nomes no trilho de navegação
Guidance for identifcation
Pýchavka obrovská (Langermannia gigantea (Batsch: Pers.) Rostkovius, 1839, syn.: Calvatia gigantea (Batsch ex Pers.) Lloyd), též vatovec obrovský, je jedlá houba z čeledi pýchavkovitých, která se koncem léta a na podzim běžně vyskytuje po celém světě na polích, loukách a lesích.
Plodnice pýchavky obrovské mají kulovitý tvar a obvykle dorůstají v průměru deset až sedmdesát centimetrů, ale jsou známy i 150 centimetrů velké exempláře, které mohou dosáhnout váhy až dvacet kilogramů. Dužina pýchavky se vyvíjí několik týdnů, přičemž zpočátku je pružná a bílá, později začnou uvnitř plodnice dozrávat výtrusy a získává žlutou až olivovou barvu. Dužina je jedlá, pouze pokud je bílá. Výtrusný prach pýchavek má hnědé až šedohnědé zabarvení.
Na rozdíl od většiny hub jsou všechny spory obří pýchavky umístěny uvnitř plodničky, velké exempláře mohou obsahovat i několik bilionů spor. Spory jsou nažloutlé, hladké, jejich velikost se pohybuje od 3 do 5 mikrometrů. Suché spory mohou být použity jako koagulant k zastavení krvácení.
Vnější slupka je velmi tenká, lámavá, hladká nebo jemně pomoučená, nejdříve bílá, stářím získává žloutnoucí až hnědnoucí odstín. V době zralosti výtrusů praská ve velkých plátech a odlupuje se.
Maso pýchavky je označováno jako velmi chutné, vhodné na řízky. Chuť bývá popisována jako podobná tofu či taveným sýrům.
Název drogy je kolektivním názvem pro různé druhy rodů vatovec, plešivka a prášivka, jichž se v počátcích novověku používalo i v oficiální medicíně ke kompresi krvácejících ran. Nejčastěji šlo o nejnápadnější (největší) druh, vatovec obrovský. Mattioli o těchto houbách píše: „Dále nacházejí se houby celé okrouhlé a bělavé, zvané Bubenffist čili Fosiss. Tyto rostou na obcích a travnatých polích na způsob velikého koženého míče, častokráte velikosti hlavy. Když uschnou, trhají se a vypouštějí ze sebe žlutý prášek.“ (čtvrtá kniha Herbáře, kap. LXXXI).
Německý lékař a botanik z počátku novověku Adam Lonitzer (1528 až 1586) napsal ve svém Bylináři (1555), že „bovista … svým moučným obsahem prospívá starým vlhkým škodlivinám, které vysušuje a tak ke zhojení přivádí staré vředy a rány“ (BIRKFELD 1954). Holandský lékař Johannis v. Beverwyck uvádí ve své „Chirurgia oder Heyl-Kunst“ (1672), že krvácející rány možno ucpat cupaninou anebo ještě lépe bovistou.
Německý lékař H. SCHULZ v r. 1919 poznamenává, že v dřívějším lékařství byla tato houba používána při močových potížích, což se zachovalo mezi lidem dodnes. Je používána v homeopatii.
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Calvatia gigantea na anglické Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu pýchavka obrovská ve Wikimedia Commons
Pýchavka obrovská (Langermannia gigantea (Batsch: Pers.) Rostkovius, 1839, syn.: Calvatia gigantea (Batsch ex Pers.) Lloyd), též vatovec obrovský, je jedlá houba z čeledi pýchavkovitých, která se koncem léta a na podzim běžně vyskytuje po celém světě na polích, loukách a lesích.
Der Riesenbovist (Calvatia gigantea, Syn. Langermannia gigantea, Lycoperdon gigantea) ist ein leicht bestimmbarer Wiesenpilz mit außerordentlich großen Fruchtkörpern aus der Familie der Champignonverwandten. Früher zählte man ihn zur Klasse oder Unterklasse der Bauchpilze (Gastromycetes bzw. Gastromycetidae), die nach neueren wissenschaftlichen Erkenntnissen keine taxonomische Bedeutung mehr haben.
Der Riesenbovist wird im Durchmesser etwa 10–50 cm groß, ist rundlich und ohne Stiel. Die Haut ist glatt und lederartig. Die Farbe ist jung weißlich, dann grüngelblich und alt durch die Sporen olivbraun oder rotbraun bis dunkelbraun. Die Fruchtmasse ist anfangs ebenfalls weiß und wird während der Reifung olivbraun und pulverig. Reifere Pilze riechen unangenehm harnartig. Vereinzelt wurden Exemplare mit 60 cm Durchmesser und einem Gewicht von 11,5 kg gemeldet.[1]
Der Riesenbovist zählt zu den wenigen Pilzarten, die kaum verwechselt werden können. Im jungen Zustand, wenn die Fruchtkörper noch klein sind, können jedoch Verwechslungen mit den giftigen Wulstlingen auftreten. Ebenfalls können dann Verwechslungen mit essbaren Stäublingen (Beutelstäubling, Hasenstäubling) vorkommen.
Riesenboviste wachsen von Juni bis Oktober vornehmlich auf Wiesen, Weiden und lichten Wäldern (aufgelockerte Kiefernwälder auf eher trockenen Standorten). Charakteristische Standorte sind vor allem alte Streuobstwiesen, wo schon Hexenringe von zehn oder mehr Metern Durchmesser beobachtet werden konnten.
Jeder Fruchtkörper produziert im Inneren über sieben Billionen Sporen. Junge, im Anschnitt noch weiße Exemplare sind essbar, besitzen jedoch nur einen geringen Eigengeschmack. Sie können, in Scheiben geschnitten, ähnlich wie ein Wiener Schnitzel zubereitet werden. Roh verzehrt wirken sie auf Säugetiere toxisch.[2] Früher wurden schwelende Exemplare in der Imkerei neben den Bienenstock gestellt, um die Bienen bei der Imkerarbeit ruhig zu halten. Auch als Zunder wurde dieser Pilz verwendet. Darüber hinaus enthält der Riesenbovist das Antikrebsmittel Calvacin.[3]
Der Riesenbovist (Calvatia gigantea, Syn. Langermannia gigantea, Lycoperdon gigantea) ist ein leicht bestimmbarer Wiesenpilz mit außerordentlich großen Fruchtkörpern aus der Familie der Champignonverwandten. Früher zählte man ihn zur Klasse oder Unterklasse der Bauchpilze (Gastromycetes bzw. Gastromycetidae), die nach neueren wissenschaftlichen Erkenntnissen keine taxonomische Bedeutung mehr haben.
L' adjeyante vesse-di-leu, c' est on on blanc tchampion, nén magnåve, come ene foirt grosse vesse-di-leu.
No d' l' indje e sincieus latén : Calvatia gigantea
Hatun paku icha Paku[1] chaylla (Calvatia gigantea) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, wayllakunapi wiñaq. Mikhuna k'allampam.
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun paku.
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun paku
Hatun paku icha Paku chaylla (Calvatia gigantea) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, wayllakunapi wiñaq. Mikhuna k'allampam.
தாவரவியல் பெயர்:கால்வாட்டியா ஜைசான்டியா Calvatia gigantea
இதரப் பெயர் :பெரிய பந்து காளான் (Giant puffball)
இது ஒரு மிகப் பெரிய காளான் ஆகும். உருண்டையான தலைப்பகுதி உடையது. பார்ப்பதற்கு பந்து போல் இருக்கும். இது திறந்த புல் வெளிகளிலும், மக்கிய கட்டைகளிலும் வளர்கிறது. இது 4 அடி உயரமும், 6 அடி விட்டமும் கொண்டு உள்ளது. இது சாப்பிடக் கூடிய காளான் ஆகும். இக்காளான் உள்ளே விதைத்துகள் நிறைந்துள்ளது. முதிர்ச்சியடைந்த காளான் மீது மழைத்துளி விழுந்தால் மிகவும் ஆச்சரியமாக இக்காளான் பலூன் வெடிப்பதுபோல் வெடித்து இதில் உள்ள விதைத்துகள்கள் ஊசி வெளியேத் தள்ளுகிறது. இதிலிருந்து 150 டிhpல்லியன் மற்றும் சிலவற்றில் 7000 மில்லியன் (150 வசடைடழைn) விதைத் துகள்கள் வெளியே வருகிறது. இக்காளானில் 90 சதவீதம் நீh;, 25 சதவீதம் நைட்ரஜன். 8 சதவீதம் காh;போஹைடிரேட்டு, 1 சதவீதம் கொழுப்பு, 1-1½ சதவீதம் தாதுப்பொருள் உள்ளது. வைட்டமின் ‘டீ’ அதிகம் உள்ளது. காளான்களில் 75000 இனம் உள்ளது. இப்பந்து காளான் ஐரோப்பா மற்றும் வட அமெரிக்காவில் வளர்கிறது.
| 1 || சிறியதும் - பெரியதும் [1] || அறிவியல் வெளியீடு || ஜூன் 2001
Calvatia gigantea, commonly known as the giant puffball, is a puffball mushroom commonly found in meadows, fields, and deciduous forests usually in late summer and autumn. It is found in temperate areas throughout the world.[1]
Most giant puffballs grow to be 10 to 50 centimetres (4 to 20 inches), sometimes to be 90 cm (35 in) in diameter; although occasionally some can reach diameters up to 150 cm (60 in) and weights of 20 kg (44 lb). The inside of mature giant puffballs is greenish brown, whereas the interior of immature puffballs is white.[2][3]
The fruiting body of a puffball mushroom will develop within the period of a few weeks and soon begin to decompose and rot, at which point it is dangerous to eat. Unlike most mushrooms, all the spores of the giant puffball are created inside the fruiting body; large specimens can easily contain several trillion spores. Spores are yellowish, smooth, and 3–5 μm in size.[2][3]
Growing in a deciduous forest
Growing in Belgium
Cut, with a fork for scale
Old specimen
Giant puffballs resemble the earthball (Scleroderma citrinum). The latter are distinguished by a much firmer, elastic fruiting body, and having an interior that becomes dark purplish-black with white reticulation early in development. Scleroderma citrinum is poisonous and may cause mild intoxication.
The classification of this species has been revised in recent years, as the formerly recognized class Gasteromycetes, which included all puffballs, has been found to be polyphyletic. Some authors place the giant puffball and other members of genus Calvatia in order Agaricales. Also, the species has in the past been placed in two other genera, Lycoperdon and Langermannia. However, the current view is that the giant puffball is Calvatia.[4]
The giant puffball is widespread and common in the UK. It is protected in parts of Poland and is of conservation concern in Norway.[1]
The large white mushrooms are edible when young,[2][3] as are all true puffballs, but can cause digestive upset if the spores have begun to form—as indicated by the color of the flesh being not pure white (first yellow, then brown). Immature gilled species still contained within their universal veil can be look alikes for puffballs. To distinguish puffballs from poisonous fungi, they must be cut open; edible puffballs will have a solid white interior.[5] Some similar mushrooms have the white interior (or yellowish) but also have the silhouette of a cap-type mushroom on the interior when cut open. These are young cap-type mushrooms and may be poisonous.
Puffballs are a known styptic and have long been used as wound dressing,[6] either in powdered form or as slices 3 cm thick. The fungus was often harvested prior to battles for this purpose.[7]
It is the main source of the anti-tumor mucoprotein calvacin, which is present only in tiny quantities.
Calvatia gigantea, commonly known as the giant puffball, is a puffball mushroom commonly found in meadows, fields, and deciduous forests usually in late summer and autumn. It is found in temperate areas throughout the world.
Giganta likoperdo (science Calvatia gigantea) estas giganta polvofungo. Ĝi havas imponan fruktokorpon kiu atingas diametron inter 20 ĝis 50 centimetrojn kaj povus pezi ĝis 20 kilogramojn. Junaĝe ĝi havas blankan koloron. Kiam maturiĝas la fungo la spor-amaso bruniĝas. Scienculoj taksas ke la fungo enhavas 5 – 6 bilionoj da sporoj.
Kiam la fungo interne ankoraŭ blankas ĝi estas manĝebla. Oni povas nutri grandnombran familion per nur unu fungo. En la popola medicino de pasintaj jarcentoj oni uzis la sporojn por kuraci malbonkuraceblaj vundoj ekz. amputadoj. Mirinde la vundoj terapiitaj per la sporoj de polvofungo tre rapide saniĝis. Bedaŭrinde tute ne eblis ĝis nun kultivigi tiun fungospecon. Oni jam esploris la enhavstofojn de la fungo antaŭvide ĉu ekestos sukcesoj en la kultivado. Speciale la homeopatio sukcesis en kuracterapion de diversaj malsansimptomoj Ekzemple oni kuracis nazsangadon kiu aperis kiel akompana simtomo de kancero de lieno pere de sportinkturo de giganta polvfungo. Ankaŭ en la tradicia ĉina medicino la efiko de la mikoterapio estis tre konata, ekzemple kontraŭ inflamoj de tonsilo aŭ faringo.
Pliaj informoj legeblas germanlingve en: “Die Heilkraft der Pilze-gesund durch Mykotherapie“ de Prof.Dr.Jan Lelley; Econeldonejo 1997.
Giganta likoperdo (science Calvatia gigantea) estas giganta polvofungo. Ĝi havas imponan fruktokorpon kiu atingas diametron inter 20 ĝis 50 centimetrojn kaj povus pezi ĝis 20 kilogramojn. Junaĝe ĝi havas blankan koloron. Kiam maturiĝas la fungo la spor-amaso bruniĝas. Scienculoj taksas ke la fungo enhavas 5 – 6 bilionoj da sporoj.
Kiam la fungo interne ankoraŭ blankas ĝi estas manĝebla. Oni povas nutri grandnombran familion per nur unu fungo. En la popola medicino de pasintaj jarcentoj oni uzis la sporojn por kuraci malbonkuraceblaj vundoj ekz. amputadoj. Mirinde la vundoj terapiitaj per la sporoj de polvofungo tre rapide saniĝis. Bedaŭrinde tute ne eblis ĝis nun kultivigi tiun fungospecon. Oni jam esploris la enhavstofojn de la fungo antaŭvide ĉu ekestos sukcesoj en la kultivado. Speciale la homeopatio sukcesis en kuracterapion de diversaj malsansimptomoj Ekzemple oni kuracis nazsangadon kiu aperis kiel akompana simtomo de kancero de lieno pere de sportinkturo de giganta polvfungo. Ankaŭ en la tradicia ĉina medicino la efiko de la mikoterapio estis tre konata, ekzemple kontraŭ inflamoj de tonsilo aŭ faringo.
Calvatia gigantea, comúnmente conocido como cuesco grande de lobo,[2] es una especie de hongo que pertenece a la familia Agaricaceae.
La especie fue descrita por primera vez en 1786 por el naturalista alemán August Johann Georg Karl Batsch, con el nombre de Lycoperdon giganteum.
Calvatia gigantea, comúnmente conocido como cuesco grande de lobo, es una especie de hongo que pertenece a la familia Agaricaceae.
Hiidmuna (Lasiosphaera gigantea, Langermannia gigantea, Calvatia gigantea) on murumunaliste sugukonda hiidmuna perekonda kuuluv seeneliik. Ühes viljakehas võib olla miljardeid eoseid. Eesti suurim murumuna on leitud Saka kandist, selle ümbermõõt oli 198 cm, kõrgus 41 cm ja kaal 16 kg.
Hiidmuna (Lasiosphaera gigantea, Langermannia gigantea, Calvatia gigantea) on murumunaliste sugukonda hiidmuna perekonda kuuluv seeneliik. Ühes viljakehas võib olla miljardeid eoseid. Eesti suurim murumuna on leitud Saka kandist, selle ümbermõõt oli 198 cm, kõrgus 41 cm ja kaal 16 kg.
Jättikuukunen (Calvatia gigantea, aiemmin Langermannia gigantea) on usean kilon painoiseksi kasvava kuukuslaji. Sieni on nuorena valkoinen, ja muuttuu myöhemmin oliivinruskeaksi. Sieni on Suomessa paikoittainen, jättikuukunen suosii typpipitoisia maita, kuten laitumia. Sieni on nuorena syötävä, mutta myöhemmin muuttuu pahan makuiseksi.[2]
Jättikuukunen (Calvatia gigantea, aiemmin Langermannia gigantea) on usean kilon painoiseksi kasvava kuukuslaji. Sieni on nuorena valkoinen, ja muuttuu myöhemmin oliivinruskeaksi. Sieni on Suomessa paikoittainen, jättikuukunen suosii typpipitoisia maita, kuten laitumia. Sieni on nuorena syötävä, mutta myöhemmin muuttuu pahan makuiseksi.
Calvatia gigantea
La Vesse-de-loup géante (Calvatia gigantea), appelée aussi Lycoperdon géant, Boviste géant ou Tête de mort[1], est une spectaculaire espèce de champignon de la famille des Agaricaceae. Il se présente sous forme d'une boule blanche qui peut atteindre ou dépasser la taille d'un ballon de football. D'après la documentation scientifique de Helmut et Renate Grüner (éd. Solar), son poids peut atteindre jusqu'à 20 voire 25 kg pour une taille d'un mètre de haut.
Il est considéré comme assez rare, ce qui ne l'empêche pas de se développer parfois en groupes impressionnants dans certaines prairies ou sous-bois.
Jeune, il est comestible. La façon la plus simple de le préparer est d'en couper quelques tranches, qu'on fait cuire à la poêle comme des escalopes de veau.
Calvatia gigantea (Batsch) Lloyd 1904
Le sporophore globuleux sans stipe peut être important, présentant des spécimens qui peuvent atteindre 80 centimètres de diamètre et un poids de 20 kg (plus pour des spécimens cultivés).
Sa croissance est rapide, parfois en une seule nuit[2]. Elle peut produire 5 000 milliards de spores[3] (5,1 1012 basidiospores pour un corps de 38 x 37 x 22 cm).
La vesse-de-loup géante affectionne les prairies enrichies par des matières fécales fraîches, comme celles de ruminants ou de gallinacés.
Jeune, il exhale comme une odeur de farine fraîche.
Jeune et tant que sa chair est bien blanche, il est comestible (cru ou cuit). On peut le poêler en tranches ou en cubes, on peut le paner à la manière d'une escalope et même le griller. Il peut aussi être mangé cru en salade, découpé et saupoudré d'un peu de sel et de citron, après 2 heures de macération environ[2].
Comme tous les champignons, il est très peu calorique et contient beaucoup de fibres, c'est de ce point de vue un bon aliment en cas de régime. Mais comme beaucoup de champignons sauvages, il contient également des toxines en faible quantité et peut fixer certains métaux très toxiques (dont mercure et méthylmercure par exemple[4]) et il est donc déconseillé d'en manger de grandes quantités ou plusieurs fois par semaine. Il bioaccumule particulièrement bien le mercure avec des teneurs atteignant jusqu'à 19,7 ppm en poids sec mesurées lors d'une étude qui a analysé des échantillons de 32 espèces de champignons prélevés sur des sols scandinaves a priori non pollués[4].
Par rapport à d'autres espèces (agarics par exemple), il semble moins bioaccumuler le méthylmercure que le mercure (dans les agarics, très bioaccumulateurs de mercure et méthylmercure, sur sol non-pollué on peut trouver 20 à 50 fois plus de mercure que dans le sol environnant[4]).
Ce champignon est encore mal connu et n'est pas encore réellement cultivé mais comme il revient régulièrement sur certains sols, certains agriculteurs se plaisent à les fertiliser afin de favoriser leur croissance[5].
Jadis, on avait fort peur des champignons et on évitait d'en manger. On s'en servait donc comme pour l'amadou, d'allume-feu ou en fumigation pour calmer les abeilles.
Actuellement, on le retrouve en Europe occidentale et centrale, aussi en Amérique du Nord.
Calvatia gigantea
Vesse géante
Le spécimen de Quenast, amputé d'un quart, observez l'homogénéité de l'intérieur et le pied atrophié
Calvatia gigantea
La Vesse-de-loup géante (Calvatia gigantea), appelée aussi Lycoperdon géant, Boviste géant ou Tête de mort, est une spectaculaire espèce de champignon de la famille des Agaricaceae. Il se présente sous forme d'une boule blanche qui peut atteindre ou dépasser la taille d'un ballon de football. D'après la documentation scientifique de Helmut et Renate Grüner (éd. Solar), son poids peut atteindre jusqu'à 20 voire 25 kg pour une taille d'un mètre de haut.
Il est considéré comme assez rare, ce qui ne l'empêche pas de se développer parfois en groupes impressionnants dans certaines prairies ou sous-bois.
Jeune, il est comestible. La façon la plus simple de le préparer est d'en couper quelques tranches, qu'on fait cuire à la poêle comme des escalopes de veau.
Jötungíma (fræðiheiti: Langermannia gigantea) er sveppur af físisveppaætt sem getur myndað risavaxin aldin. Á Íslandi hefur jötungíma fundist í Hrunamannahreppi, á Þríhyrningi í Hörgárdal og á Leirhafnartorfunni á Melrakkasléttu. Talið er að sveppur sem fannst í Bolungarvík í júlí 2006 sé jötungíma. Á Skáni í Svíþjóð fannst árið 1909 jötungíma sem var 60 cm í þvermál og vóg 14 kíló. Aldinið stækkar feikihratt og getur innihaldið 10 milljarða gróa.
Jötungíma (fræðiheiti: Langermannia gigantea) er sveppur af físisveppaætt sem getur myndað risavaxin aldin. Á Íslandi hefur jötungíma fundist í Hrunamannahreppi, á Þríhyrningi í Hörgárdal og á Leirhafnartorfunni á Melrakkasléttu. Talið er að sveppur sem fannst í Bolungarvík í júlí 2006 sé jötungíma. Á Skáni í Svíþjóð fannst árið 1909 jötungíma sem var 60 cm í þvermál og vóg 14 kíló. Aldinið stækkar feikihratt og getur innihaldið 10 milljarða gróa.
Calvatia gigantea (Batsch) Lloyd, 1904 è un fungo appartenente alla famiglia Agaricaceae[1] che può raggiungere dimensioni ragguardevoli. Sono stati ritrovati esemplari fino a 20–25 kg e raggiungenti 1 m di diametro.
Da gigantea = "gigante", per le dimensioni enormi che può raggiungere.
Subgloboso, tondeggiante, 10–50 cm di diametro; parte esterna (esoperidio) liscia, fragile, biancastra, fugace; parte interna (endoperidio) fragile, biancastra o grigio-giallastro, frammentandosi evidenzia la gleba.
Bianca nel fungo giovane, pulverulenta e giallo-verdognola nel fungo maturo.
Globose o tondeggianti, brevemente apicolate, verrucose, di colore bruno-tabacco in massa, 3-5,5 x 3-5 µm.
Si riproduce in estate-autunno, tra l'erba di giardini, parchi, luoghi incolti e pascoli.
Buona da giovane, quando la carne (gleba) è ancora soda e bianca.
Si presta bene ad essere consumato tagliato a fette alla piastra, oppure impanato.
Calvatia gigantea (Batsch) Lloyd, 1904 è un fungo appartenente alla famiglia Agaricaceae che può raggiungere dimensioni ragguardevoli. Sono stati ritrovati esemplari fino a 20–25 kg e raggiungenti 1 m di diametro.
Didžioji langermanija, milžininis bizdžius arba didysis kukurdvelkis (lot. Langermannia gigantea, vok. Riesenboviste) – pumpotaukšlinių (Lycoperdaceae) šeimos grybas.
Gana įdomus grybas, galintis išauginti iki 10 kg sveriantį vaisiakūnį, kuris iš pradžių būna baltas, o sendamas gelsvėja. Jo paviršius apaugęs smulkiais, minkštais plaukeliais arba lygus. Bręstant vaisiakūniui luobelė sutrūkinėja į atskirus gabalus ir grybas pamažu suyra.
Auga ganyklose, parkuose, soduose, miškų pakraščiuose. Jauni vaisiakūniai valgomi.
Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą.
Lietošana uzturā: ēdama
vai indīgaMilzu apaļpūpēdis (Calvatia gigantea vai Langermannia gigantea) ir lielākā pūpēžu ģints sēne, kas vēlā vasarā un rudenī reti sastopama pļavās, krumājos un lapu koku mežos. Apaļpūpēdis sastopams visā pasaulē mērenajā klimata joslā.[1]
Latvijas Mikologu biedrība milzu apaļpūpēdi izvēlējās par 2018. gada sēni.[2]
Milzu apaļpūpēža augļķermeņi ir gludi un netīri balti, kas ar laiku paliek iedzelteni. Tiem ir lodveida forma, ar kātiņveida sašaurinājumu apakšpusē. Parasti apaļpūpēži izaug 10 līdz 50 centimetru diametrā un var svērt līdz pat 10 kilogramiem. Vecākiem pūpēžiem iekšpusē nogatavojas sporas, kuras tam nogatavojoties un apvalkam plīstot izdalās brūnas putošas masas veidā.[3]
Lielākajam Latvijā līdz šim atrastajam milzu apaļpūpēdim apkārtmērs bija 166 cm.[2]
Jaunie apaļpūpēži, kamēr iekšpuse ir balta, ir ēdami.
Milzu apaļpūpēdis
Milzu apaļpūpēdis pļavā
Uz pusēm pārgriezts milzu apaļpūpēdis un dakšiņa mērogam
Milzu apaļpūpēdis (Calvatia gigantea vai Langermannia gigantea) ir lielākā pūpēžu ģints sēne, kas vēlā vasarā un rudenī reti sastopama pļavās, krumājos un lapu koku mežos. Apaļpūpēdis sastopams visā pasaulē mērenajā klimata joslā.
Latvijas Mikologu biedrība milzu apaļpūpēdi izvēlējās par 2018. gada sēni.
Calvatia gigantea yang juga dikenali orang ramai sebagai cendawan bebola gergasi merupakan salah satu kulat yang boleh dimakan. Cendawan ini biasanya dijumpai di padang rumput dan hutan daun luruh di seluruh dunia terutama lewat musim panas dan musim luruh. Kebanyakan cendawan bebola gergasi yang tumbuh di serata dunia mempunyai garis pusat di antara 10 hingga 70 sm. Bagaimanapun, terdapat juga beberapa cendawan ini yang mampu mencapai lebih 150 sm dari garis pusat dan seberat 20 kg. Cendawan bebola gergasi yang belum matang mempunyai bahagian dalaman yang berwarna putih manakala yang sudah matang berwarna perang kehijau-hijauan.
Bagi membezakan cendawan ini dengan spesies beracun yang lain seperti Scleroderma areolatum, cendawan bebola gergasi perlu dikerat separuh dan menampakkan bahagian dalaman yang berwarna putih padu. Meskipun terdapat juga spesies lain yang berwarna putih dan bentuknya seperti cendawan bebola gergasi tetapi jika dipotong, spesies terbabit sebenarnya mempunyai bahagian pileus padahal Calvatia gigantea berbentuk bebas. Cendawan yang mempunyai bahagian pileus ini berkemungkinan besar beracun.
Calvatia gigantea yang juga dikenali orang ramai sebagai cendawan bebola gergasi merupakan salah satu kulat yang boleh dimakan. Cendawan ini biasanya dijumpai di padang rumput dan hutan daun luruh di seluruh dunia terutama lewat musim panas dan musim luruh. Kebanyakan cendawan bebola gergasi yang tumbuh di serata dunia mempunyai garis pusat di antara 10 hingga 70 sm. Bagaimanapun, terdapat juga beberapa cendawan ini yang mampu mencapai lebih 150 sm dari garis pusat dan seberat 20 kg. Cendawan bebola gergasi yang belum matang mempunyai bahagian dalaman yang berwarna putih manakala yang sudah matang berwarna perang kehijau-hijauan.
De reuzenbovist (Calvatia gigantea, synoniem: Langermannia gigantea) is een grote paddenstoel uit de familie Agaricaceae.
Deze saprofyt groeit op de grond in onder meer weilanden, tuinen, wegbermen en ruigtes.[1] Hij vormt daar soms heksenkringen. Het is een vrij algemeen voorkomende paddenstoel, met name op zandige of verstoorde klei- en veengrond en op plaatsen waar schapen geweid zijn.[2] Van zomer tot herfst is de soort aan te treffen.
Het bijna bolvormige witte vruchtlichaam heeft een doorsnede tot 80 cm, soms zelfs nog groter.[1] Vaak is hij leerachtig en soms glanzend. Aan de onderzijde is hij iets gegroefd. Een steriele basis, zoals bij de afgeplatte stuifzwam (Lycoperdon pratense), ontbreekt hier. Het inwendige is eerst wit en stevig vlezig. Als de sporen rijp zijn, verandert de kleur van de paddenstoel in olijfbruin en het geheel wordt zacht en poederig.
De bevestiging in de grond met dikke myceliumstrengen is maar losjes. Wanneer de vruchtlichamen rijp zijn en open scheuren worden miljarden sporen door de wind verspreid.[1]
Als het vlees nog wit is, is de reuzenbovist eetbaar.[1] Er kunnen bij de groei echter zware metalen in opgeslagen zijn in concentraties die voor voedingsmiddelen in België en Nederland niet zijn toegestaan.[2] Daarbij bevat de soort niet veel voedingsstoffen en zit er weinig smaak aan.
Met vlieg
Grillige bolvorm
Heksenkring in een weiland
Opengebarsten
Aangevreten
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Langermannia gigantea op Wikimedia Commons. De reuzenbovist (Calvatia gigantea, synoniem: Langermannia gigantea) is een grote paddenstoel uit de familie Agaricaceae.
Kjemperøyksoppen er en røyksopp i familien Lycoperdaceae som hovedsakelig vokser i åpen mark. Den er den soppen i verden med de største fruktlegemene. De kan bli en meter i diameter eller mer. Den er spiselig så lenge den er ny. Den fins i Norge, særlig i syd.
Denne biologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. Kjemperøyksoppen er en røyksopp i familien Lycoperdaceae som hovedsakelig vokser i åpen mark. Den er den soppen i verden med de største fruktlegemene. De kan bli en meter i diameter eller mer. Den er spiselig så lenge den er ny. Den fins i Norge, særlig i syd.
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
A chërs ant ij pra.
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
Comestìbil.
Langermannia gigantea (Batsch : Pers.) Rostkovius
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
AmbientA chërs ant ij pra.
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
Comestìbil.
Czasznica olbrzymia, purchawica olbrzymia (Calvatia gigantea (Batsch) Lloyd) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1]
Pozycja w klasyfikacji: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1786 Batsch nadając mu nazwę Lycoperdon giganteum. Później gatunek ten zaliczany był do rodzajów Bovista (kurzawka), Langermania (purchawica), Lycoperdon (purchawka) i in. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1904 Lloyd, przenosząc go do rodzaju Calvatia[1].
Nazwę polską podał Andrzej Chlebicki w 1997 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako purchawka olbrzymia, kulica kurzawkowata[3], ale w literaturze fachowej od dawna znany jako purchawica olbrzymia[4]. Nazwa podana przez A. Chlebickiego jest zgodna z aktualną nazwą łacińską.
Należy do grzybów tworzących największe owocniki. Wytwarza okazałe owocniki osiągające 10-60 cm średnicy, obwód do 135 cm, czasami nawet więcej. Są one kuliste lub nieco spłaszczone, u podstawy posiadają sznur białej grzybni. Perydium jest cienkie. Egzoperydium młodych owocników jest białe i pokryte mączystym nalotem, z czasem ciemnieje i zmienia barwę na jasnoochrową, w końcu na skórzasto-brązową. Endoperydium jest białe, papierowate i podczas dojrzewania również staje się coraz ciemniejsze: szarożółtawe, orzechowe i brudnobrązowe. Po dojrzeniu perydium pęka w różnych miejscach na całej powierzchni i odsłania się gleba. Przy podstawie owocnika gleba jest słabo rozwinięta i występuje tutaj głównie podglebie, tutaj też owocnik pęka najpóźniej[5].
Gleba jest watowata, zwarta, dołem bardziej gęsta. U młodych owocników jest biała, w miarę ich dojrzewania staje się złotożólta, szarożólta, w końcu oliwkowobrązowa. Po pęknięciu i odpadnięciu perydium przez krótki czas gleba utrzymuje swoją konsystencję, wkrótce staje się proszkowata. Podglebie jest zwarte, trudne do odróżnienia od gleby[5].
Włośnia średnio obfita, złożona z długich i dichotomicznie rozgałęzionych strzępek o grubości do 8 μm. Mają barwę od jasnożóltej do żółtobrązowej, są łamliwe i posiadają nieliczne septy z okrągłymi jamkami. Sterygmy krótkie; ich długość nie przekracza 2 μm. Zarodniki o kształcie od kulistego do szerokojajowatego i rozmiarach 8-5,6 μm. Barwa czerwonawobrązowa, powierzchnia gładka lub nieco brodawkowana. Każdy zarodnik posiada jedną załamującą światło kroplę.
Czasznica olbrzymia występuje głównie w Ameryce Północnej i Europie – na tych kontynentach jest szeroko rozprzestrzeniona i potwierdzono jej występowanie na wielu stanowiskach. Poza tym występuje na Tajwanie, Nowej Zelandii i w Singapurrze[6]. W Polsce jest gatunkiem bardziej rozpowszechnionym w północnej części kraju, na południu rzadko spotykanym[7].
Owocniki pojawiają się na łąkach, pastwiskach, w parkach i ogrodach, na żyznych glebach bogatych w azot, jak i kwaśnych[7]. W Polsce była gatunkiem ściśle chronionym[8], od 9 października 2014 r. została wykreślona z listy gatunków grzybów chronionych[9].
Młode owocniki są jadalne[7]. W Polsce jednak nie są wykorzystywane w celach spożywczych. Ze względu na swoje duże rozmiary często bywają natomiast niszczone. Zasługują na ochronę[5]. W Czechach są chętnie zbierane. Po pocięciu na plastry smaży się je i panieruje. Jiri Baier twierdzi, że można dość łatwo hodować je w przydomowym ogródku; wystarczy część dojrzałego owocnika zakopać w ziemi i podlewać[10].
Wytwarza kalwacynę. Jest to nierozpuszczalny antybiotyk. Laboratoryjne badania wykazały, że u gryzoni wykazuje bakteriobójcze działanie, zwalcza też niektóre rodzaje raka[5].
Jest wiele podobnych purchawek i tęgoskórów, jednak czasznica olbrzymia dzięki swoim olbrzymim rozmiarom jest łatwa do odróżnienia. Jeden z największych znanych owocników, znaleziony w 1955 r. w północnych Czechach, miał wysokość 46 cm, obwód 212 cm i masę 20,80 kg[10].
Poczta Polska wyemitowała 30 czerwca 1980 r. znaczek pocztowy przedstawiający czasznicę olbrzymią o nominale 10,5 złotych. Autorem projektu znaczka był prof. Alojzy Balcerzak. Na znaczku grzyb został opisany jako purchawica olbrzymia. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.[11].
Czasznica olbrzymia, purchawica olbrzymia (Calvatia gigantea (Batsch) Lloyd) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)
Calvatia gigantea (August Batsch, 1786 ex Curtis Gates Lloyd, 1904), sin. Bovista gigantea (August Batsch, 1786 ex Samuel Frederick Gray, 1821), din încrengătura Basidiomycota în familia Agaricaceae și de genul Calvatia,[1] din încrengătura Basidiomycota în familia Agaricaceae și de genul Calvatia, este o specie de ciuperci saprofită și, atât timp cât este tânără, comestibilă, denumită în popor bășica porcului,[2] bovistă uriașă[3] sau ciupercă uriașă.[4] Buretele de crește în România, Basarabia și Bucovina de Nord în grupuri mici sau cercuri vrăjitorești, câteodată și solitar, în primul rând prin grădini, pajiști, pășuni, livezi, dar de asemenea în poieni de foioase. Perioada favorită de dezvoltare o are din iunie până în octombrie.[5][6][7]
C. gigantea tânără: secțiune longitudinală
C. gigantea matură: secțiune longitudinală
C. gigantea dedesubt, cordoane miceliare
C. gigantea bătrână
C. gigantea în cerc de vrăjitoare
Datorită dimensiunii ei, Calvatia gigantea nu se poate confunda cu alte specii.
Pe vremuri, praful buretelui sau carnea, uscată în stadiu tânăr și apoi frământată, a fost aplicată (de asemenea cel ale soiurilor comestibile crescute mai mici de genul Lycoperdon) ca antihemoragic[9][10] și antiseptic (până astăzi la țară).[11][12]
O bucată din această ciupercă arde foarte lent și degajă mult fum. De acea ea este și folosită de apicultori în timpul lucrărilor la stupi pentru a liniști albinele.[13]
Ciuperca uriașă este comestibilă și delicată cât culoarea glebei este complet albă, dar nu se potrivește cu fierberea ei, devenind vâscoasă. Înainte de preparare, de exemplu ca un șnițel panat sau natural, ori prăjită și adăugată la jumări sau omlete de ou, cuticula trebuie să fie îndepărtată (merge cu ușurință) deoarece are o textură tare, ca de piele. Mai departe, ea nu se spală niciodată, deoarece interiorul ei se comportă ca un burete, va absorbii apa, astfel compromițând prelucrarea ulterioară a ciupercii.[14][15]
Materiale media legate de Bășica porcului la Wikimedia Commons
Calvatia gigantea (August Batsch, 1786 ex Curtis Gates Lloyd, 1904), sin. Bovista gigantea (August Batsch, 1786 ex Samuel Frederick Gray, 1821), din încrengătura Basidiomycota în familia Agaricaceae și de genul Calvatia, din încrengătura Basidiomycota în familia Agaricaceae și de genul Calvatia, este o specie de ciuperci saprofită și, atât timp cât este tânără, comestibilă, denumită în popor bășica porcului, bovistă uriașă sau ciupercă uriașă. Buretele de crește în România, Basarabia și Bucovina de Nord în grupuri mici sau cercuri vrăjitorești, câteodată și solitar, în primul rând prin grădini, pajiști, pășuni, livezi, dar de asemenea în poieni de foioase. Perioada favorită de dezvoltare o are din iunie până în octombrie.
Vatovec obrovský (Langermannia gigantea) je jedlá huba z čeľade prášnicovité (Lycoperdaceae).
Vatovec je veľký 10–50 (90) cm v priemere, dosahuje hmotnosť až 4 kg, je okrúhly, bez hlúbika. Pokožka je hladká a na dotyk kožovitá. Farba je výrazne jasne biela za mlada, neskôr sa zmení na šedú až tmavo-hnedú. Vnútorná hmota je spočiatku rovnako biela a počas dospievania sa mení na olivovohnedú a práškovitú konzistenciu. Táto huba sa považuje za najplodnejší organizmus na Zemi. Plodnica s hmotnosťou 4 kg obsahuje 1,5×1012 výtrusov.
Vatovce rastú od júna do septembra prevažne na lúkach a lesných čistinkách, riedkych čistinkách lesov, v riedkych borovicových lesoch a skôr na suchých miestach. Charakteristické miesta sú mladé borovicové leso-čistinky, kde sa vatovce vyskytujú v rodinkách v kruhovom priestore s priemerom asi 10 m.
Mladé plodnice majú výbornú chuť, hodia sa prevažne ako rezne.
malý vatovec
na lúke, v kruhu
vnútro
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Vatovec obrovský
Vatovec obrovský (Langermannia gigantea) je jedlá huba z čeľade prášnicovité (Lycoperdaceae).
Den mykologiska karaktären hos jätteröksvamp:
hymenium:
gleba
hatt:
ingen
skivtyp:
inte tillämpbart
ätlighet:
ätlig
fot:
inte tillämpbart
sporavtryck:
brun
ekologi:
mykorrhiza
Jätteröksvamp (Langermannia gigantea) är en svampart i familjen Lycoperdaceae.
Jätteröksvampen är en av Sveriges största svampar och brukar väcka uppmärksamhet när den väl påträffas. Den växer på kväverik mark i beteshagar, trädgårdar, dikesrenar, etc, och i mullrika ädellövskogar. [1] Den är mindre allmän till sällsynt i Sverige och växer mest söderut.
Den är endast duglig som matsvamp om den är ung med helvitt kött. Man kan steka hela skivor av svampen i stekpannan. [2]
Wikimedia Commons har media som rör Jätteröksvamp.
Jätteröksvamp (Langermannia gigantea) är en svampart i familjen Lycoperdaceae.
Jätteröksvampen är en av Sveriges största svampar och brukar väcka uppmärksamhet när den väl påträffas. Den växer på kväverik mark i beteshagar, trädgårdar, dikesrenar, etc, och i mullrika ädellövskogar. Den är mindre allmän till sällsynt i Sverige och växer mest söderut.
Den är endast duglig som matsvamp om den är ung med helvitt kött. Man kan steka hela skivor av svampen i stekpannan.
Плодове тіло кулясте, овально-кулясте, 15-35(40-50) см у діаметрі, гладеньке, спочатку біле, пізніше буріє, всередині молодого гриба біле, наче вата, при достиганні бежувате, далі пурпурово-буре, чорно-буре, порохняве; стигле розривається у верхній частині. Спори 4-5 мкм у діаметрі, бурокоричневі.
Зустрічається по всій Україні. Росте у лісах на галявинах, у садах, на луках, у степах рідко; восени. Дуже добрий їстівний гриб лише молодий, поки всередині білий. Використовують свіжим, заготовляють про запас — сушать, порізаний на тонкі частки, лише в день збору, поки м'якуш чисто-білий. у порхавці гігантській виявлено цінний антибіотик кальвацин. Виявлено онкостатичну речовину кальвацин, яку використовують в офіційній медицині (США), у народній медицині використовують як кровоспинний засіб.
Рекордсмена України — порхавку гігантську вагою 12 кілограмів — знайдено у Любешівському районі Волинської області біля с. Березна Воля 16 вересня 2001 року.[9][10]
В середньому одне плодове тіло містить сім трильйонів спор. Було підраховано: якщо усі спори однієї порхавки проростуть і спори цього покоління теж проростуть - загальна маса такої кількості грибів буде більшою за Землю в 800 разів.[11]
Calvatia gigantea (Batsch) Lloyd, 1904
Голова́ч гига́нтский (лат. Calvatia gigantea) — вид грибов из рода Головач (Calvatia) семейства Шампиньоновые (Agaricaceae).
Плодовое тело шаровидное, реже яйцевидное, приплюснутое, до 50 см в диаметре. Средний вес составляет 1-4 килограмма. Но бывают и до 25 килограммов[источник не указан 93 дня]. Снаружи плодовое тело сначала белое, затем, по мере созревания, желтеет и буреет. Оболочка растрескивается на куски неправильной формы и отпадает, обнажая глебу, сначала белую, по мере созревания желтеющую и зеленеющую. Зрелая глеба оливково-коричневая. Споровый порошок темно-коричневый.[1]
Чаще всего эти грибы встречаются в умеренном поясе. Растут на лугах, полях, окраинах лиственных или смешанных лесов, садах и парках[1]. В основном растут в одиночку, но появившись на одном месте могут не появляться долгое время или исчезнуть совсем. Такой вид получил название «метеорный». Гриб произрастает на обширных территориях Западной Европы, европейской части России, Дальнего Востока (Приморский и Хабаровский края) и Сибири (Красноярский край)[источник не указан 93 дня].
Гриб съедобен в молодом возрасте, когда мякоть его упругая, плотная, белого цвета.[1]
Споры головача — ценное лекарственное сырье[1]. Чистые культуры головача проявляют высокую противоопухолевую активность.[2] Из гриба был получен препарат кальвацин, антибластические свойства которого проверены в опытах с животными, поражёнными раком и саркомой.[3]
Это заготовка статьи по микологии. Вы можете помочь проекту, дополнив её. Голова́ч гига́нтский (лат. Calvatia gigantea) — вид грибов из рода Головач (Calvatia) семейства Шампиньоновые (Agaricaceae).
Bovista gigantea (Batsch) Gray, 1821 Calvatia bovista (L.) Pers., 1896 Calvatia maxima (Schaeff.) Morgan, 1890 Globaria gigantea (Batsch) Quél., 1873 Langermannia gigantea (Batsch) Rostk., 1839 Langermannia maxima (Schaeff.) Pázmány, 1996 Lasiosphaera gigantea (Batsch) F. Šmarda, 1958 Lycoperdon bovista L., 1753 Lycoperdon giganteum Batsch, 1786 Lycoperdon maximum Schaeff., 1774
댕구알버섯 (Calvatia gigantea)은 주름버섯과에 속하는 버섯이다. 늦여름과 가을에 풀밭과 들판, 낙엽수림, 대나무숲 등지에서 찾아볼 수 있으며, 대한민국을 비롯한 전세계 온대 기후에 걸쳐 분포한다.[1]
댕구알버섯의 '댕구알'은 눈깔사탕이란 뜻으로 그와 비슷한 모양이라 하여 붙여진 것이다.[2] 라틴어 학명은 'Calvatia gigantea'로 '큰 칼바티아 버섯'을 의미하며, 영어로는 'Giant puffball'이라고 한다.
댕구알버섯은 지름이 10~70cm에 달하지만 가끔씩 지름 150cm에 무게 20kg까지 자라는 경우도 있다. 다 자란 댕구알버섯의 속은 녹갈색을 띠며 덜 자란 것의 속은 하얗다. 흰색을 띈, 큰 것은 다 자라기 전에 식용이 가능하다.[3][4]
.jpg)
_gigantea_)_-_geograph.org.uk_-_228993.jpg)
.jpg)
.jpg)
