nomes no trilho de navegação
Bolen (latinski: Aspius aspius) jest slatkovodna riba iz porodice Cyprinidae.
Može narasti do 80-90 cm i dostiže težinu do 8-9 kg. Donja vilica mu je isturena ispred gornje i na njenom vrhu ima jedno ispupčenje, koje kada su usta zatvorena ulazi u odgovarajuće udubljenje u gornjem dijelu usta. Zbog nedostatka zuba usta su mu duboko ušačena, te pripada gutačima koji svoju lovinu prihvataju zubolikim izraštajima na škrgama i prosljeđuju je ka hrapavom ždrijelu, koje ga zadržava i dalje sprovodi. Kod primjeraka težine do 2 kg tijelo je izduženo, naoružano vrlo jakim perjanim sistemom koji se završava veoma moćnim repom. Krupniji primjerci blago su pogrbljeni od glave do leđne peraje, sa spuštenim trbuhom. Boja leđa kod bolena je tamno zelena, bokovi su srebrnasto-plavkastog sjaja dok je trbuh bijele boje. Analno i trbušno peraje su žutonarandžasti pa do crvenkasti. Uzduž naglašene bočne linije ima 64 do 76 komada sitnijih krljušti, koja nije duboko usađena i relativno lahko se skida sa tijela. Ribolovci ga često miješaju sa bucovom.
Uz bucova je jedan od rijetkih pripadnika roda Aspius iz porodice Cyprinidae, iako je grabljivica. Dosta ga miješaju s bucovom, od koga se razlikuje u dvije osnovne stvari: bolen može narasti preko 1 kg, i hrani se sitnom ribom, što kod bucova nije slučaj. Njegova osobina da se hrani isključivo sitnom ribom, čini ga jedinstvenim među ciprinidama. Ipak dok su mladi, boleni se hrane račićima, larvama riba, faunom dna i insektima koji padaju u vodu. Predstavlja riblju vrstu veoma zanimljivu za sportski ribolov varaličarenjem i mušičarenjem. Rasprostranjen je po cijeloj Evropi osim sjeverne Škotske, Irske, Danske i jugozapadne Engleske. U Skandinaviji živi samo na jugu, dok finske rijeke posjećuje samo na zapadu. Živi u svim većim kanalskim sistemima, rijekama i jezerima. Veći dio dana provodi u mirnoj vodi. Na prelive prirodne ili vještačke, stubove mostova i ušća voda, dolazi uveče i rano ujutro da bi se hranio, praktično ima ih svuda gdje ima i sitne bijele ribe. Što su primjerci veći jata su manja, tako da nije nikakvo čudo vidjeti kapitalnog bolena da lovi sam. Meso mu nije na cijeni, puno je sitnih kostiju i bljutavog je ukusa, a na kanalima se često osjeća i na mulj. Ribolovci ga love zbog njegove borbenosti i uživanja koje ta riba pruža, kao i velike količine koja se može uhvatiti kada ova riba krene da grize.
Polnu zrelost ženke dostižu u petoj-šestoj godini, a mužjaci u petoj godini života (pri veličini preko 30 cm), zbog čega su relativno rijetki. Intenzivno polaganje jaja traje od aprila do kraja maja, juna, ženka polaže od 40.000 do 400.000 jajašaca, koja se lijepe za pjeskovito ili šljunkovito dno. Razvoj jaja traje od 14-21 dan, nakon čega im se mlađ izleže, i tu provodi prve mjesece života, hraneći se mikroorganizmima.
Bolen (latinski: Aspius aspius) jest slatkovodna riba iz porodice Cyprinidae.
Može narasti do 80-90 cm i dostiže težinu do 8-9 kg. Donja vilica mu je isturena ispred gornje i na njenom vrhu ima jedno ispupčenje, koje kada su usta zatvorena ulazi u odgovarajuće udubljenje u gornjem dijelu usta. Zbog nedostatka zuba usta su mu duboko ušačena, te pripada gutačima koji svoju lovinu prihvataju zubolikim izraštajima na škrgama i prosljeđuju je ka hrapavom ždrijelu, koje ga zadržava i dalje sprovodi. Kod primjeraka težine do 2 kg tijelo je izduženo, naoružano vrlo jakim perjanim sistemom koji se završava veoma moćnim repom. Krupniji primjerci blago su pogrbljeni od glave do leđne peraje, sa spuštenim trbuhom. Boja leđa kod bolena je tamno zelena, bokovi su srebrnasto-plavkastog sjaja dok je trbuh bijele boje. Analno i trbušno peraje su žutonarandžasti pa do crvenkasti. Uzduž naglašene bočne linije ima 64 do 76 komada sitnijih krljušti, koja nije duboko usađena i relativno lahko se skida sa tijela. Ribolovci ga često miješaju sa bucovom.
Jerex, oq qayroq (Aspius aspius) — karpsimonlar oilasiga mansub baliq. Uz. 60—80 sm, vazni 12 kg gacha. Shim. Boltiq, Qora, Orol dengizlari havzalarida, Oʻzbekistonning deyarli barcha suv havzalarida, jumladan Amudaryo va Sirdaryoda uchraydi. 3—5 yoshida voyaga yetadi. Mayda baliqlar, plankton, voyaga yetgan davrida esa baliq chavoqlari bilan oziqlanadi. Martdan maygacha 40 tadan 300 minggacha uvuldiriq tashlaydi. Qisman sanoat ahamiyatiga ega.[1]
Jerex, oq qayroq (Aspius aspius) — karpsimonlar oilasiga mansub baliq. Uz. 60—80 sm, vazni 12 kg gacha. Shim. Boltiq, Qora, Orol dengizlari havzalarida, Oʻzbekistonning deyarli barcha suv havzalarida, jumladan Amudaryo va Sirdaryoda uchraydi. 3—5 yoshida voyaga yetadi. Mayda baliqlar, plankton, voyaga yetgan davrida esa baliq chavoqlari bilan oziqlanadi. Martdan maygacha 40 tadan 300 minggacha uvuldiriq tashlaydi. Qisman sanoat ahamiyatiga ega.
Агарчак — шәп агымлы елга балыгы. Агарчак озынча балык, авызы зур, әмма ерткычларга хас казык тешләре юк. Сазан балыкларыныкы шикелле йоткылык тешләре генә бар.
Аскы яңагы калкып чыгып тора, ә үзенең чукагы белән өске яңагы күзләренә терәлгән. Томшыгына якын торган күзләре чагыштырмача бик үк зур түгел. Ян-яклары көмештәй ак, карасу очлы аркасы белән койрык йөзгечләре төсле була. Буе 80 см. Иң эреләре 12 кг-га җитә. Суның өске катламнарында йөзә, төнгелеккә генә ул төпкә китә.
Уылдык чәчкән мәле апрель-май айларына тура килә.
Озын гәүдәсе орчык сыман булганга күрә, агымлы суда, бусагалы һәм сай урыннарны кисергә, озагырак йөзәргә мөмкинчелек бирә. Корбанын куып барганда су өстенә чыгып, шапылдатып ала.
Агарчак башлыча cуалчаннар, вак кысласыманнар, бөҗәкләр белән туклана. Әмма зурая төшкәч ерткычка әверелә, вак балыклар туклана башлый.
Агарчак — шәп агымлы елга балыгы. Агарчак озынча балык, авызы зур, әмма ерткычларга хас казык тешләре юк. Сазан балыкларыныкы шикелле йоткылык тешләре генә бар.
Аскы яңагы калкып чыгып тора, ә үзенең чукагы белән өске яңагы күзләренә терәлгән. Томшыгына якын торган күзләре чагыштырмача бик үк зур түгел. Ян-яклары көмештәй ак, карасу очлы аркасы белән койрык йөзгечләре төсле була. Буе 80 см. Иң эреләре 12 кг-га җитә. Суның өске катламнарында йөзә, төнгелеккә генә ул төпкә китә.
Уылдык чәчкән мәле апрель-май айларына тура килә.
Озын гәүдәсе орчык сыман булганга күрә, агымлы суда, бусагалы һәм сай урыннарны кисергә, озагырак йөзәргә мөмкинчелек бирә. Корбанын куып барганда су өстенә чыгып, шапылдатып ала.
Агарчак башлыча cуалчаннар, вак кысласыманнар, бөҗәкләр белән туклана. Әмма зурая төшкәч ерткычка әверелә, вак балыклар туклана башлый.
Ағасаҡ, Ағарсаҡ, Ағасъяңаҡ — шәп ағымлы йылға балығы.
Ағасаҡ оҙонса балыҡ, ауыҙы ҙур, әммә әммә йыртҡыстарға хас булған ҡаҙыҡ тештәре юҡ. Һаҙан балыҡтарыныҡы кеүек йотҡолоҡ тештәре генә бар, аҫҡы яңағы ҡалҡып сығып тора, ә үҙенең суҡағы менән өҫкө яңағы күҙлегенә терәлгән. Томшоғона яҡын торған псыҡ төҫлө күҙҙәре сағыштырмаса бик үк ҙур түгел. Ян-яҡтары көмөштәй аҡ, ҡараһыу осло арҡаһы менән ҡойроҡ йөҙгөстәре төҫлө була. Буйы 80 см. Иң эреләре 12 кг-ға етә. Һыуҙың өҫкө ҡатламдарында йөрөй, төнгөлөккә генә ул төпкөл урынға китә.
Ыуылдырыҡ сәскән мәле апрель-май айҙарына тура килә.
Оҙон кәүҙәһе орсоҡ һымаҡ булғанға күрә, ағымлы һыуҙа, буҫағалы һәм һай урындарҙы кисергә, оҙағыраҡ йөҙөргә мөмкинлек бирә. Ҡорбанын ҡыуып барғанда һыу өҫтөнә сығып, шапылдатып ала.
Башлыса селәүсендәр, ваҡ ҡыҫыла һымаҡтар, бөжәктәр менән туҡлана. Әммә ҙурая килә йыртҡысҡа әүерелә, ваҡ балыҡтар, селбәрәләр менән туҡлана, шулай уҡ күбәләктәр, ҡуңғыҙҙар, энәғараҡтарҙы ла аулай.
Ағасаҡ, Ағарсаҡ, Ағасъяңаҡ — шәп ағымлы йылға балығы.
Шерĕк – карп йышне кĕрекен çăткăн пулă. Тăршшĕ 60-80 сантиметр, йывăрăшĕ 12 килограма çитет. Шерĕк (нумайăшĕ вырăссем майлă шерĕх теççĕ) шыв çи йышши вак пулăсемпе тăранса пурнать. Вĕсене малтан пĕр вырăна хăваласа пуçтарать, кайран хӳрипе шыва çапса анратса ярать те „хăналанать”. Пулăсемсĕр пуçне çак çăткăн хурт-кăпшанкă та тиркемест.
Вăлчи нумай шерĕкĕн, 300 пин тĕвве те çитме пултарать. Вăлчине шерĕк ака уйăхĕнчех сапма пуçлать.
Ку пулла тытма питĕ йывăр. Ăста пулăçсем кăна тупăшма пултараççĕ шерĕкпе. Çакă шерĕк çынтан хăранипе тата пĕр вырăнта тăманнипе çыхăннă. Шерĕке ытларах чухне шыв çи пулăпа тытаççĕ.
Шерĕк – карп йышне кĕрекен çăткăн пулă. Тăршшĕ 60-80 сантиметр, йывăрăшĕ 12 килограма çитет. Шерĕк (нумайăшĕ вырăссем майлă шерĕх теççĕ) шыв çи йышши вак пулăсемпе тăранса пурнать. Вĕсене малтан пĕр вырăна хăваласа пуçтарать, кайран хӳрипе шыва çапса анратса ярать те „хăналанать”. Пулăсемсĕр пуçне çак çăткăн хурт-кăпшанкă та тиркемест.
Вăлчи нумай шерĕкĕн, 300 пин тĕвве те çитме пултарать. Вăлчине шерĕк ака уйăхĕнчех сапма пуçлать.
Ку пулла тытма питĕ йывăр. Ăста пулăçсем кăна тупăшма пултараççĕ шерĕкпе. Çакă шерĕк çынтан хăранипе тата пĕр вырăнта тăманнипе çыхăннă. Шерĕке ытларах чухне шыв çи пулăпа тытаççĕ.
