ giết một con ngựa và sau đó kéo nó trong khi con ngựa còn lại vẫn còn sống bị kéo đi. Với những con mồi như những con chó nhỏ hơn, một cú tát với vuốt sắc vào hộp sọ có thể đủ để giết chết nó.
Báo đốm là một kẻ săn mồi rình rập hơn là một kẻ săn mồi rượt đuổi. Chúng có thể chạy nhanh tới 70 km/h nhưng không bền, nên chúng thường kiên trì rình mồi và ít khi tham gia vào các cuộc đua dài hơi. Báo đốm sẽ đi chậm xuống ở những con đường trong rừng, lắng nghe và rình rập con mồi trước khi lao tới hoặc phục kích. Báo đốm thường tấn công từ bụi rậm và thường là từ điểm mù của mục tiêu với một cú đẩy nhanh; Khả năng phục kích của loài này được coi là gần như vô song trong vương quốc động vật. Cuộc phục kích có thể bao gồm nhảy xuống nước nếu con mồi đang ở dưới nước, vì một con báo đốm khá có khả năng giết mồi khi bơi; sức mạnh của nó có thể kiểm chứng từ một ghi nhận về một cái xác to của một con bò cái được nó kéo lên từ nước lên một cái cây để tránh nước lũ.
Khi giết chết con mồi, con báo đốm sẽ kéo xác đến một chỗ an toàn hoặc nơi kín đáo khác. Nó bắt đầu ăn ở cổ và ngực, thay vì ở giữa. Tim và phổi được tiêu thụ, tiếp theo là vai. Nhu cầu thức ăn hàng ngày của một con báo nặng 34 kg (75 lb), ở mức cực thấp của phạm vi trọng lượng của loài, được ước tính là 1,4 kg (3,1 lb). Đối với cá thể nuôi nhốt trong phạm vi 50-60 kg (110-130 lb), ăn hơn 2 kg (4,4 lb) thịt mỗi ngày được khuyến nghị. Trong tự nhiên, tiêu thụ tự nhiên là thất thường hơn; báo đốm tiêu tốn năng lượng đáng kể trong việc bắt và giết con mồi, và chúng có thể tiêu thụ tới 25 kg (55 lb) thịt trong một lần cho ăn, sau đó có thể nhịn ăn vài ngày.
Không giống như tất cả các loài trong chi Panthera khác, báo đốm rất hiếm khi tấn công con người. Tuy nhiên, các cuộc tấn công của báo đốm dường như đang gia tăng với sự xâm lấn ngày càng tăng của con người vào môi trường sống của chúng và giảm số lượng con mồi. Đôi khi báo đốm trong điều kiện nuôi nhốt tấn công những người bảo vệ vườn thú. Ngoài ra, có vẻ như các cuộc tấn công vào con người đã phổ biến hơn trong quá khứ, ít nhất là sau khi những người chinh phục đến châu Mỹ, đến mức loài báo đốm có tiếng tăm đáng sợ ở châu Mỹ, gần giống với sư tử và hổ ở Cựu Thế giới. Tuy nhiên, ngay cả trong thời đại đó, con mồi chính của báo đốm là chuột lang nước chứ không phải con người và Charles Darwin đã báo cáo một câu nói của người thổ dân châu Mỹ bản địa rằng mọi người sẽ không phải sợ báo đốm quá nhiều, miễn là chuột lang nước rất phong phú.
Số lượng báo đốm đang giảm nhanh chóng. Loài này được liệt kê là sắp bị đe dọa trong Sách đỏ của IUCN. Việc mất các phần trong phạm vi của nó, bao gồm việc tuyệt chủng khỏi các khu vực phía bắc lịch sử và sự phân mảnh ngày càng tăng của phạm vi còn lại, đã góp phần vào tình trạng này. Sự sụt giảm đặc biệt đáng kể đã xảy ra vào những năm 1960, khi hơn 15.000 con báo đốm bị giết để lấy da ở vùng Amazon thuộc Brazil hàng năm; Công ước về buôn bán quốc tế các loài có nguy cơ tuyệt chủng năm 1973 đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh trong thương mại da. Công việc chi tiết được thực hiện dưới sự bảo trợ của Hiệp hội bảo tồn động vật hoang dã cho thấy loài này đã mất 37% trong phạm vi lịch sử của nó, với tình trạng chưa được biết đến trong thêm 18% phạm vi toàn cầu. Đáng khích lệ hơn, xác suất sống sót lâu dài được coi là cao ở 70% phạm vi còn lại của nó, đặc biệt là trong lưu vực sông Amazon và Gran Chaco và Pantanal liền kề.
Những rủi ro lớn đối với loài báo đốm bao gồm phá rừng trên môi trường sống của nó, tăng sự cạnh tranh về thức ăn với con người, đặc biệt là trong môi trường khô và không sinh sản, săn trộm, bão ở khu vực phía bắc của phạm vi và hành vi của những người chăn nuôi sẽ thường giết con báo nơi nó ăn thịt gia súc. Khi thích nghi với con mồi, báo đốm đã được chứng minh là chọn gia súc như một phần lớn trong khẩu phần ăn của nó; Trong khi giải phóng mặt bằng để chăn thả là một vấn đề đối với loài này, quần thể báo đốm có thể đã tăng lên khi đàn gia súc lần đầu tiên được đưa vào Nam Mỹ, vì các cá thể báo đã tận dụng cơ sở con mồi mới. Sự sẵn sàng săn vật nuôi này của chúng đã khiến các chủ trang trại thuê những người săn báo đốm toàn thời gian.
Da của những con mèo hoang dã và các động vật có vú khác đã được đánh giá cao bởi ngành buôn bán lông thú trong nhiều thập kỷ. Từ đầu thế kỷ 20 những con báo đốm đã bị săn bắn với số lượng lớn, nhưng việc thu hoạch quá mức và hủy hoại môi trường sống đã làm giảm tính sẵn có và khiến các thợ săn và thương nhân chuyển dần sang các loài nhỏ hơn vào những năm 1960. Thương mại quốc tế của da báo đốm có sự bùng nổ lớn nhất giữa cuối Thế chiến thứ hai và đầu năm 1970, do nền kinh tế đang phát triển và thiếu các quy định. Từ năm 1967 trở đi, các quy định được đưa ra bởi luật pháp quốc gia và các thỏa thuận quốc tế đã làm giảm thương mại quốc tế được báo cáo từ mức cao tới 13000 da vào năm 1967, qua 7000 da vào năm 1969, cho đến khi nó trở nên không đáng kể sau năm 1976, mặc dù buôn bán và buôn lậu bất hợp pháp vẫn tiếp tục là một vấn đề. Trong giai đoạn này, các nhà xuất khẩu lớn nhất là Brazil và Paraguay, và các nhà nhập khẩu lớn nhất là Mỹ và Đức.
Báo đốm được liệt kê trong Phụ lục I của Công ước I, có nghĩa là tất cả các giao dịch quốc tế về báo đốm hoặc các bộ phận cơ thể của chúng đều bị cấm. Săn bắn báo đốm bị cấm ở Argentina, Brazil, Colombia, Guiana thuộc Pháp, Honduras, Nicaragua, Panama, Paraguay, Suriname, Hoa Kỳ và Venezuela. Săn bắn báo đốm bị hạn chế ở Guatemala và Peru. Săn bắn giải trí vẫn được phép ở Bolivia và nó không được bảo vệ ở Ecuador hoặc Guyana.
Bảo tồn báo đốm rất phức tạp vì phạm vi rộng lớn của loài này trải rộng trên 18 quốc gia với các chính sách và quy định khác nhau. Các khu vực cụ thể có tầm quan trọng cao đối với bảo tồn báo đốm, cái gọi là "Đơn vị bảo tồn báo đốm" (JCU) đã được xác định vào năm 2000. Đây là những khu vực rộng lớn có ít nhất 50 con báo đốm. Mỗi đơn vị được đánh giá và đánh giá trên cơ sở kích thước, khả năng kết nối, chất lượng môi trường sống cho cả loài báo đốm và con mồi và tình trạng quần thể báo đốm. Theo cách đó, 51 đơn vị bảo tồn báo đốm được xác định ở 36 khu vực địa lý là khu vực ưu tiên để bảo tồn báo đốm bao gồm:
Các nghiên cứu gần đây nhấn mạnh rằng để duy trì sự trao đổi mạnh mẽ giữa nhóm gen báo đốm cần thiết cho việc duy trì loài, điều quan trọng là môi trường sống của báo đốm phải được kết nối với nhau. Để tạo điều kiện cho điều này, một dự án mới, Paseo del Jaguar, đã được thành lập để kết nối một số điểm nóng của báo đốm.
Năm 1986, Khu bảo tồn Động vật hoang dã lưu vực Cockscomb được thành lập ở Belize là khu vực được bảo vệ đầu tiên trên thế giới để bảo tồn loài báo đốm.
Do không thể tiếp cận được phần lớn phạm vi của loài, đặc biệt là trung tâm Amazon, việc ước tính số lượng báo đốm là khó khăn. Các nhà nghiên cứu thường tập trung vào các sinh vật đặc biệt, do đó phân tích toàn loài là rất ít. Vào năm 1991, 600-1.000 (tổng số cao nhất) được ước tính đang sống ở Belize. Một năm trước đó, 125-180 con báo đốm được ước tính sống ở Khu dự trữ sinh quyển Calakmul 4.000 km2 (2400-mi2) của Mexico, với 350 cá thể khác ở bang Chiapas. Khu dự trữ sinh quyển Maya liền kề ở Guatemala, với diện tích 15.000 km2 (9.000 mi2), có thể có 465 động vật hoang dã. Công việc sử dụng từ xa GPS vào năm 2003 và 2004 đã tìm thấy mật độ chỉ sáu đến bảy con báo đốm trên 100 km2 ở khu vực Pantanal quan trọng, so với 10 đến 11 bằng phương pháp truyền thống; điều này cho thấy các phương pháp lấy mẫu được sử dụng rộng rãi có thể làm tăng số lượng báo thực tế.
Trong việc thiết lập các khu bảo tồn, các nỗ lực nói chung cũng phải tập trung vào các khu vực xung quanh, vì báo đốm không có khả năng giới hạn trong một khu bảo tồn, đặc biệt là nếu số lượng đang tăng. Thái độ của con người trong các khu vực xung quanh khu bảo tồn và luật pháp và các quy định để ngăn chặn nạn săn trộm là rất cần thiết để làm cho các khu vực bảo tồn có hiệu quả.
Để ước tính kích thước quần thể trong các khu vực cụ thể và theo dõi từng con báo đốm, bẫy camera và thiết bị theo dõi động vật hoang dã từ xa được sử dụng rộng rãi, và phân có thể được tìm kiếm với sự trợ giúp của chó dò để nghiên cứu sức khỏe và chế độ ăn của báo đốm. Những nỗ lực bảo tồn hiện nay thường tập trung vào việc giáo dục chủ trang trại và thúc đẩy du lịch sinh thái. Báo đốm thường được định nghĩa là một loài bảo trợ - phạm vi nơi trú ẩn và yêu cầu môi trường sống của nó đủ rộng để nếu được bảo vệ, nhiều loài khác trong phạm vi nhỏ hơn cũng sẽ được bảo vệ. Các loài bảo trợ đóng vai trò là "liên kết di động" ở quy mô cảnh quan, trong trường hợp của báo đốm thông qua việc săn mồi. Do đó, các tổ chức bảo tồn có thể tập trung vào việc cung cấp môi trường sống kết nối khả thi cho loài báo đốm, với kiến thức mà các loài khác cũng sẽ được hưởng lợi.
Thiết lập du lịch sinh thái đang được sử dụng để tạo ra sự quan tâm của công chúng đối với các động vật có sức lôi cuốn như báo đốm, đồng thời tạo ra doanh thu có thể được sử dụng trong các nỗ lực bảo tồn. Các cuộc kiểm toán được thực hiện ở châu Phi đã chỉ ra rằng du lịch sinh thái đã giúp bảo tồn mèo châu Phi. Cũng như mèo lớn châu Phi, mối quan tâm chính trong du lịch sinh thái báo đốm là không gian sinh sống đáng kể mà loài này yêu cầu, vì vậy nếu du lịch sinh thái được sử dụng để hỗ trợ bảo tồn báo đốm, một số cân nhắc cần được giữ nguyên như thế nào về hệ sinh thái hiện tại sẽ được giữ nguyên, hoặc làm thế nào các hệ sinh thái mới đủ lớn để hỗ trợ cho một quần thể báo đốm đang phát triển sẽ được đưa vào sử dụng.
Con mèo duy nhất còn tồn tại ở Bắc Mỹ gầm lên, con báo đốm được Thomas Jefferson ghi lại là một động vật của châu Mỹ vào năm 1799. Báo đốm vẫn thỉnh thoảng được nhìn thấy ở Arizona và New Mexico, chẳng hạn như El Jefe, thúc đẩy hành động bảo tồn của nó bởi các nhà chức trách. Ví dụ, vào ngày 20 tháng 8 năm 2012, USFWS đã đề xuất dành 838.232 mẫu Anh ở Arizona và New Mexico - một khu vực rộng hơn đảo Rhode - là môi trường sống quan trọng của loài báo đốm.
Vào thời kỳ tiền Colombo ở Trung và Nam Mỹ, báo đốm là biểu tượng của sức mạnh và quyền lực. Trong số các nền văn hóa Andes, một giáo phái báo đốm được phổ biến bởi văn minh Chavín đầu tiên đã được chấp nhận trên hầu hết những gì ngày nay là Peru vào năm 900 trước Công nguyên. Văn minh Moche sau này của miền bắc Peru đã sử dụng báo đốm như một biểu tượng quyền lực trong nhiều đồ gốm của họ. Trong tôn giáo của Muisca, người sinh sống ở vùng Altiplano Cundiboyacense mát mẻ ở Andes thuộc Colombia, báo đốm được coi là một con vật linh thiêng và trong các nghi lễ tôn giáo của họ, người dân mặc áo da báo. Da được giao dịch với các dân tộc vùng thấp của vùng nhiệt đới Llanos Orientales. Tên của zipa Nemequene được bắt nguồn từ các từ Muysccubun nymy và quyne, có nghĩa là "lực lượng của báo đốm".
Ở Trung bộ châu Mỹ, văn minh Olmec, một nền văn minh sớm và có ảnh hưởng của vùng Bờ biển vùng Vịnh gần như cùng thời với Chavín hồi đã phát triển một mô típ "tượng trưng" khác nhau của các tác phẩm điêu khắc và tượng nhỏ thể hiện loài báo đốm cách điệu hoặc con người có đặc điểm của loài báo đốm. Trong nền văn minh Maya sau này, báo đốm được cho là tạo điều kiện liên lạc giữa người sống và người chết và để bảo vệ gia đình hoàng gia. Người Maya coi những con mèo mạnh mẽ này là bạn đồng hành của chúng trong thế giới tâm linh, và một số nhà cai trị Maya đã mang những cái tên kết hợp từ tiếng Maya cho báo đốm (b'alam trong nhiều ngôn ngữ của người Maya). Balam (Jaguar) vẫn là họ chung của Maya, và đó cũng là tên của Chilam Balam, một tác giả huyền thoại được cho là Maya thế kỷ 17 và 18 đã bảo vệ nhiều kiến thức quan trọng. Nền văn minh Aztec đã chia sẻ hình ảnh này của báo đốm với tư cách là đại diện của người cai trị và là một chiến binh. Người Aztec đã thành lập một lớp chiến binh ưu tú được gọi là Hiệp sĩ báo đốm. Trong thần thoại Aztec, báo đốm được coi là động vật vật tổ của vị thần mạnh mẽ Tezcatlipoca.
Báo đốm và tên của nó được sử dụng rộng rãi như một biểu tượng trong văn hóa đương đại. Nó là động vật quốc gia của Guyana, và được đặc trưng trong huy hiệu của nó. Lá cờ của Sở Amazonas, một phần của Colombia, có hình bóng con báo đốm đen đang lao về phía một thợ săn. Con báo đốm cũng xuất hiện trong tiền giấy của Brasil. Báo đốm cũng là một vật cố định phổ biến trong thần thoại của nhiều nền văn hóa bản địa đương đại ở Nam Mỹ, thường được miêu tả là sinh vật mang lại cho con người sức mạnh của lửa.
Tên tiếng Anh jaguar của báo đốm được sử dụng rộng rãi như một tên sản phẩm, nổi bật nhất cho một thương hiệu xe hơi sang trọng của Anh. Tên này đã được thông qua bởi nhượng quyền thương mại thể thao, bao gồm cả Jaguars của NFL và câu lạc bộ bóng đá Mexico Chiapas F.C. Huy chương của liên đoàn quốc gia Argentina trong liên đoàn bóng bầu dục có một con báo đốm; tuy nhiên, vì một lỗi của nhà báo, đội tuyển quốc gia của đất nước có biệt danh là Los Pumas. Theo tinh thần của văn hóa Maya cổ đại, Thế vận hội Mùa hè 1968 tại thành phố Mexico đã thông qua một con báo đốm đỏ là linh vật Olympic chính thức đầu tiên.
_male_Three_Brothers_River.JPG)
_angry_female_(29174894335).jpg)
_male_Rio_Negro_2.JPG)
Báo đốm châu Mỹ (Danh pháp khoa học: Panthera onca) được biết đến với cái tên tiếng Anh phổ biến là “Jaguar” là một trong bốn loài lớn nhất của họ nhà Mèo bên cạnh sư tử, hổ và báo hoa mai, là loài duy nhất trong số bốn loài này có nguồn gốc ở khu vực châu Mỹ. Phạm vi hiện tại của báo đốm kéo dài từ Tây Nam Hoa Kỳ và Mexico ở Bắc Mỹ, qua phần lớn Trung Mỹ, và phía nam đến Paraguay và miền bắc Argentina ở Nam Mỹ. Mặc dù có những cá thể riêng biệt hiện đang sống ở phía tây Hoa Kỳ, loài này phần lớn đã bị tuyệt chủng khỏi Hoa Kỳ kể từ đầu thế kỷ 20. Chúng được liệt kê là loài sắp bị đe dọa trong Sách Đỏ IUCN; và số lượng của chúng đang giảm dần. Các mối đe dọa bao gồm bị mất và phân mảnh môi trường sống.
Báo đốm còn là loài mèo lớn nhất châu Mỹ và là loài có kích thước lớn thứ ba trong họ nhà mèo (chỉ sau hổ và sư tử), chúng là loài mèo có lực cắn mạnh nhất và có phương pháp tấn công vào đầu nạn nhân thay vì cổ họng. Mặc dù báo đốm Mỹ có ngoại hình tương tự báo hoa mai (Leopard) và có quan hệ họ hàng gần với loài này, chúng cũng rất giỏi leo trèo, nhưng có các tập tính gần với hổ hơn (nhất là tập tính thích nước). Sự khác biệt dễ nhận thấy giữa báo đốm và báo hoa mai ở chỗ là chúng có kích thước lớn hơn và chắc nịch hơn, ngoài ra các khoanh đốm của báo đốm to hơn và bên trong khoanh đốm có các chấm đen vì vậy mới gọi là báo "đốm", chúng cũng có cặp chân ngắn và lùn hơn, đuôi ngắn hơn so với loài báo hoa mai vốn có thân hình dong dỏn cao và đuôi dài hơn, các khoanh đốm của báo hoa mai chụm lại giống như hình bông hoa mai. Báo đốm sống trên một loạt các địa hình có rừng và những nơi có không gian mở, nhưng môi trường sống ưa thích của chúng là rừng lá rộng ẩm nhiệt đới và cận nhiệt đới, đầm lầy và các khu vực nhiều cây cối. Báo đốm thích bơi lội và phần lớn là loài săn mồi đơn độc, tấn công mục tiêu theo kiểu tận dụng cơ hội, rình rập và phục kích, là động vật đứng đầu chuỗi thức ăn ở nơi mà chúng sinh sống. Là một loài chủ chốt, chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc ổn định hệ sinh thái và điều chỉnh quần thể con mồi.
Trong khi thương mại quốc tế về báo đốm hoặc các bộ phận cơ thể của chúng bị cấm khai thác, những cá thể vẫn thường xuyên bị giết, đặc biệt là trong các cuộc xung đột với chủ trang trại và nông dân ở Nam Mỹ. Mặc dù số lượng có giảm, phạm vi của chúng vẫn còn lớn. Với sự phân bố lịch sử của chúng, loài báo đốm đã nổi bật trong thần thoại của nhiều nền văn hóa bản địa Mỹ, bao gồm cả những văn minh Maya và Aztec.
Убив добычу, ягуар начинает поедать её с головы, постепенно продвигаясь к задней части. Если жертва велика, хищник остается у неё, утоляя голод в два приёма, с интервалом в 10—12 часов. Характерно, что ягуар почти не питается падалью, поэтому к остаткам своей жертвы возвращается очень редко.
На охоте зверь издаёт низкое отрывистое, гортанное ворчание, а по ночам и в брачный период оглушительно ревёт. По индейским поверьям, ягуар способен имитировать крик любой птицы или животного, чтобы подманить их. Охотники Бразилии приписывают ягуару способность гипнотизировать свою жертву.
В Центральной Америке и тропической Южной Америке ареал ягуара пересекается с ареалом пумы. Некоторые авторы заявляют о доминации ягуаров над пумами[24][25]. Задокументировано несколько случаев взаимодействия ягуаров с пумами, в том числе и убийств пум ягуарами. Так, Б. Миллер сообщает: «Вполне ожидаемо, что ягуар, как более сильная кошка, будет доминировать над более стройной и гибкой пумой, это предположение подкреплено свидетельствами того, что ягуары убивали и поедали пум»[25]. В таких случаях ягуары значительно крупнее пум, хотя размеры самок ягуара и пум обоих полов могут совпадать[24]. Но существует и иная точка зрения. Натуралист из Ла-Плате, Уильям Х. Хадсон (1929, 35) часто цитируется сторонниками превосходства пумы. Хадсон говорит, что он часто слышал о том, как пумы в Аргентине и Парагвае были агрессорами в таких ситуациях и что они обычно одолевают ягуаров в поединках лицом к лицу. Охотники находили примечательные шрамы на спинах убитых ими ягуаров, предположительно, эти шрамы могли быть результатами схваток с пумами[26]. Там, где ареал ягуаров достигает своих границ, пумы могут быть крупнее ягуаров[24].
В 2016 году обнаружена частично съеденная туша молодой половозрелой самки черного медведя с отличительными проколами от зубов в черепе, оставленными ягуарами. Как установлено по шерсти, найденной в его фекалиях, вероятно, ее добыл El Jefe, единственный дикий ягуар, который в настоящее время обитает на территории США. Есть предположение, что очковые медведи избегают места обитания ягуаров, что может быть связано с хищничеством со стороны последних[27], однако это не подтверждено фактами взаимодействия двух хищников. Вероятно, опасности со стороны ягуаров (а также пум и более крупных очковых медведей) подвержены молодые особи, в то время, как у взрослого очкового медведя нет естественных врагов [28]. Также зафиксировано несколько взаимодействий ягуаров с гигантскими выдрами, включая охоту ягуара на одиночных выдр, ухода одиночных выдр от ягуаров и вытеснение ягуаров группами выдр[29][30].
Хотя ягуары легко справляются с крупными якарскими кайманами более 2,5 метров в длину[31], нередко даже вытаскивая их прямо из воды[32][33], даже небольшие черные кайманы подвергаются значительно меньшему хищническому прессу[20], а крупные особи порой и сами могут быть опасны для ягуаров[34][35]. В Белизе зафиксирован случай межвидового клептопаразитизма центральноамериканского крокодила по отношению к ягуару, в результате которого 3-метровый крокодил отнял у ягуара убитого им центральноамериканского тапира[36]. В Центральной Америке и отдаленных частях Южной Америки ягуары могут встречаться с острорылыми крокодилами. Однако, взаимодействия между ними в настоящее время не отмечено, за исключением единичного события хищничества ягуара по отношению к 2,5 метровому подростку острорылого крокодила[37]. Несмотря на то, что ягуары охотятся даже на очень крупных обыкновенных удавов и зеленых анаконд[21], в одном случае рядом с Пастус-Бонс, Мараньян, был найден мертвый ягуар, скорее всего убитый анакондой, которая не смогла проглотить его из-за большого размера добычи[38]. В другом случае в желудке убитой анаконды (которая по сообщениям, проглотила настолько крупное животное, что практически не могла двигаться) был найден полувзрослый ягуар, нанесший змее лишь незначительный урон[39]. В этих примерах ягуары скорее всего были атакованы гигантскими змеями в воде и от этого дезориентированы[39].
Случаев нападений ягуаров на людей известно очень мало, а неспровоцированных — и того меньше. Людоедство среди этих хищников — явление исключительное, что резко отличает их от пантер Старого Света. Чаще всего ягуар нападает, когда защищается. Если ягуара не провоцировать, он обычно не агрессивен, а скорее любопытен и часто преследует человека по лесу, не проявляя враждебных намерений, однако изредка бросается и на людей.
Люди, повстречавшие неожиданно ягуара в чаще, испытывали странное чувство почтения и некого удивления. Вот как о встрече с ягуаром писал в 30-х годах XX века английский путешественник и зоолог Айвен Сандерсон:
Я сильно вздрогнул от неожиданности, когда нарост вдруг изменил очертания и стал медленно взбираться по стволу. Я должен обратить ваше внимание на необъяснимый и очень интересный факт: хотя животное, которое я безошибочно узнал по силуэту, было хищником, я не чувствовал ничего похожего на то необычайное ощущение безотчётного ужаса, которое возникает при виде леопарда в Западной Африке, пронизывая вас с головы до пят. Передо мной на дереве в каких-нибудь двенадцати футах [ок. 4 метров] припал к стволу ягуар: в лунном сиянии зверь казался громадным, как настоящий выбеленный луной динозавр, но того одуряющего, тошнотворного ужаса он у меня не вызывал.
Определённого сезона размножения у ягуара нет. Самка готова к спариванию на третий год жизни. Хотя ягуар — одиночное животное, в период свадеб они могут собираться небольшими группами. Характерно, что поединков между самцами почти не бывает, а выбор партнёра полностью зависит от самки. После такого выбора невеста переходит на территорию избранника. Самец остаётся с самкой только на период спаривания.
Примерно через 100 дней после зачатия в логове среди камней, в густом кустарнике или дупле самка рожает двух-четырёх детёнышей. В их узоре больше чёрного, чем у родителей, причём он состоит не из розеток, а из сплошных пятен. В логове молодые ягуары проводят шесть недель, а с матерью охотятся до тех пор, пока не подыщут себе подходящую территорию для охоты.
На значительной части своего прежнего ареала этот вид почти или полностью истреблён. Сыграли свою роль изменение людьми естественных местообитаний ягуаров, промысел ради ценной шкуры, а также отстрел скотоводами, опасавшимися за безопасность своих стад.
Ягуар внесён в международную Красную книгу и во многих странах охраняется. Отстрел ягуаров в ограниченных количествах разрешён в Бразилии, Мексике и некоторых других странах. В Боливии разрешена охота ради трофеев.
В культурах доколумбовой Америки ягуар, один из самых сильных хищников Южной Америки, пользовался особым вниманием и почестями. Ольмеки отождествляли себя с ягуаром; он являлся главным героем ольмекского культа и занимал в пантеоне богов центральное место. Изображение ягуара можно было найти на каменных скульптурах и алтарях этого народа. Майя, жившие в Центральной Америке, почитали ягуара (balam) как первопредка — трое из четверых первых людей носили имена B’alam K’itze (Ягуар-Кедр), B’alam Aq’ab (Ягуар-Ночь) и Ik’ib’alam (Тёмный Ягуар). Как символ власти, шкуры ягуаров и шлемы в форме их голов носили вожди. В культуре ацтеков бог Тескатлипока часто обращался ягуаром, чья пятнистая шкура олицетворяла узор звёздного неба.
Борхес повествует об ацтекском маге Тсинакане, читающем нетленные письмена, оставленные богом на шкуре ягуара. По замыслу автора, шкура олицетворяет наиболее надёжный из имеющихся в распоряжении Бога носитель информации.
В рассказе «Бразильский кот» Артура Конан Дойля описан ягуар-меланист.
_female_Piquiri_River.JPG)
.JPG)
)_(17972328810).jpg)
.JPG)
|access-date= требует |url= (справка) 
「美洲虎」重定向至此。美洲豹在南美也被称为斑点豹，属于猫科，也是美洲当地现存唯一一种豹属动物。美洲豹的分布，从美国西南部和墨西哥向南延伸，经过中美洲的许多地区，到达巴拉圭和阿根廷北部。尽管美国西部目前仍生活着零星的美洲豹，但自20世纪早期开始，它们中的大多数就已从美国消失。美洲豹在《自然保护联盟濒危物种红色名录》中被列为“近危物种”，其数量正在减少。面临的威胁有：栖息地的丧失和细碎化。
美洲豹是美洲最大的猫科动物，体型仅次于虎、狮，位列第三。这种带斑点的猫科动物和花豹非常相似，但往往更大、更结实。它们栖居在各种各样的森林和开阔地带，但更偏爱热带、亚热带潮湿的阔叶林、沼泽和林地。美洲豹酷爱游泳，大多数时候喜欢独居、属于尾随伏击猎物的机会型捕食者，位于食物链顶端。作为基石物种，在稳定生态系统、控制猎物数量方面起着重要作用。
美洲豹咬力异常强大，和其他大型猫科动物比也一样。这让它能洞穿爬行动物身上披的壳，并采用一种罕见的杀戮方式：直接咬穿猎物双耳间的颅骨，给脑部致命一咬。
尽管围绕美洲豹及其身体部位开展的国际贸易遭到禁止，这种猫科动物仍屡遭杀害；当它们跟南美农场主及农民起冲突时更是难逃厄运。美洲豹的栖息地虽然减少了，却依然广阔。美洲豹历史上的分布状况，使得它们在由美洲当地诸多文化衍生的神话里占据突出的地位；这些文化包括：玛雅文化和阿兹特克文化。
人们认为“美洲豹”源自图皮语的“yaguara”一词，意思是“猎捕其他动物的野兽”。这个词很有可能是从亚马孙河周边的商贸语言图皮南巴语，演变为葡萄牙语单词“jaguar”，再走入英语世界的。西班牙语里，“美洲豹”被拼作yaguareté，词根eté的意思是“真”或“真实”。
“豹（panther）”源于古典拉丁语的“panthēra”，后者出自古希腊语的“pánthēr (πάνθηρ)”。希腊语里，pan-(πάν)意味着“所有”，thēr(θήρ)代表“猎物”，合起来意思是“捕杀所有动物的猎手”。古代东方最先用这个词代表一类野兽，词的使用轨迹很可能是印度最先用，后转入波斯，再到希腊。
这个词在墨西哥的西班牙语里有个别名叫el tigre。16世纪的西班牙人在当地语里找不到哪个词来代表“美洲豹”这种比狮小、比花豹大的动物，也没在旧大陆见过它，于是叫它“虎”。这是因为他们通过罗马人的文字和文艺复兴时期的流行文学，了解到这种动物的凶残。
“Onca”就是葡萄牙语里的“onça”，字母c原有的变音符因为印刷排字的关系消失了。英语中雪豹（拉丁名为Panthera uncia）被写成ounce，也是这个原因。英文中的“雪豹”源自拉丁语lyncea（，“猞猁”的意思），字母l和定冠词缩合（，意大利语是lonza，古法语拼作l'once）。
美洲豹是豹属动物在新大陆上现存的唯一成员。脱氧核糖核酸（DNA）分析结果表明：狮、虎、花豹、美洲豹、雪豹还有云豹拥有共同的祖先，这一科动物的发展历经600到1000万年；化石记录却指出，豹属动物的出现只是200万到380万年前的事。人们认为豹属动物是在亚洲演化形成的。美洲豹则被认为是在距今至少150万年以前，从豹属动物的共同祖先里分化出来，它们在更新世早期，通过曾横亘白令海峡的白令陆桥，进入美洲大陆。对美洲豹的线粒体DNA做分析发现，这一物种的进化发生在28万到51万年前。
系统发育研究已广泛证明，云豹（拉丁名：Neofelis nebulosa）是这个族群中最基本的一支。围绕其余分支地位展开的研究，尚未得出统一结果，也未得到有效确认。
英国动物学家雷金纳德·英尼斯·波科克根据形态学上的证据，得出结论——美洲豹和花豹的关系最密切。然而，人们根据DNA方面的证据，并未得出最终结论；不同研究中，美洲豹和其他物种的关系也存在差异。从灭绝了的豹属物种的化石，如欧美洲豹（拉丁名为Panthera gombaszoegensis）和美洲拟狮（拉丁名为Panthera atrox）的化石可以看出，它们兼具了狮和美洲豹的特点。
19世纪和20世纪，多个美洲豹模式标本让人们有了描述该生物亚种的依据。1939年，雷金纳德·英尼斯·波科克通过追寻这些标本的地理起源、观察颅骨形态，识别出8个亚种。波科克缺乏充足的动物标本，无法很好地评估这些亚种的状态，却表示自己对几个亚种的状态存有疑虑。人们之后对他的工作再作思考后认为，识别出的亚种只有三个。对“P. o. palustris”的描述是基于一块化石颅骨作出的。《世界哺乳动物物种》作者，在列出9个亚种和P. o. palustris或称P. o. paraguensis时，把两者区隔开来。
形态学或基因学研究结果表明，美洲豹南北种群存在渐变群差异，但没有证据显示亚种间有差别。随后更细致的研究，对先前预期的哥伦比亚美洲豹种群的结构作出确认。
《自然保护联盟濒危物种红色名录》的物种评估员，以及猫科动物专家组负责猫科动物分类任务的团队，认为所有美洲豹亚种均不作数。
之前认可的亚种 分布地区 图片美洲豹这种动物不但结实，肌肉也发达，是新大陆上最大的猫科动物，也是中南美洲最大的食肉类哺乳动物。它们的体型、体重差别很大：体重通常在56到96公斤（124到211磅）。有记录的、体型较大的雄兽，体重158公斤（348磅）上下（，与母虎或母狮体重相当；但值得注意的是，称重时那只动物的胃部是鼓的）。体型最小的雌兽只有36公斤（79磅）。雌兽通常比雄兽小10%到20%。从鼻端到尾根部测长度，这种猫科动物体长1.12到1.85米（3.7到6.1英尺）。尾巴是所有大型猫科动物中最短的，45到75厘米（18到30英寸）。腿也不长，和体重近似的小老虎、小狮子比短得多，但腿粗而有力。美洲豹站立时肩高63到76厘米（25到30英寸）。美洲豹与毛色接近的花豹比，更大更重、更矮更壮。
发现的情况表明，不同地区、不同栖息地的美洲豹，体型存在进一步的差异；体型往往沿北向南的方向变大。在墨西哥太平洋海岸的查梅拉•库伊克斯马拉生物圈保护区，对美洲豹作的一项研究表明，它们的大小仅相差50公斤（110磅）左右，当地美洲豹相当于一只雌性美洲狮的大小。委内瑞拉和巴西的美洲豹大得多，雄性体重平均95公斤（200磅）左右，雌性的平均体重大约在56公斤（123磅）到78公斤（172磅）。巴西潘塔纳尔湿地中，雄性年长的美洲豹，重136公斤（300磅）或超过这一重量的并不罕见。那里的美洲豹拥有着最重的记录，有一头清空胃部后重达148公斤（326磅）。森林里的美洲豹毛色往往更暗、也比那些在开阔地带发现的小得多。这可能是因为森林里沦为猎物的大型食草动物更少的缘故。（潘塔纳尔湿地就位于一片开阔湿润的盆地。）
矮短粗壮的四肢使得美洲豹很擅长攀爬、匍匐和游泳。它们头部结实、下颌力量极其强大，咬力在所有猫科动物中排第三，仅次于虎和狮。体重100公斤（200磅）的美洲豹，犬齿施加的咬力达503.6千克力（1110磅力），裂齿齿槽施加的咬力达705.8千克力（1556磅力）。这种力量上的适应性改变，使美洲豹的牙能贯穿龟壳。在一项比较研究中，研究者按体型调整研究对象的咬力，最终把美洲豹和云豹评为咬力最大的猫科动物，超越了虎和狮。有报道称，“一只美洲豹能凭借下颌力量，拖着一头800磅（360公斤）的公牛走25英尺（7.6米），还能把最重的骨头给磨成粉”。美洲豹可在茂密的灌木丛中捕食重达300公斤（660磅）的野生动物，它们矮短粗壮的体格也是根据猎物和环境作适应性调整后的结果。
美洲豹毛皮的底色通常为黄褐色，但身体大部分区域也可呈现红棕色。腹部却呈白色。这种猫科动物栖居的森林光影斑驳，它们周身的玫瑰形斑纹是很好的伪装。每只美洲豹身上的花斑都各不相同：玫瑰形斑纹里可能有一个或多个斑点，斑点形状不一。头部和颈部的斑点通常是实心的，尾巴上的也是。在这些区域，点有可能形成一条色带。
虽说美洲豹酷似花豹，但更矮、更壮，也更重。可以通过比较玫瑰形斑纹，将两种动物区分开来：美洲豹身上的玫瑰形斑纹更大、更少，往往也更黑，斑纹轮廓线条更粗，当中有小斑点，这是花豹没有的。美洲豹与花豹比，头更圆、更短，四肢更粗壮。
这一物种毛色多样。黑化症往往使它们接近黑色。患黑化症的美洲豹通体黑色，但细看仍看得出斑纹。
黑化的毛色不像带斑点的毛色那样常见，但仍在美洲豹中占百分之六左右。基因突变率存在几个数量级的差距。因此，该现象得到自然选择理论的支持。一些证据指出，黑化症等位基因是显性的。黑色形态或许是体现杂合子优势的一个例子；尚无确凿证据表明，将该物种囚禁哺育会导致这种结果。患黑化症的美洲豹（又称“黑”美洲豹）主要分布在南美洲部分地区，北美洲亚热带和温带地区生活的野生种群中，几乎没听说有这类成员；墨西哥特万特佩克地峡以北，也从没有这方面的记载。
就像别的大型猫科动物一样，美洲豹也会患白化症；患白化症的个体极为罕见，有时被称为白豹；就像野外发生白化的频率一样，自然选择使得白化概率和发生基因突变的概率一样低。
美洲豹目前的领土从墨西哥出发，经中美洲，抵达南美洲；其中包含巴西与亚马逊盆地交织的大片地区。领土囊括的国家有：阿根廷、伯利兹、玻利维亚、哥伦比亚、哥斯达黎加（尤其是该国的奥萨半岛）、厄瓜多尔、法属圭亚那、危地马拉、圭亚那、洪都拉斯、尼加拉瓜、巴拿马、乌拉圭、秘鲁、苏里南、美国，以及委内瑞拉。该物种目前已在萨尔瓦多和乌拉圭绝迹。
自从美洲豹这一猫科动物于更新世期间跨越白令陆桥来到美洲后，便定居下来。现代美洲豹的直系祖先是更新世北美美洲豹（Panthera onca augusta），体型比当代美洲豹大。伯利兹400平方公里的卡克斯康伯盆地野生动物保护区、墨西哥5300平方公里的锡安卡恩生物圈保护区、秘鲁近15000平方公里的马努国家公园，巴西约26000平方公里的欣古国家公园，还有其他许多保护区，都有这一物种的身影。
之所以把美国包括进来，是因为人们偶尔在该国西南部，特别是亚利桑那州、新墨西哥州和德克萨斯州见过美洲豹。20世纪早期，美洲豹的栖息地，往北延伸至科罗拉多大峡谷，往西延伸至南加利福尼亚州。美洲豹在美国是受《濒危物种法案》保护的物种，该法案已禁止人们为获取毛皮枪杀这种动物。亚利桑那州的狩猎向导和负责野生动物工作的官员，于1996年和2004年之后，在该州南部拍到过美洲豹的照片，或做过文字记述。2004至2007年，亚利桑那州南部、布宜诺斯艾利斯国家野生动物避难所附近的研究人员报告，发现两三头美洲豹。其中一只被称为“雄兽B”，它曾于1996年在该地被拍到过。任何一个物种想在美国长久繁衍下去，有三点至关重要：保护它们免遭杀戮、确保栖息地猎物充足、与墨西哥裔居民搞好关系。2009年2月，一头重53.5公斤（118磅）的美洲豹在亚利桑那州的图森被捕获，安上无线电项圈后被放归野外。它被捕获的地点，比人们先前以为的美洲豹最北栖息地更北；这也表示，亚利桑那州南部或许存在美洲豹长期繁育的种群。这只动物的身份随后得到确认，它其实就是2004年被拍到过的雄性美洲豹（“雄兽B”）。2009年3月2日，“雄兽B”再度被捕获，在被发现患有肾衰竭后，接受了安乐死。人们认为这只动物有16岁，年龄超过了所有已知的野生美洲豹。
美墨边界围栏按当前提案修完后，不仅会降低与墨西哥种群之间的基因流动性，还会阻碍物种进一步向北扩张，从而减小了所有目前在美国栖居的种群的生存几率。
历史上，这一物种的分布范围曾涵盖美国南部半数区域，并向南延伸很远，囊括南美大陆的大部分地区。总体上看，它的北部栖息地向南后撤了1000公里（，合621米）；南部栖息地向北后撤了2000公里（，合1243米）。美国发现过冰河时期美洲豹的化石，时间可追溯到4万至11500年前，一些化石出现在密苏里这样北面的重要地区。化石证据显示，美洲豹最重190公斤（，合420磅），比这种动物现代的平均体型大得多。
这种猫科动物的栖息地包含：中南美洲的雨林、爆发季节性洪水的开阔湿地和干草原。这些栖息地中，美洲豹对茂密的森林偏爱有加。这类猫科动物已经以最快的速度丧失在阿根廷潘帕斯低地、墨西哥干旱草原、美国西南部等更干燥地区的栖息地。它们的分布遍及热带和亚热带森林，以及干旱落叶林（其中包括：美国历史上出现过的橡树林）。美洲豹喜欢住在河流、沼泽旁边，或是浓密的雨林中；密林的掩护有助于它们追踪猎物。有人曾在海拔3800米的高度发现过美洲豹，但它们通常不会栖居在山林中，墨西哥中部的高原或安第斯山脉中也找不见它们。美洲豹偏爱的栖居地往往是沼泽和有树的地方，不过也有些住在灌木丛林地区和沙漠。
成年美洲豹属于顶级掠食者，这意味着：它在野外，处于食物链顶端，不会沦为猎物。和设想的一样，这种顶级猫科动物能通过控制诸如食草或食腐哺乳动物等猎物的种群水平，维持森林系统的结构完整性；所以美洲豹也被定义为基石物种。不过准确界定美洲豹这类物种对生态系统起的作用有难度，因为必须同不存在该物种的地区数据，以及该物种当前栖息地的数据作比较，同时控制人类活动的影响。人们认可这样一个事实，即：中等大小的猎物在基石捕食者缺失的情况下，种群数会增加；基石捕食者被假想具有负向级联效应。但野外工作表明，这种情况或许属于自然变异，种群数也可能不会一直增加。因此，不是所有科学家都接受基石捕食者的假说的。
美洲豹也对其他掠食者起着影响。美洲豹和美洲第二大猫科动物美洲狮，往往是同域分布的（，即相关物种的领地交叠），两者也往往被合起来研究。美洲狮若同美洲豹同域分布，体型就比平常的小，也小过当地美洲豹。美洲豹倾向于猎捕更大的猎物，猎物往往超过22公斤（49磅）；美洲狮的猎物更小，通常在2到22公斤（4.4到48.5磅），这也让美洲狮体型小了下来。这种情况对美洲狮来说可能具有优势。美洲狮的猎物生态位更宽，这涵盖了它捕食更小猎物的能力，这有可能让它在被人类改造的土地上生活时，比美洲豹更有优势。尽管两者都被界定为近危物种，但美洲狮目前分布广得多。
雌性美洲豹大约两周岁时性成熟，雄性性成熟的时间为三、四岁。人们认为这种猫科动物在野外全年均可交配，而它们的分娩次数可能会在猎物充沛时增加。对于被囚禁雄性美洲豹作出的研究，为它们全年都可交配的假说提供了证据；它们的精子特征和射精质量不会随季节波动；研究还发现，被关美洲豹的繁殖成功率低。将37天作为一个完整周期，雌性发情期为6至17天；雌兽通过做尿味标记、叫得更响，来宣告自己做好了繁殖准备。雌雄美洲豹求偶阶段游走的地区比平时更广。
伴侣交配后分道扬镳，雌兽全权承担养育职责。妊娠期93至105天；雌兽最多产四只幼崽；最普遍的情况是产两只。考虑到可能出现杀婴行为，母亲在产下幼崽后无法容忍雄兽的出现；人们也在虎身上发现了该行为。
幼兽初生时，什么也看不见，两周后看清事物。幼崽三个月后断奶，但会在出生的巢里待六个月，直到能陪母亲狩猎为止。它们会再在母亲身旁一到两年，之后离开，自己建领地。年轻公兽起初四处游走，与比它们大的美洲豹相互争抢，直到成功宣布自己拥有某片领地的主权。据估计，野生美洲豹的寿命一般在12到15年左右；圈养美洲豹最长活到23岁，跻身最长寿猫科动物之列。
美洲豹和大多数猫科动物一样，在野外形成母兽单独哺育幼兽的组合。成年美洲豹往往在求偶或交配时才见面（，但在一些趣闻轶事中曾有人表示，看见过为数不多、美洲豹之间不以求偶为目的的社交行为），它们也会为自己打拼出辽阔疆土。雌兽的疆域在25到40公里，可能相互重合，但通常彼此选择避让。雄兽的疆域大约是雌兽的两倍，疆域大小随猎物和空间而变化，并且不会重叠。一头雄兽的领地内可以容纳几头雌兽的领地。美洲豹通过抓痕、尿液和粪便标记领地。
美洲豹像其他大型猫科动物一样，会咆哮，并以这种方式警告想与自己争夺领地或交配权的对手离开；野外曾听到过美洲豹之间发出一连串密集的呼喊，相互回应。它们的咆哮听着往往像一串串咳嗽声；它们还可以喵喵叫或咕噜噜叫。雄兽之间会为交配而战，但很罕见；人们在野外见过美洲豹规避剑拔弩张局势的行为。冲突通常是为争抢领地：一头雄性的地盘上有可能住着两三头雄性，雄兽无法容忍其他成年公兽入侵。
美洲豹常被描述成夜行性动物，但更确切的说，它们是晨昏时分活跃的动物（，即晨昏时最活跃）。美洲豹不论雌雄都狩猎，但公兽因为领地更大，每天走得都比母兽远。有猎物的时候，美洲豹白天也可能狩猎；是一类相对活跃的猫科动物，50%到60%的时间都处于活跃状态。美洲豹天性神出鬼没，加上难以深入它们偏爱的栖息地，看见这种动物都很有难度，就更别提研究了。
和所有猫科动物一样，美洲豹是一类虔诚的肉食动物，只吃肉。它属于投机取巧的猎手，食谱至少囊括87个物种。实际上，美洲豹能捕食中南美洲找得到的任何一种陆地或河岸地区的脊椎动物，但更喜欢大型猎物。它们在饮食方面与自己旧大陆的表亲们相比，吃的更杂：美洲热带区域，小动物们的多样性高，大型有蹄类却数量较少、多样性较低，这是美洲豹亚属动物喜欢的。它们通常猎食成年凯门鳄、鹿、水豚、貘、西猯科动物、狗、伪狐属动物，有时甚至捕食水蚺。不过，这种猫科动物也会吃任何捉得到的小型物种，包括：蛙、鼠、鸟（主要是凤冠雉科这类生活在地面的鸟）、鱼、树懒、猴，还有龟。举例来说，在伯利兹卡克斯康伯盆地野生动物保护区做的一项研究表明，当地美洲豹的食谱主要包括犰狳科动物和无尾刺豚鼠。有些美洲豹还猎食家畜。美国为数不多被报道的美洲豹中，有一只名叫“首领”，人们还发现它捕食过美洲黑熊。人们在它粪便中找到毛发，并在一具黑熊被部分消化的尸体上发现颅骨处明显有美洲豹咬穿的痕迹，从而得出这项推论。这表明，美洲豹或许在黑熊还在那片地区时猎捕过黑熊。人们还知道，眼镜熊会躲避美洲豹，这可能是因为它们偶尔也会沦为对方的猎物。
有证据表明，野外的美洲豹会啃食卡皮藤的根。
虽说美洲豹也常采用其他豹属动物那样的技巧，深深咬住对手喉部或使其窒息，但有时也会采用一项独门必杀技：直接用犬齿洞穿猎物（尤其是水豚）双耳间、颅骨处的颞骨，贯穿大脑。这有可能是为“破开”龟壳做的适应性调整；龟这类带盔甲的爬行动物在更新世晚期物种大灭绝后，就可能成为美洲豹大量捕食的猎物。咬穿颅骨的做法在捕食哺乳动物时被专门采用；面对凯门鳄这类爬行动物时，美洲豹会跳到猎物背上，切断颈椎，让猎食对象动弹不得。包括平均重约385公斤（849磅）的大型棱皮龟在内的海龟，会尽量把巢安在海滩上；美洲豹攻击它们时，会咬对方的头，往往会把这类猎物的脑袋给咬下来，再拖走吃掉。传闻说，美洲豹在捕杀马时，会跳到它们背上，一只爪子按住马的口唇，另一只按在后颈上，然后用力扭，造成颈部错位。在当地人的奇谈轶事里，美洲豹在猎捕一对绑着的马时，会先杀掉一只，再在另一只还活着、有意识的情况下，把死马和活马一起拽走。像狗这样小一点的猎物，抬爪朝颅骨一挥就能解决掉了。
美洲豹尾随伏击猎物，而不追捕它们。这种大猫会沿林道缓慢行走、聆听并尾随猎物，然后猛冲或发起伏击。美洲豹会凭借掩护发动攻击，还往往选择狩猎对象的盲区，快速扑向对方。无论是当地人，还是野外研究人员都认为，这一物种的伏击能力在动物王国所向无敌，也可能因为这样，它成了不同环境中的顶级掠食者。伏击有可能包括：尾随猎物跳入水中，因为美洲豹很会边游泳，边大开杀戒。它力大无比，能把小母牛大小的动物尸体拽上树，免遭洪水淹没。
美洲豹一杀死猎物，就将尸体拖到灌木丛或别的隐秘场所。它们先吃颈部和胸部，而不是上腹部。先吃心、肺，再吃肩部。据估计，一只最最轻、体重34公斤（75磅）的美洲豹，一天要吃1.4公斤（3.1磅）的食物。圈养美洲豹体重50至60公斤（，合110至130磅），建议每天多喂2公斤（，合4.4磅）肉。野外，消化自然更不规律；野生动物将大把精力花在捕杀猎物上，它们一顿最多可以消化25公斤（，合55磅）肉，接着会饿上段时间。
美洲豹和其他豹属物种不同，极少袭击人类。不过，随着人类越来越多地侵占它们的栖息地，随着猎物数量的减少，美洲豹攻击人的情况呈上升趋势。有时，圈养的美洲豹会攻击动物管理员。此外，过去，美洲豹攻击人的情况似乎更普遍，至少西班牙征服者到达美洲后是这样的。当时，美洲豹在美洲，就像旧大陆的狮、虎一样，令人闻风丧胆。可即便在那个年代，美洲豹主要的猎物还是水豚，而不是人。查尔斯•达尔文在报告中记录了美洲原住民的一种说法——只要水豚数量充足，人们就不用很怕美洲豹。 [2]。甚至還可在水中突擊捕獵岸上的鱷魚。美洲豹也有吃腐肉的習性。
美洲豹种群数量正在锐减。国际自然保护联盟将这种动物列为近危物种，这意味着它在不久的将来可能面临灭绝的危险。导致这种态势的原因是：它们丢失了部分疆土，这包括：它们原先在北部的领地确确实实减少了，剩下的疆土也越来越支离破碎。20世纪60年代，美洲豹数量减少得特别显著，每年有15000多张美洲豹的皮被带出巴西与亚马逊盆地交织的地区；1973年，《濒危野生动植物种国际贸易公约》出台后，毛皮贸易大幅减少。人们在国际野生生物保护学会作出预言后，展开细致工作，结果显示：该物种丢失了原先37%的疆域；另外18%的疆域状态不详。更令人感到鼓舞的是，美洲豹在剩余疆域，尤其是亚马逊盆地和周边的格兰查科以及潘塔纳尔湿地，长期生存的可能几率被认为高达70%。
美洲豹面临的主要风险包括：美洲豹栖息地的森林被砍伐；与人类争夺食物，特别是在干旱和不毛之地争夺食物的频率增加；偷猎；北部疆域的飓风；还有农场主的行为。农场主往往在美洲豹捕杀家畜后杀死这种猫科动物。情况表明：美洲豹调整适应了猎物后，将牛作为自己一类主要食物。虽说为放牧清理土地的做法是该物种面前的一个问题，但当牛被首度引入南美洲时，美洲豹种群数可能攀升过，因为这种动物曾把牛群作为新猎物并从中获益。由于美洲豹贪恋家畜，农场主雇来全职猎手，捕杀它们。
数十年来，毛皮贸易商一直很看重野生猫科动物和其他哺乳动物的皮。从20世纪初开始，人类大量猎捕美洲豹，多度捕杀加上栖息地被毁导致美洲豹数量减少，也使得猎人和贸易商到了20世纪60年代，将重心逐渐转向更小的物种。二战末到20世纪70年代，经济发展和制度的欠缺，使得围绕美洲豹的皮所展开的国际贸易空前繁荣。尽管非法贸易与贩卖仍是个问题，但从1967年起，相关规定开始被加入各国法律以及国际协议中，和美洲豹有关的国际贸易的报道也少了。交易数从1967年多达13000张皮，降至1969年的7000张皮；1976年以后，这种情况可以忽略不计了。这一时期，美洲豹皮的最大出口国是巴西和巴拉圭，最大进口国是美国和德国。
美洲豹被列入《濒危野生动植物种国际贸易公约附录一》里，这表示，不得就它们或它们的任何部位展开各类国际贸易。在阿根廷、巴西、哥伦比亚、法属圭亚那、洪都拉斯、尼加拉瓜、巴拿马、巴拉圭、苏里南、美国和委内瑞拉，猎捕美洲豹都是被禁止的。在巴西、哥斯达黎加、危地马拉、墨西哥和秘鲁，猎捕美洲豹都受到约束。玻利维亚仍允许战利品狩猎的进行；美洲豹在厄瓜多尔和圭亚那不受保护，在美国的《濒危物种保护法》中被列为濒危物种。
由于美洲豹的活动范围跨越18个国家，各国政策规定有差别，对该物种的保护是项复杂的工作。2000年，围绕美洲豹生态保护的重要区域，即所谓“美洲豹生态保护单元”，被确立。这些面积广大的地区里居住着至少50头美洲豹。人们结合美洲豹及其猎物的情况，对各单元的大小、关联性、栖息地质量一一作出评估和衡量。这样，在36个地理区划确定了51个美洲豹生态保护单元，作为美洲豹生态保护的重要地区；它们包括：
近期研究强调，为了让这一物种延续下去，始终确保美洲豹基因库内的基因能进行良好的交换是很必要的；要做到这一点，美洲豹栖息地相互连接就很重要。为促成这件事，人们组建了一个名为“美洲豹巡游地”的新工程，将多个美洲豹经常出没的地区连接起来。
1986年，伯利兹建起卡克斯康伯盆地野生动物保护区，这是世上首个美洲豹生态保护区。
由于人们很难进入该物种的许多领地，尤其是亚马逊中心地带，估算美洲豹数量存在难度。研究人员往往会把重心放在特定的生物区，站在物种层面做的分析也就很少了。1991年，人们估计有600至1000只美洲豹生活在伯利兹（，这也是总数最多的一年）。一年前，人们估计，墨西哥面积4000平方公里（合2400平方米）的卡拉克穆尔生物圈保护区内，生活着125至180只美洲豹；另有350只美洲豹生活在恰帕斯州。相邻的危地马拉玛雅生物圈保护区，面积15000平方公里（合9000平方米）；美洲豹数量可能在465至550只。2003和2004年的研究工作采用全球定位系统遥测技术，发现重要性很高的潘塔纳尔地区，每100平方公里只有六到七头美洲豹，这和采用传统手段测出的10到11头的结果形成对比，表明被广泛使用的采样方式有可能造成对这种猫科动物数量的估测虚高。
另外，设立保护区时，周边地区往往是工作的焦点，因为美洲豹不可能把自己限定在某个保护区里不出去；种群规模扩大时，它们就更不可能把自己框住了。在让保护区有效提供保护的问题上，人类对保护区周边地区抱的态度，以及防止偷猎的法律法规的设立，扮演着至关重要的角色。
人们为了估算特定区域内美洲豹种群的规模、跟踪个别美洲豹，广泛使用相机陷阱和野生动物跟踪遥测技术；在搜寻犬的协助下找到美洲豹的粪便，研究它们的健康和饮食情况也是可以的。目前保护工作的中心往往落在：教育农场主和促进生态旅游方面。美洲豹往往被界定为伞护种——它们的领土范围和栖息地要求涵盖了很广阔的领域；于是，它们如果得到保护，其他许多更小型物种的领土也就得到了保护。美洲豹这种能猎食的伞护种，从地形图上看，就像是“移动链接”。因此，生态保护组织清楚其他物种也将从中获益后，可以把重点放在为美洲豹提供能提供且相互关联的栖息地上。
人们正在开展生态旅游，让公众对美洲豹这类有魅力的动物产生兴趣，同时又能将创造的收入用作生态保护工作。在非洲做的评估已表明：生态旅游对非洲猫科动物的保护起到了帮助。和保护非洲大型猫科动物一样，人们对围绕美洲豹的生态旅游存在的一个主要担心在于，这一物种需要大片栖息地，因此如果采用生态旅游来帮助保护美洲豹的话，那就要考虑某些问题，比如：如何让目前的生态系统一直不受破坏，或者，如何让新的生态系统大到足以支持一个美洲豹种群在那里繁衍下去。
1799年，托马斯•杰斐逊笔下的美洲豹，这种生活在美洲的动物，是北美洲本土唯一会咆哮的猫科动物。人们在亚利桑那州仍能偶尔见到“酋长”这样的美洲豹，这也促使当局采取行动保护它们。例如：2012年8月20日，美国鱼类及野生动物管理局建议，在亚利桑那州和新墨西哥州辟出838232英亩土地，作为美洲豹的主要栖息地。这块土地面积比罗德岛还大。
美洲豹在前哥伦布时期的中美洲和南美洲，象征着权力和力量。公元前900年，在安第斯的多种文化中，对美洲豹的热爱在早期的查文文化中播撒着，并于公元前900年被如今秘鲁的绝大多数人接受。秘鲁北部稍晚出现的莫切文化，在许多陶瓷制品中将美洲豹作为力量的象征。穆伊斯卡人生活在哥伦比亚与安第斯山脉交汇的凉爽的昆迪博亚森色高原上；他们的宗教将美洲豹视作一种神兽；人们身穿美洲豹皮举行宗教仪式。兽皮被拿去和生活在欧林诺基亚热带低地地区的人做交易。内梅克内（Nemequene）这位统治者的名字取自穆伊斯卡文字中的内梅（nymy）和克内（quyne），合起来是指“美洲豹的力量”。
中美洲的奥尔梅克文化，是墨西哥湾地区早期的一种几乎与查文文化同时出现的、有影响力的文化，在雕刻和小雕像上创造出一种极富特点的“美洲豹人”的图案，图案上的美洲豹或是人彰显美洲豹的特色。玛雅文化后期，美洲豹被认为既能促成活人和死者间的沟通交流，又能保护皇家宅院。玛雅人把这些极具力量的猫科动物看成自己精神世界的同伴，一部分玛雅统治者的名字里带有玛雅语系里“美洲豹”的意思（在不少玛雅语系里被念作“葩岚”）。“葩岚”在玛雅人的姓氏中仍很常见。奇岚•葩岚的名字里也有它的身影；那是位具有传奇色彩的作家，对17、18世纪玛雅文化作了汇编记述，将许多重要知识保存下来。阿兹特克文明里同样有美洲豹的形象，它在其中代表着统治者和武士。阿兹特克人塑造了一群武士精英，也就是阿兹特克神话中的美洲豹骑士。人们认为，美洲豹是威力强大的神特斯卡特利波卡化身动物时的图腾。
当代文化中广泛使用美洲豹的图案或名称。美洲豹是圭亚那的国兽，出现在该国国徽上。亚马孙省，哥伦比亚的一个行政区划，它的旗帜上就有一只黑美洲豹的身影，朝一位猎人扑去。美洲豹还出现在巴西雷亚尔的钞票上。也常出现在南美许多当代文化的神话传说里，往往被描绘成一种赐予人类原初之火的生物。
大量产品以美洲豹命名，最著名的就是英国一款以“美洲豹”命名的奢华汽车品牌——“捷豹”。美国国家橄榄球联盟的杰克逊维尔美洲豹队，还有墨西哥足球俱乐部基亚帕斯足球会（别名美洲豹）等运动特许经营权中，也用“美洲豹”命名。阿根廷橄榄球联盟徽章的上半部就是只美洲豹；不过因为有位编辑弄错了，该国国家队的别名成了“美洲狮”。墨西哥市1968年举办奥运会时，为纪念古代玛雅文化，将红色美洲豹作为第一个奥运官方纪念品。
「美洲虎」重定向至此。 关于美洲虎和美洲豹的其他含义，详见美洲虎 (消歧义)、(消歧义) 美洲豹在南美也被称为斑点豹，属于猫科，也是美洲当地现存唯一一种豹属动物。美洲豹的分布，从美国西南部和墨西哥向南延伸，经过中美洲的许多地区，到达巴拉圭和阿根廷北部。尽管美国西部目前仍生活着零星的美洲豹，但自20世纪早期开始，它们中的大多数就已从美国消失。美洲豹在《自然保护联盟濒危物种红色名录》中被列为“近危物种”，其数量正在减少。面临的威胁有：栖息地的丧失和细碎化。
美洲豹是美洲最大的猫科动物，体型仅次于虎、狮，位列第三。这种带斑点的猫科动物和花豹非常相似，但往往更大、更结实。它们栖居在各种各样的森林和开阔地带，但更偏爱热带、亚热带潮湿的阔叶林、沼泽和林地。美洲豹酷爱游泳，大多数时候喜欢独居、属于尾随伏击猎物的机会型捕食者，位于食物链顶端。作为基石物种，在稳定生态系统、控制猎物数量方面起着重要作用。
美洲豹咬力异常强大，和其他大型猫科动物比也一样。这让它能洞穿爬行动物身上披的壳，并采用一种罕见的杀戮方式：直接咬穿猎物双耳间的颅骨，给脑部致命一咬。
尽管围绕美洲豹及其身体部位开展的国际贸易遭到禁止，这种猫科动物仍屡遭杀害；当它们跟南美农场主及农民起冲突时更是难逃厄运。美洲豹的栖息地虽然减少了，却依然广阔。美洲豹历史上的分布状况，使得它们在由美洲当地诸多文化衍生的神话里占据突出的地位；这些文化包括：玛雅文化和阿兹特克文化。
この項目では、動物について説明しています。その他の用法については「ジャガー (曖昧さ回避)」をご覧ください。 
「ジャガーネコ」とは異なります。 
ワシントン条約附属書I 分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 哺乳綱 Mammalia 目 : 食肉目 Carnivora 科 : ネコ科 Felidae 亜科 : ヒョウ亜科 Pantherinae
ジャガー（Panthera onca）は、食肉目ネコ科ヒョウ属に分類される食肉類。
体長120-185cm、肩高68 - 75センチメートル[4]。尾45-75cm。メキシコでの雄の平均体重は約50kg[6][要検証 – ノート]。ブラジルでは平均体重オス94.8キログラム・メス77.7キログラム、ベネズエラでは平均体重オス95キログラム・メス56.3キログラムという報告例がある[4]。特にブラジルのパンタナルの個体群が最も大型化すると言われ、この地域の雄は体重が136kgを超えることも珍しくない[7][要検証 – ノート]。通常はメスよりもオスの方が10 - 20 %大型になる[4]。ネコ科の現生種ではトラ・ライオンに次いで大型で、南北アメリカに分布するネコ科の現生種では最大種[4]。尾はやや短い[3]。ヒョウと比較するとより全長や体重・足裏は大型で、尾が短い[4]。また体格に比べ頭骨が大きく、噛む力が非常に強いのが特徴。体色は淡黄色や黄褐色で、黒い斑点の周囲に黒い斑紋が囲む形状の斑紋（梅花紋）が入る[3]。また、ヒョウと同様に黒変種（ブラックジャガー）も存在する。現存するネコ科では本種が最もスミロドンの体型に近いともいわれる。 ジャガー（Jaguar）という名前は南アメリカインディアンの“ヤガー”という言葉から来ており、これは「一突きで殺す者」という意味が含まれている。なお、雄ジャガーと雌ライオンにも種間雑種を生じることができ、この雑種はジャグリオンと呼ばれる。同じく南米に生息する小型ネコ科動物のオセロットの名前の由来であるナワトル語の"オセロトル"は本来ジャガーを指す。他にもジャガーにちなんだ名称を持つ動物にジャガーネコやジャガランディがいる。旧大陸に生息するヒョウとは別種だが、姿が似ていることから漢名の"美州豹"（美州はアメリカ大陸）や、古訳の"アメリカヒョウ"、「豹の戦士」や「豹（ジャガー）マン」など、しばしばなぞらえられる。古代中米では「雨の神」とされた。アステカの主神のひとりであるテスカトリポカの象徴でもある。
以下の分類はMSW3(Wozencraft,2005)に従う[5]。
密生した熱帯雨林からまばらな林、草原や沼地に至るまで様々な環境に生息し、主として夜行性で単独生活をしている。
中南米における頂点捕食者の地位にあり、地表のみならず樹上、さらには水中まで、大小問わずあらゆる動物を食餌とする。ペッカリー類、マザマ属Mazama・アメリカヌマジカなどのシカ類、バク類、アグーチ属Dasyprocta・オマキヤマアラシ属Coendu・カピバラ・ヌートリアなどの齧歯類、オオアリクイ・コアリクイ属Tamanduaといったアリクイ類、ココノオビアルマジロ属、フタユビナマケモノ科・ミユビナマケモノ科といったナマケモノ類、ホエザル属・ヨザル属Aotusなどの霊長類、カワウソ類・ブタバナスカンク属Conepatus・オセロット・キンカジューなどの他の食肉類、オポッサム属Didelphis、ホウカンチョウ属Crax・アメリカトキコウ・シロエンビコウCiconia maguari・アメリカヘビウ・ナンベイアオサギArdea cocoiなどの鳥類、ナンベイヨコクビガメ属・ナンベイリクガメ属などのカメ、グリーンイグアナ、カイマン属のワニ、オオアナコンダ・ボアコンストリクターなどのヘビ、カエル、ナマズ類やピラルクーなどの魚類を食べる[4]。一方で警戒心が強く、家畜や人を襲う事は稀だとされる。数平方キロに及ぶ縄張りを単独で維持し、排泄物や爪とぎでマーキングしている。
出産は2年に1回。妊娠期間は91 - 111日[4]。1 - 4匹を産む[3][4]。生まれた子は2年以上母親と暮らし、狩りの技術を習得する[8]。
動物園のジャガー
アルゼンチンで保護されたジャガー
黒変種は6%ほどの割合で誕生する。
ブラックジャガー
母親は、子を運ぶ際に首を噛む
トロント動物園のジャガー
バクを襲うジャガーの絵
雄ジャガーと雌ライオンの雑種、ジャグリオン
この項目は、動物に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（Portal:生き物と自然／プロジェクト:生物）。
재규어(Jaguar, 학명: Panthera onca)는 아메리카대륙에서 사는 야생 고양이과 척추동물로, 구대륙의 호랑이, 사자, 표범과 함께 표범속에 속하는 4종의 대형 고양이류 중 하나이며 아메리카에 살고 있는 유일한 표범속 동물이다. 북으로는 미국 남서부, 남으로는 아르헨티나 북부까지 분포하나, 미국에서는 20세기 초에 자취를 감추었다. 산림 파괴와 기후 변화로 인해 대체적으로 개체 수는 줄어들고 있다.
아메리카 및 서반구에서는 가장 덩치가 크고 힘이 센 고양이과 동물로, 같은 과 내에서는 호랑이, 사자를 이어 세 번째로 크다. 종종 표범으로 오인되나 표범보다 몸이 훨씬 크고 억세게 생겼다.
몸길이는 수컷 185cm, 암컷 170cm, 추가적인 꼬리 길이가 80cm, 몸무게는 수컷 85kg, 암컷 68kg이다. 몸빛깔은 일반적으로 노란색이고 배 부분은 흰색이다. 표범과 비슷한 검은 반점이 몸에 있으나, 무늬가 크고 가운데에 작고 검은 점이 있다. 단독으로 생활하고 번식기에만 암수가 함께 생활한다.
주로 밤에 활동하며 안전하게 몸을 숨길 수 있는 숲·잡목지대·초지에서 활동한다. 턱힘이 강한 맹수에 꼽힌다. 그래서 거북의 등껍질도 깨부술수도 있다. 모든 동물을 가리지 않고 먹으며 수영과 나무타기를 잘 한다. 5-25 km의 일정한 세력권을 만든다. 재규어는 카피바라, 뉴트리아, 아구티를 비롯한 설치류, 개미핥기, 나무늘보, 아르마딜로, 맥, 붉은마자마사슴, 페커리, 원숭이, 긴코너구리, 레아, 거북, 물고기 등을 먹는 육식성 동물이다.
임신기간은 93-110일이고 2-4마리의 새끼를 낳는다. 새끼는 2년간 어미와 함께 지내고 세 살이면 성적으로 성숙하여 짝짓기를 할 수 있으며, 4년이 되면 완전히 자란다. 건조지대에서는 살지 않고 물가나 하천·늪지가 가까운 밀림에서 서식한다. 미국 남서부에서 중앙아메리카를 거쳐 아르헨티나 북부까지 분포한다. 지금은 환경의 변화와 남획으로 멸종 위기에 놓여 있어 여러 나라에서 재규어 털가죽의 수출입을 금지하고 있다.
재규어라는 명칭은 투피어족의 한 언어에서 따온 명칭인데 아마존의 상업언어인 투피남바와 스페인어의 jaguhiar에서 따왔다. yaguara는 투피어족의 말로 야수라고 해석되지만 때로는 개라고도 한다. 이것은 모든 육식 동물에게 포함되는 언어인데 재규어 한 종만을 나타내는 어휘는 yaguareté인데 접미사 eté는 "사실" 혹은 "진짜"라는 뜻이다. Panthera는 사자, 호랑이, 표범의 속을 나타내는 라틴어인데 이것은 표범을 뜻하는 그리스어 πάνθηρ에서 유래되었다 한다. πάν는 "모두"를 뜻하며 θηρ는 야수를 뜻하는데 θηρ라는 단어는 산스크리트어에서 왔다.
다음은 고양이과의 계통 분류이다.[2]
고양이과† 마카이로두스아과
표범아과 구름표범속 표범속 고양이아과 마블고양이속 황금고양이속 서벌속 카라칼속 호랑고양이속 스라소니속 치타속 퓨마속 재규어런디속 마눌속 삵속 고양이속재규어의 분포지역은 멕시코, 미국 남서부, 벨리즈, 과테말라, 니카라과, 온두라스, 코스타리카, 파나마, 콜롬비아, 베네수엘라, 가이아나, 프랑스령 기아나, 에콰도르, 페루, 볼리비아, 브라질, 파라과이, 아르헨티나의 일부지역에서 서식한다. 이들의 주요 서식지는 중남미의 열대우림이지만 아열대지역과 미국 남서부와 멕시코 북부의 건조한 낙엽림에서도 살아간다. 이들은 최근 서식지 파괴와 모피를 노리는 밀렵으로 인해 그 수가 줄어들고 있다.
미국 남서부(텍사스, 뉴멕시코, 애리조나)에서 사라진것으로 알려졌으나 미국 뉴멕시코에서 촬영된 사진이 공개되면서 미국에서 다시 한번 확인되었다. 미국에서는 멸종위기종으로 보호하고 있으며 미국과 북부 멕시코에 서식하는 재규어를 위한 장소를 국경을 따라 정하였지만 그 개체군의 생존가능성은 줄어들고 있다. 아르헨티나에서는 팜파스에서 개체군이 멸종되었고 멕시코와 미국의 건조한 초지도 마찬가지였다. 한때 우루과이와 엘살바도르에서도 서식했으나 사라졌다. 이들은 선사시대까지 해도 남아메리카 대륙 대부분과 미국 남부의 대부분 지역과 미주리주에서도 서식했었다. 그 화석은 4만년 전에서 1만년전 쯤이라고 한다.
재규어는 남아메리카의 아마존강 유역의 열대우림과 남아메리카 거의 대부분지역에 분포하고 있다. 인간의 사냥으로 멸종된것으로 알려졌지만 미국 남서부지역에도 서식한 것으로 확인되었다.생태적 위치는 남미 최강의 육식동물로 때때로 큰 몸집의 악어 카이만이나 세계에서 가장 큰 뱀인 아나콘다를 잡아먹기도 한다.
_female_Piquiri_River.JPG)
.JPG)
