dcsimg

Wiewióreczniki ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Wiewióreczniki[1], tupaje, ryjówki nadrzewne (Scandentia) – rząd ssaków łożyskowych z nadrzędu euarchontów, blisko spokrewnionych z skóroskrzydłymi i naczelnymi. Dawniej były zaliczane do owadożernych (Insectivora), a czasem do naczelnych (Primates), z uwagi na stosunkowo duży mózg. Wiewióreczniki z wyglądu przypominają wiewiórki, ale nie są z nimi blisko spokrewnione. Występują w wilgotnych lasach równikowych Azji Południowo-Wschodniej, m.in. na Archipelagu Malajskim, Filipinach i na Półwyspie Indyjskim.

Charakterystyka

Wiewióreczniki to nieduże ssaki o cechach, upodabniających je do naczelnych. Należą do nich m.in. duży i stosunkowo dobrze rozwinięty mózg, słabo wykształcone płaty węchowe, dobry wzrok. Jednak cechy ,takie jak pięcioguzikowe zęby trzonowe czy sześć siekaczy w żuchwie, zbliżają wiewióreczniki do prymitywnych ssaków owadożernych. Ssaki te są przystosowane do życia na drzewach, choć nie wszystkie prowadzą nadrzewny tryb życia. Mają chwytne kończyny oraz pięciopalczaste łapy, zaopatrzone w ostre pazurki, odżywiają się owadami i owocami, niekiedy także pędami roślin, jajami ptaków, pisklętami, małymi jaszczurkami i padliną. Wiewióreczniki są samotnikami, mają określone terytoria, które znakują wydzieliną gruczołów znajdujących się na spodzie ciała. Występuje dymorfizm płciowy: samice są mniejsze od samców. Są hodowane przez ludność terenów, na których występują jako tępiciele niepożądanych bezkręgowców w domach.

Systematyka

Do wiewióreczników zalicza się dwie rodziny, czasami traktowane jako podrodziny (Tupaiinae i Ptilocercinae w obrębie rodziny Tupaiidae), z których Ptilocercidae jest monogatunkowa – jej jedynym przedstawicielem jest ogonopiór uszasty[1][2].

Przypisy

  1. a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 26-28. ISBN 978-83-88147-15-9.
  2. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Scandentia. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-12-30]

Bibliografia

  1. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  2. Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 91. ISBN 83-01-14344-4.
  3. Dimitrij Strelnikoff: Wielka encyklopedia zwierząt, tom 2. Poznań: Oxford Educational, s. 9. ISBN 83-7425-342-8.
p d e
Systematyka ssaków (Mammalia) Królestwo: zwierzęta • Typ: strunowce • Podtyp: kręgowce • Gromada: ssakissaki wyższe (Eutheria)
lub
łożyskowce (Placentalia) ssaki niższe
(Metatheria) Prassaki (Prototheria) incertae sedis
allotery • †morganukodonty • †dokodonty • †eutrykonodonty • †symetrodonty • †eupantotery • †haramiidy • †Durlstodon • †Durlstotherium
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Wiewióreczniki: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Wiewióreczniki, tupaje, ryjówki nadrzewne (Scandentia) – rząd ssaków łożyskowych z nadrzędu euarchontów, blisko spokrewnionych z skóroskrzydłymi i naczelnymi. Dawniej były zaliczane do owadożernych (Insectivora), a czasem do naczelnych (Primates), z uwagi na stosunkowo duży mózg. Wiewióreczniki z wyglądu przypominają wiewiórki, ale nie są z nimi blisko spokrewnione. Występują w wilgotnych lasach równikowych Azji Południowo-Wschodniej, m.in. na Archipelagu Malajskim, Filipinach i na Półwyspie Indyjskim.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL