Drakontyum[1] (Dracontium) je rod rostlin z čeledi árónovité. Jsou to vytrvalé byliny s podzemní hlízou, vzhledově podobné známějším zmijovcům. Na rozdíl od nich pocházejí z tropické Ameriky. Je známo celkem 23 druhů. Některé druhy jsou obří byliny, jejichž deštníkovité listy mohou dosáhnout výšky až 5 a šířky až 3 metrů. Květenstvím je palice s toulcem, která je na rozdíl od palice zmijovce složena z oboupohlavných květů. Plodem jsou bobule v palicovitém plodenství.
Drakontya jsou pěstována jako bizarně vyhlížející rostliny v tropických zahradách a ve sklenících botanických zahrad. Mají také význam v domorodé medicíně, kde jsou využívána zejména při léčení hadího uštknutí.
Některé druhy dorůstají značných rozměrů, šířka listové čepele může přesáhnout 3 metry a spočívá na až pětimetrovém řapíku. Drakontya jsou v nekvetoucím stavu velmi podobná zmijovcům, pocházejícím z tropů Starého světa. U obou rodů vyrůstá z podzemní hlízy rozměrný, většinou jediný list s bohatě členěnou čepelí. Zásadní rozdíl mezi oběma rody je v generativních orgánech. Květy zmijovců jsou jednopohlavné a v rámci palice rozčleněné do samčí a samičí zóny, zatímco květy drakontyí jsou oboupohlavné a palice je uniformní.[2]
Drakontya jsou vytrvalé, často rozměrné byliny, dorůstající výšky 1 až 5 metrů. Většina druhů prodělává v sušší části roku dormantní fázi a zatahuje na 2 až 4 měsíce do podzemní hlízy. Hlíza je polokulovitá, se zploštělou svrchní stranou, na povrchu hladká až silně svraskalá, dorůstající velikosti 2 až 20 cm, uložená až 75 cm hluboko v půdě. List bývá nejčastěji jen jeden, deštníkovitého tvaru, vyrůstající z pupenu na vrcholu hlízy. Má trojčetnou čepel členěnou v úkrojky dalšího řádu.
Květenství některých druhů rozkvétají před rašením listu, u jiných souběžně s listem, případně (u druhu D. spruceanum) kdykoliv v průběhu roku. Stopka květenství je většinou dlouhá (až 2,5 metru) a nadzemní, řidčeji zkrácená a skrytá pod zemí. Toulec je nálevkovitý až válcovitý, v horní části otevřený. Palice bývá válcovitá a kratší než toulec, po celé délce uniformní. Květy jsou oboupohlavné, s volným, zeleným nebo purpurovým okvětím složeným ze 4 až 8 lístků ve 2 kruzích. Obsahují 4 až 17 volných tyčinek a semeník neúplně rozdělený do 2 až 7 komůrek. V každé komůrce je jediné vajíčko. Čnělka přesahuje délkou okvětí a nese laločnatou bliznu. Plodem jsou oranžové, červené nebo hnědočervené bobule obsahující 1 až několik semen a sdružené do eliptického až válcovitého plodenství.[3][2][4]
Do rodu drakontyum je řazeno 23 druhů, které jsou rozšířeny v tropické Americe. Souvislý areál rozšíření rodu sahá od Nikaraguy po střední Brazílii, Bolívii a po obratník Kozoroha v Paraguayi. Vyskytuje se též na Karibských ostrovech s výjimkou Kuby, izolovaná arela je v jihozápadním Mexiku (druh D. soconuscum ve státě Chiapas). Centrum druhové diverzity je v guyanské oblasti včetně přilehlých území Venezuely a Brazílie, kde roste celkem 7 druhů. Sekundární centrum je v peruánské Amazonii (5 druhů). Nejrozsáhlejší areál má druh D. spruceanum, rozšířený od Kostariky po brazilskou Amazonii. Jako jediný druh roste i na západních svazích And. Celkem 7 jihoamerických druhů jsou stenoendemity, známé nezřídka jen z několika lokalit. Drakontya rostou jako geofyty v podrostu tropických deštných a vlhkých lesů, výjimečně (druh D. margaretae) i na savanách. Většina druhů je ekologicky úzce vyhraněná. Vyhledávají zejména okraje pralesů nebo mírně narušená místa. Druh D. margaretae roste na sezónních bažinách. Převážná většina druhů roste v nížinných pralesích v nadmořských výškách do 500 metrů, výjimečně dosahují až okolo 1000 metrů. Jediný ryze horský druh je D. croatii, endemický druh ekvádorských And.[3][2]
Květenství drakontya podobně jako květenství zmijovce či užovníku silně zapáchají, přičemž jejich pach je nejčastěji přirovnáván ke hnijícímu masu, mrtvým rybám nebo zahnívající zelenině. Zajímavé je, že květenství nepáchne celý den, nýbrž jen po několik hodin, přičemž denní doba v níž květenství emituje zápach je u různých druhů rozdílná. Pach se tvoří zřejmě v toulci. V případě, že byl toulec z květenství odstraněn, se zápach netvoří. Pod elektronovým mikroskopem byly zjištěny struktury v okolí průduchů na vnitřní straně pokožky toulce, které mohou představovat osmofory (vonné žlázy) zodpovědné za tvorbu zápachu.
O tom, jaký hmyz květy drakontyí opyluje, je toho známo jen málo. Na květenstvích v kultuře byly pozorovány mouchy domácí a octomilky, v nečetných pozorováních v přírodě pak různé mouchy včetně bzučivek a brouci. Opylení rostliny vlastním pylem je možné, plody z takto opylených květů však podle pozorování nedozrávají a navíc je samoopylení zabráněno protogynií. Květy na palici nakvétají postupně v průběhu 2 až 4 týdnů.
Semena pravděpodobně šíří ptáci konzumující bobule. Drakontya se běžně množí vegetativně prostřednictvím drobných hlízek vyrůstajících z hlavní hlízy. Tyto hlízky zpravidla zůstávají po několik let dormantní bez ohledu na to v jakém prostředí či podmínkách se nacházejí. V případě, že hlavní hlíza odumře a zetleje, vyrůstá z těchto dceřiných hlízek několik nových rostlin.[2]
Rod Dracontium je v rámci čeledi Araceae řazen do podčeledi Lasioideae. Není tedy bezprostředně příbuzný s podobným rodem Amorphophallus, který je řazen do podčeledi Aroideae. Ucelená revize rodu byla vydána v roce 2004. Systematické zpracování rodu Dracontium je komplikováno specifickou fenologií. V herbářích převažují sterilní položky, navíc často nekompletní. Listy bývají pro herbářování příliš rozměrné a jeden list je proto nezřídka rozložen na celou řadu položek.[2]
Řada druhů drakontyí je využívána domorodci jako potrava nebo v medicíně. Z rozdrcených řapíků a hlíz druhu D. asperum se smísením s alkoholem a cukrem připravuje tinktura, která se užívá vnitřně při léčení hadího uštknutí, zbytky dužniny se aplikují zevně přímo na postižené místo. K tomuto účelu se různými způsoby používá i řada jiných druhů. Pečené hlízy D. asperum slouží domorodcům v brazilské Amazonii jako potrava.[4][2]
Drakontya jsou pěstována jako bizarně vyhlížející rostliny v tropických zahradách. Jsou nápadná zejména deštníkovitými listy se skvrnitými řapíky. Některé druhy lze nalézt ve sbírkách botanických zahrad, např. drakontyum obří v Liberecké botanické zahradě. Tento druh je pěstován v evropských botanických zahradách již od jeho objevení v Nikaragui v roce 1869. Množí se nejsnáze dceřinými hlízkami.[2][1]
Drakontyum (Dracontium) je rod rostlin z čeledi árónovité. Jsou to vytrvalé byliny s podzemní hlízou, vzhledově podobné známějším zmijovcům. Na rozdíl od nich pocházejí z tropické Ameriky. Je známo celkem 23 druhů. Některé druhy jsou obří byliny, jejichž deštníkovité listy mohou dosáhnout výšky až 5 a šířky až 3 metrů. Květenstvím je palice s toulcem, která je na rozdíl od palice zmijovce složena z oboupohlavných květů. Plodem jsou bobule v palicovitém plodenství.
Drakontya jsou pěstována jako bizarně vyhlížející rostliny v tropických zahradách a ve sklenících botanických zahrad. Mají také význam v domorodé medicíně, kde jsou využívána zejména při léčení hadího uštknutí.
Dracontium is a genus of flowering plants similar to those of Amorphophallus. Unlike Amorphophallus which is found in the Old World, this genus has a New World distribution and is native to South America, Central America, southern Mexico, and the West Indies.[2][3][4]
Dracontium species can be distinguished from related genera by their inflorescence, which is smaller and unisexual.[5] The plant has a large tuber similar to that of Amorphophallus, but rounder, and with no central and circular scar mark. When Dracontium plants begin to flower, the tuber swells and smoothens.[5][6]
More than 20 Dracontium species have been described:[7]
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link). Jardim Botânico do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro Dracontium is a genus of flowering plants similar to those of Amorphophallus. Unlike Amorphophallus which is found in the Old World, this genus has a New World distribution and is native to South America, Central America, southern Mexico, and the West Indies.
Dracontium species can be distinguished from related genera by their inflorescence, which is smaller and unisexual. The plant has a large tuber similar to that of Amorphophallus, but rounder, and with no central and circular scar mark. When Dracontium plants begin to flower, the tuber swells and smoothens.
Dracontium (drakontio) estas genro de 46 florplantoj similaj al Amorphophallus. Ĝi povas esti distingita de tiu surbaze de sia infloresko, kiu estas pli malgranda kaj unuseksa. La tubero estas granda, simila al tiu de Amorphophallus sed pli ronda, sen centra cirkla cikatromarko. Kiam la planto ekfloras, la tubero ŝvelas kaj glatiĝas.
En tiu ĉi artikolo estas uzita maŝina traduko de WikiTrans de teksto el la artikolo Dracontium en la angla Vikipedio.
Dracontium (drakontio) estas genro de 46 florplantoj similaj al Amorphophallus. Ĝi povas esti distingita de tiu surbaze de sia infloresko, kiu estas pli malgranda kaj unuseksa. La tubero estas granda, simila al tiu de Amorphophallus sed pli ronda, sen centra cirkla cikatromarko. Kiam la planto ekfloras, la tubero ŝvelas kaj glatiĝas.
Dracontium es un género con 46 especies de plantas con flores de la familia Araceae.
Es una planta con flores similares a las del género Amorphophallus. Se pueden distinguir por la base de la inflorescencia, que es más pequeña y unisexual. El tubérculo es grande, similar a la de Amorphophallus pero redondo, sin cicatriz central. Cuando la planta comienza a florecer, el tubérculo se hincha y suaviza.
El género fue descrito por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2: 967. 1753.[2] La especie tipo es: Dracontium polyphyllum L.
Dracontium es un género con 46 especies de plantas con flores de la familia Araceae.
Il s'agit de plantes herbacées vivaces à cormes, aux feuilles solitaires ou géminées, longuement pétiolées, ternées, composées de segments divisés en 2-3 folioles. Elles se composent de 8 tépales libres et biseriés, de 4-8 étamines libres, aux anthères à déhiscence apicale, et d'un ovaire supère, avec 2-6 capelles uniovulés, avec des ovules anatropes à subcampylotropes et axiles.
Dracontium est une plante semblable à Amorphophallus. Elle se distingue sur la base de son inflorescence, qui est plus petite et unisexuée. Le tubercule est grand, semblable à celui de Amorphophallus mais plus arrondi. Les fleurs, actinomorphes et bisexuées, sont groupées en spadices cylindriques et solitaires, parfois subsessiles et souterrains, axillés par une spathe funneliforme à cylindrique, à la base convolutée. Lors de la floraison, une odeur désagréable va émaner de la plante dans le but d'attirer des insectes et ainsi propager les grains de pollen. Les fruits sont obpyramidaux. Le genre est neotropical.
On peut retrouver cette espèce dans le sud de l'Amérique (en Colombie, au Pérou, dans l'Équateur, au Suriname et au Venezuela) ainsi que dans l'Amérique centrale ( au Costa Rica et au Panama). Elle est aussi très présente dans la forêt amazonienne.
On peut trouver deux variétés de cette espèces :
Le tubercule du Dracontium peut être utilisé pour ses propriétés médicinales. En effet, si on le pile et qu'on le mélange dans du rhum, ce cataplasme va pouvoir soigner les piqûres de raies. Si on y ajoute les feuilles, cette mixture va pouvoir être employé contre les morsures de serpents. Il existe, chez les Palikurs, des cataplasmes bien plus complexes pouvant nuire aux vers macaques.
Żmijownik, mięśliwonia (Dracontium L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 24 gatunki, występujące w tropikalnej Ameryce, od Meksyku do Paragwaju[3]. Rośliny z tego rodzaju osiągają wysokość 6 metrów i wyglądem przypominają drzewko o parasolowatej koronie. Ich bulwy stanowią składnik diety niektórych amerykańskich zwierząt roślinożernych, są także spożywane przez Indian. Wiele gatunków żmijowników w medycynie tradycyjnej stosowanych jest jako remedium na ukąszenia jadowitych węży i inne dolegliwości. Mimo swojej atrakcyjności są to rośliny bardzo rzadko spotykane w uprawie.
Północny kraniec zasięgu geograficznego żmijowników wyznacza równoleżnik 15°22'N, do którego w meksykańskim dystrykcie Soconusco w stanie Chiapas sięga Dracontium soconuscum. Najdalej na południu żmijowniki występują w południowoamerykańskich tropikach na zwrotniku Koziorożca w Paragwaju[4], gdzie występuje Dracontium margaretae[3]. Wschodni obszar występowania żmijowników ograniczony jest południkiem 44°28'W, w brazylijskim Maranhão, natomiast na zachodzie rośliny te występują aż do wybrzeża Pacyfiku w Kolumbii, Ekwadorze i Peru. Na wskazanym obszarze żmijowniki są nieobecne na Kubie, w Chile, Argentynie i Urugwaju. Centrum różnorodności rodzaju jest w Amazonii, na granicy Gujany, Gujany Francuskiej, Wenezueli i Brazylii. Na obszarze tym występuje 7 gatunków żmijowników. Pięć gatunków Dracontium występuje w peruwiańskim stanie Loreto. Najszerzej rozprzestrzenionym gatunkiem żmijownika jest Dracontium spruceanum, obserwowane od Kostaryki do Ekwadoru, Peru i Brazylii. Jako jedyny z gatunków tego rodzaju występuje na obu zboczach Andów. Pozostałe spotykane są na zboczach wschodnich[4], z wyjątkiem D. croatii występującego wyłącznie na zboczach zachodnich[5]. Spośród wszystkich znanych obecnie gatunków Dracontium dziewięć to endemity znane jedynie z kilku stanowisk: D. bogneri, D. dubium, D. guianense, D. longipes, D. nivosum, D. polyphyllum, D. prancei, D. ulei[4] i D. croatii[5].
Dracontium croatii został w roku 2003 uwzględniony w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych ze statusem „zagrożony” (EN – A4c, B1ab(iii) ver 3.1). Gatunek ten jest endemiczny dla Ekwadoru, gdzie znanych jest jego 12 subpopulacji na zachodnich stokach Andów, liczących niewiele osobników. Niektóre z siedlisk znajdują się na terenach ochrony obszarowej: rezerwacie Indian Awá oraz rezerwatach przyrody Cotacachi-Cayapas i Los Ilinizas. Roślinie tej zagraża niszczenie siedlisk[5].
Żmijownik, mięśliwonia (Dracontium L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 24 gatunki, występujące w tropikalnej Ameryce, od Meksyku do Paragwaju. Rośliny z tego rodzaju osiągają wysokość 6 metrów i wyglądem przypominają drzewko o parasolowatej koronie. Ich bulwy stanowią składnik diety niektórych amerykańskich zwierząt roślinożernych, są także spożywane przez Indian. Wiele gatunków żmijowników w medycynie tradycyjnej stosowanych jest jako remedium na ukąszenia jadowitych węży i inne dolegliwości. Mimo swojej atrakcyjności są to rośliny bardzo rzadko spotykane w uprawie.
Dracontium é um género botânico pertencente à família Araceae.[1]
Na classificação taxonômica de Jussieu (1789), Dracontium é um gênero botânico, ordem Aroideae, classe Monocotyledones com estames hipogínicos.
Dracontium é um género botânico pertencente à família Araceae.
Na classificação taxonômica de Jussieu (1789), Dracontium é um gênero botânico, ordem Aroideae, classe Monocotyledones com estames hipogínicos.
Dracontium là một chi thực vật có hoa trong họ Ráy[2]
Chi này gồm các loài sau:
Dracontium là một chi thực vật có hoa trong họ Ráy
Dracontium L., 1753
Синонимы Типовой вид ВидыDracontium — род травянистых вечнозелёных растений семейства Ароидные (Araceae).
Гигантские клубневые травянистые вечнозелёные растения с одним (редко двумя) листом и с одним (редко двумя) соцветиями, до 1,5 м высотой, с клубнем до 20 см в диаметре, с черешками листьев до 5 м длиной и цветоножкой до 2,5 м длиной.
Клубень находится на глубине 5—75 см, более-менее полусферический, 2—20 см в диаметре, 2—10 см толщиной, сверху плоский, с детками от нескольких до многих, расположенных среди многочисленных корней, снизу выпуклый, гладкий или глубоко-морщинистый, без деток и корней.
Катафиллы в числе 3—5, внутренний из них самый длинный, расположены на уровне 2—10 см над уровнем земли, частично закрывают основания черешка, беловатые с розовым отливом или бледно-коричневые (особенно у вершины), сухие, а перед листовой пластинкой коричневые, полностью расширенные и часто сгнивающие.
Черешки 2—8 см в диаметре у основания, 1—3,5 см — у вершины, 1—5 м длиной, от светло- до тёмно- или коричневато-зелёного, иногда у основания коричневый, с беловато-зелёными пятнами и полосками, создающими окраску, наподобие кожи рептилий, поверхность от гладкой до шероховатой с массивными выпуклостями, иногда в виде удлинённых горизонтальных гребней, разделяющих различно окрашенные участки, иногда с шипами до 2 мм длиной; в нижней половине черешков обычно больше выпуклостей, верхняя половина намного более гладкая.
Листовая пластинка с тремя главными сегментами, каждый 0,5—1,5 см длиной, тонко-кожистая, сверху зелёная, глянцевая или полуглянцевая, изредка матовая, иногда с фенестрацией вдоль центральной и первичных жилок. Средний листочек субдихотомично разделён на три сегмента; боковые — субдихотомично на 2 сегмента; каждый сегмент может состоять из одной части или быть разделённым на 2—3 меньшие части.
Центральная и первичные жилки выпуклые и светло-зелёные сверху, заметно выше и более бледные снизу. Вторичные жилки более-менее параллельные и изгибающиеся у краёв, формируя две общие краевые жилки.
Крайние листочки 8—20 см длиной, 3—7 см шириной, от ланцетовидных до нерегулярных, свободные или сросшиеся в основании, часто резко сужающиеся вдоль первичных жилок, на вершине заострённые или разделяющиеся на 2—3 вершины. Меньшие сегменты обратно-ланцетовидные или более-менее треугольные, 1—15 см длиной, 1—6,5 см шириной, острые или закруглённые на вершине, свободные в основании или нисходящие, частично оголяющие первичную жилку. Жилки покрыты пятнами наподобие черешков, но намного более бледными или равномерно светло-зелёными, иногда с коричневым оттенком, гладкие или с выпуклостями, как черешки. Длина от вершины черешка до первого крайнего листочка более, чем в два раза больше, чем длина бокового листочка.
Соцветие появляется раньше или после появления листа. Катафиллы в числе 3—5, беловатые с отливом от розового до тёмно-коричневого(особенно у вершины), заострённые на вершине, внутренний из них самый длинный, полностью закрывает подземную часть и основание цветоножки, иногда длиннее цветоножки и частично закрывает покрывало.
Цветоножка сгибается, почти доставая уровня земли, до 2,5 м длиной, часто короче черешка, редко его превышает, 0,5−6 см в диаметре, очень внешне похожа на черешок, если не прикрыта катафиллами, но более гладкая, по окраске, как черешок, иногда более розовая или коричневая.
Покрывало постоянное или опадающее, сгнивающее при созревании плодов, от узкоовального до лодкообразной формы, в основании свёрнутое, выше открытое, часто открывающееся при цветении, края не накладывающиеся или накладывающиеся, формирующие трубку, от широко перекрытых до немного открытых на верхушке; вершина более-менее заострённая, от немного выгнутой (менее 45°) до сильно выгнутой (от 45° до 90°); снаружи фиолетово-пурпурное, часто с зелёным или зеленоватым отливом, с заметными, часто выпуклыми жилками, пузырчатое, внутри от красновато-фиолетового до каштанового, глянцевое, полуглянцевое, иногда с тонкими сухими чешуйками, часто с беловатыми или коричневатыми, пёстрыми желёзистыми устьицами, часто с беловатой прозрачной областью 0,5—10 см высотой у основания початка, испускающее периодически во время цветения неприятный запах, похожий на запах гниющих овощей или мяса.
Початок во время цветения от зеленоватого до фиолетового, цилиндрический, иногда более тонкий на вершине, сидячий или на ножке до 1,5 см длиной. Цветки расцветают при открытии лепестков околоцветника. Лепестков 4—6(7), от зелёного до фиолетового цвета. Тычинок (4)5—17(19); пыльники жёлтые, открывающиеся апикально, цвет их меняется от красноватого до коричневого, иногда тёмно-фиолетового, особенно перед открытием. Завязь 2—5(7)-гнёздная, в каждом гнезде по одной семяпочке; столбик 2—5 мм длиной, тёмно-фиолетовый, постоянный или опадающий; рыльце 2—3(иногда 4)-лопастное, покрытое прозрачной липкой жидкостью в период цветения.
Соплодие в 4—15 раз длиннее соцветия и в 4—8 раз шире соцветия в период цветения, 4—10 см в диаметре, 4—25 см длиной.
Ягоды незрелые зелёные, при созревании становятся красноватыми, багряными или оранжевыми, покрытые маленькими беловатыми рафидными клетками, на вершине более тёмные, иногда несколько сплюснутые около сохраняющегося столбика, содержат по 1—7 семян.
Семена почковидной или более-менее округлой формы, гладкие.
Число хромосом 2n=26.
Встречаются в Центральной и тропической Америке: Мексика, Коста-Рика, Никарагуа, Панама, Доминиканская Республика, Пуэрто-Рико, Тринидад и Тобаго, Сент-Винсент, Французская Гвинея, Гайана, Венесуэла, Боливия, Колумбия, Эквадор, Перу, Бразилия, Парагвай[3].
Некоторые виды[3]:
Dracontium — род травянистых вечнозелёных растений семейства Ароидные (Araceae).