nomes no trilho de navegação
Kütüm və ya Ziyad balığı (lat. Rutilus frisii kutum) — Xəzər dənizində, duzsuz və az duzlu suda yaşayan balıqdır. Azərbaycanın və İranın Xəzər sahillərində tutulur. Balığın əti və kürüsü delikates hesab olunur. Azərbaycanda kütümdən Kütüm küküsü və Kütüm ləvəngisi hazırlanır. Sümüklü balıqdır.
Xəzərin cənubi-qərbində yaşayan əhalinin ən sevimli balığı olan kütüm yalnız Xəzər dənizində yayılmışdır. Ətindən təzə, hisə verilmiş və duzlanaraq qurudulmuş halda istifadə olunur. Kütümün Xəzər dənizi Xəzərdə arealı Terek çayından başlamış Qorqan körfəzinə qədər olan ərazini əhatə edir. İl ərzində Orta və Cənubi Xəzərin qərb sahili boyu 9-24 m dərinliklər kütümün ən çox yayıldığı zonalardır. Kütüm yayda dənizin cənubi-qərb hissəsində Qızılağac və Ənzəli körfəzi boyu toplanır. Xəzərin şərq sahilində az, Atrek-Xəzər rayonunda, Türkmənbaşı körfəzi və Karşi buxtasında isə tez-tez rast gəlinir.
D III 9, A III 9, udlaq dişləri 5-6 və ya 5-5 olur. Bədəni uzunsovdur, hündürlüyü cavan fərdlərdə başının uzunluğundan və ya ona bərabərdir, yetkin fərdlərdə isə bir qədər çox olur. Ağzı ucda yerləşir. Rostrumu küt olub, başının uzunluğunun 26-28%-ni təşkil edir. Alnı enlidir, başının uzunluğu alnının enindən 2-2,5 dəfə çoxdur. Erkək və dişilər bir-birindən aşağıdakı əlamətlərlə fərqlənir: erkəklərdə rostrum, döş, qarın üzgəcləri və baş uzun, gözün diametri, bədənin hündürlüyü, döş üzgəci ilə qarın üzgəcləri arasındakı məsafə az olur.
Kütüm yarımkeçici balıqdır, daim dənizdə yaşayır, kürü tökmək üçün şirin sulara girir. Dənizdə yaşayan canlılarla, əsasən ilbiz, yengəc, krevetka və s. ilə qidalanır.
Kütüm yarımkeçici balıq olduğu üçün cinsi yetişkənliyə çatdıqda, çoxalmaq üçün çaylara (əsasən Qumbaşı, Səfıdrud, Lənkərançay, Kür, Samur, Terek, Sulak və s.) keçərək orada kürüsünü tökür. Cinsi yetişkənliyə erkəklər 3, dişilər isə 4 yaşında çatır. Ovlanan balıqlar arasında 5-6 yaşlı balıqlar kürütökmədə çoxluq təşkil edir. Kütümün cənuba çoxalma miqrasiyasi adətən martın əvvəllərində, suda temperatur 9-12°C olduqda başlayır və kürü vermə aprelin axırlarına qədər davam edir. Qızılağac körfəzində tutulan balıqlarm uzunluğu 49-62 sm, kürü məhsuldarlığı orta hesabla 101,3 min ədəd olur. Kütümün ehtiyatını saxlamaq və səmərəli çoxalmasını təmin etmək məqsədilə bir sıra balıqartırma təsərrüfatları yaradılıb. Bu təsərrüfatlar kütüm körpələrini yetişdirərək Xəzərə buraxır. Kütüm sürətlə böyüyən balıqdır.
Kütüm Cənubi və Orta Xəzərdə qiymətli vətəgə əhəmiyyətli balıqdır. Bir sıra illərdə kütümün Xəzərdə illik ovu 7 min tona çatırdı. Son vaxtlar (1991-1998-cı illər) Azərbaycanda ildə 3-10 ton kütüm ovlanır. Artıq 10 ilə yaxındır ki, xüsusi qayda ilə tikilmiş inqubatoriyada kütüm kürüsü inkişaf etdirilir, hər il 50 milyon sürfə yetişdirilb Xəzər dənizinə buraxılır. Kütüm Mingəçevir su anbarına köçürülüb, orada cinsiyyətcə yetkinləşməsi tezləşib. [1]
Kütüm və ya Ziyad balığı (lat. Rutilus frisii kutum) — Xəzər dənizində, duzsuz və az duzlu suda yaşayan balıqdır. Azərbaycanın və İranın Xəzər sahillərində tutulur. Balığın əti və kürüsü delikates hesab olunur. Azərbaycanda kütümdən Kütüm küküsü və Kütüm ləvəngisi hazırlanır. Sümüklü balıqdır.
The Caspian kutum (Rutilus kutum) or Caspian white fish[1] is a member of the family Cyprinidae from brackish water habitats of the Caspian Sea and from its freshwater tributaries. It is typically a medium-sized fish, reaching 45–55 cm in length, rarely 70 cm, and weighing up to 4.00 kg, rarely 5.00 kg. It used to be very common and was harvested commercially. The population seems to have collapsed due to overfishing and marine pollution. Its flesh and roe are enjoyed as food, and highly prized in the Gilan and Mazandaran provinces in Iran.[2]
The main food items are mollusks, shrimp, amphipods, and crabs. Larvae and fry feed on rotifers, minute forms of cladocerans, diatom algae, and larvae of copepods.
Three populations (one autumn and two spring populations) were found in the rivers of Iran; a freshwater form exists in the South Caspian.
Caspian kutum is endemic to the Caspian Sea. It is distributed from the mouth of the Volga River up to the Miankaleh Peninsula. Main aggregations are confined to the southwestern part of the sea adjacent to the Anzali and Qizilchay Bays. On the eastern coast, it occurs in the Atrek estuarine areas and in the Iranian waters.
This species lives in small schools in deep water, but spawns in shallow water in the tributaries in April–May. The eggs are laid among weeds or over gravel, and hatch in about 10 days. They become sexually mature in 3–5 years. Resilience of this species is low. Minimum population doubling time is 4.5 – 14 years.
The fish is also called Caspian white fish and Caspian roach, and is known as kutum in Russian, kütüm in Azerbaijani, and māhi sefid in Persian.[3]
The Caspian kutum (Rutilus kutum) or Caspian white fish is a member of the family Cyprinidae from brackish water habitats of the Caspian Sea and from its freshwater tributaries. It is typically a medium-sized fish, reaching 45–55 cm in length, rarely 70 cm, and weighing up to 4.00 kg, rarely 5.00 kg. It used to be very common and was harvested commercially. The population seems to have collapsed due to overfishing and marine pollution. Its flesh and roe are enjoyed as food, and highly prized in the Gilan and Mazandaran provinces in Iran.
Rutilus kutum Rutilus generoko animalia da. Arrainen barruko Actinopterygii klasean sailkatzen da, Cyprinidae familian.
Rutilus kutum Rutilus generoko animalia da. Arrainen barruko Actinopterygii klasean sailkatzen da, Cyprinidae familian.
O Kutum (Rutilus kutum, familia Cyprinidae) é um peixe encontrado no Mar Cáspio.[1]
O Kutum (Rutilus kutum, familia Cyprinidae) é um peixe encontrado no Mar Cáspio.
