Umbilicaria polyphylla, commonly known as petaled rock tripe,[2] is a widely distributed species of saxicolous lichen in the family Umbilicariaceae. It was first described by Carl Linnaeus in his 1753 work Species Plantarum as Lichen polyphyllus. German botanist Johann Christian Gottlob Baumgarten transferred it to the genus Umbilicaria in 1790. The lichen has a dark brown to black thallus that measures 2–6 cm (0.8–2.4 in) in diameter. The upper surface is smooth, while the lower surface is sooty black. It grows on exposed rocks, typically in arctic-alpine habitats.[2]
In Iceland, it has the conservation status of a vulnerable species (VU).[3]
Umbilicaria polyphylla, commonly known as petaled rock tripe, is a widely distributed species of saxicolous lichen in the family Umbilicariaceae. It was first described by Carl Linnaeus in his 1753 work Species Plantarum as Lichen polyphyllus. German botanist Johann Christian Gottlob Baumgarten transferred it to the genus Umbilicaria in 1790. The lichen has a dark brown to black thallus that measures 2–6 cm (0.8–2.4 in) in diameter. The upper surface is smooth, while the lower surface is sooty black. It grows on exposed rocks, typically in arctic-alpine habitats.
In Iceland, it has the conservation status of a vulnerable species (VU).
Kruszownica wielolistkowa (Umbilicaria polyphylla (L.) Baumg. – gatunek grzybów z rodziny kruszownicowatych (Umbilicariaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Umbilicaria, Umbilicariaceae, Umbilicariales, Incertae sedis, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozowany został w 1753 r. przez K. Linneusza jako Lichen polyphyllus. Do rodzaju Umbilicaria przeniósł go w 1790 r. Baumgarten i nazwa nadana przez tegoż autora jest według Index Fungorum prawidłowa. Synonimów nazwy naukowej jest około 30[3].
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Plecha listkowata z glonami protokokkoidalnymi, zazwyczaj złożona z wielu listków, czasami tylko jednolistkowa. Do podłoża przyrośnięta jest uczepem. Osiąga średnicę 2-5(7) cm. Listki plechy są cienkie, skórzaste, o płatowato zaokrąglonych brzegach, karbowane i porozrywane. Górna powierzchnia jest gładka, równa, lub trochę pofałdowana oraz nieco lśniąca. Pokryta jest wielowarstwową korą. Ma barwę od brunatnej do niemal czarnej[4]. Brak izydiów. Dolna powierzchnia jest smolistoczarna, bardzo drobno chropowata i nie posiada chwytników. Reakcje barwne: rdzeń K –, C + czerwony, KC + czerwony[5].
Bardzo rzadko występują apotecja lecideowe. Mają średnicę 0,4-1,2 mm, kształt od trójkątnego do okrągławego. Ich czarne tarczki pocięte są licznymi rowkami[4]. W jednym worku powstaje po 8 bezbarwnych, elipsoidalnych lub szerokoelipsoidalnych, prostych askospor o rozmiarach 10-15 × 6-8 μm[5].
Metabolity wtórne: kwas gyroforowy, Kwas lekanorowy, kwas umbilikarowy[5].
Gatunek rozprzestrzeniony na całym świecie. Występuje na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy, ale jest na należących do Antarktyki wyspach Szetlandy Południowe i Orkady Południowe. Występuje w całej Europie, łącznie z Grenlandią i najdalej na północ wysuniętym archipelagiem Svalbard w Arktyce[6]. W Polsce jest częsta w górach, na niżu bardzo rzadka, można ją tutaj spotkać tylko na głazach narzutowych. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status LC – gatunek słabo zagrożony[7]. W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym[8], od 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków porostów chronionych[9].
Rośnie na świetlistych miejscach na skałach krzemianowych[4].
Charakterystycznymi cechami odróżniającymi ten gatunek kruszownicy są: plecha zazwyczaj wielopłatowa, gładka górna powierzchnia, gładka i niemal czarna dolna powierzchnia, brak chwytników i przeważnie brak apotecjów[5]. Podobna jest bardzo pospolita kruszownica strojna (Umbilicaria deusta), ale łatwo ja odróżnić, gdyż jej górna powierzchnia jest szorstka od izydiów.
Kruszownica wielolistkowa (Umbilicaria polyphylla (L.) Baumg. – gatunek grzybów z rodziny kruszownicowatych (Umbilicariaceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów.
.JPG)
