Lutung jawajski (Trachypithecus auratus)[2] – gatunek ssaka z rodziny makakowatych. Zamieszkuje lasy deszczowe Jawy, Bali i Indonezji. W Polsce zwierzęta tego gatunku można spotkać w ogrodach zoologicznych między innymi w Gdańsku[3][4] i Zamościu[5]. Jest gatunkiem endemicznym.
Małpy te zwykle mają srebrnoczarną sierść z odcieniami brązu widocznymi na nogach, głowach i bokobrodach. Łacińska nazwa auratus oznacza tyle, co złoty, co odnosi się do rzadziej spotykanego, rudego umaszczenia tych zwierząt[6]. Taki sam kolor sierści pojawia się wśród zwierząt młodych, które wybarwiają się w trakcie dorastania[3][7]. Dorastają do 55cm i ważą do 8kg[5]. Jak w przypadku wszystkich lutungów ich ogony potrafią osiągać zaskakujące długości do aż 98cm[8].
Samice posiadają jaśniejszą sierść wokół obszaru łonowego.
Dieta tego gatunku lutungów opiera się przede wszystkim na roślinach. Małpy te jedzą liście, owoce, kwiaty oraz ich pąki. Zjadają także larwy owadów. Tak jak inne gerezy lutung jawajski posiada wyspecjalizowany żołądek, dzięki któremu może trawić rośliny w bardziej wydajny sposób[8]. Posiadają powiększone gruczoły ślinowe, które pomagają im w rozbijaniu żywności[6].
Występują dwa podgatunki tych zwierząt:Trachypithecus auratus auratu oraz Trachypithecus auratus mauritius. Są do siebie bardzo zbliżone, jednak zajmują inne terytoria. Podgatunek Trachypithecus auratus auratus nie traci swojego młodzieńczego, rudawego zabarwienia; jego sierść jedynie lekko przyciemnia się. Czarny kolor pojawia się jedynie na plecach małp[6].
Zwierzę społeczne, żyjące w grupach składających się z około siedmiu osobników, z jednym lub dwoma samcami. Samice wspólnie zajmują się potomstwem, jednak potrafią atakować przedstawicielki innych grup. Jasne umaszczenie młodych sprawia, że pozostali członkowie stada mogą łatwiej je dostrzegać i chronić przed niebezpieczeństwem. Nie mają wyraźnego okresu gotowego, a samice wychowują jednego potomka na raz[6]
Lutung jawajski (Trachypithecus auratus) – gatunek ssaka z rodziny makakowatych. Zamieszkuje lasy deszczowe Jawy, Bali i Indonezji. W Polsce zwierzęta tego gatunku można spotkać w ogrodach zoologicznych między innymi w Gdańsku i Zamościu. Jest gatunkiem endemicznym.