Doronicum austriacum Jacq.

Pokrój

Kwiatostany

Omieg górski (Doronicum austriacum Jacq.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje w górach Azji Mniejszej oraz południowej i środkowej Europy. W Polsce występuje głównie w wyższych partiach gór – w Karpatach i Sudetach, gdzie jest rośliną pospolitą. Bardzo rzadko można spotkać ją na Wyżynie Małopolskiej w okolicach Olkusza i w Górach Świętokrzyskich.

Morfologia

Łodyga

Prosta, wzniesiona, gładka lub słabo owłosiona, górą często rozgałęziona. Osiąga wysokość do 120 cm.

Liście

Wyrastają na łodydze naprzemianlegle i mają zróżnicowany kształt. Dolne liście mają blaszkę szerokosercowatą, środkowe mają charakterystyczny, skrzypcowaty kształt, górne są jajowatopodługowate. Wszystkie liście mają nierówno ząbkowaną blaszkę, czasami tylko dolne liście są całobrzegie. Dolne liście mają ogonki, środkowe i górne obejmują swoimi nasadami łodygę.

Kwiaty

Zebrane w liczne koszyczki o średnicy dochodzącej do 7 cm, wyrastające na długich szypułach z kątów liści. Okrywa koszyczków jest omszona i ogruczolona. W koszyczku zewnętrzne kwiaty języczkowe są wyłącznie kwiatami żeńskimi, wewnętrzne rurkowe są obupłciowe. Wszystkie kwiaty są żółte, nieco jaśniejsze, niż u pokrewnego gatunku, omiegu kozłowca.

Owoce

Zielone, drobne (2-3 mm długości) niełupki. Wewnętrzne niełupki mają puch kielichowy, zewnętrzne niełupki, powstałe z dużych kwiatów żeńskich są nagie.

Część podziemna

Posiada kłącze nie wytwarzające rozłogów.

Biologia i ekologia

• Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest owadopylna. Wygląd zewnętrzny i wzrost rośliny zależy w dużym stopniu od wysokości nad poziomem morza i związanymi z tym warunkami życia. Najbujniej rozwija się na niższych wysokościach, w ziołoroślach i wśród kosodrzewiny.
• Siedlisko: naświetlone lasy, ziołorośla, wolne miejsca w kosówce, nad potokami. Roślina górska, jej pionowy zasięg w Tatrach dochodzi do 2000 m n.p.m., ale występuje głównie w reglu górnym i piętrze kosówki. Hemikryptofit. Rośnie zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym.
• Fitosocjologia; gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Adenostylion alliariae^[2].
• Liczba chromosomów 2n= 60^[3].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta była ścisłą ochroną gatunkową w latach 2012-2014. Zagrożone są głównie stanowiska tej rośliny na niżu z powodu osuszania terenów podmokłych, regulacji rzek oraz gospodarczego użytkowania lasów.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

Bibliografia

1. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
2. Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
3. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
4. Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.