dcsimg
Image of Saussurea involucrata (Kar. & Kir.) Sch. Bip.
Creatures » » Plants » » Dicotyledons » » Composite Family »

Saussurea involucrata (Kar. & Kir.) Sch. Bip.

Оролгон соссюрея ( Kirghiz; Kyrgyz )

provided by wikipedia emerging languages

Оролгон соссюрея (лат. Saussurea involucrata, (Kar.et Kir.) Sch. Bip) - Бийиктиги 15–35 см ге чейин жеткен, көп жылдык, сабаксыз же жөнөкөй сабактуу, кыймасынан ылдый түшкөн жалбырактуу өсүмдүк. Жалбырагынын узундугу 14 см, туурасы 3 см. Жан тамырындагы жана сабактагы жалбырактары узунча жазы ланцеттей, жазыланган ак кабыктуу жалбырак саптуу. Жалбырагы түкчөлөр менен капталган. Гүлдөрү түтүк сымалдуу, киргилт-кызыл-көк түстө келип, себет топ гүлүнө чогулуп (20 даанага чейин) нык калканчага топтолгон жана 2 катарлуу ири гүл жан жалбырактары менен курчалып турат. Гүл жан жалбырактары ачык, 13-17 санда, эки катар, ийилген, гүл тобу менен чогуу диаметри 21 (26) см ге чейин, жылаңач, жээктери тишчелүү. Урукчалары күрөң, кош көкүлдүү.

Биологиялык өзгөчөлүктөрү

Июнң-июлң айларында гүлдөп, августта мөмө байлайт.Уругу менен көбөйөт.

Жалпы жана өлкөдө таралышы

Республиканын чегинен тышкары Казакстанда (Түндүк Тянңшанң жана Жунгар Алатоосу), Россияда (Чыгыш Сибирде); Кыргызстанда – Күңгөй Алатоо (Чоңаксуу ашуусу), Тескей Алатоо (Торпу, Чоңашуу ж.б. ашуулары), Акшыйрак (Петров мөңгүсү), Сарыжаз, Эңгилчек жана Койлуу сууларынын бассейнинин жогорку нугу.

Өсүү шарттары

Эшилме шагыл-таштуу бийик тоо беттеринде, морендерде, алңпы жана нивалдык алкактарда.

Саны

Жаратылышта өтө чектелген.

Чектөөчү факторлор

Жайкысын малды чексиз санда жайып, уюштурулбаган, баш-аламан туризм.

Өстүрүү

Эч кандай маалымат жок.

Уюштурулган коргоо аракеттери

Кыргыз ССРинин Кызыл китебине (1985) киргизилген.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер

Түр өскөн популяцияларынын аймактарын коргоо; жыш жана максималдуу кездешкен жерлерде ботаникалык заказниктерди уюштуруу.

Статусу

V U . Сейрек кездешкен түр. Кыргызстанда ареалынын чегинде бул түр аз санда, белгилүү гана аймактарда кездешкендиктен, тез аранын ичинде таптакыр жок болуп кетиши мүмкүн.

Колдонулган адабияттар

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia жазуучу жана редактор

Оролгон соссюрея: Brief Summary ( Kirghiz; Kyrgyz )

provided by wikipedia emerging languages

Оролгон соссюрея (лат. Saussurea involucrata, (Kar.et Kir.) Sch. Bip) - Бийиктиги 15–35 см ге чейин жеткен, көп жылдык, сабаксыз же жөнөкөй сабактуу, кыймасынан ылдый түшкөн жалбырактуу өсүмдүк. Жалбырагынын узундугу 14 см, туурасы 3 см. Жан тамырындагы жана сабактагы жалбырактары узунча жазы ланцеттей, жазыланган ак кабыктуу жалбырак саптуу. Жалбырагы түкчөлөр менен капталган. Гүлдөрү түтүк сымалдуу, киргилт-кызыл-көк түстө келип, себет топ гүлүнө чогулуп (20 даанага чейин) нык калканчага топтолгон жана 2 катарлуу ири гүл жан жалбырактары менен курчалып турат. Гүл жан жалбырактары ачык, 13-17 санда, эки катар, ийилген, гүл тобу менен чогуу диаметри 21 (26) см ге чейин, жылаңач, жээктери тишчелүү. Урукчалары күрөң, кош көкүлдүү.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia жазуучу жана редактор