Cladocera Latreille 1829

Voor de familie binnen de orde Diplostraca . zie Watervlooien (familie)

Watervlooien (Cladocera) zijn een superorde van kleine kreeftachtigen uit de klasse van de Branchiopoda (blad- of kieuwpootkreeftjes).

Het woord "watervlooien" is geen scherp omlijnd biologisch begrip en wordt soms ook ruimer toegepast op alle kreeftachtige organismen van hetzelfde formaat en daaronder vallen dan ook de eenoogkreeftjes. Een enkeling rekent totaal andere, kleine dierlijke waterorganismen zoals raderdiertjes ook tot de "watervlooien".

De bekendste watervlo, Daphnia pulex (pulex, Latijn voor vlo), behoort wel tot de cladoceren. Hij is een recordhouder wat betreft zijn grote aantal genen: 31.000.^[1][2][3]

Levenswijze en voortplanting

Watervlooien zwemmen met behulp van roeipoten schokkerig en snel door het water. Ze worden tot het zoöplankton gerekend. Sommige soorten komen zo massaal voor dat het water ter plaatse een rode kleur krijgt. Watervlooien komen in allerlei watertypen voor en voeden zich door het water te filteren en het daarin voorkomende voedsel te consumeren. Er zijn soorten die ander zoöplankton eten.

Watervlooien planten zich het grootste deel van het jaar ongeslachtelijk voort. Het gaat dan steeds om vrouwelijke exemplaren. Wanneer de omstandigheden ongunstig worden, worden er pas mannetjes gemaakt. De bevruchte eitjes bevinden zich in een beschermend stevig omhulsel, het zogenoemde ephippium.

Ecologische betekenis

• Watervlooien zijn een belangrijke voedselbron voor de meeste jonge soorten vis, en soms ook voor volwassen exemplaren. Hiernaast zijn ze een onmisbare voedselbron voor veel salamanders en met name de larven, libellen- en jufferlarven et cetera.
• Daarnaast zijn ze belangrijk bij het helder houden van water; ze eten grote hoeveelheden algen en hebben daarmee een functie bij het voorkomen van algenbloei in eutrofe situaties.
• Bovendien zijn ze een indicatorsoort; wanneer blauwalgen opduiken, kunnen watervlooien sterven door het vergif dat de blauwalgen uitscheiden. Als het er te veel zijn, en de vergiftiging zich verder verspreidt in de voedselketen, kunnen er ook slachtoffers vallen onder vissen en vogels. Verder kunnen ze gebruikt worden als indicator voor het zuurstofgehalte in het water. Wanneer het water zuurstofarmer wordt, zal de watervlo rood kleuren (aanmaken van extra hemoglobine in combinatie met hun open bloedsomloop). Bij normale hoeveelheid zuurstof zijn watervlooien kleurloos.

Taxonomie

De volgende taxa worden bij de superorde ingedeeld:

• Orde Anomopoda Stebbing, 1902
  • Familie Bosminidae Baird, 1845
  • Familie Chydoridae Dybowski & Grochowski, 1894 emend. Frey, 1967
  • Familie Daphniidae Straus, 1820
  • Familie Eurycercidae
  • Familie Ilyocryptidae Smirnov, 1971
  • Familie Macrothricidae Norman & Brady, 1867
  • Familie Moinidae Goulden, 1968
• Orde Ctenopoda Sars, 1865
  • Familie Holopediidae G.O. Sars, 1865
  • Familie Pseudopenilidae Korovchinsky & Sergeeva, 2008
  • Familie Sididae Baird, 1850
• Orde Haplopoda Sars, 1865
  • Familie Leptodoridae Lilljeborg, 1900
• Orde Onychopoda Sars, 1865
  • Familie Cercopagididae Mordukhai-Boltovskoi, 1968
  • Familie Podonidae Mordukhai-Boltovskoi, 1968
  • Familie Polyphemidae Baird, 1845

Externe links

• Watervlo in Gidsengids van IVN
• www.watervlooien.nl