Der Gilbende Stinktäubling (Russula subfoetens) ist ein Pilz aus der Familie der Täublingsverwandten. Der mittelgroße, stumpf honiggelb bis rostbraune Täubling hat einen von vielen als widerlich empfundenen Geruch und kommt meist in Laubwäldern vor. Typisch für ihn ist, dass sich seine Stielspitze mit Laugen zitronengelb verfärbt.
Der 5–10 (–12) cm breite Hut ist zuerst fast kugelig, dann niedergedrückt. Er ist stumpf honigfarben, gelb bis bräunlich gefärbt und hat oft eine rötlich-braune oder rostbraune Mitte. Die Huthaut ist bei Feuchtigkeit schmierig und glänzend und lässt sich bis etwa zur Hälfte abziehen. Der Rand ist deutlich fein gerippt.
Die dicken, meist weit entfernt stehenden und oft gegabelten Lamellen sind am Stiel angewachsen und cremeweißlich bis schmutzig gelbocker gefärbt. Im Alter werden sie oft braun fleckig, auch die Lamellenschneiden sind mehr oder weniger braunfleckig. Das Sporenpulver ist cremefarben (IIa-IIb nach Romagnesi).
Der blass honiggelbe Stiel ist 5–10 cm lang und 1–2,5 cm breit. Er ist nicht ganz so stämmig wie beim Stinktäubling und auch insgesamt kleiner. Der Stiel ist an der Basis oft verschmälert, recht fest, aber schon bald innen hohl.
Das Fleisch ist cremeweißlich bis gelblich und gilbt im Anschnitt. Der Täubling hat einen schärflichen Geschmack, der beim Kauen langsam schärfer aber niemals sehr scharf wird. In der Huthaut schmeckt er schärfer als im recht milden Fleisch. Den Geruch empfinden viele als unangenehm; er ähnelt dem des Stinktäubling, ist aber nicht ganz so intensiv und hat auch eine fruchtige Komponente. Mit Eisensulfat reagiert das Fleisch schmutzig rosa, die Guajakreaktion ist intensiv positiv. Mit KOH verfärbt sich die Stielspitze zitronengelb und später braun bis rostrot.[1][2][3]
Die Sporen sind oval-elliptisch 7–10 µm lang und 5,5–7 (–8) µm breit. Die Sporen sind mit 0,3–0,7 µm hohen, fast gratigen Warzen besetzt, von denen nur wenige Verbindungen ausgehen. Die Hyphen-Endzellen der Huthaut sind zylindrisch und etwa 3–5 µm breit. Die Pileozystiden sind fast spindelförmig, an der Spitze mehr oder weniger appendikuliert oder zusammengezogen. Die Sulfobenzaldehyde-Reaktion ist recht variabel.[1][2]
Die Arten der Untersektion Foetentinae sehen makroskopisch alle sehr ähnlich aus. Der Mandel-Täubling (Russula grata) und der Morse-Täubling (Russula illota) lassen sich aber leicht durch ihren Bittermandelgeruch und ihre stark gratigen bis geflügelten Sporen unterscheiden. Der Stinktäubling hat derbstachligere Sporen und einen stärker übelriechenden Geruch. Seine Stielspitze verfärbt sich mit Laugen niemals zitronengelb.
Der Gilbende Stinktäubling hat eine ähnliche Ökologie wie der Stinktäubling. Allerdings scheint er bevorzugt mit Laubbäumen eine Mykorrhiza auszubilden. Seine wichtigsten Symbiosepartner sind Rotbuchen und Birken. Viel seltener geht er auch mit anderen Laubbäumen wie Eichen oder Hainbuchen eine symbiontische Beziehung ein. Ebenso selten dienen Nadelbäume als Wirt, nur die Varietät johannis soll bevorzugt unter Fichten vorkommen. Die Fruchtkörper erscheinen von Ende Juli bis Anfang Oktober meist nur unter Altbäumen. Der Täubling kommt bevorzugt in Hügel- und Bergland vor.[4]
Der Gilbende Stinktäubling kommt Nordafrika(Marokko), Nordasien (Japan), Nordamerika und Europa vor. In Nordamerika findet man ihn in den östlichen USA. Seine westlichste Ausdehnung erreicht er in Michigan und im Süden reicht sein Verbreitungsgebiet bis nach North Carolina.[2][4]
Der Gilbende Stink-Täubling wird in die Untersektion Foetentinae gestellt, die ihrerseits innerhalb der Sektion Ingratae steht. Die Vertreter der Untersektion haben (gelb)braune bis graue Hüte, die am Rand stark gefurcht sind, und einen starken, meist unangenehmen Geruch.
Folgende Varietäten wurden beschrieben:
Varietät Autor Beschreibung Russula subfoetens var. grata (Britzelm.) Romagn. (1967) Wird heute als eigenständige Art angesehen Russula grata, der Mandeltäubling.[12] Russula subfoetens var. johannis Moënne-Locc. (1996) Gleicht dem Typ bis auf den ziemlich grauenden Stiel, der sich mit Basen leuchtend orangegelb verfärbt. Die Varietät kommt unter Fichten auf kalkreichen Böden vor.[13]Der Täubling ist aufgrund seines widerlichen und scharfen Geschmacks nicht essbar.
Der Gilbende Stinktäubling (Russula subfoetens) ist ein Pilz aus der Familie der Täublingsverwandten. Der mittelgroße, stumpf honiggelb bis rostbraune Täubling hat einen von vielen als widerlich empfundenen Geruch und kommt meist in Laubwäldern vor. Typisch für ihn ist, dass sich seine Stielspitze mit Laugen zitronengelb verfärbt.
Gołąbek niemiły (Russula subfoetens W.G. Sm. ) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Nazwę polską nadała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]
Przez długi czas Russula subfoetens uważany był za odmianę gołąbka śmierdzącego (Russula foetens), obecnie jednak przez Index Fungorum uważany jest za odrębny i samodzielny gatunek[4].
Średnica 4-9 cm, młody półkulisty, później płaski, w środku zagłębiony. Początkowo ma barwę jasnoochrową, później jest coraz ciemniejszy, brudnordzawy, szczególnie na środku, brzegi pozostają jaśniejsze. Brzeg zazwyczaj jest silnie karbowany, płatowaty i gruzełkowaty (zwłaszcza u starszych okazów). Powierzchnia naga, śluzowata, podczas suchej pogody błyszcząca. Skórka jest promieniście porysowana i daje się ściągnąć do połowy promienia kapelusza[4].
Dość cienkie, średnio gęste, czasami rozwidlone. Dość często występują międzyblaszki przy brzegu kapelusza. Początkowo blaszki są białe, później jasnoochrowe lub jasnokremowe, często ze zmarszczkami[4]. o
Wysokość 4-7,5(8) cm , grubość 1-3,3(4) cm, jędrny i elastyczny. Początkowo jest pełny z nielicznymi komorami, które początkowo są niewielkie, później powiększają się, zajmując całe wnętrze trzonu. Powierzchnia gładka, początkowo biała, potem ciemniejąca i przyjmująca barwę kapelusza. W górnej części pokryty jest delikatną i stopniowo brązowiejącą siateczką[4].
Twardy, elastyczny, biały lub kremowy. Po uszkodzeniu miąższ kapelusza dość szybko przebarwia się na jasnocytrynowo lub żółto, miąższ trzonu na rdzawo. Ma nieco owocowy, ale nieprzyjemny zapach, w smaku również jest przykry i słabo piekący[4].
Wysyp zarodników jasnokremowy. Zarodniki szeroko elipsoidalne, pokryte drobnymi, stożkowatymi (z tępym końcem) brodawkami z nielicznymi łącznikami. Mają rozmiar 6,5 – 9,7(11,5) × 5,5-7,7(8,5 μm i są słabo amyloidalne, Podstawki mają rozmiar 45-60 ×7,5-13,5 μm i posiadają długie sterygmy. Cystydy są mocno zwężone, mają tępy koniec lub rozdęty szczyt i rozmiar 60-90 × 7-11,5 μm, dermatocysty mają szerokość 4-8 μm[4].
Występuje w Ameryce Północnej[5], oraz w Europie. W Europie Zachodniej jest częsty w ciepłych latach. Występuje również w Polsce.
Rośnie w na ziemi w wilgotnych lasach liściastych[4].
Grzyb mikoryzowy[3]. W Polsce uważany jest za grzyb niejadalny (z powodu niemiłego zapachu), nie jest jednak trujący i przez niektórych autorów uważany jest za jadalny po wymoczeniu w wodzie i ukiszeniu[4].
Bardzo podobny jest gołąbek śmierdzący (Russula foetens), który morfologicznie może być niemożliwy do odróżnienia. Pomocnymi wskazówkami są wielkość i miejsce występowania (jest większy i występuje również w lasach iglastych), ale najważniejsze są próby smakowo-zapachowe; gołąbek niemiły nie ma tak odrażającego zapachu i w smaku jest znacznie mniej ostry. Ważna jest też próba zasadami (KOH lub NaOH); pod ich wpływem gołąbek śmierdzący barwi się na kremowo, niemiły na złocisto. Są też różnice mikroskopowe. Od innych gołąbków gołąbka śmierdzącego i niemiłego łatwo odróżnić po śluzowatym kapelusz i niemiłym zapachu[4].
.jpg)
Gołąbek niemiły (Russula subfoetens W.G. Sm. ) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).
Russula subfoetens (Worthington George Smith, 1873),[1] denumită în popor ciupercă puturoasă sau băloșel,[2] este o specie de ciuperci necomestibile din încrengătura Basidiomycota în familia Russulaceae și de genul Russula care coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). Ea se poate găsi în România, Basarabia și Bucovina de Nord pe soluri umede, izolată sau în grupuri mai mici, numai în păduri de foioase în special sub fagi și stejari. Buretele, crescând de la câmpie munte, se dezvoltă din iunie până târziu în octombrie.[3][4]
R. subfoetens, lamele și picior
R subfoetens tinere
R. subfoetens bătrâne
Buretele poate fi confundat de exemplu cu: Russula amoenolens, (necomestibilă, miros de topinambur sau brânză, gust destul de iute),[7] Russula consobrina, (necomestibilă, miros slab de mere, gust foarte iute)[8] Russula grata sin. Russula laurocerasi (necomestibilă, probabil și ușor otrăvitoare, mai mică de statură, miroase a migdale amare, numai ușor iute dar foarte amară),[9] Russula fellea (otrăvitoare, miros de mere gătite sau pelargonie, foarte iute și amar),[10] Russula foetens (necomestibilă, cu gust și miros asemănător, dar mai puternic, pestilențial decât R. subfoetens),[5] Russula fragrantissima (comestibilitate foarte restrânsă, miros de anason, destul de iute)[11] sau Russula illota (necomestibilă, miros foarte complex, ca de migdale, anason ori fructuos până la spermatic și puturos-dezgustător, gust amar și iute) sau Russula ochroleuca (comestibilă, fără margine striată, cu miros slab fructuos și gust picant foarte ușor iute).[12]
Russula amoenolens
Russula consobrina
Russula grata sin. laurocerasi
Russula fellea
Russula foetens
Russula fragrantissima
Russula illiota
Russula.ochroleuca
Se înțelege de singur, că băloșelul nu este comestibil. Din păcate se găsesc deseori exemplare călcate în picioare sau rupte. Nu distrugeți această ciupercă frumoasă, mult mai mult acceptați valoarea ei ecologică pentru arbori și pădure!
Materiale media legate de Băloșel la Wikimedia Commons
Russula subfoetens (Worthington George Smith, 1873), denumită în popor ciupercă puturoasă sau băloșel, este o specie de ciuperci necomestibile din încrengătura Basidiomycota în familia Russulaceae și de genul Russula care coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). Ea se poate găsi în România, Basarabia și Bucovina de Nord pe soluri umede, izolată sau în grupuri mai mici, numai în păduri de foioase în special sub fagi și stejari. Buretele, crescând de la câmpie munte, se dezvoltă din iunie până târziu în octombrie.
Gulnande stinkkremla (Russula subfoetens) je grzib[3], co go ôpisoł Wm.G. Sm. 1873. Gulnande stinkkremla nŏleży do zorty 'Russula' i familije Russulaceae.[4][5][6]
Gulnande stinkkremla (Russula subfoetens) je grzib, co go ôpisoł Wm.G. Sm. 1873. Gulnande stinkkremla nŏleży do zorty 'Russula' i familije Russulaceae.
.JPG)
.JPG)
_Fr_67725.jpg)
.JPG)
