Els crisidoïdeus (Chrysidoidea) són una superfamília d'himenòpters apòcrits. És un grup cosmopolita molt gran, amb al voltant de 6.000 espècies descrites i encara moltes sense descriure. Són vespes paràsits o parasitoides, també anomenades cleptoparàsites. Generalment dipositen els seus ous en els nius d'abelles o altres insectes i les seves larves s'alimenten de la larva d'abella i de l'aliment emmagatzemat. La majoria són ectoparàsits però els membres de les famílies Dryinidae i Embolemidae en són l'excepció, sent endoparàsits
Hi ha tres famílies grans (Bethylidae, Chrysididae i Dryinidae) i quatre molt petites i poc comunes. Els exemplars de la majoria de les espècies són petits, de 7 mm o menys, mai excedeixen els 15 mm. Tradicionalment es considera que aquesta superfamília és el taxó basal d'Aculeata, el grup d'Hymenoptera amb agulló usat per injectar verí.
Die Überfamilie Chrysidoidea zählt zur Ordnung der Hautflügler. Zusammen mit den Apoidea und den Vespoidea bilden sie die Teilordnung der Stechimmen (Aculeata). Die Überfamilie umfasst etwa 6.000 parasitisch und kleptoparasitisch lebenden Arten, deren Körperlänge meist etwa sieben Millimeter beträgt, nur sehr wenige Arten werden über 15 Millimeter lang.
Die Familien der Chrysidoidea sind morphologisch vielgestaltig, so dass ihre Zugehörigkeit kaum am Habitus festzumachen ist. Merkmale sind[1]: In vielen Gruppen ist ein Geschlecht kurzflügelig oder ganz flügellos, meist sind die Männchen voll geflügelt (makropter), es kommen aber auch flügellose vor. Weibchen sind entweder voll geflügelt oder flügellos, nur selten mit verkürzten Flügeln. Oft sind bei den flügellosen Gruppen die Weibchen auffallend abgeplattet. Bei geflügelten Tieren ist die Flügeladerung gegenüber dem Grundplan der Hautflügler immer reduziert, meist mit drei oder weniger geschlossenen Zellen im Vorderflügel (sehr selten bis zu acht) und meist nur einer (selten bis zu drei) im Hinterflügel. Im Hinterflügel fehlt das Jugalfeld, eine lappenartige basale Erweiterung am Hinterende. Die Antennen am Kopf weisen bei Männchen und Weibchen dieselbe Anzahl Glieder auf, meist entweder acht oder elf (Ausnahme: Sclerogibbidae). Die Hinterecken des Pronotum erreichen in der Regel die Tegulae, selten sind sie durch eine Lücke von diesen getrennt. Das Metapostnotum (der dritte Abschnitt der Tergite des hinteren Rumpfabschnitts oder Metathorax) ist mit dem Propodeum zu einer Platte verschmolzen, es ist immer kurz, nie in der Mitte verlängert. Die Sternite der ersten beiden Segmente des freien Hinterleibs sind nicht durch eine Einschnürung gegeneinander abgesetzt. Der zu einem Giftstachel umgewandelte Ovipositor der Weibchen ist in Ruhelage im Hinterleib verborgen, nie frei sichtbar.
Die Chrysidoidea, deren Lebenszyklus bekannt ist, entwickeln sich als Larven als Parasitoide anderer Insektenarten. Über die Plumariidae ist nahezu nichts bekannt. Scolebytidae parasitieren, soweit bekannt, außen (extern) an Larven holzbewohnender Bockkäfer. Alle Sclerogibbidae mit bekannter Biologie waren Parasitoide der kleinen Insektenordnung der Tarsenspinner (Embioptera). Bei den Embolemidae wurde eine Art an Schnabelkerfen gefunden, Weibchen anderer Arten fanden sich in Ameisennestern, ohne dass ein Wirt ermittelt werden konnte. Alle Dryinidae sind spezialisiert auf Zikaden (deshalb Zikadenwespen genannt), an denen die Larven der letzten Larvenstadien charakteristische sackartige Ausstülpungen bilden. Bethylidae parasitieren an verschiedenen Larven von Käfern und Schmetterlingsraupen. Die Chrysididae sind in ihrer Biologie variabler, sie umfassen Endo- und Ektoparasitoide und Brutparasiten an Eiern verschiedener Insektenordnungen. In deren Unterfamilie Chrysidinae parasitieren die meisten Arten die Brutzellen von anderen aculeaten Hautflüglern, wobei sie auch den für die Brut bereitgestellten Nahrungsvorrat ausnutzen.[2]
Die Überfamilie beinhaltet sieben Familien. Davon sind Bethylidae und Chrysididae artenreich mit jeweils deutlich mehr als 2000, bis 2500, Arten. Auch die Dryinidae erreichen mit über 1600 Arten beachtliche Fülle. Die übrigen Familien sind artenarm. Die Embolemidae umfassen rezent nur 39 Arten in zwei Gattungen, die Plumariidae sieben Gattungen mit 22 Arten. Sclerogibbidae gibt es 20, Scolebythidae nur 6 rezente Arten.[3] Mit Ausnahme der Dryinidae und Chrysididae sind in den meisten Familien die überwiegende Anzahl der Arten auf die Tropen beschränkt. Die basalen Familien Plumariidae und Scolebythidae sind in ihrer Verbreitung auf die Südhalbkugel beschränkt.
Die Verwandtschaftsverhältnisse der Familien werden in folgendem Kladogramm[4] dargestellt:
Chrysidoidea N.N.Plattwespen (Bethylidae)
Goldwespen (Chrysididae)
Zikadenwespen (Dryinidae)
Bei molekularen Analysen (Phylogenomik, Analyse der Verwandtschaft anhand homologer Gensequenzen) konnte die Monophylie der Chrysidoidea nicht bestätigt werden.[5] Problematisch war insbesondere die Stellung der Scolebythidae.[6] Da die Zusammengehörigkeit der Gruppe anhand morphologischer Merkmale recht überzeugend erscheint und die bisherigen Analysen noch eine recht geringe Auflösung und Datensicherheit zeigten, sind zur endgültigen Klärung weitere Untersuchungen erforderlich.[7]
Chrysidoidea besitzen einen reichen Nachweis an fossilen Arten (meist Inklusen in Bernstein), zurückgehend bis in die Kreide. Zu den ausgestorbenen, nur fossil überlieferten Familien gehören die Falsiformicidae und die Plumalexiidae (mit nur jeweils einer Art)[3] Von den Scolebythidae sind insgesamt mehr fossile als rezente Arten bekannt.
Die Überfamilie Chrysidoidea zählt zur Ordnung der Hautflügler. Zusammen mit den Apoidea und den Vespoidea bilden sie die Teilordnung der Stechimmen (Aculeata). Die Überfamilie umfasst etwa 6.000 parasitisch und kleptoparasitisch lebenden Arten, deren Körperlänge meist etwa sieben Millimeter beträgt, nur sehr wenige Arten werden über 15 Millimeter lang.
The superfamily Chrysidoidea is a very large cosmopolitan group (some 6,000 described species, and many more undescribed), all of which are parasitoids or cleptoparasites of other insects. There are three large, common families (Bethylidae, Chrysididae, and Dryinidae) and four small, rare families (Embolemidae, Plumariidae, Sclerogibbidae, and Scolebythidae). Most species are small (7 mm or less), almost never exceeding 15 mm. This superfamily is traditionally considered to be the basal taxon within the Aculeata, and, as such, some species can sting, though the venom is harmless to humans.
Members of the families Dryinidae and Embolemidae are the only parasitoids among the Hymenoptera to have a life cycle in which the wasp larva begins its life inside the body of the host, and then later forms a sac (called a thylacium) that protrudes out of the host's abdomen. The closely related family Sclerogibbidae contains more traditional ectoparasitoids, attacking the nymphs of webspinners.
The extinct, monotypic family Plumalexiidae was described in 2011 from fossils preserved in Turonian age New Jersey amber.[1]
Wikispecies has information related to Chrysidoidea. The superfamily Chrysidoidea is a very large cosmopolitan group (some 6,000 described species, and many more undescribed), all of which are parasitoids or cleptoparasites of other insects. There are three large, common families (Bethylidae, Chrysididae, and Dryinidae) and four small, rare families (Embolemidae, Plumariidae, Sclerogibbidae, and Scolebythidae). Most species are small (7 mm or less), almost never exceeding 15 mm. This superfamily is traditionally considered to be the basal taxon within the Aculeata, and, as such, some species can sting, though the venom is harmless to humans.
Members of the families Dryinidae and Embolemidae are the only parasitoids among the Hymenoptera to have a life cycle in which the wasp larva begins its life inside the body of the host, and then later forms a sac (called a thylacium) that protrudes out of the host's abdomen. The closely related family Sclerogibbidae contains more traditional ectoparasitoids, attacking the nymphs of webspinners.
The extinct, monotypic family Plumalexiidae was described in 2011 from fossils preserved in Turonian age New Jersey amber.
Chrysidoidea es una superfamilia de himenópteros apócritos. Es un grupo cosmopolita muy grande, con alrededor de 6000 especies descritas y aún muchas sin describir. Son avispas parásitas o parasitoides, también llamadas cleptoparásitas. Generalmente depositan sus huevos en los nidos de abejas u otros insectos y sus larvas se alimentan de la larva de abeja y del alimento almacenado. La mayoría son ectoparásitos pero los miembros de las familias Dryinidae y Embolemidae son la excepción, siendo endoparásitos.
Hay tres familias grandes (Bethylidae, Chrysididae y Dryinidae) y cuatro muy pequeñas y poco comunes. Los ejemplares de la mayoría de las especies son pequeños, de 7 mm o menos, nunca exceden los 15 mm. Tradicionalmente se considera que esta superfamilia es el taxón basal de Aculeata, el grupo de Hymenoptera con aguijón usado para inyectar veneno.
La familia monotípica extinta, Plumalexiidae, fue descrita en 2011 con base en fósiles en ámbar del Turoniense de Nueva Jersey.[1]
Comprende las siguientes familias:
Chrysidoidea es una superfamilia de himenópteros apócritos. Es un grupo cosmopolita muy grande, con alrededor de 6000 especies descritas y aún muchas sin describir. Son avispas parásitas o parasitoides, también llamadas cleptoparásitas. Generalmente depositan sus huevos en los nidos de abejas u otros insectos y sus larvas se alimentan de la larva de abeja y del alimento almacenado. La mayoría son ectoparásitos pero los miembros de las familias Dryinidae y Embolemidae son la excepción, siendo endoparásitos.
Hay tres familias grandes (Bethylidae, Chrysididae y Dryinidae) y cuatro muy pequeñas y poco comunes. Los ejemplares de la mayoría de las especies son pequeños, de 7 mm o menos, nunca exceden los 15 mm. Tradicionalmente se considera que esta superfamilia es el taxón basal de Aculeata, el grupo de Hymenoptera con aguijón usado para inyectar veneno.
La familia monotípica extinta, Plumalexiidae, fue descrita en 2011 con base en fósiles en ámbar del Turoniense de Nueva Jersey.
Les Chrysidoidea sont une super-famille d'hyménoptères regroupant des caractères parasitiques (parasitoïdes et cleptoparasites).
(en) James M. Carpenter, « What do we know about chrysidoid (Hymenoptera) relationships? », Zoologica Scripta, The Norwegian Academy of Science and Letters, vol. 28, nos 1-2, 1999, p. 215-231 (DOI , lire en ligne)
Les Chrysidoidea sont une super-famille d'hyménoptères regroupant des caractères parasitiques (parasitoïdes et cleptoparasites).
De superfamilie goudwespachtigen (Bethyloidea) is een groep van insecten die behoort tot de vliesvleugeligen. Goudwespachtigen zijn een superfamilie die een aantal minder bekende families van wespen bevat. Sommige soorten zijn erg bekend vanwege de bonte iriserende lichaamskleur. Lange tijd werden de goudwespachtigen tot de superfamilie Chrysidoidea gerekend.
Goudwespachtigen behoren tot de Aculeata, de angeldragers, een sectie binnen de onderorde Apocrita, onderdeel van de orde vliesvleugeligen (Hymenoptera). De belangrijkste vertegenwoordigers van deze superfamilie worden gevormd door de goudwespen (Chrysididae), maar ook de minder bekende families als de platkopwespen (Bethylidae) en tangwespen (Dryinidae) en de nog kleinere familie (wat betreft aantal) van peerkopwespen (Embolemidae) behoren hiertoe.
De verschillende families hebben zo hun eigen anatomie, levenswijze en voortplanting. Tangwespen jagen op andere insecten en hebben hiertoe tot grijpklauwen omgevormde voorpootjes, net als de niet-verwante bidsprinkhanen (Mantodea). Platkopwespen leggen de eitjes in de buurt van een larve van een ander insect. Als het ei uitkomt kruipt de wespenlarve op de door zijn moeder gevangen en verlamde prooi, en leeft de eerste tijd van de lichaamssappen. Pas in de laatste stadia eet de larve zijn prooi helemaal op en verpopt, het is dus voornamelijk een externe parasiet, dit in tegenstelling tot veel sluipwespen. Platkopwespen zijn meestal nuttige diertjes die ook leven van de larven van schadelijke insecten als houtverwoestende boktorren (Cerambicydae) en larven van kleermotten (Tineola biseliella).
Peerkopwespen hebben een kenmerkende kop en opvallend dikke antennes. De larven parasiteren uitwendig op met name nimfen van halfvleugeligen (orde Hemiptera). De larven zijn net als de larven van platkopwespen uitwendige parasieten die alleen met de kop in de gastheer steken.
De goudwespen met name doen de naam eer aan en behoren tot de mooiste insecten van Nederland wat betreft kleur. Het zijn als larve parasitair levende insecten, die (zie foto rechtsboven) met belangstelling de activiteiten van een plooivleugelwesp gade slaan. Wanneer de plooivleugelwesp een ei gelegd heeft, zal de goudwesp in hetzelfde nest ook een ei leggen. De larve van de goudwesp eet de larve van de plooivleugelwesp en de voedselvoorraad op. Ze worden hierdoor ook wel koekoekswespen genoemd. Er zijn ook koekoekshommels en andere soorten insecten die de eitjes in het nest van een andere soort leggen; ze danken hun naam aan de koekoek, een vogel die hetzelfde trucje toepast. In Nederland komen 13 geslachten goudwespen voor.
Superfamilie Chrysidoidea
Lees verder
De Wespen en Mieren van Nederland Nederlandse fauna deel 6, 2004 Uitgave: KNNV, Naturalis, EIS Nederland
Chrysis cuprea
Chrysis ignita
Chrysis viridula
Hedychrum nobile
Hedychrum rutilans
De superfamilie goudwespachtigen (Bethyloidea) is een groep van insecten die behoort tot de vliesvleugeligen. Goudwespachtigen zijn een superfamilie die een aantal minder bekende families van wespen bevat. Sommige soorten zijn erg bekend vanwege de bonte iriserende lichaamskleur. Lange tijd werden de goudwespachtigen tot de superfamilie Chrysidoidea gerekend.
Goudwespachtigen behoren tot de Aculeata, de angeldragers, een sectie binnen de onderorde Apocrita, onderdeel van de orde vliesvleugeligen (Hymenoptera). De belangrijkste vertegenwoordigers van deze superfamilie worden gevormd door de goudwespen (Chrysididae), maar ook de minder bekende families als de platkopwespen (Bethylidae) en tangwespen (Dryinidae) en de nog kleinere familie (wat betreft aantal) van peerkopwespen (Embolemidae) behoren hiertoe.
De verschillende families hebben zo hun eigen anatomie, levenswijze en voortplanting. Tangwespen jagen op andere insecten en hebben hiertoe tot grijpklauwen omgevormde voorpootjes, net als de niet-verwante bidsprinkhanen (Mantodea). Platkopwespen leggen de eitjes in de buurt van een larve van een ander insect. Als het ei uitkomt kruipt de wespenlarve op de door zijn moeder gevangen en verlamde prooi, en leeft de eerste tijd van de lichaamssappen. Pas in de laatste stadia eet de larve zijn prooi helemaal op en verpopt, het is dus voornamelijk een externe parasiet, dit in tegenstelling tot veel sluipwespen. Platkopwespen zijn meestal nuttige diertjes die ook leven van de larven van schadelijke insecten als houtverwoestende boktorren (Cerambicydae) en larven van kleermotten (Tineola biseliella).
Peerkopwespen hebben een kenmerkende kop en opvallend dikke antennes. De larven parasiteren uitwendig op met name nimfen van halfvleugeligen (orde Hemiptera). De larven zijn net als de larven van platkopwespen uitwendige parasieten die alleen met de kop in de gastheer steken.
De goudwespen met name doen de naam eer aan en behoren tot de mooiste insecten van Nederland wat betreft kleur. Het zijn als larve parasitair levende insecten, die (zie foto rechtsboven) met belangstelling de activiteiten van een plooivleugelwesp gade slaan. Wanneer de plooivleugelwesp een ei gelegd heeft, zal de goudwesp in hetzelfde nest ook een ei leggen. De larve van de goudwesp eet de larve van de plooivleugelwesp en de voedselvoorraad op. Ze worden hierdoor ook wel koekoekswespen genoemd. Er zijn ook koekoekshommels en andere soorten insecten die de eitjes in het nest van een andere soort leggen; ze danken hun naam aan de koekoek, een vogel die hetzelfde trucje toepast. In Nederland komen 13 geslachten goudwespen voor.
Chrysidoidea (uttales «krysido-íde-a») er en overfamilie av broddvepsene. Gruppen omfatter blant annet gullvepser, flathodeveps og klovepser.
Små til middelsstore (1-17 mm), som oftest kraftige vepser. Antennene er trådformede, hodet forholdsvis stort og bredt. De fleste er harde (sterkt sklerotiserte), mange er vingeløse, særlig hunnene.
Biologien til flere av undergruppene er dårlig eller ikke kjent, men det ser ut til at alle er parasitoider som snylter på ulike insekter, særlig på nebbmunner, årevinger og biller.
.jpg){kind=small}
Denne zoologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. Chrysidoidea (uttales «krysido-íde-a») er en overfamilie av broddvepsene. Gruppen omfatter blant annet gullvepser, flathodeveps og klovepser.
A superfamília Chrysidoidea é um grupo de vespas parasitoides ou cleptoparasitas com três grandes famílias em comum (Bethylidae, Chrysididae e Dryinidae) e quatro menores (Embolemidae, Plumariidae, Sclerogibbidae e Scolebythidae). A maioria das espécies são pequenas (7 mm ou menor), quase nunca ultrapassando 15 mm. Essa superfamília é tradicionalmente considerada a base taxonômica dos Aculeados e assim como algumas espécies pode ferroar, embora o veneno seja inofensivo para os seres humanos.
Os membros das famílias Dryinidae e Embolemidae são os únicos parasitoides entre as espécies da ordem Hymenoptera a ter um ciclo de vida, onde a larva da vespa inicia sua vida dentro do corpo do hospedeiro e mais tarde forma um saco (chamado de thylacium) que fica projetado para fora do abdomen do hospedeiro.
A extinta família Plumalexiidae foi descrita em 2011 a partir de fósseis preservados da era Turoniano.[1]
A superfamília Chrysidoidea é um grupo de vespas parasitoides ou cleptoparasitas com três grandes famílias em comum (Bethylidae, Chrysididae e Dryinidae) e quatro menores (Embolemidae, Plumariidae, Sclerogibbidae e Scolebythidae). A maioria das espécies são pequenas (7 mm ou menor), quase nunca ultrapassando 15 mm. Essa superfamília é tradicionalmente considerada a base taxonômica dos Aculeados e assim como algumas espécies pode ferroar, embora o veneno seja inofensivo para os seres humanos.
Os membros das famílias Dryinidae e Embolemidae são os únicos parasitoides entre as espécies da ordem Hymenoptera a ter um ciclo de vida, onde a larva da vespa inicia sua vida dentro do corpo do hospedeiro e mais tarde forma um saco (chamado de thylacium) que fica projetado para fora do abdomen do hospedeiro.
A extinta família Plumalexiidae foi descrita em 2011 a partir de fósseis preservados da era Turoniano.
Chrysidoidea är en överfamilj inom steklarna med cirka 6000 arter som bland annat inkluderar guldsteklarna. De flesta arterna lever som parasitoider eller kleptoparasiter på larver av andra insekter, främst steklar och fjärilar.
Chrysidoidea anses tillhöra de mest ursprungliga gaddsteklarna.
Kladogrammet nedan visar det inbördes släktskapet mellan familjerna i överfamiljen.
Chrysidoidea ├── Plumariidae └── N.N. ├── Scolebythidae └── N.N. ├── N.N. │ ├── Dvärggaddsteklar (Bethylidae) │ └── Guldsteklar (Chrysididae) │ └── N.N. ├── Sclerogibbidae └── N.N. ├── Vedstritsteklar (Embolemidae) └── Stritsäcksteklar (Dryinidae)
Wikimedia Commons har media som rör Chrysidoidea.
Denna insekts-relaterade djurartikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.
Chrysidoidea är en överfamilj inom steklarna med cirka 6000 arter som bland annat inkluderar guldsteklarna. De flesta arterna lever som parasitoider eller kleptoparasiter på larver av andra insekter, främst steklar och fjärilar.
Chrysidoidea — надродина перетинчастокрилих комах підряду Стебельчасточеревні (Apocrita). Описано понад 6000 видів у семи родинах, що поширені по всьому світі. Ще одна родина відома лише по викопних залишках.
Більшість видів дрібного розміру, до 7 мм, інколи до 15 мм. Всі представники групи є паразитоїдами або клептопаразитами. Личинки цих комах розвиваються у тілі комах або інших членистоногих.
Chrysidoidea — надродина перетинчастокрилих комах підряду Стебельчасточеревні (Apocrita). Описано понад 6000 видів у семи родинах, що поширені по всьому світі. Ще одна родина відома лише по викопних залишках.
Chrysidoidea
Хризидоидеа[1] (лат. Chrysidoidea) — надсемейство подотряда стебельчатобрюхие отряда перепончатокрылые насекомые (Hymenoptera), включающее таких представителей, как осы-блестянки и дрииниды. Иногда эту группу называют Bethyloidea. Включает около 6000 видов, распространенных по всему миру.
Большинство видов мелкие (менее 7 мм), редко крупнее 15 мм. Надсемейство традиционно рассматривается как базальное для всей группы Жалящие.
Паразитоиды или клептопаразиты. Члены семейств Dryinidae и Embolemidae являются единственными паразитоидами среди всех Hymenoptera, имеющими цикл развития личинок, который начинается внутри тела хозяина. Близкое семейство Sclerogibbidae включает более традиционных эктопаразитоидов, атакующих нимф пауков.
Гаплоидный набор хромосом n = 5—21[2].
Около 6000 видов.
Хризидоидеа (лат. Chrysidoidea) — надсемейство подотряда стебельчатобрюхие отряда перепончатокрылые насекомые (Hymenoptera), включающее таких представителей, как осы-блестянки и дрииниды. Иногда эту группу называют Bethyloidea. Включает около 6000 видов, распространенных по всему миру.
_Figure_4.jpg)
