Filipendula vulgaris Moench

Kulawata smalanka (Filipendula vulgaris, syn. Filipendula hexapetala^[2]) jo rostlina ze swójźby rožowych rostlinow (Rosaceae).

Dulkata smalanka

Dulkata smalanka

Płody

Ilustracija, Jacob Sturm (1796)

Wopis

Kulawata smalanka jo wěcejlětna rostlina, kótaraž dośěgnjo wusokosć wót 30 až 60 (90) cm. Čerstwe zelo jo glykosidow dla słabje gadowate.

Jadnotliwe korjenje su kulawaśe tłustnjone a słužy rostlinje ako składowański organ.

Łopjena

Paprośojte łopjena su na wobyma bokoma zelene, pjerinate z 21-81 grupnje zubatymi łopjenkami.

Kwiśonki

Kwiśo wót junija až julija. Wona ma zwětšego 6 kwiśonkowe łopjeńka, kótarež dośěgnu dłujkosć wót 5 až 10 cm. Jeje kronowe łopjeńka zwenka zwětšego su cerwjenojte. Běłe kwiśonki stoje w njepšawych wokołkach.

Někotare zagrodne warjetety njasu rožojte kwiśonki.

Płody

Płody su kósmate, rowne a wurownane.

Stojnišćo

Wóna rosćo na suchych łukach, w krickach, na lěsowych kšomach a swětłych lěsach.

Rozšyrjenje

Rostlina jo w Europje a w Aziji rozšyrjona.

Pódobna družyna

• Bagnowa smalanka (Filipendula ulmaria)

Nožki

1. ↑ W internetowem słowniku: Mädesüß
2. ↑ Po Botanica (glědaj pśi žrědłach)

Žrědła

• Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, bok 355 (nim.)
• GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, bok 178 (nim.)
• Rothmaler, W. et al.: Exkursionsflora von Deutschland, Band 1-4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002) (nim.)
• Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 172 (nim.)
• Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002) (nim.)

Аҡбаш, ураз уты (рус. Та́волга обыкнове́нная, йәки Лаба́зник обыкновенный, лат. Filipéndula vulgáris) — рауза сәскәлеләр ғаиләһенең еркәүек төрөнә ҡараған күп йыллыҡ үлән үҫемлек.

Таралыуы

Ареал распространения — Европа, Төркиә, Сирия, Марокко. Рәсәй территорияһында Урал, Алтай, Алыҫ ,Көнсығыш, Камчатка, Сахалинды үҫә^[1]. Башҡортостанда Баймаҡ, Хәйбулла, Әбйәлил, Учалы, Өфө, Благовещен районданында йышыраҡ күҙәтелә.

Ҡоро тупраҡлы туғайҙарҙа, далаларҙа, аҡландарҙа, урман ситтәрендә үҫә. Бейеклеге 30-80 см, июнь-июль айҙарында аҡһыл зәңгәр сәскә ата.

Дарыу өсөн үҫемлектең үләне, тамыры һәм тамырһабағы ҡулланыла.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 456—467. — 760 с. — 5175 экз. (рус.)
• Ғүмәров В. З. Тыуған яҡтың шифалы үҫәмлектәре. —Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1996. −160 б. ISBN 5-295-01499-1

Обичен тажник или само тажник (науч. Filipendula vulgaris) — повеќегодишна билка од семејството на розите (Rosaceae). Вирее на суви пасишта ширум најголемиот дел од Европа, како и средна и северна Азија. Присутно е и во Македонија.^[1]

Раст

Има ситни зраковидни ливчиња налик на папрат и исправено стебленце со висина од 20-50 см.^[2] и проретчено соцветие на крајот. Овие минијатурни цветчиња се распоредени во густи китки и излегуваат доцна напролет и траат до средината на летото. Кога ќе се смачкаат, листовите и корењата оддаваат мирис многу сличен на масло од зимзелен (Gaultheria procumbens).

Растението претпочита целосна изложеност на сонце. Трпи сушни услови подобро од другите членови на родот.

Одгледување

Растението никнува од семе, а потоа може да се размножи од ползечките корења.

Поврзано

• Мочуришен тажник

Наводи