Smjerdźaca pyskawa[3] (Geranium robertianum) je rostlina ze swójby pyskowničkowych rostlinow (Geraniaceae). Druhe serbske mjeno je smjerdźace baćonki[3].
Botaniske mjeno Geranium wotwodźuje so wot grjekskeho słowa γερνιον. Słowo je diminutiw słowa γρανος. Woznjamjenja telko kaž žoraw a poćahowa na podobu płoda.
Smjerdźaca pyskawa je jednolětna, njepřijomnje ćehnjaca, rozpjeršenje kosmata rostlina, kotraž docpěwa wysokosć wot 20 hač do 40 cm.
Najprjedy rostlina wuwiwa łopjenowu rozetu. Zwjetša łopjena rozety wuschnyja po wuhone stołpika.
Stołpik docpěwa wysokosć wot 20 hač do 60 cm. Často stołpik a łopjena je karminčerwjeny. Łopjena maja 3 hač 7 stołpikatych wotrězkow.
Čopojty korjeń je krótki a hałuzaty.
Smjerdźaca pyskawa kćěje wot meje hač do oktobra. Róžojte abo purpurne kćenja su najčasćišo po porach a krótkostołpikate. Kćenjowe stołpiki a keluchi maja žałzate a nježałzate włosy. Keluškowe łopješka docpěwaja dołhosć mjezy 6 a 8 mm a maja stajeny kónčk. Kćenjowe łopješka docpěwaja dołhosć mjezy 9 a 12 mm a su prědku skulojćene. Próšniki su oranžojte.
Płody docpěwaja dołhosć mjezy 1,5 a 2,5 cm a maja kosmowe postronki, z kotrymiž při dalezmjetanju na murjach, skorach atd. so njepušća.
Wóń rostliny je njepřijomny.
Eteriske wolije móžeja mole a muchi zaćěrić.
Je smjerdźaca pyskawa w lisćowych a měšanych lěsach. Rostlina preferuje chłódkojtu, włóžnu, wutkatu pódu. Runje tak rosće na słónčnych, suchich stejnišćach.
Smjerdźaca pyskawa je w nimale cyłej Europje rozšěrjena. Rozšěrjenje saha wuchodźe hač do Japanskeje a na juhu hač do centralneje Afriku. Nimo toho rostlina rosće w dźělach sewjerneje Ameriki.
W rostlinskim lěkowanstwje wužiwaja so zelko z kwětach (Herba Ruperti). Zběraja zelko wot meje do oktobra.
Smjerdźaca pyskawa (Geranium robertianum) je rostlina ze swójby pyskowničkowych rostlinow (Geraniaceae). Druhe serbske mjeno je smjerdźace baćonki.
KćenjeSymjenja a katapultowy mechanizmIlustracija (Jacob Sturm, 1796)