Pallas's Gull

Итэлгэн цахлай, Ichthyaetus ichthyaetus, нь томхон биет цахлай юм. Урьд бусад ихэнх цахлайн адил Larus төрөл гэгдэж байв. Энэ зүйл цахлай нь Оросын өмнөд хэсгээс Монголын гол, нуур, намгархаг газраар тархан амьдардаг. Нүүдлийн шувуу бөгөөд өвлийн улиралд зүүн Газар дундын тэнгис, Арабын хойг болон Энэтхэгийг зорино. Итэлгэн цахлай голдуу газар үүрээ засаж 2-4 өндөг гаргадаг. Ховор тохиолдолд баруун Европт таарна.

Залуу цахлай

Гадаад төрх

Энэхүү цахлайн биеийн урт 58-65 см ба далавчаа дэлгэхэд 1.4 -1.6 м юм. Нас бие гүйцсэн шувууд нь саарал нуруу, далавчтай, хөл нь шар, улаан хошуутай.

Итэлгэн цахлай загас, үе хөлтөн, шавьж, жижиг хөхтөн барьж иддэг.

Зургийн цомог

Ном зүй

• Pons J.M., Hassanin, A., and Crochet P.A.(2005). Phylogenetic relationships within the Laridae (Charadriiformes: Aves) inferred from mitochondrial markers. Molecular phylogenetics and evolution 37(3):686-699

Чоң кара баштуу чардак (Larus ichtyaetus), (Pallas, 1773):

Жалпы жана өлкөдө таралышы

Крымдан жана Азов деңизинен чыгышты карай Маркаколго, түндүк-батыш Монголияда Чоң Көлдөрдүн ойдуңуна, Урюгнорго жана Кукунорго чейин. Түндүктөн Россия Федерациясынын европалык бөлүгүндө 47-параллелге чейин, Волга-Урал дарыя арасында Камыш-Самар көлдөрүнө, Уилдин бассейнине, Ик, Салтаим, Чаны көлдөрүнө чейин. Түштүктөн Каспий деңизинин түштүк жээгине, Амударыянын чатына, Ысыккөлгө, Кукунорго чейин. Кыргызстанда негизинен Чүй өрөөнүндө жана Ысыккөл ойдуңунда регулярдуу түрдө кездешет. . Соңкөлдө жаш канаттууларды кездештирүү анын уялоосу жөнүндө айтып турат.

Жашаган аймактары

Көл жана көлмөлөрдүн, кээде дарыялардын жээктери .

Саны

Чүй өрөөнүндө чоң карабаштуу чардак 2004-жылдын февралынан апрелң айына чейин регулярдуу түрдө жума сайын байкоо жүргүзүүлөрдө 2 ден 55 ке чейинки санда кездешкен . Ысыккөлдө Кара-Булуң тумшугунун айланасында көп санда кездешчү (10 км жээк сызыгында 27 особ). 1972-жылдын күзүндө жалгыз чоң карабаштуу чардак Чатыркөл көлүндө байкалган . ==Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)==Адатта тиричилигин жалгыз, кээде, өзгөчө учуп өтүү маалында, чоң эмес үйүрлөр менен жүргүзөт. Башка чардактарга караганда чоң көлмөлөрдү артыксынтат. Балык, майда рак сымалдар жана коңуздар менен азыктанат. Пиратчылыктан жийиркенбейт .

Чектөөчү факторлор

Уялоого ылайыктуу жерлерде тынчсыздандыруучу факторлордун күчөшү: көлмөлөрдүн жээктерин рекреациялык колдонуу, түздөн-түз кыруу жана уяларын бузуу. Конкуренттери, мителери жана оорулары жөнүндө маалымат жок.

Көбөйтүү (колдо багуу)

Кыргыз Республикасында колдо багылбайт.

Уюштурулган коргоо аракеттери

Кыргызстанда бул түрдү коргоо боюнча атайын чаралар колдонулган эмес.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер

Уялоо аймактарын картага түшүрүү жана кичи заказниктер катары өзгөчө корголуучу территориялардын реестрине киргизүү керек. Уялоо жана учуп өтүү жерлерин коргоо, жергиликтүү жашоочулардын, балыкчы жана аңчылардын арасында түшүндүрүү иш- аракеттерин жүргүзүү зарыл.

Статусу

VI Near Threatened, NT: R.. Кыргыз Республикасында уруунун 6 түрүнүн бири. Монотиптүү түр.

Колдонулган адабияттар

• Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2

Ҙур ҡарабаш сарлаҡ (лат. Larus ichthyaetus) — сарлаҡтар ғаиләһенә ҡараған ҡош.

Ҡылыҡһырлама

Бөтә Ер шарында таралған. Күсмә ҡош. Кәүҙә оҙонлоғо 57—60 см, ауырлығы — 2 кг тиклем, ҡанатының ҡоласы — 170 см тиклем. Башы бәрхәт-ҡара төҫтә, күҙе тирәләй ҙур булмаған аҡ таптары бар, күҙ ҡабағының ситтәре сағыу ҡыҙыл. Суҡышы һары, осона табан ҡыҙыл төҫтә, ҡара таҫмалы. Арҡаһы күкһел һоро, ҡанат остары ҡара. Муйыны, ҡойроҡ өҫтө, ҡойроғо һәм ҡорһағы аҡ. Аяғы һары йәки йәшкелт һары. Йәш ҡоштарҙың башы асыҡ төҫтә, кәүҙәһенең өҫкө өлөшө көрәнһыу һоро (ҡауырһын остары асыҡ төҫтә), аҫты — аҡ. Моногам.

Үрсеүе

Колониялар менән оя ҡора. Ояһы — ылымыҡтар менән үлән түшәлгән бәләкәй соҡор. Йылына 1 тапҡыр бала сығара, ғәҙәттә 3 һорғолт шәмәхә һәм ҡарағусҡыл таплы һарғылт йомортҡа һала. Инә һәм ата ҡош 25—29 көн баҫа. Көндөҙгө ҡош.

Туҡланыуы

Балыҡ, ҡайһы берҙә ваҡ кимереүселәр, бөжәктәр, һыу ҡоштарының балалары менән туҡлана.

Йәшәйеше

Ярымсүл, дала, һирәгерәк урманлы далаларҙың тоҙло һәм аҙ тоҙло күлендә, һыуһаҡлағыстарҙа тереклек итә. Йылы яҡҡа киткәндә-ҡайтҡанда, күсеп йөрөгәндә Башҡортостан Республикаһы Ҡарағайлы, Сыбаркүл, Талҡаҫ күлдәренең тирә-яғында осрай. Башҡортостан Республикаһының һәм Рәсәй Федерацияһының Ҡыҙыл китаптарына индерелгән.

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

• Позвоночные животные России: Черноголовый хохотун

राजा गंगाचील (Ichthyaetus ichthyaetus) नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको नाम हो । यसलाई अङ्ग्रेजीमा पल्लासस गल (Pallas's Gull) भनिन्छ ।

यो पनि हेर्नुहोस्

सन्दर्भ सामग्रीहरू

बाह्य लिङ्कहरू