Alsophila dealbata (Forst.) Presl

Systematikk Rike: Plantae Rekkje: Pteridophyta Klasse: Polypodiopsida Orden: Cyatheales Familie: Cyatheaceae Slekt: Cyathea Art: C. dealbata Vitskapleg namn Cyathea dealbata

(G. Forster) Swartz, 1801

Cyathea dealbata er ei ei middelstor trebregne som er stadeigen (endemisk) på New Zealand. Bregna er nasjonalplanten til New Zealand.

Cyathea dealbata kan heita silver-fern ('sølvbregne') eller silver tree fern ('sølvtrebregne') på engelsk og kaponga eller ponga på maori.^[1]

Synonym

• Polypodium dealbatum G. Forster, 1786
• Cyathea tricolor Colenso, 1883
• Alsophila tricolor (Colenso) Tryon, 1970

Utsjånad

Planten kan veksa seg over ti m høg (men kan ein sjeldan gong opptre som krypplante). Kruna er tett, og bregneblada kan verta om lag fire m lange. Dei har ein sølvkvit farge på undersidene og lysare grøn på oversidene. Denne klåre, sølvaktige fargen har gjort dei nyttige som markørar langsetter stiar, så ein kan sjå å gå i mørke. Skjella er mørkt brune, og er ofte vridde og glinsande.

Utvikling og vokster

Cyathea dealbata kom til New Zealand relativt seint, under pliocen^[2] (kring 5-1,8 millionar år sidan). Bregna finst på dei newzealandske øyene og på Chatham Islands i aust, mest i nærleiken av tørrare skogar og i open krattskog. Ho er kjend for å veksa godt i vel drenert humus, og når ho først har slått rot, greier ho gjerne tørrare vokstervilkår. Ho veks best i ly frå vind, og bør vernast mot frost. Sølvbregna veks ikkje på skogbotnen under dei tette krunene til utvaksen skog.

Sølvbregna i bruk

• Sølvbregna vert brukt som eit emblem på klede og i marknadsføring av fleire sportsgreiner. Ho er best kjend som logo for det newzealandska landslaget i rugby, All Blacks, og Black Caps, cricketlandslaget.
• Silver Ferns er namnet på landslaget i nettball, verdsmeistrane frå meisterskapet i 2003 på Jamaica.
• Sølvbregna har også fått eit politisk bruksområde, ho finst på logoen til New Zealand Progressive Party (Jim Anderton's Progressive Party) og United Future New Zealand.
• «The Silver Fern» er namnet på eit passasjertog.
• Korusymbolet som finst i maorikunst er rekna for å vera inspirert av unge bladskot på ponga.
• Blad frå sølvbregna finst på det newzealandske riksvåpenet.
• Fleire alternative newzealandske flagg, som til dømes silver fern flag, brukar sølvbregna.

Kjelder

Bakgrunnsstoff