Puccinia punctiformis (F. Strauss) Röhl. 1813

Puccinia punctiformis ist eine Ständerpilzart aus der Ordnung der Rostpilze (Pucciniales). Der Pilz ist ein Endoparasit der Acker-Kratzdistel. Symptome des Befalls durch die Art sind Rostflecken und Pusteln auf den Blattoberflächen der Wirtspflanzen. Sie ist weltweit verbreitet.

Merkmale

Makroskopische Merkmale

Puccinia punctiformis ist mit bloßem Auge nur anhand der auf der Oberfläche des Wirtes hervortretenden Sporenlager zu erkennen. Sie wachsen in Nestern, die als gelbliche bis braune Flecken und Pusteln auf den Blattoberflächen erscheinen.

Mikroskopische Merkmale

Das Myzel von Puccinia punctiformis wächst wie bei allen Puccinia-Arten interzellulär und bildet Saugfäden, die in das Speichergewebe des Wirtes wachsen. Ihre Spermogonien wachsen überwiegend unterseitig auf den Wirtsblättern. Die meist blattoberseitig wachsenden Aecien der Art sind dunkel zimtbraun und stehen um die Spermogonien. Ihre zimtbraunen Aeciosporen sind 26–30 × 23–28 µm groß, meist kugelig und stachelwarzig. Die meist blattunterseitig wachsenden Uredien des Pilzes sind zimtbraun. Die zimtbraunen Uredosporen sind 26–30 × 23–28 µm groß, meist kugelig und stachelwarzig. Die überwiegend blattunterseitig wachsenden Telien der Art sind schokoladenbraun, pulverig und unbedeckt. Die tief goldenen bis klar kastanienbraunen Teliosporen sind zweizellig, in der Regel breitellipsoid bis ellipsoid, fein warzig und meist 32–38 × 20–24 µm groß. Ihr Stiel ist farblos.

Verbreitung

Das bekannte Verbreitungsgebiet von Puccinia punctiformis umfasst durch Verschleppung des Wirts weite Teile der Welt.

Ökologie

Befallene Pflanze (links) neben gesunder Pflanze: Sie blüht nicht und ist gelblich

Die Wirtspflanze von Puccinia punctiformis ist die Acker-Kratzdistel (Cirsium arvense). Der Pilz ernährt sich von den im Speichergewebe der Pflanzen vorhandenen Nährstoffen, seine Sporenlager brechen später durch die Blattoberfläche und setzen Sporen frei. Die Art durchläuft einen makrozyklischen Entwicklungszyklus mit Spermogonien, Aecien, Telien und Uredien. Als autoöker Parasit macht sie keinen Wirtswechsel durch. Die Übertragung erfolgt vermutlich durch am Spross saugende Insekten, auch wenn manche Studien dies in Zweifel ziehen.^[1][2] Puccinia punctiformis produziert Insektenlockstoffe wie Phenylacetaldehyd, 2-Phenylethanol, und Benzaldehyd, die Blütenduft imitieren und so Insekten anlocken. Allerdings kommt es nicht zur Ausbildung von sogenannten Pseudoblumen wie bei Puccinia monoica oder Uromyces pisi.^[3][4]

Bedeutung

Puccinia punctiformis wird in Nordamerika und Neuseeland zur Biologischen Schädlingsbekämpfung der Acker-Kratzdistel eingesetzt, da er die Pflanze oft systemisch befällt und vor der Blütenbildung abtötet.^[5][6] Allerdings war der Erfolg nur mäßig, da die Teliosporen nur heterogen verbreitet waren, was zu einer niedrigen Inzidenz an befallenen Pflanzen führte.^[7]

Literatur

• George Baker Cummins: Rust Fungi on Legumes and Composites in North America. University of Arizona Press, Tucson 1978, ISBN 0-8165-0653-1.

Einzelnachweise

1. ↑ H. Wandeler, W. Nentwig, S. Bacher: Establishing Systemic Rust Infections in „Cirsium arvense“ in the Field. In: Biocontrol Science and Technology. 18 2008, S. 209–214.
2. ↑ M.G. Cripps, G.R. Edwards, N.W. Waipara, G.W. Bourdôt, D.J. Saville, S.V. Fowler: Does transmission of the rust pathogen, „Puccinia punctiformis“, require stem mining vectors? In: Biocontrol Science and Technology. 19 2009, S. 447–454.
3. ↑ Connick W Jr, French R (1991) Volatiles emitted during the sexual stage of the Canada thistle rust fungus and by thistle flowers. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 39, 185–188. doi:10.1021/jf00001a037
4. ↑ Robert A. Raguso and Barbara A. Roy (1998) Floral scent production by Puccinia rust fungi that mimic flowers. Molecular Ecology 7, 1127–1136.
5. ↑ R.C. French, A.R. Lightfield: Induction of Systemic Aecial Infection in Canada Thistle (Cirsium arvense) by Teliospores of „Puccinia punctiformis“. In: Phytopathology. 80 1990, S. 872–877.
6. ↑ R.F. Thomas, T.J. Tworkoski, R.C. French, G.R. Leather: „Puccinia punctiformis“ Affects Growth and Reproduction of Canada Thistle (Cirsium arvense). In: Weed Technology. 8 1994, S. 488–493.
7. ↑ A. M. Demers, D. K. Berner, P. A. Backman: Enhancing incidence of „Puccinia punctiformis“, through mowing, to improve management of Canada thistle („Cirsium arvense“). In: Biological Control. 39 2006, S. 481–488.

Puccinia punctiformis (F. Strauss) Röhl. – gatunek grzybów z rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)^[1]. Grzyb mikroskopijny pasożytujący na ostrożeniu polnym (Cirsium arvense)^[2]. Jest rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii^[3].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1811 r. Friedrich Karl von Strauss nadając mu nazwę Uredo punctiformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Johann Christoph Röhling w 1813 r.^[1]

Synonimy^[4]:

Morfologia i cykl życiowy

Jest pasożytem jednodomowym, tzn, że jego cykl życiowy odbywa się na jednym żywicielu. Jest rdzą pełnocyklową, wytwarzającą spermogonia ecja, uredinia i telia^[2].

Strzępki rozwijają się między komórkami żywiciela, do wnętrza komórek wpuszczając ssawki pobierające substancje pokarmowe. Na dolnej stronie porażonych liści tworzą się bardzo liczne pomarańczowo-żółte spermogonia wydzielające charakterystyczny zapach miodu. Pomiędzy nimi występują jasnobrązowe ecja^[2]. Również na dolnej stronie liści tworzą się wymieszane z sobą, rozproszone, grudkowate. ciemnobrązowe uredinia i telia o rozmiarach 0,09 × 0,2–0,3 mm. Urediniospory o kształcie od kulistego do jajowatego, rozmiarach 23–28 × 26–30 μm, jasnobrązowe do kasztanowobrązowych, jednolicie brodawkowane. Mają zazwyczaj 3, rzadko 4 pory rostkowe, przeważnie na równiku. ścianę o grubości 2–2,5 μm i krótką bezbarwną szypułkę. Teliospory elipsoidalne lub owalne, o zaokrąglonych końcach, drobno brodawkowane, dwukomórkowe, nieco zwężone na przegrodzie, jasnożółte do kasztanowobrązowych. Mają rozmiar 20–28 × 26–38 μm. Ściana o grubości 1,6–3 μm, na wierzchołku 2–5 μm. Pora rostkowa w górnej komórce znajduje się w okolicy wierzchołkowej lub podwierzchołkowej, w dolnej komórce w okolicy równikowej. Trzonki hialinowe, przeważnie ukośne, o rozmiarach 5–9 × 4–16 μm^[5].

Puccinia punctiformis produkuje atraktanty, takie jak fenyloacetaldehyd , 2-fenyloetanol i benzaldehyd. Substancje te naśladują zapach kwiatów, przyciągając owady roznoszące zarodniki^[6].

Zastosowanie

Ostrożeń polny jest uporczywym chwastem, zwłaszcza na pastwiskach. Puccinia punctiformis był stosowany w Ameryce Północnej i Nowej Zelandii do biologicznego zwalczania tego gatunku, często bowiem atakuje ostrożenia systemicznie, powodując jego obumarcie jeszcze przed kwitnieniem. Sukces był jednak umiarkowany, zbyt mała ilość ostrożeni uległa porażeniu^[7].

Przypisy

Puccinia suaveolens je grzib^[5], co go nojprzōd ôpisoł Christiaan Hendrik Persoon, a terŏźnõ nazwã doł mu Emil Rostrup 1874. Puccinia suaveolens nŏleży do zorty Puccinia i familije Pucciniaceae.^[6][7] Żŏdne podgatōnki niy sōm wymianowane we Catalogue of Life.^[6]

Przipisy

• Wikispecies mo informacyje ô Puccinia suaveolens.